Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
ENERGIEVISIE GEMEENTE WESTLAND
Op weg naar een duurzame energievoorziening
Status: def in i t i e f
Vers ie : 1 .1
Datum: mei 2007
Energievisie gemeente Westland 1
Energievisie gemeente Westland 2
Inhoudsopgave Inhoudsopgave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Samenvat t ing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
1 . In le id ing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2 . Leeswi j zer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
3 . A lgemeen st ra teg isch kader W est land . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
4. Karakte r iser ing ro l tu inbouwsector / gemeente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
5. A lgemeen Europees- , r i jks- en provinc iaa l be le id . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
5.1 Provinc iaa l be le id . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
6. Ri jks-en p rovinc iaa l be le id ver taa ld naar de tu inbouw .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
7. Gemeente l i jk mi l ieube le id . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
7.1 Schi l lenmodel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
7.2 Regionale ontwikke l ingen rond de toepass ing van duurzame energ ie . . . . . . . . . . . . . . 19
8. Energ ievis ie gemeente W est land. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
8.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
8.2 Energ ievis ie op bedr i j fsn iveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
8.3 Energ ievis ie b i j een c luster van bedr i j ven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
8.4 Energ ievis ie b i j een gebiedsger ichte benader ing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
B i j lage:
- Energ ievis ie gemeente W est land (Ecofys B.V. , september 2006)
Energievisie gemeente Westland 3
Energievisie gemeente Westland 4
Samenvatting
De Energ ievis ie gemeente W est land “Op weg naar een duurzame energ ievoorzien ing”
is een bele idsnota d ie op hoofd l i jnen aangeef t hoe W est land zich opste l t in het
t rans i t ieproces naar een duurzame energ ievoorzien ing.
Aangesloten is b i j het r i j ksbele id om deze omzet t ing b innen een per iode van 50 jaar te
rea l iseren.
De Energ ievis ie gemeente W est land “Op weg naar een duurzame energ ievoorzien ing”
moet tezamen met het b i jgevoegde onderzoeksrappor t van Ecofys B.V. worden
gelezen. Het rappor t bevat technische achtergrondinformat ie en een aanta l
aanbevel ingen. Niet a l le aanbevel ingen /opt ies van Ecofys z i jn overgenomen. Het
bet ref t h ie r de aanbevel ingen: voeren van een f inanc iee l s t imuler ingsbele id , opze t ten
e igen energ iebedr i j f en een s tat iegeldregel ing in het kader van het grondbele id . De
aanbevel ingen d ie wel z i jn overgenomen staan vermeld in hoofdstuk 8 van de
onderwerpel i jke nota.
Op deze p laats wordt de hoofdl i jn van de energ ievis ie benadrukt d ie aangeef t dat de
t rans i t ie naar een duurzame energ ievoorzien ing b i j voorkeur gereal iseerd d ient te
worden via een decentra le benader ing. Hiermee wordt bedoeld dat de t rans i t ie naar
een duurzame energ ievoorzien ing vanaf het bedr i j fsn iveau via c luste r ing naar een
gebiedsger ichte aanpak gereal iseerd d ient te worden. Hie rb i j neemt met name de
loka le g lastu inbouwsector een prominente p laats in .
Het vorenstaande laat onver le t dat W est land meewerkt aan (haalbaarheids)s tud ies om
centra le duurzame energ ieconcepten nader te onderzoeken.
Energievisie gemeente Westland 5
Energievisie gemeente Westland 6
1. Inleiding
Onze huid ige manier van leven is e r nog s teeds op gebaseerd dat be taa lbare
energ iebronnen in ru ime mate beschikbaar z i jn . De voorraad van foss ie le brandstof fen
wordt in toenemend tempo in kor te t i jd ve rbru ik t . Di t komt n ie t a l leen doordat we ze l f
s teeds meer energ ie verbru iken, maar ook door de opkomende indust r ia l isat ie en
welvaar ts toename in het voormal ige Oostb lok, Ind ia en Azië.
Het were ldwi jde energ ieverb ru ik neemt een zodanige omvang aan dat het
In ternat ionale Energ ie Agentschap ( IEA) in Par i j s z ich daarover in haar jaar l i jkse
rappor tage (W or ld Energy Out look 2006) zeer bezorgd u i t laat .
Zo vermeld d i t rappor t dat zonder ext ra be le id de vraag naar energ ie in de komende 25
jaar met meer dan 50% zal s t i jgen. De p roduct ie van o l ie en gas za l z ich s teeds meer
concentreren in een beperkt aanta l gebieden , waaronder het Midden-Oosten en
Rusland. Hun machtsposi t ie ve rgroot , de afhanke l i jkhe id van Europa en Amer ika
groei t .
Omdat er vo lgens het IEA n iet genoeg word t geïnvesteerd in de o l ie- en gassector
worden e r voor de toekomst nog forse verhogingen van de o l iepr i js verwacht . Vanwege
de koppel ing van de gaspr i js aan de o l iepr i js is deze ontwikke l ing vanui t economisch
oogpunt , voor met name de tu inbouw in W est land, zeer ongewenst .
Het IEA roep t overheden indr ingend op om meer te doen aan energ iebespar ing, en om
het gebru ik van b iobrandstof fen en andere vormen van duurzame energ ie meer te
s t imuleren.
De gevolgen van de toenemende vraag naar energ ie voor ons loka le mi l i eu en in wi jde r
verband het k l imaat la ten zich raden. Een versnelde verander ing van ons k l imaat , met
a l le gevolgen van d ien voor onze deels beneden de zeespiegel ge legen gemeente,
toenemende verzur ing en luchtveront re in ig ing .
