Upload
nursel-yilanci
View
231
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/30/2019 Endokrinoloji 1
1/76
ENDOKRNOLOJDo. Dr. Sibel HAYRETDA
7/30/2019 Endokrinoloji 1
2/76
HORMON
Endokrin salg bezleri adndakisnrlvcut kesimlerince hazrlanaraksalglanan, difzyon veya dolamladiervcut kesimlerine tanarak, en az birdoku veya organda metabolik yoludzenleyici etkiye sahip, i btnln
korunmasna veya srdrlmesine hizmeteden kimyasal maddelerdir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
3/76
HORMON salg bezleri (=endokrin bezler), tek tek hcreler yada
hcre guruplar tarafndan hcreler aras svyasalglandktan sonra kan ile uzak dokulara tanp, kendileriiin zgn reseptrler zerinden hedef doku (= targetdoku) veya organlarn almasn dzenleyen kimyasalhabercilerdir.
RESEPTR Genel anlamyla organizmann iinde yada dndaki
deiiklii haber alan oluumlardr. Duyu sistemi iin reseptrler; zel sinir sonlanmalar veya
zel hcrelerdir. Hormonlar yada dier kimyasal haberciler iin reseptrler;
hcrenin membran, sitoplazma veya nkleusunda yerlemiolan zgn protein moleklleridir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
4/76
HEDEF HCRE-ORGAN Hormonlar kanda dolarken btn doku hcreleri ile
temas edebilirler.
Ancak etkilerini sadece belirli hcrelerde vedokularda gsterir.
Bu hcrelere ve organlara hedef hcre veya organdenir.
Hormonlarn kandaki miktar ok az olmasna karnhcrelerdeki zgl reseptrleri bu hormonlara karok duyarldr.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
5/76
HORMONLARIN SINIFLANDIRILMASI
1. Kimyasal yaplarna gre2. Etkilerine gre
3. Salglandklar dokuya gre4. Fiziko-kimyasal zelliklerine gre.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
6/76
7/30/2019 Endokrinoloji 1
7/76
Hormonlarn kimyasal yaplarna gresnflandrlmas
PeptidYaplar(Genellikle suda znrler)
Hipotalamik serbestletici(=releasing) h.lar PIH hari)
Hipofiz h.larnslin, glukagon
PTH Steroid yapllar
(Genellikle lipidde znrler)
Adrenal korteks hormonlarCinsiyet hormonlar
Aminoasit yapllar
(Genellikle sudaznrler)
Katekolaminler
yodotironinler
7/30/2019 Endokrinoloji 1
8/76
Hormonlarn etkilerine gre snflandrlmas
7/30/2019 Endokrinoloji 1
9/76
Hormonlarn salglandklar dokuya gresnflandrlmas
1. Hipotalamik serbestletici hormonlar
2. Hipofiz hormonlar3. nhipofiz hormonlarnn trofik etkisi ile salglanan
hormonlar.
4. Dier endokrin dokulardan salglananlar.
Trofik hormon:kinci bir endokrin bezin salglama fonksiyonunu
stimle eden hormondur.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
10/76
Hormonlarn fiziko kimyasal zelliklerine gresnflandrlmalar
Suda znenlerPeptidyapllar,
katekolaminler
Lipitde znenlerSteroidyapllar,
tiroid h.lar, 1,25
dihidroksikolekalsiferol
7/30/2019 Endokrinoloji 1
11/76
Hormonlarn temel fonksiyonlar
Deien d koullara ramen i ortamdakidengenin srdrlmesi,
Enerji retimi, kullanm ve depolanmasnn
dzenlenmesi remenin dzenlenmesi Byme ve gelimenin dzenlenmesi
olmak zere 4 temel fonksiyonu gerekletirirler.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
12/76
Hcreler aras iletiim tipleri1. Nral iletiim ( nromodiyatrlerle
salanr)2. Endokrin iletiim (hormonlarla salanr)
a. Genel iletiimb. Parakrin iletiimc. Otokrin iletiim
3. Nroendokrin iletiim (nrohormonlarlasalanr).
7/30/2019 Endokrinoloji 1
13/76Hcreler aras iletiim tipleri
7/30/2019 Endokrinoloji 1
14/76
Hcreler aras iletiimde rol alan
kimyasal haberciler:
1. Birinci haberciler:Ekstraselller svda
bulunurlar. rnek: Hormonlar, nroreglatrler
2. kinci haberciler:Hcreii svda (sitoplazma)bulunurlar.
