Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Empathy in Nursing
ผศ.ดร จณหจฑา ชยเสนา ดาลลาส
สาขาวชาการพยาบาลสขภาพจตและจตเวช
คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 2
ท าไมพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในพระบรมโกศ จงเปนทรกยงของปวงชนชาวไทย
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 3
“The lady of the lamp”
ป 1860 เขยนหนงสอ “Notes on Nursing” หนงสอเลมนไดใชเปนมาตรฐานในการอบรมถงป‡จจบน และมขอความทเปนอมตะตองานปฏบตการพยาบาล เชน “การมองดผปวยไมเรยกวาไดใชความสงเกต การเหนสงใดตองใชการฝกฝน การเหนนจะชวยใหพยาบาลท าในสงทถกตองแกผปวย ความเปนความตายของผปวยขนอยกบการสงเกตทถกตองของพยาบาล”
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 4
Florence Nightingale
https://www.gotoknow.org/posts/490616
ท าไม Empathy ท าใหเราเขาถงความทกขของผคน
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 6
เรยนร Empathy อยางไร
“You can never understand someone unless you understand their point of view, climb in that person’s skin, or stand and walk in that person’s shoes.”
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 7
MN ถกคนพบโดย Dr. Vittorio Gallese/ Dr. Leonardo Fogassi/ Dr. Giacomo Rizzolatti
การตอบสนองของเซลประสาท Interior frontal cortex ใน primary motor cortex ยงสญญาณผาน Insula ตรงกลางแลวมาทระบบ Limbic System ท าใหเขาใจวา “คณรสกอยางไร”
ทฤษฏกระจกเงา (Mirror Neuron: MN)
Feel the emotion Empathy
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 8
ท าใหเราเขาใจคนอน เปนกลไกการสราง social relationship
ท าใหเขาใจ Intention ของคนๆนน เชอมโยงใหเรากลายเปนคนคนนนในสมองของเรา
Mirror Neuron: MN ท าหนาทอะไร
model
Empathy Copy/ Imitate
Language/Symbol
สงแวดลอมทอบอน ปลอดภย เออตอการเรยนร
Enriched environment
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 9
จากผลทางวทยาศาสตรดานประสาทวทยา ท าใหเราเกดองคความรวา โดยพนฐานของธรรมชาต ไดสรางความมหศจรรยในการทจะเออใหมนษยไดอยรวมกน โดยเชอมโยงความผกพน กนทางอารมณและความรสก ดวยระบบสมองขนสงแบบ mirror neurons
ซงการเกอหนนทางธรรมชาตน สงเสรมใหมนษยพรอมทจะเรยนรประสบการณ การตอบสนองทางอารมณตางๆ ของซงกนและกน ซงจะสามารถพฒนาเปนความเขาอกเขาใจ และเอออาทร ซงเปนพนฐานส าคญของสมพนธภาพของมนษยในการด ารงอยรวมกนอยางสงบสข
ความเขาอกเขาใจ เกดขนดวยการเออของธรรมชาตอยแลว ทเหลอ คอ มนษยจะออกแบบตอไปอยางไรทจะใชประโยชนตรงนในการดแลและชวยเหลอซงกนและกน
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 10
หลวงพอป‡ญญานนทภกข บอกวา “พอแมเปนกระจกเงาของลก” ถาพอแมเปนคนเจาอารมณ โกรธงาย หงดหงดงาย ไมมเหตผล ภาพเหลานกสะทอน
เขาไปในสมองลก และแสดงออกมาในลกษณะเดยวกน
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 11
สมองของคนเรามเซลลสมองกลมทนาสนใจมากและมเสนหสดๆ นนกคอ “เซลลกระจก” หรอ Mirror neurons ซงนามหศจรรยมากๆ หลายคนถงขนเคลมวา ทมนษยชาต “รกเปน” กตองยกความดความชอบใหเจาเซลลกระจกตวนนนเอง จรงหรอไม มาดกนคะ เซลลกระจกนนท าหนาท “กอบป” สงทเหนตรงหนาและสงการใหสมองของเรา “กลายเปน” สงนน (อธบายวทยาศาสตรลงมาใหเปนค าพดงายๆ แบบหนดนะคะ) เชน เรามองไปเหนเพอนถกมดบาด เลอดพง ทนใดนนเรารสกเสยววาบทชองทองและเจบมอไปดวย บางคนถงขนตองกมมอของตวเองดานเดยวกบมอเพอนทถกบาดตอหนาตอตา
การมอารมณรวมเชนนเราจะท าไดกตอเมอ “เรากลายเปนเขา” เทานนเองคะ อยาคดวาทเรารองไหรวมไปกบเพอนเมอเพอนมาปรกษาป‡ญหาชวตรกนน เราก าลงแคสงสารเพอน แตจรงๆ แลวในสมองก าลงกอบปความทกขของเพอนและดดแปลงสภาวะสมองใหเรา “กลายเปนคนๆ นน” ในสมองนนเอง ถาไมมเซลลกระจก คงยากทเราจะเชอมตอกบใครในลกษณะลกซงเชนนได ถาพดกนในเชงการท างานของเซลลสมองแลว เมอใดกตามทเรามความรสกรวมไปกบใคร นนกคอเราก าลงเชอมตอกบเขาในระดบเซลลนนเองคะ
Mirror neurons: หนด วรษา เรส
*บทความนเผยแพรใน นสพ.กรงเทพธรกจกายใจ ฉบบวนอาทตยท 6 กนยายน 2558 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 12
ลกษณะความเปนผน าทางจตวญญาณ (พชน สมก าลง, ยทธชย ไชยสทธ, 2555)
ความไววางใจ (trust/ loyalty)
การใหอภย/ การอมรบ (forgiveness/ acceptance)
ความมสจจะ (integrity)
ความซอตรง (honesty)
ความกลาหาญ (courage)
ความนอบนอม (humility)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 13
Fly& Matherly, 2006
ความมเมตตากรณา (kindness) การเอาใจใส/ ความเหนอกเหนใจ (empathy) ความอดทนอดกลนตออปสรรค (patience) ความดเลศ (excellence) ความสนกสนาน (fun)
วจยเปรยบเทยบผลการท างานของหวหนางาน Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership
Empathy is the ability to experience and relate to the thoughts, emotions, or experience of others.
