1

THE e-NONGQAI

Un-official Police Gazette for VETERANS of the former South African Police Force and for those interested in the history of our Police, Defence and our National Security

February 2013; Vol 4 no 2

DIE e-NONGQAI

Nie-amptelike Polisiekoerant vir VETERANE van die ou Suid-Afrikaanse Polisiemag en vir diegene wat belangstel in die geskiedenis van ons polisie,

verdediging en nasionale veiligheid Februarie 2013; Vol 4 Nr 2

Your magazine – U tydskrif

2

Contents / Inhoud 1. WELCOME / WELKOM ................................................................................................. 9

1.1 Moment of silence/ Bepeinsing ................................................................................ 9

1.1.1 “Hell Can’t Put Out the Light”- Blessings, Rev Bob Timms ................................. 9

1.1.2 Wie pak jou valskerms? Koot Swanepoel (Joubertina) ....................................... 10

1.2 Voorblad / Front Page: ............................................................................................ 11

1.3 Editorial – Hennie Heymans .................................................................................. 12

2. PERSONALIA VANAF 01 JANUARIE tot 31 JANUARIE 2012: – Johan Jacobs .... 12

2.1 Afsterwes .............................................................................................................. 12

2.2 SAP 26: Siekboek .................................................................................................. 14

2.3 Verjaarswense ....................................................................................................... 15

2.4 Allegaartjie ............................................................................................................ 16

2.4.1 Prof Gerhard Dekker (IPA-SA) ........................................................................... 19

3. Honours & Awards / Eerbewyse & Toekennings ..................................................... 20

3.1 Roll of Honour / Ererol ........................................................................................... 21

3.1.1 “Ons al altyd ons ou kamerade onthou”: Piet van Zyl 31 Des 2012 Maphelane

strand & Len Els .......................................................................................................... 21

3.2 SAP Graves: Benoni – Koos Brits ........................................................................... 21

3. 3 Friends Missing and Found! / SAP 55 Vermiste persone .................................. 21

- Lambert Smith ........................................................................................................ 21

- Linda van Dyk & Jeanette van Dyk Naude: Andre Grobler (Durban) .............. 21

3.4 Commonwealth War Graves Commission(CWGC): Capt (SAN:Ret) Charles Ross ....... 22

- The Commonwealth War Graves Commission: Part One – Capt Charles Ross .......... 22

- Stellawood Cemetry: SA War Graves ........................................................................ 23

- Odibo (St Mary’s) Mission Station: Beraafplaas by Oshikanko, Namibië ........ 24

- Naamlys / Namelist ................................................................................................ 25

- Voortrekkerhoogte Begraafplaas: Genealogie - Paul Els .................................... 25

3.5 Die Koevoetgedenkmuur ............................................................................................... 26

3

4. REUNIONS / REUNIES / EVENTS / GEBEURE .......................................................... 27

4.1 Bond van Oudpolisiebeamptes Kaapstad: Noordelike voorstede: Maj AV Smit, Tiny

Strydom & Koos Conradie - Jan van Wyk ................................................................... 27

5. PERSONALITY OF THE MONTH ................................................................................ 28

- Colonel Tony Harding of the SA Police Band by Capt Tubby Ueckermann ............... 28

- Synopsis of Service ................................................................................................... 29

- Black Watch and the SAP ........................................................................................ 30

6. PERSONALITIES & BIOGRAFICAL DICTIONARY/ PERSOONLIKHEDE /

BIOGRAFIESE WOORDEBOEK ...................................................................................... 32

6.1 Trooper WH Clements (Natal Mounted Police) – HBH ......................................... 32

6.2 Natal Border Mounted Rifles - M Newham ............................................................ 33

6.3 Anglo-Boer War: Cape Police................................................................................ 33

6.4 CSAR Railway Police: Johannesburg .................................................................... 34

6.5 1911 SA Contingent: Officers ................................................................................ 34

6.6 1912 School of Musketry: Tempe .......................................................................... 35

6.7 UDF: First General Staff ........................................................................................ 35

6.8 First SAP Detachment at De Aar ........................................................................... 36

6.9 UDF: Chief of Gen Staff: Lt-Gen Len Beyers ........................................................ 36

- Inleiding: ................................................................................................................... 36

- Wikipedia ................................................................................................................. 37

6.10 1950: CID Course SAP College ........................................................................... 40

6.11 1950: SAP: District Criminal Investigation Officers ............................................ 40

6.12 Kapt Karel Richter: Prof Willem Kleynhans (Via prof Donavon Marais) ............. 41

6.13 1949 Sgt BS vd Merwe, Sgt JD Brewis, Sgt RP Jordaan & H/Wdr LJ Strydom.... 42

6.14 SAP Coin HQ (c 1977): Maj-Gen HV Verster & Staff ......................................... 43

6.15 No 6345 David Patrick Holmes (BSAP); after the yacht race: Col Terry Schwartz43

6.16 Profile Capt MA “Tubby” Ueckermann ............................................................... 44

6.17 Meet Capt Charles Ross (SAN: Ret) .................................................................... 44

6.18 Bond Noordelike Voorstede Kaapstad: Jan (Jan-Jas) van Wyk ............................. 46

4

- Mev Koba Stadler en Johan Verster ......................................................................... 46

- Kol. Johan Stadler ................................................................................................... 47

7. Over a nice cup of coffee ... or how I see things / Oor ‘n koppie lekker koffie ... of

soos ek die saak sien: ....................................................................................................... 47

- Hoe sê mens dankie? ................................................................................................. 47

My reaksie ................................................................................................................... 48

Alternatiewe Struktuur: Eie Kanselary van Ordes? ...................................................... 49

- Gelukkige toeval: Andre Grobler ........................................................................... 50

- Serendipity: Joe Momberg ........................................................................................ 50

- Vacancy/ Vakature ................................................................................................... 50

8. WE REMEMBER / ONS ONTHOU ............................................................................... 51

8.1 Stilte in die hof: Galg Humor: Adv Lentulus Els ............................................. 51

8.2 Face Book: Suid-Afrikaanse Polisie – Afgetrede Lede ..................................... 52

8.3 South African Police - Hall of Fame .................................................................. 52

8.4 Nagdiens 1960: Woodstock : Gawie Botha ........................................................... 53

8.5 Bier en wetstoepassing........................................................................................... 54

8.6 Militêre Kassering – Kol (adv) Len Els, SA ........................................................... 59

8.7 Militereregter – Kol (adv) Len Els, SC .................................................................. 60

8.8 ‘n Grensstorie: Lt Andre Theron ............................................................................ 61

8.9 SAP Van Reenen: Mark Newham .......................................................................... 67

8.10 Maj AT Spies (SA Lugmag): Dakota en Hael – Lynette Spies ....................... 68

8.10.1 Raindrops keep falling on my head ................................................................... 71

8.11 BSAP Depot Chief Insp R Trangmar by No 4226 Jeff Manning ...................... 72

8.12 Genl AF de la Rosa: Die Ventersdorp-saak: 'SAP was reg vir oorlog' – Ingestuur

deur brig Fanie Bouwer ............................................................................................... 73

8.13 Eenheid 6 – Reserviste – Hou hierdie spasie dop! - Anemari Jansen en Larry

Hanton ........................................................................................................................ 75

8.14 Hstk 6 – Oos-Rand, Eenheid 6: Kol Hein Kilian vertel verder: A Jansen & L

Hanton ........................................................................................................................ 75

- Thinus van Staden van 32-bataljon ............................................................................ 78

5

8.15 Respektable werk om diender te wees – Johan van Wyk (Die Burger) ................. 83

9 NATIONAL SECURITY NEWS / NUUS EN NASIONALE VEILIGHEID .................... 84

9. 1 Minister bekyk SA se polisie ............................................................................. 84

9.2 Padveiligheid Bakkie so oorlaai sy agterste as breek op snelweg ............................ 86

9.3 Onrus: Phomelong: Henenman .............................................................................. 87

11.7 Struisbaai polisiestasie: Lynette Spies ...................................................................... 87

9.4 Onrus en Plunder: Sasolburg (‘n Storie sonder woorde?) ....................................... 89

10. NAT SECURITY HISTORY / NAS VEILIGHEIDSGESKIEDENIS ............................ 91

10.1 Anglo-Boer War: The Whisky Train: David Scholtz ...................................... 91

10.2 Die skryf van nasionale veiligheidsgeskiedenis .................................................... 94

10.3 Oppad na Greytown – Die geboorte dorp van Genl Louis Botha: Johan Jacobs .... 94

10.4 Naval Task Force sailing through the Suez Canal: Submitted by Bert: Text Johan

Jacobs ......................................................................................................................... 97