Onze energ ievoorzien ing is op d i t moment in a lgemene zin n ie t duurzaam en dat moet
veranderen.
Dat h iervoor op kor te termi jn in een hoog ontwikke lde omgeving, waar a l ver regaande
energ iebespar ingsmaatregelen zi jn get rof fen - d i t in ve rgel i jk ing met opkomende
economieën - meer ingr i jpende en kostbaardere ingrepen nodig z i jn , is evident . Op de
lange termi jn za l b l i jken dat deze ingrepen noodzakel i jk waren om onze economie en
leefomgeving n ie t a l leen in s tand te houden maar ook fundamenteel te verbeteren.
B i j het t re f fen van deze ingrepen is veel dur f nod ig. A l leen dan is een omschakel ing
naar een u i te indel i jk vo l led ig duurzame energ iehuishouding mogel i jk . Door te durven
investeren in ontwikke l ingen en maatregelen d ie goed zi jn voor het mi l ieu en - dus -
u i te indel i jk ook voor onze inwoners en ondernemers. Door de zorg voor een betere
mi l ieukwal i te i t n ie t te z ien a ls een bedre ig ing d ie kostbaar is o f a ls een woud van
regels , maar a ls een kans d ie een concurrent ievoorsprong op andere gemeenten
oplever t .
Energievisie gemeente Westland 7
In deze bele idsvis ie wordt , na een a lgemene beschouwing van de ro l van de op d i t
ter re in act ieve acto ren, voora l i ngegaan op de pos i t ie van de tu inbouwsector en de
ontwikke l ingsr icht ingen d ie er voor deze secto r te onderscheiden zi jn . De ro l d ie de
gemeente in d i t geheel inneemt en gaat innemen wordt eveneens duide l i j k . Er wordt
met name op de tu inbouwsecto r ingezoomd omdat deze sector 97% van de pr imai re
energ ievraag in deze gemeente voor haar rekening neemt ( indust r ie ter re inen 2% en
woningbouw 1%).
Energievisie gemeente Westland 8
2. Leeswijzer
Na de in le id ing waar in de noodzaak to t handelen wordt benadrukt worden in de
hoofdstukken 3 en 4 de a lgemene kaders neergezet waar in de ro l van de
g lastu inbouwsector en de gemeente in d i t doss ie r nader worden u i teengezet . Hierb i j
l ig t de nadruk op de ze l f regulerende ro l d ie de tu inbouwsector in d i t kader op zich
heef t genomen.
In hoofdstuk 5 wordt he t a lgemene bele idskader van het r i jk en de p rovinc ie vermeld,
waarna in hoofdstuk 6 een nadere ver ta l ing naar de tu inbouwsecto r p laatsvindt .
Tenslot te wordt in hoofdstuk 7 en 8 verwoord hoe W est land zich opste l t ten aanzien
van de a lgemene bele ids l i jn om een zo duurzaam mogel i jke energ ievoorzien ing te
bere iken.
Energievisie gemeente Westland 9
Energievisie gemeente Westland 10
3. Algemeen strategisch kader Westland
In de Vis ie Geenpor t W est land 2020 is de a lgemene st ra teg ische koers voor W est land
en het g lastu inbouwcomplex vastge legd. Hierb i j is voor de g lastu inbouw gekozen voor
vers te rk ing van deze sector in a l z i jn verscheidenheid.
Samen met a l le bet rokken par t i jen za l W est land een b i jdrage leveren aan de geste lde
doelen, waarvan de onderstaande doelen in het kader van de energ ievis ie de
be langr i jks te z i jn :
• de omvangr i jke herst ructurer ing van oude g lastu inbouwgebieden moet s lagen;
• verduurzaming van het complex za l verder gesta l te moeten kr i jgen;
• het n iveau van kennis en innovat ie d ient verder vers te rk t te worden.
Deze doels te l l ingen zi jn op een Tussenconferent ie tussen de g lastu inbouwsecto r ,
marktpar t i jen en be t rokken (gemeente l i jke) overheden nader aan de orde geste ld , d i t
ten behoeve van de opste l l ing van een bestuur l i j k a fsprakenkader voor de Greenpor ts
en sate l ie tgebieden in Neder land. Di t za l gebeuren aan de hand van de in jun i 2006
verschenen vis ie Greenpor t (s) Neder land “Mani fest in u i tvoer ing” . In d i t mani fest
worden ten aanzien van het doss ier duurzame energ ie de navolgende s t ra teg ische
s t reefbeelden geschets t :
Ruimte voor ondernemerschap
“De greenpor ts hebben vo ldoende ru imte voor product iebedr i jven. Dankzi j de
ru imte l i jke s t ructuur in tu inbouwgebieden kunnen ind iv iduele bedr i j ven g root genoeg
worden om economisch en ecolog isch duurzaam te z i jn ” .
Schoon geproduceerd , schoon vervoerd
“Omdat in het tu inbouwc luster product ie en d is t r ibut ie onafhankel i jk z i jn van het
gebru ik van foss ie le energ ie , is de sector ongevoel ig voor schommel ingen in de
energ iepr i js . Tu inbouwproducten worden mi l ieuverantwoord geteeld en vervoerd en
vo ldoen aan ( in ternat ionale) omgevingseisen” .
Deze gezamenl i jke v is ie moet de bas is vormen voor een gezamenl i jke inzet van
par t i jen en gezamenl i jke afspraken tussen par t i j en. Di t formuler ingsproces, waarb i j he t
programmabureau Greenpor t W est land de t rekkersro l heef t , is gaande. Hierb i j za l
worden aangetakt op lopende in i t ia t ieven en het u i tgesproken s t reven van de
g lastu inbouwsector om in 2020 a l le n ieuw te bouwen kassen nagenoeg onafhankel i jk
van foss ie le energ ie te la ten zi jn .