Empathy is more than simple sympathy, which is being able to understand and support others with compassion or sensitivity.
Empathy is a construct that is fundamental to leadership.
Many leadership theories suggest the ability to have and display empathy is an important part of leadership
Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 14
วจยเปรยบเทยบผลการท างานของหวหนางาน Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership
Authentic leaders also need to have empathy in order to be aware of others (Walumbwa, Avolio, Gardner, Wernsing, & Peterson, 2008)
Empathy is also a key part of emotional intelligence that several researchers believe is critical to being an effective leader (Bar-On & Parker, 2000; George, 2000; Goleman, 1995; Salovey & Mayer, 1990).
Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 15
วจยเปรยบเทยบผลการท างานของหวหนางาน Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership
CCL analyzed data from 6,731 managers from 38 countries. Key findings of the study are:
„ Empathy is positively related to job performance.
„ Empathy is more important to job performance in some cultures than others. Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 16
วจยเปรยบเทยบผลการท างานของหวหนางาน Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership
ผลการวจย - ความเขาอกเขาใจมความสมพนธทางบวกกบประสทธภาพของงาน ตามมมมองของผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา
- มความสมพนธทางบวกกบประสทธภาพของงาน พบการใหความส าคญตอความเขาอกเขาใจของหวหนางานในประเทศทม High power-distance
- ประเทศทม High power-distance คอ China, Egypt, Hong Kong, Malaysia, New Zealand, Poland, Singapore, and Taiwan
- ความเขาอกเขาใจมความส าคญในการกอใหเกด บรรยากาศแบบพอปกครองลก(Paternalistic ) ทมการเอาใจใสดแล ปกปอง เพอน าไปสความส าเรจของงาน
The Findings Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 17
วจยเปรยบเทยบผลการท างานของวฒนธรรม หวหนางานทตางกน (High-Low power distance)
Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 18
การออกเดนทางเขาส... ตวตนของเรา....กนเถอะ
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 19
ปาดงดบ
ปาเบญจพรรณ
ปารสอรท
จะไปปาไหนดหนอ????
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 20
อยากเจอสตวอะไรเปนตวแรก
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 21
หวน ามาก...โชคดทเจอตมน า
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 22
จะพาสตวอะไร...ขนแพกลบบานกบเรา
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 23
กลบถงบาน....อยากกนอะไรเปนจานแรก
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 24
จะท าอยางไร....กบสตวทพาขนแพมาดวย...จะจดการอยางไร...
