ELABORAT...smjer ne dobija specijalno zvanje, nego bi u svjedočanstvu pisalo: ''Srednja škola Gimnazija, smjer Računarsko-informatički''. Zaposlenost Prema podacima Federalnog

Bosna i Hercegovina

Federacija Bosne i Hercegovine

UNSKO-SANSKI KANTON

Javna ustanova Gimnazija ˝Bihać˝ Bihać

ELABORAT O društveno-ekonomskoj opravdanosti uvođenja Računarsko-informatičkog smjera u

J. U. Gimnazija ˝Bihać˝ u Bihaću

Bihać, april 2018. godine

SADRŽAJ Uvod ........................................................................................................................................................ 1

Registrovana nezaposlenost u USK-u ..................................................................................................... 2

Deficitarne kategorije poslova za koje je ponuda poslova bila veća od potražnje su:............................. 4

Značaj uvođenja Računarsko-informatičkog smjera za lokalnu zajednicu ............................................. 5

Analiza potreba i mogućnosti s osvrtom na strateške ciljeve Gimnazije ................................................ 6

Prostorni i ljudski kapaciteti .................................................................................................................... 6

NASTAVNI PLAN I PROGRAM GIMNAZIJE .................................................................................... 8

INFORMATIKA ................................................................................................................................... 12

UVOD U PROGRAMIRANJE ............................................................................................................. 17

PROGRAMSKI JEZICI ........................................................................................................................ 20

OPERATIVNI SISTEMI ...................................................................................................................... 26

PRIMJENA RAČUNARA .................................................................................................................... 28

RAČUNARSKE MREŽE ..................................................................................................................... 30

WEB TEHNOLOGIJE .......................................................................................................................... 36

INFORMACIONI SISTEMI I BAZE PODATAKA ............................................................................ 39

WEB DIZAJN ....................................................................................................................................... 42

ODABRANE OBLASTI MATEMATIKE ........................................................................................... 44

MATEMATIKA .................................................................................................................................... 53

BIOLOGIJA .......................................................................................................................................... 55

HEMIJA ................................................................................................................................................ 62

GEOGRAFIJA ...................................................................................................................................... 68

HISTORIJA ........................................................................................................................................... 74

FIZIKA .................................................................................................................................................. 80

Metodičke napomene ........................................................................................................................... 844

Populacija učenika devetih razreda osnovnih škola na ciljnom području ............................................. 85

Biografije trenutno angažovanih profesora informatike i matematike u J.U. Gimnazija ,,Bihać“ u

Bihaću .................................................................................................................................................... 87

PRILOZI ................................................................................................................................................ 89

1

Uvod Ubrzan razvoj interneta i informacionih tehnologija općenito dovodi do stalnog

deficita osposobljenog stručnog kadra koji može zadovoljiti sve veće potrebe na tržištu radne

snage. Ovakvoj situaciji u najvećoj mjeri doprinosi ubrzan razvoj interneta koji u posljednjih

nekoliko godina dovodi do pojave sve većeg broja novih online servisa. Od prvobitnih

mogućnosti i osnovnih servisa koji su stajali na raspolaganju korisnicima (Mail i Web)

internet je prerastao u veliku globalnu mrežu, sa velikim brojem različitih servisa, tehnoloških

rješenja i prostor na kome se sreću gotovo svi privredni subjekti širom planete.

U tom smislu, mogućnosti koje nudi internet u savremenom poslovanju ne mogu se

porediti ni sa jednim dosadašnjim rješenjem. Prostor i mogućnosti za uspješan poslovni nastup

isti su za sve poslovne ljude u bilo kom kraju svijeta da se nalaze. Državne granice i

uobičajene barijere konvencionalnog poslovanja ne postoje, na internetu su svi ravnopravni.

Upravo iz tog razloga gotovo svakodnevno se pojavljuju novi internet proizvodi, nova

softverska rješenja, web alati i tehnologije, mjesta za online kupovinu i prodaju, mjesta gdje

ljudi vide svoju šansu za uspješan nastup. Nagli razvoj interneta neminovno vodi i do

potražnje za novim kompetencijama i do pojave novih radnih mjesta.

Pored online-sevisa, u stalnom porastu je i potreba za programerima u svim sferama

poslovnih djelatnosti, od industrijskih mašina i postrojenja, programa za kontrolu i nadzor

različitih sistema do uslužnih aplikacija i industrije zabave.

Također je nemoguće zamisliti bilo koju ozbiljnu kompaniju ili instituciju čiji rad se ne

oslanja na sistem umreženih kompjutera za čiju instalaciju, administriranje i održavanje je

neophodna kvalifikovana radna snaga.

Sve je veći broj firmi koje prelaze na elektronsko poslovanje, otvaraju svoje

korporativne domene, postavljaju web prezentacije, promovišu svoje proizvode preko

interneta, pokreću online prodaju stvarajući na taj način preduslove za uspješno poslovanje u

21. vijeku.

Glavnu ulogu na tehničkom dijelu ovog posla vodit će upravo programeri i web-

developeri. Njihov je zadatak da podignu internet-sajtove, povežu ih na odgovarajuću bazu

podataka, omoguće automatizaciju objavljivanja sadržaja, kreiraju ''Content management

servere'', pišu web-servlete, ostvare komunikaciju na internetu, kreiraju web-aplikacije

različitih namjena, ostvare tehničke preduvjete za online-prodaju i promociju, pišu internetske

skripte i dr.

Budući da je evidentiran veliki broj nezaposlenih osoba na području Unsko-sanskog

kantona i da se među njima nalazi znatan broj mladih koji su završili srednju školu ili neki od

fakulteta, neminovno se nameće potreba za uvođenje novih zanimanja u srednje škole na

području Unsko-sanskog kantona. O strukturi nezaposlenih osoba na području Kantona

2

govore sljedeći podaci prema pregledu zapošljavanja i lica koja traže zaposlenje na kraju

januara 2018.godine:1

Registrovana nezaposlenost u USK-u

Pregled broja nezaposlenih lica prema zanimanju koja se dobiju završavanjem srednjih škola

na nivou Kantona i grada Bihaća:

NAZIV ZANIMANJA UKUPNO BIRO RADA

BIHAĆ

Maturant gimnazije 1086 241

Računarski tehničar 143 13

Mašinski tehničar 1003 158

Elektrotehničar 296 76

Ekonomski tehničar 970 450

Hemijski tehničar 272 95

Medicinska sestra 450 266

Šumarski tehničar 260 13

Tehničar drumskog saobraćaja 266 143

1 Podaci su preuzeti od Službe za zapošljavanje USK-a.

Nezaposlena lica Od kolone - Ukupno Novoprijavljena lica

Ukupno prvi put traže zaposlenje u toku mjeseca

USK UKUPNO 41256 17139

1021

Stručna lica - ukupno

KV 12132 4693 324

VKV 130 5 0

SSS 8532 3624 280

VŠS 382 62 10

VSS 1866 818 77

Ukupno 23042 9202 691

Nestručna lica –

ukupno

NKV 17767 7569 308

PKV 1381 353 22

NSS 66 15 0

Ukupno 19214 7937 330

3

Analizom podataka u tabeli vidimo da se trenutno školuje kadar sa zanimanjima,od kojih je velik broj

nezaposlenih osoba. Uvođenjem Računarsko-infromatičkog smjera omogućili bismo učenicima da se

školuju i pripremaju za školovanje sa zanimanjima koja su deficitarna na birou rada, kao što su:

NAZIV ZANIMANJA UKUPNO BIRO RADA

BIHAĆ

Programer 20 0

Tehničar za programiranje 9 0

Administrator baze podataka 1 0

IT programer 1 0

Nabrojana zanimanja najbliža su nastavnom planu i programu ovog smjera. Učenik koji završi ovaj

smjer ne dobija specijalno zvanje, nego bi u svjedočanstvu pisalo: ''Srednja škola Gimnazija, smjer

Računarsko-informatički''.

Zaposlenost

Prema podacima Federalnog zavoda za statistiku u januaru 2017. godine na području Unsko-

sanskog kantona bilo je zaposleno 29.933 radnika, dok je nezaposlenih bilo 41.257 lica.

Nezaposlenih završenih maturanata gimnazije općeg smjera bilo je 1.086, dok na evidenciji nije bilo

lica sa zanimanjem programer, tehničar za programiranje ili informatičar.

Od ukupnog broja registrovanih nezaposlenih lica u navedenom periodu vidljivo je da je

veoma malo onih koji su se osposobili u IT sektoru.

Ponuda poslova

Rezultati polugodišnje analize tržišta rada portala ''Posao.ba'' pokazuju da je u drugoj

polovini 2017. godine objavljeno ukupno 5.973 oglasa u okviru kojih je objavljeno 11.241

poslova. U odnosu na isti period 2016. godine, broj oglasa je porastao za 14% dok je u odnosu

na isti period 2015. godine porastao za čak 30%, istaknuto je na konferenciji za medije

portala ''Posao.ba'' na kojoj je prezentirana analiza tržišta rada za prvu polovinu 2017. godine.

Najveći broj oglasa za posao se i ove godine odnosio na područje Sarajeva (37.9%), a

zatim od većih gradova slijede Banja Luka (10.3%), Mostar, Tuzla sa po (7.9%), Bihać

(4,2%), što u odnosu na isti period prošle godine predstavlja rast. Na portalu ''Posao.ba''

oglašeno 11.241 radnih pozicija.

Poslodavci su u 2017. godini najveći broj oglasa objavili u sljedećim kategorijama:

• Komercijala – Prodaja 28.5%

• Informatika - Software 5.9%

• Menadžment i upravljanje – 5.9%

4

• Ugostiteljstvo 5.0%

• Ekonomija i finansije 5.0%

• Elektrotehnika – Mašinstvo 4.8%

• Administrativne i slične usluge 4.8%

• Zanatske usluge 4.2%

• Proizvodnja 3.8%

• Transport – Skladištenje i logistika 3.6%

Poslodavci su, kao i u ranijem periodu, pored ključnih kvalifikacija i kompetencija

koje kandidat treba da ima, najviše insistirali na poznavanju stranih jezika (najtraženiji je bio

engleski jezik 27.5%), poznavanju rada na računaru (19.4%) i posjedovanju vozačke dozvole

(16.7%). Među najplaćenijim zanimanjima u kategoriji 10 najtraženijih zanimanja u prvom

kvartalu 2017. godine su programer (1.350 KM) i komercijalista (800 KM). Za sva ostala

tražena zanimanja (prodavač/trgovac, kuhar, konobar/šanker, vozač, frizer, itd.) plate su se

kretale od 500 do 550 KM. Ovi iznosi se odnose na prosječne osnovne plate i ne uključuju

bonuse.

Deficitarne kategorije poslova za koje je ponuda poslova bila veća od

potražnje su:

1. Zdravstvo

2. Zanatske usluge

3. Informatika – Hardware

4. Turizam Informatika – Software

5. Elektrotehnika – Mašinstvo

6. Telekomunikacije

7. Policija – Zaštitarske usluge

8. Energetika i rudarstvo

9. Građevinarstvo

U suficitarne kategorije spadaju zanimanja iz sljedećih oblasti:

1. Računovodstvo – Revizija

2. Administrativne i slične usluge

3. Menadžment i upravljanje

4. Ekonomija, bankarstvo i finansije

5. Marketing – PR

6. Komercijala – Prodaja

Iz ovoga je vidljivo da postoji velika potražnja za radnicima koji poznaju programiranje,

upravljanje bazom podataka, dizajnerima i sl.

U posljednjih šest mjeseci na portalu Posao.ba u potrazi za novim radnicima iz oblasti

informacionih tehnologija oglašavali su se mnogi pravni subjekti.

http://www.posao.ba/

5

Značaj uvođenja Računarsko-informatičkog smjera za lokalnu

zajednicu

Grad Bihać pripada Unsko-sanskom kantonu Federacije Bosne i Hercegovine. Grad se

prostire na oko 900 km2 i graniči sa općinama: Cazin, Bosanska Krupa, Bosanski Petrovac, te

općinama koje pripadaju Republici Hravatskoj - Donji Lapac i Plitvička jezera.

Grad Bihać preduzima značajne korake u planiranju vlastitog održivog razvoja u

skladu sa postojećim zakonskim okvirima i savremenim evropskim i svjetskim tokovima.

Danas je suštinski element u bilo kojoj zemlji jačanje lokalnih kapaciteta i razvijanje svijesti u

cilju lokalnog održivog razvoja. Vizija je zasnovana na fundamentalnim vrijednostima

stanovnika Bihaća koje predstavljaju osnovu daljeg razvoja grada. Polazeći od vizije razvoja,

te na osnovu velikog broja diskusija i zaključaka izvedenih iz analize četiri prioritetna

područja djelovanja koja su obuhvaćena procesom planiranja (ekonomija; socijalna i

zdravstvena zaštita; infrastruktura i zaštita okoliša; obrazovanje, kultura i sport), utvrđeni su

razvojni i operativni ciljevi.

Ekonomski pristup obrazovanju je aspekt koji zahtijeva pažnju kako bi se osiguralo da

obrazovanje bude jednako pristupačno za svu djecu, te da sektor srednjeg obrazovanja bude

što bolje uvezan sa potrebama privrede na lokalnom nivou.

Prema podacima popisa stanovništva grad Bihać broji 60 707 stanovnika. Godišnje u

prosjeku osnovno obrazovanje završi 450 učenika.

Veliki broj učenika nastavlja svoje srednjoškolsko obrazovanje u školama na području

Bihaća i Unsko-sanskog kantona. Iako se tržište promijenilo, i dalje se nude isti smjerovi i ista

zanimanja iz godine u godinu. Jedno od mogućih rješenja je da se učenicima ponude

odgovarajući obrazovni profili u okviru JU Gimnazija „Bihać“ koji će učenicima po završetku

srednjoškolskog školovanja ponuditi realne izglede da pronađu posao u svojoj struci.

Računarsko-informatički smjer bi bio jedinstven u ovom dijelu zemlje ali i jedini u zemlji s

uvođenjem novih tehnologija u obrazovanje, te bi učenici mogli znanjem i vještinama

odgovoriti tržištu rada i pokriti deficitarna zanimanja kao što su programer, tehničar

programiranja i dr.

6

Analiza potreba i mogućnosti s osvrtom na strateške ciljeve Gimnazije

Kontinuiran razvoj informacijskih i komunikacijskih tehnologija neizostavno zahtijeva

poučavanje mlade populacije i razvijanje određenih vještina kako bi u svakodnevnom životu i

daljem obrazovanju koristili moderne tehnologije i alate iz oblasti ICT. Stoga se sistemu

obrazovanja nameće potreba osposobljavanja kadrova koji se mogu nositi sa ICT razvojem.

Na području USK-a ima 27 srednjih škola. U svim srednjim školama predmet

informatika izučava se u prva dva razreda sedmično po dva časa. Prema podacima

Pedagoškog zavoda za 2016/2017. školsku godinu na području Kantona u 1. razredu ima 111

odjeljenja, a u 2. razredu 131 odjeljenje. Sedmična norma nastavnika informatike u srednjoj

školi je 20 časova. Prema podacima dobijenih od Pedagoškog zavoda u srednjim školama

nastavu iz ovog predmeta izvodi kadar koji ima potrebno stručno zvanje i kompetencije.

U današnjim nastavnim planovima i programima gimnazijskog obrazovanja zastupljeni

su svi nastavni predmeti iz prethodnih gimnazija. Iako je ubrzan ravoj tehnologije i

informatičkog društva, u gimnazijama USK-a informatika se izučava dva časa u prve dvije

godine. Ubrzan razvoj nauke i stalne tehnološke inovacije nameću potrebu saradnje između

obrazovanja i industrije, te gimnazije ovog tipa nisu konkurentne na tržištu zbog čega su

potrebne promjene. U prilog tome govori pozitivna praksa iz evropskih zemalja. U

Mađarskoj u nastavnom planu gimnazija postoji predmet "Tehnologija" (u I i II razredu po 2

časa sedmično), u Njemačkoj imaju četiri tipa gimnazija od kojih je jedna tehnička gimnazija

(Berufliches Gymnasium). U Portugalu su gimnazije kao i u drugim zemljama škole koje

pripremaju učenike za studije. U njima od pet obaveznih odgojno-obrazovnih područja jedno

je "Tehnološke nauke". I ovo je jedan od razloga opravdanosti uvođenja Računarsko-

informatičkog smjera.

Prostorni i ljudski kapaciteti

Struktura srednjošolskog programa integriše teorijsku i praktičnu nastavu u vidu

vježbi, video prezentacija i demonstracija u nastavnim kabinetima škole. Savremeni nastavni

plan i program, profesionalni i renomirani nastavni kadar sa dugogodišnjim iskustvom

garantuju optimalnu edukaciju ovog profila informatičara. Nastavni plan i program je

koncipiran, također, da osim što učenici steknu određena znanja i vještine, razviju i svijest i

potrebu za stalnim, kontinuiranim učenjem i usavršavanjem. Znanje i vještine stečene u

računarsko-informatičkom smjeru gimnazije, omogućit će maturantima da brzo i lako dođu

do posla ili da uspješno nastave studirati.

Stručno aplikativni dijelovi programa realizovaće se u informatičkim kabinetima gdje

se učenicima omogućava da praktično rade sve aspekte njihove buduće profesije, od

samostalnog dizajniranja, servisiranja mreža i računara, programiranja do uspješne saradnje u

timu za izradu sofisticiranih programa i aktivnosti na polju menadžmenta. Cjelokupni nastavni

7

proces vodit će učenika od dirigovanog, kontrolisanog i vođenog obrazovanja do

samoobrazovanja i progresivnog učenja.

Škola posjeduje opremljena dva kabineta informatike. Kabineti su opremljeni u

prosjeku sa po 15 računara, sa instaliranim savremenim programima, povazani su u mrežu i

imaju internet konekciju zadovoljavajuće brzine. Osim toga, kabineti su opremljeni

projektorima i štampačima, a planiramo tražiti mjesto u budžetu Grada Bihaća i Kantona da se

pokušaju predvidjeti sredstva za modernizaciju informatičkih kabineta.

Škola trenutno ima zaposlena dva profesora informatike sa završenim Pedagoškim

fakultetom, smjer matematika i informatika u stalnom radnom odnosu, koji mogu u

potpunosti odgovoriti postavljenim ciljevima i zadacima za uspješno izvođenje nastave.

Dva profesora koji su trenutno zaposleni u našoj školi mogu stručno i adekvatno

zadovoljiti potrebe za stručnim nastavnim kadrom kroz sve četiri godine školovanja odjeljenja

Računarsko-informatičkog smjera gimnazije.

8

NASTAVNI PLAN I PROGRAM GIMNAZIJE RAČUNARSKO-INFORMATIČKI SMJER

Javna ustanova Gimnazija „Bihać“ u Bihaću

9

NASTAVNI PLAN I PROGRAM

10

Cilj i zadaci

Cilj uvođenja računarsko-informatičkog smjera je sticanje znanja, ovladavanje vještinama i

formiranje vrijednosnih stavova koji doprinose razvoju informatičke pismenosti neophodne za dalje

školovanje, život i rad u savremenom društvu, kao i osposobljavanje učenika da efikasno i racionalno

koriste računare na način koji ne ugrožava njihovo fizičko i mentalno zdravlje.

