Upload
chava
View
253
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Endokrin Hipertansiyon. Prof. Dr. Sevim Güllü. Sağlık Slaytları. http://hastaneciyiz.blogspot.com. Sekonder Hipertansiyon. Altta yatan bir nedenin yol açtığı hipertansiyonlar Tüm hipertansiyonların % 5-10’u - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Endokrin Hipertansiyon
Prof. Dr. Sevim Güllü
Sağlık Slaytları http://hastaneciyiz.blogspot.com
Sekonder Hipertansiyon
• Altta yatan bir nedenin yol açtığı hipertansiyonlar
• Tüm hipertansiyonların % 5-10’u• Sekonder hipertansiyonda tedavi edilebilir bir
neden varsa genellikle tedavi ile tam şifa sağlanır.
• Bu nedenle hipertansif hastalar sekonder nedenler açısından dikkatle irdelenmelidir
2
Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
A-Renal Sebepler1. Renal Parankimal Hastalıklara Bağlı Hipertansiyon2. Renovasküler Hipertansiyon3. Primer sodyum retansiyonu :
Liddle’s sendromu, Gordon sendromu
B-Endokrin Kökenli Hipertansiyon
C-Nörolojik Sebeplere Bağlı Hipertansiyon
D-Ekzojen Sebeplere (ilaçlar ve yiyecekler) Bağlı Hipertansiyon
3
Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
E-Sistolik Hipertansiyon
F-Diğerleri ◦ Aort koarktasyonu◦ Gebelik hipertansiyonu◦ Psikojenik-psişik sebepler:hiperventilasyon,alkol
kesilmesi durumu,perioperatif durum◦ Artmış intravasküler volüme bağlı hipertansiyon:
alkol, nikotin,eritropoetin tedavisi, polisitemi ve hiperviskozite
4
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
5
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal-
Renovasküler– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
– Renal arter stenozu– Küçük piyelonefritik
böbrek– Büyük hidronefrotik
böbrek– Renin sekrete eden
tümör
6
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
7
• Akromegali• Hipotiroidizm• Hipertiroidizm• Hiperkalsemi• Cushing hastalığı• Karsinoid tümörler• Ekstraadrenal kromaffin
hücre kökenli tümörler (paraganglioma)
• Hipoglisemi• Adrenal patolojiler
Cushing sendromuPrimer hiperaldosteronizmKonjenital adrenal
hiperplaziFeokromositoma11.βOHSD eksikliği veya
inhibisyonu(likoris alımı)
Endokrin Kökenli Hipertansiyon
8
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
– Ko-arktasyon– Vaskülit
• Takayasu• Poliarteritis• Skleroderma
9
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– İyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
10
• Hormonlar:E2(OKS)Glukokortikoidler MineralokortikoidlerSempatomimetiklerAnabolik steroidler
Ekzojen sebeplere (ilaçlar ve yiyecekler) bağlı
Hipertansiyon
• Siklosiporin,Takrolimus• MAOİ ile tiraminli gıdalar• Likoris alımı• NSAİİ• Kafein• Kokain• Alkol
11
◦ Disülfiram
◦ Efedrin
◦ Fenilpropanolamin
◦ Ergotamin
◦ Ketamin
◦ Bromokriptin
◦ Metoklopramid
◦ Sandostatin LAR
◦ Trisiklik antideprasanlar
◦ İnsektisitler
◦ Lityum
◦ İndinavir
◦ Bitkisel ilaçlar
Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
Ekzojen sebepler (ilaçlar ve yiyecekler)Ekzojen sebepler (ilaçlar ve yiyecekler)
12
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
– Kronik Renal Yetmezlik
– Polikistik böbrekler
13