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 25
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
การเขาใจตวตนของเรา เพอเรยนรทจะเขาใจคนอน
Abraham Maslow
26
การเขาใจตวตนของเรา เพอเรยนรทจะเขาใจคนอน
Good me
Bad me
Not me 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 27
สงทเกอหนนในการสรางสมพนธภาพ ทน าไปสความเขาอกเขาใจ
ความรสกมนคงปลอดภย
ความพงพอใจ
ลดความวตกกงวล
สมพนธภาพ ทด
อะไรคอสงทน าไปส....ความเขาอกเขาใจ
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 28
พยาบาลกบการท าความเขาใจพฤตกรรมของมนษย
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 29
พยาบาลกบการท าความเขาใจพฤตกรรมของมนษย
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 30
พยาบาลการท าความเขาใจพฤตกรรมของมนษย
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 31
ป‡จจยบ าบด 10 ประการ (Ten curative factors)
1.สรางระบบคานยมการเหนแกประโยชนของผอน และมเมตตาตอเพอนมนษย
2.สรางความศรทธาและความหวง / มชวตอยกบความจรง
3. ปลกฝ‡งความไวตอความรสกของตนเองและผอน
4. สรางสมพนธภาพการชวยเหลออยางไววางใจดวยการเอาใจเขามาใสใจเรา
5. สงเสรมและยอมรบความรสกทางบวกและทางลบ
Empathy in Watson’s Caring theory
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 32
ป‡จจยบ าบด 10 ประการ (Ten curative factors)
6.ใชวธการแกป‡ญหาและตดสนใจอยางเปนระบบ เพอการตดสนใจ
7. สงเสรมการเรยนการสอนทเขาถงจตใจผอน / สงเสรมการสอน การเรยนรประสบการณ ซงระหวางกนของพยาบาลและผปวย
8. ประคบประคอง สนบสนน และแกไขสงแวดลอมดานกายภาพ จตสงคม และจตวญญาณ
9.พงพอใจทจะชวยเหลอเพอตอบสนองความตองการของบคคลอน
10. ยอมรบสงทเกดขน-พลงทมอย
Empathy in Watson’s Caring theory
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 33
Carl Roger
Empathy ความเขาอกเขาใจ
Active listening การฟ‡งอยางตงใจ
Unconditioning positive regard การยอมรบโดยปราศจากเงอนไข
Congruence ความสอดคลองกลมกลน
Genuine ความจรงแท
Empathy in counseling
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 34
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
ความเขาอกเขาใจ (Empathy) เปนพลงชวตทางบวก...มาลองดไหมวาเราม
ต าแหนงชวตอยางไร
35
ทฤษฎเชงวเคราะหสมพนธภาพ (Transactional Analysis)
การวเคราะหต าแหนงชวต
การวเคราะห Ego state
การวเคราะหการสอสารและการสอสมพนธ (Transaction)
การเอาใจใสทางบวก
( Positive stroke)
Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59 36
เจตคตชวตของบคคลตามแนวคดของ TA
1. I AM OK, YOU ARE OK
2. I AM OK, YOU ARE NOT OK
3. I AM NOT OK, YOU ARE OK
4. I AM NOT OK, YOU ARE NOT OK
5
Life Positions
ฉนหนะแน † ฉนเปนคนด † เธอไมเอาไหน เธอกเปนคนดเชนกน
ฉนไมไดเปนคนด † ฉนไมไดเรอง คณกไมไดด แตท าไมเธอเกง/ดจง
Attitude tow
ard
Oneself
Attitude toward Others
Negative Positive
Positive Negative
Robinson (2010), Pruitt and Rubin (1986) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 38
การวเคราะหบคลกภาพแบบTA
Parent บคลกภาพแบบพอแม
Adult บคลกภาพแบบผใหญ
Child บคลกภาพแบบเดก
Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59 39
Parent = บคลกภาพแบบพอแม
CP = Critical parent ลกษณะชอบตงกฏเกณฑ เจาระเบยบ ชอบวพากษวจารณ ความรบผดชอบสง NP = Nurturing parent ลกษณะชอบปกปอง ดแล หวงใย ความรสกผอน บางครง Over protection และเกดความรสกผดงาย
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 40
ชอบวเคราะหหาสาเหต
บางครงเหมอนหนยนต
ขาดชวตชวา
มองเหตการณตามความเปนจรง
มเหต มผล ตรงไปตรงมา
Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59