Zadaci nastave računarstvo i informatika su da učenici:

– razviju svijest o neophodnosti korištenja računara u svakodnevnom životu, te o radu i značaju

informatike za funkcionisanje i razvoj društva;

– ovladaju korištenjem programa za obradu teksta, tabelarnih podataka i kreiranje dokumenata u kome

su integrisani tekst, slika i tabela;

– efikasno koriste programski jezik zasnovan na prozorima za rješavanje različitih problema u daljem

obrazovanju, profesionalnom radu i svakodnevnom životu;

– steknu znanja potrebna za podešavanje parametara operativnog sistema na nivou korisničkog

interfejsa, korištenja mogućnosti operativnih sistema i sistema datoteka konkretnog operativnog

sistema;

– razumiju principe funkcionisanja interneta, lokalnih mreža i osposobe se za korištenje mrežnih

resursa, internet servisa i sistema za elektronsko učenje;

– jačaju sposobnost za precizno i koncizno definisanje problema; upoznaju se sa algoritamskim

načinom rješavanja problema i osnovnim algoritmima;

– razviju sposobnosti pisanja programa vođenih događajima i razumiju principe kreiranja modularnih i

dobro strukturiranih programa;

– upoznaju osnovni koncept i principe web dizajna i web programiranja, razumiju logiku animacije i

ovladaju njenom upotrebom u kreiranju vlastitih web projekata;

– upoznaju koncept baze podataka, njenu organizaciju, korištenje upita za dobijanje traženih podataka

iz baze, pravljenje izvještaja i distribuciju podataka;

– razviju sposobnost rješavanja problema razvojem logičkog i kritičkog mišljenja;

- upoznaju se pojmom operativnih sistema – ovladaju sa DOS, Unix/Linux, Windows, OsX desktop

operativnim sistemima, te se upoznaju sa osnovnim konceptima Android, ioS, Blackberry mobilnim

operativnim sistemima,

- postanu svjesni pojmova sigurnost, privatnost, anonimnost na internetu, modelom CIA, te

osnovnim konceptima sigurnosti informacionih sistema,

- znaju primijeniti stečeno teorijsko znanje u praksi, te se upoznaju gdje se sve i na koji način koristi

Informacijsko-komunikacijska tehnologija,

– razviju sposobnosti za brzo, efikasno i racionalno pronalaženje informacija korištenjem računara,

kao i njihovo kritičko analiziranje, skladištenje i prenošenje;

11

– razviju preciznost, racionalnost i kreativnost u radu sa računarom;

– unaprijede strategije i tehnike samostalnog učenja koristeći mogućnosti računara i razviju spremnost

za učenje tokom cijelog života;

– na adekvatan način koriste prednosti računara i društvenih mreža u udruživanju sa drugima i

pokretanju akcija čiji je cilj širenje korisnih informacija ili pružanje pomoći i podrške onima kojima je

to potrebno;

– primijene stečena znanja i vještine u savladavanju programa drugih nastavnih predmeta;

– izgrade pravilne stavove prema korištenju računara, bez zloupotrebe i pretjerivanja koje ugrožava

njihovo fizičko i mentalno zdravlje;

– upoznaju savremena ergonomska rješenja koja olakšavaju upotrebu računara i izgrade spremnost za

praćenje novih rješenja u oblasti informatičke tehnologije.

12

INFORMATIKA

Godina obrazovanja: I

(2+0 časa sedmično, 70 časova godišnje)

Cilj predmeta:

Usvojiti osnovna znanja i vještine o informatici i njenom razvoju radi sticanja opće računarske

pismenosti i kulture te razumijevanja civilizacijskog razvoja; usvojiti i osposobiti učenike za

samostalno korištenje operativnih sistema, računarske mreže, interneta, tekstualnu obradu podataka,

numeričku obradu podataka, grafičku obradu podataka i pravljenje prezentacija, a sve navedeno kroz

razumijevanje principa rada računara i pretvaranje brojeva iz jednog brojnog sistema u druge.

Očekivani ishodi učenja:

Očekuje se da će nakon uspješno savladanog predmeta učenici:

- razumjeti temeljne pojmove informacijsko‐komunikacijske tehnologije;

- poznavati osnovne dijelove računara;

- shvatiti na kojem principu radi računar;

- poznavati brojne sisteme i naučiti pretvarati brojeve iz jednog brojnog sistema u drugi;

- razumjeti i znati objasniti matematičku logiku na temelju koje radi računar;

- ovladati korištenjem različitih operativnih sistema (npr. Windows, Linux);

- koristiti namjenske programe u rješavanju problema (praktična izrada);

- ovladati korištenjem programa za obradu teksta;

- ovladati korištenjem programa za numeričku obradu podataka, te prikaz grafova;

- ovladati korištenjem programa za izradu kvalitetne multimedijalne prezentacije i video zapisa;

- razumjeti pojam mreže i topologije;

- razumjeti funkcionisanje mreža računara;

- znati koristiti lokalne mreže;

- razumjeti pojam internet i upoznati se sa pravilima korištenja interneta;

- primijeniti znanja o globalnoj mreži i znati koristiti različite usluge interneta.

13

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE

PROGRAMSKI SADRŽAJI BROJ

SATI

I

OSNOVE INFORMATIKE

Informacija i informatika

Kodiranje informacija korištenjem binarnog

brojnog sistema

Predstavljanje raznih tipova informacija

(tekstualne, grafičke i zvučne)

Kodiranje karaktera, kodne sheme

Jedinice za mjerenje količine informacija

Razvoj informacionih tehnologija (prikupljanja,

skladištenja, obrade, prikazivanja i prijenosa

podataka)

Značaj i primjena računara

Karakteristike informacionog društva

Uticaj računara na zdravlje

6

II

ARHITEKTURA RAČUNARA

Historijski razvoj računara

John Von Neumannova struktura računara

Pojava mikroprocesora

Struktura i princip rada računara

Podjela (vrste) računara

Vrste memorije računara

Procesor

Matična ploča

Magistrala

Ulazno-izlazni uređaji

Uticaj komponenti na performanse računara

8

III

PROGRAMSKA PODRŠKA

RAČUNARA

Operativni sistem

Sistemski softver

Aplikativni softver

Verzije i modifikacije programa

Distribucija programskih proizvoda

(komercijalna, dijeljena /engl. shareware/,

javno dostupna /engl. freeware/, probna /engl.

trial/)

Zaštita prava na intelektualnu svojinu

4

14

IV

OSNOVE RADA U

OPERATIVNOM SISTEMU SA

GRAFIČKIM INTERFEJSOM

Osnovni elementi grafičkog interfejsa

operativnog sistema (radna površina, prozor,

ikona, dugme, panel, meni, katalog)

Pokretanje programa

Datoteka (atributi datoteke, putanja datoteke,

grupno ime datoteka) i osnovne operacije nad

datotekom

Katalog

Arhiviranje datoteka i sredstva za arhiviranje

datoteka

Osnovna podešavanja operativnog sistema:

podešavanje datuma i vremena, radne površine

(pozadine, čuvara ekrana, rezolucije ekrana),

regionalna podešavanja, promjena korisničkih

naloga

Instaliranje korisničkih programa, uklanjanje

programa, instaliranje upravljačkih programa

perifernih uređaja

Multimedijalne mogućnosti operativnog

sistema

Sredstva i metode zaštite računara i informacija

8

V

TEKST-PROCESOR

Radno okruženje tekst-procesora

Jednostavnija podešavanja radnog okruženja

Pravila slijepog kucanja

Podešavanje i promjena jezika tastature

(„pisma“)

Operacije sa dokumentima (kreiranje,

otvaranje, premještanje od jednog do drugog

otvorenog dokumenta, čuvanje, zatvaranje)

Uređivanje teksta

Korištenje simbola za formatiranje

Premještanje sadržaja između više otvorenih

dokumenata

Umetanje u tekst specijalnih simbola, datuma i

vremena, slika, tekstualnih efekata

Pronalaženje i zamjena zadatog teksta

Umetanje i pozicioniranje netekstualnih

objekata

Umetanje tabele u tekst

Formatiranje teksta (stranica, red, margine,

prored)

Ispravljanje grešaka

Numeracija stranica

Izrada stilova

Korištenje gotovih šablona i izrada sopstvenih

šablona.

Pisanje matematičkih formula.

Generisanje sadržaja i indeksa pojmova.

Štampa dokumenata

10

15

VI

RAD S TABELAMA

Osnovni pojmovi (prikupljanje podataka,

njihovo tabelarno i grafičko prikazivanje na

razne načine, kao i čitanje i tumačenje takvih

prikaza)

Osnovni pojmovi o programima za rad s

tabelama (struktura dokumenta, formati

datoteka)

Podešavanje radnog okruženja (palete alatki,

prečice, lenjir, pogled, zum itd.)

dodavanje, brisanje, premještanje i

preimenovanje radnih listova

Tipovi podataka.

Unošenje podataka u tabelu (pojedinačni

sadržaji ćelija i automatske popunjavanje)

Podešavanje dimenzija, premještanje, fiksiranje

i sakrivanje redova i kolona

Unošenje formula sa osnovnim aritmetičkim

operacijama, koristeći reference na ćelije

Kopiranje formula, relativno i apsolutno

referenciranje ćelija

Funkcije za sumiranje, srednju vrijednost,

minimum, maksimum, prebrojavanje,

zaokruživanje

Logičke funkcije

Formatiranje ćelija (broj decimalnih mjesta,

datum, valuta, procenat, poravnanje, prijelom,

orijentacija, spajanje ćelija, font, boja sadržaja i

pozadine, stil i boja rama ćelije)

Sortiranje i filtriranje

Namjena različitih tipova grafikona,

prikazivanje podataka iz tabele

Podešavanje izgleda stranice dokumenta za

štampanje (orijentacija papira, veličina,

margine, prelom, uređivanje zaglavlja i

podnožja, automatsko numerisanje strana)

pregledanje dokumenta prije štampanja,

automatsko štampanje naslovnog reda,

štampanje opsega ćelija, cijelog radnog lista,

cijelog dokumenta, grafikona i određivanje

broja kopija, štampanje dokumenta

10

VII

UVOD U MREŽNE

INFORMACIONE

TEHNOLOGIJE

Pojam računarske mreže

Računari – serveri i računari – klijenti

Globalna mreža (internet)

Internet-provajderi i njihove mreže

Tehnologije pristupa internetu

6

16

VIII

INTERNET

Servisi interneta: World Wide Web, FTP,

elektronska pošta, web-forumi

Web-čitači

Pretraživači, pretraživanje i korištenje

informacija s interneta

Internet-mape

Društvene mreže i njihovo korištenje

Elektronska trgovina, elektronsko poslovanje i

bankarstvo

Elekronski podržano učenje

Pravo i etika na internetu

6

IX

SLAJD-PREZENTACIJE

Prezentacije i njihova primjena

Osnovne etape pri razvoju slajd-prezentacije

Pravila dizajna prezentacije

Radno okruženje programa za izradu slajd-

prezentacija

Podešavanja radnog okruženja

Kreiranje ''foto-album'' prezentacije

Tipovi „pogleda“ na prezentaciju

Osnovne operacije sa slajdom

Dodavanje i formatiranje tekstualnih objekata

Dodavanje netekstualnih objekata (grafički,

zvučni, video)

Animacija objekata slajda

Animacija prijelaza između slajdova

Dizajn pozadine i „master“ slajda

Interaktivna prezentacija (hiperveze, akciona

dugmad).

Podešavanje parametara prikaza prezentacije

Štampanje prezentacije

6

X

MULTIMEDIJA Osnovni elementi multimedije: tekst ,

zvuk, slika, video, animacija, interaktivnost

Interaktivni multimedijski obrazovni programi:

enciklopedije, atlasi, rječnici, elektronske

knjige, obrazovne igre, simulacije

Neophodna hardverska i softverska podrška

6

PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA

Za potrebe izvođenja nastave iz predmeta utvrđuje se sljedeći profil i stručna sprema nastavnika:

- Profesor matematike, smjer matematika s informatikom,

- Profesor informatike,

- Diplomirani inženjer elektrotehnike, smjer informatika i

- Diplomirani inženjer informacionih tehnologija.

17

UVOD U PROGRAMIRANJE

Godina obrazovanja : I


Cilj predmeta:

Usvojiti osnovna znanja i vještine o programskim jezicima i njihovom razvoju; usvojiti i

osposobiti učenike za samostalno rješavanje algoritamskih problema i implementaciju istih kroz

programski jezik.



- razumjeti temeljne koncepte u programiranju, što uključuje: programiranje, algoritamsko

rješenje, gramatiku, sintaksu, semantiku programskog jezika; konceptualno razumijevanje

strategija za rješavanje problema koristeći algoritamski pristup; razumijevanje osnovne

terminologije koja se koristi u programiranju;

- dizajnirati jednostavne programe u programskom jeziku C, što uključuje: tipove podataka,

naredbe za kontrolu toka programa, nizove, strukture, funkcije i dinamičke strukture podataka;

- pisati, kompajlirati i debagirati jednostavne programe u programskom jeziku C.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

UVOD

Definicije

Primjer mašinskog jezika

Jezici visokog nivoa

Klasifikacija programskih jezika

Asembler

Prevodioci

Hibridni prevodioci

Hronologija razvoja programskih jezika

10

18

II

SINTAKSA

Definicije

Elementi gramatike

Notacija

Formalne gramatike: kontekstne, bezkontekstne,

regularne

Relacije između jezika

Bekusova Normalna forma

Primjer opisa jezika

Primjeri metalingvističkih pravila

Primjena gramatike jezika

Rekurzivna pravila

15

III

ELEMENTI JEZIKA Alfabet

Rezervisane riječi

Konstante

Promjenljive

Leksički elementi

Uloga leksičkog analizatora

Tokeni, šabloni i lekseme

10

IV

TIPOVI PODATAKA Koncept slabih tipova

Tip podatka

Koncept jakih tipova

Sistem tipova podataka

Tipovi podataka

8

V

ELEMENTARNI TIPOVI Cjelobrojni tipovi

Float

Logički tip

Znakovni tip

Tipovi podataka u C++

Izvedeni tipovi

Podtipovi

Diskretni tipovi podataka

15

VI

UPRAVLJAČKE STRUKTURE Razvoj

Minimum

Kriterij

Sekvenca naredbi i blok

Globalne i lokalne definicije

Struktura selekcije

Višestruko grananje

Iteracije

Petlje

Prekid petlje

Druge upravljačke strukture

10

19

VII

POTPROGRAMI Opće karakteristike

Elementi potprograma

Opis potprograma

Argumenti potprograma

Tipovi potprograma

Primjeri funkcija

Primjeri procedura

Prijenos argumenata

Prijenos po vrijednosti

Prijenos po referenci

Druge tehnike prijenosa

Poziv po imenu

12

VIII

REKURZIJE Definicija

Graf poziva potprograma

Fibonačijev niz

Hanojske kule

Primjeri rekurzije

10

IX

DINAMIČKE STRUKTURE

PODATAKA

Statičke i dinamičke strukture podataka

Pokazivači

Korištenje pokazivača

Pokazivači u C++

Lančane liste u C++

12

X

NIZOVI Dimenzija niza

Veza između nizova i pokazivača

Prijenos niza u funkciju

Višedimenzionalni nizovi

13







20

PROGRAMSKI JEZICI

Godina obrazovanja : II


Cilj predmeta:

Unaprijediti znanje i vještine u proceduralnom (objektno orijentisanom) programiranju sa

naprednim tehnikama programiranja; usvojiti i osposobiti učenike za samostalnu izradu kompleksnih

programa u jednom od proceduralnih (objektno orijentisanih) programskih jezika.



- shvatiti primjenu grafičkog prikaza podataka;

- znati koristiti naredbe za jednostruko i višestruko grananje, ponavljanje i primjenu petlji;

- znati upotrijebiti složene naredbe ponavljanja i njihovu primjenu u proceduralnim

programskim zadacima;

- primijeniti grananja i složene naredbe ponavljanja na kompleksnim proceduralnim


- znati koristiti polja;

- znati primijeniti znakovne nizove u programskim zadacima;

- steći znanja o raznim algoritmima pretraživanja i sortiranja, kao i upoznavanje rekurzivnih

postupaka primjene grananja, složenih naredbi ponavljanja i polja na kompleksnim


- biti osposobljeni za izradu programa vezanih za primjenu u praksi;

- upoznati se sa objektno orijentisanim stilom programiranja;

- upoznati osnovne pojmove objektno orijentisane paradigme (objekta, klasa, nasljeđivanje);

- savladati osnovne elemente konkretnog objektno orijentisanog programskog jezika;

- steći znanja o elementima objektno orijentisane analize i objektno orijentisanom

projektovanju programa.

21

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

UVOD

Skalarne promjenljive

Tipovi promjenjivih

Operatori

Kontrolne strukture

If

Switch

While

Do while

For

15

II

STRUKTUIRANI DIZAJN

Bitnost struktuiranog dizajna.

Top-down metod

Strukturni dijagrami

5

III

FUNKCIJE

Model funkcije

Pisanje funkcije

Parametri funkcije

Lokalne promjenljive

Globalne promjenljive

Opseg promjenljive

Memorijska oblast

Lokalna imena

Globalna imena

Specifikator register

Eksterne promjenljive i funkcije

prototop funkcije

Reference

10

IV

STRING

Tip podataka string

Rad sa stringovima

Poređenje stringova

5

V

NIZOVI

Aritimetika sa nizovima

Inicijaliziranje nizova

Stringovi

Stringovi i nizovi karaktera

Manipulacija nizovima

Manipulacija stringovima

15

VI

SORTIRANJE Metode sortiranja

Bubble sort

Insertion sort

Selection sort

Shell sort

Heap sort

Merge sort

Quick sort

15

22

VII

POINTERI

Adresni operator

Deklaracija pokazivača

Pokazivači i nizovi

Aritmetika pokazivača

Predaja vrijednosti funkcijama

Konstante i pointeri

Pokazivači i stringovi

10

VIII

REKURZIJA

Zauzeće izvršnog stoga kod poziva rekurzivnih

funkcija

Usporedba rekurzivnih i iterativnih programa

Metoda – ''Podijeli pa vladaj'' (Divide and

Conquer)

Binarno pretraživanje niza

Iteracija kao specijalni slučaj rekurzije

10

IX

STRUKTURE

Strukture podataka

Pokazivači na strukture

Ugnježdene strukture

Definisanje tipova podataka (typedef)

Anonimne unije

Enumeracija

10

X

DATOTEKE Rad s datotekama

Modovi otvaranja datoteke

Sekvencijani i proizvoljni pristup datotekama

Funkcije za detektovanje i upravljanje greškama

pri radu s datotekama

10

23

Godina obrazovanja : III


Cilj predmeta:

Unaprijediti znanje i vještine u proceduralnom (objektno orijentisanom) programiranju s

naprednim tehnikama programiranja; usvojiti i osposobiti učenike za samostalnu izradu kompleksnih

programa u jednom od proceduralnih (objektno orijentisanih) programskih jezika .