10.5 Terug na Die Slag van Bloedrivier: ‘n Onvergeetlike Ervaring: Johan Jacobs .... 122

10.6 ‘Don’t mess with Janjas’ – Lt-Gen Roy During.................................................. 126

10.7 SAW: ‘Binnelandse veiligheid'- kursus: Lt genl R During ................................. 127

11. HERALDRY, UNIFORMS, COLOURS, FLAGS, MEDALS, MEMORIALS &

BUILDINGS/ HERALDIEK, UNIFORMS, VAANDELS, VLAE, MEDALJES,

GEDENKTEKENS & GEBOUE ...................................................................................... 130

11.1 Website: The South African Police Hall of Fame ............................................... 130

11.2 SAP Medals / Medaljes: SAP: SOE – Jonathan Pittaway .................................. 130

11.3 Old Pinelands Police Station: Wally Greig ................................................... 130

11.4 Is die SAP heraldries gesproke ‘n Berede of Voet “-mag”? ................................ 131

- Inleiding .................................................................................................................. 131

- Brig-genl Deon Fourie antwoord ............................................................................. 132

- Berede korporaals: Mark Newham .......................................................................... 133

- Hoofkonstabel en ao rang ........................................................................................ 134

- Werwingsbrosjure: Deon Fourie .............................................................................. 135

11.5 SAP Machadodorp Fanie Avenant (destyds 52562M) ...................................... 136

11.6 1983 Tegnies SAP (V) Wonderhoogte Newcastle: Tubby Myburg .................... 137

6

12. VESTED INTERESTS OF VETERANS /LEDE AANGELEENTHERDE ................. 139

12.1 Polmed .............................................................................................................. 139

12.2 Injuries on duty / Beserings aandiens ................................................................. 139

12.3 Vry Medies ........................................................................................................ 139

12.4 Die Koevoet Veterane Bond: Pine Pienaar (Kaapstad) ....................................... 139

12.5 Pensioen – oudao Koot van Schalkwyk .............................................................. 143

13. THE LIBRARY / DIE BOEKRAK ............................................................................ 143

13.1 Nick Howarth: Member of Unit 6, 1986-1994: WAR IN PEACE – Published by

Peter Stiff. ................................................................................................................. 143

13.2 Border War Badges: AR Dinnes .................................................................... 146

13.3 The Transvaal Outpost: BSAP Regt Assn: Craig Viljoen ............................. 147

13.4 How the Soviets and Cubans Lost the War in Southern Africa: Gen Jannie

Geldenhuys - Walter Volker .................................................................................. 147

13.5 Piet Retief Commando: Walter Volker .......................................................... 149

13.6 Boer War Stories of the Piet Retief Commando & District: Walter Volker ......... 151

13.7 Servamus January 2013 .................................................................................. 153

13. 8 Marmon Herrington: LtCol William Marshall ................................................... 154

14. HUMOUR IN UNIFORM ....................................................................................... 154

14.1 Looking for trouble? He does not like the police? ........................................... 154

14.2 Looking for trouble? … This motorist does not like the police either ................. 155

14.3 Rough Justice: Tit for tat? .................................................................................. 155

15. ANECDOTES, A POINT TO PONDER, ETC......................................................... 156

15.1 A Point to ponder – Len Els ............................................................................... 156

15.2 Faith in Humanity? ............................................................................................ 156

15.3 Drinkebroers via Paul Wolvaart .................................................................... 157

15.4 Why? Via Maj Gen JAP Burger ......................................................................... 159

15.5 Die Polisieman – Hanlie van Straaten ................................................................ 160

16. OOR DIE NONGQAI SE DRUMPEL EN KUIERS.................................................... 161

16.1 No 43607 ao Johan Visagè (13 Januarie 2013) ................................................... 161

7

16.2 Frans de Jong ..................................................................................................... 161

16.3 Alex aka “Porra” Faria & the beautiful Mrs Lizette Faria ................................... 162

16.4 Capt and now Mister Gerald Prinsloo (SANDF Archive) ................................... 162

16.5 Brig Arnoldus Mentz (FWL) .......................................................................... 162

16.6 Albert van Zyl: Witrivier ................................................................................... 163

16.7 Kapt Jan Idema (Hondeskool) ....................................................................... 163

16.8 Mark Newham ................................................................................................ 164

16.9 Col Tony Harding .............................................................................................. 164

16. 10 Willie en Marietjie du Plessis .......................................................................... 165

16.11 Capt Peter Digby (Transvaal Scottish, author & Military Historian;) ................ 165

16.12 Dr Peter Lamb se ontbyt .................................................................................. 165

16.13 Mnr Andre Grobler (seun van brig Quartes Grobler) ........................................ 166

16.14 Besoek genl Suiker Britz deur Sarie van Niekerk en HBH ............................... 167

16.15 Charles Ross: Commonwealth War Graves Commission ................................. 170

16.1 Genl Jannie Geldenhuys: “Die Troepie en almal se Generaal”: Dr Dreyer van der

Merwe ....................................................................................................................... 170

17. A “Uit Japie van Warmbad se Possak." ............................................................... 173

- Egiptologie. ............................................................................................................. 173

- Kunswerke deur Japie Erasmus ............................................................................... 174

- Die beredeman circa 1965 ....................................................................................... 175

- The good the bad and the Ugly? .............................................................................. 176

- Wilde perde ............................................................................................................. 176

- Bataleur & Visarend ................................................................................................ 177

NEWS FROM ALL OVER - THE POLICE POST BAG / NUUS POS VAN HEINDE

EN VERRE - POLISIE-POSSAK ................................................................................ 177

17.1 Piet “Walk Tall” van Zyl: Tanzanië ............................................................... 177

17.2 Albert van Zyl: Witrivier ................................................................................ 178

17.3 Japie Erasmus – Warmbad ............................................................................. 178

17.4 Joe Momberg:Valley Forge, Barrydale .......................................................... 179

17.5 RE: eNONGQAI Vol 4 No 1: Toffie Risk: Midrand ..................................... 179

8

17.6 Paul Els: Valhalla ............................................................................................ 180

17.7 Jan van Wyk & Walter Castensen: Kaapstad ............................................... 181

17.7.1 Walter Castensen ......................................................................................... 181

17.8 Johan Henning (Pretoria) ............................................................................... 181

17.9 Peter Swannypoole on Afrikaans .................................................................. 182

17.10 Koevoet: Brig Sakkie van der Merwe, kol Dicks Dietrichsen & Koevoetbond . 183

17.11 South African Engineers during WW1 East African campaign: Julian Rainbow186

17.12 De Aar: Wie is die? Kapt Patrick Coetzee (Kimberley) ............................. 186

17.13 Kol Stadler (Skietkuns): Sarie Rousseau .......................................................... 187

17.5 Geskiedenis van die Laeveld: Robbie Green ................................................ 187

17.6 Gedig: Marikana: Kol MJJ van Rensburg (SALM) ........................................ 188

18. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER AND OUR OWN”/

NETWERK & “KOM ONS ONDERSTEUN MEKAAR EN ONS EIE” ...................... 191

18.1 Annemari Jansen – Koorsboom Kothuis ........................................................... 191

18.2 Jannie Otto ........................................................................................................... 191

18.3 Karate: Kol (adv) Len Els .................................................................................... 192

18.4 Kunswerk: Japie Erasmus ...................................................................................... 192

18.5 Antikwiteite en boeke: Leon “Div” de Villiers ................................................. 192

18.6 Piet “Kierie” Fourie ............................................................................................... 193

19. STOP PRESS / LAAT BERIGTE ............................................................................... 194

20. INDEMITY / VRYWARING .................................................................................... 194

21. NEXT EDITION / VOLGENDE UITGAWE ........................................................... 194

22. CONCLUSION / SLOT ............................................................................................ 194

33,297 woorde

9

1. WELCOME / WELKOM

Welkom by die tweede probeerslag. Ons hoop u gaan hierdie propvol uitgawe baie

geniet. Die eNONGQAI was Vrydagaand (1 Februarie 2013) feitlik 70% voltooi toe

ek per ongeluk nie die konsep uitgawe “bewaar” het nie! Dit het soos water in warm

woestynsand weggesak! Ek dink nou aan ‘sant Wessie van SAP King’s Rest wat

altyd gesê het: “You can’t keep a good man down! “ Dis nou maar weer begin, van

vooraf! U wonderlike stories en insette maak ons passievol oor ons nasionale

veiligheidsgeskiedenis. Dankie vir u!

