59
EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

  • Upload
    lyre

  • View
    44

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009. MET ANDER WOORDE DIT BEHELS DIE VRAAG OF EN WANNEER DIE HOWE `N ADMINISTRATIEWE HANDELING KAN HERSIEN. ARTIKEL 6 (2) (a). (2) A court or tribunal has the power to judicially review an administrative action if- (a)the administrator who took it- - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

EENHEID 3.2 VERVOLG 2

19 AUGUSTUS 2009

Page 2: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

MET ANDER WOORDE DIT BEHELS DIE VRAAG OF EN

WANNEER DIE HOWE `N ADMINISTRATIEWE

HANDELING KAN HERSIEN

Page 3: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

ARTIKEL 6 (2) (a)

Page 4: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

(2) A court or tribunal has the power to judicially review an administrative action if-

(a)the administrator who took it-(i)was not authorised to do so by the empowering provision;(ii)acted under a delegation of power which was not authorised by the empowering provision; or(iii)was biased or reasonably suspected of bias;

Fokus op administrateur – geregtelike hersiening as

1.Ongemagtige handeling

2.Ongemagtige delegasie van magte

3.Partydig

Page 5: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

2.ONGEMAGTIGDE DELEGASIE VAN MAGTE

2) A court or tribunal has the power to judicially review an administrative action if-

(a)the administrator who took it-(ii)acted under a delegation of power which was not authorised by the empowering provision;

Page 6: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Begin van die besluitnemingsproses. Dit vra die vraag: “Het die besluitnemer die outoriteit gehad om met die proses te begin?”

Algemene reël: Die administrateur aan wie die magte gegee was in terme van die bemagtigende bepaling, is die enigste persoon wat die outoriteit het om hierdie magte uit te voer. Die effek van `n delegasie van magte wat nie bemagtig is deur die bemagtigende bepaling nie is dat een administrateur sy magte abdikeer aan `n ander wat dit aanneem.

2.ONGEMAGTIGDE DELEGASIE VAN MAGTE

Page 7: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Betekenis van “om te delegeer” = Om `n taak, verantwoordelikheid of mag aan iemand anders toe te vertrou.

Doel = om die vinnige en effektiewe verdeling van werk binne die administrasie te fasiliteer, aangesien administrateurs en administratiewe liggame gewoonlik nie al hulle funksies kan hanteer nie.

Wetlike / regmatige delegasie = Voorsorg word getref vir regmatige delegasie van magte (uitsonderings op die algemene reël). Die bemagtiging van delegasie mag uitdruklik of geimpliseerd in die bemagtigende bepaling weergegee word.

2.ONGEMAGTIGDE DELEGASIE VAN MAGTE

Page 8: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Reël teen delegasie v reël teen sub-delegasie: Wanneer die oorspronklike wetgewer, naamlik die Parlement, die nege provinsiale wetgewers en plaaslike owerhede outoriteit gee aan staatsorgane en administrateurs, word daar gesê dat hulle magte aan hierdie administrateur gedelegeer het. Sub-delegasie gebeur wanneer die oorspronklike wetgewer `n administrateur bemagtig, of uitdruklik of by nodige implikasie om verder die mag ter sprake te delegeer.

2.ONGEMAGTIGDE DELEGASIE VAN MAGTE

Page 9: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

PARLEMENT

STAATSORGAAN

ADMINSITRATEUR

DELEGEER

SUBDELEGEER

Page 10: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Gemeneregreël teen delegasie: Delegatus delegare non potest = As `n administrateur gemagtig is om `n spesifieke handeling te verrig, en dit behels die uitvoer van `n diskresionêre mag, mag die taak ter sprake nie gedelegeer word nie, tensy die delegasie uitdruklik deur die wet bemagtig is.

Tipes delegasie wat toegelaat word:1.Mandaat of instruksie.2.Administratiewe dekonsentrasie.3.Administratiewe desentralisasie.

2.ONGEMAGTIGDE DELEGASIE VAN MAGTE

Page 11: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

DEKONSENTRASIE DESENTRALISASIE

DELEGERING VAN ADMINISTRATIEWE MAGTE

Delegering binne dieselfde hiërargiese struktuur

Voorbeeld

Delegering van `n mag deur die minister aan die direkteur-generaal wie dan die mag aan die amptenare

in die departement delegeer

Die Minister gee magte aan die direkteur-generaal. Direkteur-

generaal bepaal of aangekla moet word nadat hy die dokumente voor

hom bestudeer het. Maar, kan hierdie funksie nie alleen uitvoer nie.