- shvatiti primjenu grafičkog prikaza podataka;

- steći sposobnost identifikacije i definiranja zahtjeva jednostavnih sistema koji zahtijevaju

računarsku podršku;

- biti sposobni primijeniti iterativni proces razvoja softvera;

- biti sposobni dizajnirati i implementirati grafički korisnički interfejs i programiranja vođena

događajima;

- steći praktična znanja iz oblasti ''C#'' i ''Java'' programskog jezika

- steći sposobnost programske implementacije višenitnosti;

- steći potrebna znanja o elementima ''klijent-server'' komunikacije i programiranja iste

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

UVOD

Vrlo kratka povijest C#

Struktura C# programa

Prvi C# program

Osobine C# programa

Ispis podataka na zaslon

Escape sekvence

Varijable

Operatori

10

II

RAZREDI (KLASE) I OBJEKTI

Objekt

Razred

Objekt – Klasa

Stvaranje i korištenje objekta

Paketi

Unos podataka s tipkovnice

Pretvaranje tipova

Osnovni operatori

15

24

III

PROGRAMSKE STRUKTURE

Slijed instrukcija

Grananje

If else

Petlja

For

While

Break i continue

20

IV

KLASE I OBJEKTI Varijable instance i lokalne varijable

Varijable razreda

Metoda

Metoda objekta

Metoda razreda

Static metode Math razreda

Overloading

Konstruktor

Uspoređivanje i reprezentacija objekata

Polje

Objekat tipa polje

String

Uspoređivanje stringova

Formatiranje polja znakova

20

V

UML I UČAHURIVANJE Unified modeling language (UML)

UML asocijacija

UML agregacija i kompozicija

Učahurivanje (enkapsulacija)

Modifikatori vidljivosti

Mutator metode

Accessor metode

Polimorfizam i sučelja

Nasljeđivanje (inheritance)

Prepisivanje (overriding) metoda

Višeobličje (polimorfizam)

Apstraktni razredi

Sučelja (interfaces)

Primjer polimorfizma: kolekcije

20

VI

RAD SA DATOTEKAMA

Ulaz i izlaz podataka

Čitanje iz tekstualnih datoteka

Obrada iznimaka (exceptions)

Pisanje u tekstualne datoteke

Dohvat podataka s weba

15

25

VII

JAVA GUI PROGRAMIRANJE Swing kontejneri i komponente

J-frame

Prvi grafički program

Uvod u upravljače razmještajem komponente

J-panel

J-label

J-textField

J-button

J-checkBox

JcomboBox

Model događaja

Hvatanje događaja

Obrada događaja

Dretve (engl. threads)

Proces i dretva

Izvođenje dretve

Više dretvi

Pauziranje dretve

Sinhronizacija dretvi

25

VIII

KLIJENT - POSLUŽITELJ Klijent - poslužitelj

Veza klijent – poslužitelj

Izrada klijenta

Izrada poslužitelja

Testiranje veze klijent – poslužitelj

Izrada poslužitelja koji obrađuje više klijenata

Serijalizacija (spremanje stanja) objekata i

deserijalizacija

15







26

OPERATIVNI SISTEMI

Godina obrazovanja: III

(1+1 čas sedmično, 70 časova godišnje )

Cilj predmeta:

Promjene koje se u području informaciono-komunikacionih tehnologija događaju velikom

brzinom, kao i sve značajnije mjesto koje u svim segmentima svakodnevnog života zauzimaju

tehnologije, rezultirale su time da se informatičke vještine danas smatraju jednim od osnovnih

preduslova potrebnih za lični i profesionalni razvoj pojedinca. U skladu s dinamikom razvoja

tehnoloških procesa i izvjesnih tehničkih inovacija, planirani nastavni sadržaji ovog predmeta moraju

biti podložni izmjenama i dopunama, tako da ovaj program ostavlja dosta slobode u njegovoj

realizaciji svim sudionicima procesa. Kroz različite aktivnosti i oblike rada u okviru ovog predmeta,

učenici razvijaju lične sposobnosti, a stiču znanja i vještine i navike koje im omogućavaju snalaženje u

veoma širokoj i dinamičnoj oblasti kakvi su operativni sistemi i računarske mreže. Naglasak

informatičkog dijela ovog predmeta je na praktičnom znanju pa je dobar dio nastavnih aktivnosti

baziran na praktičnim vježbama uz asistenciju nastavnika.


Nakon uspješnog savlađivanja ovog predmeta, učenik će:

- znati instalirati operativni sistem

- upoznati se sa historijom operativnih sistema

- steći znanje o tipovima oprativnih sistema

- steći znanje o načinu rada operativnih sistema (procesi, memorije, datoteke)

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

SAVREMENI OPERATIVNI

SISTEMI

Funkcije, razvoj, karakteristike i vrste

savremenih operativnih sistema.

Jednokorisnički, klijent-server, monolitni,

slojeviti i modularni

OS.(Unix,Linux,Android...)

Aplikacioni programski interfejsi i OS.

Organizacija uređaja i uloga prekida kod OS.

25

II

PROCESI

Upravljanje procesima, opis procesa, stanje

procesa, konkurentni procesi, problem

upravljanja konkurentnim procesima,

raspoređivanje procesa po procesorima

12

27

III

MEMORIJE

Upravljanje memorijom, statički segmenti i

statičke stranice, virtuelna memorija, zaštita

memorije, upravljanje uređajima, serijski i

paralelni uređaji, baferovanje

12

IV

DATOTEKE

Upravljanje datotekama, logički i fizički sistemi

za upravljanje datotekama, organizacija sistema

datoteka, udaljeni sistemi datoteka, algoritmi za

dodjelu diskajena

12

V

ZAŠTITA OS

Zaštita OS, vrste napada, mehanizmi zaštite

9







28

PRIMJENA RAČUNARA

Godina obrazovanja :III


Cilj predmeta:

Cilj nastave predmeta primjena računara je osposobljavanje učenika za korišćenje

računarskih programa namijenjenih primjeni računara u različitim oblastima i osposobljavanje

za upotrebu računara u daljem obrazovanju. Zadatak nastave predmeta Primjena računara u

trećem razredu je ovladavanje korišćenjem standardnih programa za primjenu računara.



- usvojiti znanje o primjeni računara u matematici

- proširiti vidike o ugradbenim računalnim sistemima

- primjena računara u svim sferama života

- usvojiti osnovne podatke o internet stvarima

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

OSNOVNE MOGUĆNOSTI

PROGRAMA ZA PRIMJENU

RAČUNARA U MATEMATICI

Alati i razvojno okruženje pravci razvoja

oblasti,

Biblioteka matematičkih funkcija

Programski jezik

Grafika

Spoljašnji interfejsi

10

II

KORIŠĆENJE PROGRAMA ZA

OBIČNO IZRAČUNAVANJE

Tipovi podataka i objekata

Konstante i promjenljive

Aritmetički i logički operatori

Funkcije

12

III

UGRADBENI RAČUNALNI

SISTEMI

Hardware i software

Područje primjene

Složeni URS

Karakteristike i izazovi razvoja

22

29

IV

PRIMJENA RAČUNARA U

INDUSTRIJI

Automatizacija procesa mjerenja

Digitalni sistemi upravljanja

Akvizicija podataka.

Povezivanje senzora

Konverzija signala

Medijumi za prenos i kodovi

Lokalne mreže.

Zaštita podataka

12

V

INTERNET STVARI

Strateški razvoj i raspored inovacija

Internet stvari povezanih tehnologija

budućnosti

Cloud računarstvo

Kompleksnost mreža budućnosti

Rast bežičnih mreža

Mobilne mreže

14







30

RAČUNARSKE MREŽE

Godina obrazovanja : III

(1+1 čas sedmično, 70 časova godišnje)

Cilj predmeta:

Osposobiti učenike da analiziraju vrste, ulogu i arhitekture računarskih mreža, analiziraju OSI

model, osobine slojeva OSI modela i da izvrše poređenje sa TCP/IP modelom; osposobiti učenike da

budu u stanju vršiti podešavanja IP adresiranja, instalaciju osnovnih mrežnih uređaja, projektovati i

realizirati osnovnu računarsku mrežu sa pristupom internetu.



- znati vrste mreža i razumjeti arhitekturu interneta kao mrežu svih mreža;

- znati od kojih se komponenata sastoji mreža, te ulogu svake od komponenti u mreži;

- znati navesti i objasniti ulogu svakog od mrežnih uređaja;

- znati vrste i tehničke karakteristike medija za prijenos podataka;

- znati napraviti i testirati UTP kabel;

- znati mjesto i ulogu mrežnih protokola u računalnim mrežama, te znati nabrojati i ukratko

objasniti neke od poznatijih protokola;

- razumjeti klijentsko-poslužiteljski model;

- razumjeti principe rada najpoznatijih internetskih servisa;

- razumjeti OSI i TCP/IP model i znati uporediti ta dva modela;

- znati bilo koju od komponenata u mreži (mrežni uređaj, medij za prijenos podataka, mrežni

protokol) postaviti na određeni sloj OSI modela;

- razumjeti enkapsulaciju podataka kroz slojeve OSI modela;

- razumjeti strukturu IP adrese;

- razumjeti razloge kreiranja podmreža i znati kreirati podmreže;

- znati odijeliti mrežni dio adrese na osnovu IP adrese ili maske podmreže;

- znati pridružiti IP adrese uređajima u mreži;

- znati smjestiti Ethernet u OSI model;

- znati osnovne principe rada Etherneta (CSMA/CD);

- razumjeti kolizijske i broadcast domene i razloge segmentacije mreže pomoću preklopnika;

- znati strukturu MAC adrese;

- znati strukturu Ethernet okvira;

- znati vezu između MAC adrese i IP adrese, te ulogu ARP protokola u povezivanju te dvije

adrese;

- znati kablirati LAN mrežu i priključiti se na WAN mrežu;

- poznavati vrste priključaka koji mogu biti u mreži;

- znati dizajnirati adresiranje u mreži;

- znati osnovnu konfiguraciju mrežnih uređaja;

- znati testirati mrežu pomoću osnovnih naredbi (Ping, Traceroute);

- znati analizirati podatke u mreži pomoću alata za praćenje podataka Wireshark;

31

- znati osnovnu arhitekturu i funkciju usmjernika;

- znati namjenu i strukturu, te znati analizirati tabelu za usmjeravanje;

- znati razlikovati i prepoznati direktno konektirane mreže, statičke i dinamičke rute;

- znati kada upotrijebiti statičko, a kada dinamičko usmjeravanje; znati konfigurirati statičke

rute;

- znati osnovne karakteristike svakog od usmjerničkih protokola;

- znati konfigurirati usmjernik sa svakim od protokola.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

OSNOVE RAČUNALNIH

MREŽA

Vrste računalnih mreža

LAN

WAN

Temeljna arhitektura interneta kao mreže svih

mreža

Komponente mreže

Mrežni uređaji

Mediji za prijenos podataka

Mrežni protokoli i servisi

Mrežni uređaji

Krajnji mrežni uređaji i njihova uloga u

prijenosu podataka

Računala, VoIP telefoni, pisači, PDA

Posrednički uređaji i njihova uloga u prijenosu

podataka

Usmjernici, preklopnici, modemi,

komunikacijski poslužitelji, bežične pristupne

tačke, firewall-i

Mediji za prijenos podataka

Koaksijalni kabal

UTP kabal

Optički kabal

RF

Mrežni protokoli

Uloga mrežnih protokola u prijenosu podataka

Klijent–poslužitelj model

TCP/IP skup protokola

IP, TCP, ICMP, UDP,HTTP, SMTP, POP3,

FTP,DNS

Mrežni servisi

WWW, E-mail, FTP, P2P,UseNet, DNS

8

II

OSI I TCP/IP MODEL

Slojevi OSI modela i pripadajući protokoli

Aplikacijski sloj, sloj prezentacije, sloj sesije,

transportni sloj, mrežni sloj, podatkovni sloj,

fizički sloj

Slojevi TCP/IP modela i pripadajući protokoli

Aplikacijski sloj, transportni sloj, internet, sloj

pristupa mreži

Poređenje OSI i TCP/IP modela

Enkapsulacija podataka pri prenosu

8

32

III

IP ADRESIRANJE U MREŽI –

I. DIO

IPv4

Struktura adrese

Klase mreža

Kreiranje podmreža i maska podmreže

Pridruživanje IP adresa

5

IV

ETHERNET

Ethernet kao standard (802.3)

Principi rada Etherneta

CSMA/CD

Broadcast domene

Kolizijske domene

Segmentacija mreže

Struktura MAC adrese

Struktura Ethernet okvira

Preklopnici u Ethernet mreži

Ethernet na fizičkom sloju

ARP protokol

8

V

PLANIRANJE,

KABLIRANJE,

KONFIGURIRANJE I

TESTIRANJE MREŽE

Faktori koji utiču na izbor mrežnih uređaja

Cijena, brzina, proširivost, upravljivost

Izbor medija za prijenos podataka

Horizontalno kabliranje

Vertikalno kabliranje

LAN priključci

WAN priključci

Kreiranje IP adresa u mreži

Konfiguriranje uređaja u mreži

Testiranje i analiza mreže

Naredbe za testiranje mreže

Ping, Traceroute, Arp, Netstat

Alati za analizu mreže

Wireshark

8

VI

UVOD U USMJERNIKE

I USMJERAVANJE

Komponente usmjerničkih uređaja

Osnovne funkcije usmjerničkih uređaja

Tabele za usmjeravanje (Routing table)

8

VII

STATIČKO I DINAMIČKO

USMJERAVANJE

Direktno konektovane mreže

Statičko usmjeravanje

Dinamičko usmjeravanje

Usmjernički protokoli

Određivanje najboljeg puta

5

VIII

USMJERNIČKI PROTOKOLI Osnovne karakteristike i konfiguracija

usmjerničkih protokola

RIPv1

RIPv2

EIGRP

OSPF

5

IX

IP ADRESIRANJE

VLSM

CIDR

Privatne adrese

NAT, PAT

DHCP

IPv6

15

33

Godina obrazovanja: IV

(1 +1 čas sedmično, 60 časova godišnje)

Cilj predmeta

Cilj nastave ovog predmeta je usvajanje osnovnih teorijskih i praktičnih znanja, te vještina

potrebnih za dizajniranje, izgradnju i održavanje manjih i srednjih računarskih mreža. Usvojiti

osnovna znanja o konceptu sigurnosti informacionih sistema; shvatiti važnost sigurnosti i zaštite

osobnih podataka na internetu; upoznati se sa pojmovima privatnost, cyber privatnost, sigurnost

interneta i anonimnost; naučiti osnovne koncepte CIA (povjerljivost, integritet i dostupnost) u

informacionim sistemima; upoznati se sa najčešćim „prijetnjama“ kada je u pitanju sigurnost

informacionog sistema; ovladati metodama i alatima zaštite na internetu.



- znati kreirati podmreže unutar podmreža (VLSM) i shvatiti razlog njihove upotrebe;

- znati kreirati sumarne rute (CIDR) i shvatiti razlog njihove upotrebe;

- znati podskupove privatnih adresa unutar svake klase i razloge njihova uvođenja;

- znati princip rada i razloge uvođenja, te konfigurirati NAT;

- znati princip rada i razloge uvođenja, te konfigurirati DHCP servise;

- razumjeti osnovnu strukturu i razloge uvođenja IPv6 adresiranja;

- znati principe rada preklopnika;

- znati projektirati mrežu s preklopnicima;

- znati osnovnu konfiguraciju preklopnika;

- razumjeti potrebu kreiranja VLAN-ova;

- znati konfigurirati VLAN-ove na preklopniku;

- znati povezati iste i različite VLAN-ove u mreži;

- razumjeti neophodnost STP protokola na preklopnicima i posljedice bez STP protokola;

- znati projektirati i konfigurirati bežičnu LAN mrežu;

- shvatiti sigurnosne prijetnje u bežičnim mrežama i znati postaviti mjere zaštite od

neovlaštenog pristupa;

- znati principe rada WAN uređaja i njihovu ulogu u mreži;

- znati načine povezivanja u WAN mreži;

- znati primjenu, principe rada i osnovne tehničke karakteristike svake od tehnologija;

- razumjeti potrebu zaštite u mreži;

- znati kreirati ACL (Access Control List) na usmjerniku;

- razumjeti koncept sigurnosti informacionog sistema, sa akcentom na sigurnost na internetu;

- upoznati se sa pojmovima privatnosti i anonimnosti;

- shvatiti što je to sigurnost na internetu, kako se zaštititi na internetu;

- upoznaju sa metodama zaštite na internetu;

- znaju koristiti različite metode ali i konkretne alate kako bi zaštitili svoju imovinu i

(informaciju), ali i sebe lično u cyber prostoru.

34

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

II

VLAN

Principi VLAN-a

Konfiguracija VLAN-a

Povezivanje istih i različitih VLAN-ova

VLAN trunking

Inter-VLAN trunking

Rješavanje problema u VLAN mrežama

Sigurnost računarskih mreža

5

III

STP

Osnovne karakteristike STP protokola

Načini rješavanja preklopničkih petlji

Bridge ID, izbor korijenskog preklopnika,

kreiranje stablaste strukture

4

IV

BEŽIČNE MREŽE

Bežični LAN standardi (802.11g, 802.11n)

Komponente bežične mreže

Bežična mrežna kartica (Wireless NIC)

Bežična pristupna tačka (Wireless Access Point)

Bežični usmjernik (Wireless Router)

Topologije bežične mreže

Ad hoc

BSS

ESS

Zaštita bežične mreže

Prijetnje sigurnosti bežične mreže

Sigurnosni protokoli u bežičnoj mreži

Konfiguriranje bežične mreže

8

V

TEORIJSKA OSNOVA I

REALIZACIJA WAN MREŽA

WAN uređaji

Modem

CSU/DSU

WAN preklopnik

Usmjernik

Načini povezivanja i prijenosa podataka u

WAN mreži

4

VI

TEHNOLOGIJA WAN MREŽA Iznajmljena linija

PPP

Frame Relay

ATM

ISDN

DSL

VPN

Široko pojasni bežični pristup

4

VII

ZAŠTITA U MREŽI ACL (Access Control Lists)

Vrste ACL lista (standardne ACL, proširene

ACL, named ACL)

Kreiranje ACL lista

4

35

VIII

OSNOVNE USLUGE

INTERNETA

Upoznavanje sa konceptom CIA –

Confidentiality, Integrity i Availability

(povjerljivost, integritet i dostupnost)

Upoznavanje sa konceptima sigurnosti,

privatnosti, anonimnosti na internetu

Definiranje osnovnih usluga interneta WWW ,

e-mail, irc (chat), news grupe, gopher, ftp,

telnet, forum, socijalne mreže

10

IX

SIGURNOST NA INTERNETU

Alfabet,štetni (maliciozni) programi, virusi, crvi, trojanci, rootkit-i, najčešći načini širenja, metode zaštite

7

X ANONIMNOST I PRIVATNOST Alfabet,Šta je to anonimnost?, Zašto „biti“ anoniman na internetu?, Tehničke mjere koje omogućavaju anonimnost

Alfabet,Šta je to privatnost?, Osobni podaci, zaštita osobnih podataka, ljudska prava i slobode

Tehničke mjere zaštite osobnih podataka.Zašto čuvati osobne podatke na internetu?

