Upload
others
View
22
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ
ÇEVRE AKIMLARI YÖNTEMİ
19.10.20182/14
• Bazı elektrik devreleri Ohm Kanunu ile kolayca çözülebildiği halde
bazılarında Ohm Kanunu yetersiz kalmaktadır. Bunun için Ohm Kanunu ile
zorlanılan devrelerin daha kolay çözülebildiği yeni yöntemler gerekmektedir.
• Şekilde basit bir elektrik devresi
görülmektedir. Çevre akımı I olsun. Bu akımın
yönü üretecin (+) kutbundan (-) kutbuna
doğrudur. Bu devreye Kirchhoff’un gerilimler
kanununu uygulanırsa aşağıdaki denklem elde
edilir.
I.R1 + I.R2 = E veya
(R1 + R2).I = E
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 3/14
• Şekilde görüldüğü gibi devreye bir
çevre ya da göz ilave edelim. Böylece
iki gözlü bir elektrik devresi meydana
gelir. Birinci gözden geçen akım I1,
ikinci gözden geçen akım I2 olsun. R1
direncinden geçen akım I1, R3 ve R4
dirençlerinden geçen akım I2’dir. R2
direncinden I1 ve I2 akımlarının cebirsel toplamı büyüklüğünde bir akım
geçecektir. I1 akımı R2’nin üst ucundan girip alt ucundan çıkmaktadır. I2 akımı ise
R2’nin alt ucundan girip üst ucundan çıkmaktadır. Şayet, I1 > I2 ise R2’den geçen
akım I1 – I2, I1 < I2 ise R2’den geçen akım I2 – I1 olacaktır. Hangi akım büyükse
R2’den de o akımın yönünde bir akım geçecektir. Devreye Kirchhoff’un
gerilimler kanununu uygulanırsa aşağıdaki denklemler elde edilir.
(R1 + R2).I1 - R2.I2 = E
- R2.I1 + (R2 + R3 + R4).I2 = 0
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 4/14
• Şekilde olduğu gibi devre, üç gözden meydana gelsin. Üç göze Kirchhoff’un
gerilimler kanununu uygulayalım.
(R1 + R2).I1 - R2.I2 = E1
-R2.I1 + (R2 + R3 + R4).I2 – R4.I3 = 0
-R4.I2 + (R4 + R5).I3 = -E2
Çevre akımlarının sayısı göz sayısı kadar olmalıdır.
Üzerinden çevre akımı geçmeyen hiç eleman kalmamalıdır.
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 5/14
• Şekildeki gibi, suni göz için denklem yazılmaz. Akım kaynakları üzerinden
bilinmeyen çevre akımları geçirilmez.
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 6/14
ÖRNEK SORU
Şekildeki devrede
kaynaklardan çekilen akımları
ve 1 Ω’luk dirençten geçen
akımı bulunuz.
7I1 + I2 = 15I1 + 6I2 = 10
7I1 + I2 = 15-7/ I1 + 6I2 = 10
I2 = 1,34 A
I1 = 1,95 A
I3 = I1 + I2 = 3,29 A
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 7/14
Şekildeki devrede, 4 Ω’luk dirençten
geçen akım I1, 3 Ω’luk dirençten
geçen akım I2 ve 2 Ω’luk dirençten
geçen akım I3 ise bu akım değerlerini
bulunuz.
Cevap : I1 = 2 A, I2 = 1 A, I3 = 1 A
Şekildeki devrede, üreteçlerden
geçen akımları bulunuz.
Cevap : I1 = 2 A, I2 = 3 A, I3 = 5 A
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 8/14
ÖRNEK SORU
Şekildeki devrede 3 Ω’luk
dirençten geçen akımı
bulunuz.
5I1 + 2I2 = 40
2I1 + 8I2 - 2I3 = 40
-2I2 + 6I3 = -30
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 9/14
Şekildeki devrede, I1, I2
ve I3 akımlarını bulunuz.
Cevap : I1 = 1,8 A
I2 = 0,7 A
I3 = 1,1 A
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 10/14
Şekildeki devrede 6 Ω’luk
dirençten geçen akımı
bulunuz.
Cevap : I6Ω = 1,5 A
Şekildeki devrede, 1 Ω’luk
dirençten geçen akımı
bulunuz.
Cevap : I1Ω = 0,78 A
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 11/14
Şekildeki devrede, 1 Ω’luk dirençten
geçen akımı bulunuz.
Cevap : I1Ω = 2,94 A
Cevap : I1 = 7 A, I2 = 4 A
Ux = 56 V, U1 = -60 V
Şekildeki devrede I1, I2, U1 ve
Ux değerlerini bulunuz.
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 12/14
ÖRNEK SORU
a) A = 4IB ve üst ucu (+)
iken,
b) A = 0,1UA ve ok yukarı
doğru iken I değerini
bulunuz.
a)
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 13/14Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ
19.10.2018 14/14
b)
I1 = 4,26 A
I3 = 0,1.UA = 0,1.9.4,26 = - 3,834 A
Elektrik-Elektronik Mühendisliğine Giriş, Dr. Öğr. Üyesi Ahmet ÇİFCİ