Daarom word dit na aanklaers delegeer om te besluit wie aangekla

moet word.

`n Administratiewe liggaam het die mag om ander se aksies goed te keur

of af te keur. Maar, mag nie die besluite verander.

Voorbeeld

University of Pretoria v Minister of Education

Minister het nie die bevoegdheid gehad om die rektor van `n

universiteit aan te stel nie. Minister moes die anstelling goedkeur maar kon nie sy keuse in die plek van die

raad stel

Page 12: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

KENMERKE

1. Delegans (hoër orgaan) kan die delegasie te eniger tyd

terugtrek

Sodra die aangeleentheid gefinaliseer is, kan hy nie die

uitoefening van daardie besondere funksie ongedaan maak nie. In

Administrator Cape v Associated Buildings het die hof bevind dat die delegasie die administrateur nie sy bevoegdheid ontneem het nie en

day hy nog steeds tussenbeide kon tree aangesien die aangeleentheid

nog nie gefinaliseer was nie.

In hierdie verhouding delegeer die delegans sekere bevoegdhede en

funksies aan `n onafhanklike liggaam, byvoorbeeld waar `n

minister `n raad aanstel om lisensies uit te reik.

Die delegans oefen kontrole uit oor die gedelegeerde by wyse van

aanstelling van die lede van die raad of by wyse van appèl of hersiening

DELEGERING VAN ADMINISTRATIEWE MAGTE

DEKONSENTRASIE DESENTRALISASIE

Page 13: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

2. Delegans kan op verskeie wyses kontrole oor die

gedelegeerde uitoefen, byvoorbeeld deur voor te skryf hoe die

bevoegdheid uitgeoefen moet word of deur `n verslag te vereis.

3. Die ondergeskikte tree namens die delegans op en die bevoegheid word geag deur die delegans uitgeoefen te wees.

4. Gesagsliggame binne dieselfde magsfeer met die gevolg dat dit aanvaar word dat die hoër orgaan weet wat die beste is en ander feite in heroorweging kan neem as die wat deur die laer

orgaan oorweeg is

DELEGERING VAN ADMINISTRATIEWE MAGTE

DEKONSENTRASIE DESENTRALISASIE

Page 14: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

5. Daar heers solidariteit binne dieselfde magsfeer met die

gevolg dat dit aanvaar word dat die hoër orgaan weet wat die beste is en ander feite in heroorweging kan

neem as die wat deur die laer orgaan oorweeg is.

DELEGERING VAN ADMINISTRATIEWE MAGTE

DEKONSENTRASIE DESENTRALISASIE

Page 15: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

2.ONGEMAGTIGDE DELEGASIE VAN MAGTE

OUTORITEIT OM TE DELEGEER

UITDRUKLIK

Wet maak uitdruklik voorsiening vir die delegasie van magte.

GEIMPLISEERD

Die vraag is of delegasie by nodige implikasie toegelaat sal word? Bestaan daar `n geïmpliseerde mag van delegasie? Daar moet na die volgende faktore gekyk word:1.Die graad van devolusie van mag,2.Importance of the original delegee,3.Kompleksiteit van diskresie,4.Impak van die mag5.Praktiese nodigheid.

Page 16: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

VRAAG 69 IN WERKBOEK

VOORBEELDE VAN GEMAGTIGDE EN ONGEMAGTIGDE DELEGASIE

(a) By `n sekere universiteit is die bevoegdheid om aan die einde van die semester te besluit of studente aan die voorgeskrewe toelatingsvereistes tot die eksamen voldoen het, aan die departementshoof gedelegeer. Die departementshoof delegeer hierdie bevoegdheid aan die dosente wat die onderskeie vakhoofde is.

DEPARTEMENTSHOOF

DosentDosent

Dosent DosentDosent

Page 17: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Die doel met delegasie van bevoegdhede is om vinnige en doelreffende werksverdeling binne die administrasie te bewerkstellig.

Die algemene reël = mag nie delegeer.

Dit is ook waar dat die persoon of orgaan byvoorbeeld nie in `n posisie is om al die bevoegdhede of funksies wat aan hom verleen is self te verrig nie.

Delegasie deur HOD is voorbeeld van delegasie binne administratiewe verhouding van dekonsentrasie.

