Metz: Faith in History and Society: () the much discussed
identity crisis of Christianity is not primarily a crisis of its
message, but rather a crisis of its subjects and institutions,
which have pulled back all too far from the inevitable practical
meaning of its message and in so doing have undercut its
intelligible power
Dia 5
Ontwikkelingssamenwerking ~ vraag naar verplichtingen van
welvarende landen ten aanzien van verre armen Moraalfilosofisch
debat: liefdadigheid of rechtvaardigheid wel of niet wereldwijde
rechtvaardigheid? Christelijke sociale ethiek: naastenliefde als
uitgangspunt Verschillende visies op liefde/liefdadigheid en
rechtvaardigheid
Dia 6
Moeten welvarende landen iets moeten doen ten aanzien van de
verre armen? En zo ja, wat dan? superogatiemorele verplichtingen
liefdadigheid humanitarisme rechtvaardigheid
Dia 7
Geen gemeenschappelijke identiteit => verplichtingen zijn
minder veel eisend Mensen zijn gesitueerde en contextuele wezens
=> belang van sociale context en moraliteit gaat individu vooraf
Gevolgen voor globale rechtvaardigheid: Rechtvaardigheid ~ shared
understandings Onderscheid leden en niet-leden Geen wereldwijde
economische en politieke structuren => geen wereldwijde
rechtvaardigheid John Rawls A Theory of Justice => 3 principes
van rechtvaardigheid ~ gedeelde economische basisstructuur Law of
Peoples => internationaal gelden deze principes niet
Dia 8
Uitgangspunt: gelijke morele waardigheid van elke mens =>
niet louter bezorgd zijn om leden van de eigen gemeenschap
Gemeenschappelijk kenmerk: geboorteplaats is toevallig en dus
moreel arbitrair
Dia 9
2 soorten: Voorwaardelijk kosmopolitisme: Specifieke kenmerken
van globalisering vereisen rechtvaardigheid: het creert armoede en
ongelijkheid Onvoorwaardelijk kosmopolitisme: menselijke
waardigheid is voldoende reden voor globale rechtvaardigheid
Dia 10
Beitz tegenover Rawls: er is wel degelijk een globale
economische basisstructuur (cf. IMF, WTO, economische crisis, etc.)
=> plichten van rechtvaardigheid
Dia 11
Pogge: De globale economische orde veroorzaakt
onrechtvaardigheid en ongelijkheden 1. Ongelijke
onderhandelingspositie arme landen 2. Protectionisme en patenten 3.
Privileges
Dia 12
Global institutionele orde privileges Regeringen regeringen van
arme van welvarende landen landen Burgers van welvarende landen
protectionisme en patenten Burgers van arme en kwetsbare
landen
Dia 13
Iedere mens heeft op basis van zijn of haar menselijke
waardigheid recht op een aantal zaken, in termen van rechten (Shue)
of capabilities (Nussbaum en Sen) Prepolitiek concept van
rechtvaardigheid Minimumeisen => universeel en open voor
interpretatie
Dia 14
Strikte scheiding tussen liefdadigheid en rechtvaardigheid
Rechtvaardigheid is meestal opgevat als relationeel en
reciprociteits-gebaseerd Uitzondering: focus op menselijke
waardigheid
Dia 15
Intrinsiek kosmopolitisch (cf. Imago Dei; universele boodschap
van Jezus zoals blijkt uit parabel van Barmhartige Samaritaan) Twee
kwesties Relatie tussen rechtvaardigheid en liefdadigheid Notie van
rechtvaardigheid
Dia 16
God als Schepper en Bevrijder Verbond met een volk Rechtvaardig
zijn en liefhebben zoals God Rechtvaardigheid ~ juiste relaties
=> inclusie van de anawim
Dia 17
The traditional contrast between obligations in charity and
obligations in justice is foreign to the Bible. Band tussen liefde
en rechtvaardigheid Goddelijke liefde zet aan tot rechtvaardigheid
Bijbelse rechtvaardigheid is niet blind, niet onpartijdig
Dia 18
There are two women of justice, one with a scale and her eyes
blinded, and the other, who proclaims: He has shown might with his
arm, dispersed the arrogant of mind and heart. He has thrown down
rulers from their thrones, but lifted up the lowly. The hunger he
has filled with good things, the rich he has sent away empty. (Lk
4)
Dia 19
Inleiding 1740: encycliek als genre Rerum novarum (1891) Mater
et magistra (1961) Cf. John XXIII: optimisme en openheid voor de
wereld Tekenen des tijds Engagement om de wereld te veranderen
Dia 20
Uitgangspunt: gebod van naastenliefde (focus op
gemarginaliseerden en universeel) twee interpretaties van deze
naastenliefde: 1) liefde als liefdadigheid rechtvaardigheid 2)
liefde en rechtvaardigheid als complementair
Dia 21
(1) liefde als liefdadigheid rechtvaardigheid: Kenmerkend voor
recentere sociale leer: Deus caritas est Naastenliefde = globaal -
genterpreteerd als humanitaire hulp (30) (voedsel; kleding; opvang
en huisvestingsmogelijkheden) - Antwoord op een concrete,
onmiddellijke nood - Cf. caritatieve organisaties => niet louter
individueel - Typische opdracht van de kerk rechtvaardigheid: taak
van de politiek
Dia 22
(2) liefde en rechtvaardigheid: liefde als motivatie en
drijfveer voor rechtvaardigheid Liefde als motivatie voor
maatschappelijke inzet die resulteert in structurele veranderingen
Christelijke naastenliefde en rechtvaardigheid kunnen niet
gescheiden worden. Want liefde impliceert een absolute eis tot
rechtvaardigheid, namelijk de erkenning van de waardigheid en
rechten van de naaste. Kenmerkend voor de conciliaire periode en
voor documenten van bisschoppenconferenties!
Dia 23
Reeds van bij Rerum novarum een speciale aandacht voor
rechtvaardigheid Context van globalisering? Kort overzicht: D
encycliek over rechtvaardigheid: Populorum progressio
Vooruitgangsgeloof (cf. ontwikkelingsdenken) Rechtvaardigheid,
solidariteit n naastenliefde Erkenning van de structurele dimensie
van wereldwijd onrecht en armoede Relatieve ongelijkheid even
problematisch als absolute armoede
Dia 24
De bisschoppensynode: De iustitia in mundo Context Structurele
dimensie van globale problemen: dominantie, misbruik, systematische
barrires etc. Globale afhankelijkheid Rechtvaardigheid = bevrijding
en participatie Recentere ontwikkelingen: focus op liefde Johannes
Paulus II: solidariteit Benedictus XVI: naastenliefde als
individuele caritas
Dia 25
JUSTICE IN THE WORLD DEUS CARITAS EST Context: Synode
Uitgangspunt: sociaal Methodologie: inductief Liefde &
rechtvaardigheid Rechtvaardigheid als participatie Context:
initiatief van de paus Uitgangspunt: theologisch Methodologie:
deductief Liefdadigheid rechtv. Geen duidelijke invulling van
rechtvaardigheid
Dia 26
Verband Deus caritas est en moraalfilosofie inzake
liefdadigheid en rechtvaardigheid Rechtvaardigheid & liefde
Rechtvaardigheid als participatie Concrete toepassing:
ontwikkelingssamenwerking (en niet -hulp!) vanuit christelijk
perspectief