Upload
others
View
13
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
105
ENDÜSTRİYEL ÜRETİM ve CAM LAVABO
Fevziye ÖZER ÖZET
Günümüz mimarisinde; yaşam alanlarının genelinde olduğu gibi banyolara da
estetik değer kazandırmak, yaşam alanlarının önemli bir unsuru kılmak amacı
daha da önem kazanmıştır. Yoğun çalışma hayatı, zor yaşam koşulları, ağır şehir
hayatı rahatlama zamanını gündelik ihtiyaçlara ayrılan zamana kaydırdığı için
bireylere ev ortamında bu ortamı sunmak gereklilik halini almaktadır.
Tasarımcılar, ıslak mekanlarda da fonksiyonelliğin yanı sıra ortaya koydukları
estetik değerleri ve biçimsel çeşitlilikleri ile bireylere bu farklılıkları yaratma
imkanı sağlamaktadır. Seramik ve metal malzemeler yaygın olarak kullanılmakta
iken cam ve alternatif malzemeler nicelik olarak çok yaygın kullanıma sahip
değildir. Bu çalışmanın amacı cam üretiminde karşılaşılan sorunlara karşın
malzemenin biçimsel farklılık yaratma konusunda sunduğu imkanlar nedeni ile
üretimi ve kullanımı için alternatif öneriler oluşturulabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: endüstriyel cam lavabo üretimi, cam lavabo, cam lavabo
tasarımı, lavabo üretimi
INDUSTRIAL PRODUCTION AND GLASS SINK
ABSTRACT
Besides providing a significant role within the daily living areas also adding an
aesthetic valuefor the bathroomshas become more important within the current
architectural aspect. It becomes a necessity to allocate a relaxation time for the
individualswithin the daily home life because of the intensivework
life,difficultliving conditions,heavydemandsof everydaycity life. The designers
are providing such a distinguished diversity for the individuals by putting
forward the aesthetic values as well as the functionality of the
bathrooms.Whileceramics andmetal has been widely used asmaterials, glass as an
alternative material has not been so common. The aimof this study isin spite of
the problems encountered during the formalcreationof the glass
manufacturing,to offer alternative proposalsforthe production and usewith the
possibilities ofthe materialincreating new, distinctive forms.
Keywords: industrialglasssinkproduction, glasssink, glasssinkdesign,
sinkproduction
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
106
1. GİRİŞ
Islak mekanların en önemli unsurlarından olan lavabo, endüstrinin de
önemli öğelerinden birisidir. Lavabo denince seramik ve metal
lavaboların endüstriyel olarak üretimi yaygın olarak ilk akla gelen konu
iken, günümüzde fazla kullanım alanı bulamamış olan cam lavabonun
endüstriyel üretimine ilgi oldukça azdır. Tasarım sürecinden başlayarak
uygulama ve kullanım sürecine kadar tümü ile ele alındığında her
malzemenin olumlu ve olumsuz taraflarının
olduğu görülmektedir. Bir örnek vermek gerekirse; seramik malzeme
şeffaf olmadığından gider montajında kolaylık sağlar. Buna karşılık
metal lavabolar ise gider malzemesi ile aynı malzemeden üretildiği için
malzeme uyumu boyutunda nerede ise sorunsuzdur. Cam lavabolarda
ise gider malzemesinin görünmesi estetik bir sorun yaratmakta iken,
malzemelerin farklılığı da seramikte olduğu kadar uyum sorunu ortaya
koyar.
“Cam, şeffaf görünümüyle sanatsal çalışmalarda pek çok avantaja
sahiptir. Üç boyutlu bir tasarımda renk-doku, açık-koyu, mat, düz,
parlak, karmaşık, şeffaf, sivri, yuvarlak, lekesel, noktasal, çizgisel gibi
pek çok kavramla ele alınma özelliği taşır.”1 Şeffaflığın yanı sıra tüm bu
özellikleri de tasarıma katmak alışıla gelmiş biçimlerin dışına çıkılmasını
sağlayacaktır. Cam malzemenin özelliklerinden optik etkisi,
şekillendirme sonrası farklı yöntemlerle kalıcı dekor uygulamalarına
elverişli malzeme olması gibi özellikleri bu çeşitliliği sağlayacak
unsurlardır.
1Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler
Kitabı-I, Cam Sanatında Cam Elyafının Kullanımının Önerilmesi, Eskişehir, Türk Seramik Derneği
Yayını 26-28 Kasım, s.323.
