รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ผลของการใชถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในสดสวนตาง ๆ ตอสมรรถภาพการผลตและตนทนคาอาหารของแพะพนเมองไทย

Effect of Stylosanthes guianensis CIAT 184 in Concentrate Ration

on Thai Native Goat Production Performance and Feed Cost

ผวจย นายเศกสรรค สวนกล1 อาจารยทปรกษา (1) ผชวยศาสตราจารย ดร. มณฑชา พทซาค า2 และ (2) รองศาสตราจารย ดร. ศรลกษณ วงสพเชษฐ2 1มหาบณฑตหลกสตรเกษตรมหาบณฑต แขนงวชาการจดการการเกษตร สาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 2สาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

บทคดยอ

การทดลองครงนมวตถประสงคเพอศกษาถงการใช ถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในสดสวนตาง ๆ ตอสมรรถภาพการผลต และตนทนคาอาหารของแพะพนเมองไทย ด าเนนการทดลองทศนยวจยและพฒนาอาหารสตวสราษฎรธาน ระหวางเดอนกมภาพนธ 2552-มถนายน 2552 แพะพนเมองไทย เพศผ อาย 4 เดอน จ านวน 20 ตว น าหนกเฉลย 9 กโลกรม จดออกเปน 5 บลอก ตามน าหนกตว โดยวางแผนการทดลองแบบสมสมบรณภายในบลอก แพะแตละบลอกไดรบทรตเมนตตางกน 4 ทรตเมนต ดงน ทรตเมนตท 1 ใหอาหารขนและถวทาพระสไตโลในอตราสวน 80:20 ทรตเมนตท 2 ใหอาหารขนและถวทาพระสไตโลในอตราสวน 60:40 ทรตเมนตท 3 ใหอาหารขนและถวทาพระสไตโลในอตราสวน 40:60 และทรตเมนตท 4 ใหอาหารขนและถวทาพระสไตโลในอตราสวน 20:80 ตามล าดบ ใชระยะเวลาทดลอง 120 วน

ผลการทดลองพบวา อตราการเจรญเตบโตของแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 3 แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (p>0.05) แตสงกวาทรตเมนตท 4 อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) ปรมาณอาหารทกนเมอคดเปนเปอรเซนตของน าหนกตวพบวา แพะทรตเมนตท 2, 3 และ 4 มปรมาณการกนอาหารสงกวาทรตเมนตท 1 (3.96 เปอรเซนตของน าหนกตว) อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) ประสทธภาพการเปลยนอาหารของ ทรตเมนตท 1, 2 และ 3 แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (p>0.05) โดยมประสทธภาพการเปลยนอาหารดกวาแพะทรตเมนตท 4 อยางมนยส าคญยงทางสถต (p<0.05) ส าหรบตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนกตว 1 กโลกรมพบวา ทรตเมนตท 2 มตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนกตว 1 กโลกรมสงทสด (49.12 บาท/น าหนกตวเพม 1 กโลกรม) และทรตเมนตท 3 มตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนกตว 1 กโลกรมต าทสด (41.04 บาท/น าหนกตวเพม 1 กโลกรม)

ค าส าคญ แพะพนเมองไทย ถวทาพระสไตโล อาหารขน อตราการเจรญเตบโต ประสทธภาพ การเปลยนอาหาร ตนทนคาอาหาร

120

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

Abstract

The objectives of this experiment was to study the effect of Stylosanthes

guianensis CIAT 184 hay in concentrate ration on Thai Native Goat production

performance and feed Cost. This experiment was conducted at Surathani Animal

Nutrition Research and Development Center, Thachang District, Surathani Province,

during February 2009 – June 2009. Twenty Native male goats average 4 months of

age and weight 9 kilograms were arranged in 4 treatments with 5 blocks of

randomized completed block design. The animals of each block was fed by 4 different

treatments and each treatment was fed concentrate:Stylosanthes guianensis in

different ratios as follow; treatment 1 was 80:20, treatment 2 was 60:40, treatment 3

was 40:60 and treatment 4 was 20:80. The feeding trial was 120 days.

The result showed that the average daily gain of treatment 1, 2 and 3 was

not significant different (p>0.05), but was significantly higher than treatment 4

(p<0.05). Feed intake of treatment 2, 3 and 4 was significantly higher (p<0.05) than

treatment 1 (3.96%BW). Feed conversion ratio of treatment 1, 2 and 3 were not

significant different, but was significantly better than treatment 4 (p<0.05). For feed

cost per kilogram gain weight, treatment 2 had the highest feed cost (49.12

Baht/kilogram), and treatment 3 had the lowest feed cost (41.04 Baht/kilogram).