Energievisie gemeente Westland 11
Zoals in de in le id ing a l i s verwoord neemt de g las tu inbouwsector in W est land verreweg
de meeste pr imai re energ ie af . He t is daarom da t de energ ievis ie z ich voora l op deze
categor ie r icht . Hiermee wi l n ie t gezegd zi jn dat de over ige doelgroepen
( indust r ie ter re inen en woningbouw) geen re levante b i jdrage aan het energ ievraagstuk
en het k l imaatbele id kunnen leveren. Dat kunnen ze wel degel i jk en daar wordt in deze
vis ie ook aandacht aan besteed. Het is a l leen wel zo da t de mogel i jke omvang van
deze b i jd ragen in verhouding to t d ie van de g lastu inbouwsector aanmerke l i jk ger inger
z i jn .
Energievisie gemeente Westland 12
4. Karakterisering rol tuinbouwsector / gemeente
De g lastu inbouwsector wordt beschouwd a ls een van de belangr i jks te onderdelen van
de Neder landse economie; n ie t a l leen vanwege de b i jdrage aan he t nat ionaal product ,
maar ook vanwege he t hoogwaard ige en innovat ieve karakte r van de bedr i j fs tak.
Aangezien de g lastu inbouw een economische act iv i te i t is , z i jn ontwikke l ingen in de
g lastu inbouw geheel a fhankel i jk van de markt . Zowel innovat ies a ls verduurzaming (op
bedr i j fsn iveau) worden onder marktomstandigheden doorgevoerd. A ls een maatregel
economisch n ie t rendabel is , za l er zeer g rote weerstand zi jn om deze toe te passen.
Economische kwal i te i t van de g lastu inbouwsecto r is derhalve een belangr i jk aspect
van verduurzaming. Een zwakke sector heef t geen investe r ingskracht om de
noodzakel i jke maatregelen u i t te voeren .
B i j de beschr i j v ing van de ro l van de overheid in het energ ie-verduurzamingsproces
wordt de g lastu inbouw op bedr i j fsn iveau, c lustern iveau en gebiedsniveau beschouwd.
Hierb i j za l W est land de navolgende g rondhouding aannemen:
• op bedr i j fsn iveau organiseer t de sector z i jn e igen duurzaamheid, de ro l van de
gemeente is h ier voora l ger icht op kennisverspre id ing, ve rgunningver len ing en
toets ing;
• op c lustern iveau heef t de gemeente een fac i l i te rende ro l ;
• op gebiedsniveau heef t de gemeente, samen met andere overheden, een
in i t iërende ro l .
Door zaken t i jd ig op c lus ter - en gebiedsniveau aan te kaar ten kan een groter
duurzaamheidsrendement worden behaald, dan wanneer het louter aankomt op het
toepassen van maatrege len op bedr i j fsn iveau.
De kosten van het ve rduurzamingsproces komen voornamel i jk voor rekening van de
markt . De act ies d ie de gemeente in d i t kader op zich neemt kunnen, naar het z ich nu
laat aanzien, b innen de vigerende begrot ing worden opgevangen.
Energievisie gemeente Westland 13
Energievisie gemeente Westland 14
5. Algemeen Europees-, rijks- en provinciaal beleid
In 1992 is het k l imaatverdrag van Rio de Janei ro ges loten. Di t ve rdrag is erop ger icht
onomkeerbare en gevaar l i jke invloed op het k l imaat te voorkomen. De EU heef t d i t
s t reven geconcret iseerd in de doels te l l ing dat de temperatuur op aarde n ie t meer dan
2 graden Celc ius mag toenemen ten opzichte van het pre- indust r ië le n iveau. Om deze
doels te l l ing te bere iken, moet de mondia le u i ts toot van broeikasgassen in 2050 zi jn
gehalveerd ten opzichte van 1990.
In het Kyoto -protocol , de opvolger van het ve rdrag van Rio de Janei ro, i s vastgelegd
dat Neder land in 2010 de emiss ie van broeikasgassen met 6% heef t gereduceerd ten
opzichte van 1990. Na t ionaal is de afspraak dat 50% van deze doels te l l i ng za l worden
bere ik t v ia reduct ie in het bu i ten land. Het r i jk heef t de b innenlandse
emiss iedoels te l l ing verdeeld in emiss iep lafonds per sector . Behalve dat
emiss iep la fonds zi jn vas tgeste ld , z i jn ook nat ionale doels te l l ingen geformuleerd om
energ ie te besparen en duurzame energ ie in te zet ten .
Om te voorkomen da t he t k l imaat onomkeerbaar verander t en met het oog op een post -
Kyotobele id heef t de EU besloten te onderzoeken wat de mogel i jkheden zi jn om de
emiss ie verder te reduceren (15 to t 30% in 2020 ; 60 to t 80% in 2050) .