Gewoonlike binne selfde sfeer van outoriteit of dieselfde hierargiese struktuur en is bemagtig.

Page 18: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

(b) Sal dit `n verskil aan u antwoord maak indien hy hierdie bevoegdheid self uitoefen en net aan sy persoonlike assistant opdrag gee om lyste van kandidate op te stel?

Handeling deur hoof van departement = delegasie deur `n mandaat.

Hy het `n besluit gemaak en slegs die persoonlike assistant aangesê om dit te implementeer.

Nie `n gemagtigde delegasie.

Page 19: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Vir hierdie deel van die werk sien:

Handboek: 296-302Werkboek: Vrae 67-70.

Page 20: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

(2) A court or tribunal has the power to judicially review an administrative action if-

(a)the administrator who took it-(i)was not authorised to do so by the empowering provision;(ii)acted under a delegation of power which was not authorised by the empowering provision; or(iii)was biased or reasonably suspected of bias;

Fokus op administrateur – geregtelike hersiening as

1.Ongemagtige handeling

2.Ongemagtige delegasie van magte

3.Partydig

Page 21: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

3. PARTYDIGHEID OF `N REDELIKE VERMOEDE VAN PARTYDIGHEID

Nemo iudex in sua causa (“geeneen mag `n regter wees in sy eie saak nie”) vorm deel van hierdie statutêre beginsel. Hierdie reël en ook die audi alteram partem is beide beginsels van natuurlike geregtigheid. Hulle is beide gebasseer op die beginsel dat geregtigheid nie gedoen moet word nie, maar ook gesien moet word.

Daar is twee gronde van hersiening gebasseer op partydigheid, die een in terme van artikel 6(2)(a) (iii), en partydigheid wat deel vorm van prosedurele billikheid (section 6(2)(c)).

Verskillende vorms van partydigheid:

1)Werklike (Dit moet gesien word dat geregtigheid gedoen word. Objektiewe toets)2)Waargeneemde partydigheid (Of redelike man van gemeenskap sou dink dat die administrateur partydig was).

Page 22: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

ARTIKEL 6 (2) (b)

Page 23: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Nie-nakoming van formele vereistes van toepassing op administratiewe handelinge

– artikel 6(2)(b)

Page 24: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

6 Judicial review of administrative action

(1) Any person may institute proceedings in a court or a tribunal for the judicial review of an administrative action.

(2) A court or tribunal has the power to judicially review an administrative action if-(a)the administrator who took it-

(i)was not authorised to do so by the empowering provision;

(ii)acted under a delegation of power which was not authorised by the

empowering provision; or(iii)was biased or reasonably suspected

of bias;

Handelinge deur die

administrateur

Page 25: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

(b)a mandatory and material procedure or condition prescribed by an empowering provision was not complied with;

(c)the action was procedurally unfair;

(d)the action was materially influenced by an error of law;

Ongehoorsaamheid aan formele

vereistes van toepassing op

administratiewe handelinge

Prosedurele onbillike

administratiewe handeling

Handeling materieël deur

“regsfout” beinvloed

Page 26: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

6 Geregtelike hersiening van administratiewe handelinge(2)A court or tribunal has the power to judicially review an

administrative action if-

(b)a mandatory and material procedure or condition prescribed by an empowering provision was not complied with;

Page 27: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Inisiele fase van besluitnemingsproses

Onderskeid tussen bevelende / gebiendende en aanwysende

bepaling.

Page 28: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Die subartikel bemagtig die hof om administratiewe handelinge te hersien in omstandighede waar die administrateur nie aan die bevelende / aanwysende prosedures, soos voorgeskryf deur `n bemagtigende bepaling, voldoen nie.

Bemagtigende statutêre bepaling

Bevelend

“Administrateur mag / sal” `n spesifieke funksie uitvoer

Aanwysend

“Administrateur mag/kan” `n spesifieke funksie uitvoer. Dus, gee die administrateur `n keuse.

Om te bepaal of bevelend of aanwysend, moet die taal

van die bemagtigende

bepaling ondersoek

word.

Page 29: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Die effek van die onderskeid tussen bevelende en aanwysende bepaling

Bevelend = verwag presiese nakoming or absolute nakoming.

Aanwysend = verwag substansiële nakoming maar nie-nakoming is nie noodwendig nietig.