1.1 Moment of silence/ Bepeinsing

1.1.1 “Hell Can’t Put Out the Light”- Blessings, Rev Bob Timms

“In Him was Life and Life was the Light of men. And the Light shines on in the darkness, for the darkness has never overpowered it.” (John 1:4-5) Dear Friends, Whenever things around you get dark and you feel the devil is about to overpower you, remember this: You have the Light of the world in you and try as they may, all the forces of hell can’t put it out. Even when you’re at your weakest, even when you feel like the light within you is small, the devil’s darkness is no match for you.Let me show you what I mean. Picture yourself in a completely darkened auditorium with absolutely no light. The place is so black you can’t even see your hand in front of your face. Now, imagine one little “firefly” flying around the auditorium. Every eye in there would turn toward the little bug. As small as that little light is in comparison to the great darkness around it, you would still be able to see it. The massive blackness wouldn’t be able to do a thing to shut off that bug. Everywhere he flew, the darkness would just have to yield. It would always be dispelled by his light. When circumstances around you begin to get black and you are tempted to despair, think about that “firefly.” Meditate on the fact that Jesus Christ, the Light of the world, is in you. When the revelation of that hits you, you’ll never again let darkness back you into a corner. You’ll start chasing it down…..overcoming the darkness with your light, Jesus! Be Blessed.

Rev. Bob Timms

Ermelo Methodist Church

Tel 017 811 2561

revtshawe@gmail.com

10

1.1.2 Wie pak jou valskerms? Koot Swanepoel (Joubertina)

Charles Plumb was ‘n vegvlieënier van die Amerikaanse vloot in Viëtnam. Na 75 gevegte in die lug, is sy vliegtuig getref deur ‘n grond tot lug missiel. Plumb het homself uitgeskiet en met sy valskerm tussen die vyand beland. Hy is gevange geneem en het 6 jaar in ‘n kommunistiese tronk in Viëtnam deurgebring. Hy het oorleef en gee nou lesings oor wat hy uit hierdie ondervinding geleer het! Op ‘n dag sit Plumb en sy vrou in ‘n restaurant en ‘n man staan van ‘n ander tafel af op en kom na hom en sê: “Jy is Plumb! Jy het vegvliegtuie in Viëtnam vanaf die vliegdekskip Kitty Hawk gevlieg en jy is neergeskiet!" "Hoe op aarde weet jy dit?” het Plumb gevra. “Ek het jou valskerm gepak, “het die man geantwoord. Plumb was verras en vol dankbaarheid. Die man skud sy blad en sê: "Ek skat dit het oopgegaan!" Plumb verseker hom: “As dit nie oopgegaan het nie, was ek nie vandag hier nie?" Plumb kon dié nag nie slaap nie. Hy het heeltyd aan hierdie persoon gedink. Plumb sê: “Ek het heeltyd gewonder hoe hierdie man in sy vlootuniform gelyk het. Ek wonder hoeveel kere ek hom gesien het en toe nie eens gegroet het nie, want sien, ek was darem ‘n vegterloods en hy was net ‘n matroos!" Plumb het gedink aan die baie ure wat hierdie man by ‘n lang houttafel gesit het en elke valskerm se toue gerangskik het en die symateriaal sorgvuldig gevou het en letterlik elke keer die man wat sou spring se lewe in sy hande gehad het. Nou, vra Plumb aan sy gehoor: Wie pak jou valskerm?" Elke mens is afhanklik van ander mense om voorspoedig deur die dag te gaan. Het die tegnikus wat jou motor versien het, al sy wielmoere vasgedraai? Het hy gesorg dat jou motor se remme onfeilbaar werk?

11

Ek het, toe ek afgeskiet is, verskeie soorte valskerms nodig gehad. Dit was my fisiese valskerm, my emosionele valskerm en my geestes-valskerm. Ek het al drie nodig gehad om veilig te kan land. Somtyds in ons daaglikse katastrofes, mis ons dit wat werklik van waarde is. Ons vergeet om te groet, om asseblief of dankie te sê, om iemand te komplimenteer of geluk te wens of om, sonder rede, iets moois te sê. Wanneer jy deur hierdie dag of hierdie maand, of hierdie jaar gaan, herken en erken dié mense wat jou valskerms pak. Kontak Koot by tel 042-273-1639 of epos: “J.C. Swanepoel” <koots@telkomsa.net>

1.2 Voorblad / Front Page: Col Tony Harding, Director of Music, SAP

Band.

1.3 Editorial – Hennie HeymansDaar’s nie tyd vir ‘n redaksionelkulturele erfnis!

2. PERSONALIA VANAF 01

Johan Jacobs 2.1 Afsterwes

Dinsdag 01 Jan: Dawie Kinghorn berig; goed nie. Vanoggend om 4 uur het 'n eks lid, huidige lid by Motherwell SAPS, A/O Tessa Steyn geskiet en toe selfmoord gepleeg. Berig volgens madia beampte Kapt Jarvis. My innige meegevoel met die familie

Dinsdag 08 Jan: Lorraine Terblans berig;

for his 10th Comrades: Detective Captain Mynhardt van der Ryst

suddenly along the Memel Road yesterday morning.

Sondag 13 Jan: Andries Bosman berig;

bevelvoerder van Bishop Lavis SAP Kollage is laas week oorlede.

Maandag 14 Jan: Johann Grobler berig;

Witbank Saterdag oorlede na 'n lang siekbed. Gebede met sy familie, Begrafnis vind

op Woensdag 2013-01-16 om 14:00 te

Church RIV ou GROOTTE Ons sal jou onthou!

Dinsdag 15 Jan: Piet Meyer berig;

Amanzimtoti is gister oorlede. Ons verloor een van die legendes van KwaZulu

Hennie Heymans Daar’s nie tyd vir ‘n redaksionele artikel nie! Baie dankie vir u bydae tot ons

2. PERSONALIA VANAF 01 JANUARIE tot 31 JANUARIE

Dinsdag 01 Jan: Dawie Kinghorn berig; Ai die nuwe jaar in PE begin nie goed nie. Vanoggend om 4 uur het 'n eks lid, Fanus Rautenbach sy eks vrou en huidige lid by Motherwell SAPS, A/O Tessa Steyn geskiet en toe selfmoord gepleeg. Berig volgens madia beampte Kapt Jarvis. My innige meegevoel met die familie

Dinsdag 08 Jan: Lorraine Terblans berig; Police officer dies while training

Detective Captain Mynhardt van der Ryst

suddenly along the Memel Road yesterday morning.

Sondag 13 Jan: Andries Bosman berig; Brig. Maat Saayman

bevelvoerder van Bishop Lavis SAP Kollage is laas week oorlede.

Maandag 14 Jan: Johann Grobler berig; Oud a/o Henry Page

Witbank Saterdag oorlede na 'n lang siekbed. Gebede met sy familie, Begrafnis vind

16 om 14:00 te Die heuwel Witbank St Margarets Anglican

Church RIV ou GROOTTE Ons sal jou onthou!

Dinsdag 15 Jan: Piet Meyer berig; Kol Kobus Kapp van Durban en

Amanzimtoti is gister oorlede. Ons verloor een van die legendes van KwaZulu

12

Baie dankie vir u bydae tot ons

JANUARIE 2012: –

Ai die nuwe jaar in PE begin nie Fanus Rautenbach sy eks vrou en

huidige lid by Motherwell SAPS, A/O Tessa Steyn geskiet en toe selfmoord gepleeg. Berig volgens madia beampte Kapt Jarvis. My innige meegevoel met die familie

while training

Detective Captain Mynhardt van der Ryst (43) died

Brig. Maat Saayman die

Oud a/o Henry Page - Lee van

Witbank Saterdag oorlede na 'n lang siekbed. Gebede met sy familie, Begrafnis vind

Die heuwel Witbank St Margarets Anglican

van Durban en

Amanzimtoti is gister oorlede. Ons verloor een van die legendes van KwaZulu

13

Natal. Kobus mag jy nou rus vind en verlossing van 'n lang siekbed. RUS IN

VREDE.

Dinsdag 15 Jan: Lorraine Terblans berig; It is with great sadness and a

heavy heart, to inform you that Vincent Auerbach, one of our 30 Heroes from

Durban Organised Crime unit has passed away at the age of 40 from a heart

attack. To your family, friends and the UNIT, our thoughts and prayers are with you

all.

Sondag 27 Jan: Hennie Heymans berig; Doodsberig: Dit is met leedwese dat

ons moet aankondig dat adv Bosch, destyds direkteur van veiligheidswetgewing en

ADG van Justisie op Don 24 Jan 2013 oorlede is. Die begrafnis vind Woensdag in die

NG Kerk Wonderpark plaas. Adv Bosch is die vader van (oudsersant) Steve Bosch

van Kompol x 302 en lugvleuel. Ons innige meegevoel met Steve en die familie.