10

XI

SAVJETI ZA UČENIKE

Konkretne preporuke učenicima kako se štititi, što činiti, a što ne činiti u „cyber prostoru“, koje alate i programe koristiti.

Konkretne preporuke i za roditelje,diseminacija znanja putem sastanaka, roditeljskih, konsultacija i slično.

4







36

WEB TEHNOLOGIJE


(2 +2 časa sedmično, 120 časova godišnje)

Cilj predmeta:

Cilj programa predmeta je osposobiti učenike za samostalno programiranje u WEB okruženju s

naglaskom na kreiranje dinamičkih web-aplikacija koje se oslanjaju na bazu podataka te kreiranje

web-servisa.



- usvojiti znanja o objektnom programiranju ;

- steći potrebna znanja i vještine za primjenu Jave kao objektno orijentisanog programskog

jezika;

- moći napraviti uporedbu Java -Microsoft C++ ;

- usvojiti znanja o poslužiteljskim skriptnim jezicima;

- steći vještinu potrebnu za integraciju skriptnih jezika i animacija;

- usvojiti znanja potrebna za vezu ASP-a i PHP-a prema bazama podataka;

- usvojiti znanja o klijentskim skriptnim jezicima;

- usvojiti znanja o konfiguraciji dvaju najpoznatijih web-servera: Microsoft IIS i Apache;

- usvojiti znanja o XML-u te XHTML-u;

- usvojiti znanja o Microsoft .NET platformi;

- usvojiti znanja o ASP.NET-u i ADO.NET-u;

- razumjeti klijent-server komunikacijsku arhitekturu i adekvatne protokole (da razlikuju

koncepte programiranja na klijentskoj i serverskoj strani; da samostalno koriste klasične i

savremene WEB tehnologije obrađene na predavanjima i vježbama; da aktivno proučavaju

nove WEB tehnologije i implementiraju ih u realnim situacijama i problemima; da analitički

razmišljaju pri rješavanju konkretnih problema i kreiraju efikasna rješenja primjenjiva u

praksi);

- steći vještine potrebne za izradu vlastitog web-servisa.

37

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

OBJEKTNO ORIJENTISANO

PROGRAMIRANJE

Osnovne ideje objektne orijentacije

Klase i instance

Svojstva ponašanja objekata: varijable i metode

Nasljeđivanje

Primjeri objektnih sistema

10

II

PROGRAMSKI JEZIK JAVA

Historija: od interneta do Jave

Osnovne osobine Jave

Alati za izradu Jave: Java Development Kit

Instalacija Jave na Windows platformu

Osnovni elementi jezika

Tipovi podataka, varijable i nizovi

Operatori i izrazi

Uslovi, grananja i petlje

Izrada jednostavnih apleta

Java Virtual Machine

Paketi i sučelja

Klase i metode

Strukture podataka-tokovi i datoteke-multimedija:

grafika, animacija i zvuk

Stvaranje korisničkih sučelja

AWT-Abstract Windowing Toolkit

15

III

NAPREDNE TEHNIKE

PROGRAMIRANJA U JAVI

Pristup bazama podataka

Sučelja za JDBC

Primjer pristupa SQL bazi

Java i C++ sličnosti i razlike

Optimizacija koda

Sigurnost i mogući problemi

Izrada samostalnog projekta

15

IV

KLIJENTSKI SKRIPTNI

JEZICI

Uvod u klijentsko skriptiranje

Uvod u JavaScript i VBScript

Sintaksa

Analiza gotovih skripti

Testiranje skripti u pretraživaču

Promjene parametara gotovih skripti

Elementi stranice

Događaji, forme, prozori

Kolačići

Validacija elemenata forme

Samostalna izrada skripte

10

V

JAVASCRIPT

Uvod u skriptni jezik JavaScript

Razlika Jave i JavaScripta

Svojstva JavaScripta

Praktične primjene JavaScripta

10

VI

POSLUŽITELJSKI SKRIPTNI

JEZICI

Uvod u poslužiteljske skriptne jezike

Pregled aktualnih jezika i alata (ASP, PHP, JSP,

CGI)

Razlike u odnosu na klijentsko

Skriptiranje

5

38

VII

PHP I ASP Osnove PHP-a i ASP-a

Razvojna okolina i zahtjevi web poslužitelja

Osnove jezika (sintaksa, varijable, konstante)

Izrazi, kontrolne strukture, petlje,

Funkcije, klase i objekti

Obrada obrazaca

Rad s datotekama

Upload datoteka

Rad s bazama podataka (Access, MySQL): unos,

izmjena i tablični ispis podataka

Generisanje dinamičkih statičkih slika i animacija

pomoću PHP-a


15

VIII

XML Uvod u XML

XML shema

Uvod u XHTML

Xforms kao nasljednik HTML forme

XML i PHP

XML i baze podataka

10

IX

MICROSOFT .NET

PLATFORMA

Osnovno o .NET platformi

Upoznavanje s .NET Frameworkom

.NET Framework biblioteka klasa

.NET jezici (Visual Basic.NET, C#)

Osnove jezika (Visual Basic.NET i C#)

Ostali .NET jezici

Razvojna okolina (Microsoft Visual Studio .NET)

10

X

ASP.NET Osnove ASP.NET-a

Migracija s ASP na ASP.NET

Zahtjevi web-poslužitelja

Izrada web-forme

Kontrole web-poslužitelja

Kontrole za provjeru web-forme

Kreiranje vlastitih kontrola

Distribucija ASP.NET aplikacije


10

XI

ADO.NET Osnove ADO.NET-a i korištenje s ASP.NET-om

(rad s bazama podataka) 5

XII

WEB SERVISI Korištenje web-servisa u ASP.NET-u

.NET XML web-servisi

Izrada vlastitog web-servisa

5







39

INFORMACIONI SISTEMI I BAZE PODATAKA


(2 +2 časa sedmično, 120 časova godišnje)

Cilj predmeta:

Cilj nastave ovoga predmeta je upoznavanje učenika s informacijskim sistemima temeljem

modela. Model informacijskog sistema temelji se na bazama podataka. To znači da učenike treba

osposobiti za: izgradnju baze podataka, rad s podacima, upotrebu formi i izvještaja, povezivanje baze

podataka sa eksternim podacima i uvoz istih.



- razumjeti osnovne koncepte relacionih baza podataka, što uključuje: osnovnu arhitekturu

relacione baze podataka, relacijski model, entitet - veza dijagrame, relacijski upitni jezik;

- biti osposobljeni za analiziranje i primjenu osnovnih principa za kontrolu transakcije;

- biti osposobljeni za dizajniranje sheme baze podataka koja uključuje: tabele, poglede,

izvještaje itd;

- razumjeti normalizacijske forme u cilju prevazilaženja funkcionalnih zavisnosti među

podacima;

- biti osposobljeni za povezivanje baze podataka sa eksternim podacima i uvozom istih u svrhu

poboljšanja produktivnosti.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

POJAM BAZE PODATAKA

Ključni pojmovi

Organizacija baze podataka

Povezivanje

Djelovanje

10

II

KORIŠTENJE APLIKACIJE

Rad s bazom podataka

Otvaranje, zatvaranje aplikacije za rad s bazom

podataka

Otvaranje, snimanje i zatvaranje tablica, upita,

obrazaca, izvještaja

Brisanje tablice, upita, obrasca, izvještaja

Sortiranje slogova u tablici, upitu, obrascu

10

40

III

TABLICE

Slogovi

Dodavanje, brisanje slogova u tablici

Dodavanje, mijenjanje, brisanje podataka u slogu

Dizajn

Kreiranje i imenovanje tablice i određivanje polja i

tipove podataka u njima kao: tekst, broj,

datum/vrijeme, da/ne

10

IV

OSNOVNE OPERACIJE

Korištenje funkcije za traženje određene riječi, broja,

datuma u polju

Filtriranje podataka

Sortiranje podataka

10

V

RELACIJSKI MODEL

PODATAKA

Elementi relacijskog modela podataka

Tipovi veza između tabela.

Entitet - veza dijagrami

10

VI

RELACIJSKI UPITNI JEZIK

Standardi relacionog upitnog jezika

Struktuirani upitni jezik – SQL

SQL naredbe za kreiranje objekata u bazi podataka

SQL naredbe za: upisivanje, izmjenu i brisanje

podataka iz baze podataka

Ostala svojstva upita

Analiza upita i najčešće pogreške

Osnovni principi spajanja više tabela (join)

Spajanje dvije ili više tabela po uvjetu jednakosti

Spajanje dviju ili više tabela po bilo kom uvjetu osim

po uvjetu jednakosti

20

VII

NERELACIJSKE BAZE PODATAKA Osobine

Ključ

Graf

Dokument

Stupčane baze

5

VIII

OBJEKTI Obrasci

Kreiranje i imenovanje obrasca

Korištenje obrasca za unos novih slogova

Korištenje obrasca za brisanje slogova

Korištenje obrasca za dodavanje, mijenjanje,

brisanje podataka

15

IX

IZLAZNI REZULTATI Izvještaji, izvoz podataka

Kreiranje i imenovanje izvještaja baziranog na

tablici, upitu

Mijenjanje rasporeda podatkovnih polja i naslova u

izvještaju

Prikazivanje određenih polja u izvještaju grupiranih

prema kriteriju zbira, minimuma, maksimuma,

prosjeka, brojanja, na određenim tačkama prekida

10

41

X

ISPIS Mijenjanje orijentacije (portret, pejzaž) tablice,

obrasca, rezultata upita, izvještaja

Mijenjanje veličine papira

Ispis stranice, odabranoga sloga/slogova, cijele

tablice

Ispis svih slogova, određenih stranica korištenjem

izgleda obrasca

Ispis rezultata upita

Ispis određenih stranica izvještaja, ispis cijelog

izvještaja

10

XI

POBOLJŠANJE

PRODUKTIVNOSTI

Povezivanje i uvoz

Povezati vanjske podatke u bazu podataka:

proračunske tablice, tekst (.txt, .csv), postojeće baze

podataka

Uvesti proračunske tablice, tekst (.txt, .csv), XML,

postojeće baze podataka u bazu podataka

Automatizacija

Store procedure, funkcije i paketi u bazi podataka

Korisnički predefinisane store funkcije i procedure

Normalizacija

Anomalije ubacivanja, modificiranja i brisanja

podataka

10

PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA:






42

WEB DIZAJN


(1 +1 čas sedmično, 60 časova godišnje)

Cilj predmeta:

Cilj programa predmeta je osposobiti učenike za kreativno i funkcionalno planiranje i izradu

web-stranica.



- biti upoznati s načinom rada web-stranica;

- usvojiti znanja o strukturi HTML stranice;

- usvojiti znanja o osnovnim elementima HTML jezika;

- steći vještine potrebne za izradu web-stranica korištenjem HTML jezika;

- usvojiti znanja o CSS-u;

- razviti likovno-estetski senzibilitet u izradi web-stranica;

- steći vještine potrebne za izradu web-stranica korištenjem odgovarajućeg softwarea;

- usvojiti znanja o integraciji multimedijalnih elemenata u web-stranice;

- usvojiti znanja o integraciji programskih jezika JAVA i JavaScript u web-stranice;

- steći vještine za povezivanje različitih alata u izradi web-stranica.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

OSNOVNI POJMOVI VEZANI

UZ WEB-DIZAJN I IZRADU

WEB-STRANICA

Namjena web-stranica

Način rada web-stranica

Pojmovi: internet, web, WWW,

Budućnost weba

5

II

OSNOVE HTML JEZIKA I

ELEMENTI HTML JEZIKA

Šta je HTML

Kako radi

Čemu služi

Struktura HTML stranice

Osnovni elementi HTML jezika

Izrada web-stranica u tekstualnom editoru web-

stranica

Prikaz teksta

Boje

Pozadina

Unos slika i animacija

Izrada poveznica na ostale dokumente (linkovi)

Napredne mogućnosti i razvoj HTML alata

15

III

CSS

Šta je CSS

Kombinacija s HTML-om

15

43

IV

VIZUELNA IZRADA HTML

Stvaranje nove stranice

Rad s tablicama

Umetanje slika i animacija

Implementacija CSS-a

Optimalno pozicioniranje teksta i slika u

dokumentima u svrhu postizanja vizualne harmonije

Izrada sajta

Stvaranje nove web-stranice (vizualni dio) u jednom

od Grafičkih programa (npr. Photoshop-Image

Ready)

Prebacivanje u Dreamweaver

Postavljanje web-stranice na server

CMS(primjena, cms sistemi za upravljanje

sadržajima na Internetu, osobine)

10

V

INTEGRACIJA

PROGRAMSKIH JEZIKA

JAVA I JAVASCRIPT U

WEB-STRANICE

Integracija već napravljenih Java i JavaScript appleta

u stranice

Kontrola programskog ponašanja appleta uz pomoć

parametara

10

VI

TEHNOLOGIJE ZA WEB Uticaj tehnologija za web na izradu web-stranica

(CSS, XML, JavaScript, napredna multimedija)

5







44

ODABRANE OBLASTI MATEMATIKE

Godina obrazovanja :I

(2 časa sedmično, 70 časova godišnje)

Cilj predmeta:

Cilj nastave predmeta je operacije sa skupovima vezati sa odgovarajućim operacijama sa

iskazima. Usvojiti pojmove strukture algebre. Produbiti znanje o brojevima i o polinomima. Usvojiti

znanje o kongruencijama, te teoremima iz teorije brojeva. Produbiti znanje iz geometrije sa akcentom

na konstruktivne zadatke.



- usvojiti znanje o skupovima i iskazima

- osposobiti se za uspješno i kvalitetno uključivanje u druge naučne oblasti

- razviti pravilno logičko i apstraktno mišljenje i zaključivanje

- izgraditi pozitivne osobine ličnosti: radne navike, upornost, sistematičnost, smisao za rad

- razvijanje sposobnosti učenika za samostalno korišćenje stručne literature i drugih izvora znanja

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

ELEMENTI MATEMATIČKE LOGIKE

Kvalifikatori

Iskazi

Iskazne operacije

Tautologija

2

II ELEMENTI TEORIJE SKUPOVA

Jednakost skupa, podskup, partitivni skup, komplementni skupovi

Operacije sa skupovima, osobine operacija, particija skupova

Binarne relacije, recipročne relacije, kompozicija relacija

Relacija ekvivalencije

Faktorski skup

Relacija poretka, uređenost skupa

10

III

OSNOVNE ALGEBARSKE STRUKTURE

Homomorfizam i izomorfizam

Grupoid, polugrupa, kvazigrupa, grupa, Abelova grupa

Lagranžev teorem

Podgrupa, prsten, tijelo, polje

Homomorfizam i izomorfizam prstena, tijela i polja

8

45

IV

ELEMENTI TEORIJE BROJEVA

Skup prirodnih brojeva

Peanovi aksiomi (matematička indukcija)

Skup cijelih brojeva

Djeljivost

Najveći zajednički djelilac

Euklidov algoritam

Teorem o najvećem zajedničkom djeliocu

Prosti brojevi

Rleativno prosti brojevi

Eratostenovo sito

Teorem o prostim brojevima

Euklidov teorem o beskonačnosti niza prostih brojeva

Kanonska faktorizacija prirodnog broja

Linearne Diofantove jednačine

Cijeli dio i razlomljeni dio broja

18

V

POLINOMI I RAZLOMLJENI ALGEBARSKI IZRAZI

Rekapitulacija važnijih osnovnih osobina polinoma i rješavanje složenijih zadataka

Svodljivost i razlaganje razlomljenih izraza na parcijalne razlomke

Uslovni identiteti

Kongruencije

Ojlerov teorem

Fermaov stav

Wilsonov teorem

Teorem o kineskim ostacima

12

VI

OSNOVNE NEJEDNAKOSTI

Osnovni stavovi o nejednakosti

Brojne sredine

Nejdnakosti s modulima

Košijeva, Bernulijeva nejednakost

Nejednakosti Koši-Bunjakovskog

Nejdnakost Ćebiševa

Njednakost među brojnim sredinama

Ciklične nejednakosti

10

VII

GEOMETRIJA U RAVNI

Složeniji konstruktivni zadaci o trouglu i četverouglu

O nejednakostima trougla i četverougla

O vketorima u ravni

Šalova teorema i njena primjena

Izometrijske transformacije

Primjene

Punktualne transformacije, recipročne, induktivne, identične geometrijske transformacije

Proizvod dviju ili više izometrijskih transformacija

Grupe izometrija

10

46

Godina obrazovanja :II


Cilj predmeta:

Cilj nastave predmeta je da upoznaju uvodne pojmove kombinatorike, te da ih znaju primijeniti

na rješavanje problema u kombinatornoj geometriji. Prodube i prošire znanja o homotetiji. Upoznaju

opću algebarsku jednačinu i znaju rješavati jednačine višeg stepena. Da upoznaju aritemtički i

geometrijski niz.



- usvojiti znanje o kombinatorici, homotetiji, brojnim nizovima te algebarskim jednačinama n-tog

stepena

- shvatiti pojam kompleksnog broja

- moći primjenjivati znanje o nizovima

- upoznati racionalne funkcije, razlaganje racionalnih funkcija na parcijalne razlomke

- naučiti Viteove formule za jednačine n-tog stepena

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

OSNOVNI POJMOVI KLASIČNE

KOMBINATORIKE

Elementi kombinatorike

Permutacije

Varijacije sa i bez ponavljanja

Particije i kompozicije

Dokazivanje identiteta kombinatornim

metodama

10

II UVOD U KOMBINATORNU GEOMETRIJU

Uvod u kombinatornu geometriju

Konačni skupovi tačaka

10

47

III

O HOMOTETIJI, SLIČNOSTI I INVERZIJI

Rekapitulacija osnovnih pojmova o proporcijama, homotetiji i sličnosti

Ojelrova prava

Ojelrova kružnica

Menelajev teorem

Čevin teorem

Pol i polarna akružnica

Zajednička tangenta kružnice

Primjena proprocija, homotetije i sličnosti pri konstruktivnom rješavanju zadataka

Primjena algebarske metode pri rješavanju konstruktivnih zadataka

Inverzija, inverzija prave i kružnice

Fojerbahova teorema

14

IV

ALGEBARKSE JEDNAČINE n-tog STEPENA

Rješavanje jednačina n-tog stepena

Vietove formle za jednačine n-stepena

Simetrični polinomi

Racionalna rješenja algebarskih jednačina n-tog stepena

Racionalne funkcije, razlaganje racionalnih funkcija na parcijalne razlomke

10

V

NEKI PROBLEMI IZ ELEMENTARNE TEORIJE BROJEVA II

Diofantove aproksimacije, racionalni i iracionalni brojevi

Važne teoreme za uređivanje racionalnih i iracionalnih brojeva

Razlomljeni dio-teorem Jakobija

12

VI

O BROJNIM NIZOVIMA

Aritmetički i geometrijski niz

Razne sume i neke druge primjene nizova

10

VII

METODA INVARIJANTA

Problemi sa tablicama polimino

4

48

Godina obrazovanja :III


Cilj predmeta:

Cilj nastave predmeta je da upoznaju i prodube znanja o metodama kombinatorne geometrije pri

rješavanju raznih zadataka. Da znanju dokazivati razne geometrijske nejednakosti primjenom stečenog

znanja i trigonometrije. Da nauče rješavati neke jednostavnije Diofantove jednačine višeg reda.