Page 30: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Van nature sal artikel 6(2)(b) voldoening van bevelende en aanwysende beginsels in die bemagtigende wet vereis. Alhoewel,

Die administrateur kan die mag hê tot dispensasie (wegdoening) van die vereiste dat hy moet voldoen aan die aanwysende beginsels.

Dit is `n regskapasiteit wat beteken dat die reg sekere voorvereistes neerlê vir die beoefening van hierdie mag.

BEVOEGDHEID VAN DISPENSASIE

Page 31: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Dus, hierdie mag tot dispensasie (wegdoen) is nie `n wye of vry diskresionêre mag nie, maar `n beperkte / omskryfde een, wat onderhewig is aan geregtelike hersiening. Sou `n outoritêre liggaam foutiewelik dispensasie gee, wat die gevolg van nadeel vir die inidividi inhou, mag hierdie defektiewe beoefening van mag deur die howe hersien word.

BEVOEGDHEID VAN DISPENSASIE

Page 32: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Maar, hierdie is omstandighede waar die howe nie die mag van dispensasie gegee het.

Omstandighede waarin die howe die mag tot dispensasie gegee het.

(1) Waar dispensasie van voldoening aan statutêre bepaling sal lei tot die nie-nakoming van ander vereistes wat nodig is vir geldige administratiewe handelinge.

Met ander woorde, byvoorbeeld, daar is geen mag van dispensasie as dit kom by die vereiste van ratione personae, (dit is relevant tot die kwalifikasies van die outeur van die handeling). Met ander woorde, as die nie-nakoming van die bepaling sal veroorsaak dat die administrateur nie die korrekte kwalifikasies het nie.

Bepalinge waar die mag om dispensasie te gee, uitgesluit word, is in alle omstandighede van toepassing, alhoewel nie-nakoming toegelaat mag word waar:-daar substansiële nakoming was;-geen nadelige resultate en-om daarop aan te dring dat daar letterlike nakoming moet wees sal lei tot werklike of potensiele nadeel.

BEVOEGDHEID VAN DISPENSASIE

Page 33: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

However, there are circumstances in which the courts have not recognised the power of dispensation

Circumstance in which the courts have recognised the power to grant dispensation

Ook die vereiste van ratione temporis = `n vereiste verwant aan die periode van tyd waarin sekere regte en voorregte uitgeoefen moet word = geen dispensasie / wegdoening

(2) Waar die nie-nakoming van prosedurele of formele vereistes die belange van die individi materieël sal benadeel, is daar geen mag van dispensasie nie.

Waar die prosedurele of formele vereistes slegs die administrasie in hul eie interne prosedures assisteer (eerder as om die belange van die individu te beskerm), het die howe al die mag van dispensasie gegee.

Die administrasie het die mag om dispensasie te gee waar `n pure formele reël nie streng nagevolg word nie oor `n blatante fout.

BEVOEGDHEID VAN DISPENSASIE

Maar, hierdie is omstandighede waar die howe nie die mag van dispensasie gegee het.

Omstandighede waarin die howe die mag tot dispensasie gegee het.

Page 34: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Vereistes vir geldige administratiewe handelinge wat betref die vorm daarvan

Formele vereistes vir geldige administratiewe handelinge.

1)Hierdie vereistes het betrekking op die fisiese vorm waarin die handeling homself manifesteer.2)Die handeling sal dan gestalte moet vind in `n sertifikaat of ander statutêr voorgeskrewe dokument ten einde `n geldige administratiewe handeling daar te stel.3)Die vereiste het ook betrekking op die nakoming van taal-, termyn- en ander statutêr voorgeskrewe vormvereistes. 4)Daar bestaan onsekerheid in ons reg oor die vraag na die geldigheid van `n administratiewe handeling in die geval waar daar nie streng voldoen word aan die formele vereistes nie.5)Normaalweg sal daar ingegaan moet word op die vraag of die orgaan die bevoegdheid het om dispensasie te verleen vir die nie-nakoming van die formele vereistes. 6)Afgesien van die statutêr voorgeskrewe vormvereistes, bestaan daar ook nog die gemeenegtelike vereiste dat die handeling duidelik en verstaanbaar moet wee.7)Tweedens, het die vereiste ten opsigte van die vorm ook betrekking op die uiterlike verloop of prosedure ten opsigte van die handeling. Daar bestaan talle gemeenregtelike reëls wat te make het met die prosedure en die reëls word gewoonlik saamgevat onder die benaming reëls van natuurlike geregtigheid. (audi alteram partem etc)

Page 35: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Krgtens wetgewing moet `n applikant wat aansoek om `n lisensie doen om handel te dryf, dertig dae kennis gee van sy voorneme om aansoek te doen. Op die dag wat die aansoek deur die lisensieraad oorweeg word, opper `n beswaarmaker die punt dat die aansoek gebrekkig is, aangesien die applikant slegs agt en twintig dae kennis gegee het.