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
107
Şekil 1. Dekorlu Cam Lavabo
Şekil 2. Düz ve Kesme- Taşlama Dekorlu Lavabo
Ülkemizde cam lavabo üretimi küçük ölçekli işletmeler ve butik üretim
yapan atölyeler tarafından gerçekleştirilmektedir. Pazarda satışı bulunan
cam lavabo tasarımları biçimsel olarak birbirine benzemekte, tasarım
yönünden biçimsel yenilikler, doku, renk gibi farklılıklar
kullanılmamaktadır. Yapılan çalışma günümüz cam lavabo tasarımlarına
farklı çözüm önerileri ortaya koymak ve cam lavabo seri üretiminin
artması için yapılmıştır.
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
108
2. ENDÜSTRİYEL LAVABO ÜRETİMİ ve CAM MALZEMESİ
Çağımızda, bütün uygar ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de sıhhi
tesisatlar endüstriyel üretime uygun olarak tasarlanmakta ya da tasarıma
yönelikyapılan üretimlerde, üretim yöntemlerine uygun teknik
geliştirilmektedir. Temizlikle ilgili banyo, mutfak, hastane ve benzeri
ıslak mekanlarda sağlık gereciolarak seramik ve paslanmaz çelik
malzeme tercih edilmektedir.
Endüstriyel üretimde, üretim yöntemleri ve kullanıcı tercihleri göz
önünde bulundurulduğundan seramik ve metal, lavabo üretiminde
kullanılan en yaygın malzemelerdir. Ticari mekanlar ve mutfak gibi
mekanlarda ağırlıklı olarak metal tercih edilirken banyo ve tuvaletlerde
seramik, malzeme olarak öne çıkmaktadır. Metal yüzeylerin seramik
yüzeylere göre bünye hassasiyetinin daha az, malzemenin
mukavemetinin daha yüksek olması metal lavabonun bu gibi alanlardaki
tercih sebeplerindendir. Seramikhijyen açısından sağlık gereci olarak
ıslak mekanlara uyum sağladığından bu mekanlarda öncelikli olarak
tercih edilmektedir. Cam ise malzeme olarak kırılgan bir yapıda
olmasından dolayı mukavemet açısından mutfak ve diğer hassasiyetine
dikkat edilemeyen kullanım alanlarında tercih edilmemektedir.
Seramik malzemesi fabrikasyon olarak üretim kolaylığı, malzeme ve
üretim maliyetlerinin uygunluğu nedenleri ile ekonomik olarak da
metalden sonra en çok kullanılan malzeme olmuştur. Cam ise malzeme
ve üretim maliyetlerinin yüksekliği, üretim sürecinin daha zor
olmasından dolayı ekonomik olarak üst gelir düzeyine yönelik ürünler
ortaya koyma gerekliliğine yol açmaktadır.
Ülkemizde 1950’li yıllardan sonra görülen hızlı sanayileşmeye bağlı
olarak, inşaat sektöründeki hızlı gelişmeler beraberinde sağlık gereçlerine
olan talebi büyütmüştür. Bu talep doğrultusunda kurulmuş olan sağlık
gereci üreticisi firmalarının üretim ve çalışma prensipleri tasarımcıyı
doğrudan ilgilendirmektedir. Tasarımcı ürünü tasarlarken o ürünün
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
109
üretime uygunluğunu ve üretiminin devamlılığını da düşünerek hareket
eder. Banyolarda görmeye alışık olduğumuz seramik sağlık gereçlerine
alternatif olarak, yakın geçmişte tüketicinin de tercihleri doğrultusunda
cam sağlık gereçleri ıslak mekanlarda yerini almaya başlamıştır.
Endüstriyel üretimde kullanılan malzeme değiştikçe üretim yöntemleri
de farklılık göstermektedir.
Seramik bir lavabo üretimine en uygun üretim şekli döküm tekniğidir.
Seramik sektöründe kalıplar alçıdan üretilir. “Kolayca
şekillendirilebildiği ve gözenekli yapısı nedeni ile su emme,
kurutulduğunda da hacmindeki fazla suyu dışarıya atabilme
özelliğinden dolayı tercih edilen bir malzemedir.”2 Kalıp malzemesinin
kolay şekillendirilebilir olmasına karşın malzemenin sınırları tasarımda
ve dekorda tasarımcıyı kısıtlamaktadır. Bu nedenle çeşitlilik yaratmakta
sıkıntı çekilmektedir.