Adult = บคลกภาพแบบผใหญ
41
Child =บคลกภาพแบบเดก
FC = Free child
ลกษณะชอบสนกสนาน
ไมชอบกฏเกณฑ ชอบความแปลก
AC = Adapted child
เดกไมโต ขระแวง ขใจนอย ขาดความมนใจ กลวคนรอบขาง ไมรก เกบกด ไมกลาแสดงออกซงความรสก
Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59 42
บคลก ค าพดทมกใช พฤตกรรมทมกแสดงออก ทศนคตตอผอน
CP เสยชอหมด/ประจ า หนานวควขมวด ชอบประเมนผอนวาด/เลว
ไมสวยเลย/ควร ชนว ไมออกรบแทนผอน
NP เกงมาก นองชาย ยมดวยความหวงด อยากจะใหมความสข
ตบบา/แขนเบา ๆ ใหอสระแกผอน/ผนอย
A เมอไร อยางไร ไมเครยดเกรง เปดใจกวางรบฟ‡งผอน
อะไร ทไหน ใหความสนใจ สนใจความคดเหนผอน
AC ขอผมเถอะครบ พยกหนาหลายครง ยอมตามผอน
ผมจะพยายามท า ไมสบตา/กมหนา ทาทาย
อยางเตมท เสยงออดออน บน
FC ผมอยากจะได หวเราะกบคนอน อยากรอยากเหน
ฉนรสกดใจเปนทสด รองไหดง ๆ โดยไมอาย ชอบสนก/เปนธรรมชาต Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59 43
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
การสอสารแบบสอดคลองกน
P
A
C
P
A
C
ออย : “ กโมงแลวจะ ”
กลวย : “ อก 5 นาท 4 โมงจะ ”
1
2
P
A
C
P
A
C
1
2
สาม : “ ท างานวนนเหนอยจงเลย เจานายไมร ไปเอางานทไหนมาใหท า ”
ภรรยา : “ ฟงดแลวนาเหนอยจงเลยนะ ดมน าเยนชกแกวกอน ”
44
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
การสอสารแบบซอนเรน
P
A
C
P
A
C
ภรรยา : “ นคณฉนท าผมทรงใหม สวยไหม ” สาม : “ อม…กดนะ ”
( สาม : ไมรจกดหนาตวเองเลย หนากลมดก ยงจะตดผมบอบอก)
45
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
การสอสารแบบซอนเรน
P
A
C
P
A
C
แมคา : “ เสอด ราคาถก มจ านวนจ ากด ” ลกคา : “ ขอซอตวหนง ”
( แมคา : ฉนหลอกยงเชออก )
46
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
การสอสารแบบขดแยง
P
A
C
P
A
C
A : “ วนเสารหนาสอบเสรจ เราไปชอป
ปงกนนะ ”
B : “ เธอไมควรคดถงเรองชอปปงขณะนนะ
ควรจะเตรยมตวสอบ ”
A B
B
A
47
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
การสอสารแบบขดแยง
P
A
C
P
A
C
หน : “ อยเธอ ... ดผชายคนนนซ นารกจง เหมอน ณเดชเลย ”
มด : “ นเธอ… ควรจะส ารวมบางซ ผหญงไทย
ควรจะไวตว และเกบความรสกนะ ”
มด หน
48
บคลกภาพทดเปนเชนไร
คนทบคลกภาพด จะตองมพลงทางจตใจแตละภาวะ ‟ อโกควบคมไดอยางเหมาะสม ม
สตสมปชญญะเปนทตง
มความด ควบคมความชว มความสขควบคมความเศรา และแตละภาวะอโกจะเปนอสระแก
กน และพรอมทจะปรบพลงงานขนลงไดตามสถานการณอยางยดหยน 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
CP NP A FC AC
49
กราฟรประฆงหงาย
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
เปนบคลกภาพของบคคลมแนวโนมฆาตวตายทกชนด ตงแตท ารายตวเองและผอน ดมสรา ยาเสพยตด จ ปลน จนฆาตวตายดวยยาหรออาวธกตาม สาเหตเปนเพราะ ขาดรก (No love script) NP ต า CP สง เพราะขาดความรก ความอบอนมาแตเดก อาจมาจากครอบครว รกนอย ควบคมมาก ขาดความสข ความยนด (No joy script) FC ต า AC สง มกมาจากครอบครวทรกมาก ควบคมมาก หรอรกนอย ควบคมมาก ขาดจตใจ (No mind script) A ต าจะขาดความคด ขาดเหตผล เพราะไมมประสบการณในการคด
50
การเพม CP บคคลใดม CP ต า ควรฝกตนเองใหเปนคนกลาวพากษวจารณ โตเถยง และตอสเพอความเปนธรรม
บาง เชน
ฝกหนากระจก มองจองหนาตวเองในกระจก จองตาตวเองอยาใหคลาดสกพก ท าบอย ๆ ทกครงทสองกระจก
ฝกมองหนาคนแปลกหนา อยาหลบสายตาเขา ทกทายเมอมจงหวะ ทกทายคนแปลกหนากอน
เมอเขาประชม พยายามยกมอเพอแสดงความคดเหน
อาสาเปนหวหนางานกลมหรอโครงการบอย ๆ ทไมเคยท ามากอน กวาดสายตามองสมาชกทกคน แสดงความคดเหนทนทเมอสมาชกพดจบ
ใหเพอนเขยนวจารณพฤตกรรมทไมเหมาะสม ขณะพดคยหรอขณะประชม
สรางความเชอมนใหตนเอง หลกเลยงการขอความชวยเหลอจากผอน
คนทม CP ต า มกม NP สง ตองพยายามลด NP บาง ดวยการฝกใจใหเขมแขง ใหผอนไดชวยเหลอตวเขาเองกอนทจะยนมอไปชวยเขา