Keywords : Thai Native Goat, Stylosanthes guianensis CIAT 184, Concentrate,

Growth Performance, Feed Conversion Ratio, Feed Cost

บทน า ปญหาดานอาหารสตวทกระทบตอเกษตรกรผเลยงแพะสวนใหญในภาคใตคอ พนทปลก

สรางแปลงหญามจ ากด เพราะการขยายตวของชมชนเมองและพนทสวนใหญปลกพชเศรษฐกจ ทใหผลตอบแทนหรอมความส าคญกวาพชอาหารสตว เชน ยางพารา ปาลมน ามน นาขาว และไมผล กองแผนงาน (2552 : 57-62) รายงานวาในพนทภาคใตตอนลางมปรมาณโคเนอ โคนม กระบอ แพะและแกะประมาณ 610,000 ตว ซงจะตองใชพนทแปลงพชอาหารสตว ประมาณ 510,000 ไร จงจะเพยงพอตอความตองการในการเลยงสตวเหลานตลอดทงป แตมพนทปลกพชอาหารสตว รวมทงหมดประมาณ 62,000ไรเทานน หรอรอยละ 10 ของความตองการ (ปรมาณแปลงพชอาหารสตวประมาณ 36,000ไร และพนททงหญาสาธารณะประมาณ 26,000ไร) ซงไมเพยงพอ ท าใหผเลยงสตวประสบปญหามาก โดยเฉพาะในชวงฤดแลง ระหวางเดอนมนาคมถงเมษายน และในชวงปลายฤดฝนระหวางเดอนตลาคมถงธนวาคมทประสบภาวะน าทวมแปลงพชอาหารสตวท าใหไมสามารถใชประโยชนได การเลยงแพะรปแบบเดมทปลอยใหหากนทวไปจงท าไดยากขน เนองจากจะสรางปญหาใหกบตวสตวเอง สงคมและสงแวดลอม เชน เสยงกบการถกสนขกด กนพชผกของเพอนบาน ถายมลในพนทสาธารณะ เหลานเปนสาเหตใหผเลยงแพะตองปรบรปแบบการเลยงใหเหมาะสมกบสภาวะปจจบน โดยการเลยงแบบขงคอก และจดหาพชอาหารสตวมาใหกน รวมกบการเสรมอาหารขนโดยเฉพาะในระยะเลยงลกและระยะขน นอกจากนยงพบวาเกษตรกรมการใช

121

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

อาหารขนมากขนในชวงทพชอาหารสตวขาดแคลน สงผลใหตนทนคาอาหารในการเลยงแพะสง ไมคมทน (เมธา วรรณพฒน และฉลอง วชราภากร,2533 : 45-56) รายงานวา แนวทางในการลดตนทนคาอาหารขน จ าเปนตองหาวตถดบอาหารสตวทเปนแหลงโปรตนราคาถก หาไดงาย และมปรมาณมากมาทดแทนแหลงโปรตนราคาแพงในสตรอาหารขน เชน ใบพชตระกลถวตางๆ

ถวทาพระสไตโล (Stylosanthes guianensis CIAT 184) จดเปนอาหารหยาบทมคณภาพด ทกรมปศสตวสงเสรมใหเกษตรกรผเลยงสตวปลกกนอยางแพรหลายทวประเทศรวมทงในภาคใต เปนพชมคณคาทางโภชนะสงโดยเฉพาะโปรตนรวมเทยบเทากบอาหารขน คอมโปรตน 16-20 เปอรเซนต (กองอาหารสตว, 2549 : 44) ถาน ามาใชทดแทนอาหารขนในสดสวนทเหมาะสม นาจะท าใหสามารถลดการใชอาหารขนลงได และนาจะท าใหตนทนคาอาหารสตวลดลงได ดงน นการศกษาถงผลของการใชถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในสดสวนตางๆ ตอสมรรถภาพการผลตและตนทนคาอาหารของแพะพนเมองไทย จะท าใหไดขอมลส าหรบแนะน าเกษตรกรผเลยงแพะรายยอยทวไปใหสามารถน าไปปรบใช เพอพฒนาการเลยงแพะพนเมอง เพมปรมาณเนอแพะ ลดตนทนการผลต และสนบสนนตลาดแพะเนอตอไป

วตถประสงคการวจย เพอศกษาอตราการเจรญเตบโต ปรมาณอาหารทกน ประสทธภาพการเปลยนอาหาร และ

ตนทนคาอาหารของแพะพนเมองไทย เพศผ ทไดรบถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในสดสวนทแตกตางกน

วธการวจย ใชแพะพนธพนเมองไทย เพศผ ระยะหลงหยานม ไมตอน อายประมาณ 4 เดอน จ านวน 20

ตว วางแผนการทดลองแบบสมสมบรณภายในบลอก (Randomized Complete Block Design; RCBD) ม 4 ทรตเมนต 5 บลอก (ซ า) ใหแพะทดลองแตละทรตเมนตไดรบถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในสดสวนตางๆ ดงน ทรตเมนตท 1 ใหแพะไดรบอาหารขนรอยละ 80 ถวทาพระสไตโลรอยละ 20 ทรตเมนตท 2 อาหารขนรอยละ 60 ถวทาพระสไตโลรอยละ 40 ทรตเมนตท 3 อาหารขนรอยละ 40 ถวทาพระสไตโลรอยละ 60 และทรตเมนตท 4 อาหารขนรอยละ 20 ถวทาพระสไตโลรอยละ 80

เลยงแพะเนอในคอกขงเดยว ยกพนสง มน าสะอาดใหกนอสระตลอดเวลา อาหารขนทใชในการทดลองด าเนนการผสมตามสตรทก าหนด ประกอบดวยขาวโพดปน กากถวเหลอง มนเสน ปลาปน เปลอกหอยปน เกลอปน ไดแคลเซยมฟอสเฟต และพรมกซ โดยมโปรตนหยาบ (CP) รอยละ 12.95 และมโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) รอยละ 71.87 การผสมอาหารขนจะผสมใหไดปรมาณในจ านวนเพยงพอส าหรบเลยงแพะภายใน 15 วน เพอใหแพะไดรบอาหารทมคณภาพด

122

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานว จย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ใหมเสมอ อาหารขนทผสมเสรจแลวบรรจกระสอบ ๆ ละ 30 กโลกรมเกบไวในโรงผสมอาหาร และจะแบงใสถงพลาสตกมฝาปด เตรยมไวทคอกทดลอง `

ด าเนนการปลกถวทาพระสไตโลและมการตดถวครงแรกหลงการปลกทอาย 90 วน และตดครงตอไปทอาย 60 วนดวยเครองตดหญาแบบสะพายไหล แลวน ามาหนดวยเครองหนพชอาหารสตวใหมความยาว 1-2 เซนตเมตร น ามาผงแดดใหแหงสนทจนมความชนประมาณรอยละ 12-15 บรรจในกระสอบพลาสตกสานเกบไวในทรม เพอน าไปใชในการทดลองตอไป

วธการใหอาหารทดลอง โดยการชงอาหารขนและถวทาพระสไตโลแหง ใสในถงพลาสตกตามสดสวนอาหารขน : ถวทาพระสไตโล ตามทรตเมนตทก าหนด โดยท าการคลกอาหารขนและถวทาพระสไตโลแหง ใหเขากนดกอนน าไปใหแพะกนเพอชวยลดการเลอกกน จดแบงอาหารใหกนวนละ 4 มอ ในเวลา 08.30, 11.30, 14.30, 17.30 นาฬกา และเกบอาหารทเหลอในวนถดไปเวลา 08.00 นาฬกา น าไปชงวดปรมาณการกนไดในแตละวน จดบนทกอาหารทกนไดในแตละวน อาหารทใหแพะกนจะตองเพยงพอโดยสงเกตแพะกนเหลอทกวน

บนทกน าหนกแพะโดยการชงน าหนกแพะทกๆ 15 วน เพอดการเปลยนแปลงน าหนกตวของแพะ และตรวจสอบปรมาณการกนอาหารตอน าหนกตว (%BW) บนทกปรมาณอาหารทแพะกนไดในแตละวน โดยบนทกปรมาณอาหารทใหและอาหารเหลอทกๆ วน บนทกตนทนคาอาหาร ไดแก ตนทนอาหารขน และตนทนถวทาพระสไตโล เพอใชค านวณตนทนคาอาหาร สมเกบตวอยางถวทาพระสไตโล ทใชเลยงแพะ น าไปอบ บด เกบรวบรวมและสมเกบตวอยางประมาณ 500 กรม พอวเคราะหหาปรมาณโภชนะ ไดแก โปรตนหยาบ (CP) ไขมน (EE) เยอใย (CF) ไนโตรเจนฟรเอกซแทรก (NFE) เถา (Ash) โดยวธ proximate analysis (AOAC, 1990:1298) วเคราะหแคลเซยม (Ca) และฟอสฟอรส (P) โดยวธของ AOAC (1990:1298) และวเคราะหเยอใยตางๆ ไดแก ผนงเซลล (NDF) ลกโนเซลลโลส (ADF) โดยวธ detergent analysis (Van Soest et al., 1991:3583-3597) และประเมนคาพลงงานในรปคาโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) โดยการค านวณ (Kearl,1982:381)

การวเคราะหทางสถต น าขอมลทไดมาวเคราะหความแปรปรวน (Analysis of variance) จากนนเปรยบเทยบความแตกตางของคาเฉลยของตวแปรของแตละสงทดลอง โดยวธ Duncan’s New Multiple Range Test วเคราะหโดยใชโปรแกรมส าเรจ