Maandag 28 Jan: Bennie van Rhyn berig; Dit is met leedwese dat ek bekend

moet maak dat Johan Lampbrechts (A/OFF) van Intervensie Eenheid, Kaapstad

asook Eenheid 19, sag heen gegaan het. Hy laat 'n groot leemte. Begrafnisdiens is

Woensdag 30 Jan 2013 om 10:00 vanuit die NG Kerk Goodwood. My innige simpatie

aan die wat hy agterlaat.

Dinsdag 29 Jan: Trenton Brown berig; LT COL Devos ex unit 19 past away, so sad!

Donderdag 30 Jan: Eugene Andre van Wyk berig; Vriende wat van Transkei of Griekwaland Oos was,verneem so pas dat Oom Philip van Zyl oud A/OFF wie ek

14

van Kokstad en Swartberg ken vandag op die ouderdom van naby 90 op Margate oorlede is. Word oorleef deur sy vrou Twee dogters, twee seuns, klein en agterkleinkinders. Een van die ou geharde lojale polisiemanne. Sterkte aan naasbestaandes

2.2 SAP 26: Siekboek

Saterdag 12 Jan: Frik Bruwer berig; vriende ek is terug vanaf die Dr. Ek moet Maandag ‘n Spesialis gaan sien ivm die duiseligheid aan my regterkant

Sondag 13 Jan: Hennie Heymans berig; Hallo almal – Sarie van Niekerk was in die hospitaal. Ek wens haar alle beterskap toe!.

Donderdag 17 Jan: Herman van Deventer berig; Ek weet nie of ons vriende hier weet dat Brig Mac McLachlan 'n jaar of so terug 'n brein operasie gehad het nie. Dit het goed gegaan die afgelope ruk, maar sy brein gewas het weer begin groei en dat hy volgende Dinsdag (22 Januarie 2013) weer ingaan vir 'n operasie. Die versoek is dat julle hom en sy gesin asb in jul gebede sal opdra. Vir ons God is niks onmoontlik nie!

Maandag 28 Jan: Sarie van Niekerk berig; Sterkte aan Pieter Oberholzer vir sy besoek aan die dokter. Hoop dit is goeie nuus maar laat weet ons asseblief wat die dokter sê! Hy sukkel met sy rug wat hom opkeil.( JJ)

Maandag 28 Jan: Hennie Heymans berig; Brig Sakkie van der Merwe (Koevoet en V-Tak Soweto) is in die Kloof hospitaal opgeneem.

Dinsdag 29 Jan: Pine Pienaar berig; Terugvoering van oud Brig Sakkie van der Merwe: Uitslae het gekom en toon ernstige aggressiewe pankreas kanker. Gaan

15

Vrydag weer Kloof hospitaal toe om te besluit of operasie die moeite werd is of nie. Groete 2.3 Verjaarswense

Vrydag 04 Jan: Pottie Potgieter berig; As my se rekenaar nie nou vir my lieg nie, dan is dit vandag Jap Burger se geboortedag. Baie geluk net die verjaarsdag Jap, hoop daar is nog baie gelukkiges en dat jy vandag bietjie bederf sal word.

Sondag 06 Jan: Johan Jacobs berig; It is Leon Strauss birthday today: Happy Birthday Leon, best wishes for u and good health! Have a great day with lots of spoiling from your loved ones!.

Maandag 14 Jan: Johan Jacobs berig; Is ons koffie fundie Abrie Grobler se verjaaarsdag vandag! Veels geluk maat en mag jy nog vele dae soos hierdie geniet met liefde en lekker bederf. Drink 'n koffetjie op jou se selwe!

Woensdag 16 Jan: Pieter Oberholzer berig; Nick Nel verjaar vandag – Veels geluk met jou verjaarsdag. Mag jy sommer vele geseënde jare en lekker bederf word.

Donderdag 17 Jan: Johan Jacobs berig; Dit is vandag Dalene Steenkamp van die Kalahari se verjaarsdag - Veels geluk Dalene Steenkamp met jou spesiale dag. Geniet dit en ook die lekker bederf wat daarmee gepaard gaan.

Saterdag 19 Jan: Hennie Heymans berig: PARADE AANDAG! VERJAARSDAG: Mark Newham baie geluk! Hoop jy verjaar lekker en dankie vir jou besoek gister en die verrassing! (Ek sal die verrassing in die eNONGQAI deel met die manne en met die vroue!) PARADE OP DIE PLEK RUS!

16

Woensdag 23 Jan: Hennie Heymans berig; Genl. Sharon Schutte vandag verjaar! Veels geluk Sharon, mag jy ‘n vreugdevolle dag en jaar vorentoe geniet!

Saterdag 26 Jan: Frans Diff de Villiers berig: Goeie more almal. Verjaarsdag wense aan Erika Erasmus. Baie geluk en mag jy een groot bederfdag van toontjie tot kroontjie hê.

Woensdag 30 Jan: Johan Jacobs berig; Pieter Willem Nel verjaar vandag. Veels geluk Pieter met jou geboorte dag!

Donderdag 31 Jan: Sarie van Niekerk berig; Baie geluk aan Andrew Lesch wat vandag verjaar. Andrew hoop jy gaan 'n pragtige dag he waar jy tot in die spreekwoordelike afgrond in bederf gaan word en dat die jaar vorentoe vir jou een van groot vreugde, vrede en geluk gaan wees

2.4 Allegaartjie

Maandag 07 Jan: Hein Kilian berig; Het vandag ‘n kleinseun ryker geword was baie stresvol , noodkeiser , naelstring was 3keer om die nek , die kleintjie moes eers einde Februarie kom alles lyk egter goed , dankie vir al my vriende se gebede!

Dinsdag 08 Jan: Pottie Potgieter berig; Today 41years ago my love and I where married. 41 Years later, regardless of all the ups and downs, separations due to services I had to render to Country, we are still together and hope to have many more wonderful years of her company. Sandy although it may not always look it my love for you is still like the circle, NEVER ENDING. Thank you for your patience, love and understanding.

17

Dinsdag 15 Jan: Hennie Heymans berig oor die eNONGQAI; Bestuursinligting: Ek verstaan "iets" nie ... vroeër kon ek sien hoeveel mense "lees" of "kyk" na die verskillende tydskrifte. Nou is die aantal "kykers/ lesers" vervang met "impressions". Hierdie maand is daar 2894 "impressions" wat die Jan 2013 eNONGQAI betref is dit die hoogste ooit! Nou weet mens nie wat doen jy reg of verkeerd nie? Sommige tydskrifte se "impressions" is hoog ander is laag. Ek kan nie bepaal wat ek goed of sleg doen nie. Inhoud word maar deur ons lesers bepaal en so ook die "impressions". Wat sê ons lesers? Enige gedagtes oor hoe mens bepaal wat sal 'n treffer wees of nie? Ek weet regtig nie wat laat die tydskrif so uitstaan nie?

• Impressions: 4156 for January

Woensdag 16 Jan: Mark Newham berig; The year is 1927 and Hendrik B Heymans, Van Reenen's butcher is not happy, having loaned a man money against certain security. Then Mr Heymans discovers that the property doesn't belong to the man and decides to take action against him! Hennie Heymans ek het vir oom 'n afskrif van jou oupa se hele dossier!

18

Saterdag 18 Jan: Jan van Wyk berig; Ek en Johan Verster het gister 'n besoek gebring aan Mev. Koba Stadler. (84). Sy werk nog kliphard aan haar naald werk, saam met haar dogter. Sy is Muizenberg woonagtig. Indien ou vriende wil dag se sal ek haar besonderhede deurstuur. Hy was jare by die Musketrie in die Polisie kollege in bevel.

Maandag 28 Jan: Koot Swanepoel berig; Gedurende vanoggend se saalbyeenkoms, is van die leerlinge vereer met balkies. Tanya het balkies ontvang vir ATKV R62 Kamerade, Redaksie van die Blaker en Voorsitter vir Redenaarbestuur. Hierdie is nie 'n "brag-post" nie, dis om Vader te vereer want haar lewe is slegs Genade.

Donderdag 31 Jan: Eugene Andre van Wyk berig; Diens van 61747H S/A/Off E A Eugene Andre van Wyk met pensioen met 40+ jare diens geïnspekteer deur Brig. Reynders

19

Donderdag 31 Jan: Fanie Bouwer berig; MAJOR GENERAL HOLLOWAY BOWS OUT... Respected police chief says goodbye after 42 years of service. At a glittering farewell function for Major General P.F. Holloway held last Friday tributes of respect and love poured in from top-ranking colleagues. The general retires after a lifetime spent in the police force, and will now have time to go fishing and try his hand making curries in his kitchen. “I joined the then South African Police as a student in East London on the 4th of January 1971.