Sistematizacija znanja za rješavanje jednačina i nejednačina. Shvate pojam matrice i determinante i

operacije i primjene istih. Steknu predožbe o raznim figurama i tijelima u prostoru. Usvoje znanja o

vektorima i primjene na rješavanje praktičnih problema.



- usvojiti nove teme iz kombinatorne geometrije i povezati sa temama iz programskog sadržaja za

II razred

- znati dokazati složenije planimetrijske nejednaosti

- znati rješavati Diofantove jednačine višeg reda

- usvojiti operacije s matricama

- produbiti znanje iz geometrije u prostoru

- proširiti znanje o vektorima i vektorskim prostorima

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

UVOD U KOMBINATORNU

GEOEMTRIJU II

Konveksni skupovi tačaka

Helijev teorem

Primjena Dirihleovog principa u rješavnju

zadataka

12

II GEOMETRIJSKE NEJEDNAKOSTI

Planimetrijske nejednakosti(trouao, četverougao i mnogougao)

Stereometrijske nejednakosti

Izometrijske nejednakosti

8

III

DIOFANTOVE JEDNAČINE VIŠEG REDA

Peleova jednačina

Metod beskonačnog spuštanja

10

49

IV

O JEDNAČINAMA I NEJEDNAČINAMA

Sistemi jednačina drugog i višeg stepena

O linearnim i kvadratnim jednačinama i nejednačinama sa dvije nepoznate

Sistemi nejednačina drugog i višeg stepena

Sistemi jednačina i nejednačina, od kojih je bar jedna iracionalna

Sistemi jednačina i nejednačina, od kojih je bar jedna eksponencijalana

Sistemi jednačina i nejednačina, od kojih je bar jedna logaritamska

Numeričko rješavanje jednačina

30

V

MATRICE I DETERMINANTE

Pojam matrice, jednakost dvije matrice, sabiranje i oduzimanje dvije matrice

Množenje matrica

Množenje matrice skalarom, pojam nula matrice i linearna kombinacija matrica

Trougaona, dijagonalna, skalarna, jedinična i transponovana matrica

Potencija kvadratne matrice i matrični polinom

Pojam determinante n-tog reda i njihove osobine

Izračunavanje vrijednosti determinante (Laplasov razvoj)

Primjena determinanti na rješavanje sistema jednačina

Pojmovi adjungovane matrice, adjungovane determinante i inverzne matrice

Određivanje inverzne matrice

Pojam ranga matrice i njegova primjena na rješavanje sistema jednačina

20

VI

O GEOMETRIJI U PROSTORU

Relacija paralelnosti ravni

Proširenje Taleosve teoreme na prostor

Prostorni četverougao

Projektovanje na osu i ravan

Površine projekcija poligona

O roglju

8

VII

O VEKTORSKIM PROSTORIMA

Pojam vektorskog prostora

Osobine i primjeri vektorskih prostora

Algebarske linearne transformacije

Primjeri linearnih transformacija u vektorskom prostoru običnih vektora

10

VIII

PRIMJENE VEKTORA U PLANIMATRIJI I STEREOMETRIJI

Stranica trougla u funkciji ostale dvije stranice i uglova

Razlika rastojanja kvadrata proizvoljne tačke

Potencija tačke u odnosu na kružnicu

Razne relacije o ivicama i njihovim odsječcima tetraedra

Uopćenje pojma srednje vrijednosti za vektore

Primjena vektora na određivanje baricentra i geometrijskog centra masa

Primjena osobina težišta za sistem od dvije ili tri tačke, na poligon, na teraedar i na sistem tačaka koji zadovoljavaju uslov

7

50

Godina obrazovanja :IV


Cilj predmeta:

Cilj nastave predmeta je da upoznaju i prodube znanja o geometrijskim transformacijama,

upoznajući i afinost kao jednu posebno lijepu i interesantnu transformaciju ravni. Upoznaju Bulovu

algebru, teoriju grafova, informacija i igara kao moderne oblasti matematike koje imaju sve veći

značaj u razvoju kompjuterskih i drugih novih disciplina. Da primjene stečena znanja na Jensenovu

nejednakost i polinome Čebiševa. Prošire znanja o redovima i ovladaju metodama rješavanja osnovnih

tipova diferencijalnih jednačina.



- usvojiti pojam afinosti

- usvojiti pojam Bulove funkcije i baza iskazne algebre

- znati minimizirati funkciju

- usvojiti pojam grafa, multigrafa

- upoznati se s osnovama teorije informacija

- proširiti znanje o relanim funkcijama

- naučiti rješavati diferencijalne jednačine

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

AFINOST

Pojam afinosti, recipročne afinosti i afinosti u

analitičkoj geometriji

Afinost prave

Afina transformacija kružnice

Afinost u odnosu na dvije paralelne prave

5

II

KOORDINATNI SISTEMI

Afine koordinate u ravni i prostoru, polarne koordinate, cilindrične i sferne

Transformacija jednog koordinatnog sistema u drugi

5

III

BOOLEOVA ALGEBRA

Bulove funkcije

Baza iskazne algebre

Bulova algebra i A mreža

5

51

IV

KOMBINATORIKA

Funkacija generatrise

Teorija bloka

Teorija konačnih geometrija

Terija kodova

Latinski kvadrati

Problemi razbijanja

Teorem o egzistenciji kombinatornih konfiguracija

6

V

UVODNI POJMOVI TEORIJE GRAFOVA

Pojam grafa

Razni tipovi grafova

Digraf

Multigraf

Matrica susjedstva

Elementarni i kružni put

Blok grafa

Kontura grafa

Šuma i stablo grafa

Izomorfizam grafova

4

VI

OSNOVNI POJMOVI TEORIJE INFORMACIJA I TEORIJE IGARA

Shannonov problem u teoriji informacija i veza sa jednim šahovskim problemom

Elmenti teorije igara

Matrične igre

Matrične igre sa sedlastom tačkom

Kombinovane strategije

10

VII

BROJNI NIZOVI

Rekapitulacija osnovnih pojmova o nizovima

Tačka nagomilavanja

Bolzano-Weirestrassova teorema

Konvergentni i divergentni nizovi

Racionalne operacije sa konvergentnim nizovima

Cauchyev kriterij konvergencije

Stlozova teorema

10

VII

O REALNIM FUNKCIJAMA JEDNE PROMJENLJIVE

Zadavanje funkcija

Supremum i infimum

Hiperbolne i i area funkcije

Beskonačno male i beskonačno velike veličine

Ravnomjerna neprekidnost

Teorem o neprekidnim funkcijama na segmentu

Primjena neprekidnosti u geometriji

Funkcionalne jednačine i nejednakosti

8

IX

JENSENOVA NEJEDNAKOST I PRIMJENE

Jensenova nejendakost i Jensenova poopćena nejednakost

Primjene na dokazivanje klasičnih nejednakosti

2

52

X

DIFERENCIJALNE JEDNAČINE I SISTEMI

Pojam diferencijalne jednačine

Geometrijsko tumačenje diferecijalne jednačine

Diferencijalne jednačine sa razvojenim promjenljivim

Homogene diferecijalne jednačine

Linearne jednačine prvog reda

Bernulijeva jednačina

Riccatijeva jednačina

Totalna ili egzaktna diferencijalna jednačina

Lagrangeova diferencijalna jednačina

Egzistencija i jedninstvenost rješenja

Rješavnje diferencijalnih jednačina višeg reda

Sistemi diferencijalnih jednačina

20

XI

REDOVI

Pojam i osobine brojnog reda

Redovi sa pozitivnim članovima

Obična, uslovna i apsolutna konvergencija

Alternativni redovi

Pojam funkcionalnog reda

Stepeni redovi

10

XII

POLINOMI ČEBIŠEVA LAGRANGEOV INTERPOLACIONI POLINOM

Obrazovanje polinoma Čebiševa

Interpolacija funkcija

Lagrangeov interpolacioni polinom

5




- Profesor matematike, smjer matematika s fizikom i

- Profesor matematike.

53

MATEMATIKA

Nastavni plan i program za predmet Matematika je isti kao i za opći smjer za prvi, drugi i treći razred.

Godina obrazovanja :IV


Cilj predmeta: Cilj nastave predmeta je da učenici shvate o ovladaju potpuno matematičkom indukcijom, da

usvoje trigonometrijski oblik kompleksnog broja i uoče neograničenost izvođenja računskih operacija

u skupu C. Učenici će usvojiti osnovna znanja iz kombinatorike, vjerovatnoće i statistike. Upoznaju i

ovladaju osnovnim pojmovima i elementima o nizovima i redovima. Sistematiziraju dosadašnja znanja

o funkcijama i usvajaju elemenate graničnih vrijednosti i neprekidnosti funkcija. Usvoje i ovladaju

elementima diferencijalnog i integralnog računa.



- shvatiti i ovladati matematičkom indukcijom

- upoznati elemente kombinatorike i ovladati izradom zadataka iz te oblasti

- upoznati i ovladati osnovnim pojmovima i elementima o nizovima i redovima

- usvojiti diferencijalni račun i primjenu istog

- usvojiti integralni račun i primijeniti u izradi zadataka.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

MATEMATIČKA INDUKCIJA

Pojam indukcije

Princip potpune matematičke indukcije

Primjena matematičke indukcije

10

II TRIGONOMETRIJSKI OBLIK KOMPLEKSNOG BROJA

Trigonometrijski oblik kompleksnog broja

Operacije s kompleksnim brojevima u trigonometrijskom obliku

10

III KOMBINATORIKA

Elementi kombinatorike

Premutacije

Varijacije

Kombinacije

Binomni obrazac

7

IV

VJEROVATNOĆA I STATISTIKA

Vrste događaja

Pojam i definicija vjerovatnoće

Uslovna vjerovatnoća

Totalna vjerovatnoća

Složena vjerovatnoća

Slučajne promjenljive

Zakon raspodjele

Matematičko očekivanje

Disperzija

Standardna devijacija

Zakon velikih brojeva

8

54

V

O SKUPU R

Podskupovi skupa R

Gornja i donja granica

Supremum i infimum

Aksiom potpunosti skupa R

Tačka nagomilavanja

5

VI

NIZOVI I REDOVI

Brojni niz

Aritmetička i geometrijska progresija

Granična vrijednost niza

Monotoni nizovi

Broj e

Pojam reda, geometrijski red

10

VII

REALNE FUNKCIJE JEDNE PROMJENLJIVE

Pojam relane funkcije

Područje definisanosti i područje vrijednsoti funkcije, graf funkcije

Kompozicija funkcija, osobine funkcija, granična vrijednost funkcija

10

IX

DIFERENCIJALNI RAČUN

Izvod funkcija

Geometrijsko značenje izvoda

Tangenta i normala

Pravila diferenciranja

Izvod složene funckije

Izvod inverzne funkcije

Izvod osnovnih elementarnih funkcija

Pojam diferencijala

Izvodi i diferencijali višeg reda

Primjena izvoda

Ispitivanje toka i crtanje grafa

30

X

INTEGRALNI RAČUN

Primitivna funkcija i neodređeni integral

Tablica osnovnih neodređenih integrala

Osnovna pravila integracije

Metoda zamjene

Metoda parcijalne integracije

Razlaganje racionalnih funkcija na parcijalne razlomke

Integracija racionalnih funkcija

Određeni integral

Osobine određenog integrala

Njut-Lajbnicova formula

Primjena određenog integrala na izračunavanje površine ravnih figura i dužine lukova krivih

Zapremina i površina rotacionih tijela

30




- Profesor matematike, smjer matematika s fizikom i

- Profesor matematike.

55

BIOLOGIJA



Cilj predmeta:

Cilj nastave biologije je uvođenje učenika u osnovna područja citologije i molekularne

biologije, genetike, genetičkog inženjerstva, biotehnologije i ekologije i zaštite životne sredine, te

osposobljavanja učenika da stečena znanja iz ovih oblasti biologije s uspjehom mogu koristiti u praksi.



- biti upoznat s organizacijom i funkcijom ćelije, biohemijskim i biofizičkim procesima u njoj;

- steći potrebna znanja o priprodi biološkog nasljeđivanja;

- biti upoznat s hemijskim sastavom osnovnog genetičkog materijala koji učestvuje u

prenošenju nasljednih osobina

- biti upoznat s teorijom genetičke informacije;

- usvojiti neophodna znanja o genetičkoj kontroli i regulaciji organizacionog i funkcionalnog

integriteta i kontinuiteta živih sistema na molekulskom, ćelijskom, individualnom i

populacijskom nivou;

- biti upoznat s mogućnošću manipulacije genetičkim materijalom i genetičkim inženjerstvom;

- upoznati principe savremene biotehnološke proizvodnje i upoznavanje s primjenom bioloških

agenasa u različitim područjima ljudske djelatnosti;

- uočiti jedinstva žive i nežive prirode, odnosno međuzavisnosti živih i neživih sistema,

kruženja materije i proticanja energije u ekosistemu;

- uočiti zakonitosti distribucije klime, zemljišta i biocenoza na Zemlji;

- upoznati najvažnije izvore, vrste i posljedice (destrukcije i zagađivanja) vazduha, vode,

zemljišta i hrane;

- biti upoznat s ekološkim i drugim mjerama zaštite i udapređivanja životne sredine i njenih

dobara.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE

CJELINE


SATI

I

UVOD

Biologija-nauka o životu; jedinstvo živih i neživih

sistema, najvažnije osobine žive i nežive supstance (sličnosti i razlike); osnovne biološke nauke-predmet i

problem proučavanja; položaj biologije u sistemu

prirodnih i društvenih nauka

1

56

II

OSNOVI

CITOLOGIJE I

MOLEKULSKE

BIOLOGIJE

Uvod u citologiju i njena povijest; ćelija-stanica,

osnovna jedinica života; metode proučavanja ćelije; veličina, oblik i opća građa ćelije;

Biohemijski sastav žive materije (protoplazme);

bioelementi (makro, mikro i ultramikroelementi); neorganske tvari u živoj materiji (voda i mineralni

sastojci u živoj materiji); Organske tvari u živoj materiji; ugljični hidrati-glicidi,

monosaharidi, oligosaharidi i polisaharidi (hemijska

struktura i podjela prema funkciji); lipidi, hemijska struktura, klasifikacija i podjela prema funkciji

(strukturni, rezervni i energetski); Proteini (bjelančevine), hemijska struktura i

klasifikacija; podjela prema funkciji (strukturni,

kontraktilni, sa biokatalitičkom funkcijom, hromoproteidi, nukleoproteidi); nukleinska kiselina i

ostale organske materije (adp i atp); Morfologija i organizacija prokariotske i eukariotske

ćelije; struktura stanice, stanična (citopolazmatična)

membrana, građa i funkcija; Protoplazma i njene diferencijacije, priroda, oblici i

funkcije organela: endoplazmatska mreža, ribosomi,

goldijev aparat i lisosomi; Mitohondrije, centrosom, plastidi i specijalne organele;

Jedro-jezgro (nucleus), građa (jedrova opna, jedarce,

hromatin, hromosomi-diploidan i haploidan broj);

razlike između biljne i životinjske ćelije; Osnovna fizička svojstva protoplasme-koloidni sistem,

propustljivost ćelijske membrane, diferencijalna

propustljivost, pasivni prenos (difuzija, dijaliza, osmoza); aktivan prenos supstanci u ćeliji (transport na i

k jona); Metabolizam ćelije (anabolizam i katabolizam);

biokataliza i biokatalizatori-fermenti (encimi) priroda,

struktura i podjela; Životni ciklus ćelije; amitoza i mitoza (kariokineza);

Mejoza (redukciona dioba).

