Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
„Ekonomia spo łeczna na Mazowszu – przegl ąd dobrych praktyk”
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
CEL SPOTKANIA
� Przybliżenie problematyki ekonomii społecznej
� Prezentacja konkretnych przedsięwzięć
� Prezentacja dostępnych zasobów, z jakich
korzystać można przy realizowaniu projektów
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
Stowarzyszenie Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS
Prezentacja przygotowana przez Fundację Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych w oparciu o materiały zgromadzone przez partnerów
w ramach projektów EQUAL:
(http://es.ekonomiaspoleczna.pl)
oraz
(http://promes.org.pl)
Więcej informacji znaleźć można na stronie:
http://www.ekonomiaspoleczna.pl 4
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
ZDEFINIOWANIE EKONOMII SPOŁECZNEJ
Podmioty ekonomii społecznej to te, które łącznie spełniają następujące cechy:
� służą celom ponadindywidualnym (wspólnotowym lub społecznym), istotniejszym niż generowanie zysku,
� są niezależnie zarządzane,
� są oparte o demokratyczne procesy podejmowania decyzji,
� obowiązuje w nich prymat człowieka i pracy nad kapitałem i jego dystrybucją.
Cechy charakterystyczne ekonomii społecznej (Borzaga, Defourny, 2001).
Pojęcia pokrewne:Gospodarka społeczna, trzeci sektor, organizacje pozarz ądowe
5
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
PODSTAWOWE WARTOŚCI EKONOMII SPOŁECZNEJ
Działania w specyficznych obszarach rynku, oparte o coś więcej niż chęć zysku mogą być skutecznym mechanizmem odzyskiwania oraz ochrony suwerenności i podmiotowości dla osób, instytucji i wspólnot.
6
Bez wątpienia bogactwo nie jest dobrem, którego poszukujemy, ponieważ jest ono jedynie użyteczne, stanowi środek do czegoś innego
(Arystoteles, „Etyka nikomachejska”, rozdz. 1, s. 6).”
„
Ekonomia społeczna oznacza:� Dla osób indywidualnych - szanse na porzucenie pozycji klienta, osoby
zależnej od pomocy innych
� Dla organizacji - umiejętność zdobywania środków na własne działania
� Dla wspólnot - umiejętność samodzielnego formułowania strategii rozwojowych opartych na własnych zasobach
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
EKONOMIA SPOŁECZNAKONTEKST MIĘDZYNARODOWY
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
SKALA EKONOMII SPO ŁECZNEJ� Ekonomia społeczna praktykowana jest w wielu krajach Europy, a także w
Ameryce Łacińskiej, Azji i Afryce, w USA i Kanadzie.
� W UE ekonomia społeczna stała się ważnym elementem modernizacji polityki społecznej. Tradycyjne modele państwa opiekuńczego okazują się niewydolne.
� Coraz większe są koszty świadczeń socjalnych. Przedsiębiorczość społeczna poszukuje rozwiązań trwałych, efektywnych i w największym stopniu uniezależniających podopiecznych.
� Pojęcie ekonomii społecznej w krajach Unii Europejskiej zawiera w sobie m.in. spółki, towarzystwa wzajemne, przedsiębiorstwa socjalne, banki (w szczególności tzw. banki etyczne) oraz stowarzyszenia i fundacje
� W UE jeszcze niedawno działało łącznie około 900 tys. podmiotów, wytwarzających ok. 10% PKB w Europie, dających ponad 11 mln. miejsc pracy (średnio ok. 6% rynku pracy).
� ES będzie się rozwijać szybciej niż dotychczas. W Europie rezerwy rynku pracydotyczą przede wszystkim sektora usług, zwłaszcza usług społecznych. Popyt na te usługi będzie rósł, a to w tym właśnie obszarze sektor ekonomii społecznej ma unikalne kompetencje.
EKONOMIA SPOŁECZNA JAKO ELEMENT MODERNIZACJI MODELU PAŃSTWA OPIEKUŃCZEGO
Belgia – 1995 r. wprowadzenie pojęciaprzedsiębiorstwa „o celach społecznie użytecznych”.
Portugalia - stworzenie warunków do powstawania „spółdzielni solidarności społecznej”.
Francja – przyjmuje analogiczne regulacje w 2001 roku.
Finlandia – 2003 r. - ustawa o przedsiębiorstwach społecznych, w 2005 wprowadzono ją też we Włoszech .
Wielka Brytania - od 2002 roku działajątzw. Community Interest Company 9
EKONOMIA SPOŁECZNA W UE
Wielka Brytania – Strategia Wsparcia Przedsiębiorczości Społecznej (pomoc 55 tys. przedsiębiorstw społecznych, które wytwarzają ok. 1% GDP).
Szkocja - 2007 r. Strategia wsparcia dla przedsiębiorstw społecznych
Włochy – jeden z najbardziej rozwiniętych sektorów es - działa ok 7 tys. spółdzielni socjalnych
W wielu krajach UE - agendywewnątrz struktur rządowych dedykowane specjalnie ekonomii społecznej (m.in. Irlandia, WielkaBrytania, Belgia, Hiszpania,Francja ).