GROETE TOT DIE VOLGENDE PERSONALIA! Gawie Botha en sy nuwe Bakoond

\

Paraat in die Paarl!

2.4.1 Prof Gerhard Dekker (IPA-SA)

Gerhard het sy “66 ste” in Hongarye gevier en hy het SAP/SAPD uniforms aan die

Hongaarse polisie museum oorhandig.

20

Gerhard in die koue

Groete tot die volgende Personalia

3. Honours & Awards / Eerbewyse & Toekennings -

21

3.1 Roll of Honour / Ererol

3.1.1 “Ons al altyd ons ou kamerade onthou”: Piet van Zyl 31 Des 2012 Maphelane

strand & Len Els

• Twee “ou” inligtingsmanne! Piet (SAP – V) en Len (AMI – DTI) lig ‘n glasie

tydens sonsak op 31 Des 2012. Sal ons ooit vergeet?

3.2 SAP Graves: Benoni – Koos Brits -

3. 3 Friends Missing and Found! / SAP 55 Vermiste persone

- Lambert Smith

Ek soek na Lambert Smith (rooi wangetjies) van Caledon plein 1965 en Dbnville 1981 - Daantjie van Rensburg.

- Linda van Dyk & Jeanette van Dyk Naude: Andre Grobler (Durban)

Hallo Hennie, Ons soek asb. Jeanette se kontakbesonderhede om haar suster, Linda in die hande te kry. Lyk my sy is Insp Jeanette Naude , wat Forensiese Rekonstruksie gedoen het, en bly moontlik op Rayton. Tot later!

22

3.4 Commonwealth War Graves Commission(CWGC): Capt (SAN:Ret)

Charles Ross

Introduction: Relevance?

Is the CWGC relevant to our readers – Hennie Heymans

The CWGC is a relevant subject for all South African Police policemen and Union / SA

Defence Force personnel. They care for war graves of all soldiers who fought under the

banner of the British Empire. As far as we South Africans are concerned the graves of our SA

servicemen are tended by the CWGC all over the world. Think about about our graves in

Namibia, Tanganyika and North Africa, Europe and where ever our soldiers died in battle.

The graves of the British fatalities during the Anglo Boer War are also tended to.

It was a great honour to visit the grave yard at Kancharaburi in Thailand where hundreds of

Allied soldiers lay buried. They graves are neat and remain a memorial to those fine men who

died at the Bridge on the River Kwai.

On my wish list is visit to the SAP Graves in North Africa and Europe. Think about Const

Gold who is buried in Berlin and other places. Did they die in vain? Not when you think of

the love and care of tending their graves.

The CWGC play an important part in the study of our military history and in genealogical

research.

We need to care for our SAP graves as well. In this regard Capt Koos Britz (SAP: Ret) is

taking a leading role. Koos and I have started to gather photographs of all SAP graves where

ever they may be. We would like to place those photos already gathered on the SAP Website.

- The Commonwealth War Graves Commission: Part One – Capt Charles Ross

When the First World War started in August 1914 the British (and for the matter

none of the other Commonwealth countries) did not have an organisation or military

unit that would be responsible to ensure that the details, ie grave location and other

records, of all those that paid the supreme sacrifice would recorder and their graves

marked.

Sir Fabian Ware was concerned that unless something was done the graves could be

lost forever. Could his experience in South Africa during the South African War

(Anglo Boer War) of 1899 to 1902 influence his decision? In September 1914 Sir

Fabian arrived in Europe in command of a British Red Cross unit that took upon

themselves to register and care for every British and Commonwealth grave.

During 1915 Sir Fabian’s unit was recognised by the War Office and officially

became known as the Graves Registration Commission. With assistance from the

Red Cross attempts were already being made by 1916 by the Graves Registration

23

Commission to make burial grounds along the Western Front less bleak by growing

annual and perennial flowers, grass, scrubs and trees. Sir Fabian encouraged help

from distinguished horticulturists and during 1916 the Assistant Director of the

Botanical gardens at Kew was asked to visit the cemeteries in France to make

recommendations about plants to be grown.

While the task of the Graves Registration Commission may not have been a major

task at the beginning of the war it changed dramatically in 1916 and further into the

war. On 01 July 1916 the British Forces (supported by other Commonwealth

countries) launched a major offensive in France, the Battle of the Somme. This was

to prove the most catastrophic day’s fighting in the history of the British Army.

Losses were appalling, of the 120 000 British soldiers who fought that day, almost

half became casualties with more than 19 000 killed.

On 17 May 1917 Sir Fabian’s diligence was recognised when the Imperial War

Graves Commission was established by Royal Charter. In accordance with the Royal

Charter the “Imperial War Graves Commission is commemorate the Imperial war

dead of the First World War by making fit provision in perpetuity for the graves and

memorials and by maintaining records of the dead”.

End of part one.

- Stellawood Cemetry: SA War Graves

24

- Odibo (St Mary’s) Mission Station: Beraafplaas by Oshikanko, Namibië

Goeie Middag Brigadier Eerstens baie dankie vir die eleentheind om u te besoek. Dit was voorwaar baie aangenaam. Aangeheg is ‚n foto van die grafte in die Odibo (St Mary’s) Mission Station Beraafplaas by Oshikanko, Namibia. Ek heg ‚n lys van die name aan. Ek maak graag gebruik van u aanbod om gereeld ‚n artikel oor die werk van die Komissie te skryf. Laat weet assebleif die teiken datum elke maand wanneer artikels in moet wees. Lekker dag. Charles Captain (Navy) Charles Ross (Ret): Secretary of the SA Agency

25

- Naamlys / Namelist

Burger; C.Z. ; DOD - 06/02/1917; Rifleman; South African Mounted Rifles; No 2530

Burger; Renier Adriaan (RA) ; DOD - 06/02/1917; Constable; South African Military

Constabulary; No 506; Son of Mrs A.S.M. Burger of Drogepoort, Faansgrove,

Kuruman, Cape Province

Clark; Betrand George William (BGW); DOD - 25/10/1916; Sergeant; South African

Mounted Rifles; No 110; Son of Mrs A Clark of 19 Kirby Rd, Sutton-in-Ashfield,

Notts, England

Knott; PMG ; DOD - 06/02/1917; Corporal; South African Mounted Rifles; No 1282

Le Roux; DHG ; DOD - 06/02/1917 ; Rifleman; South African Mounted Rifles; No

2572

Pfohl; Richard Farre; DOD - 06/02/1917; Rifleman; South African Mounted Rifles ;

No 393 ; Son of Robert and Susan Mary Pfohl

Smith; N; DOD - 06/02/1917; Rifleman; South African Mounted Rifles ; No 231

Twine; Richard Fredrick (RF) ; DOD - 06/02/1917; Lance Corporal ; South African

Mounted Rifles ; No 260 ; Son of Richard James and Frances Elizabeth Twine

Van Der Merwe; JL ; DOD - 06/02/1917 ; Constable; South African Military

Constabulary; No 306

Van Niekerk; JD; DOD - 06/02/1917; Constable; South African Military

Constabulary; No 2/550

- Voortrekkerhoogte Begraafplaas: Genealogie - Paul Els

“Wil net laat weet dat ek ‘n lys bekom het van mense wat in die Hoogte begrawe is (1935 – 1961) en nie op die amptelike lyste verskyn nie. Ons moet onthou dat die oorspronklike lys verbrand het in Jul 1967. Sover ek kan vasstel is daar oor die 300 nuwe name wat ek by my lys kan sit van die begraafplase van die Hoogte. Almal van die het nie grafstene nie. Ongelukkig –soos gewoonlik – is van die inskrywings nie leesbaar nie. Maar ek probeer maar raai wat daar geskryf is.”

26

3.5 Die Koevoetgedenkmuur

Paul FoucheSouth African Police - Hall of Fame / Suid-Afrikaanse Polisie Heldesaal

December 20, 2012

Oom Hennie, Nog nie ontmoet nie sal binnekort. Ek plaas graag n foto van die Koevoet Muur

van Herinnering soos voltooi op 20-12 2012. Ons kort nou nog net die groot beeld wat al ver

gevorderd is wat voor op aangebring sal word. Alle Lof kom my "SKEPPER"toe. Sien uit om

u te ontmoet.

• You, Dana Kruger, Tom van Rensburg, Piet Kierie Fourie and 20 others like this.