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 51
การลด CP
ยอมรบวาลกษณะ CP สง ท าใหเราขาดมตร มแตศตรและเครยด ท าใหเปนโรคหวใจ หรอความดนโลหตสง
ลดการใชอ านาจและค าสงกบผอน ไมใชค าวา “อยา” และ “ตอง” เพม NP ดวยการชวยเหลอผอน เหนใจ ใหอภย อดทน อดกลน ใหความรวมมอ เกรงใจ ใจกวาง มองโลกในแงด เอาใจใสตวเองและผอน รจกชมและสมผสดวยการโอบกอด ตงแตญาตพนองถงเพอนสนทดวยความ
รก ความจรงใจ ลองเลยงสตว ปลกตนไมใหชวตคลายเครยด ใหอภย อยาเอาชนะผอน พกผอนออกก าลงกายดวยการไปปคนคกบครอบครว หลกเลยงการสบบหร กนเหลา หนไปดมน าเยน ๆ แทน
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 52
การเพม NP สามารถใชกจกรรมลด CP ได สตรส าเรจการฝกใหเราม NP สงกวา CP อยเสมอ คอ “Soften”
S = Smile คอ ความยมแยมแจมใส มเมตตา
O = Open คอ การเปดเผย ไมปดบง หรอมลบลมคมใน
F = Forward คอ การเขาหากน มงสรางความสมพนธกบผอนมมนษยสมพนธ
T = Touch คอ การสมผส เชน โอบบา จบมอ กอดเอว ปลอบโยนดวยความรกและหวงใย
E = Eyes contact คอ การประสานสายตา ทเตมไปดวยความรก ความเขาใจ
N = Nod คอ การพยกหนา เปนการแสดงการยอมรบ ซงมกจะไมเปนผขดแยงกบผอน
09/11/59
Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 53
การเพม NP
การลด NP
NP มากไปกอนตราย เพราะจะท าใหกลายเปนคนทชอบชวยเหลอและเหนใจคนอนจนขาดเหตผล ขาดความพอด คนประเภทนจะทกขยาก ท าใหตวเองล าบากเกนไป บางครงอาจรสกอดอด ขาดอสระ เบอหนายชวต พลอยท าใหคนทไดรบความชวยเหลออดอดไปดวย ตองปรบลดดวยการแบงพลงงานใน NP ให CP, A หรอ FC ใหมากขน เชน
ถอคต “จงชวยเขาเพอใหเขาชวยตวเองได” เพราะคนอนเขากมสมอง มคา มศกดศร
ฝกเปนคนใจแขง อดทนดคนอนท างานใหเราดบาง เตอนตวเองเสมอวา การนงดคนอนท างาน นอกจากเปดโอกาสใหเขาไดชวยตวเองแลว ยงท าใหเขารวธท างานทดอกดวย
หดเปนคนมระเบยบ มระบบกฎเกณฑในการท างาน สรางระบบในทท างานและทบาน ใหแตละคนท าหนาทของตนอยางเตมท ไมตองหวงใยและเขาไปกาวกายงานของเขา
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 54
การเพม A
หลกเลยงการใชอารมณในการตดสนป‡ญหา อยาโตเถยงเพอเอาชนะ
ฝกตวเองใหเปนคนยอมรบ “ความแตกตางระหวางบคคล” ไมวาจะตดสนใครตองค านงอยเสมอวา คนแตละคนมธรรมชาตทแตกตางกน ยอมมความคดเหน คานยมทตางกน การคดเชนนจะท าใหมสต และไมขดแยงกบใครดวย
ฝกการเผชญหนากบเหตการณทยวยอารมณ เชน การโตแยง วพากษวจารณ แลวพยายามเอาชนะอารมณตวเองใหส าเรจทละนอย ๆ
เขาอบรมสมมนาบอย ๆ เพอศกษาหาความร ฝกตวเองใหเผชญกบการแกป‡ญหาและควบคมอารมณ
เลอกมมสงบในบานหรอพกผอนในทไมสบสนวนวายบาง เพอใหรสกสนโดษ มเวลาคดเปนตวของตวเอง ควรท าทกสปดาห ท าใหสมองโลงไมวนวาย ไมเกลยดคน เกลยดงาน ท าใหลดการวพากษวจารณลงได
หาโอกาสฟ‡งธรรม สนทนาธรรมกบพระทมชอเสยง หาโอกาสนงสมาธดวยจะดมาก
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 55
การลด A
A มากไปกลายเปนคนเครงขรม แยกตว จดชด นาเบอ ไมมเสนห อาจท าใหบรรยากาศในทท างานเครยด การลด A ทมากเกนไปจงเปนสงทควรท า ท าไดดงน
เพม CP ดวยการฝกตนใหกลาแสดงความคดเหน วพากษวจารณ ซงจะเปนการ เพมพลงและเสนหของบคคล ท าใหเปดเผยตวเองมากขน เปนผน า และมมนษยสมพนธดขน
เพม NP ใหสง เพราะเพม NP A กมกจะลดลง เพราะอยใกลเคยงกน ปรบพลงงานไดงาย ท าไดโดยการฝกเปนคนมน าใจ รจกเอาใจใสคนอน
เพม FC ใหสงขน FC จะท าใหคนทขรมกลายเปนคนทชอบสงคม มความคดรเรมสรางสรรคสงแปลกใหม
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 56
การลด FC
FC มากไป กลายเปนคนหลกลอยไมนาเชอถอ ถาเปนผชาย จะเปนคนเจาช บรษเจาส าราญ ชอบเปลยนแปลง กะลอน ไมรบผดชอบ ถาเปนผหญง จะเปนประเภท “ไมประดบ” ชอบรกสวยรกงาม ความสบาย ไมมขอบเขต ไมอยากรบผดชอบ ไมอยากมหวงผกมด อาจเปนผหญงส าสอนโดยไมตงใจ การลด FC ท าไดโดย
เพม A ดวยการมเหตผล ศกษาหาความรขอเทจจรงมากขน ไมท าตวเปนเดกเกนไปหรอมวสมเรองกามารมณเกนไป