SKALA ZATRUDNIENIA W SEKTORZE EKONOMII SPO ŁECZNEJ UE (2003)
Kraj Spółdzielnie Towarzystwa
wzajemne
Stowarzyszenia i
fundacje
OGÓŁEM % OGÓLNEGO ZARTDUNIENIA
Belgia 17 047 12 864 249 700 279 611 6,9
Francja 439 720 110 100 1 435 330 1 985 150 8,3
Irlandia 35 992 650 118 664 155 306 9,0
Włochy 837 024 uwaga* 499 389 1 336 413 6,2
Portugalia 51 000 uwaga* 159 950 210 950 4,4
Hiszpania 488 606 3 548 380 060 872 214 5,4
Szwecja 99 500 11 000 95 197 205 697 4,8
Austria 62 145 8 000 190 000 260 145 6,9
Dania 39 107 1 000 120 657 160 764 6,0
Finlandia 95 000 5 405 74 992 175 397 7,5
Niemcy 466 900 150 000 1 414 937 2 031 837 5,7
Grecja 12 345 489 57 000 69 834 1,8
Luksemburg 748 nie dotyczy 6 500 7 248 3,9
Holandia 110 710 nie dotyczy 661 400 772,110 9,5
Wielka Brytania 190 458 47 818 1 473 000 1 711 276 6,1
Cypr 4 491 nie dotyczy nie dotyczy 4 491 1,5
Czechy 90 874 147 74 200 165 221 3,5
Estonia 15 250 nie dotyczy 8 000 23 250 4,1
Węgry 42 787 nie dotyczy 32 882 75 669 2,0
Łotwa 300 nie dotyczy nie dotyczy 300 0,0
Litwa 7 700 0 nie dotyczy 7 700 0,6
Malta 238 nie dotyczy nie dotyczy 238 0,2
Polska 469 179 nie dotyczy 60 000 529 179 3,9
Słowacja 82 012 nie dotyczy 16 200 98 212 4,6
Słowenia 4 401 270 nie dotyczy 4 671 0,5
OGÓŁEM 3 663 534 351 291 7 128 058 11 142 883 5,9
* Dane dotyczące towarzystw wzajemnych zostały zagregowane z danymi dotyczącymi spółdzielni w przypadku Włoch i z danymi dotyczącymi stowarzyszeń w przypadku Portugalii. ŹŹŹŹród łłłło Raport CIREC CESE/COMM/05/2005 The European Econo mic and Social Committee (EESC)
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
SKALA EKONOMII SPO ŁECZNEJ W POLSCE
11
Typy instytucjiPrzybliżżżżona liczba
instytucji
Liczba
zatrudnionych (w przeliczeniu na
pełłłłne etaty)
Liczba
człłłłonków
Stowarzyszenia i fundacje 75 000 ok. 65 000 9-10 000 000Organizacje samorządu
gospodarczego5 500 33 000 1 100 000
Spółdzielnie 12 800 4 900 000 ok. 10-11 000 000
Z tego: spółdzielnie inwalidów 350 55 000 30 000
Towarzystwa UbezpieczeńWzajemnych
9 500 ?
Inne organizacje wzajemnościowe 880 ? ?
Spółdzielnie socjalne 120 400Zakłady Aktywności Zawodowej 48 1700 -Centra Integracji Społecznej 55 500+? -Kluby Integracji Społecznej 300 -
Ogółem ok. 94 000 ok. 600 000 ok.16-17 mln
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
Green Works Zbiera niechciane meble i sprzęt biurowy, które oddaje organizacjom charytatywnym oraz grupom wspólnotowym. Obsługuje między innymi BarclaysBank, Marks&Spencer, brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Zapewnia firmom praktyczną pomoc, przyczyniając się jednocześnie do rozwiązywania problemu bezrobocia osób niepełnosprawnych i długotrwale bezrobotnych. W przyszłym roku GreenWorks chce zapobiec wyrzuceniu na śmietnik 800 ton mebli biurowych.
Hackney Community TransportPierwsze brytyjskie miejskie społeczne przedsiębiorstwo komunikacyjne. Działa od 22 lat i obsługuje trzy z głównych tras autobusowych w Londynie. Prowadzi także siećPlusBuses – lokalną trasę autobusową, łączącązmarginalizowane osiedla ze sklepami, szpitalami i całym zapleczem socjalnym. Inna ofertą jest Capital Call, usługi transportowe dla osób z ograniczoną mobilnością w 9 dzielnicach Londynu (wkrótce usługa będzie dostępna w 3 kolejnych dzielnicach). Źródło: Manifesto for Social Enterprise (Wlk.Brytania)
PRZEDSIĘWZIĘCIA EKONOMII SPOŁECZNEJ –PRZYKŁADY EUROPEJSKIE
12
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
Spó łłłłdzielnia La Nuova Co-operativa, najwi ęęęększa spó łłłłdzielnia typu B w Piemoncie.Spółdzielnia La Nuova to przedsiębiorstwo społeczne, które promuje projekty i inicjatywy walczące z marginalizacją i wykluczeniem z rynku pracy. Spółdzielnia powstała w 1980 i ma obecnie 450 członków. 180 spośród nich jest niepełnosprawnych lub upośledzonych. Oferuje usługi z zakresu sprzątania, utrzymywania zieleni oraz recyclingu. Miasto Turyn jest jednym z największych klientów spółdzielni – korzysta z usług porządkowych na terenach publicznych, w szkołach i bibliotekach. Roczny obrót spółdzielni wynosi ponad 10 milionów euro. Zyski przeznaczane są na stworzenie funduszy spółdzielczych i wyjątkowych, które zabezpieczają stabilnośćprzedsiębiorstwa w okresie dekoniunktury.
Integra gGmbH Berlin, Niemcy Integra gGmbH jest przedsiębiorstwem społecznym działającym w Berlinie. Prowadzi dwie gałęzie usług – wynajem sprzętów potrzebnych do organizacji spotkań i wydarzeń (zastawę stołową, meble, sprzęty kuchenne itp.) oraz usługi związane z prowadzeniem domu i biura (sprzątanie, gotowanie, pranie, prasowanie, robienie zakupów, prace ogrodowe, opieka nad zwierzętami, babysitting). Integra gGmbH powstała w 1982 roku i zatrudnia 34 osoby, z czego 24 są niepełnosprawne w znacznym stopniu. Firma ma wdrożony system jakości ISO DIN 9002, stosuje także System Zarządzania Środowiskowego do w ramach ISO 14001. Roczny obrót Integra gGmbH to ok. 1,2 mln €, z czego 1 mln€ pochodzi z wynajmu sprzętu na przyjęcia.
13
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
PODSTAWOWE FORMY INSTYTUCJONALNO-PRAWNE EKONOMII SPOŁECZNEJ W POLSCE
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
SPÓŁDZIELNIE
Spółdzielnie to tradycyjna „stara” ekonomia społeczna. W Polsce zarejestrowanych jest dziś ponad 12,5 tys. spółdzielni.
Działalność prowadzi niespełna 10 tys. Łącznie spółdzielnie dają ponad 400 tys. miejsc pracy.
Typy spółłłłdzielni % wśśśśród ogółłłłu
spółłłłdzielni
mieszkaniowe 32,67
samopomoc chłopska 13,78
pracy i usługowe poza rolnictwem 11,60
Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne 8,99
SKR 6,85
wiejskie inne 6,76
bank spółdzielczy 6,17
konsumentów – spożywcze 3,61
Inwalidów i niewidomych 2,64
rzemieślnicze (oprócz budowlanych) i
rękodzieło artystyczne2,17
rzemieślnicze – budowlane 1,45
grupy producentów rolnych 1,21
użytkowników poza spoż., mieszk.,
banków. - bez rolniczych1,06
SKOK 1,04
Total 100
15
Spoldzielnie zarejestrowane w REGON wg gmin
5 i wiecej4321brak
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
TOWARZYSTWA POMOCY WZAJEMNEJ
Znane w Polsce od czasów średniowiecza. Działalność:
- wspólne radzenie sobie z zagrożeniami naturalnymi (np. towarzystwa ogniowe,
- wspólne gospodarowanie (np. spółki wodne, wspólnoty gruntowe) - pomoc sąsiedzka, tanie kredyty i pożyczki oraz zapomogi.