19

57

III

GENETIKA

Uvod u genetiku, područje i nivoi proučavanja

genetičkih pojava i procesa Hemijska struktura, organizacija i funkcija genetičkog

materijala na molekulskom nivou-dnk i rnk (kod prokariota i eukariota)

Teorija genetičke informacije: genetička kontrola sinteze bjelančevina; prepisivanje (transkripcija) i

prevođenje (translacija) genetičke poruke (šifre)

Replikacija (autoreplikacija) i popravka oštećene dnk Regulacija djelovanja genetičkog materijala

Organizacija i funkcija genetičkog materijala na mikroskopskom nivou; struktura hromosoma i

hromosomske garniture; autosomi i heterosomi, determinacija pola

Integritet, kontinuitet i promjenljivost genetičke informacije; mutacije, mutageneza, mutageni faktori

Individualni i međugeneracijski kontinuitet genetičke informacije: genetička suština mitoze i mejoze;

rekombinacija gena i genske mape Geni i osobine; genom, prototip i fenotip, probojnost i

ekspresivnost gena Genski lokusi i alei, interakcija alelnih gena;

monogensko i poligensko nasljeđivanje; polno vezano i polno kontrolisano nasljeđivanje (polno uvjetovano i

polno ograničeno)

Geni u porodici-hibridološki (ukrštanje), gemeološki (blizanački) i genealoški (redoslovni) metod

Geni u populaciji, genetička ravnoteža i struktura populacije

Genetika i društvo- genetičko savjetovanje; genetika patoloških stanja i osobina

Genski i hromosomski poremećaji kod čovjeka (genotipije i hromosomopatije)

Laboratorijski rad: posmatranje hromosoma u mitozi i mejozi; demonstriranje mandeleovih zakona u

nasljeđivanju odabranih osobina (kod biljaka, životinja i čovjeka); posmatranje normalnih i aberantnih

hromosomskih garnitura čovjeka; prepariranje barrovog tjelašca

21

58

IV

GENETIČKO

INŽENJERSTVO I

BIOTEHNOLOGIJA

Biotehnologija: definicija, tipovi i područja primjene

Aktivni agensi u biotehnološkim procesima,

biohemijsko inženjerstvo, mikroorganizmi i kultura tkiva

Klasični biotehnološki metodi i njihova primjena;

genetičko inženjerstvo-definicija, nivoi, metodi i pravci genetičko-inženjerskih istraživanja i postupaka

Genetičko inženjerstvo: prirodni i sintetizirani geni: „tehnika rekombinovane dnk“; fragmatiranje dnk,

izolacija, transfer i kloniranje gena; genetički vektori (virusi, plazmidi)

Hromosomsko inženjerstvo: transfer pojedinačnih hromosoma, konstrukcija vještačkog hromosoma;

genomsko inženjerstvo: kloniranje somatičnih genoma, hibridizacija ćelija, monoklonska antitijela

Primjena genetičkog inženjerstva u medicini, farmaciji i zaštiti životne sredine-stanje i perspektiva

8

V

EKOLOGIJA I

ZAŠTITA

ŽIVOTNE

SREDINE

Uvod u ekologiju, definicija i podjela, ekologija i druge

nauke; ekološki principi i osnovni ekološki pojmovi Geobiosfera, životne sredine i njihovo jedinstvo, životne

oblasti

Ekološki faktori i njihova podjela; toplota, vazduh i

svjetlost kao ekološki faktor Stupnjevi ekološke integracije: individua i populacija;

atributi populacije

Biocenoza: sastav, struktura, dinamika i evaulacija

Ekosistem: sastav, struktura, dinamika i evaulacija

Promet materijala i protok energije u ekosistemu;

biološki produktivitet Prirodne zakonitosti distribucije klime, zemljišta i

bioceniza na zemlji

Kopneni ekosistemi na horizontalnom i vertikalnom

profilu zemlje Vodeni ekosistemi: rijeka, bara, jezero, more i ocean

Primarni klimatogeni ekosistemi; led, polarne pustinje i

tundre; tajge i lišćarsko-listopadne šume; suptropske i

tropske šume, savane, stepe, polupustinje i žarke pustinje

Antropogeni ekosistemi-sekundarni: livade (hiodrofilne,

mezofilne i kserofilne) i pašnjaci (primorski, nizijski i planinski); tercijerni: ruralni i urbani

Degradacija i zaštita vazduha i zemljišta kao

komponenti kopnenih ekosistema; biološko-ekološki efekti degradacionih procesa u kopnenim ekosistemima

Degradacija i zaštita vodenih ekosistema-mora, oceana,

kopnenih voda; biološko-ekološki efekti degradacionih procesa u vodenim ekosistemima

Zaštita prirode kao specifičan vid zaštite životne

sredine; racionalno iskorišćavanje bioloških resursa i proizvodnja zdrave hrane

21

59

Godina obrazovanja: II

(2 časa sedmično, 70 časova godišnje )

Cilj predmeta: Cilj nastave biologije je uvođenje učenika u osnovna područja fiziologije biljaka,

životinja i čovjeka, biologije razmnožavanja i razvića kao i u procese rasta i razvoja ljudskog

organizma, što će doprinijeti razvijanju biološke i zdravstvene kulture učenika.



- Shvatiti tok općih fizioloških pojava i procesa u biljnom, životinjskom i ljudskom organizmu;

- Steći nova znanja o procesima razmnožavanja i razvića živih organizama;

- Upoznati procese rasta i razvoja ljudskog organizma.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

FIZIOLOGIJA BILJAKA

Predmet, zadaci i metode proučavanja

fiziologije biljaka; biljka kao samoregulativni

otvoreni živi sistem

Voda i njen promet u biljci; apsorpcija,

transport i transpiracija vode

Metabolizam mineralnih soli; fiksacija i

metabolizam nitrogena

Ishrana biljaka: autotrofija (fotosinteza i

hemosinteza) i kratak pregled drugih tipova

ishrane biljaka (heterotrofija, parazitizam,

poluparatizam, simbioza)

Fotosinteza; fotosintetički pigmenti, njihova

funkcija i fizičko-hemijske osobine; svijetla

faza fotosinteze (fotoliza vode i ciklična

fosforilacija); tamna faza fotosinteze; Kalvinov

ciklus

Respiracija; aerobno disanje, anaerobno disanje

(vrenje)

Fiziologija rastenja i razvića biljnih organa;

fitohormoni: auksini, giberelini, citokinini i

inhibitori

Kultura biljnih tkiva in vitro i njen značaj za

biotehnologiju

Razviće biljke; stadijum jarovizacije i svjetlosni

stadij; etape organogeneze u organogenezi viših

biljaka

Fiziologija cvjetanja, fotoperiodizam;

dormancija i vernalizacija

Fiziologija sjemena i ploda; oplodnja; hemijski

sastav sjemena; dužina života i mirovanje

Klijanje sjemena i ploda; faktori koji utiču na

klijanje (fizički, hemijski, biološki); energetski

procesi pri klijanju sjemena

Laboratorijski rad: dokazi procesa fotosinteze;

izdvajanje hlorofila; klijanje sjemena u

zavisnosti o fizičkim, hemijskim i biološkim

faktorima

20

60

II FIZIOLOGIJA ŽIVOTINJA I

ČOVJEKA

Uvod u animalnu fiziologiju funkcionalnih

sistema; organizam i sredina

Sistemi informacije i integracije: čula, nervni

sistem i endokrini sistem; mehanoreceptori i

hemoreceptori

Termoreceptori i elektroreceptori

(fotoreceptori)

Nervni sistem; organizacija nervnog sistema,

neuron, sinapsa; neurosekrecija

Funkcionalna podjela nervnog sistema

kičmenjaka: somatske i vegetativne funkcije

Endokrini sistem; funkcije endokrinih žlijezda;

integrativna uloga endokrinog i nervnog

sistema

Ishrana organizma i varenje hrane; varenje u

jednakostaničnih organizama; resorpcija

hranjivih sastojaka; regulacija varenja

Tjelesne tečnosti; uporedni pregled tjelesnih

tečnosti u beskičmenjaka i kičmenjaka; sastav

tjelesnih tečnosti; krvna plazma i ćelije tjelesnih

tečnosti

Funkcije tjelesnih tečnosti; transport gasova i

respiratorni pigmenti; transport ostalih

materijala i uloga u homeostazi

Cirkulacija tjelesnih tečnosti; pulzatorni organi

i zalisci; krvni pritisak i puls; regulacija

cirkulacije

Disanje; funkcionalni sistem disanja vodenih i

kopnenih organizama

Ekskrecija; opća fiziološka reakcija; ekskrecija

jednoćelijskih organizama; ekskrecija

višećelijskih organizama; tipovi ekskretornih

organa; nefron i bubreg (građa i funkcija);

regulacija ekskrecije

Funkcionalni sistem zaštite

Funkcionalni sistem potpornih organa

Fiziologija kretanja; amebiono kretanje;

cilijarno kretanje; mišićno kretanje

Biohemija, biofizika i energetika mišićne

kontrakcije; tipovi mišića: glatki i

poprečnoprugasti mišići

Promet toplote i termoregulacija; proizvodnja

toplote i energetski metabolizam; osnovni

(bazični) metabolizam; termoregulacija

(hemijska i fizička); poikilotermija i

homeotermija

Fiziologija organa za reprodukciju; pol i

polnost

Sterilnost i kontracepcija; humanizacija odnosa

među polovima; oplodnja, trudnoća i porođaj

Laboratorijski rad: fiziologija refleksa sminalne

žabe, ispitivanje insulina i adrenalina na

organizam životinja; uobičajeni elementi krvi;

mjerenje krvnog pritiska i pulsa pri različitom

fizičkom opterećenju; disanje riba i žaba pri

različitim vanjskim temp.; spirometrija u

čovjeka; uloga dijafragme u disanju; kretanje

cilijata; fizilogija mišićne kontrakcije;

kalorijska vrijednost hrane; ergometrija

30

61

III BIOLOGIJA RAZMNOŽAVANJA

I RAZVIĆA

Razmnožavanje živih bića; nespolno

(agametsko) razmnožavanje

Spolno (gametsko) razmnožavanje;

oplođivanje; smjena generacija

Razviće živih bića; embrionalno razviće;

postembrionalno razviće

Regeneracija, starenje i smrt

10

IV

RAST I RAZVOJ LJUDSKOG

ORGANIZMA

Prenatalni rast i razvoj ljudskog organizma

Postnatalni rast i razvoj ljudskog organizma

Oblici rasta

Faktori rasta

10



- profesor biologije (Prirodno-matematički fakultet-odsjek Biologije; Filozofski fakultet-odsjek

Biologije)

62

HEMIJA



Cilj predmeta:

Cilj nastave hemije je uvođenje učenika u područje hemijske nauke čiji su sadržaji neophodni za

razumijevanje tehnoloških, fizikalnih i bioloških procesa, a u skladu sa savremenim naučnim

dostignućima.



- prihvatiti hemiju kao prirodnu nauku; - razviti osjećaj za naučni metod i uočavanje razlike između eksperimenata, hipoteze, teorije i

zakona; - izučiti vrste tvari i klasifikaciju tvari te uočiti razliku između čvrste tvari i smjese i usvojiti

znanje o načinima razdvajanja smjese i dobijanja čvrstih tvari; - shvatiti suštinu građe tvari i moderan pristup tumačenju te građe; - upoznati i ovladati znanjima o osnovnim hemijskim zakonima i primjenu tih znanja; - usvojiti znanje o molarnim veličinama i ovladavanje osnovama stehiometrijskog izučavanja; - savladati mehanizme hemijskih reakcija i uočiti ovisnosti brzine reakcije o raznim faktorima; - izučiti hemijsku ravnotežu i primjenu zakona o djelovanju masa; - izučiti pojam, značaj i primjenu pH vrijednosti i produkta topivosti; - razlikovati disperzne sisteme i njihovo kvantitativno razmatranje; - usvojiti znanja iz područja periodnog sistema elemenata, njegove praktične primjene i

ovisnosti osobina tvari od položaja u PSE; - izučiti značajnije elemente i njihova anorganska jedinjenja.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE

CJELINE


SATI

I

UVOD

Hemija u svakodnevnom životu; prirodne nauke i

hemija

Naučni metod, eksperiment, hipoteza, teorija i zakon

Klasifikacija i prečišćavanje tvari; Demonstracioni eksperimenti: filtracija rastvora krede i

vode; destilacija vode za piće

4

II

GRAĐA ATOMA

Atom, modeli atoma, kvantni brojevi, orbitale i energija

Elekntronski spin i paulijev princip

Elektronske konfiguracije elemenata

Demonstracioni eksperimenti: prikaz atomskih orbitala

pomoću modela, slike ili projekcije nastavnog filma

4

63

III

STRUKTURA

TVARI

Elektronska teorija valencije

Jonska veza, osobine jonskih spojeva

Kovalentna veza, atomske i molekulske orbitale Metalna veza, metalna kristalna rešetka

Demonstracioni eksperimenti: prikazivanje kristalnih rešetkih i modela spojeva

6

IV

ZAKONI

HEMIJSKOG

SPAJANJA

Zakon o održavanju mase

Zakoni stalnih i umnoženih omjera mase

Avogardov zakon Demonstracioni eksperimenti: reakcije otopina Na2S i

pB (NO3)2 uz mjerenje prije i poslije reakcije; spajanje Fe i S u raznim omjerima

5

V

MOL, MOLARNE

VELIČINE

Molekulska masa

Jedinica za količinu tvari-mol

Procentni sastav jedinjenja i određivanja formule

jedinjenja

Laboratorijska vježba: izračunavanje molarne mase,

broja čestica i molekulske formule; izračunavanje pomoću hemijskih formula

6

VI HEMIJSKE

REAKCIJE

Vrste hemijskih reakcija

Reakcije u otopinama

Jednačine hemijskih reakcija, osnovna pravila za

sastavljanje jednačina

Demonstracioni eksperimenti: izučavanje Cu na

željeznom predmetu iz rastvora modre galice; rastvaranje NH4Cl u vodi uz mjerenje temperature

7

VII

BRZINA

HEMIJSKIH

REAKCIJA I

HEMIJSKA

RAVNOTEŽA

Brzina hemijske reakcije; faktori koji utiču na brzinu

hemijske reakcije Ravnoteža u homogenim i heterogenim reakcijama; le

Chartelier-ov princip

Ravnoteža u reakcijama disocijacije (termička i elektrolitička disocijacija)

Jonski produkt vode i pH vrijednost; indikatori

Produkt topivosti

Demonstracioni eksperimenti: reprodukcija kalij

permanganata sa vodikom za katalizator; neutralizacija sirćetne kiseline sa NaOH uz fenolftalein; određivcanje

ph vrijednosti univerzalnim indikatorom u rastvorima kiselina, baza i soli

Laboratorijska vježba: oksidacija KJ sa HNO3 na sobnoj

temperaturi i na temperaturi 60 i 700C

10

64

VIII DISPERZNI

SISTEMI

Podjela prema stepenu disperzije, opće osobine i značaj

Molekulsko-disperzni sistemi; kvantativno izražavanje sastava otopina

Difuzija i osmoza

Koloidno disperzni sistemi

Demonstracioni eksperimenti: rasipanje svjetlosti na

koloidnoj otopini; difuzija (CuSO4 i voda) Laboratorijska vježba: izračunavanje količine i

zapremine neophodne za vaganje i pripremanje otopine

određene koncentracije (NaCl, CH3OONa)

8

IX

PERIODNI SISTEM

ELEMENATA I

ANORGANSKE

TVARI

Prikaz strukture PSE, zakon periodičnosti

Ovisnost osobina elemenata i njihovih spojeva od

položaja elemenata u PSE

Pregled osobina elemenata po grupama pse

Metali, fizičke i hemijske osobine, upotreba metala

Željezo-nalazišta, proizvodnja, osobine, upotreba; čelik

i legure čelika Aluminij-nalazišta, proizvodnja, osobine, upotreba,

legure

Bakar-osobine i upotreba Važniji spojevi željeza, aluminija i bakra

Azot (dušik), nalazište, dobijanje, upotreba; amonijak,

azotna kiselina

Sumpor-nalazište, dobijanje, upotreba; sumporna

kiselina Klor, nalazište, dobijanje, upotreba i osobine;

klorovodonična kiselina

Demonstracioni eksperimenti: djelovanje Na na vodu;

dobijanje gašenog kreča; ispitivanje fizičkih osobina metala-čvrstoća, elektroprovodljivost, boja;

rastvorljivost aluminija u kiselinama i bazama; razvijanje amonijaka iz nišadora; alotropske

modifikacije sumpora; prečišćavanje vode pomoću klornog kreča

20

65



Cilj predmeta:

Cilj nastave hemije je uvođenje učenika u područje hemijske nauke čiji su sadržaji neophodni za

razumijevanje tehnoloških, fizikalnih i bioloških procesa, a u skladu sa savremenim naučnim

dostignućima.



- uočiti razliku između spojeva koje proučava anorganska i organska hemija;

- upoznati posebnosti građe atoma ugljika i njegove sposobnosti stvaranja kovalentne hemijske

veze na različite načine;

- se upoznati sa specifičnostima izvođenja reakcija u organskoj hemiji;

- shvatiti na primjeru ugljikovodika ogromne mogućnosti stvaranja različitih spojeva od samo

dva elementa;

- ovladati znanjima i upoznati niz važnih spojeva u organskoj hemiji za žive sisteme, djelatnost

čovjeka i tehnologiju;

- uočiti specifičnosti odvijanja hemijskih reakcija u živim sistemima;

- upoznati osnovna jedinjenja žive ćelije, način njihove interakcije i održavanje međusobne

hijerarhije;

- uočiti veze između hemijske građe i biološke funkcije jedinjenja;

- upoznati način regulacije hemijskih reakcija u živim sistemima;

- na primjerima nekih kataboličkih i anaboličkih procesa upoznati osnovne principe odvijanja

biohemijskih ciklusa.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE

CJELINE


SATI

I

UVOD U

ORGANSKU

HEMIJU

Osobine i sastav organskih jedinjenja, razlike između organskih

i anorganskih tvari, historijski pregled razvoja organske hemije

3

II

STRUKTURA I

REAKTIVNOST

ORGANSKIH

SPOJEVA

Osobine atoma ugljika, oblici hibridizacije, stvaranje

kovalentne veze, polarnost veze

Međusobno vezivanje atoma ugljika, vrste C atoma, pojave i

oblici izometrije

Definicija funkcionalne grupe i klasifikacija spojeva prema

funkcionalnim grupama

Demonstracioni eksperimenti: određivanje tališta benzojeve

kiseline; određivanje tačke ključanja etanola; destilacija smjese

metanola i vode; dokazivanje C, H, N, S i halogena u

organskim spojevima

Laboratorijska vježba: prikazivanje strukturnih formula

(posebno izomera) na osnovu zadano bruto-formule organskog

spoja

7

66

III

MEHANIZMI

ORGANSKIH

REAKCIJA

Homolitičko i heterolitičko cijepanje hemijske veze

Višestepene reakcije, međuprodukti, pojmovi nuklefilan,

elektrofilan, slobodni radikali

Demonstracioni eksperimenti: na osnovu zadanih reakcija

definisati tvari kao nukleofile, elektrofile, slobodne radikale, uz

naznaku cijepanja veze

6

IV

UGLJIKOVODICI

Definicija i podjela ugljikovodika; homologene serije

Predstavnici alkana, alkena i alkina, osobine, dobijanje,

upotreba

Polimerizacija, polieni, konjugirane dvostruke veze

Ciklični ugljikovodici, cikloalkani, nomenklatura, izometrija,

osobine

Aromatski ugljikovodici, benzen, struktura, pojava u prirodi,

osobine

Kondenzirani aromatski spojevi, dvočlani i tročlani ciklusi,

naftalen, antracen, fenantren, osobine

Demonstracioni eksperimenti: dobijanje i ispitivanje osobina

metana i acetilena; oksidacija dvostruke i trostruke veze sa

KMnO4; ispitivanje osobina benzena

Laboratorijska vježba: uvježbavanje čitanja i pisanja formula

ugljikovodika po IUPAC-u; vježbanje strukture aromatskih

spojeva na modelima i sastavljanje modela molekula

aromatskih spojeva

10

V

ORGANSKI

SPOJEVI SA

KISIKOM

Alkoholi, osobine veze C-OH, nomenklatura, homologna serija

zasićenih monohidroksilnih alkohola, osobine, značaj

Metanol, etanol, dobijanje, upotreba

Fenoli, nomenklatura, osobina, dietiliter

Aldehidi, osobine funkcionalne grupe, pojava u prirodi,

formaldehid

Ketoni, osobine, značaj

Karboksilne kiseline, osobine, podjela, nomenklatura,

monokarboksilne kiseline, značaj

Esteri

Demonstracioni eksperimenti: oksidacija alkohola sa

K2Cr2O7/H2SO4; reakcija fenola sa FeCl3; dobijanje

formaldehida; jodoform reakcija; reakcija karbonilnih spojeva

sa NaHSO3; ispitivanje kiselosti organskih kiselina

univerzalnim indikatorom; dobijanje estera

Laboratorijska vježba: rastvorljivost alkohola u vodi; alkoholi

kao rastvarači; dokazivanje aldehidne grupe u formaldehidu;

reakcija metala i organskih kiselina

12

VI

ORGANSKI

SPOJEVI SA

AZOTOM

Nitro-spojevi; nomenklatura, pojava u prirodi, osobine i

upotreba

Amini, vrste, osobine, dobijanje, upotreba, anilin

Demonstracioni eksperimenti: osobine nitrobenzena;

dokazivanje anilina; bojenje anilinskim crnilom

4

VII UVOD U

BIOHEMIJU

Ćelija kao osnovni matriks odvijanja biohemijskih reakcija,

voda kao osnovni životni medij;