เพม NP ดวยการเอาใจใสคนอนมากขน รบผดชอบตอคนอนดวยการชวยเหลอ เหนใจคนอน
เพม AC ดวยการเปนคนทรจกแครและเกรงใจผอน 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 57
การลด AC จากการศกษาวจยพบวาผหญงจะม AC สงกวาผชาย โดยเฉพาะหญงไทยจะม AC สงกวา FC
และอาจสงกวา A ดวย คนท AC สง มกเปนคนยอมคนแบบพนอบพเทา แตถามโอกาสหรอเหลออดจะรายกาจใจแขงอยางทใครไมคาดคดมากอน
AC สงจงเตมไปดวยความเศราหมอง พรอมทจะท ารายตนเองและผอนได และคนท AC สงมาก มกพบเสมอวามกจะฆาตวตายและฆาผอนตายไดดวย การลด AC ใหต าลงจงเปนเรองทควรรบกระท า ดงน
เพม FC ใหสงขน โดยการท าตวใหอสระเสร เปนตวของตวเอง ท าใหชวต สนกสนาน ราเรง ไมแยกตว
เพม CP ใหสง ทกครงท AC สงขน CP จะลดลงเสมอ การเพม CP จะท าใหทานเขมแขง ไมเฉอยชา ไมยอมคน ไมแครผอนจนเกนไป จนเสยความเปนตวของตวเอง หรอเสยเปรยบคนอน CP จะท าใหทานกลาพด กลาเถยง กลาโตตอบ ขอส าคญอยาให CP สงกวา NP จนท าใหเปนคนใจด า ขาดเมตตา
รจกปฏเสธค าขอรองหรอการบงคบทไรเหตผล ตองเปนคนนบถอตนเอง เชอมนตนเอง ตรงไปตรงมาไมออมคอม เมอประสบป‡ญหาใหพดหรออธบายออกมา แสดงความรสกทจรงจากใจ
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 58
TA เชอในความตองการเบองตนสองดานของมนษย คอ ความ ตองการดานรางกาย (PHYSIOLOGICAL NEED) และความ
ตองการดานจตใจ (PSYCHOLOGICAL NEED)
TA เรยกความตองการการกระท าเพอใหไดรบการตอบสนองความ
ตองการทจะไดรบการสมผส และเอาใจใสนวา “Stroke” ซงจะไดรบการตอบสนองโดยการสอสมพนธกบผอน
ความเอาใจใสในทางบวก Positive Stroke
มกจะแสดงออกมาในรปการสอสมพนธทรบกน (Complementary Transaction) โดยสอตรงเปาหมาย เหมาะกบกาลเทศะและบคคล ความเอาใจใสในทางบวกท าใหบคคลรสกมชวตชวา มความส าคญ และเกดความใกลชดสนทสนม (Intimacy) สามารถแสดงออกไดหลายลกษณะ
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 60
ความเอาใจใสในทางบวก Positive Stroke (ตอ)
เปนสงทท าใหบคคลทไดรบรวาตนเองมความส าคญ ภมใจ อบอน มชวตชวา สดชน ตนตวและกระตอรอรน เปนความรสกทน าไปสต าแหนงชวตแบบ I’ am OK, You’re OK
การแสดงออกซงความรก เชน การกอดและพดวา “แมรกลกจงเลย”
การแสดงออกถงความชนชม เชน “งานของผมเปนระบบขน ตงแตมคณมาชวย”
การใหขอมลเกยวกบความสามารถ เชน “นองเกงมากทท างานนไดส าเรจ”
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 61
Negative Stroke
จะกอใหเกดความไมสบายใจ แตบคคลยงตองการ เพราะดกวาการไมไดรบ Stroke ใดๆ ซงท าใหบคคลรสกวาไมมตวตนอยตรงนน
คนทกคนตองการไดรบความเอาใจใส แตบคคลบางคนมความตองการมากเปนพเศษ เพอชวยใหรสกอบอนปลอดภย ถาเขาไมไดรบความเอาใจใสอยางเพยงพอ เขาจะหนไปแสดงความเอาใจใสทางลบ เชน กลายเปนคนมพฤตกรรมประหลาดเพอเรยกรองความสนใจ หรอ ดอรน
ความเอาใจใสอาจมเงอนไข (Conditional Stroke) ทงการแสดงออกทางบวก เชน “พอจะรกลกมากกวาน ถาลกไมรงแกสตว” มเงอนไขทงการแสดงออกทางลบ เชน “พอจะลงโทษลกหนกกวาน ถาลกยงรงแกสตว”
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 62
ความเขาอกเขาใจเกดไดจากการกอด เปน Positive Stroke
ประโยชนทางรางกาย 1. ปองกนโรคหวใจ เพราะการกอดจะเพมระดบของฮอรโมนออกซทอกซน (oxytocin) เปนฮอรโมนแหงความรกทกระตนใหผหญงกบผชายรสกรกและผกพนกน นอกจากนยงเปนฮอรโมนทกระตนใหมดลกบบตวในตอนคลอด และกระตนเตานมใหหลงน านมออกมา การเพมระดบฮอรโมนออกซทอกซน สงผลใหความดนโลหตลดลง โดยผหญงจะถกกระตนใหหลงฮอรโมนออกซทอซนมากกวาผชายในการกอดแตละครง 2. รางกายลดการหลงฮอรโมนคอรตซอล ซงเปนฮอรโมนทกอใหเกดความเครยด 3. สมองหลงสารโดปามน (dopamine) ซงกอใหเกดความสข ความพงพอใจ ความปตยนด ความกระฉบกระเฉง และยงกอใหเกดการหลงสารแหงความสขตวอนๆ อก ไดแก สารเอนโดรฟน (endorphin) และเซโรโทนน (serotonin)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 63