ผลการวจย 1. สวนประกอบทางเคมของอาหารทดลอง จากการสมตวอยางถวทาพระสไตโล วเคราะห

คณคาทางโภชนะ ผลการวเคราะหแสดงในตารางท 1

123

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ตารางท 1 แสดงสวนประกอบทางเคมของอาหารทดลองโดยการวเคราะห1/ (% วตถแหง)

สวนประกอบ ถวทาพระสไตโล วตถแหง (DM),% โปรตน (CP),% ไขมน (EE),% เยอใย (CF),% เถา (Ash),% ไนโตรเจนฟรแอกซแทรก (NFE),% ลกโนเซลลโลส (ADF),% ผนงเซลล (NDF),% แคลเซยม (Ca),% ฟอสฟอรส (P),% โภชนะยอยไดทงหมด (TDN)2/ (โดยการค านวณ),%

87.90 16.73 1.94

35.54 9.78

42.82 42.81 52.68 1.28 0.25

61.51 หมายเหต 1/ วเคราะหโดยกลมงานวเคราะหอาหารสตวและพชอาหารสตว กองอาหารสตว กรมปศสตว 2/ คา TDN ค านวณโดยสมการของ Kearl (1982:381) ดงน - คา TDN ของถวทาพระสไตโล (% of DM) = -14.8356 + 1.3310(CP%) + 0.7923(NFE%) + 0.9798(EE%) + 0.5133(CF%)

2. การเปลยนแปลงน าหนกตวและอตราการเจรญเตบโต พบวาการใชถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนทระดบ 20, 40, 60 และ 80 เปอรเซนต แพะมการเปลยนแปลงของน าหนกตวแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) โดยทรตเมนตท 1, 2 และ 3 มน าหนกตวเพมเฉลย 12.16, 11.48 และ 11.26 กโลกรม/ตว ตามล าดบ ซงมความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตมน าหนกตวเพมสงกวาทรตเมนตท 4 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) โดยแพะมน าหนกตวเพมเฉลย 7.30 กโลกรม/ตว เชนเดยวกนกบอตราการเจรญเตบโต โดยแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 3 มอตราการเจรญเตบโตเฉลย 101.34, 95.66 และ 93.84 กรม/ตว/วน ตามล าดบ ซงมความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต(P>0.05) แตมอตราการเจรญเตบโตเฉลยสงกวาทรตเมนตท 4 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ซงแพะมอตราการเจรญเตบโตต าทสด เฉลยเทากบ 60.84 กรม/ตว/วน แสดงในตารางท 2

124

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ตารางท 2 แสดงการเปลยนแปลงของน าหนกตว และอตราการเจรญเตบโตของแพะลกผสมพน เมองไทย เพศผ ตลอดการทดลองทไดรบถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในสดสวน ตาง ๆ

ขอมลทศกษา ระดบของถวทาพระฯ ในอาหารขน

(%) p-value CV(%) 20 40 60 80

จ านวนสตวทดลอง,ตว ระยะเวลาทดลอง,วน น าหนกเรมทดลอง,กก./ตว น าหนกสนสดทดลอง,กก./ตว น าหนกทเพมขน,กก./ตว อตราการเจรญเตบโต,กรม/ตว/วน

5 120 9.32

21.48 a

12.16 a 101.34 a

5 120 9.34

20.82 a 11.48 a 95.66 a

5 120 9.36

20.62 a 11.26 a 93.84 a

5 120 9.06

16.36 b 7.30 b

60.84 b

- -

0.8673 0.0048 0.0122 0.0123

- -

6.9 9.70

17.80 17.80

หมายเหต : ตวเลขทมอกษรตางชนดกนก ากบอยในแนวนอน แสดงวามความแตกตางกนทางสถต โดยวธ DMRT ทระดบความเชอมน 95%

3. ปรมาณการกนอาหารและประสทธภาพการเปลยนอาหาร จากตารางท 3 ปรมาณอาหารทกนไดทงหมด เมอคดเปนน าหนกแหงของถวทาพระสไตโลและอาหารขน พบวาแพะทรตเมนตทไดรบอาหารทมสดสวนถวทาพระไตโล 20,40,60 และ 80 เปอรเซนต ตามล าดบ กนอาหารไดทงหมดแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) โดยแพะทง 4 ทรตเมนตกนอาหารทงหมดคดเปนวตถแหง เทากบ 71.75, 81.18, 76.56 และ 70.02 กรม/ตว/วน ตามล าดบ เมอคดเปนเปอรเซนตของน าหนกตวของแพะทง 4 ทรตเมนต พบวาแพะทรตเมนตท 2 ,3 และ 4 กนอาหารไดแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต เทากบ 4.56 ,4.28 และ 4.62 เปอรเซนตของน าหนกตว ตามล าดบ แตแพะในทรตเมนตท 2 และ 4 กนอาหารทงหมดไดมากกวา (P<0.05) แพะทรตเมนตท 1 ซงกนอาหารไดต าสดเทากบ 3.96 เปอรเซนตของน าหนกตว