Specifičnost i organizacija biohemijskih reakcija,

biokatalizatori, koenzimi, hormoni, povezanost živog svijeta u

ciklus međuzavisnosti

3

67

VIII AMINOKISELINE

I PROTEINI

Podjela i nomenklatura aminokiselina, osobine, peptidna veza,

reakcije

Proteini, veza između građe i fiziološke funkcije proteina,

složeni proteini

Demonstracioni eksperimenti: kvalitativne reakcije na proteine

3

IX UGLJIČNI

HIDRATI

Mono i disaharidi, klasifikacija, građa, osobine, značaj

Važniji mono i disaharidi

Polisaharidi, podjela, građa i osobine skroba i celuloze

Demonstracioni eksperimenti: dokazivanje aldehidne grupe;

hidroliza saharoze

4

X LIPIDI

Podjela i značaj lipida, masne kiseline kao funkcionalne

jedinice triglicerida, fosfolipida, sfingolipida

Masti i ulja, steroidi, steroidni hormoni

Demonstracioni eksperimenti: topivost lipida; reakcija masti sa

bromnom vodom; saponifikacija masti i ulja

3

XI

NUKLEINSKE

KISELINE I

NUKLEOTIDI

Nukleotidi, struktura, polinukleotidi

Struktura DNA, denaturacija NK, funkcija i značaj nukleinskih

kiselina

Demonstracioni eksperimenti: prikaz modela molekule DNA;

shema biosinteze bjelančevina

4

XII

REGULACIJA

BIOHEMIJSKIH

REAKCIJA

Regulacija biohemijskih reakcija, enzimi, koenzimi,

regulatorski enzimi

Demonstracioni eksperimenti: shematski prikaz djelovanja

enzima

4

XIII ANABOLIZAM I

KATABOLIZAM

Osnovni pojmovi metabolizma; glikoliza; Cerbs-ov ciklus;

fotosinteza

Demonstracioni eksperiment: shematski prikaz metabolizma

4

XIV

VITAMINI,

MINERALI,

HORMONI

Vitamini i minerali, vrste, osobine, djelovanje

Hormoni, vrste, osobine, djelovanje

Demonstracioni eksperimenti: dokazivanje C vitamina u voću

3



- profesor hemije-Prirodno-matemački fakultet;

- diplomirani inženjer hemije s položenim ispitom iz pedagoške grupe predmeta-Prirodno-

matemački fakultet.

68

GEOGRAFIJA



Cilj predmeta:

Cilj nastave geografije je upoznavanje i ovladavanje tematskih općegeografskim sadržajima.

Kroz nastavu geografije kod učenika razvijati sposobnost uočavanja uzročno-posljedičnih veza i

odnosa prirodno-geografskih i društveno-geografskih fenomena i njihovog povezivanja u kompleksnu

cjelinu. Prilagođeni ovom uzrastu, općegeografski sadržaji objašnjavaju zakonitosti razvoja prirodnih

geosistema i njihovih geokomponenata, te uticaja društva na njihov razvoj.



- biti upoznat s definicijama geografije kao nauke, njenim razvojem i savremenim

tendencijama;

- prikupiti dovoljno informacija o Kosmosu i kosmičkim tijelima, te mjestu planete Zemlje

među drugim nebeskim tijelima u Sunčevom sistemu;

- prikupiti dovoljno objašnjenja o Zemljinim položajima pri njenom kretanju, kako bi lakše

shvatili orijentaciju na nebu i zemljinoj površini;

- steći osnovne predodžbe o Zemljinim sferama, zakonitostima i zakonomjerstvima u

geografskom omotaču;

- ovladati metodama i tehnikama kartografske pismenosti;

- prikupiti dovoljno informacija o pojedinim sferama i njihovim komponentama;

- biti upoznat s demografskim problemima savremenog svijeta;

- biti upoznat s razvojem i funkcijom ljudskog naselja;

- biti upoznat s ekonomsko-geografskim potencijalima i procesima, te njihovom prostornom

razmještaju;

- biti upoznat s osnovnim aspektima-geografskim, životne (geografske) sredine.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

UVOD U GEOGRAFIJU

Definicija, predmet i zadaci geografije

Podjela geografije i veze sa susjednim

naukama

Historijsko-geografski razvoj savremene

geografske nauke

3

69

II

NEBO I NEBESKA TIJELA

Nebo Zvijezde i sazviježđa

Galaktike Kosmos

Kosmička tijela

Sunce i Sunčev sistem

Planete

Sateliti

Ostala nebeska tijela: planetoidi, komete i

meteori Nastanak Sunčevog sistema

Sunce i Zemlja- međusobni odnosi i uticaj

5

III

ORIJENTACIJA NA NEBU

Koordinatni sistem horizonta

Koordinatni sistem ekvatora Koordinatni sistem ekliptike

3

IV

ORIJENTACIJA NA ZEMLJI

Koordinatni sistem horizonta Geografski koordinatni sistem, geografska

mreža, paralele i meridijani, geografska

dužina i širina, nadmorska visina

5

V

ZEMLJINA KRETANJA I

NJIHOVE POSLJEDICE

Prividno dnevno kretanje Sunca

Rotacija

Smjena dana i noći

Revolucija

Nejednaka dužina dana i noći

Smjena godišnjih doba

Toplotni pojasevi

4

VI PREDSTAVLJANJE ZEMLJINE

POVRŠINE

Globus

Planovi i geografske karte

Matematički elementi karte: razmjer i

razmjernik

Kartografske projekcije

Podjela karata prema vrsti i namjeni Topografske karte i njihova praktična

upotreba

Sadržaj i opća uputstva za korišćenje

topografskih karata

5

VII

GEOGRAFSKI OMOTAČ-

SASTAV, STRUKTURA I

DINAMIKA

Definicija, opće karakteristike i granice

Sastav i struktura geografskog omotača:

geokomponente, geosfere, geosistemi i geokompleksi

Zakoni i zakonitosti u geografskom

omotaču

5

70

VIII LITOSFERA

Definicija

Vertikalna struktura zemlje i njen sastav

Kontinentalna i okeanska kora

Dogeološki i geološki razvoj zemljine kore

Endogeni procesi i oblici

Orogeni procesi i oblici

Vulkanizam

Zemljotresi

Egzogeni procesi i oblici

Denudacija i denudacioni oblici Abrazija

Glacijacija na zemlji

Eolski procesi i oblici

Kraški procesi i oblici

6

IX ATMOSFERA

Definicija

Sastav, struktura i nastanak atmosfere

Podjela atmosfere

Sunčeva radijacija-osnovni izvor toplote na

zemlji Vazdušni pritisak

Cirkulacija vazduha-vjetrovi

Vlažnost vazduha

Oblačnost i oblaci

Padavine

Vazdušne mase i frontovi

Vrijeme i klima

Klimatski činioci i modifikatori

Pojasno-zonalna struktura i klasifikacija

klimata na zemlji

6

X HIDROSFERA

Definicija

Nastanak i razvoj hidrosfere

Kruženje vode u prirodi

Svjetski okean-jedinstvo i podjela

Reljef podmorja

Osnovna hemijska i fizička svojstva

morske vode

Kretanje vode u svjetskom okeanu

Značaj svjetskog okeana

Podzemne vode: vezane i slobodne podzemne vode

Izvori i vrela

Tekuće kopnene vode

Osnovni elementi vodenih tokova

Riječni sistem, riječni sliv i riječna mreža

Riječni režim i njihovi elementi

Jezera-nastanak i podjela

Osnovna fizička i hemijska svojstva

jezerske vode Dinamika jezerske vode

Bare i močvare

Led na zemlji

Značaj kopnenih voda

5

71

XI BIOSFERA

Definicija

Nastanak i razvoj biosfere

Abiotski (fizičkogeografski) i biotski

faktori

Biogeografske oblasti (biomi)

Kopneni i akvatični biomi

Kopnene biogeografske oblasti: tundre,

šume, travne oblasti i pustinje Akvatične biogeografske oblasti: kopnene i

morske

4

XII STANOVNIŠTVO SVIJETA

Stanovništvo na Zemlji

Dinamika svjetskog stanovništva

Razmještaj svjetskog stanovništva: rasna,

narodna (nacionalna), religijska i jezička

5

XIII NASELJA

Historijsko-geografski uslovi nastanka i

razvoja naselja

Tipovi naselja: ruralna i urbana naselja Urbanizacija svijeta, pravci i posljedice

3

XIV PRIVREDA I PRIVREDNE

DJELATNOSTI

Definicija i podjela privrede

Poljoprivreda

Obradive površine svijeta

Struktura poljoprivredne proizvodnje-

prirodnogeografski i društvenogeografski uslovi

Energetika i rudarstvo

Metalni i nemetalni rudni resursi

Industrija-opće tendencije razvoja i

razmještaja Podjela industrije: teška i laka industrija

Saobraćaj

Trgovina

Turizam

6

XV GEOGRAFIJA I ŽIVOTNA

SREDINA

Pojam, definicija i predmet

Prirodna sredina

Geografska sredina Životna sredina

Mjesto i uloga geografije u zaštiti i

unapređenju životne i geografske sredine

Važniji uzročnici narušavanja kvaliteta

sredine: stanovništvo, urbanizacija i privreda

Ugroženi elementi životne sredine: voda,

zrak, tlo, biljni i životinjski svijet

5

72



Cilj predmeta:

Cilj nastave geografije je upoznavanje učenika sa općim i posebnim regionalnim cjelinama

savremenog svijeta. Kroz geografske sadržaje Bosne i Hercegovine učenike upoznati sa prirodno-

geografskim osobenostima njenog prostora i kompleksnih regionalnih cjelina.



- kroz opće regionalne sadržaje shvatiti globalnu geografsku sliku savremenog svijeta, te

uočavati razliku između njih;

- kroz posebne regionalno-geografske sadržaje detaljnije se upoznati sa reprezentativnim

regijama i državama u njima;

- kroz geografske sadržaje o Bosni i Hercegovini shvate historijsko-geografski i njen prostorni

razvoj;

- se upoznati sa svim osnovnim prirodno-geografskim i društveno-geografskim

karakteristikama prostora naše zemlje;

- shvatiti princip regionalizacije i kompleksnog razvoja regija na osnovu prirodno-geografskih i

društveno-geografskih osobenosti prostora.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

EUROPA

Opće geografske karakteristike europskog

kontinenta

Geografske osobenosti Južne Europe. Europska

unija

Njemačka-geografske karakteristike

Francuska-geografske karakteristike

8

II AZIJA

Opće karakteristike azijskog kontinenta

Geografske osobenosti jugozapadne azije

Turska-geografske karakteristike

Iran- geografske karakteristike

8

III

AFRIKA

Opće geografske karakteristike afričkog

kontinenta

Geografske osobenosti sjeverne afrike

Alžir-geografske karakteristike

6

IV

ANGLO AMERIKA

Opće geografske karakteristike angloameričkog

prostora

SAD-geografske odlike

7

V

LATINSKA AMERIKA Opće odlike latinoameričkog prostora

3

73

VI AUSTRALIJA I OCEANIJA

Opće geografske karakteristike australijskog

kontinenta i Oceanije

3

VII

GEOGRAFIJA BOSNE I

HERCEGOVINE

GEOGRAFSKI POLOŽAJ

Državnost Republike Bosne i Hercegovine

Naziv; historijsko-geografski i teritorijalni

razvoj

Položaj, prostorni obuhvat, granice i veličina

3

VIII PRIRODNOGEOGRAFSKE

ODLIKE

Geološke i geotektonske odlike

Reljefni sklop i geomorfološke cjeline

Klima bosne i hercegovine

Klimatski faktori; klimatski tipovi

Vode bosne i hercegovine

Riječni slivovi i riječni sistemi

Podzemne vode

Jezera

More

Tla bosne i hercegovine

Floristička i vegetacijska obilježja

17

IX DRUŠTVENOGEOGRAFSKE

ODLIKE

Stanovništvo Bosne i Hercegovine; razmještaj

stanovništva; kretanje broja stanovnika

Prirodno kretanje stanovništva; migraciona

obilježja

Struktura stanovništva;

Naselja Bosne i Hercegovine

Prirodni i društveni uslovi privrednog razvoja

Poljoprivreda; rudni i energetski potencijali

Bosne i Hercegovine; razvoj važnih

industrijskih grana

10

X GEOGRAFSKE REGIJE BIH

Regija sjeverne Bosne

Regija srednje Bosne

Regija visokog krša

Mediteranska regija

5



- Profesor geografije (završen PMF-odsjek za geografiju)

74

HISTORIJA



Cilj predmeta:

Učeći historiju učenici grade razumijevanje, kompetencije i vještine na osnovu koncepata koji

su međusobno povezani a to su: vrijeme i prostor uzroci i posljedice izvori istraživanja prošlosti

kontinuitet i promjene interpretacija i perspektiva. Učenik treba usvojiti opći hronološki okvir, osnove

računanja vremena, izgraditi osjećaj za tok, slijed događaja, smjestiti događaje, osobe i pojave. On

treba razumjeti povijesne procese i njihov uticaj na sadašnjost i budućnost. Učenici trebaju shvatiti

zašto su se događaji zbili baš tako kako jesu i zašto jedan događaj može imati višestruke uzroke i

posljedice. Prikazom uzročno-posljedičnih veza, učenik razvija kritičko mišljenje. Učenik razlikuje

uzroke, povod i posljedice. Uočava iste i shvata da se pisanje o prošlosti temelji na pretpostavci

važnosti uzroka i posljedica u izučavanju historije. Cilj je sticanje znanja o prošlosti, razvijanje

vještina te razumijevanje stavova i međuljudskih odnosa koji proizilaze iz učenja historije.



- Prepoznaje tragove antičkog perioda na prostorima naše zemlje i regiona;

- Stiče znanja o nastanku i razvoju Bosne i Hercegovine kao države;

- Spoznaja privrednog i kulturnog razvoja Bosne;

- Bosna u europskim tokovima;

- Prepoznavanje elemenata društveno-ekonomskih i političkih odnosa kapitalizma u

savremenom društvu;

- Izgrađuje stav o odnosu Osmanskog Carstva prema Bosni.

75

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

UVOD U HISTORIJU

Upoznavanje učenika sa

historijom kao nastavnim

predmetom

Zadatak historije kao nauke,

historijski izvori, računanje

vremena i periodizacija

Prvobitna zajednica,

Prethistorijska razdoblja i

njihove karakteristike

Raspad prvobitne zajednice, metalno doba

Prethistorija na tlu Bosne i Hercegovine

14

II

STARI VIJEK

Područja prvih civilizacija, društvene i kulturne prilike

Egipat: društveno-političko uređenje, (Fenikija, Indija i Kina)

Prve civilizacije; Društvo i države starih Grka, društveni odnosi u

Sparti i Atini Grčka kultura Makedonsko Carstvo, Helenizam Društvo i države starih Grka Nastanak i razvoj rimske države, osvajačka politika

Rima Rim u doba carstva, kriza robovlasičkih odnosa Pojava kršćanstva, podjela i pad Rimskog Carstva Kultura rimske države Provjera znanja Područje današnje Bosne i Hercegovine u doba

Antike (Iliri) Organizacija rimske vlasti na Balkanskom

poluotoku. Rimska država, tematsko ponavljanje i provjera

znanja

16

76

III

SREDNJI VIJEK

Europa i svijet u ranom feudalizmu Definisanje pojma, seobe naroda,društveni sisitem,

privreda Germanske države, Franačka država, kultura Bizant, crkveni raskol Europa u ranom feudalizmu; Pojava Islama i širenje Privreda i kultura Europa i svijet u ranom feudalizmu; Balkanski narodi u ranom feudalizmu; Doseljavanje

Južnih Slavena Plemenski savezi i prve države Prvi podaci o Bosni Europa u razvij enom feudalizmu; Obilježja

proizvodnje i društveni razvoj Društveni pokreti i sukobi Križarski ratovi i njihove posljedice Bosna u razvijenom feudalizmu-začeci državnosti,

Ban Kulin i Povelja Crkva bosanska Bosna tokom 13. st. Bosansko kraljecstvo Gubitak državnosti Privreda i kultura srednjovjekovne Bosne Bosna u razvijenom feudalizmu; Kapitalistička privreda i kultura u okviru feudalnog

društva; kapitalizam i Geografska otkrića Humanizam i renesansa Reformacija Osmansko Carstvo; nastanak, razvoj, privredni i

kulturni razvoj Migracije i proces prelaska na Islam Bosna u okviru Osmanskog carstva Privreda i kultura Bosanskog ejaleta Bosna u osmanskim ratovima 17 i 18. st.

30

IV

KAPITALIZAM

Pojava i razvoj kapitalizma, Industrijska revolucija u Engleskoj Francuska građanska revolucija, društveni staleži u fatzama revolucuje Napoleonova osvajanja i posljedice Kapitalizam; ponavljanje i provjera znanja

5

V

BOSNA U BORBI ZA AUTONOMIJU

U OKVIRU OSMANKSOG CARSTVA

Bosna u borbi za autonoman položaj u okviru Osmanskog Carstva, Stanje u Bosni i reforme Osmanskog carstava

Pokret Husein-kapetana Gardaščevića Promjene u Bosanskom ejaletu poslije pokreta,

intervencija Omer-paše Latasa

5

77

Godina obrazovanja :II


Cilj predmeta:

Učeći historiju učenici grade razumijevanje, kompetencije i vještine na osnovu koncepata koji

su međusobno povezani a to su: vrijeme i prostor, uzroci i posljedice, izvori istraživanja prošlosti,

kontinuitet, promjene interpretacija i perspektiva. Učenik treba usvojiti opći hronološki okvir, osnove

računanja vremena, izgraditi osjećaj za tok, slijed događaja, smjestiti događaje, osobe i pojave. On

treba razumjeti povijesne procese i njihov uticaj na sadašnjost i budućnost. Učenici trebaju shvatiti

zašto su se događaji zbili baš tako kako jesu i zašto jedan događaj može imati višestruke uzroke i

posljedice. Prikazom uzročno-posljedičnih veza, učenik razvija kritičko mišljenje. Učenik razlikuje

uzroke, povod i posljedice. Uočava iste i shvata da se pisanje o prošlosti temelji na pretpostavci

važnosti uzroka i posljedica u izučavanju historije. Cilj je sticanje znanja o prošlosti, razvijanje vještina

te razumijevanje stavova i međuljudskih odnosa koji proizilaze iz učenja historije.