Metal lavabo, yüksek üretim kapasitesi, düşük maliyetleri ile kolay
bulunabilir, hafifliği ile kolay taşınabilir, montajı kolay olan ürünlerdir.
Bunların sonucunda kullanıcıya ekonomik olarak da daha uygun
önerilerle sunulmaktadır. Yaygın olarak paslanmaz çelikten üretilmekle
birlikte diğer malzemelerden de üretimler vardır. Isı ve basınç
kullanılarak presleme yöntemi ile şekillendirme yapılmaktadır. Üretim
süreci diğer malzemelerle karşılaştırıldığında
çok daha kısadır. Hafif ve istif edilebilen biçimler olduğu için imalatçı
açısından da kolaylıkları bulunmaktadır. Dayanıklı olması nedeniyle de
özellikle mutfak gibi kazaların çok olduğu ıslak mekanlarda tercih
edilirler. Metal lavabo üretim tekniği olarak sınırlı imkanlar
sunduğundan tasarımcı lüks tüketime yönelik özel üretimlerde bu
malzemeyi çok tercih etmektedir. Özel döküm metal lavabolar
bulunmakla birlikte bunlar da maliyet açısından çok zorlayıcı
olabilmektedir.
2 Dönmez, Güner (2001), Seramik Sıhhi Tesisat Gereçlerinin Gelişim Süreci İçinde Karşılaştırmalı
Üretim Sistemleri, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seramik
Ana sanat Dalı Seramik Programı, İstanbul, s.75.
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
110
Şekil 3. Metal Lavabo
Üretimde kullanılan malzeme cam ise, bu hususta pek çok üretim tekniği
bulunmakta, çökertme, kalıpla şekillendirme, sıcak cam teknikleri
bunlardan bazılarıdır.Cam lavabo üretiminde kullanılan en uygun teknik
çökertme tekniğidir.
Üretim kapasitesinin düşük, maliyetlerinin yüksek olması kullanıcı
açısından yüksek ödeme gücü gerektirdiğinde yaygın talep
bulamamaktadır.
Üretimi yapılacak endüstriyel ürünlerin kalıplarının üretim ömürleri
seramik kalıplarındaki gibi yeterince uzun olmamaktadır. Üretimi
yapılacak olan cam lavaboyu üreten işletme butik üretim yapmakta
ise, tek kullanımlık ısıya dayanıklı alçı kalıp yapılabilmektedir. Ancak
cam lavabonun seri üretime uygunluğu ele alındığında kullandığımız
kalıp malzemesi önemli olmaktadır. Üretimde tercih edilen metal
kalıpların kullanım ömrünün uzunluğu, kalıpta kullanılan malzemenin
et kalınlığıyla ve niteliğiyle doğru orantılıdır.
Seri üretim devamlılığı olan bir uygulamadır ve cam malzemenin
şekillendirilmesinde genellikle metal kalıplar kullanılmaktadır.
Kullanılan bu kalıplar metal olsalar dahi belli bir kullanım süreleri
olduğundan, endüstriyel üretimde amaç, kalıpların yaşam sürelerini
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
111
arttırmaktır. Bu kalıpların niteliklerine göre kullanım süreleri araştırılıp,
cam lavabo üretiminde kullanılabilecek farklı malzemeler tespit edilerek,
bunların kalıba uygunluğu ortaya konulmuştur.
Endüstriyel lavabo üretiminde malzeme olarak kullanılan metal, seramik
ve geniş bir üretim ağına sahip olmayan cam malzeme kullanılmaktadır.
Cam malzemeyle üretim konusunda yeterli bilince sahip
olunmamasından ve bu alanda üretim yapan tesis sayısının da sınırlı
olmasından dolayı cam lavabo üretimi ülkemizde yaygın değildir. Cam
malzemeye göre seramiğin kullanım açısından tüketiciye güven vermesi
ve alışılagelmiş alışkanlıkların da değiştirilememesinden dolayı cam
lavabonun kullanım alanı sınırlı sayıdadır.
Metal kalıp yardımıyla dekoratif cam lavabolar kolaylıkla üretilmektedir.
Metal kalıplarda fiber, kalıp yüzeyinde camın gerilimini almak için hızlı
soğuma esnasında şoklamaya karşı güvenlik amaçlı kullanılmaktadır.