ประสทธภาพการเปลยนอาหารหรออตราการเปลยนอาหารเปนน าหนกตว ตลอดการทดลองของแพะทง 4 ทรตเมนต พบวาแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 3 มความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) มคาเทากบ 5.92,7.10 และ 7.10 ตามล าดบ และแพะทง 3 ทรตเมนต มประสทธภาพการเปลยนอาหารดกวา (P<0.05) ทรตเมนตท 4 ซงมประสทธภาพการเปลยนอาหารเทากบ 9.78

ปรมาณโปรตนทไดรบจากอาหารทงหมด โดยการค านวณ ของแพะทง 4 ทรตเมนตแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) มคาเทากบ 84, 98, 100 และ 94 กรม/ตว/วน ตามล าดบ

125

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

โภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ทไดรบจากอาหารทงหมด โดยการค านวณ ของแพะ ทรตเมนตท 1, 2 และ 3 มคา เทากบ 0.452, 0.486 และ 0.438 กโลกรม/ตว/วน แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) สวนแพะทรตเมนตท 4 ไดรบพลงงานจากอาหารในรปโภชนะยอยไดทงหมดเทากบ 0.380 กโลกรม/ตว/วน แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) กบแพะ ทรตเมนตท 1 และ 3 แตต ากวา ทรตเมนตท 2 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05)

ตารางท 3 แสดงอตราการเจรญเตบโต ปรมาณอาหารทกนและประสทธภาพการเปลยนอาหารของ แพะพนเมองไทย เพศผ ตลอดการทดลองทไดรบถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนใน ระดบตาง ๆ

ขอมลทศกษา ระดบของถวทาพระสไตโล

ในอาหารขน (%) p-value CV (%) 20 40 60 80

จ านวนสตวทดลอง,ตว ระยะเวลาทดลอง,วน น าหนกเรมทดลอง,กก./ตว น าหนกสนสดทดลอง,กก./ตว ปรมาณอาหารทกนไดทงหมด(น าหนกแหง),กรม/ตว/วน - อาหารขน,กรม/ตว/วน

- ถวทาพระสไตโล,กรม/ตว/วน ปรมาณอาหารทกนไดทงหมด(น าหนกแหง),% ของนน.ตว ประสทธภาพการเปลยนอาหาร โปรตนทไดรบจากอาหารโดยการค านวณ,กรม/ตว/วน โภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ทไดรบจากอาหาร โดยการค านวณ ,กก./ตว/วน

5 120 9.32

21.48a 71.75 57.42a

14.36d

3.96b

5.92b

84

0.452ab

5 120 9.34

20.82a

81.18 48.70b

32.46c

4.56a

7.10b

98

0.486a

5 120 9.36 20.62a

76.56 30.62c

45.92b

4.28ab

7.10b

100

0.438ab

5 120 9.06 16.36b

70.02 14.02d

56.00a

4.62a

9.78a

94

0.380b

- -

0.8637 0.0048

0.2344 0.0001 0.0001 0.0835 0.0001 0.2106

0.0428

- -

6.9 9.7 11.7 11.4 13.4 9.2

11.6 12.8

11.7 หมายเหต : ตวเลขทมอกษรตางชนดกนก ากบอยในแนวนอน แสดงวามความแตกตางกนทางสถต โดยวธ DMRT

ทระดบความเชอมน 95%

4. ตนทนคาอาหาร จากตารางท 4 ตนทนคาอาหาร เมอคดตนทนคาถวทาพระสไตโลตนทนคาอาหารขน และตนทนคาอาหารทงหมด มความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) แพะทรตเมนตท 1 และ 2 มตนทนคาอาหารทงหมดแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) เทากบ 578.52 และ 561.68 บาท ตามล าดบ สงกวา (P<0.05) แพะทรตเมนตท 3 และ 4 ซงมตนทนคาอาหารทงหมดเทากบ 442.46 และ 325.00 บาท สวนตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กโลกรม พบวาแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 4 มตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนกตว 1 กโลกรม แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) เทากบ 47.70, 49.12 และ 45.38 บาท สงกวาทรตเมนตท 3 อยางมนยส าคญทางสถต เทากบ 41.04 บาท ซงมตนทนต าสด

126

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ตารางท 4 แสดงตนทนจากการขนแพะพนเมองไทยเพศผ