Duże znaczenie miały Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych, których udział w rynku
ubezpieczeniowym w Polsce sięgał przed II Wojną Światową 50%. Po wojnie cały ruch wzajemnościowy został praktycznie zniszczony i obecnie dopiero się odradza.
W Polsce działa dziś jedynie 9 Towarzystw Ubezpieczeń Wzajemnych oraz blisko 900 innych instytucji wzajemnościowych, przede wszystkim kas zapomogowo-pożyczkowych
przy zakładach pracy. Liczby te odnoszą się jednak tylko do instytucji formalnie
zarejestrowanych w rejestrze REGON.
Biorąc pod uwagę ich charakter oraz długą historię, można się spodziewać, że wiele z nich przetrwało także postaci nieformalnych zrzeszeń lub nawet zwyczajów.
16
„EKONOMIZUJ ĄCE SIĘ” ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
60 tys. stowarzyszeń, 8 tys. fundacji
26% organizacji zatrudnia płatny personel
120 tys. osób zatrudnionych
65 tys. pełnych etatów
18% organizacji prowadzi działalnośćgospodarczą lub działalność odpłatną
5% zamierza ją uruchomić.
Dla 5% organizacji dochody z takiej działalności przekraczają 50% rocznych przychodów.
Łącznie działania takie generują około 1/4 całości przychodów sektora.
Źródło: Badania Stowarzyszenia KLON/JAWOR. Więcej informacji na stronie: www.badania.ngo.pl
POLA DZIAŁAŃ ORGANIZACJI% (możliwe więcej
niż jedno)
SPORT, TURYSTYKA, REKREACJA, HOBBY 46,7%
EDUKACJA I WYCHOWANIE 35,6%
KULTURA i SZTUKA 23,1%
USŁUGI SOCJALNE, POMOC SPOŁECZNA 20,5%
OCHRONA ZDROWIA 16,8%
ROZWÓJ LOK. W WYMIARZE SPOŁ. I MATERIALNYM 13,4%
WSPARCIE INSTYTUCJI, ORG. POZARZ. I INICJATYW OBYWATELSKICH 9,5%
RYNEK PRACY, ZATRUDNIENIE, AKTYWIZACJA ZAW. 8,8%
OCHRONA ŚRODOWISKA 8,8%
DZIAŁALNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA 7,0%
PRAWO, PRAWA CZŁOWIEKA, DZIAŁ. POLITYCZNA 6,9%
BADANIA NAUKOWE 5,6%
SPRAWY ZAWODOWE, PRACOWNICZE, BRANŻOWE 3,9%
RELIGIA 3,0%
POZOSTAŁA DZIAŁALNOŚĆ 4,7%
Sąąąą to tradycyjne instytucje „trzeciego sektora” , które wspierają swoją działalność statutowąprzy użyciu instrumentów ekonomicznych – poprzez działalność gospodarczą i działalnośćodpłatną nie dla zysku. Działania takie mogą, ale nie muszą być związane z zatrudnieniem grup defaworyzowanych.
„NOWA ” EKONOMIA SPO ŁŁŁŁECZNASpółdzielnie socjalne
� Wprowadzone po raz pierwszy Ustawą z 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
� Mają umożliwić członkom (głównie osobom wykluczonym społecznie) powrót do uregulowanego życia społecznego i rynku pracy.
� Obecnie w Polsce zarejestrowanych jest ponad 100 (część z nich zaprzestała działalności).
� Prawdopodobnie łącznie zatrudniają mniej niż 1000 osób
� Działają w bardzo różnych sektorach (np. budowlanym, gastronomicznym, ochronie środowiska, turystyce).
Zakłady Aktywizacji Zawodowej
� powołane do życia w 1997r.
� działają w sferze zatrudnienia wspieranego i pomocy osobom doświadczającym szczególnych trudności na rynku pracy.
� W założeniach ZAZ ma przygotowywać osoby do kolejnych możliwie bardziej samodzielnych form zatrudnienia.
� Jak dotąd funkcjonuje ok. 50 ZAZ
Centra Integracji Społecznej i Kluby Integracji Społecznej
� Powołane do życia w 2003 roku (ustawa o zatrudnieniu socjalnym)
� Łącznie jest 55 CIS-ów i ponad 300 KIS-ów.
� Mogą być powoływane zarówno przez instytucje publiczne, jak i prywatne,
� Najczęściej założycielami są władze lokalne lub instytucje administracji publicznej działające w sferze pomocy społecznej (w tym wypadku nie spełniają kryterium niezależności od administracji publicznej, mogą być więc uznane za należące do sektora ekonomii społecznej).
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
INSTYTUCJE HYBRYDOWE / SPÓŁKI / PARTNERSTWA LOKALNE
Instytucje hybrydowe� Wiele przedsięwzięć ekonomii społecznej nie daje się wyodrębnić w kategoriach
podmiotowych. Bywa, że do realizacji celów społecznych używa się podmiotów tradycyjnie rynkowych np. spółki, której społeczny charakter realizowany jest albo poprzez przedmiot działalności, albo specyficzny charakter organizacji produkcji albo wreszcie poprzez alokacje zysków (na rzecz grup defaworyzowanych, instytucji non-profit, czy społeczności lokalnej).
� Specyficzną formą działań w obszarze ekonomii społecznej stanowią pewne działania z obszaru społecznej odpowiedzialności biznesu tzw. CSR (CorporateSocial Responsbility)
Lokalne Partnerstwa Ponadsektorowe� Niezwykle istotne z punktu widzenia ekonomii społecznej jako partnerstwa
działające nie na zasadzie pojedynczych podmiotów, ale raczej ich sieci. Działają w formie wyodrębnionych prawnie oddzielnych podmiotów, ale też bardzo często obywając się bez tego stanowiąc raczej rodzaj lokalnej umowy społecznej między różnymi przedsięwzięciami (często pochodzącymi nawet z różnych sektorów).