Die vraag is of die nie-nakoming van die formele vereistes van die magtigende wet die nietigheid van die administratiewe handeling tot gevolg sal hê? Dus, of bevelende of aanwysende bepalinge, soos in PAJA artikel 6(2)(b), nagekom is?

Alhoewel daar geen vaste regsreëls in hierdie opsig is nie, het die hof sekere riglyne neergelê wat in hierdie omstandigheid van toepassing is.

Page 36: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Wiechers sê die korrekte benadering is om vas te stel of die owerheidsliggaam die bevoegdheid het om dispensasie te verleen vir die nie-nakoming van statut êr ՙvoorgeskrewe vormvereistes. Na sy mening het owerheidsligaam `n bevoegdheid tot dispensasie onder die volgende omstandighede:

(1)Waar daar substansiële nakoming an die prosessuele en formele wetsvoorskifte was en daar geen benadeling as gevolg van die nie-nakoming was nie;(2)Waar dit onmoontlik is om die voorskrif streng na te kom, byvoorbeeld omdat voorskrifte in die vorm van ondergeskikte wetewing nog nie afgekondig is nie;(3)Waar voorskrifte eerder vir administratiewe doelmatigheid as vir die beskerming van die regte en belange van onderdane daargestel is;(4)Waar die voorskrifte weens een of ander opvallende of blatante fout nie nagekom is nie;(5)Waar alle belanghebbende party tot kondonasie van die nie-nakoming van die voorskrif toestem. Dit sal nie op die feitestelsel van toepassing wees nie.

Wiechers is van mening dat dispensasie nie onder die volgende omstandighede toelaatbaar is nie:(1)Waar die kondonering van die nie-nakoming sal neerkom op die verbreking of negering van ander regsvereistes vir `n geldige AH,(2)Waar die nie-nakoming van die voorgeskrewe vereistes tot wesenlike benadeling van onderdane mag lei.

Page 37: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

In hierdie feitestel kan mens argumenteer dat daar sustansiële nakoming van die prosedurele en formele vereistes was: daar was ook sustansiële nakoming van die voorgeskrewe tydperk, en dispensasie sal nie tot die nadeel van enige persoon lei nie, aangesien die beswaarmaker teenwoordig was en hy die saak kon bestry. Alle relevante feite en omstandighede moet in ag geneem word.

Page 38: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Hoe word die vereiste dat `n administratiewe handeling duidelik en

verstaanbaar moet wees, in ons reg toegepas?

Die gemene reg vereis dat `n administratiewe handeling duidelik en verstaanbaar moet wees, nie vaag of verwarrend nie.

Alhoewel hierdie reël vir alle soorte administratiewe handelinge geld, is die meeste gevalle die waar die vraagstuk voor die howe kom wat te make het met administratiewe wetgewende handelinge, dit wil sê ondergeskikte wetgewing.

Die toets om te bepaal of `n handeling duidelik en verstaanbaar is, is `n objektiewe een, dit wil sê de hof sal objektief na die handeling kyk en die maatstaf van die redelike man aanwend om in `n bepaalde geval vas te stel hoe `n administratiewe handling verstaan moet word.

Page 39: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

In R v Jopp het die hof bevind dat in die geval van ondergeskikte wetgewing die persoon wat daardeur geraak word met redelike sekerheid moet weet wat gebied of verbied word. In die sekerheid bestaan, is die handeling geldig; indien dit onseker is, is die handeling ongeldig.Sien vraag 73

Page 40: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

As `n bemagtigende bepaling `n aanwysende bepaling gee (die

administrateur kan `n spesifieke handeling uitvoer), sal so bepaling outomaties lei na `n situasie waar die administrateur `n diskresionêre funksie moet uitvoer. Hy kan die

een of die ander opsie kies.