Om bovenstaande langetermi jndoels te l l ingen te rea l iseren, is op nat ionaa l n iveau
gekozen voor een s t ra teg ie d ie z ich r icht op een t rans i t ie naar een duurzame
energ iehuishouding. Duurzaam be tekent vo lgens het v ie rde Nat ionaal
Mi l ieubele idsplan da t de gebru ik te energ iebronnen nu en in de toekomst in vo ldoende
mate beschikbaar moeten zi jn , dat de ef fecten van het energ iegebru ik nu en in de
toekomst onschadel i jk moeten zi jn voor de na tuur en de mens, dat energ ie
bet rouwbaar en ve i l ig ge leverd kan worden, en dat iedereen toegang hee f t to t energ ie
tegen een redel i jke p r i js . In de Toekomstagenda Mi l ieu: schoon, s l im, s te rk , het
vervo lg op het v ierde Nat ionaal Mi l ieubele idsplan, worden deze doels te l l ingen
nogmaals onderschreven en aan een te rmi jn gebonden. De omzet t ing naar een
duurzame energ ievoorzien ing moet b innen nu en 50 jaar z i jn gereal iseerd. Hiervoor
worden in 2007 addi t ionele FES-middelen (Fonds Economische Structuurversterk ing)
to t een bedrag van 250 mi l joen euro beschikbaar geste ld .
5.1 Provinciaal beleid
Het provinc ia le be le id is vastge legd in het Bele idsplan Groen , W ater en Mi l ieu en in de
nota Energ ie - en k l imaatbele id . Doels te l l ing van d i t be le id is eraan b i j te dragen dat de
nat ionale energ ie- en k l imaatdoels te l l ingen worden gereal iseerd. Di t gebeur t v ia
energ iebespar ing, toepass ing van duurzame energ ie en een zo ef f ic iënt en schoon
mogel i jk gebru ik van e ind ige energ iebronnen (Tr ias Energet ica) . De p rovinc ie gaat in
haar be le id verder dan een gener ieke ver ta l ing van nat ionale doelen.
Energievisie gemeente Westland 15
De belangr i jks te redenen h iervoor z i jn dat :
• Zu id-Hol land g rote r is ico ’s loopt b i j k l imaatverander ing en s lechte
lever ingszekerheid ;
• in de provinc ie een g roo t potent iee l aanwezig is voor CO2-emiss iebeperk ing;
• emiss iebeperk ing a ls pos i t ie f nevenef fect heef t dat de luchtkwal i te i t verbeter t .
De provinc ie zet voor tva rend in op de meest kansr i jke mogel i jkheden d ie in de
provinc ie aanwezig z i jn om de u i ts toot van CO2 te beperken, namel i jk :
• energ iebespar ing s t imuleren en CO2 benut ten in twee energ ie- in tens ieve sectoren,
te weten de proces indus t r ie en de g lastu inbouw;
• s t imuleren dat indust r iewarmte wordt a fgezet in de gebouwde omgeving en de
g lastu inbouw;
• duurzame energ ieopt ies s t imuleren, d ie in Zuid -Hol land meer dan gemiddeld z i jn te
rea l iseren, te weten windenerg ie, koude-warmteopslag (KW O) en b iomassa;
• zu in ige en schone energ ieopt ies s t imuleren in he t ve rkeer en vervoer .
Energievisie gemeente Westland 16
6. Rijks-en provinciaal beleid vertaald naar de tuinbouw
De landel i jke mi l ieudoels te l l ingen voor de g lastu inbouw zi jn in 1997 vastge legd in het
convenant Glastu inbouw en Mi l ieu . Vervo lgens zi jn deze doels te l l ingen in het Bes lu i t
g lastu inbouw (2002) ver taa ld in normen voor ind iv iduele bedr i jven, hetgeen een novum
op wetgevingsgebied was. Voor energ iebespar ing ge ldt voor 2010 een doels te l l ing van
65% ef f ic iencyverbeter ing ten opzichte van 1980. Daarnaast moet in ten minste 4%
van het energ iegebru ik worden voorzien via duurzame bronnen. Op bas is van het
Kyoto -protocol is voor de g lastu inbouw een nat ionaal emiss iep la fond vastgeste ld van
6,5 Mton CO2 in 2010. A ls het g lasareaal groe i t , kan d i t p la fond s t i jgen naar 7 ,2 Mton
CO2.
Het provinc ia le be le id voor de g lastu inbouw is in 2002 vastge legd in de nota “Naar een
duurzaam en hoogwaard ig g lastu inbouwcomplex in Zuid-Hol land” ook wel de g lasnota
genoemd. Di t be le id houdt in dat g lastu inbouwbedr i jven (hoofdzakel i jk ) geconcentreerd
worden in een as van he t W est land to t in de Zuidp laspolder (g lasas) en een aanta l
andere gebieden. Verspre ide g lastu inbouw moet daarvoor worden gesaneerd en
verouderde g lastu inbouwgebieden, d ie behouden b l i jven, moeten worden
geherst ructureerd.
Om de sectora le doels te l l ingen voor energ ie te bere iken zi jn ingr i jpende t rendbreuken
nodig, waar overheid en sector z ich gezamenl i jk voor moeten inzet ten. Hier toe heef t
de g lastu inbouwsector z i ch nadrukkel i jk verp l icht .
De provinc ie acht he t daarom van groot be lang dat er een be tere in tegrat ie p laats
v indt tussen vasts te l l ing van mi l ieukwal i te i tsnormen enerzi jds en
emiss iereduct iedoelen en maatregelen anderzi jds. Daar waar g lastu inbouw a ls funct ie
b l i j f t o f n ieuw wordt ontwikke ld, s taat duurzaamheid hoog op de agenda. Ook a ls
bestaand g las word t geherst ructureerd, is grote mi l ieuwinst te ha len.
Energievisie gemeente Westland 17
Energievisie gemeente Westland 18
7. Gemeentelijk milieubeleid
Voor het gemeente l i jk mi l ieubele id z i jn naast de h ierboven benoemde r i jks- en
provinc ia le duurzaamheidsdoels te l l ingen ook nadrukkel i jk d ie van de
g lastu inbouwsector ze l f , le idend. Zonder deze in deze paragraaf te herha len vormen
deze duurzaamheidsdoels te l l ingen het kader waarb innen W est land opereer t .