ขอมลทศกษา

ระดบของถวทาพระสไตโลในอาหารขน (%) P-

value CV(%)

20 40 60 80 ตนทนคาอาหารทงหมด, บาท/ตว - ตนทนคาอาหารขน1/ , บาท/ตว - ตนทนคาถวทาพระฯ 2/, บาท/ตว ตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กก.,บาท

578.52a

528.24a

50.28d

47.70ab

561.68a

448.04b

113.64c

49.12a

442.46b

281.70c

160.76b

41.04b

325.00c

128.98d

196.02a

45.38ab

.0001

.0001

.0001

.0772

11.4 11.4 13.4 10.1

หมายเหต : ตวเลขทมอกษรตางชนดกนก ากบอยในแนวนอน แสดงวามความแตกตางกนทางสถต โดยวธ DMRT ทระดบความเชอมน 95%

1/ อาหารขนราคา 9.20 บาท/กก. 2/ ถวทาพระสไตโลราคา 3.50 บาท/กก.

อภปรายผลการวจย 1. สวนประกอบทางเคมของถวทาพระสไตโล จากผลวเคราะหพบวาถวทาพระสไตโลทใช

ในการทดลองมโปรตนคอนขางสงคอ 16.73 เปอรเซนต สงกวา กองอาหารสตว (2553:22) ทรายงานวาถวทาพระสไตโลตนสด อาย 60 วน มโปรตนเทากบ 15.80 เปอรเซนต แตพบวามระดบโปรตนต ากวา พสทธ สขเกษม และคณะ (2547:230-241) ทรายงานวา ถวทาพระสไตโล อายการตด 60 วน มโปรตน 17.15 เปอรเซนต ทงนสาเหตเนองมาจากความแตกตางของพนทปลก ความอดมสมบรณของดน และอตราการใชปย

2. การเปลยนแปลงน าหนกตวหรออตราการเจรญเตบโต การใชถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนทระดบ 20, 40, 60 และ 80 เปอรเซนต ขนแพะพนเมองไทย ตลอดการทดลองทไดรบถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในระดบตางๆ พบวาแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 3 มน าหนกตวเพมเฉลยแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) โดยมน าหนกเฉลยเทากบ 12.16, 11.48 และ 11.26 กโลกรม/ตว ตามล าดบ แตมน าหนกตวเพมสงกวาทรตเมนตท 4 อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ทมน าหนกตวเพมเฉลย 7.30 กโลกรม/ตว เชนเดยวกนกบอตราการเจรญเตบโตตอวน พบวาแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 3 มอตราการเจรญเตบโตเฉลยแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) โดยมอตราการเจรญเตบโตเทากบ 101.34, 95.66 และ 93.84 กรม/ตว/วน ตามล าดบ สงกวาทรตเมนตท 4 ทมอตราการเจรญเตบโตเฉลยต าทสดเทากบ 60.84 กรม/ตว/วน แตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) สาเหตเนองมาจากแพะในทรตเมนตท 4 ไดรบโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) เทากบ 0.380 กโลกรม/ตว/วน ต ากวาทรตเมนตอน ๆ และจากการทดลองนพบวาแพะไดรบโปรตนประมาณ 84-100 กรม/ตว/วน และไดรบโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ประมาณ 0.380-0.486 กโลกรม/ตว/วน (ตารางท 4) จะเหนไดวาแพะไดรบโปรตนสงกวาความตองการ แตไดรบพลงงานต ากวาความตองการ ซงรายงานของ NRC (1981:115) ระบวาแพะเนอน าหนกเฉลย 15

22288228 27

127

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

กโลกรม ตองการโภชนะเพอเพมน าหนกตววนละ 100 กรม มความตองการโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ไมต ากวา 0.416 กโลกรม/ตว/วน และตองการโปรตนรวมไมต ากวา 58 กรม/ตว/วน แตแพะในทรตเมนตท 4 ไดรบโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ต ากวาความตองการ จงเปนสาเหตใหมอตราการเจรญเตบโตต ากวา ทรตเมนตท 1, 2 และ 3 ทไดรบโภชนะยอยไดทงหมดสงกวาความตองการตอวน