Page 41: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

DISKRESIONêRE MAGTE

Wat beteken dit as daar gesê word dat `n administratiewe liggaam `n diskresionêre mag uitvoer?

Waar `n administratiewe liggaam `n diskresionêre mag uitvoer, is dit in die posisie om `n keuse te maak tussen verskeie moontlike handelinge.

Alhoewel, die liggaam wordnie toegelaat om die diskresie arbitrêr en onverantwoordelik uit te voer nie.

Met ander woorde, die keuse (uitvoer van die diskresionêre mag) moet regmatig beoefen word en volgens regsvereistes.

Page 42: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Baxter skryf: “Discretion involves a degree of judgment and choice and to the extent to which discretionary power is conferred on a public authority the authority is free to decide how it should act”.

(a)Beteken “free to decide” dat die administratiewe orgaan maar sy gang kan gaan en enige besluit wat hy wil, kan neem?

Die besluitnemer is vry om te besluit hoe hy behoort op te tree in die mate waarin die diskresionêre bevoegdheid aan hom verleen is.Hoewel diskresie dus `n mate van eie oordeel inhou wanneer `n keuse uitgeoefen word, kan “free to decide” nooit beteken dat die administratiewe orgaan maar sy gang kan gaan en enige besluit wat hy wil, kan neem nie.Die uitoefening van `n diskresie behels altyd dat die besluitnemer sy keuse uitoefen ooreenkomstig sekere standaarde of ingevolge sekere maatstawwe. Byvoorbeeld, `n skeidsregter se diskresie gedurende `n wedstryd word beheer deur die reëls van die spel. Dus, selfs al behels diskresie `n keuse, word die keuse altyd deur reëls en voorskrifte beperk.

Page 43: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

(b)Wat beteken dit om te sê die administratiewe orgaan het “wye” (“vrye”) diskresionêre bevoegdhede?

Wanneer gesê word dat die administratiewe orgaan “wye” (“vrye”) diskresionêre bevoegdhede het, word bedoel dat die reg aan die administratiewe orgaan `n groot vryheid van keuse laat om te besluit oor die wenslikheid of doelmatigheid van sy keuse.

`n Vrye diskresionêre bevoegdheid om met ander woorde `n onafhanklike beoordeling an bestaande feite en omstandighede in die lig van algemene begrippe soos die algemene belang en die openbare welsyn.

Hierdie wye diskresionêre bevoegdheid word hoofsaklik deur beleidsoorwegings beheers wat gewoonlik op ekonomiese, sosiale, politieke en kulturele faktore gebaseer word.

Geregtelike kontrole strek tradisioneel nie sover as regeringsbeleid nie, met die gevolg dat die hof nie hierdie beleidsoorwegins wat enige administratiewe besluit ten grondslag lê, sal ondersoek nie

Alhoewel die hof nie hierdie beleidsoorwegings sal ondersoek nie, moet dit wel toesien dat die administratiewe organ al die vereistes vir geldige administratiewe optrede nagekom het – dat die diskresie-uitoefening onderworpe aan die reg was – byvoorbeeld dat aan die statutêre en prosessuele vereistes voldoen is, dat relevante feite in ag geneem is, administratiewe magte nie oorskry is nie, ensovoorts.

Page 44: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

(c) Wat word verstaan onder `n eng / gebonde diskresie?

By `n eng diskresie word die aantal keuses en die omstandighede waaronder die diskresie deur die besluitnemer uitgeoefen mag word deur die magtiging beperk. Die bestaan van hierdie feite en omstandighede is objektief vasstelbaar deur die hof.In Herstigte Nasionale Party van SA v Sekretaris van Binnelandse Sake en Immigrasie, is beslis dat die hoofverkiesingsbeampte `n gebonde diskresie uitoefen ingevolge die eertydse Electoral Consolidation Act. (Diebetrokke artikel het bepaaal dat die verkiesingsbeampte `n politieke party op die skriftelike aansoek darvan as `n politieke party moet registreer. Die verkiesingsbeampte het geweier om die HNP as politieke parte te registreer op grond daarvan dat die stigtingsakte wat ingedien was nie aan die voorskrifte van artikel 35B van die Wet voldoen het nie). Die hof beslis dat die verkiesingsbeampte gebonde was aan objektief bepaalbare feite en voorwaardes wat deur diehof ondersoek kon word. Die hof beslis verder dat as die verkiesingbeampte `n fout begaan het, die hof na die objektief bepaalbare feite en voorwaardes (jurisdiksionele feite) mag kyk en met sy beslissing inmeng.