rnek: eitli enzimler ve enzim sistemleri
7/30/2019 Endokrinoloji 1
15/76
Nroreglatrler
Nroreglatrler:Sinir sistemindekiiletiimde rol alan maddelerdir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
16/76
Nromediyatrler:Bir sinaps iindekiiletiimde rol alan maddelerdir.
Nrotransmitterler:Presinaptik utansalnp impulsun postsinaptik membranageiini salarlar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
17/76
Nromodlatrler:Sinapslardaki impulsgeiini hzlandran veya yavalatabilenayarlayclardr.
Nrohormonlar:Sinir ucundansalglanrlar, fakat uzak dokulardaetkili olurlar
rnek: Hipotalamik salglatchormonlar, oksitosin, ADH.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
18/76
HORMONLARIN ETK MEKANZMALARI
Hormon Reseptrleri Ve Reseptrlerin Hormonlar zerindekiEtkisi
Hormonlar,hcresel ilevlerini hedef hcrede bulunanreseptrlerine balanarakgerekletirirler. Bu reseptrler:
1)hcre membran stnde ya da iindebulunabilir,peptid/protein hormonlarn ve katekolaminlerinreseptrleri bu zelliktedir
2)hcre iinde sitoplazmada ya da nukleusun iindeolabilirler,steroid ve tiroid hormonlarn reseptrleri bunarnektir
Reseptrler genelde tek bir hormona zgdr.Hormon-reseptretkileimi,sinyaloluturan bir dzenekle eleir ve bu daenzimlerin, tayc proteinlerin ya da bakabazyaplarnaktivite ya da deriiminideitirerek hcre ii ilevleri etkiler.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
19/76
HORMONLARIN ETK MEKANZMALARI
Suda eriyen hormonlar (amino asit ve protein yapl
hormonlar) hcresel olaylar membranayerlemi reseptrleri
araclyla dzenlerler.
Bu mekanizmaya gre hormon (1. haberci) hcreyzeyindeki reseptrne balannca siklikAMP(cAMP)(ikinci haberci) oluur.
kinci haberci olan cAMP hcre iine diffze olarakhcrenin farkl fonksiyonlarnn gerekletirilmesinisalar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
20/76
HORMONLARIN ETK MEKANZMALARI
Yada eriyen hormonlar steroidyapl hormonlardr ve kollesterolden
sentezlenirler.
Kortizol, progesteron, strojen, testeron ve tiroksin
hareketli reseptr mekanizmas ile etki gsterirler,bu hormonlarn zel reseptrleri ekirdektedir.
Bu mekanizma ile alan hormonlar hcre
fonksiyonlarn etkileyen proteinleri sentezleyerekgrevlerini yerine getirirler.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
21/76
Hormonlarn etki ekilleri
1. Membrandan geirgenliin zellikle iyon
geirgenliinin deitirilmesi2. Hcre ii ikinci haberci sistemlerinin aktivasyonunun
deitirilmesi
3. mRNA da transkripsiyonunun aktivasyonu.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
22/76
HormonalYantlarnOluturulmas1-Peptid/protein ve katekolamin hormonlara
yantn oluumuna,ikinci haberci sistemler araclkeder.Peptid/proteinve katekolamin hormonlar sz konusu
olduunda,bu maddeler hcre zarn geemez,hcrezar zerinde ya da iinde bulunan reseptrlerinebalanrlar. Bu balanma sonucu ortaya kanetkileim,bir ikinci habercinin retilmesini salar,bu
molekllerde hormonalyantn olumasnsalar.Genellikle hcre zarnda yer alan reseptrleikinci haberci arasnda bir G protein bulunur ve ikincihabercinin oluumuna araclk eder.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
23/76
7/30/2019 Endokrinoloji 1
24/76
Hormonlarn etkilerine araclk eden ikincihaberciler
eitli enzim sistemlerinin oluturduu ikincihaberciler.GTP araclyla oluanlar
c AMPc GMPIP3, DAG
Ca ++, Ca++balayc proteinler Dierleri.