In het mi l ieubele idsplan “W est land, g lashar t voor het mi l ieu” wordt ten aanzien van he t
energ iegebru ik de toepass ing van de Tr ias Energet ica voorgestaan. Di t betekent dat
energ iegebru ik zoveel mogel i jk moet worden beperkt , dat het gebru ik van duurzame
bronnen wordt gest imuleerd en dat e ind ige bronnen ef f ic iënt worden gebru ik t .
In het mi l ieubele idsplan s taat ve rmeld dat in he t kader van het v igerende
k l imaatbele id , op bas is van het daarvan deelu i tmakende pro ject “u i t voeren duurzame
energ iescan” , een energ ievis ie wordt geformuleerd, d ie meer concreet de kansr i jke
opt ies weergee f t om te komen to t een zo duurzaam mogel i jke gemeente. Ten behoeve
van de opste l l ing van deze vis ie is door Ecofys B.V. te Utrecht onderzoek ver r icht naar
duurzame energ ie-op t ies in met name de tu inbouwsecto r , omdat in deze sector met
een afname van 97% van het to ta le W est landse energ ieverbru ik ver reweg de meeste
mi l ieuwinst is te ha len. De h ierb i j benoemde opt ies z i jn tevens b ru ikbaar voor het
woningsegment en voor bedr i j fs ter re inen.
Ten aanzien van d i t laats te wordt gewezen op de (haalbaarheids)onderzoeken d ie nu
reeds in het kader van het pro ject Zonneterp (samenwerk ingspro ject tussen de
gemeente W est land en het Innovat ieNetwerk ) p laatsvinden. Hierb i j worden de
toepass ingsmogel i jkheden van onder meer laagwaard ige warmte u i t kassen ten
behoeve van woningen en andere toepass ingen in de bebouwde omgeving onderzocht .
Op d i t moment is de werkgroep energ ievis ie Hoogeland act ie f . Deze werkgroep voer t
gesprekken met de Prominent groep om de (semi)ges loten kas aan de Groeneweg te
koppelen aan de woningbouwlocat ie Hoogeland.
Deze benader ing word t ook voorgestaan voor de daarvoor in aanmerk ing komende
ONW - en W est landse Zoom pro jecten en voor de in ontwikke l ing z i jnde
bedr i jven terre inen .
7.1 Schillenmodel
De u i te indel i jk te bere iken t rans i t ie naar duurzame energ iebronnen d ien t b i j voorkeur
gereal iseerd te worden overeenkomst ig he t sch i l lenmodel .
Zowel voor tzet t ing van de huid ige tee l twi jze , waarb i j in toenemende mate W KK-
insta l la t ies worden ingezet , a ls doorbraak van (semi) ges lo ten kassystemen, resu l teren
in grote(re) warmte-overschot ten. Om deze warmte-overschot ten nut t ig te kunnen
aanwenden, kan he t bes te gebru ik worden gemaakt van he t sch i l lenmodel . Hierb i j
wordt de geproduceerde restwarmte b i j voorkeur a ls eerste ingezet voor de e igen kas
en vervo lgens b innen he t e igen c luster .
Energievisie gemeente Westland 19
Ind ien d i t n ie t mogel i jk i s , dan is lever ing aan een ander c luster o f andere sector
(zoals woningen of een bedr i jven terre in ) een mogel i jkhe id.
Overeenkomst ig d i t sch i l lenmodel d ient de ontwikkel ing van de energ ie- in f rast ructuur
in W est land te worden benaderd. Hie rb i j is het de u i tdaging te komen van
energ ie lever ing aan de e igen kas, naar een energ ieweb waarb i j vo lgens het
sch i l lenmodel energ ie lever ing aan andere c lusters of sectoren mogel i jk wordt . Op
langere termi jn is he t h ierb i j ook re la t ie f eenvoudig een complete t rans i t i e door te
maken van convent ionele energ ievoorzien ing op bas is van warmte/kracht en kete ls
naar een echt duurzame energ iehuishouding op bas is van b io-energ ie, aardwarmte en
restwarmte.
A lvo rens nader in te gaan op de ro l van de gemeente b i j hanter ing van het
sch i l lenmodel (van ind iv idueel bedr i j f naar c luste r ing) wordt h ie ronder een a lgemene
impress ie gegeven van de onderzoeken naar he t gebru ik van duurzame energ ie d ie in
reg ioverband zi jn ingeste ld .
7.2 Regionale ontwikkelingen rond de toepassing van duurzame energie
Zowel de p rovinc ie Zuid-Hol land, a ls het s tadsgewest Haaglanden hebben in het
recente ver leden s tud ies /verkenningen la ten u i t voeren naar de
toepass ingsmogel i jkheden van duurzame energ ie in de reg io . De gemeente W est land
heef t aan de to ts tandkoming van deze rappor ten meegewerkt . Het be t ref t :
1 . Warmte voor Haaglanden (s tadsgewest Haaglanden, maar t 2006) ;
2 . Quick scan Geothermie Haaglanden (s tadsgewest Haaglanden, 2006) ;
3 . Warmte W est land (provinc ie Zuid-Hol land , jun i 2006) .