19
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
PRZEDSIĘBIORSTWO SPOŁECZNE – KRYTERIA DEFINICYJNE
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
PRZEDSIĘBIORSTWO SPOŁECZNE
� Przedsiębiorstwa społeczne to podstawowa forma organizacyjna działań w ramach ekonomii społecznej. Czasem są one wyodrębniane w formie prawnej (choć nie w Polsce). O danej instytucji możemy mówić jako o przedsiębiorstwie społecznym wtedy, kiedy spełnia one określony zestaw kryteriów.� Przedsiębiorstwa społeczne powstają obecnie w skutek trzech
procesów:1. Modernizacji tradycyjnego sektora ekonomii społecznej (spółdzielni) 2. „Migracji” tradycyjnego sektora pozarządowego i jego stopniowej
ekonomizacji3. Tworzenia całkiem nowych instytucji tworzonych od początku jako
przedsiębiorstwa społeczne (np. spółdzielnie socjalne)
21
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
PRZEDSIĘBIORSTWO SPOŁECZNE - DEFINICJA
Kryteria ekonomiczne1. Prowadzenie w sposób względnie
ciągły, regularny działalności w oparciu o instrumenty ekonomiczne
2. Niezależność, suwerennośćinstytucji w stosunku do instytucji publicznych
3. Ryzyko ekonomiczne4. Istnienie choćby nielicznego
płatnego personelu
Kryteria społeczne1. Wyraźna orientacja na społecznie
użyteczny cel przedsięwzięcia2. Oddolny, obywatelski charakter inicjatywy3. Specyficzny, możliwie demokratyczny
system zarządzania4. Możliwie partycypacyjny charakter
działania5. Ograniczona dystrybucja zysków
Przedsięęęębiorstwo społłłłeczne możżżże byćććć zdefiniowane jako prywatna, autonomiczna organizacja
dostarczająąąąca produktów lub usłłłług na rzecz szerszej społłłłecznośśśści (community), której
załłłłożżżżycielem albo zarząąąądzająąąącym jest grupa obywateli i w której zakres korzyśśśści materialnych
podlega ograniczeniom. Przedsięęęębiorstwo społłłłeczne przywiąąąązuje dużążążążą wagęęęę do swej autonomii i
gotowośćśćśćść do przyjmowania ekonomicznego ryzyka zwiąąąązanego z prowadzonąąąą w sposób ciąąąągłłłły
działłłłalnośśśściąąąą społłłłeczno-ekonomicznąąąą. (Definicja EMES)
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
BADANE PODMIOTY A DEFINICJA PRZEDSI ĘBIORSTWA SPOŁECZNEGO (STWORZONA W OPARCIU O 9 KRYTERIÓW EMES)
0 1 2 3 4 5
N. spełnionych kryteriów SPOŁECZNYCH (przez wiekszość lub z natury)
0
1
2
3
4
N. s
pełn
iony
ch k
ryte
riów
EK
ON
OM
. (pr
zez
wie
kszo
ść lu
b z
natu
ry)
Stowarzyszenia, Centra Integracji SpołecznejFundacje
Zakłady Aktywności ZawodowejOrg. gospodarcze i zawodowe
Spółdzielnie socjalne
Pozostałe spółdzielnie
Spółdzielnie mieszkaniowe
Spółdzielnie pracy, spółdzielnie rolnicze "Wirtualne PES" - wg. EMES
Stopień, w jakim konkretne typy podmiotów spełniająekonomiczne i społeczne kryteria pozostawania przedsiębiorstwem społecznym. Wirtualny PES oznacza teoretyczny model idealny, kiedy łącznie spełnione są wszystkie kryteria. (Źródło –badania na próbie 2000 podmiotów KLON/ JAWOR 2006)
ROZPOZNAWALNOŚĆ POJĘCIA EKONOMIA SPOŁECZNA - ZAKORZENIE SPO ŁECZNE
� Wśród ankietowanych Polaków znajomośći rozumienie pojęcia „ekonomia społeczna”zadeklarowało ponad 8% respondentów zaś 24% twierdzi, że się z nim zetknęło, choć nie jest pewne, co ono oznacza. Niewiele mniej – niemal 7,5% Polaków –deklaruje, że zna i rozumie pojęcie „przedsiębiorstwo społeczne”, zaś kolejne 20% się z nim zetknęło.
� Biorąc pod uwagę krótki żywot tych pojęćw polskiej debacie publicznej, można domniemywać, że budzą one w Polakach skojarzenia odległe od znaczenia, jakie nadaje się im obecnie. Dotarcie do tych skojarzeń ma niebagatelne znaczenie z punktu widzenia promocji idei ekonomii społecznej i powinno stać się przedmiotem przyszłych badań. Badania na próbie reprezentatywnej próbie 1000 dorosłych Polaków.,
Stowarzyszenie Klon/Jawor, Warszawa 2007
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
JAKIE POŻYTKI PŁYNĄZ DZIAŁANIA PRZEDSIĘBIORSTW SPOŁECZNYCH
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
KOMPETENCJE PRZEDSIĘBIORSTW SPOŁECZNYCH
26
INTEGRACJA SPO ŁECZNA I DZIAŁALNOŚĆ NA RYNKU PRACY
o Najczęściej przywoływane są kompetencje przedsiębiorstw społecznych w dziedzinie działań prozatrudnieniowych .
o Ich celem jest albo podniesienie szans na rynku pracy albo faktyczne zatrudnianie osób w formach tymczasowych lub stałych.
o Rynek pracy w Polsce podlega gwałtownym zmianom, spada poziom ogólnego bezrobocia. Ciągle jednak pozostają liczne bardzo grupy osób, które samodzielnie często nie są w stanie na rynku tym odnaleźć się. Dlatego potrzebne sąprzedsiębiorstwa społeczne, które służyłyby wspomagałyby zatrudnienie specyficznych grup osób. Polska ma najniższy w UE wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
o Kompetencje przedsiębiorstw społecznych są tu nieocenione. Umiejętność i gotowość do zindywidualizowanej całościowej pomocy podopiecznym odróżnia przedsiębiorstwa społeczne (i szerzej organizacja pozarządowe) od wielu innych instytucji świadczących usługi na rynku pracy.
27
Formy działań na rynku pracy• informacja
• szkolenia
• doradztwo
• job coaching
• zatrudnienie przejściowe lub stałe
Wybrane kategorie osób na rynku pracy,
dla których przedsiębiorstwa społeczne
mogą być dobrym rozwiązaniem:
• młodzież (w tym np. opuszczający
Domy Dziecka)
• osoby, które starają godzić pracę z
opieką nad dziećmi lub innymi
osobami zależnymi
• osoby po 50-ym roku życia
• osoby opuszczających zakłady karne
• osoby niepełnosprawnych i chorych
• osoby bezdomnych
• osoby uzależnionych
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
DOSTARCZANIE USŁUG PUBLICZNYCH� Przedsiębiorstwa społeczne działają
przede wszystkim w szeroko rozumianym sektorze usług. Obok usług o charakterze wzajemnym oraz usług skierowanych na otwarty rynek są to usługi o charakterze publicznym.