ประโยชนทางรางกาย 4. ลดอตราการเตนของหวใจ 5. ชวยใหระบบภมคมกนท างานไดอยางด 6. กระตนการท างานของฮโมโกลบน ซงเปนสวนประกอบของเมดเลอดแดง ท าใหการล าเลยงของออกซเจนไปยงเซลลตางๆ ทวรางกายดขน ผลทตามมาคอรางกายจะกระปรกระเปราและแขงแรง
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 64
ความเขาอกเขาใจเกดไดจากการกอด เปน Positive Stroke
ประโยชนทางจตใจ 1. รสกอบอน 2. รสกมความสขและพงพอใจ 3. รสกเปนทยอมรบ 4. รสกผอนคลาย 5. สามารถเอาชนะความกลว 6. มความรสกกลาหาญทจะเผชญความทาทายตางๆ
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 65
ความเขาอกเขาใจเกดไดจากการกอด เปน Positive Stroke
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas
กอดกนดกวา รคณคา
ความงามแหงความรกและ
ความเขาอกเขาใจ
66
โรเจอร (Roger) บดาของจตวทยาการใหค าปรกษา ไดใหความหมาย ความเขาอกเขาใจ วา หมายถง การรบรและเขาใจถงสภาวะภายในของบคคลอนทงดานอารมณ ความรสก ราวกบวาอยหรอเปนบคคลนนเอง
ในทางการพยาบาล เจนส มอรส และคณะ ไดอธบายความเขาอกเขาใจ วาเปนคณลกษณะทประกอบไปดวย
หลายองคประกอบทงดาน อารมณ คณธรรม ความคด และพฤตกรรม ดงน (Morse, et.al , 1992)
คณลกษณะ ความหมาย อารมณ (Emotive) เปนความสามารถของการแบงป‡นประสบการณถงความรสก
ภายในและสภาวะจตใจกบบคคลอน คณธรรม (Moral) เปนส านกของการอยากอทศตนชวยเหลอบคคลอน และบนดาลใจ
ใหแสดงออกถงความเหนอกเหนใจ ความคด (Cognitive) ความสามารถทางสตป‡ญญาทจะแยกแยะและเขาใจความรสกและ
มมมองของบคคลจากสงทปรากฏ พฤตกรรม (Behavioral) การสอสาร หรอการแสดงออกทแสดงใหเหนวามความเขาอกเขาใจ
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 67
ความหมายของ Empathy
เปาหมายหลกของความเหนอกเหนใจในการปฏบตการพยาบาล ดงน 1) เพอบรรเทาความอางวาง 2) เพอประคบประคองและเกดความสบายใจ 3) แสดงออกถงความเขาใจ 4) ทบทวนประสบการณของผปวย
จากการทบทวนวรรณกรรม เรอง ความเขาอกเขาใจ ตอการใหบรการทางสขภาพ พบวา ท าใหการบรการมประสทธภาพและเหนผลลพธชดเจน เชน พบวา เปนสมพนธภาพทางบวก ทชวยใหผรบบรการบรรเทาเบาบางความเจบปวด อตราการเตนของหวใจและการหายใจดขน ลดความวตกกงวลและความบบคนทางจตใจ ( Reynolds, & Scott, 1999)
งานวจยพยาบาล เรอง Empathy ในประเทศไตหวน พบวา พยาบาลทไดรบการฝกอบรมเรอง empathy ท างานในหอผปวยจตเวช มบตรของตนเอง และมประสบการณการท างานพยาบาลยาวนาน จะมคะแนน Empathic score สงกวา (Kuo, Cheng,Chen, Livneh, & Yi-Tsai, 2012)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 68
Empathy ในมมมองทางการพยาบาล
-งานวจยนกศกษาพยาบาลในประเทศ Greech (Ouzouni, & Nakakis, 2012)
พบวา - นกศกษาหญง ม empathy มากกวาชาย - นกศกษาทเรยนในเทอม 6 ม empathy มากกวา เทอม 1 - นกศกษาทมาเรยนดวยความตงใจของตนเอง และตงใจจะเปนพยาบาลหลงจบการศกษา ม empathy สงกวา
- นกศกษาทไดรบการฝกฝนใหเขาใจความรสกคนอน หรอท างานกบครพเลยงหรออาจารยในคลนคทแสดงออกถงความเขาใจในขณะดแลผปวย ม empathy สงกวา
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 69
Empathy ในมมมองทางการพยาบาล
1) การรถงสภาวะภายในของบคคล (Knowing another’ internal state)
2) การเลยนแบบลกษณะทบคคลแสดงออก (Imitating or mimicking another person’s posture)
3) รสกแบบทผปวยรสก (Feeling what another person feels)
4) การน าตวเราเขาไปอยในสถานการณทผปวยเผชญ (Putting oneself into another person’s situation)
5) จนตนาการวาอะไรทผปวยคดและรสก (Imagining what another person is thinking or feeling)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 70
Empathy ในมมมองทางการพยาบาล
Batson, 2009
6) จนตนาการวาพยาบาลนาจะคดหรอรสกอยางไรถาอยในเหตการณนน (Imagining how you would think or feel if you were in another person situation)