Üretim ve kullanım amaçlarına göre endüstride metal kalıplar tercih
edilmekte, geniş yüzeyli bombeli modellerde de bu kalıplar
kullanılmaktadır. Metal kalıpların üretim sistemi açık ve kapalı kalıp
olarak ikiye ayrılmakta, ısıya daha dirençli
olduğu için fırın içindeki hareketi aza indirgemede metal kalıplardan
faydalanılmaktadır.
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
112
Fotoğraf 1.Metal Kalıba Çökertme Tekniği
Fotoğraf 2. Tenore (Metal Çubuk Üzerine Çökertme) Metal Kalıp Uygulaması
Seramik malzemeden cam kalıplarının kullanım sonrası muhafaza
edilme üretici firmada kalıpların istiflenmesi açısından sıkıntı yaratmakta
ve seramik malzemenin imalat süreci de uzun olmaktadır. Seri üretimde,
tasarımdan pazarlama sürecine kadar ürünün tüm ayrıntılarının
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
113
çözümlemeleri yapılmaktadır. Üretim esnasında fırın içi kontrolünün
zorluğundan dolayı seramik kalıp tercih edilmemektedir.
Fotoğraf 3. Seramik Kalıba Çökertme Tekniği
Lavabo üretiminde kullanılan kalıplar ne kadar güçlü ve kaliteli olursa
kalıpların kullanım ömrü o kadar uzun olmaktadır. Malzemenin
kullanım ömrü tamamen kullanıcı hassasiyetine bağlı olmakla birlikte
malzemeye hassasiyet gösterildiğindekalıplar 1 yıl kullanılabilmektedir.
Ayrıca ısıya dayanıklı alçıdan yapılan kalıplarda tek kullanımlık
olmakta, ancak kalıpların metal ceketlerle desteklenmesi sonucu
kullanım süresi uzatılabilmektedir. Seramik ve metal lavabo üretiminde
ise, kullanılan alçı ve metal kalıplar seri üretime en uygun
malzemelerdir. Kalıp içine çökertme tekniği kadar yaygın olmamakla
birlikte üfleme ile de cam lavabo üretimi kabul gören ve diğer tekniklere
göre daha seri üretime uygun olan bir uygulama biçimidir. Bu teknik ilk
düz cam imalatında da kullanılmış ve kabul görmüştür. Büyük ve kalın
üfleme özellikle Kuzey Avrupa ülkelerinde kullanılmaktadır. Alanında
ustalık gerektirmekle birlikte
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
114
bu teknik aydınlatma elemanlarının cam aksamlarının üretilmesinde
yaygın olarak kullanılmaktadır.
Şekil 4. Sıcak Şekillendirme Tekniği
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
115
Şekil 5. Üfleme Tekniği ile Lavabo
Cam lavabonun gündeme gelmesi ile alışılagelmiş seramik lavabo
biçimlerinde de bir farklılaşma gözlemlenmiştir. Bir diğer değişle cam
malzemesinin sunduğu değişik biçim ve dekor olanakları seramik lavabo
tasarımcılarını da etkilemiş ve yeni biçimlerin üretilmesine yol açmıştır.
Şekil 6. Cam Lavabo Şekil 7. Seramik Lavabo
Cam lavabolar seramik malzemenin tasarım aşamasına esin kaynağı
olmakla birlikte, malzemenin şeffaf olma özelliğinden kaynaklanan doku
ve renk uygulamalarına elverişliliği de camı su ile temas eden yüzeylerde
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
116
ön plana çıkarmaktadır. Bu uygulama biçimi hijyen açısından ve
temizliğin sağlıklı, kolay yapılmasına engel olacağından
kullanılamamaktadır. Dekor olarak kullanılan çıkartma ve boyama
teknikleri de suyun aşındırma özelliği nedeniyle kalıcı olmayacağından
tercih edilememektedir. Ayrıca kullanımdan kaynaklanan aşınmalar da
meydana gelmektedir. Seramik lavabolarda uygulanan sır üstü
tekniğinde bu gibi sorunların önlenebilmesi için sır içi tekniğinin
kullanılması uygun olmaktadır ancak bu yöntem de üretim sürecine hem
zaman hem de maliyet açısından olumsuz yansıdığından çok da tercih
edilmemektedir.