- Usvaja znanja o velikim društveno-političkim promjenama u Europi;

- Spoznaja položaja južnoslavenskih naroda i zemalja pod okupatorskom vlašću;

- Vještina prepoznavanja interesnih zona i političkih kretanja;

- Prepoznavanje kulturnog uticaja Europe u BiH -Svijest o kulturnoj baštini BiH;

- Stav o ratu kao sredstvu rješavanja kriza -Svijest o stradanju ljudi i dobara;

- Stiče znanja i razvija stavove o akterima sarajevskog atentata ;

- Spoznaja elemenata fašizma i nacizma i vještine prepoznavanja istih u društvu;

- Stav o koalicijama u II sv. ratu;

- Znanja o političko-ekonomskom razvoju BiH;

- Stav o političkim i društvenim odnosima perioda socijalizma.

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE


SATI

I

EUROPA SREDINOM XIX st. do 1878

god.

Upoznavanje učenika sa programskim sadržajem Revolucionarna 1848.godina Ujedinjenje Italije i Njemačke Rusija i Habzburško Carstvo Europa sredinom XIX do 1878.god

5

II

BOSNA I JUŽNOSLAVNESKE ZEMLJE

DO 1878 GOD.

Položaj Slovenije i Hrvatske u sastavu Habzburške Monarhije

Južnoslavenske zemlje pod osmanskom vlašću Bosna od sredine XIX stoljeća do 1878. godine

5

78

III

EUROPA OD 1878 DO 1914 GOD.

Europa od 1878.do 1914.god.; Istočno pitanje, Berlinski kongres Suparništva i savezništva u Europi

3

IV

BOSNA I HERCEGOVINA OD 1878.

DO 1914. GOD.

Bosna i Hercegovina od 1878.do 1914.god.; Okupacija i otpor

Uspostava austrougarske vlasti Aneksija, Bosanski sabor i Ustav

5

V

JUŽNOSALVENSKE ZEMLJE OD

1878.DO L914. GOD.

Južnoslavenske zemlje od 1878.do 1914.god. Slovenačke i hrvatske zemlje u borbi za političko i ekonomsko ujedinjenje.

Srbija i Crna Gora u vrijeme nezavisnosti, definisanje makedonskih nacionalnih interesa

3

VI

I SVJETSKI RAT

Krize pred rat, uzroci, ratna tehnika

Frontovi u Prvom svjetskom ratu

Revolucija u Rusiji Posljedice Prvog svjetskog rata

5

VII

BOSNA I HERCEGOVINA U I

SVJETSKOM RATU

Bosna i Hercegovina u Prvom svjetskom ratu; Sarajevski atentat

Mobilizacija, Bosna i Hercegovina kao ratno područje

Ratna privreda, rezultati i posljedice rata u BiH

4

VIII

BOSNA I HERCEGOVINA I

JUGOSLAVENSKO PITANJE

Bosna i Hercegovina i Jugoslavensko pitanje Proglašenje Države SHS Proglašenje Kraljevine SHS

4

IX BOSNA I HERCEGOVINA U

KRALJEVINI SHS

Bosna i Hercegovina u Kraljevini SHS. Stanje u BiH do formiranja Ustavotvorne skupštine

Vidovdanski ustav 1921. godine Šestojanuarska diktatura Sporazum Cvetković-Maček Privredne i kulturne prilike Bosna i Hercegovina u Kraljevini SHS: provjera

znanja

7

X

SVIJET IZMEĐU DVA SVJETSKA RATA

Svijet između dva svjetska rata;Vesajska konferencija

Kriza građanske demokratije, velika ekonomska kriza

Totalitarni režimi Španski građanski rat

5

XI

DRUGI SVJETSKI RAT

Drugi svjetski rat; Prva faza, Munjeviti rat Antifašistička koalicija Prekretnice II svjetskog rata Završne operacije rata i kapitualcije.

5

79

XII

BIH U DRUGOM SVJETSKOM RATU

Bosna i Hercegovina u Drugom svjetskom ratu; Aprilski rat

NDH, četnički pokret Pojava i razvoj NOP-a, Igmanski marš i bihaćka

republika 1943. - Četvrta ofanziva, I zasjedanje ZAVNOBIH-

a i II zasjedanje AVNOJ-a 1944-1945 ZAVNOBIH, II i III zasjedanje; zasjedanje AVNOJ-a Rezultati i posljedice rata

7

XIII

SVIJET NAKON DRUGOG SVJETSKOG

RATA

Svijet nakon II svjetskog rata; Nimberški proces i OUN

Hladni rat, stanje u socijalističkom svijetu Ratovi u svijetu i dekolonizacija Integrativni procesi u Europi Nauka i tehnika XX st

7

XIV

BIH NAKON DRUGOG SVJETSKOG

RATA

Bosna i Hercegovina nakon Drugog svjetskog rata; Ljudski gubici i ratna razaranja, FNRJ, Sukob Staljin-Tito Samoupravljanje, privreda i kultura Raspad SFRJ BiH kao nezavisna i međunarodno priznata država,

Dejtonski sporazum.

5



- Profesor historije

- Profesor historije i bosanskog jezika i književnosti

80

FIZIKA



Cilj predmeta:

Cilj predmeta je upoznavanje učenika sa najvažnijim znanjem mehanike, njenom primjenom u

tehnici i svakodnevnom životu, te upoznavanje učenika sa najvažnijim znanjem mehanike fluida i

termodinamike.


Nakon uspješnog savladavanja gradiva fizike učenik će biti osposobljen da:

- nabroji fizikalne veličine i njihove mjerne jedinice;

- definira pojmove iz kinematike;

- prezentira Newtonove zakone mehanike;

- objasni mehanički rad i mehaničku energiju;

- rješava jednostavne kvantitativne, kvalitativne i eksperimentalne zadatke iz mehanike;

- objasni pojave mehanike fluida i termodinamike;

- rješava raznovrsne zadatke mehanike fluida i termodinamike;

- primijeni znanje mehanike i termodinamike u različitim oblastima;

Sadržaj predmeta:

RED.

BR. TEMATSKE CJELINE

PROGRAMSKI SADRŽAJI

BROJ

SATI

I

FIZIKALNE VELIČINE I

NJHOVE JEDINICE

osnovne i izvedene fizikalne veličine i

njihove mjerne jedinice

mjerenje i greške pri mjerenju

skalarne i vektorske veličine

6

II

KINEMATIKA

relativnost mehaničkog kretanja

osnovni pojmovi: put, pomak, brzina i

ubrzanje

ravnomjerno i ravnomjerno promjenljivo

pravolinijsko kretanje

slobodan pad

vertikalni hitac

horizontalni hitac

kosi hitac

14

81

III

DINAMIKA

osnovni tipovi međudjelovanja

Newtonovi zakoni mehanike

sila teže i težina

elastična sila

sila trenja

centripetalna sila

ravnomjerno kretanje po kružnici

Newtonov zakon opće gravitacije

impuls tijela i zakon održanja impulsa

otpor sredine

inercijalne sile

obrtno kretanje

moment sile i moment inercije

18

IV

ENERGIJA I RAD

mehanički rad

mehanička energija

održanje mehaničke energije

mehanička snaga

6

V

MEHANIKA TEČNOSTI I

GASOVA

pritisak (tlak)

hidrostatički i hidraulički pritisak

sila potiska

zapreminski protok i jednačina kontinuiteta

Bernulijeva jednačina

molekulske sile kod tečnosti

površinski napon

8

VI

MOLEKULARNO -

KINETIČKA TEORIJA

idealan gas

pritisak idealnog gasa

izoprocesi

opća jednačina stanja idealnog gasa

unutrašnja energija

toplota

termičko širenje čvrstih tijela i tečnosti

10

VII TERMODINAMIKA rad i toplota

prvi zakon termodinamike

rad gasa pri izobarnom širenju

toplotne mašine

drugi zakon termodinamike

fazni prelazi

8

82

Godina obrazovanja : II


Cilj predmeta: Svrha ovog predmeta je upoznavanje učenika sa najvažnijim znanjem talasa, elektrostatike i

elektrodinamike, te sticanje znanja iz optike i fizike atoma.


Nakon uspješnog savladavanja gradiva fizike učenik će biti osposobljen da:

- prezentira nastanak i vrste mehaničkih talasa

- definiše zvuk i veličine koje opisuju zvučne talase

- objasni i primijeni osnovne pojave u elektrostatici

- objasni i primijeni osnovne pojave u elektrodinamici

- posjeduje osnovno znanje iz optike i fizike atoma

- ima razvijen interes za sticanjem znanja iz optike i fizike atoma

- osposobljen za rješavanje jednostavnih fizikalnih zadataka

- razvijanje svijesti učenika o značaju primjene znanja iz optike i fizike atoma u različitim oblastima

Sadržaj predmeta:

RED.

BR.

TEMATSKE CJELINE

PROGRAMSKI SADRŽAJI

BROJ

SATI

I

OSCILACIJE I TALASI

Oscilatorno kretanje

Matematičko klatno

Mehanički talasi

Zvuk

Ultrazvuk i infrazvuk

Dopplerov efekat

8

II

ELEKTROSTATIKA

Coulombov zakon

Električno polje

Električni potencijal i napon

Kretanje naelektrisanih čestica u

električnom polju

Električni kondenzatori

8

III

ELEKTRIČNA STRUJA

Jačina električne struje

Ohmov zakon

Električni otpor

Električno kolo

Elektromotorna sila

Rad i snaga električne struje

Kirchhoffova pravila

8

83

IV

ELEKTROMAGNETIZAM

Magnetno polje

Osnovne veličine u magnetnom polju

Magnetno polje električne struje

Amperova sila

Lorentzova sila

Elektromagnetna indukcija

Naizmjenična struja

Ohmov zakon za kolo naizmjenične struje

8

V

ELEKTROMAGNETNI TALASI

Elektromagnetne oscilacije

Elektromagnetni talasi

Spektar elektromagnetnih talasa

4

VI

OPTIKA

GEOMETRIJSKA OPTIKA

Priroda i brzina prostiranja svjetlosti

Osnovni zakoni geometrijske optike

Ravna i sferna ogledala

Sočiva

6

VII

FIZIKALNA OPTIKA

Interferencija svjetlosti

Difrakcija svjetlosti

Polarizacija svjetlosti

4

VIII KVANTNA FIZIKA Toplotno zračenje

Zakoni zračenja crnog tijela

Fotoelektrični efekat

Čestično-talasni dualizam

6

IX

FIZIKA ATOMA

Modeli atoma

Rutherfordov, Bohrov i kvantnofozikalni

model atoma

Emisioni i apsorpcioni spektri

Rendgensko zračenje

Laser

8

X

FIZIKA JEZGRA ATOMA

Građa atomskog jezgra

Defekt mase i energija veze

Radioaktivnost

Zakon radioaktivnog raspada

Nuklearne reakcije

10



- Profesor fizike, smjer matematika s fizikom

- Profesor fizike

Nastavni planovi i programi za predmete : Bosanski jezik i književnost (umanjen broj sati),

Njemački jezik, Engleski jezik, Likovna kultura, Muzička kultura, Vjeronauka, Sociologija,

Psihologija, Filozofija, Logika, Demokratija i ljudska prava su isti kao i kod općeg smjera. Nastavni

plan i program za Matematiku je isti kao kod općeg smjera za prvi, drugi i treći razreda dok je za

četvrti razred izmijenjen.

84

Metodičke napomene

Program nastave navedenih predmeta treba realizirati tako da predavanje prate primjeri i

demonstracija tehnologija. Za predmete u kojima je to predviđeno najmanje jedan čas sedmično treba

realizirati u obliku samostalnog rada učenika u laboratoriju. Vježbe treba, ukoliko je to moguće,

realizovati u bloku od po dva sata za one predmete za koje su predviđene vježbe. Rad u laboratoriju

treba izvoditi s grupama učenika, uz uvjet da rade najviše dva učenika zajedno. Pri radu izvedbenog

programa treba planirati vrijeme za kontinuiranu provjeru znanja.

Nastavu predmeta treba održavati u prostoriji u kojoj je osiguran jedan računar za najviše dva

učenika dok za izvođenje vježbi treba osigurati princip jedan učenik-jedan računar. Svi računari u

prostoriji moraju biti povezani u lokalnu mrežu s pristupom internetu.

Za izvođenje vježbi treba osigurati potrebnu opremu za svaki predmet za koji je to potrebno, npr. za

vježbu iz mreža: usmjerivače, preklopnike, pripadajuću programsku podršku, kablove za spajanje

mrežnih uređaja i računara, alat za pravljenje kablova i uređaje za provjeru ispravnosti kablova.

Nastavni plan i program je okvirni sa orijentacionim trajanjem nastavnih cjelina i isti se može

prilagođavati shodno iskustvu i znanju nastavnika.

Nastavni plan i program treba pratiti savremene trendove i tehnologije, te je kao takav podložan

reviziji, izmjeni i po potrebi dopunama u skladu sa trendovima.

85

Populacija učenika devetih razreda osnovnih škola na ciljnom

području

Na području grada Bihaća radi osam osnovnih škola (javne ustanove). Populaciju učenika

devetih razreda osnovnih škola na području Grada čini približno 500 učenika.

Za potrebe izrade ovog elaborata izvršeno je anketiranje učenika osmih i devetih razreda svih

osnovnih škola na području grada Bihaća. Anketirani učenici su odgovarali na pitanja da li bi se

upisali u neku od škola na području Unsko-sanskog kantona i da li bi se upisali u našu školu ukoliko bi

im bio ponuđen Računarsko-informatički smjer u gimnaziji.

Rezultati anketiranja su sljedeći:

JU O

.Š. ,,H

arm

ani

I''

JU O

.Š. ,,H

arm

ani

II''

JU O

.Š. ,,P

rekounje

''

JU O

.Š. ,,G

orn

je P

rekou

nje

-

Rip

ač''

JU O

.Š. ,,B

rekovic

a''

JU O

.Š. ,,K

amen

ica'

'

JU O

.Š. ,,G

ata

Ilid

ža-V

rsta

''

JU O

.Š. ,,K

ule

n V

akuf-

Ora

šac'

'

Ukupno

Broj anketiranih učenika devetih

razreda 62 95 97 54 34 63 43 24 472


razreda koji se žele upisati u neku od

škola u USK 56 92 92 50 33 61 38 24 446


razreda koji bi upisali Računarsko-

informatički smjer u Gimnaziji

''Bihać''

16 10 11 9 8 18 5 3 80

86

JU O

.Š. ,,H

arm

ani

I''

JU O

.Š. ,,H

arm

ani

II''

JU O

.Š. ,,P

rekounje

''

JU O

.Š. ,,G

orn

je P

rekou

nje

-

Rip

ač''

JU O

.Š. ,,B

rekovic

a''

JU O

.Š. ,,K

amen

ica'

'

JU O

.Š. ,,G

ata

Ilid

ža-V

rsta

''

JU O

.Š. ,,K

ule

n V

akuf-

Ora

šac'

'

Ukupno

Broj anketiranih učenika osmih

razreda 67 87 69 60 46 59 43 21 452


razreda koji se žele upisati u neku od

škola u USK 59 82 67 57 43 53 42 21 424


razreda koji bi upisali Računarsko-

informatički smjer u Gimnaziji

''Bihać''

10 4 13 11 3 10 2 2 55

Iz rezultata anketiranja može se zaključiti da nesumnjivo postoji veliki broj učenika koji bi

pohađali ovaj smjer u Gimnaziji i u znatno većem obimu nego što je jedno odjeljenje. Ukupno je

zainteresovano 80 učenika devetih razreda na nivou Grada, a velika je zainteresovanost i učenika

osmih razreda što potvrđuje opravdanost uvođenja ovog smjera.

87

Biografije trenutno angažovanih profesora informatike i matematike u

J.U. Gimnazija ,,Bihać“ u Bihaću

Jasmin Hodžić

Diplomirao na Fakultetu za informatičke i matematičke nauke Univerziteta Western Ontario u

Kanadi.

Stručni predmeti u toku osnovnih studija:

- Računarska organizacija

- Programiranje

- Baze podataka i algoritmi

- Operativni sistemi

- Objektno orijentisano programiranje

- Web-dizajn

- Linearna algebra

- Kompleksna analiza

- Modeli i simulacije

- Diferencijalne jednačine

- Numerička matematika

- Engleski jezik

Radno iskustvo:

• J.U. ''Elektrotehnička i drvoprerađivačka srednja škola Bihać'' , kao profesor matematike

i informatike 1996-1997

• NGO ''Akcija protiv mina'' , kao projektni menadžer 1997-1999

• J.U. Gimnazija „Bihać“ , kao profesor matematike i informatike od 2004. godine

88

Muharem Mušić

Diplomirao na Pedagoškom fakultetu Bihać na Odsjeku matematika i informatika.

Tema diplomskog rada: “Djeljivost brojeva“

Stručni predmeti u toku osnovnih studija:

- C++

- Uvod u računarstvo, Algoritmi i programiranje

- Teorija grafova

- Web programiranje

- Baze podataka

- Programski jezici 1 i 2

- Metodika nastave informatike

- Metodika nastave matematike

- Pedagogija

- Psihologija

- Programiranje windows i obrazovnih aplikacija

- Računarska 3D grafika

- Aplikativni softver

- Numerička matematika

- Vjerovatnoća i statistika

- Elementarna matematika

- Engleski jezik, etc.

Radno iskustvo:

• JU Gimnazija „Bosanska Krupa“ , kao profesor matematike i informatike, 2011-2012.

• JU MSŠ „Safet Krupić“ , kao profesor matematike i informatike, 2012-2013.

• JU Gimnazija „Bihać“ , kao profesor matematike i informatike od 2013.

• Pedagoški fakultet Bihać kao asistent na predmetima Uvod u računarstvo, Baze podataka,

Algoritmi i programiranje, Programirnaje windows aplikacija, Programiranje obrazovnih

aplikacija

• Islamski pedagoški fakultet i Biotehnički fakultet kao asistent na predmetu Informatika

• Tehnički fakultet kao asistent na predmetima Baze podataka, Matematika i Vjerovatnoća i

statistika

Objavljeni radovi i izrađene aplikacije

- Izrađene brojene obrazovne apliakcije

- Moodle za Smjer informatika-matematika na Pedagoškom fakultetu

- Program za statistiku o uspjehu učenika

- Objavljen rad pod nazivom „ Mogu li se na Nastavničkom fakultetu za

informatiku obrazovati developeri obrazovnog softvera?“ u časopisu ''Educa'' Mostar

89

PRILOZI

Saglasnost Ministarstva nauke, kulture i sporta za anketiranje osnovaca.

90

Mišljenje Etičkog tijela o provođenju istraživanja sa djecom i o djeci.

91

92

Documents

ELABORAT...smjer ne dobija specijalno zvanje, nego bi u svjedočanstvu pisalo: ''Srednja škola Gimnazija, smjer Računarsko-informatički''. Zaposlenost Prema podacima Federalnog