Ad. 1 . W armte voor Haaglanden
Deze verkenning is erop ger icht om te bezien o f de benut t ing van
( indust r ië le) restwarmte afkomst ig u i t de reg io ze l f kansr i jk is . Het rappor t geef t aan
dat :
• er , ze l fs u i tgaande van een voorzicht ige inschat t ing, sprake is van een behoor l i jke
potent ië le warmtevraag vanui t woningen en kantoren. Ind ien h ie rb i j de potent ië le
warmtevraag van de tu inbouw wordt bet rokken wordt deze vraag substan t iee l
verhoogd;
• het aanta l (bekende) res twarmtebronnen in de reg io is beperkt . Di t houdt in dat
gebru ik za l moeten worden gemaakt van restwarmte u i t de reg io Ri jnmond;
• het be langr i jk is om een nauwe re la t ie te leggen tussen het ( rest )warmtenet en de
potent ie van geothermie (z ie ad. 2) ;
• de toepass ing van restwarmte, u i teraard b innen de context van de g lobale verken-
n ing, f inanc iee l haalbaar l i jk t .
Energievisie gemeente Westland 20
Ad. 2 . Quick Scan Geothermie
B i j geothermie wordt gebru ik gemaakt van aardwarmte (warm grondwater) d ie op g rote
d iepte in de grond aanwezig is . Daar toe d ient per locat ie een ont t rekk ings- en
in f i l t ra t ieput te worden ges lagen. Deze systemat iek kan goed gecombineerd worden
met een warmtenet voor indust r ië le restwarmte.
Naast de d i recte lever ing van aardwarmte aan een k lant o f het warmtene t onts taat er
een mogel i jkhe id om over to l l ige warmte u i t he t warmtenet ( in de zomer) v ia de
in f i l t ra t ieput in de grond te buf feren , waardoor een opwaarder ing van de
geothermische bron p laa tsvindt .
De belangr i jks te conc lus ies u i t d i t rappor t z i jn :
• in de reg io Haaglanden i s de ondergrond over he t a lgemeen geschik t voor het
gebru ik van aardwarmte;
• warmte is beschikbaar op een temperatuur van meer dan 70 graden Celc ius;
• per geothermisch double t (ont t rekk ings- en in f i l t ra t ieput ) kan op een vermogen van
3 to t 14 MW th worden gerekend;
• de to ta le warmtecapaci te i t wordt ingeschat op c i rca 30 PJ/ jaar , hetgeen neerkomt
op ongeveer 70% van a l le benodigde warmte voor de g lastu inbouw in z i jn to ta l i te i t
en de n ieuwbouwwoningen en bedr i j venter re inen b innen de Gemeente West land;
voor ind iv iduele g lastu inbouwbedr i j ven zi jn naar verwacht ing pro jecten met een
warmtevraag vana f c i rca 4 MW th economisch in teressant ;
• geothermie kan goed gecombineerd worden met een warmtenet . Hie rb i j kan
geothermie ( in de zomer) a ls buf fer fungeren.
Ad. 3 . W armte W est land
De provinc ie Zuid -Hol land en ROM-Ri jnmond brengen momenteel in d iverse
verkenningen de mogel i j kheden van lever ing van restwarmte in beeld. A ls a fnemer van
warmte wordt onder andere naar de g lastu inbouw gekeken. Zo is de lever ing van
restwarmte u i t de Bot lek naar de tu inbouw op Voorne onderzocht . Lever ing van
( rest )warmte aan Voorne en andere gebieden (West land) maken deel u i t van het
energ ie t rans i t iep ro ject Grand Design. De centra le gedachte h iervan is dat
mi l ieuvr iendel i jke verwarming van woningen, kantoren en kassen gereal i seerd kunnen
worden, door gebru ik te maken van restwarmte u i t de Rot terdamse indust r ie en van
loka le indust ieën.
De verkenning W armte West land heef t een d i recte re la t ie met de h iervoor genoemde
onderzoeken van het s tadsgewest Haaglanden. Samenhang is voora l te onderkennen
in de mogel i jke route van de warmte le id ingen en afs temming van de warmtevraag op
het aanbod.Meer in het b i jzonder is in de verkenning W armte W est land het vo lgende
onderzocht /vastgeste ld :
Een warmtenet in een u i tvoer ing met een hoge temperatuur le id ing en een lage
temperatuur le id ing b ied t mogel i jkheden om veel producenten en a fnemers van warmte
met e lkaar in verb ind ing te brengen. De capaci te i tsberekeningen voor het warmtenet
z i jn gemaakt voor de maximale behoef te in de winter . De s i tuat ie in de zomer laat een
groot overschot van warmte zien.
Energievisie gemeente Westland 21
Di t bet re f t gro tendeels lage temperatuur warmte . Voora l he t t ranspor t en de
u i tkoppel ing van warmte b innen het lage temperatuurnet is technisch ingewikkeld en
kostbaar . Hie rvoor z i jn warmte le id ingen met gro te d iameters en fo rse
warmtewisselaars noodzakel i jk . Er is in de zomer onvoldoende vraag naar lage
temperatuur warmte.
Om versp i l l ing van deze warmte te voorkomen b iedt ops lag in de bodem hier een
a l ternat ie f . B i j de hu id ige s tand der techniek gaa t d i t evenwel ook gepaard met hoge
invester ingskosten. Een hoog- en een laagwaard ig temperatuurne t kunnen ook los van
e lkaar funct ioneren.
De invester ingsraming voor een gemengd warmtenet bedraagt ru im dr iekwar t mi l jard
Euro. Het lage temperatuur net heef t h ier in he t groots te aandeel (85%).
Het is in het kader van deze verkenning n ie t mogel i jk om een meer bet rouwbaar
kostenoverzicht te maken. Daarvoor moet nader in worden gegaan op de gehanteerde
aannames en moet bepaald worden hoe de inves ter ingen in het gemengde warmtenet
kunnen worden doorbelast aan de onderdelen daarvan. Er z i jn ve rschi l lende
explo i ta t iemodel len denkbaar (voor het gehele net o f voor apar te de len daarvan) .