• Basson van Rooyen Hierdie is 'n projek wat geloods was deur die Koevoet

Bond om al die Koevoet Lede wat gesneuwel het tydens die bestaan van die Eenheid

tydens die Bos Oorlog te vereer. Hierdie Projek word gefinansier deur skenkings en

daar word nog baie fondse benodig ten einde die Projek te finaliseer. Indien enige

iemand 'n bydrae wil lewer "Inbox" my en ek sal die Bond se Bank Besonderhede vir

julle stuur. Enige bydrae sal hoog op prys gestel word. Let asb. daarop dat meeste van

die Koevoet Lede wat gesneuwel het nerens anders vereer word as op hierdie muur

nie.

December 20, 2012 at 9:15pm · Like · 1

• Hennie Heymans Paul Fouche - jy moet asb 'n draai by my gooi - ek wil graag

onderhoud met jou voer! Dit is nogal dringend - dit is vir die SAP 100 FEESALBUM,

so ek sal bly wees indien ons voor die nuwe jaar kan ontmoet! Dankie.

December 20, 2012 at 9:31pm · Like · 1

• Christiaan Petrus Pretorius Hi daar. Kan pub die muur al besoek? Sal graag

wil sien of my oom se naam daarop verskyn. Waar is die monument.

January 4 at 7:59pm via mobile · Like · 1

• Marius Van Der Westhuizen Ja jy kan die muur al besoek, dit is geleë by die

Voortrekker Monument in Pretoria.

27

Foto van muur ingestuur deur Paul Fouche

Foto van Beeld ingestuur deur Pine Pienaar

4. REUNIONS / REUNIES / EVENTS / GEBEURE

4.1 Bond van Oudpolisiebeamptes Kaapstad: Noordelike voorstede: Maj AV Smit,

Tiny Strydom & Koos Conradie - Jan van Wyk

Hallo Hennie,

28

Op die Bond Noordelike voorstede se Kersete was hierdie drie manne daar.

Tiny was met die Parlement se beveiliging diens gedoen sedert 1948. Die ander twee

is later ook na die Parlement gestuur, Hulle het deel geword van die Spesiale

Wageenheid. Groete Jan van Wyk.

5. PERSONALITY OF THE MONTH

- Colonel Tony Harding of the SA Police Band by Capt Tubby Ueckermann

Hennie Heymans and I had a very interesting and informative meeting with Colonel

Harding of the SAP Band on Wednesday, 23rd of January 2013 during which he

gave us the information of his service.

He gave us an insight into his life in the Military Band of the 1st Battalion of the

British Army as well as the South African Police Band.

What came to the fore during the meeting were the rich military traditions that he

was part of in the British Army and their colourful ceremonies that is still today part

of the military in the UK.

29

He also emphasised the respect he had for his colleagues that he encountered during

his years of service. This included the respect he always had for the uniform he wore

during his days in the British Army as well as the SAP.

He spoke with respect and the highest praise of his predecessor in the SAP Band,

Brigadier Sam Holmes. His friendship with Brig Holmes goes back to the nineteen

fifties in England when they were both members of military bands.

He saw the SAP band as one of the most potent public relations instruments for the

South African Police as well as their very important role during Police ceremonies,

military funerals and other public participations and concerts.

It was an honour and privilege to have met this interesting and well versed

gentleman with his great wealth of knowledge and experiences.

- Synopsis of Service

“I joined the Black Watch in the United Kingdom in September 1955 and served in

Berlin from 1956 to 1958. During 1956 I joined the Military Band, 2nd Battalion. Then

the 2nd Battalion disbanded and I joined the 1st Battalion in 1956 in Berlin.The band

did their first North American tour (3 months) in 1957. 1958 saw the Band move to

Cyprus until 1961 during which time it was engaged in the Eoka terrorist campaign

which was led by General Grivas. We moved back to Warminster, England where

the Battalion was the training Battalion to the School of Infantry Officers Training. In

1964 Battalion moved to Menden, Germany for a tour of duty. Whilst in Warminster

the Military Band and Pipes and Drums did their second 3 month North American

tour. During that particular tour the bands, military and Pipes and Drums had the

honour and privilege of performing on the White House lawn for President J.F.

Kennedy, family and dignitaries. This was the week before his assassination. Six

pipes had the honour of playing at his funeral. 1969 saw the Battalion move to

Kirkmenton near Edinburgh. In 1972 the Battalion moved to Hong Kong until 1974

during which time we did a performance with the Hong Kong Symphony Orchestra.

From 1974 to 1977 I finished my service in Colchester and Northern Ireland. In 1976

the Band toured South America. In the last six months I was acting Garrison RSM

before being demobbed in September 1976. During the time in Colchester I visited

South Africa where I met up with Brig. SP Holmes in South Africa in 1976. I liked

what I saw and applied to join the S.A. Police Band. I started my service in the S.A.

Police Band on 8 October 1977. I served in the SAP/SAPS for 20 years. I took over the

30

SAP orchestra from Brigadier Holmes on his retirement in December 1992. I retired

from the SA Police Band at the end of August 1997.

- Black Watch and the SAP

31

Ref: The Nongqai 195005513

Ref: The Nongqai 195004427

Please help with identification:

Col Harding, ??, ?? SA Navy

32

Brig Sam Holmes (SAP), Col Harding (SAP), ??, ?? SA Navy

6. PERSONALITIES & BIOGRAFICAL DICTIONARY/ PERSOONLIKHEDE /

BIOGRAFIESE WOORDEBOEK

6.1 Trooper WH Clements (Natal Mounted Police) – HBH

33

6.2 Natal Border Mounted Rifles - M Newham

6.3 Anglo-Boer War: Cape Police

34

6.4 CSAR Railway Police: Johannesburg

This is a pre-1910 photo. Some officers are dressed in the Imperial Military Railway Police Uniform while others wear the CSAR Police uniform. Note the Station’s Mascots.

6.5 1911 SA Contingent: Officers

35

6.6 1912 School of Musketry: Tempe

Ref: HBH 194605552

6.7 UDF: First General Staff

36

6.8 First SAP Detachment at De Aar

6.9 UDF: Chief of Gen Staff: Lt-Gen Len Beyers

- Inleiding:

‘n Ruk gelede het brig-genl Deon Fourie my van hierdie generaal vertel. Aldus Deon

was lt-genl Len Beyers ‘n interessante persoonlikheid. Ek het op sy foto in die

37

Nongqai afgekom en hy blyk ‘n interessante persoonlikheid te wees. Ek sien sy naam

kom nie voor in Ian Uys se SA Military Whose Who nie.

Dit is wat Wikipedia oor hom te sê het. Reg of verkeerd hy was ‘n man met vaste

beginsels! Hy het unieke idees oor die dra van medaljes gehad; hy het die

gevangenisdiens gemilitariseer en hy het nie politieke inmenging geduld nie! (Ek sy

“Gevangenisdiens Orders” onder oë gehad.) Genl CF Beyers was ook ‘n interessante

persoonlikheid: Ek wonder of hulle dalk familie is?

• Meer inligting oor hierdie merkwaardige generaal sal verwelkom word.

- Wikipedia

Lieutenant General Leonard Beyers was a South African soldier. Although he never saw active service in the field during the two world wars, he became Chief of the General Staff. He resigned after only a short time in this position citing the interference in military matters, by Minister of Defence FC Erasmus, as the reason for his resignation.[1]

Early life Leonard Beyers was born in Kimberley, Cape Colony on 22 January 1894 to Pieter Gerhard Beyers and his wife, Anna Maria Elizabeth Bredell.[1] Military career After his schooling he followed a career in the army. In 1913 he was attached to the Royal Scots Fusiliers with whom he trained while they were at Roberts Heights. After his initial training he was commissioned in the Witwatersrand Rifles.[1] In 1914, after four months service at the Military School in Bloemfontein, he was appointed to the Permanent Force with the rank of lieutenant.[1] He served as adjutant of units in Bloemfontein, Standerton and Cape Town. In 1915, at the latter posting, he was promoted to the rank of captain.[1] He was stationed in Cape Town for the greater part of World War I.[1] In 1917 he was transferred to Johannesburg and in 1918 he became deputy assistant adjutant-general at Defence Headquarters, Pretoria.[1] While he was a staff officer to the Cape Peninsula Garrison in 1922, he saw active service on the only occasion in his entire life. He served as a member of the force which suppressed the Bondelswart Rebellion.[1] He acted as aide-de-camp to the Governor-General, the Earl of Athlone in 1924-25.[1] He then attended staff courses in England.[1]