Şekil 8. Rölyef Dekor Şekil 9. El Boyaması Dekor Örneği
Metal lavabolarda ise yüzeyde kaplama malzeme kullanılmadığından
dolayı bu tür ürünler dekoratif uygulamalara elverişli değildir. Cam
malzeme şeffaf olmasından dolayı, dokunun uygulandığı alt yüzeydeki
görüntünün lavabonun üst kısmına da yansıtmasıyla, seramik ve metal
yüzeylerde kullanım açısından uygulanmayan bir avantaj sağlanmış
olur. Lavabonun kullanılan iç yüzeyinin pürüzsüz, ancak ışık
geçirgenliğinden dolayı dokunun üst yüzeyde de algılanabilmesi
sebebiyle cam, diğer malzemelere göre tasarıma dekor yönünden de
geniş imkanlar sunmaktadır.Benzer şekilde ışık kullanımı da cam
lavabolarda değişik görünümler elde etmeye imkan tanımaktadır.
Bununla beraber camın yüzeyine sürülen kaplama malzemeleri ile ısı
farklılıklarında renk değiştiren lavabolar elde edilmektedir.
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
117
Şekil 8. Işıkla Renk Değiştiren Lavabo Örnekleri
3. CAM LAVABO
“Cam lavabo, yurt dışında özellikle İtalya, İngiltere, Almanya, Çin ve
Japonya’da, oldukça önemli bir üretim kapasitesine ve pazarına sahip
olmakla birlikte Türkiye’de durumun aynı olduğu söylenemez.
Türkiye’de cam lavabo kullanımı yeni yeni gündeme gelmeye başlamış
ve sadece birkaç atölye cam lavabo üretmeye başlamıştır.”3Cam lavabo
üretim teknikleri şekillendirme yöntemlerine dayanarak ele alındığında
farklı yöntemlerin kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bu yöntemler
şekillendirme öncesi ve ya şekillendirme sırasında biçimin oluşturulması
ya da şekillendirme sonrası değişik dekor tekniklerinin uygulanması ile
elde edilen aynı biçim farklı uygulamalar olarak özetlenebilir.
Cam malzeme şekillendirildikten sonra biçim üzerine değişik tekniklerle
tekrar tekrar işlem yapılarak, özellikle suya temas etmeyen yüzeylerde
değişik görsel etkiler elde etmek olasıdır.
3Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler
Kitabı-I, Cam Lavabolar, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.150.
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
118
Biçim Elde Etmek
Amaçlı Şekillendirme
Uygulama Sırasında
Oluşan Biçim
Uygulama Öncesi
Malzemede Yapılan
Değişikliklerle Biçimde
Farklılık Elde Etme
Biçim
Biçim ve Dekor
Tablo 1. Cam Lavabo Üretim Teknikleri Şekillendirme Prensipleri
Şekil 11
Şekil 12
Şekil 13
Şekil 14
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
119
Şekillendirme Sonrası
Dekor Uygulamaları
Kesme Taşlama
Kumlama ve Asit
İndirgeme
Boyama
Şekil 10. Kesme –Taşlama Dekor
Şekil 9. Kumlama Dekor
Şekil 17-19. Boyama Dekor
Tablo 2. Cam Lavabolarda Şekillendirme Sonrası Dekor Uygulamaları
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
120
“Şu anda piyasada görülen cam lavaboların büyük bir kısmı yurt
dışından ithal edilmektedir. Üretimin gelişememesi birkaç nedene
dayandırılabilir. İlk neden, bu ürünlerin yeterli pazar genişliğine sahip
olmayışıdır. Üretim seri olarak yapılamadığı için cam lavaboların adet
fiyatı diğer lavabolara kıyasla yüksek olmaktadır. Gelişmekte olan
ülkeler kapsamına giren ülkemiz için lüks ürünler arasına girer. Bu
nedenle cam lavabolar sadece belli bir kesime hitap etmekte, sınırlı bir
pazar payına sahip olmaktadır. Bir diğer neden ise, cam lavaboların
tanıtımının yapılmıyor oluşudur. Lavaboların camdan yapılabileceğini
bilmeyen birçok insan vardır. Bilgi sahibi olan kişiler de camın kırılabilir
yapısı nedeni ile satın almayı düşünmemektedirler.”4 Ülkemizde üretilen
cam lavaboların formları birbirine benzemektedir.Özellikle Uzak Doğuda
üretilen örneklerde camın optik özellikleri, üretim sonrası dekor
uygulama imkanlarının çeşitliliği yaygın olarak kullanılmakta iken yerli
üretim lavabolarda malzemenin imkanlarının daha kısıtlı kullanıldığı
gözlemlenmektedir.