Pr i j zen voor te leveren en ontvangen warmte moeten worden bepaald en vervo lgens
gedi f ferent ieerd naar he t n iveau van de warmte. Verder moeten de waarden voor de
CO2-emiss ie en de verdel ing daarvan worden berekend.
Ui t deze verkenning vo lgen de vo lgende aanbeve l ingen:
• een gemengd warmtenet is ge le t op de ontwikke l ingen in de
tu inbouwenerg iemarkt ( toename van he t aanta l WKK- insta l la t ies) een
in teressante, doch kostbare opt ie ;
• nadere (g lobale ) berekeningen zi jn noodzakel i jk om par t i jen werke l i jk
geïnteresseerd te kr i jgen.
Ten aanzien van a l le dr ie de h iervoor genoemde onderzoeken geldt dat het zeer
g lobale s tud ies z i jn d ie mede gebaseerd z i jn op verwachte, nog n ie t groo tschal ig
gereal iseerde, ontwikke l ingen in de tu inbouwsector . Mede h ierdoor moet de nodige
voorzicht igheid worden bet racht b i j het ve rder u i twerken van de conc lus ies en
aanbevel ingen u i t deze onderzoeken .
Energievisie gemeente Westland 22
8. Energievisie gemeente Westland
8.1 Algemeen
Zoals h iervoor opgemerk t is naar aanle id ing van de DE-scan aan Ecofys B.V. te
Utrecht opdracht vers t rek t to t het aanleveren van bouwstenen op grond waarvan een
gemeente l i jke energ ievis ie kan worden ge formuleerd. B i j de opste l l ing van het rappor t
is een pro jectgroep bet rokken geweest , waar in naast ver tegenwoord igers u i t d ive rse
d isc ip l ines van de gemeente, ook ver tegenwoord igers van Sente rNovem, de provinc ie
Zuid-Hol land, W est land Energ ie en LTO/Glaskracht z i t t ing hadden.
Op deze manier is get racht om het rappor t een zo breed mogel i jke bas is te geven .
Tevens is u i tgegaan van de in hoofdstuk 4 genoemde karakter iser ingskenmerken d ie
aan de tu inbouwsecto r en aan de gemeente worden toegekend.
Zonder in deta i l op het rappor t van Ecofys B.V. in te gaan, daarvoor wordt naar de
b i j lage verwezen, z i jn daar in u i teraard de u i tkomsten van de onderzoeken aangaande
indust r ië le restwarmte en geothermie meegenomen. Voor ts z i jn andere, meer op
berd i j fsn iveau ger ichte, kansr i jke concepten benoemd, var iërend van de convent ioneel
gestookte W KK- insta l la t ies, warmtepompen met warmte/koude ops lag, ges lo ten
kassystemen, b io-energ ie opt ies, OCAP CO2- lever ing en groo tschal ige windturb ines.
Deze energ ieconcepten zi jn beoordeeld op een d r ie ta l schaaln iveaus (bedr i j fsn iveau ,
c luster van bedr i j ven en gebiedsger icht ) en ge toets t op v i j f scenar io ’s (s t i jg ing aandeel
be l ichte tee l t , snel le s t i j g ing energ ie tar ieven , doorbraak ges loten kassystemen,
grootschal ige aanleg CO2-d is t r ibut ienet en verander ing subsid iebele id overheid) .
E lk schaaln iveau is eveneens beoordeeld op de aspecten: energ iekosten,
mi l ieuvoordeel , tee l tvr i jhe id , invloed op ru imte l i jke ordening en gemeente l i jke invloed.
Ui t deze beoordel ingsexerc i t ie worden per schaa ln iveau een aanta l conc lus ies
get rokken en voorzien van vervo lgstappen d ie noodzakel i jk z i jn om het s t reefbeeld –
een zo duurzaam mogel i jke energ ievoorzien ing in W est land – gereal iseerd te kr i jgen.
8.2 Energievisie op bedrijfsniveau
E lk tu inbouwbedr i j f is van oudsher gewend om min imaal in z i jn e igen warmte- en CO2-
behoef te te voorzien . Door de toeneming van ass imi la t iebel icht ing en schaalverg rot ing
is de opwekking van e lek t r ic i te i t op het e igen bedr i j f aan d i t pa le t toegevoegd. De
p laats ing van veela l gasgestookte W KK- insta l la t ies wordt meer en meer usance. De
omvang en he t vermogen van deze insta l la t ies worden ook s teeds gro ter .
Deze insta l la t ies scoren laag in het r i j t j e meest duurzame energ ieopt ies, doch kunnen
b innen de convent ionele energ ieopwekkingsmethodieken wel a ls e f f ic iën t worden
aangemerkt .
Energievisie gemeente Westland 23
Vanui t deze opt iek za l de p laats ing van W KK- insta l la t ies b l i jvend worden gefac i l i teerd,
z i j het dat h ierb i j wel in toenemende mate aandacht d ient te worden besteed aan de
nut t ige toepass ing van laagwaard ige restwarmte d ie b i j grootschal ige toepass ing van
deze systemen te verwachten is . Ook d ien t er aandacht te z i jn voor de toenemende
belast ing van het openbare e lekt r ic i te i tsnet b i j de toenemende teruglever ing van
e lekt r ic i te i t a fkomst ig van W KK- insta l la t ies.