Page 45: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Jurisdiksionele feite en diskresionêre magte

Wanneer `n administratiewe orgaan `n diskresie uitoefen, is hy bevoeg om tussen verskillende moontlikhede van optrede te kies

Jurisdiksionele feite beskryf daardie omringende feite en omstandighede waaraan voldoen moet word voordat die diskresionêre mag in werking tree.

Om die geldigheid van die uitvoer van `n diskresionêre mag te bepaal moet die howe bepaal of die administrateur hierdie voorvereistes wat neergelê is oorweeg het. Hierdie voorvereistes is vereistes vir die wettige uitvoering van diskresionêre mag – hulle word deur die wetgewer bepaal en die administrateur het geen keuse as om hulle toe te pas nie. Die feite kan ook objektief deur die howe bepaal word.

Page 46: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Baxter verduidelik hierdie jurisdiksionele feite deur te sê dat daar altyd sekere objektiewe beperkinge tot `n mag gaan wees. Daar moet `n rasionele konneksie wees tussen die omstandighede en die besluit (die beoefening van die diskresie). In United Democratic Front v Theron (in hierdie geval het die magistraat die publieke byeenkoms onder die Internal Security Act verbied) het die hof gesê dat die gronde vir die magistraat se verbod was vrees dat die byeenkoms die openbare vrede sal bedreig. Die hof het die die omstandighede ondersoek waarop die magistraat se besluit gebaseer was. Die hof was dus in staat op hierdie manier om te bepaal of daar wel gronde was vir die afkeur.

Dus, jurisdiksionele feite dat publieke byeenkoms die openbare vrede kan bedreig. Daarom het magistraat sy diskresie beoefen en dit verbied. Daar moet `n konneksie wees.

Page 47: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Geen publike byeenkoms (beoefen diskresie) Hoekom?

Omstandighede wys dat openbare vrede bedreig sal word (omstandighede)Daar moet `n konneksie wees.

Page 48: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Dus, jurisdiksionele feit moet eerste bepaal word – of die

publieke byeenkoms die opbenbare vrede sal bedreig of

nie.

Na die feite ondersoek is = administrateur moet `n diskresionêre besluit maak. Met ander woorde = ja of nee.

As die antwoord ja is, moet die diskresie deur die jurisdiksionele feit vooraf gegaan word dat die publieke byeenkoms nie openbare vrede sal bedreig nie

JaNee

As antwoord nee, moet die diskresie deur die jurisdiksionele feit vooraf gegaan word dat die openbare byeenkoms wel die

vrede sal bedreig.

Page 49: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Voorbeeld: Artikel 147 van die Labour Relations Act sê: “If at any stage after a dispute has been referred to the Commission, it becomes apparent that the dispute is about the interpretation or application of a collective agreement, the Commission may, (i) refer the dispute for resolution, (ii) appoint a commissioner.”

In this example the facts, jurisdictional facts, relate to a dispute concerning the interpretation or application of a collective agreement. Once it is established that the dispute does relate to the interpretation or application of the collective agreement, the Commissioner may exercise the discretionary power – order a certain course of action – may refer the dispute for resolution or may appoint a Commissioner. Thus, the Jurisdictional fact would be determining whether there is a dispute concerning a collective agreement or not. The discretionary power will then only become relevant when having to refer the dispute or appoint a Commissioner.

Jurisdictional fact and discretionary powers

Page 50: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Jurisdictional fact and discretionary powers

Another example: Section 49(1) of Labour Relations Act: “When considering the representativeness of the parties to a council, or parties seeking registration of a council, the registrar, having regard to the nature of the sector and the situation of the area in respect of which registration is sought, may regard the parties to a council as representative in respect of the whole area…”.

In this example, there are certain conditions which must objectively be present, namely the “nature of the sector and the situation of the area in respect of which registration is sought”, before the registrar may exercise his discretion. In this example, the administrator has a discretionary power, but must pay regard to certain factors in exercising that power.

Page 51: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Jurisdictional fact and discretionary powers

Dit is dus duidelik dat die beoefening van `n diskresionêre mag twee komponente het, naamlik jurisdiksionele feite en die diskresie self. Dus howe moet kyk na:(1)Die objektiewe elemente van die diskresie (jurisdiksionele feite soos deur die bemagtigende bepaling neergelê) moet aan voeldoen word.(2)Beoefening van die diskresie.