� Fakt ich dostarczania jest czymśnowym w stosunku do tradycyjnej ekonomii społecznej (w szczególności działających od wielu lat spółdzielni) i nazywany z tego powodu czasem „nową” ekonomią społeczną.
� Usługi publiczne mogą mieć różny charakter, ale można wśród nich wyróżnić dwie zasadnicze grupy:� usługi społeczne � usługi techniczne
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
USŁUGI SPOŁECZNE� Usługi edukacyjne np. prowadzenie przedszkola czy
szkoły, ale także różne formy kształcenia ustawicznego oraz edukacji nieformalnej.
� Przedsiębiorstwa społeczne mają też duży potencjałdo działań w obszarze szeroko rozumianych usług socjalnych – są to zarówno te usługi, które nie sąobszarem konkurencji z rynkiem (np. schroniska dla bezdomnych), ale i te, w których konkurencja taka siępojawia (zarówno o środki publiczne jak i środki samych konsumentów) np. usługi opiekuńcze świadczone w domu oraz prowadzenie różnego rodzaju instytucji opiekuńczych.
� Pokrewne temu są działania w szeroko rozumianym obszarze służby zdrowia. Mowa tu przede wszystkim o personelu pomocniczym, który byłby w stanie odciążyć wykwalifikowany personel lekarzy i pielęgniarki.
� Specyficzna grupę usług tworzą też działania na rynku usług pracy tj. informacja, pośrednictwo, szkolenia, staże etc. 29
• Edukacja
• Służba zdrowia
• Usługi socjalne
• Usługi rynku pracy
USŁUGI TECHNICZNE (UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ)
• Drugim istotnym obszarem działańprzedsiębiorstw społecznych są też szeroko rozumiane usługi techniczne. Mogą one dotyczyć np. utrzymywania zielni miejskiej lub innych prac porządkowych dotyczących mienia publicznego. Pokrewne temu są szeroko rozumiane usługi związane ze zbieraniem odpadów i ich utylizacją. Wystarczy podać tu przykład jednego tylko przedsięwzięcia –warszawskiego EKON-u, który działa w tym właśnie obszarze dając pracę ponad 800 osobom niepełnosprawnym.
• Przedsiębiorstwa społeczne mogą teżorganizować usługi transportowe zarówno dla osób niepełnosprawnych i niedołężnych (tzw. para transit) jak i transport ogólnodostępny (dla przykładu w Londynie przedsiębiorstwo społeczne prowadzi siec autobusów dla dzielnicy Hackney, a coraz bardziej popularne miejskie wypożyczalnie rowerów we Włoszech prowadzone są właśnie przez spółdzielnie socjalne).
• Wiele przedsiębiorstw społecznych stara siędziałać na rynku usług remontowych i budowlanych. Mogą one realizować zarówno zlecenia ze strony władz publicznych (np. remonty budynków komunalnych) jak i staraćsię konkurować na otwartym rynku.
30
• Segregacja odpadów
• Recykling
• Utrzymanie zieleni
• Transport ogólny i specjalistyczny
• Prace budowlane wykonywane na rzecz administracji publicznej
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
USŁUGI O CHARAKTERZE WZAJEMNYM
Specyficznym obszarem usług są te, które mającharakter wzajemny.
Mogą to być zarówno przedsięwzięcia działające w obszarze rynku i konkurencyjne na nim właśnie ze względu na swój wzajemnościowy charakter np.
� ubezpieczanie wzajemne (TUW-y),
� usługi zdrowotno–opiekuńcze,
� spółdzielnie telefoniczne etc.
albo też „alternatywne” mechanizmy wymiany np.
� Banki Czasu,
�LETS'y,
� tzw. systemy barterowe.
Zakres ekonomii alternatywnej jest obecnie w Polsce dość ograniczony (choć ma bogate tradycje), ale można się spodziewać, że stopniowo stanie siębardziej popularny (np. idea współużytkowania samochodów w zatłoczonych miastach, wymiana mieszkań na czas urlopu etc.) 31
• TUW
• Spółdzielnie
wzajemnościowe
• Banki Czasu
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
USŁUGI NA OTWARTYM RYNKU
Na koniec wymienić trzeba przykłady tych usług, które adresowane są po prostu na otwarty rynek (dotyczy to w szczególności tradycyjnych spółdzielni). Szczególnie interesujące są jednak działania przedsiębiorstw (w szczególności spółdzielni socjalnych), które dostarczając takich właśnie usług dają jednocześnie pracęspecyficznym „trudnozatrudnialnym” grupom osób.
Wśród tego rodzaju usług w szczególności wymienić trzeba: usługi budowlano – remontowe, usługi turystyczne, hotelarskie, usługi w dziedzinie sprzątania czy ochrony mienia, usługi gastronomiczne (np. catering) a także usługi w dziedzinie informatycznej, oraz różnych form telepracy.
32
• Hotelarstwo
• Gastronomia
• Turystyka
• Telepraca
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
ROZWÓJ WSPÓLNOT LOKALNYCH
• Przedsiębiorstwa społeczne mają szczególne kompetencje w dostarczaniu dóbr publicznych, czyli takich, z których korzystać mogą wszyscy i nie muszą o nie konkurować (np. czyste powietrze, bezpieczeństwo publiczne w okolicy), a które decydują często o szeroko rozumianej jakości życia.
• Przedsiębiorstwa społeczne mogą też okazać sięprzydatne w działaniach dotyczących szeroko rozumianej ochrony zabytków i dóbr kultury. Mogą zarówno dbać o utrzymanie zabytków, jaki i same prowadzić różnego rodzaju instytucje kultury np. teatr, muzeum, bibliotekęmiejską.
• Ważnym elementem ekonomii społecznej są działania ekologiczne i to w wielu obszarach od działań na rzecz bioróżnorodności, rozwoju obszarów o ograniczonych możliwościach inwestycyjnych (obszary chronione), po poszukiwanie nowatorskich rozwiązań dotyczących m.in. odnawialnych źródeł energii itp.