Door de s teeds toenemende schaal van tu inbouwbedr i jven komen ook andere meer
duurzame op t ies in beeld ( toepass ing ges loten kassystemen, ondergrondse warmte en
koude ops lag, geothermie, en b io-o l ie W KK- insta l la t ies) . De gemeente West land wi l
deze opt ies act ie f s t imuleren.
Meer concreet le id t d i t to t de vo lgende act iepunten.
Act iepunten op bedr i j fsn iveau
1 . In samenspraak met de tu inbouwsector de mogel i jkheden bezien to t het p romoten
van kansr i jke duurzame energ ieconcepten.
2 . Een helder ve rgunningenbele id W et mi l ieubeheer opze t ten ten aanzien van de
toepass ing van b io-o l ie en andere b iomassa toepass ingen.
3 . In over leg met de p rovinc ie bepalen op welke wi j ze gekomen kan worden to t een
(vergunningen)bele id ten aanzien van het gebru ik van de bodem voor warmte en
koude ops lag.
4 . Nadere (haalbaarheids)onderzoeken u i tvoeren in het kader van het pro jec t
Zonneterp.
5 . V lo t en adequaat inspelen op in i t ia t ieven van West land Energ ie om de verwachte
toename van door de tu inbouwsector opgewekte reste lekt r ic i te i t te rug te kunnen
b l i jven nemen.
8.3 Energievisie bij een cluster van bedrijven
B innen deze benader ing heef t de gemeente en het tu inbouwbedr i j fs leven meer
speel ru imte dan b i j de benader ing op bedr i j fsn iveau, waarb i j immers rekening moet
worden gehouden met de s ta tus quo van de bebouwde omgeving.
Voora l b i j de voorgenomen herst ructure r ing van oude g lastu inbouwgebieden wordt het
minstens noodzakel i jk geacht om de onder l inge lever ing van energ ie tussen bedr i j ven
aan de orde te s te l len, waarb i j d i rect ook a l duurzame energ ieconcepten meegenomen
kunnen worden (b i j voorbeeld de bodem in het herst ructurer ingsgebied Water ingveldse
polder is zeer geschik t voor warmte en koude ops lag, waardoor ges lo ten kassystemen
gereal iseerd kunnen worden) . He t onts taan van c lusters word t beschouwd a ls een
belangr i jke randvoorwaarde om op termi jn de aanleg van g rootschal ige
restwarmte lever ingssystemen mogel i jk te maken.
In daarvoor in aanmerk ing komende gebieden is het in deze opt iek tevens wensel i jk
om de mogel i jke lever ing van aardwarmte te onderzoeken.
Om deze ontwikke l ing te s t imuleren zu l len de navolgende act ies worden ondernomen.
Energievisie gemeente Westland 24
Act iepunten b i j een c luster van bedr i j ven
1 . Door de p ro jectgroep herst ructurer ing oude g lastu inbouwgebieden za l b i j de
marktpar t i jen worden aangedrongen op het ins te l len van een duurzaam
energ ieonderzoek in hers t ructurer ingsgebieden .
2 . Ind ien het onder 1 . gewenste onderzoek onvoldoende ingang vindt za l de
mogel i jkhe id worden onderzocht om d i t verp l icht in het bestemmingsplanproces
mee te nemen.
3 . Afhankel i jk van de ontwikke l ing van het aardwarmtepro ject in B le iswi jk bezien of
nader onderzoek gewenst is naar de ru imte l i jke scheid ing van double t ten
(ont t rekk ings- en in f i l t ra t ieput b i j aardwarmtewinning) .
8.4 Energievisie bij een gebiedsgerichte benadering
B i j deze benader ing komen voora l de toepass ing van indust r ië le restwarmte en
geothermie in beeld. Deze concepten kunnen b i j grootschal ige toepass ing le iden to t
een nagenoeg 100% duurzame energ ievoorzien ing. Vanwege deze potent ie wordt het
wensel i jk geacht dat deze concepten nader worden onderzocht .
In tussen is reeds bes loten dat de gemeente W est land par t ic ipeer t in de vervo lgstud ie
“Haalbaarheidsstudie warmtenet Haaglanden” . Hierb i j is de voorwaarde geste ld dat de
door W est land voorgestane “bot tom up”-benader ing prominent wordt meegenomen. Het
s tadsgewest Haaglanden heef t met deze voorwaarde ingestemd.
De kosten van deze par t ic ipat ie worden gedekt u i t het k l imaatbele idbudget .
Verdere u i tbre id ing van CO2- lever ing door OCAP zal z i jde l ings deelu i tmaken van de
vervo lgstud ie.
Ten aanzien van de duurzame energ ieopt ies windenerg ie en toepass ing b iomassa
zu l len in he t kader van het k l imaatbele id nadere s tud ies worden u i tgevoerd. De kosten
van deze s tud ies worden eveneens u i t het k l imaatbudget gedekt .
Act iepunt b i j een gebiedsger ichte benader ing
1 . West land za l act ie f par t i c iperen in de “Haalbaarheidsstud ie warmtenet
Haaglanden” , in welk kader tevens een “exper t meet ing” za l worden georganiseerd.
2 . In 2007 worden s tud ies u i tgevoerd ten aanzien van de mogel i jke toepass ing van
windenerg ie en b io-massa.
Ui tvoer ing van deze ac t iepunten draagt b i j aan het s t reven van het r i jk en de gemeente
West land om de energ ievoorzien ing zoveel moge l i jk te ve rduurzamen, en na een
t i jdsbestek van 50 jaar geheel duurzaam te la ten zi jn . Deze s i tuat ie d ien t b i j voorkeur
bere ik t te worden vanui t de decentra le benader ing (van bedr i j fsn iveau via c luster ing
naar een gebiedsger ichte aanpak) .