Sekonder hipertansiyon nedenleri
• Düzelebilen – Renal– Endokrin– Vasküler– Iyatrojenik/toksik
• Düzelmeyen– Renal– Monogenik
sendromlar
14
Hipertansiyonun monogenic sendromları diüretikler tarafından inhibe edilen Na+ kanallarının moleküler varyantlarına bağlı gelişir
Mineralocorticoid reseptörü
Glukokortikoid Remediable Aldosteronizm (GRA)
Belirgin Mineralokortikoid fazlalığı (AME) Geller’s sendromuSpironolactone
15
Artmış intrakranial basınçObstrüktif Uyku Apne Sendromu (OSAS)KuadroplejiAkut porfiriaFamilyal disotonomiKurşun zehirlenmesiGuillan-Barre sendromu
Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
Nörolojik Sebeplere Bağlı Hipertansiyon
16
Sistolik Hipertansiyon– Aort yetmezliği– AV fistüller,PDA– Tirotoksikoz,hipertiroidi– Paget hastalığı– Beriberi– Arteryel rijidite
Sekonder Hipertansiyon Sebepleri
17
Endokrin Hipertansiyon
18
Akromegali
• Büyüme hormonu artışına bağlı gelişir
• Hipofiz adenomu-
makroadenom/mikroadenom
• Epifiz kapanmadan önce: Jigantizm
• Epifiz kapandıktan sonra: Akromegali
19
Klinik özellikler
• Cilt kalınlaşması• Terleme artışı• Başağrısı• Dudak/burun/dil
büyümesi• Artmış topuk yağ
yastığı• Miyopati / artropati• Karpal tünel
sendromu • Visseromegali
20
Klinik özellikler
• Büyük ayaklar ve eller
• Prognatizm
• Kafatası genişlemesi
• Kifoz
• Glukoz intoleransı/DM
• Hipertansiyon
21
22
Akromegali: Klinik şüpheAkromegali: Klinik şüphe
23
Akromegali: Klinik şüpheAkromegali: Klinik şüphe
24
Akromegali- Klinik şüpheAkromegali- Klinik şüphe
1991 2005
25
Akromegali- Klinik şüphe
26
Akromegali
• Glukoz-büyüme hormonu supresyon testi
• IGF-1 düzeyi ölçümü
• Diğer hipofiz hormonlarının değerlendirilmesi
• MRI
27
Akromegali
Tedavi
• Cerrahi (TNTS, transkraniyal)
• Somatostatin analogları
• Pegvisomant
• Radyoterapi
• HT düzelmezse; antihipertansif tedavi
28
HipotiroidizmHipotiroidizmÖdemli yüzKuru, soluk,soğuk
ciltKonstipasyonApatik görünümHafıza sorunları,
seksüel disfonksiyon
Bradikardi, kalp sesleri derin
Diyastolik HT
29
HipotiroidizmHipotiroidizmTanı: ST3, ST4 düşük, TSH yüksek: PrimerST3, ST4 düşük, TSH N veya düşük: SantralEKG sinüs bradikardisi, düşük voltaj, non-
spesifik ST-T değişikliklari
Tedavi: Levotiroksin ile replasmanHipotiroidinin düzeltilmesi kan basıncını da
düzletir◦ Düzelmezse: HT tedavisi
30
HipertiroidizmHipertiroidizmKlinik prezantasyon hiperadrenerjik
durumu taklit ederSemptomlar:Çarpıntı, tremor, dispne, güçsüzlük,
anjina, hiperaktivite, uykusuzluk, sıcak intoleransı, artmış iştaha rağmen kilo kaybı, noktüri, diare, seksüel disfonksiyon ve emosyonel labilite
31
HipertiroidizmHipertiroidizm
Fizik inceleme:Guatr, taşikardi, sistolik KB artışı,
nabız basıncı artışı, ısı artışı, nemli cilt, kapak çekilmesi-kapak gecikmesi, canlı refleksler ve hiperdinamik prekordiyum
Birinci kalp sesi şiddetli, midsistolik üfürüm,
Disritmi (atriyal)KKY bulguları
32
HipertiroidizmHipertiroidizm
33
34
Hipertiroidi Hipertiroidi Tanı:ST3, ST4 yüksek, TSH baskılıAyırıcı tanı çalışmaları
Tedavi:Antitiroid ilaçlarBeta blokerler, KKY-diüretikÖtiroidinin sağlanması HT’u düzeltirRAI tedavisiCerrahiGöz tutulumu tedavisi..