rn: tirozinkinaz
7/30/2019 Endokrinoloji 1
25/76
cAMP ikinci haberci sistemi
7/30/2019 Endokrinoloji 1
26/76
cAMP ikinci haberci sistemi
7/30/2019 Endokrinoloji 1
27/76
c-AMPninaraclk ettii etkiler
yon kanallarnda geirgenliin deimesi
Aktif trasport mekanizmalarnda deiiklik
Lipidlerinykm
Glikojen ykm Glikojen sentezi
DNA sentezi
Mitokondriden Ca++ serbestlenmesi
E.Rda protein sentezi
Mikrotbl oluumu, sekresyon
7/30/2019 Endokrinoloji 1
28/76
Hcre zar fosfolipidleriHormon-reseptr etkileimi,zarabal bir enzim olan fosfolipaz Cyiaktifler,bu enzim zellikle fosfotidilinositolden diailgliserol (DAG)ve inositoltrifosfat (IP3) isimli ikinci habercinin sentezlenmesineneden olur.
nositoltrifosfat endoplazmik retikulum gibi hcre ii depolardankalsiyumun serbestlemesine neden olur.
Kalsiyum proteinkinaz Cyi aktifler.
Enzimlerin proteinkinaz C tarafndan fosforillenmesiaktiflenmelerine ya da basklanmalarna neden olur,bu da hormonunhedef hcredekiyantnoluturur.
Proteinkinaz Cnin etkinlii diailgliserol tarafndan daartrlr.Diailgliserol daha sonra araidonik aside hidrolizeolur.Araidonik asit prostaglandinlerin ncldr ve hormonalyantayrca etkiler.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
29/76
IP3
haberci sistemi
7/30/2019 Endokrinoloji 1
30/76
IP3 haberci sistemi
7/30/2019 Endokrinoloji 1
31/76
nositol fosfolipidlerini ikinci haberci olarakkullanan hormonlar
Adrenalin
Noradrenalin
Dopamin
ACTH
ADH
Anjiotensin II
Byme faktrleri
Mitojenler
ntestinalhormonlarn ou
7/30/2019 Endokrinoloji 1
32/76
Kalsiyum-kalmodlin
Hormon-reseptr etkileimi hcre zarnda kalsiyumkanallarnnalmasna neden olur,kalsiyum hcreiine girer.
Kalsiyum,endoplazmik retikulum gibi hcre ii
depolardan da salnabilir.
Kalsiyum iyonlar kalmodlin proteinine balanr,bubirleim kalsiyuma baml enzimlerin aktivitesini
deitirir,hcre iiyantnolumasnsalar.nslin,LH,Prolaktin,TSH
7/30/2019 Endokrinoloji 1
33/76
Protein/peptid hormonlar etkilerini G proteinlere balikinci habercilerden bamsz olarak dagerekletirebilirler ya da
baka ikinci haberci mekanizmalar hormonalyantlaroluturabilir.