38

On his return in 1927 he was appointed officer instructor at the Military College at Roberts Heights. In the next four years he acted on occasion as commandant of the College and of Roberts Heights. This gave him the opportunity to develop his abilities as a military leader.[1] In 1928 he was promoted to the rank of major and as a result of his increased responsibilities he was promoted to lieutenant-colonel in 1930.[1]In 1931 he was appointed commanding officer of No. 5 Military District Pretoria.[1] In 1932 was appointed director (military) of Prison Services. As a result of this move he was placed on the reserve of officers.[1] According to the 2005 Jali Commission, the military nature of the pre-1994 South African Prisons Service was put in place with the appointment of General Beyers as Director of Prisons during World War II (sic). The structure, mode of dress and the institutional culture was military in every respect, indicated by a rank structure similar to that used in the army and the requirement that non-commissioned members salute commissioned members.[2] The demilitarisation of the correctional system was finally effected by the post-Apartheid government on 1 April 1996.[3] In 1937 he returned to the Permanent Force as assistant commandant-in-chief, Burger Commandos. Later that year he was promoted to the rank of brigadier-general. The outbreak of World War II he relinquished his post in favour of becoming director-general of the Defence Rifle Association, a post he held for almost a year before becoming Adjutant-general. He visited South African troops in the Middle East and acted as Chief of the General Staff when General Sir Pierre van Ryneveld was in North Africa. He gave up his post as Adjutant-general in 1945 owing to ill health and was placed on the retired list four months later.[1] His retirement was short lived, however, for in 1949 he was appointed Acting Chief of the General Staff with the rank of lieutenant-general.[1] On 2 May 1949 he succeeded Van Ryneveld as Chief of the General Staff. He only remained in this position for a short time, resigning on 15 March 1950. The reason for his resignation was the interference in military matters and appointment of staff without consultation by F.C. Erasmus, the Minister of Defence. Before resigning he had lengthy correspondence with both Erasmus and the Prime Minister, DF Malan on the matter[1]:

39

My resignation was in fact tendered as far back as November 1949, in protest against the

unconstitutional and unwarranted interference in the functions of the Chief of General Staff

who, in fact and in law, is the Commander-in-Chief of the Forces in South Africa. The facts

are that the Minister sought to change the strategic dispositions of units and to appoint,

promote, and transfer both officers and other ranks, without sufficient knowledge of their

qualifications and without reference to the General Staff, of which I was the head. Without

reference to me, he created posts for the absorption of persons in whom, irrespective of their

unsuitability or otherwise, he personally reposed political confidence. Political ambitions ...

should not be allowed to intrude into the responsibility of command and functions of military

organizations..[4] In 1954 he was once again placed on the retired list.[1] The fact that at times he acted as Chief of the General Staff during World War II indicates that Van Ryneveld had immense trust in his abilities. However, Van Ryneveld was such a dominating personality that any meaningful delegation of his authority was never even discussed.[1] Medals During his career he was awarded the British War Medal for his services during World War I, and the War Medal 1939-45 and Africa Service Medal in World War II.[1] Probably because he never saw active service in the field during the two world wars he would not wear ribbons on his uniform.[1] Family life He married Evelyn Alice Jess Hunter and had a son and a daughter.[1] Death He died in East London, Eastern Cape Province on 15 April 1959.[1] References ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w "Leonard Beyers". Dictionary of South African Biography. V. Human Sciences Research Council. 1987. pp. 50–51. ISBN 0-7969-0420-0. ^ Jali, Mr Justice TSB (December 2005). Commission Of Inquiry Into Alleged Incidents Of

Corruption, Maladministration, Violence Or Intimidation Into The Department Of

Correctional Services Appointed By Order Of The President Of The Republic Of South

Africa In Terms Of Proclamation No. 135 Of 2001, As Amended.. pp. 42. ^ "History of Transformation of the Correctional System in South Africa". Retrieved 17 February 2009.[dead link] ^ Bunting, Brian (December 1986). The Rise of the South African Reich. Mayibuye Books. ISBN 0-904759-74-1.

http://en.wikipedia.org/wiki/Leonard_Beyers

40

6.10 1950: CID Course SAP College

6.11 1950: SAP: District Criminal Investigation Officers

41

6.12 Kapt Karel Richter: Prof Willem Kleynhans (Via prof Donavon Marais)

42

6.13 1949 Sgt BS vd Merwe, Sgt JD Brewis, Sgt RP Jordaan & H/Wdr LJ Strydom

43

6.14 SAP Coin HQ (c 1977): Maj-Gen HV Verster & Staff

Lt-Col Van Rensburg, Brig D Verwey, Maj-Gen HV Verster, Brig Wandrag, Lt-Col Momberg & Capt Jos Brummer

6.15 No 6345 David Patrick Holmes (BSAP); after the yacht race: Col Terry

Schwartz

44

6.16 Profile Capt MA “Tubby” Ueckermann

Joined the SA Police on 27 November 1972 in Bethal.

Received training in Police College last 6 months of 1973.

Was stationed as uniform member at:

- Standerton (1973 - 74), - Komatipoort (1974), - Kaapsehoop (1974-76). 1974: Received Counterinsurgency training at Maleoskop. 1976: Left the Police during 1976 for studies at Tukkies. 1977: Re-joined the Police in February 1977 and was stationed at the Quartermaster in Pretoria (1977-79) - did duty at die general store and then issuing of camouflage uniforms. Joined the Security Police at the end of 1979 and served at Headoffice. Left the Police with a Package in 1997 as a Captain, still with the Security Branch but in Cape Town. Did border duty as follows;

• 1974 - Sipolilo (Rhodesia)(November Co),

• 1974 - 1975 - PATU 7 (Rhodesia),

• 1977 - first RSA border duty at Piet Retief and Amsterdam (Swaziland

border),

• 1978 - South West Africa (Owambo at Kwambi base)(helped with elections),

and joined;

• Koevoet in September 1982 and was posted at Z5 (Kaokoland) until October

1985.

6.17 Meet Capt Charles Ross (SAN: Ret)

CURRICULUM VITAE: CHARLES ROSS

Charles Ross received both his primary and senior schooling in Kimberley where he

matriculated in 1967. His early working career was in the private sector where he

rose to the position of Sales Manager (Steel Products) with Stewarts and Lloyds.

Charles joined the South African Navy as a Lieutenant (Navy) in the Logistics

Branch in 1983. While based in Simon’s Town Charles served as Replenishment

Officer, Weapons and Ammunition at the Naval Logistics Base and did general sea

45

time on board SAS FLEUR. In 1991 Charles was transferred to SA Naval

Headquarters in Pretoria as Senior Staff Officer Logistics for Maritime Operations.

During this period Charles introduced the use of Air Supply, re-supplying forces by

means of dropping of supplies by parachute, to the Navy. Charles is a qualified Air

Supply Section Leader.

In 1999 Charles was transferred to the Joint Operations Headquarters where he

became a peacekeeping specialist. This was acknowledged across the peacekeeping

world and Charles presented many lectures and attended many workshops and

conferences on peacekeeping. During the review of the Reimbursement Manual of

the United Nations in 2008 Charles was elected as one of the three chairpersons to

chair one of the sub-working groups.

Charles holds a National Diploma in Purchasing Management from the Pretoria

Technicon. Charles completed the SA Army Senior Command and Staff Duties

Course and is the first South African to be awarded the United Nations Certificate of

Training in Peace Support Operations. His thesis is on the UN website.

On retirement from the South African Navy in 2008 Charles held the rank of Naval

Captain and had been awarded the Golden Protea Decoration (Exceptional

Meritorious Service and Utmost Devotion to Duty), Southern Cross Medal and the

Military Merit Medal. Charles joined the South African Agency of the

46

Commonwealth War Graves Commission and was appointed as the Secretary of the

South African Agency on 01 August 2009.

Charles is married to Rina and they have a son, Andrew. Charles is a keen reader

and sportsman and is qualified International Rugby Board Referee Coach.

6.18 Bond Noordelike Voorstede Kaapstad: Jan (Jan-Jas) van Wyk

Ek en Johan Verster het gister 'n besoek gebring aan Mev. Koba Stadler. (84). Sy

werk nog kliphard aan haar naald werk, saam met haar dogter. Sy is Muizenberg

woonagtig. Indien ou vriende wil dag sê sal ek haar besonderhede deurstuur.

- Mev Koba Stadler en Johan Verster

'n Foto van wyle kol Johan Stadler is aangeheg. Hy is aan menige polisiemanne

bekend. Hy was jare by die skietkunsafdeling in die polisiekollege in bevel:

47

- Kol. Johan Stadler

7. Over a nice cup of coffee ... or how I see things / Oor ‘n koppie

lekker koffie ... of soos ek die saak sien: “You have enemies? Good. That means you’ve stood up for something, sometime in your life” - Winston Churchill.

- Hoe sê mens dankie?