35
HiperkalsemiHiperkalsemiPrimer hiperparatiroidi
◦Adenom, hiperplazi, karsinom◦Ca yüksek, fosfor düşük, PTH yüksek◦Hipertansiyon tek prezantasyon olabilir◦Osteoporoz,◦Nefrolitiazis◦Vücut ağrıları◦Hiperkalsemi semptomları◦MEN ilişkili◦Tedavi: Cerrahi, hiperkalsemi tedavisi
HT düzelmezse ilaçlarla tedavi
36
CUSHİNG SENDROMU
Endojen ya da egzojen GC artışı
Glukokortikoid artışına bağlı bulgular
Mineralokortikoid etkinin artışına bağlı bulgular
Androjenlerin artışına bağlı bulgular
37
CUSHİNG SENDROMU Santral obezite
Ensede yağ yastığı
Pletorik görünüm
Aydede yüzü
Ciltte incelme
Pembe-mor strialar
Ekimozlar, akne
Hirsutizm-virilizm
Alopesi
Kas güçsüzlüğü
HİPERTANSİYON Glukoz-lipid
metabolizma bozuklukları
38
AKNE; PLATORE;AYDEDE
YÜZPLATORE;
SUPRAKLAVİKULER YAĞLANMA;HİRSUTİZM
39
İkizler
Aydede yüzDorsoservikal yağ
40
41
42
CUSHİNG SENDROMU
Hiperkortizolemi Tanısı
Plazma ve idrar serbest kortizol düzeylerinin
ölçümü Diurnal ritmin değerlendirilmesi Deksametazon baskılama testleri (2 mg)
43
CUSHİNG SENDROMU
Ayırıcı tanı (ACTH, 8 mg DST)
Görüntüleme yöntemleri
Tedavi (Cerrahi)HT düzelir: Düzelmezse antihipertansif
tedavi44
Karsinoid tümörlerKarsinoid tümörler
Karsinoid sendrom sekonder HT’un nadir bir nedenidir
Serotonin, bradikinin, diğer nörohormonlarKlinik: Kilo kaybı, flushing hissi, diare, HT,
hipotansiyon, bronkospazm, kalpde fibröz endokardiyal plaklar
Sağ kalp yetmezliği olgularında akla gelmeliTY, pulmoner kapak bulguları..
45
Karsinoid tümörlerKarsinoid tümörler
Tanı:◦AC filmi-sağ taraf hakim kardiyomegali◦EKG- sağ atrial genişleme, Sağ VH◦EKO: sağ kalp kapak bulguları◦5-HIAA ölçümü (idrar)
Tümör görüntüleme çalışmalarıTedavi: Cerrahi, medikal
46
HİPERTANSİYON VE ADRENAL
Cushing sendromu
Primer hiperaldosteronizm
Konjenital adrenal hiperplazi
Feokromositoma
47
Primer Hiperaldosteronizm
• Adenom, hiperplazi, nadiren karsinom• Daha önceki yayınlarda %0.1-0.4 arasında oran• Son yıllarda yapılan çalışmalarda sekonder-
endokrin hipertansiyonun en önemli sebebi olarak bildirilmektedir(%1-11)
• Dirençli hipertansiyonlularda % 20
• HT-Hipokalemi-Metabolik alkaloz tipik prezantasyon
• Ancak olgular normokalemik olabiliyor48
PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Semptomlar: Hipokalemi ve alkaloz: Halsizlik, güçsüzlük,
parestezi, kramplar, susuzluk hissi Fizik bulgular: Hipertansiyon Ortostatik hipotansiyon
49
Ne zaman PHA araştıralım?