• Wspólne działania na rzecz rozwoju wspólnoty (i nie chodzi tu tylko o ekonomicznie wąsko rozumiany rozwój lokalny) w sytuacji, gdy coraz większe znaczenie ma rozwój w oparciu o zasoby własne (kapitał ludzki i kapitałspołeczny) staje się jednym z podstawowych form działalności gospodarczej w ramach ekonomii społecznej. W tym przypadku jednak zysk liczony jest w efektach dla całej wspólnoty. Formy te są szczególnie użyteczne w działaniach na rzecz rewitalizacji lub szerzej rozumianej aktywizacji lokalnej.
33
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
DZIAŁALNOŚĆ HANDLOWA I PRODUKCYJNAPrzedsiębiorczość społeczna może też opierać się na działalno ści handlowej. Może dotyczyć zarówno dóbr wytwarzanych przez same przedsiębiorstwa społeczne, jak i pośrednictwa w sprzedaży dóbr wytworzonych przez innych (np. towarów w ramach tzw. sprawiedliwego handlu) lub też towarów uzyskanych z różnego rodzaju darowizn krajowych lub zagranicznych, z której dochód przeznaczany jest na cele społeczne.
34
Przedsiębiorstwa społeczne mogą też podejmować działalno śćprodukcyjn ą. Teoretycznie może to dotyczyć każdej dziedziny (wystarczy wspomnieć o działaniach tradycyjnych spółdzielni produkcyjnych, rzemieślniczych, rolniczych itd.), ale szczególne miejsce zajmują tu przedsiębiorstwa zatrudniające specyficzne kategorie osób mających kłopoty z samodzielnym odnalezieniu się na rynku pracy. W tym przypadku chodzi szczególnie o te rodzaje produkcji, które z różnych powodów należą do kategorii produkcji „pracochłonnej” i niekoniecznie technologicznie zaawansowanej. Dotyczy to zatem dziedzin takich jak np. produkcja mebli, szycie i naprawa odzieży, produkcja różnego rodzaju gadżetów a także różnych form rękodzieła (w szczególności artystycznego). Szczególną grupę stanowi wreszcie produkcja żywności – zwłaszcza żywności specyficznej a zatem albo produktów regionalnych albo produkcji żywności ekologicznej, organicznej (zdrowej żywności).
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
ATLAS DOBRYCH PRAKTYK EKONOMII SPOŁECZNEJ
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
ATLAS DOBRYCH PRAKTYK EKONOMII SPO ŁECZNEJ
1. Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”2. Bielskie Stowarzyszenie Artystyczne Teatr Grodzki 3. Spółdzielnia Socjalna Usługowo-Handlowo-Produkcyjna w Byczynie 4. Habitat for Humanity5. Stowarzyszenie Niepełnosprawni dla Środowiska EKON 6. Pracownia Rzeczy Różnych SYNAPSIS 7. Fundacja „Nasz Dom”8. Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej „Być Razem”9. Stowarzyszenie Wzajemnej Pomocy „Flandria”10.Stowarzyszenie Emaus w Lublinie 11.Pensjonat i Restauracja „U Pana Cogito”12.Bank Drugiej Ręki 13.EKO „Szkoła Życia”14.Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju wsi Sokołowo 15.Wspólnota Chleb Życia16.Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Gminy Debrzno17.Grudziądzkie Centrum CARITAS18.Ośrodek Wspierania Rodziny Caritas w Korytowie19.Lokalne Centrum Integracji Społecznej Piątkowo 20.Fundusz Lokalny Masywu Śnieżnika 21.Stowarzyszenie Regionalny Ośrodek dla Ludzi i Środowiska CIS 22.Fundacja „Sławek" 23.Spółdzielnia Socjalna „Kaszt-Rom”24.Spółdzielnia Socjalna "Szansa i Wsparcie"
36
38
L.P. Nazwa Branża Forma prawna Siedziba i zasięg działania Działania
1.
Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Gminy Bałtów
„Bałt” Turystyka
Stowarzyszenie,
fundacja, sp. z. o. o. Bałtów, zasięg lokalny
Wspieranie rozwoju lokalnego gminy przez stworzenie
infrastruktury turystycznej (park dinozaurów, spływy tratwami, stok narciarski, stadnina itp.)
2.
Bielskie Stowarzyszenie
Artystyczne Teatr Grodzki Rękodzieło, warsztatyStowarzyszenie,
ZAZ, WTZ Bielsko-Biała, zasięg regionalny
Reintegracja osób wykluczonych społecznie - warsztaty (zakład introligatorsko-drukarski), rękodzieło, rehabilitacja przez sztukę
3.
Spółdzielnia Socjalna Usługowo-Handlowo-Produkcyjna w Byczynie
Prace remontowo-
budowlane Spółdzielnia socjalna Byczyna, zasięg lokalnyPrace budowlano-remontowe, szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe
4. Habitat for Humanity Rynek mieszkaniowy Fundacja
Warszawa, zasięg ogólnopolski, lokalne oddziały Pomoc ubogim rodzinom w budowie własnych mieszkań
5.
Stowarzyszenie Niepełnosprawni dla Środowiska EKON Recykling Stowarzyszenie Warszawa, zasięg ogólnopolski
Aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych przez pracę na rzecz ochrony środowiska; odzyskiwanie surowców wtórnych
6.
Pracownia Rzeczy Różnych SYNAPSIS Rękodzieło, warsztaty Fundacja, ZAZ
Warszawa, Lesznowola, zasięg regionalny
Aktywizacja społeczna i zawodowa osób z autyzmem -warsztat introligatorski, rękodzieło
7. Fundacja „Nasz Dom”
Sprzedaż używanych rzeczy Fundacja Lutol Mokry, zasięg lokalny
Prowadzenie sklepy z używanymi rzeczami sprowadzanymi ze Szwecji
8.
Stowarzyszenie Pomocy Wzajemnej „Być Razem”
Prace remontowo-
budowlane Stowarzyszenie Cieszyn, zasięg regionalny
Wspólnoty osób bezdomnych i długotrwale bezrobotnych. W ramach Centrum Edukacji Socjalnej prowadzone są m.in.:
warsztat ślusarski, remontowo-budowlany, rzemiosła artystycznego, krawiecki
9.
Stowarzyszenie Wzajemnej
Pomocy „Flandria”
Rynek usług medycznych Stowarzyszenie Inowrocław, zasięg regionalny
Ułatwienie dostępu członkom stowarzyszenia do rynku usług medycznych. Stowarzyszenie prowadzi aptekę oraz
sklepy medyczne
10.