Metal ve Seramik gibi malzemelerde iç yüzeye dekor uygulama
zorunluluğu hijyen sağlama, temizlik, dekorun kalıcı olabilmesi gibi
nedenlerden kısıtlı imkan sunarken cam malzemenin şeffaf olması
dekorun su ile temas eden yüzey değil arka yüzeye uygulanabilir
olmasını sağlamakta bu şekilde hem dekor seçenekleri artmakta hem de
tersten yapılan uygulama 3 boyutlu bir derinlik hissi de kazanmaktadır.
Cam lavaboların üretiminde kullanılan cam kalınlığıgenelde 19 mm’dir.
Yapılan çalışmalarda 15 mm gibi farklı kalınlıklarda da uygulama
yapıldığı görülmüştür. Kazalara karşı mukavemet açısından kalınlığın
artması tercih edilir.
“Cam lavabo tasarımı yapılırken bağlı olunmak zorunda kalınan
sınırlılıklar vardır. Bunlar, homojen kalınlığı sağlamak, tasarıma uygun
sıcaklığı tespit etmek, içine çökertme yöntemine uygun lavabo
4Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler
Kitabı-I, Cam Lavabolar, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.151.
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
121
tasarlamak, ergonomik kurallar dahilinde lavabo ölçülerini tespit etmek
ve lavabo tahliye deliğinin standartlara uygunluğudur.”5
4. CAM LAVABO UYGULAMA SONUÇLARI
Çalışmada, öncelikle çağdaş anlayışa uygun geometrik bir lavabo
tasarımı yapılmış ve 1/3 oranında küçültülerek deneme üretimi
gerçekleştirilmiştir. Araştırma evresinde ortaya çıkan bulguların
doğrultusunda bu uygulamaya rölyef dekor uygulama çalışması
yapılmış ve seçilen iki desen kalıplara aktarılmıştır. Pişirim sırasında
rölyeflerin cama aktarılması pişirim süresinin arttırılmasını
gerektirmektedir. Şekillendirme pişiriminde 760° C’da 60 dakika
5Seres, (2007), IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildirimler
Kitabı-I, Tasarımı Destekleyen Etütler, Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-28 Kasım, s.152.
Fotoğraf 4. Cam Fırınında Çökertme Pişirimi
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
122
beklemek yeterli olurken, rölyef uygulaması için 180 dakika bekleme
yeterli olabilmiştir.
Rölyef çalışması ya da yapılacak diğer uygulamalar lavabo maliyetine ek
yük getirmekle birlikte yapılan uygulamaların kullanıcının hem malzeme
hem de görsel olarak alışageldik malzemelerden rölyef çalışmaları, diğer
kesme-taşlama, boyama gibi dekor uygulamaları ek maliyet
getirmektedir. Buna karşılık nihai kullanıcı cam lavaboyu geleneksel
lavabo malzeme ve biçimlerinden farklı olduğu için tercih etmekte ve bu
uygulamalarda bu farklılığı pekiştirmektedir. Dolayısı ile maliyetteki bu
artış lavabonun seçilebilirliğini azaltmamakta tam tersine arttırmaktadır.
Uygulama 1.Tasarım I, 750x550 mm
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
123
Uygulama 2.Tasarım II, 700x580 mm
5. SONUÇ
Üretimde kullanılan seramik kalıpların kullanım süresi, kullanım
koşullarına da bağlı olarak üç yıla kadar uzayabilmektedir. Seramik
kalıplarda pişirme, bekleme ve camın kalıp şeklini kavrama süresi, daha
uzun olmakta, metal kalıpta güçlendirme çalışmalarıyla, üretimde bu
işlemlerden daha uzun verim alınabilmektedir. Metal kalıplar sürekli
ısıya maruz kaldığında kullanım özelliğini kaybetmektedir. Metal kalıpta
et kalınlığı 4 mm olan bir kalıbın kullanım ömrü 5 yılı geçmemektedir.
Ülkemizde üretilen cam lavabo piyasasında kurumsal bir üretici firma
olmadığından dolayı, üretim küçük ölçekli atölyeler tarafından
gerçekleştirilmektedir.
Camın kırılganlığını önlemek için temperleme işlemi yapılmakta, ancak
bu işlem küçük işletmelerdeki üretim koşullarının elverişsizliğinden
dolayı uygulanamamaktadır. Cam lavabo üretiminde endüstriyel üretim
için seramik kalıplar devamlılık ve pürüzsüz yüzey elde etme açısından
uygun bir malzeme değildir. Üretimde kullanılacak olan kalıptan birkaç
ürün alınıp yüzeye doku çalışılmak isteniyorsa seramik kalıp
kullanılabilir.