• Hipertansiyon ve hipokalemi• Dirençli hipertansiyon• Adrenal insidentaloma
• Sekonder hipertansiyon şüphesi
50
PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Laboratuvar Plazma renin aktivitesi ölçümü
BaskılıPlazma aldosteron düzeyi ölçümü (yatarak
veya ayakta)Normal veya yüksek (>15 ng/dl)
Aldosteron/Renin > 20 ise PHA araştır
51
PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Mümkünse ilaçlar kesilmeli
İdrar aldosteron düzeyi (3 gün tuzlu diyet altında) Yüksek
Salin infüzyon testi
Ayırıcı tanıda yatarak-ayakta renin-aldosteron
52
PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Görüntüleme yöntemleri
Bilgisayarlı Tomografi
Manyetik Rezonans
I131-iodokolesterol sintigrafisi
Adrenal venöz örnekleme
53
PRİMER HİPERALDOSTERONİZM
Tedavi: Adenom: Cerrahi Hiperplazi:
Medikal tedavi (spironolakton)
• Cerrahi sonrası KB düşmezse medikal tedavi
54
Konjenital adrenal hiperplaziKonjenital adrenal hiperplazi
Deoksikortikosteron artışına bağlı
ortaya çıkan hastalıklar:
11β-hidroksilaz eksikliği 17-hidroksilaz eksikliği
55
KATEKOLAMİN ÜRETEN TÜMÖRLER
Nöral krest
Sempatoadrenal progenitor hücre(Nöroblast)
Kromafin hücre Sempatik ganglion hücresi
Adrenal içi Adrenal dışı
FeokromositomaParaganglioma
Ganglionöroma
Nöroblastoma
56
FEOKROMOSİTOMA
Prevalans: % 0.01-0.1/Hipertansif
popülasyon
• Tanı ve tedavi ile tam iyileşme
• Tanı konmazsa mortalite ..
Her yaşta görülebilir, ancak en sık
4. ve 5. dekatlarda görülür.
Erkek = Kadın57
FEOKROMOSİTOMA
Klinik:
En karakteristik bulgusu
paroksismal hipertansiyondur.
• Ataklar olmayabilir, normotansif bile olabilir
• Adrenal kitle olan hastalarda mutlak araştırılmalı
Güçlü kalp atımı
Soğuk, nemli el ve ayaklar
Solukluk-Flushing
Ortostatik hipotansiyon
58
FEOKROMOSİTOMA
Tanı: 24 saatlik idrarda
Metanefrin ve normetanefrin
Vanilil mandelik asit (VMA)
Serbest katekolamin düzeyleri
59
Görüntüleme yöntemleri
Bilgisayarlı Tomografi
Manyetik Rezonans
MIBG sintigrafisi
Perkütanöz venöz kateterizasyon
FEOKROMOSİTOMA
60
FEOKROMOSİTOMA
61
FEOKROMOSİTOMA
62
FEOKROMOSİTOMA
Tedavi: Cerrahi Hipertansif kriz ortaya çıkmasını
önlemek için operasyondan önce 10-14 gün -adrenerjik reseptör antagonistleri ile tedavi edilmesi gereklidir.
63
Hipertansiyon Tespit Edildiğinde;
• Süresi ve eski tedaviler• Halen kullanmakta olduğu ilaçlar
• Olası KB yükselten ilaçlar• Bitkisel ilaçlar, bitkiler
• Aile hikayesi• Sekonder nedenlerin semptomları • Hedef organ hasarı• Uyku apnesini düşündürür şikayetler• Diğer risk faktörleri
64
Fizik incelemeFizik incelemeKBBKIFundoskopiKarotis ve tiroid anormallikleriKalp sesleri, ritm, büyüklükRal-ronküs, akciğer muayenesiFemoral nabız, periferal nabızlar, ödemKarında üfürüm, Nörolojik değerlendirmeSekonder nedenlerin diğer bulguları
65
Laboratuvar incelemeleri
• Potasyum, kreatinin, glukoz, lipidler, ürik asit, kalsiyum, TSH
• Tam kan
• Tam idrar
• EKG, TELE
66
Kimlerde Sekonder Hipertansiyon Araştıralım?
< 20 yaş, > 50 yaş başlayan HTHedef organ hasarı olanlarAtaklar şeklinde KB yükselmesi tanımlayanlarTekrarlayan nefrolitiazisÜçlü kombinasyon antihipertansife rağmen
KB yüksek seyredenler (dirençli HT)Renal hastalık-operasyon tanımlayanlar Adrenal insidental kitleye eşlik eden HT
67
Kimlerde Sekonder Hipertansiyon Araştıralım?
Kilo kaybı-hipermetabolik durumHipokalemi-HT birlikteliğiUyku apnesi düşündürür semptomlarEndokrinolojik hastalık semptom-bulgularıAile hikayesi: MEN, VHL, Nörofibromatozis,
polikistik böbrek hastalığıMenstruasyon düzensizliği-seksüel
disfonksiyonErken ateroskleroz hikayesi
68