rnein1. ikinci haberci olan cGMP atriyalnatriretik peptidin
etkisine araclk eder.2. Yine bir peptid hormon olan inslin,hcre
yzeyindeki reseptrne balandnda reseptrnhcre ii ucundaki bir blgenin fosforillenmesine ve
hcre iinde baz proteinlerin fosforillenerek (ya dadefosforillenerek) etkilerinin deimesine nedenolur,bylece hcreninyantnsalar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
34/76
cGMP ikincil haberci sistemi
7/30/2019 Endokrinoloji 1
35/76
2-Steroid ve tiroid hormonlarn etkisi protein sentezinin
artylagerekleir.Peptid/protein hormonlar vekatekolaminlerin tersine,steroid ve tiroid hormonlar hcreiine girer ve sitoplazma ya da nukleustaki reseptrlerinebalanrlar.Hormon-reseptr etkileimi reseptrde bir
biim deiikliine yol aar,reseptrn nukleustaki DNAzerinde kendisine zg bir blgeye balanmailginliiartar.Sonuta belli genlerin translasyonu,transkripsiyonuartar.Bu,hormonun hedef hcrede oluturduuyantsalar.Bu tip hormonlarn etkisi sonuta protein sentezinigerektirdii iin biyolojik etkinin gzlenebilmesi iin saatlergemesi gerekir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
36/76
Hormon salg reglasyonu
Hormonlar kontrolsz ve bana buyrukekilde salglanmazlar. Salglar farklekillerde vcut gereksinimine uygun
dzeyde tutulur. Bunlar u ekildegruplanrlar; a)salgnn nrolojik kontrol
b)salgnn bir madde tarafndan kontrol c)salgnn yine bir hormon tarafndankontrol
7/30/2019 Endokrinoloji 1
37/76
1-Salgnn nrolojik kontrol:Hipotalamustaki birok endokrinfonksiyonlu ekirdein salgs dierbeyin ekirdekleri ve korteksin nrolojikbalantlarla oluan kontrolyle deiir.Dier taraftan birok endokrin bez
sinirleriyoluyla uyarlr.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
38/76
Releasing Faktrler Tirotropin-Releasing Hormon (TRH) :Hipotalamusun
birka nkleusunda birden retilen bir tripeptidtir.Hipofizden esasen TSH salnmnuyarr, ayrca dopaminve somatostatin salglayan hcreler de uyarlr kisomatostatinin TSH zerinde inhibitr bir etkisi vardr.T3 (Triiyodotronin)n TRH ve TSH zerinde negatif
feed-back etkisi vardr. Gerekte tm beynin yardanfazlasnda TRH bulunduu iin, bunun otonomik sinirsisteminin santral reglatr olabilecei dnlmektedir.
Gonadotropin-Releasing Hormon (GnRH) :10 aminoasitlibir peptidtir. Hipofizden LH ve FSH ismindeki ikigonadotropik hormonun salglanmasn etkiler. strojengibi gonadal steroidlerinyansra over ve testis de inhibinadnda bir peptid salarak FSHyibasklayabilirler. GnRHbiyolojik aminlerin ve asetil kolinin dzenledii diernronal sistemlerin etkisi altndadr
7/30/2019 Endokrinoloji 1
39/76
Kortikotropin-Releasing Hormon (CRH):14Aminoasitli bir peptidtir. Hipofizde bazofilikhcrelerden ACTH salnm iin Vasopressinle
sinerjik alr. ACTH adrenal korteksten bataglikokortikoidler(kortizol) olmak zeremineralokortikoid ve androkortikoid salglatr.
Growth Hormon-Release-nhibiting Hormon(GHRIH; Somatostatin): Somatostatin hipofizdekisomatotrop hcrelerden GH salnmn inhibe eder.Ayrca inslin, glukagon, sekretin ve gastrin gibinemli baka bileiklerin salnmn da inhibe ederki bu da metabolizmann kontrolnde kilit bir rololduunu dndrmektedir. Merkezi sinirsisteminde nrotransmitter olarak rol almaktadr.
Somatostatin analoglarnn antiproliferatif etkisivardr ve baz kanserlerin tedavisindekullanlmaktadrlar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
40/76
Prolaktin-Releasing Faktr (PRF) :n hipofizdeki laktotrophcreleri uyarabilmekte ve meme dokusunda st retiminisalamak zere prolaktin salglatmaktadr. Ancak dier bazpeptidler (Tiroid-releasing faktr, VIP, oksitosin) de kanPRL seviyesini artrabilirler.