Stowarzyszenie Emaus w
Lublinie
Prace remontowe, renowacje, sprzedażużywanych rzeczy
Stowarzyszenie,
WTZ
Krążnica Jara (Lublin), zasięg regionalny (jeden z ośrodków należących do sieci Emaus w Polsce)
Wspólnota tworzona przez osoby wykluczone społecznie (renowacja i sprzedaż używanych rzeczy)
11.
Pensjonat i Restauracja „U
Pana Cogito” Turystyka, hotelarstwo
Stowarzyszenie,
ZAZ Kraków, zasięg regionalnyPensjonat i restauracja zatrudniające osoby po kryzysach psychicznych
12. Bank Drugiej Ręki Branża informatyczna,
recykling Stowarzyszenie Warszawa, zasięg ogólnopolski
Ułatwianie pozyskiwania oprogramowania komputerowego dla NGO-sów oraz pośredniczenie w przekazywaniu używanego sprzętu
39
L.P. Nazwa Branża Forma prawna Siedziba i zasięg działania Działania
13
EKO „Szkoła Życia” w
Wandzinie –
Stowarzyszenie Solidarni
„PLUS”
Rolnictwo naturalne, rękodzieło
Stowarzyszenie prowadzące działalność gospodarczą
Wandzin, zasięg ponadlokalny
Leczenie i reintegracja społeczna i zawodowa osób zakażonych wirusem HIV, uzależnionych od środków psychoaktywnych,
bezdomnych. Uprawa i hodowla gatunków tradycyjnych
14Stowarzyszenia na rzecz Rozwoju Wsi Sokołowo
Sklep spożywczy StowarzyszenieSokołowo (Golub-
Dobrzyń), zasięg lokalnyProwadzenie małej szkoły podstawowej i przedszkola, zapewniającej dzieciom edukację na wysokim poziomie
15Fundacja Domy Wspólnoty
"Chleb Życia"
Tradycyjne rękodzieło, warsztaty, przetwórstwo,
rolnictwo naturalne
Fundacja, organizacja pożytku publicznego prowadząca
odpłatną działalność statutową
Zochcin, zasięg ponadlokalny
Reintegracja społeczna osób wykluczonych, bezdomnych,
bezrobotnych, wsparcie edukacyjne młodzieży. Uprawa i hodowla
gatunków tradycyjnych.
16
Stowarzyszenie na Rzecz
Rozwoju Miasta i Gminy
Debrzno
Turystyka StowarzyszenieDebrzno, zasięg ponadlokany
Społeczne porozumienie na rzecz rozwoju gminy. Działania w ramach
"Naszyjnika Północy" - rozwój infrastruktury lokalnej i turystyki
17
Grudziądzkie Centrum
Caritas im. Błogosławionej
Juty
Catering, szkolenia
Organizacja pożytku publicznego, samodzielna
jednostka kościelnej organizacji charytatywnej
Grudziądz, zasięg ponadlokalny
Dożywianie i opieka nad osobami potrzebującymi, opieka,
wychowanie, profilaktyka dzieci z rodzin dotkniętych biedą lub
patologiami, wsparcie dla osób bezrobotnych.
18
Ośrodek Wspierania
Rodziny Parafialnego Zespołu Caritas w
Korytowie
Turystyka
Zespół parafialny Caritas,
placówka wsparcia dziennego
dla rodzin
Korytowo, zasięg lokalnyPomoc rodzinom byłych pracowników PGR (pomoc prawna,
terapeutyczna, edukacyjna, dożywianie, zajęcia dla dzieci, noclegownia
dla osób bezdomnych. Animowanie życia kulturalnego.
19Lokalne Centrum Integracji
Społecznej – Piątkowo
Utrzymywanie terenów zielonych, usługi porządkowe i
gastronomiczne
Stowarzyszenie (CIS), spółdzielnia socjalna
Poznań-Piątkowo, zasięg lokalny
Aktywizacja społeczna i zawodowa długotrwale bezrobotnych
mieszkańców Piątkowa i Winograd
20Fundusz Lokalny Masywu
Śnieżnika Rozwój lokalny
Stowarzyszenie, organizacja pożytku publicznego
Wójtowice (Stara Bystrzyca), zasięg lokalny
Poprawa warunków życia mieszkańców czterech gmin Masywu
Śnieżnika poprzez wspieranie wszelkich inicjatyw w zakresie edukacji,
zdrowia, ekologii, kultury, sportu, współpracy transgranicznej. Program stypendialny, rozwój infrastruktury
21
Stowarzyszenie Regionalny Ośrodek Socjalno-
Edukacyjny "Dla Ludzi i
Środowiska"
Warsztaty gastronomiczny,
ogólnobudowlany, krawiecki, rękodzieła
artystycznego,
agroturystyki
StowarzyszenieChudobczyce, zasięg ponadlokalny
Aktywizacja osób z terenów popegeerowskich, podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych i osobistych. Wsparcie dla nowopowstałych spółdzielni socjalnych.
22 Fundacja „Sławek"
Warsztat samochodowy, obsługa imprez
plenerowych, radiostacja, usługi porządkowe
Fundacja prowadząca działalność gospodarczą
Warszawa, zasięg ponadlokalny
Pomoc skazanym i osobom opuszczającym zakłady karne oraz ich rodzinom w znalezieniu pracy, podnoszenie ich kwalifikacji
zawodowych, kompleksowa opieka prawna, pedagogiczna, psychologiczna, pomoc młodzieży zagrożonej patologią
23Spółdzielnia Socjalna
"Kaszt-Rom"Obróbka drewna Spółdzielnia socjalna Sławno, zasięg lokalny
Aktywizacja zawodowa osób wykluczonych, długotrwale
bezrobotnych, głównie spośród społeczności romskiej
24Spółdzielnia Socjalna „Szansa i Wsparcie"
Rynek usług medycznych i
opiekuńczychSpółdzielnia socjalna
Chorzów, zasięg regionalny
Zatrudnienie osób długotrwale bezrobotnych w sektorze opieki
zdrowotnej i usług opiekuńczych. Podnoszenie ich kwalifikacji
zawodowych
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
POLITYKA PUBLICZNA WOBEC EKONOMII SPOŁECZNEJ
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
POLITYKA PA ŃSTWA WOBEC EKONOMII SPOŁECZNEJ
41
programowanie
regulacjewsparcie i finansowanie
OBSZARY ZMIAN POLITYKI SPOŁECZNEJ I ICH POWIĄZANIA
Strategia rozwoju kraju 2007 – 2015Krajowy Program Zabezpieczenie
Społeczne i Integracja Społeczna
2006 - 2008
Przedsiębiorstwo społeczne, spółdzielnie socjalne, ośrodki wsparcia
przedsiębiorczości społecznej, organizacje pozarządowe
PilotażOśrodki Wsparcia Spółdzielczości
Socjalnej; Ośrodki Wsparcia EQUAL,
Program OperacyjnyKapitał Ludzki
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
STRATEGIA ROZWOJU KRAJU 2007-2015
� PRIORYTET 3. Wzrost zatrudnienia i podniesienie jeg o jako ści .Wzmocniony zostanie udział sektora ekonomii społecznej – organizacji pozarządowych w procesie zatrudnienia, m.in. poprzez takie działania jak:• realizacja programów wspierania zatrudnienia oraz promocja organizacji
pozarządowych jako pracodawców• łączenie zatrudnienia w organizacjach pozarządowych ze wsparciem grup
zagrożonych wykluczeniem społecznym.Realizowane będą przy jak najszerszym udziale organizacji pozarządowych,
programy zatrudnienia socjalnego i przedsiębiorstw społecznych.