Page 52: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Jurisdictional fact and discretionary powers

Om te bepaal of hierdie jurisdiksionele feite aan voldoen is (nommer 1) – moet dit eers bepaal word of dit gedefinieerde of ongedefinieerde feite is.

(1) Jurisdiksionele feit

(a) Gedefinieerd (b) Ongedefinieerd

(2) Beoefening van diskresie

Page 53: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Jurisdictional fact and discretionary powers

(a)Defined jurisdictional fact

In instances where the jurisdictional facts have been clearly defined in the statute, these facts must be complied with before the discretion is exercised. As a general rule, the decision of the administrator will be valid in law (correct/right), provided that the exercise of the discretion is in line with the objectively ascertainable requirements for the proper exercise of that discretion. Where these jurisdictional facts have not been complied with the administrative action is invalid, on the basis that the administrator has exceeded his/her power. For example, where a statute prescribes that an administrator may exercise his / her power relating to the control of a health hazard where the population is exposed to serious danger, the determination of the “serious danger” must be capable of objective determination. It will not suffice for the administrator to be of the opinion that the health hazard has reached the prescribed intensity.

Page 54: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Jurisdictional fact and discretionary powers

(b) Undefined Jurisdictional fact

The position is more complicated where the jurisdictional facts are undefined. In other words where an administrator is subjectively empowered to determine whether the jurisdictional facts exist. The administrator does not have an unlimited or free discretion, since the exercise of the discretion must comply with the provisions of the Constitution as well as any applicable statutory or common law rules.

Example: “The minister may issue regulations as he / she deems necessary to control health”. This is a wide discretionary power, which gives the minister the sole discretion to decide when and under which circumstances the regulations will be issued. Thus, jurisdictional facts are undefined.

Page 55: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

6 Geregtelike hersiening van administratiewe handelinge(2)A court or tribunal has the power to judicially review an

administrative action if-

(b)a mandatory and material procedure or condition prescribed by an empowering provision was not complied with;

Page 56: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Dus, vir geregtelike hersiening:

Moet die hof bepaal of die objektiewe elemente van die diskresie, dus die jurisdiksionele feite soos deur die wet neergelê aan voldoen is. As nie, is die administratiewe handeling onderhewig an geregtelike hersiening.

Jurisdiksionele feite mag gedefinieer of ongedefinieerd deur die wet wees.

Jurisdictional facts may be defined in the statute or undefined. In instances where the jurisdictional facts have been clearly defined in the statute, these facts must be complied with. As a general rule, the decision of the administrator will be valid in law, provided that the exercise of the discretion is in line with the objectively ascertainable requirements for the proper exercise of that discretion. Should the administrator failed to comply with these jurisdictional facts, the administrative action will be invalid on the basis that the administrator has exceeded his power.

Page 57: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Werk tot hier

Handboek: Bladsye 161-167 en pp309-315

Werkboek: Vrae 63-64 en 71-73. Los vrae 65-66

TOT HIER VIR TOETS 1

Page 58: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

Toets 1 (7 September 8:30, SSO, SSB)

Werkboek: Tot einde van 6.3 in Werkboek (Dus vrae 1 – einde van vraag 73. Vir toets 1 word vrae 55, 56, 57, 59, 60, 65 en 66, uitgesluit).

Gids: Leer Eenheid 3.1 spesifiek uit Gids. Die res van die eenhede moet geleer word soos hulle in handboek, klasnotas en werkboek is.

Handboek: Alle blasye na verwys in klasnotas tot einde van waar ons kom vandag. Dus, bladsye 1-214, 283-316. Dus, hoofstukke 1-8, 13 en 14.

Notas: Tot einde van vandag se lesing, dus einde van “Eenheid 3.2 vervolg 2”

Ken spesifiek die volgende sake Van Huyssteen v. Minister of Environmental Affairs and Tourism , Johan Wilkinson and Partners v Berea Nursing Home AND President of the RSA v Sarfu (soos dit in handboek en werkboek hanteer word)

Ken artikels 33 en 239 van Grondwet

Page 59: EENHEID 3.2 VERVOLG 2 19 AUGUSTUS 2009

MOENIE NET UIT WERKBOEK LEER NIE. LEER OOK HANDBOEK EN KLASNOTAS!!!!