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
124
Bu çalışmada, günümüz piyasasındaki cam lavabo tasarımları
karşılaştırılıp,özgün tasarımlar oluşturulmuştur. Tasarımda,
fonksiyonellik, estetik, biçim, doku gibi unsurlar ele alınmıştır. Çalışma
ve araştırmalar ortaya koymuştur ki dekor uygulaması cam lavaboların
en önemli unsurlarındandır. Biçim elde etmenin ötesinde tasarımcı ve
uygulayıcının özellikle üzerinde durması gereken unsur dekordur. Cam
lavabonun malzeme özelliğinden dolayı suyla temasta olmayan yüzeyde
çok çeşitli uygulamalar yapmak olasıdır. Bu uygulamalar maliyeti
arttırmakla birlikte piyasa değerine artıştan daha fazla değer
katmaktadır. Tek bir biçim, farklı dekor uygulamaları ile çok farklı
sonuçlar ortaya koyabilmektedir. Dekor uygulaması biçimde değişiklik
yapmadan çeşitlendirilebilmektedir. Bu uygulama da maliyette artış gibi
görünmesine karşılık yeni bir biçim üretimine gidilmediği için yeri
geldiğinde ekonomik bir çözüm dahi olabilmektedir.
Yapılan çalışmanın sonucunda ortaya konmuştur ki dekor, cam lavabo
üretiminin en önemli unsurlarından biridir ve farklılık yaratma, çeşitlilik,
ürüne değer katma ve talep oluşturma gibi ihtiyaçların giderilmesinde
çok önem arz etmektedir. Tasarımcı ve uygulayıcılar dekor unsurunu
göz ardı etmeden yalın biçimlere çok seçenekli dekor uygulamaları ile
piyasanın nabzını tutması gerekir.
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
125
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
126
Şekil 20-37. Tek Biçim Farklı Dekor Uygulamaları
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
127
Şekil38-39. Biçim Farklılıkları
6. KAYNAKLAR
DÖNMEZ, G, “Seramik Sıhhi Tesisat Gereçlerinin Gelişim Süreci İçinde
Karşılaştırmalı Üretim Sistemleri”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar
Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seramik Ana sanat
Dalı Seramik Programı, İstanbul, s.75, 2001.
KOCABAĞ, D, “Cam Kimyası, Özellikleri, Uygulaması”, Birsen
Yayınevi, İstanbul, 1995.
KULA, E, “Cam Sanatında Cam Elyafının Kullanımının Önerilmesi”
Seres, IV. Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya
Semineri Bildirimler Kitabı-I, Eskişehir, Türk Seramik Derneği
Yayını 26-28 Kasım, s.323, 2007.
YALNIZ, E.M, HASDEMİR, İ, “Cam Lavabo Tasarımı” Seres, IV.
Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri
Bildirimler Kitabı-I, , Eskişehir, Türk Seramik Derneği Yayını 26-
28 Kasım, s.150-152, 2007.
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
128
SHELBY, J, E, “IntroductiontoGlassScienceandTechnology”, Second
Edition, New York StateCollege of Ceramics at AlfredUniversity
School of Engineering, Alfred, Usa, 2005.
SÜMER, G, “Cam Teknolojisi”, Eskişehir, 2007.