3. ปรมาณการกนอาหารและประสทธภาพการเปลยนอาหาร ผลการทดลองพบวา ปรมาณอา หารทกนไดของแพะทดลองแสดงไวในตารางท 4 ผลการทดลองพบวาแพะทง 4 ทรตเมนตกนอาหารรวมทงหมดไดแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) เทากบ 71.75, 81.18, 76.56 และ 70.02 กรม/ตว/วน ตามล าดบ แตเมอคดเปนเปอรเซนตของน าหนกตวพบวา แพะทรตเมนตท 4 กนอาหารไดมากทสดเทากบ 4.62 เปอรเซนต แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) กบทรตเมนตท 2 และ 3 ซงมคาเทากบ 4.56 และ 4.28 เปอรเซนตของน าหนกตว ตามล าดบ แตสงกวา ทรตเมนตท 1 ซงกนอาหารไดต าสดเทากบ 3.96 เปอรเซนตของน าหนกตวแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) และพบวาการทดแทนระดบถวทาพระสไตโล ทเพมขนในอาหารขนท าใหระดบโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ของอาหารรวมลดลง ซงท าใหแพะทไดรบถวทาพระสไตโลทดแทนอาหารขนในระดบสงขาดพลงงานจงไปกระตนใหแพะกนอาหารเพมขนเมอคดเปนเปอรเซนตของน าหนกตว จากการทดลองนแพะทง 4 ทรตเมนตกนอาหารคดเปนวตถแหง ไดใกลเคยงกบรายงานของ Devendra (1983 : 272-290) ทกลาววาแพะในเขตรอนชนทวไปกนอาหารไดตอวนคดเปนรอยละ 4-5 ของน าหนกตว

ประสทธภาพการเปลยนอาหาร หรออตราการเปลยนอาหารเปนน าหนกตว (ตารางท 4) พบวาแพะในทรตเมนตท 1, 2 และ 3 ซงไดรบถวทาพระสไตโลโลทดแทนอาหารขนทระดบ 20, 40 และ 60 เปอรเซนต มประสทธภาพการเปลยนอาหารเทากบ 5.92, 7.10 และ 7.10 ตามล าดบ แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) ดกวาทรตเมนตท 4 ซงมประสทธภาพการเปลยนอาหารดอยทสด (P<0.05) เทากบ 9.78 ทงนเนองจากปรมาณอาหารทแพะกนไดทงหมดของทกทรตเมนต แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตทรตเมนตท 4 มอตราการเจรญเตบโตตอวน ต ากวาทรตเมนตอนๆ และแพะไดรบโภชนะจากอาหารโดยเฉพาะโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ต ากวาทรตเมนตอนๆ ดวย (ตารางท 3) จงเปนสาเหตใหแพะทรตเมนตท 4 มประสทธภาพการเปลยนอาหารดอยทสด

4. ตนทนคาอาหาร การขนแพะพนเมองไทย เพศผ ตลอดการทดลองทไดรบถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนในระดบตาง ๆ ของแพะในทรตเมนตท 1, 2, 3 และ 4 ซงใชถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนระดบ 20, 40, 60 และ 80 เปอรเซนต ตามล าดบ สนเปลองคาอาหารทงหมด (ถวทาพระสไตโลและอาหารขน) แตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.05) โดยแพะทรตเมนตท 1 และ 2 มตนทนคาอาหารทงหมดเทากบ 578.52 และ 561.68 บาท/ตว ตามล าดบ โดยมความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตสงกวาทรตเมนตท 3 และ 4 ซงมตนทนคาอาหารทงหมดเทากบ 442.46 และ 325.00 บาท/ตว โดยแพะในทรตเมนตท 4 ซงใชถวทา

128

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

พระสไตโลรวมกบอาหารขน 80 เปอรเซนต มตนทนคาอาหารทงหมดต าทสด สวนตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กโลกรม ของแพะทรตเมนตท 1, 2 และ 4 มตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กโลกรม เทากบ 47.70, 49.12 และ 45.38 บาท ตามล าดบ (ตารางท 4) มความแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (P>0.05) แตสงกวาทรตเมนตท 3 ซงมตนทนคาอาหารเมอคดเปนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กโลกรมเทากบ 41.04 บาท ซงใชถวทาพระสไตโลรวมกบอาหารขนระดบ 60-80 เปอรเซนต มตนทนคาอาหารทงหมดและตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กโลกรม ต ากวาทรตเมนตอนๆ ทงนเนองจากระดบถวทาพระสไตโลมปรมาณมาก และถวทาพระสไตโลเปนอาหารหยาบทเปนแหลงโปรตนราคาถก

บทสรป ถวทาพระสไตโลเปนพชอาหารสตวทมคณคาทางโภชนะสง เปนอาหารหยาบทเปนแหลง

โปรตนทด ราคาถก ชวยลดตนทนคาอาหารในการเลยงแพะไดเปนอยางด การเสรมถวทาพระสไตโลในอาหารขนในระดบ 60 เปอรเซนต ขนแพะพนเมองไทย เพศผ แพะสามารถเจรญเตบโตได 93.84 กรม/ตว/วน มประสทธภาพในการเปลยนอาหารเทากบ 7.10 มตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนกตว ต าทสด 41.04 บาท/กโลกรม

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช การวจยครงน ศกษาเฉพาะแพะพนเมองไทย