Prolaktin-release Inhibiting Faktr (PIF) Melanosit-stimlan hormon-Releasing Faktr (MRF) Melanosit-stimlan hormon-release Inhibiting Faktr (MIF)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
41/76
2-Salgnn bir madde tarafndan kontrol:Hormonun etkin olduu maddenin kan dzeyi
ayn zamanda hormonun salgsnn kontrolndede etkilidir. rnein PTH (parathormon) kan Cadzenlenmesinde etkendir. Ancak kan Camiktar azalrsa PTH salg ve sentezi artar,kanCa dzeyi artarsa PTH salgs azalr. CT
(calcitonin) de ise bunun tam tersi geerlidir.nslin kan glukozunun dzenleyicisidir. Ancakkan glukozu artarsa inslin salg ve senteziartar,kan glukozu belli dzeyin altna inerseinslin salgs inhibe olur. u halde grld
gibi hormonun hedef maddesi ayn zamanda ohormonun salgsnn artp azalmasna etkenolmaktadr.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
42/76
3-Hormon salgsnn yine bir hormonla kontrol(feedbackkontrol):
Hormonun salgsn uyard hedef hormonun kandaki dzeyikendi salgsn kontrol eder. rnein TSH tiroidden T3/T4salgsn artrr buna karn kanda T3/T4 n artmas ise TSHsalgsn azaltr. Kanda T3/T4 n azalmas ise TSH salgsnnartmasna sebep olur. Balca iki tip feedback kontrol vardrbunlar pozitif ve negatif feedbacktir. Genelde grlen negatiffeedbacktir ve yukarda TSH rnei bir negatif feedbacktir.
ACTH-kortizol ilikisiyle de bunu rnekleyebiliriz. Kandakortizol azaldnda ACTH salgs da artar,kanda kortizoldzeyinin artmas ise ACTH salgsn inhibe eder. Ksacafeedback kontrolndeki iki hormonu kan kan dzeyi tersorantldr,fizyolojik koullarda her ikisi de kanda ykselmez.
Pozitif feedback ok daha az grlen bir olgudur. En tipik rneikadnlarda ovulasyon dneminde LH-E2 ilikisidir. E2 nin
artmasyla LH salgsn,LH armas tekrar E2 artmasn salaryani ilemde heriki hormonun deiimi ayn ynde olur ve artar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
43/76
Endokrin Bezler Hormon salglayan ve salglarn kana veren bezlerdir.
Bir bezin ya da dokunun endokrin bir fonksiyonu varsa, uzelliklere sahip olmas gerekir:
1. Bu doku vcuttan kartld zaman dokunun dolaysylasalgsnn yokluu nedeniyle bu dokunun hormonuna zg
noksanlk bozukluklarnn gzlenmesi gerekir.2. Vcuttan kartlan doku vcudun baka bir yerine implante
edildiinde semptomlarn ortadan kalkmas gerekir.3. Bu dokunun vcuttan kartlmasndan ve noksanlk
semptomlarnn gzlenmesinden sonra, bu dokunun hormonuvcuda enjekte edildiinde arazn ortadan kalkmas gerekir.
E d k i B l H l (1)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
44/76
Endokrin Bezler ve Hormonlar (1)
Hormon
salglayan doku
Hormon
Pankreas nslin, glukagon, somatostatin,pankreatik polipeptid
Bbrekler Renin, Eritropoietin, 1,25
dihidroksikolekalsiferolG.I Kanal Enterogastronlar
Karacier ve dierbaz hcreler
IGF I (=inslin- like growthfaktr-I, somatomedin-C)
Thymus Timosin (=timopoietin)
Pineal Bez Melatonin
E d k i B l H l (2)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
45/76
Hormon
salglayan doku
Hormon
Plasenta CG (=Korionik gonadotropin)Estrojen, progesteron,plasental, laktojen=hPL
Kalp ANF (=atriyal natriretikfak.=atriopeptin= auriculin.)
Monosit ve
Makrofajlar
IL 1 (= interlkin-1 v.b) TNF
(= tmr nekrozis faktr)dier monokinler.Deiik Baz Hcreler zgn byme faktrleri. rn.