Şekil Kaynakları
Şekil 1. http://www.vitraform.com/html/home_slideshow2.html,
14.05.2012
Şekil 2.http://www.archithings.com/new-glass-bathroom-sinks-from-
kohler/2011/05/12/kohler-mirovia-bathroom-sink, 14.05.2012
Şekil 3. http://www.ermagrup.com/teshir/88959107.jpg, 05.05.2012
Şekil 4.http://www.whiteelks.com/glassresources.htm, 15.05.2012
Şekil 5.http://www.whiteelks.com/sinks.htm, 14.05.2012
Şekil 6. http://ev-mobilya.com/wp-content/uploads/2011/08/banyoda-
kurulum-icin-lavabo-glass-bathroom-sinks.jpg, 15.05.2012
Şekil7.http://www.kadincasayfa.com/wpcontent/uploads/2011/02/%C3%
A7anak-lavabo-modeli2.jpg, 15.05.2012
Şekil 8. http://glasswashbasin.ogc-okinawa.com/bowl.html, 15.05.2012
Şekil 9. http://bathroomav1.com/bathroom-glass-basins/, 15.05.2012
Şekil 10. http://www.decorolo.com/delightfull-whitehaus-nymphaea-
glass-basin-led-chromatherapy-10671/stunning-whitehaus-nymphaea-
glass-basin-led-chromatherapy-2/, 14.05.2012
Şekil 11.http://ak1.ostkcdn.com/images/products/L11311927.jpg,
21.06.2012
Şekil 12.http://www.bathroom.com.tw/bathroom/basin/glass, 21.06.2012
Şekil 13.http://www.bydekorasyon.com/banyoda-cam-lavabo-sikligi-
cam-lavabo-modelleri/?pid=1556, 21.06.2012
Şekil 14.http://www.showerremodel.org/899/choosing-beautiful-glass-
sinks-for-bathrooms.html/bathroom-glass-sink, 28.06.2012
Şekil 15.http://www.ev724.com/resim_838.html, 15.05.2012
SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II) F.ÖZER
129
Şekil16.http://www.showroom.hbdesignparis.com/wpcontent/uploads/2
011/06/ADAT TO-CASA-11.jpg, 21.06.2012
Şekil 17. http://www.bronzeartonline.com/product/copper-sink-sp-
21q.html, 15.05.2012
Şekil 18. http://www.yapidekorasyon360.com/modern-banyo-
dekorasyonu/, 15.05.2012
Şekil 19.http://designglass.tradeindia.com/glass-wash-basin-bowl-
561944.html, 01.07.2012
Şekil20.http://www.lapis.com.tw/product/show.aspx?name=20071224134
830.jpg, 01.07.2012
Şekil21.http://www.lapis.com.tw/product/show.aspx?name=20071224134
830.jpg, 01.06.2012
Şekil22.http://www.lapis.com.tw/product/show.aspx?name=20071224134
949.jpg, 01.06.2012
Şekil23.http://www.lapis.com.tw/product/show.aspx?name=20071224135
59.jpg, 01.06.2012
Şekil24.http://www.allproducts.com/manufacture98/flarestar/product2.h
tml, 01.06.2012
Şekil 25. http://catalogs.indiamart.com/products/glass-basin.html,
01.07.2012
Şekil 26. http://dekorasyon.kadin.ca/wp-content/uploads/2011/03/Banyo-
cam-lavabo-örnekleri.jpg, 02.07.2012
Şekil27.http://www.manufacturer.com/cimages/buyLeads/www.alibaba.
com/0911/v/buying_glass_sink_bowl_wash_sink_glass_basin_wash_basi
n_urgent.jpg, 03.07.2012
Şekil28.http://www.herculesonline.com/catalog/construction_hardware/
1/glass_wasin_3.html, 03.07.2012
Şekil 29. http://www.easybizchina.com/picture/product/200808/14-
70c93c09-1ed6-4e8d-a276-10245ac5b46d.jpg,m, 24.06.2012
Şekil 30. http://bangalore.olx.in/glass-wash-basin-clearance-sale-iid-
368452277, 24.06.2012
Şekil 31. http://www.bespokeglassbasins.com/pop_forest06.php,
24.06.2012
F.ÖZER SAÜ Fen Edebiyat Dergisi (2012-II)
130
Şekil 32. http://www.homegue.com/2011/02/modern-glass-vessel-sink-
suzanne-guttman/glass_sink_by_suzanne_guttman_04/, 24.05.2012
Şekil 33. http://www.overstock.com/Home-Garden/Fontaine-Dino-Eye-
Glass-Vessel-Sink/6730744/product.html, 15.05.2012
Şekil34.http://www.onyxsink.com/oscommerce/popup_image.php?pID=
83&osCsid=7d78a4ffbe1 d7b332ed5103d25ebdacd,15.05.2012
Şekil35.http://www.onyxsink.com/oscommerce/popup_image.php?pID=
77&osCsid=20342dabb6e081adfc9828b81ff92354, 15.05.2012
Şekil36.http://www.onyxsink.com/oscommerce/popup_image.php?pID=
84&osCsid=b2008ff3848db36ece3a6c84e1f5e16d, 01.07.2012
Şekil37.http://designiswhatyoucangetawaywith.files.wordpress.com/201
1/10/green-glass-sink.jpg, 15.05.2012
Şekil38. http://www.forumdas.net/ev-ve-dekorasyon/canak-lavabo-
modelleri-49181/, 21.06.2012
Şekil39. http://www.lavabocam.com/cam_lavabo6.htm, 01.07.2012