เพศผ น าหนกเฉลย 9 กโลกรมตอตว เทานน ผลการวจยอาจแตกตางจากแพะเนอพนธอนๆ 2.ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป ควรศกษาวจยในแพะสายพนธอนๆ ดวย ตลอดทง

การศกษาคณภาพซาก และควรพจารณาระดบพลงงานทแพะไดรบ ในการประกอบสตรอาหารขน ซงตองค านวณใหมพลงงานเพมขน ทงนเนองจากการทดลอง แพะทกทรตเมนตยงไดรบโภชนะยอยไดทงหมด (TDN) ต ากวาความตองการ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดเปนอยางด เพราะไดรบความอนเคราะหและความกรณา

จาก นายวโรจน วนาสทธชยวฒน ผเชยวชาญวจยดานอาหารสตว กองอาหารสตว กรมปศสตว ประธานกรรมการสอบ ผชวยศาสตราจารย ดร.มณฑชา พทซาค า อาจารยทปรกษาหลก รองศาสตราจารย ดร.ศรลกษณ วงสพเชษฐ อาจารยทปรกษารวม และคณาจารยสาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ ทไดใหค าชแนะ แนะน า และใหแนวคดในการจดท าวทยานพนธมาโดยตลอด ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางยงไว ณ โอกาสน

ผวจ ยขอขอบคณผอ านวยการศนยวจยและพฒนาอาหารสตวสราษฎรธาน ทเออเฟออปกรณและสถานทและอปกรณในการทดลอง ตลอดจนเจาหนาทจากกลมงานวเคราะหพชอาหารสตวและอาหารสตว กองอาหารสตว กรมปศสตว ทกรณาชวยวเคราะหตวอยางอาหารทดลอง

129

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

เพอนนกศกษา และเกษตรกรผเลยงแพะเนอ ทไดกรณาใหค าปรกษา แนะน า ชวยเหลอและอ านวยความสะดวกใหงานทดลองส าเรจลงได

วทยานพนธเลมนคงไมเสรจสมบรณลงได หากขาดการสนบสนนชวยเหลอ และการใหก าลงใจจาก บดา มารดา ครอบครว พ นอง เพอน ความดหรอประโยชนทไดจากวทยานพนธเลมน ผวจยขอมอบแด บดา มารดา คร อาจารย ผมพระคณ ตลอดจนนกวชาการทกทานทศกษาคนควาทดลอง และรวบรวมความรนนเขยนเปนต าราตางๆ ใหผวจยน ามาใชประกอบในการศกษาครงน

บรรณานกรม

กองอาหารสตว. (2549). พชอาหารสตวพนธด. กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 44 หนา.

---------. (2553). การผลตเมลดพนธพชอาหารสตว. เอกสารค าแนะน าส าหรบเกษตรกร. กองอาหารสตว กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 23 หนา .

กองแผนงาน. (2552). ขอมลจ านวนปศสตวภายในประเทศไทยป 2552. ฝายประมวลผลและสถต กองแผนงาน กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

ฉลอง วชราภากร. (2541). โภชนศาสตรสตวและการใหอาหารสตวเคยวเอองเบองตน. ภาควชา สตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. หนา 125.

พสทธ สขเกษม สถต มงมชย และภรมย บวแกว. (2547). การใชถวทาพระสไตโลเลยงแพะเนอ. ใน รายงานผลงานวจยกองอาหารสตวประจ าป พ.ศ. 2547. กรมปศสตว กระทรวง เกษตรและสหกรณ. หนา 230-241.

เมธา วรรณพฒน และฉลอง วชราภากร. (2533). เทคนคการใหอาหารโคเนอและโคนม. ภาควชา สตวศาสตร คณะเกษตรศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. กรงเทพฯ : โรงพมพ หจก. ฟนนพบบลชชง.

AOAC. (1990). Official Methods of Analysis. 15th

ed. Association of Official

Analytical Chemists, Arlington.VA.

Devendra, C. (1983). Physical Treatment of rice straw for goats and sheep and the

response to substitution with variable level of cassava, Leucaena and

Gliricidia forage. MARDI Res. Bull 11(3):272-290.

Kearl, L.C. (1982). Nutreint Requirements of Ruminants in Developing Countries.

International Feedstuffs Institute, Utah Agricultural Experiment Station,

Utah State university, USA. 381 pp.

NRC.(1981).Nutrient Requirement of Goat: Angrola, Dairy and Meat Goat in

Temperate and Tropical countries. National Academy Press, Washington,

D.C. 157 pp.

Van Soest, P.J., J. B. Roberson and S. A. Lewis. (1991). Methods for dietary fiber,

neutral detergent fiber, and nonstarch polysaccharides in relation to

animal nutrition. J. Dairy Sci. 74:3583-3579.

130