NGF= sinir byme faktr
EGF, OGF, PDGF, IGF
Endokrin Bezler ve Hormonlar (2)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
46/76
7/30/2019 Endokrinoloji 1
47/76
Hipofiz hipotalamus ilikisi Hipofiz bezi kan damarlar ve sinir lifleri ile
hipotalamusla balantldr. Bu balant sinirsistemi ile endokrin sistem arasndaki direktbir balantdr.
Hipotalamus ile adenohipofiz arasndakibalant hipotalamik-hipfiziel portal sistemad verilen damar sistemi ile salanr.
Hipotalamus ile nrohipofiz arasndakibalant ise sinirler araclylagerekletirilir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
48/76
Hipofiz-hipotalamus ilikisi
Hipotalamus; Adenohipofizden salglanan hormonlarn
salglanmasn dzenleyen salglatc(releasing) ve salgy durdurucu (inhibiting)hormonlar salglar. Bu hormonlar kan yoluylahipofize gelir.
Antidiretik hormon (ADH) ve oksitosinhormonlarn sentezler, depolar venrohipofizden salglatr. Bu hormonlarsinirin aksonu araclyla hipofize gelir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
49/76
Hipotalamus-hipofiz
7/30/2019 Endokrinoloji 1
50/76
Nrohipofiz hormonlar
Nrohipofizden hipotalamustasentezlenen 2 hormon salglanr.
1. Antidiretik hormon (ADH)2. Oksitosin
7/30/2019 Endokrinoloji 1
51/76
Antidiretik hormon (ADH)
Antidiretik: idrar atlmn azaltan ADH dier adyla vazopressinin ana grevi
vcut sv dengesinin dzenlenmesine katkda
bulunmaktr. ADH nn hedef organ bbreklerdir. Bbreklerden su geri emilimini artrarak,
idrar yoluyla su atlmn azaltr. Dehidrasyon ve koma gibi kan sv miktarnn
azald durumlarda ADH salgs artar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
52/76
7/30/2019 Endokrinoloji 1
53/76
7/30/2019 Endokrinoloji 1
54/76
Oksitosin
Oksitosin doum esnasnda uteruskasnn kaslmasn, doumdan sonra dast salglanmasn uyaran bir
hormondur.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
55/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
56/76
Byme Hormonu (BH) Tek bir zel hedef organ olmayp btn
vcut blmlerini etkileyerek bymeyiuyarr.
En belirgin etkisi ocuklarda ve adelosandnemde doku kitlesini artrarak (proteinsentezi) ve hcre blnmesini uyararakbymeyi hzlandrr.
Uzun kemiklerin epifiz plaklar zerinedorudan etkiyerek epifiz plaklarnndevamlln salar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
57/76
BH yetersizlii
Byme dnemindeki bir kiide BHsalgs yetertsiz olursa epifiz plaklarerken kapanr ve vcut bymesi durur
dwarfizm (ccelik)ortaya kar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
58/76
BH fazlall Tersine BH sekresyonu adolesan dnemin
sonuna doru azalmazsa giantism (devlik)oluur ve kiinin boyu uzamaya devam eder.
BH sekresyonu normal byme bittiktensonra fazla olursa akromegali (acromegaly)ad verilen durum ortaya kar.
Akromegalide bataki, ellerdeki ve
ayaklardaki kemiklerde uzamadan ziyadekalnlama ortaya kar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
59/76
BH nn genel etkileri
Protein sentez hzn artrr, Protein yklmnazaltr, Glikoz kullanmn azaltr, nler; enerjikayna olarak karbonhidrattan yaadoru bir kayma olmasn salar,
B m H m nunun pl m
7/30/2019 Endokrinoloji 1
60/76
Byme Hormonunun plazmaglikozunun ayarlanmasna etkileri
GlikozAmino asit
ve Gliserol
TrigliseritlerSYA+Gliserol
Ya Dokusu
KaracierdeGlikoneogene
z
SYA Oksidasyonu
Byme Hormonu
Dokular
Glikoz
++
-
7/30/2019 Endokrinoloji 1
61/76
BH salgsnn kontrol
BH salgs hipotalamusta retilipadenohipofize aktarlan iki hormontarafndan kontrol edilir;
1. Byme hormonu salglatc hormon2. Byme hormonu salgsn durdurucu
hormon
B H k
7/30/2019 Endokrinoloji 1
62/76
Byme Hormonunun sekresyonunundzenlenmesi ve etkileri
Egzersiz
UykuStresDk Plazma Glikozu
Hipotalamus
n Hipofiz
Karacier
Proteinsentezi vebymenin
uyarlmas
Karacierde
glukoneogenez
art
Glukozun
dokulara
giriinin
engellenmesi
Somatomedinler
BymeHormonu
Somatostatin
(+)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
63/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
64/76
Prolaktin
Prolaktinin kadnlarda iki grevivardr;
1. strojen (dii cinsiyet hormonu) ilebirlikte gebelikte meme bezlerindememe kanallarnn geliimini uyarr.