� PRIORYTET 4. Budowa zintegrowanej wspólnoty społecz neji jej bezpiecze ństwa .Promowana będzie integracja i aktywizacja społeczna, w szczególności rozwój
instytucji zatrudnienia socjalnego, spółdzielczości socjalnej, budownictwa socjalnego, rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, jak też rozwój kontraktów socjalnych i innych instrumentów aktywizujących, stosowanych przez służby społeczne. Prowadzone będą działania na rzecz tworzenia integracyjnego rynku pracy dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji lub osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
42
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
KIERUNKI REGULACJI� Kwestia zmian regulacyjnych dla funkcjonowania obec nych form ekonomii społecznej
� zmiany prawne w zakresie spółdzielczo ści socjalnej (udział osób prawnych w tworzeniu i fun kcjonowaniu spółdzielni; uelastycznienie udziału osób zagro żonych wykluczeniem społecznym; poszerzenie zasad ws parcia spółdzielni ze źródeł zewn ętrznych);
� zmiany prawne w zakresie stowarzysze ń (zmniejszenie liczby zało życieli stowarzyszenia; dyskusja nad zwiększeniem roli stowarzyszenia zwykłego);
� zmiany w zakresie działalno ści po żytku publicznego (umo żliwienie funkcjonowania konsorcjów; nowe formuły partnerstwa publiczno – społecznego, stowarzyszenia zwykłe, inicjatywy lokalne).
� Kwestia roli podmiotów ekonomii społecznej w instru mentarium nowego okresu programowania
� wsparcie zatrudnienia w podmiotach ekonomii społecz nej jako element kontraktu socjalnego i projektu aktywno ści lokalnej (propozycja zmiany ustawy o pomocy społ ecznej – w ramach instrumentów aktywnej integracji);
� wsparcie zatrudnienia w podmiotach ekonomii społecz nej jako element rozwoju usług opieku ńczych (propozycja zmiany ustawy o pomocy społecznej lub us tawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy);
� ułatwienia dla podmiotów ekonomii społecznej w real izacji zada ń zleconych w sferze po żytku publicznego m.in. w zakresie kształcenia ustawicznego (propozycja zmi ana ustawy o systemie o światy).
� Kwestia relacji pomi ędzy sektorem publicznym a sektorem ekonomii społecz nej
� uporz ądkowanie i ujednolicenie trybu zlecania zada ń w zakresie po żytku publicznego w tym spółdzielni socjalnych (zmiana ustawy o działalno ści po żytku publicznego);
� podj ęcie prac nad problematyk ą regulacji zamówie ń publicznych w zakresie umo żliwienia ujmowania w wymogach realizacji zamówie ń warunków społecznych np. zatrudniania bezrobotnych długoterminowo (art. 26 Dyrektywy 2004/18/WE z 31 marca 2004 r.
� podj ęcie prac nad problematyk ą pomocy pa ństwa w formie rekompensaty za wykonywanie usług pub licznych
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
KIERUNKI FINANSOWANIA
Finansowanie działań podejmowanych przez podmioty ekonomii społecznej
przewiduje się z pięciu źródeł:
1.Europejski Fundusz Społeczny (Program Operacyjny Kapitał Ludzki);
2.Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
(Regionalne Programy Operacyjne, inne PO);
3.Budżet państwa
(Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich);
4.Pożyczka Banku Światowego PAOW;
5.Budżet Jednostek Samorządu Terytorialnego
44
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
PROGRAM OPERACYJNY KAPITA Ł LUDZKI
Priorytet V – Dobre rząąąądzenie – 610,9 mln Euro
Priorytet II – Rozwój zasobów ludzkich i potencjałłłłu adaptacyjnegoprzedsięęęębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracująąąących
778 mln Euro
Priorytet I – Zatrudnienie i integracja społłłłeczna 506,2 mln Euro
kom
po
nen
t kr
ajo
wy
Priorytet IV – Szkolnictwo wyżżżższe i nauka - 960,4 mln Euro
Priorytet III – Wysoka jakośćśćśćść systemu ośśśświaty – 1.006,2 mln Euro
MPiPS
MPiPS
MRR
MEN
MEN
kom
po
nen
t re
gio
nal
ny
Priorytet VI – Rynek pracy otwarty dla wszystkich 2.256,9 mln Euro
Priorytet VIII – Regionalne kadry gospodarki – 1.558,5 mln Euro
Priorytet IX – Rozwój wykształłłłcenia i kompetencji w regionach
1.703,4 mln Euro
Priorytet X – Pomoc techniczna – 456,8 mln Euro
Samorząąąądwojewództwa
Priorytet VII – Promocja integracji społłłłecznej - 1.552,9 mln Euro
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJPOLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
WSPARCIE DLA EKONOMII SPOŁECZNEJ
Poziom krajowy
ZASOBY INFORMACYJNE
Seria Ekonomia Społeczna Teksty
EKONOMIA SPOŁECZNA - TEKSTY (SERIA 2007)
48
POLSKI MODEL EKONOMII SPOŁECZNEJ
� Stała Konferencja Ekonomii Społecznej w Polsce
� Sieć tematyczna Tematu D Equal
� Ogólnopolskie Spotkania Ekonomii Społecznej (2006 Kraków, 2007 Warszawa).
� Spotkanie międzynarodowe Ekonomii Społecznej (26-28 czerwca 2008 – Gdańsk)
Podstawowe instytucje Podstawowe zdarzenia