7) รสกสะเทอนใจเมอเหนหรอเปนพยานในความทกขของผปวย (Feeling distress when witnessing another person suffering)
8) รสกรวมกบผปวยททกขทรมาน (Feeling for another person who is suffering: sympathy
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 71
Empathy ในมมมองทางการพยาบาล
Batson, 2009
http://quotesgram.com/ 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 72
Empathy
„ฟ‡งเพอใหไดยนความหมายทอยเบองหลงสงทเขาพด ใสใจกบการแสดงออกทไมใชค าพด ซงอาจจะบอกอะไรไดมากกวาค าพด ฟ‡งโทนเสยง การเนนเสยง การแสดงออกทางสหนาและทาทาง
„ เปนผฟ‡งอยางตงใจ (Be an active listener) คอเตมใจและมความสามารถทจะฟ‡งและเขาใจและใจผอน สามารถสะทอนความรสกและสรปสงทไดยน
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 73
การฟ‡ง: หวใจของ empathy
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 74
การฟ‡งแบบ Empathic listening
„ ใหความสนใจผฟ‡ง อยรวมกนใน Being present moment
„ ชะลอ ระมดระวงการตดสน
„ สะทอนสงทไดยนเพอขยายขอบเขตความเขาใจ
“ทคณเลามา...คอคณรสกผดหวงทยงไมมใครมาเยยม”
„ การท าใหกระจาง ถาเราตองการเขาใจใหมากขน
“คณคดอยางไรเกยวกบเรองนน” “ฉนยงไมคอยเขาใจทเลามา ชวยบอกอกทไดไหมคะวาเกดอะไรขน”
สรปแบบสนๆกบสงทไดยน
แสดงออกถงการมสวนรวม เชน “ทฟ‡งมาฉนคดวาฉนเขาใจความรสกของคณแลวนะ”
ทกษะการฟ‡งอยางตงใจของพยาบาล
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 75
Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016)
การฟงอยางลกซง คอ การฟงดวยใจทงหมดของเราทไมแบงแยก วาเขาเปนใคร เขาเปนพวกใคร ไมตดสนวาเขาเปนคนด เปนคนเลวกอนทจะรบฟง เพอใหอกฝายระบายความทกขออกมา การฟงเพอทจะเขาใจความทกขของอกฝาย เปนการฝกความเมตตา กรณา และบมเพาะความเมตตากรณาในสวนแหงจตใจของเราเสมอ และเรากจะไดรบการปกปองจากความเมตตา กรณา เชนกน
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 76
การฟ‡งอยางลกซง (Deep listening) ของทานตช นช ฮนห
1. ตงสตใหมนคง รบฟ‡งอยางเปดใจ และรกษาความรกไวเสมอ
2. ฟ‡งอยางสงบ ไมรบโตแยง อธบาย หรอพดขดจงหวะ แมค าพดของอกฝายจะเตมไปดวยความเขาใจผด ควรปลอยใหเขาไดระบายความทกขกอน ซงสงนจะท าใหเราไดรบรประสบการณภายในของบคคลนนเพมขนดวย จนเมออกฝายสงบลง มสตมากขน เราคอย 3. ชแจงเหตผลและความจรง
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 77
พยาบาลกบการฟ‡งอยางลกซง (Deep listening) แบบทานตช นช ฮนห
1. การฟ‡ง ฟ‡งดวยห เหนดวยใจ มองภาษากาย question why จากโทนเสยง
2. อยาขดจงหวะ ไมละสงทเขาใหความส าคญ ไมหมายมนแตจะใหค าแนะน า
3. ใสใจภาษากาย แมคลบคลายไมตรงค า
4. มสตดวยกฎ 93% (Albert Mehrabian of UCLA) เมอเราสนทนา เราจะใชค าพด อารมณ และทศนคต คนจะรบเพยง 7% ของขอมลขาวสาร แตอก 93% คนจะรบโทนเสยงของเรา ภาษากายของเรา ฉะนนจงระมดระวง
5. จ าชอบคคล ชอคชวตและลกของเขา
10 เทคนคการพฒนาทกษะ Empathy
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 78 Empathy and Leadership ‟ Leadership from mind tools.com, 2016)
6. อยกบป‡จจบนขณะเมออยกบผคน
7. ยมกบผคน
8. สนบสนนใหคนแสดงความคดเหน เมอเขาพด พยกหนาแสดงการยอมรบและเขาใจ
9. ใหการยอมรบ ชนชมและใหเกยรตอยางแทจรง ใหก าลงใจดวยค าพด SMS
10. ใหความสนใจเรองสวนตว เพอแสดงใหเหนวาเราใสใจ เชนถามถงงานอดเรก สงททาทาย ครอบครว แรงบนดาลใจ (รถงตวตนของบคคล)
10 เทคนคการพฒนาทกษะ Empathy (ตอ)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 79 Empathy and Leadership ‟ Leadership from mind tools.com, 2016)
09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 80
Thank you for your attention and being present moment for “Empathy learning”