2. Doumdan sonra meme dokusunda st
retimini uyarr.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
65/76
P l k i l k l
7/30/2019 Endokrinoloji 1
66/76
Prolaktin salgsnn kontrol
Prolaktin salgs hipotalamustaretilip adenohipofize aktarlan ikihormon tarafndan kontrol edilir;
1.Prolaktin salglatc hormon2.Prolaktin salgsn durdurucuhormon
7/30/2019 Endokrinoloji 1
67/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
68/76
Tiroid stimle edici hormon(TSH)
TSH tiroid bezi hormonlarnnsekresyonunu ve sentezini uyarr.
TSH nn fazla salglanmas goiter (guatr)olarak sisimlendirilen tirodi beziningenilemesine yol aar.
TSH sekresyonu hipotalamusta retilen
tirotropin salglatc hormon ile kontroledilir.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
69/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
70/76
Adrenokortikotropik hormon (ACTH)
ACTH bbrek st bezindenglukokortikoidler olarak adlandrlan steroidyapl hormonlarn retimini ve salgsnartrr.
ACTH salgs hipotalamustan salglanankortikotropin salglatc hormon tarafndandzenlenir.
Stres, islin, AAADH ve dier hormonlarkortikotropin salglatc hormon salgsnfeedback mekanizmalar ile etkileyerekACTH salgsn artrrlar.
7/30/2019 Endokrinoloji 1
71/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
72/76
Luteinizan Hormon (LH)
Ovulasyon-Yumurtlama; overlerden olgun yuurtahcresinin aylk peryotlar halinde salnmas LH ovulasyonu uyaran gonadotropik bir
hormondur. LH nn hedef organ
Ekeklerde testislerdeki interstitial hcreler ki buhcreler testesteron salglarlar.
Diilerde ise overlerdir. LH salgs progesteron, strojen ve testesteron
gibi hormonlarla feedback olarak dzenlenegonadotropin salglatc hormon tarafndankontrol edilir.
d h f h l
7/30/2019 Endokrinoloji 1
73/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
7/30/2019 Endokrinoloji 1
74/76
Follikl stimle edici hormon (FSH)
FSH da bir gonadotropik hormondur. FSH diilerde menstruel siklus boyuncaovelerde follikl hcrelerinin
bymesini ve follikl hcrelerindenstrojen salnmasn uyarr. Erkeklerde FSH testislerde spermreten hcreleri uyarr.
Salgs gonadotropin salglatc hormonile kontrol edilir.
d h f h l
7/30/2019 Endokrinoloji 1
75/76
Adenohipofiz hormonlar
1. Growth hormon(GH)-Byme hormonu(BH)2. Prolaktin
3. Tiroid stimle edici hormon(TSH)4. Adrenokortikotropik hormon (ACTH)5. Luteinizan hormon (LH)
6. Follikl stimle edici hormon (FSH)7. Melanosit stimle edici hormon (MSH)
Melanosit stimle edici hormon
7/30/2019 Endokrinoloji 1
76/76
Melanosit stimle edici hormon(MSH)
MSH nn insanlarda rol tam olarakbilinmez,
Aktif bir hormonun prekrsr
(ncs) olarak snflandrlr.