Vir ‘n geruime tyd sit ek en peins: Hoe sê ons dankie? Ons leef in ‘n nuwe era! ‘n Era

waarin ons geskiedenis deur andere met rasse skrede uitgewis word. Tog is daar

leiers in ons geledere wat omsien na ons welsyn, steeds verantwoordelikheid neem

en verantwoordbaar bly. Terwyl ek so peins het ek die volgende brief van ‘n vriend

ontvang, hy skryf:

Geagte Vriende,

48

Weereens ‘n ou versoek van my om sekere manne te vereer vir wat hulle vir ons (Ou SAW en Afrikaners) doen. Soos ek al in die verlede genoem het is ek nie in staat om so iets van die grond te kry nie. Maar dit gaan oor: Dat ons vir die manne/ organisasie erkenning te gee wat hulle nou doen.

Ek voel sterk dat die volgende in die geval wat regtig erkenning moet kry. Dit is my 4 nominasies:

Genl Jannie Geldenhuys vir sy werk om ons geskiedenis te boek staaf en wat hy vir elke ou SAW lede beteken.

Genl J van der Merwe wat regtig ook vir ons SAP baie doen.

Erfenis stigting: Mense hulle doen meer as wat hulle moet vir ons Afrikaners en ek en jy is AFRIKANERS.

Dr XXXXX. Hy gaan uit sy pad by 1 Mil Hosp om ons mense te help en is altyd bereid om te help.

Hoe, waar, wanneer en ens kan ek nie voorstel nie. My gevoel is dat elk ‘n swaard van vrede oorhandig word. Of so iets?

My reaksie

My onmiddelike reaksie is die volgende: Ja, vriend ek steun jou heelhartig.

Die gedagte kwel my al lank. Ek was ook al met TLU-SA in verbinding. Ek voel bv dat heldhaftige plaasboere vir dapperheid vereer moet word. ‘n Paslike dekorasie of medalje moet vir hierdie boere ontwerp word. Om boer te wees is meer gevaarliker as om polisieman te wees! (Gister is een van my vriende se neefs weer op ‘n plaas aangeval! Dit hou net nie op nie.) Ons moet ons eietydse helde vereer! Ons moet kyk na die moreel en moraal van ons mense!

Genl Jannie Geldenhuys

Genl Jannie Geldenhuys verjaar is 'n uitstaande persoonlikheid en doen baie om die beeld van die SAW van sogenaamde “verloorders” na “wenners”te verander. Ek salueer hom daarvoor! Die nageslag sal hom nog eendag vereer vir sy insig en visie – veral mbt die SWA-aangeleenthede.

Genl Johan van der Merwe

Daar is slegs net een ander kommissaris van polisie wat nog lewe en dit is genl Mike Geldenhuys wat nou bejaard is. As laaste kommissaris rus die hele las van die

49

“SAP” vanaf 1995 vierkantig op die skouers van genl Johan van der Merwe. Die verpligtinge en eise wat daagliks nog steeds aan genl Van der Merwe gestel word, is net iets ysliks!

Genl Van der Merwe en ek het ook feitlik daagliks kontak, die kontak berus op ons SAP se geskiedenis wat geboekstaaf word. In die proses het ek gesien sy foon hou nooit op met lui nie. Oudlede, politici, historici en joernaliste kontak hom ook gedurig. Die spoke van die WVK dans gedurig in die agtergrond.

Genl Van der Merwe is ook feitlik voltyds besig met ledebelange – en sy “oorhoofse” invloed op verskeie ledeorganisasies en oudledebelange groepe neem net toe. Dit voel vir my of hy nog nooit afgetree het nie!

Hy het alles veil gehad vir die SAP – hy was nooit ‘n dag met siekteverlof nie. Voor hy hoof van veiligheid geword het, was hy die afdelingsbevelvoerder van die V-Tak in SWA. ‘n Reuse taak het op sy skouers gerus. Die SVR en SAW sal dit bevestig. Hy dien sy God, sy Kerk, sy gemeenskap en ons oudlede met wysheid en doelgerigte leierskap. Besig met derde boek.

Alternatiewe Struktuur: Eie Kanselary van Ordes?

Ek het iets by die linksgesindes geleer: Skep eie alternatiewe, a-politiese, strukture. Ek het bv verskeie artikels na die polisie- en weermag se maandblaaie gestuur, net om te hoor dat ek uit pas is met die werklikheid. Toe begin ons met ‘n eie tydskrif waar lede se herinneringe asook fotoberigte van oud VM-lede geplaas word. Hierdie maand (Januarie 2013) het die eNONGQAI reeds meer as 4000 trefslae gehad! Die manne en vroue het nou besit geneem van hul tydskrif en die foto’s en berigte stroom in!

Insgelyks moet ons ook ons eie “kanselary van ordes” stig en ons eie mense vereer. Ons moet wegbly van politici!

Veral ons ou SAP’s is nog altyd onpretensieus gewees – dis tyd dat ons uit die kas klim en begin om mense soos genl “Sterkhans” Dryer, genl Dennis Earp, genl Suiker Brits en andere te vereer! Ons moet diè mense eer terwyl hulle nog lewe.

Aksie

Daar word te veel gepraat en te min gedoen. Baie ouens sien net probleme! In Vadersnaam, kom ons doen net iets! Kom ons begin - hoe kleiner die groepie - hoe beter.

Terugvoer

50

Ek hoop net ons kry terugvoer. Vriend dis my inset: Want ek is passievol oor jou voorstel!

Saluut!

Hennie Heymans

Ons korrespondent antwoord soos volg:

Ek wil hiermee my dank as persoon die volgende dankie se wat gedoen word vir ons ou SAW lede.

Gen Jannie Geldenhuys en Johan van der Merwe. Dankie vir julle – al is julle al op hoë ouderdom – vir wat julle vir ons beteken!

Julle loop daardie ekstra myl vir ons in baie opsigte. Dankie.

Vir die Voortrekkermonument: Dankie dat julle die enigste organisasie wat daar is wat ons manne van die ou SAW vereer.

- Gelukkige toeval: Andre Grobler

Andre Grobler het kontak gemaak. Hy is die seun van wyle brig Q Grobler en

kleinseun van die bekende hoofkonstabel Grobler van Durban-Sentraal. Andre kom

uit ‘n polisiefamilie en die meeste van die Grobler-familie (met inbegrip van ou

Oom Grobbie se skoonseuns) was almal ook in die mag gewees.

- Serendipity: Joe Momberg

Joe Momberg made contact. His father was Det/Sgt Momberg who had an illustrious service in the SA Police. His father was stationed at many places in South Africa including SAP King’s Rest, Durban Suspect Staff and CID Pretoria. Det/Sgt Momberg arrested the notorious pangaman. I have so much good material on this dedicated detective who wowed not to sleep until he arrested the pangaman, that we will honour him with a special edition of

the eNONGQAI.

- Vacancy/ Vakature

Our website The South African Police Force has a vacancy for a volunteer who is

willing to upload photos daily on the website. For each subject (person, book, car,

plane, branch, unit, uniform, medal, etc.) there is a file on the website. The person

will receive photos to be uploaded on the website and to file them in the

corresponding files.

51

I am busy with 100s tasks and have scaned 10000s of photos over many years. They

are stored in different files on my computer. In order to give more people the

opportunity to share in SAP history we are looking for someone to work without

compensation! The person must then simply upload photos and place them in the

correct ledger but must have PASSION for POLICE HISTORY – it’s a LABOUR of

LOVE. The more people we involve the better for our history. It is up to us to

conserve our history.

Die webtuiste: The South African Police Force het ‘n vakature vir ‘n vrywilliger wat

bereid is om daagliks foto’s op die webblad te laai. Vir elke onderwerp (persoon,

boek, voertuig, vliegtuig, tak, eenheid, uniform, medalje ens) is daar ‘n lêertjie

oopgemaak. Die persoon sal foto’s ontvang wat op die webblad opgelaai moet word.

Ek is met 100de take besig en het 10000de foto’s reeds oor baie jare afgetas en in

verskillende lêers in my rekenaar gestoor. Ten einde meer mense die geleentheid te

bied om in ons SAP-geskiedenis te deel; soek ek iemand om sonder vergoeding te

werk! Die persoon moet dan net foto’s oplaai en in die korrekte legger in die

webtuiste plaas.

MAAR U MOET PASSIE HÊ!

8. WE REMEMBER / ONS ONTHOU

8.1 Stilte in die hof: Galg Humor: Adv Lentulus Els

Die voormalige hoofregter van die voormalige Bophuthatswana, regter Hiemstra

druk sy vinger op 'n teerplek wanneer hy opmerk:

"Strafreg en strafoplegging behoort tot een van die swartste hoofstukke in die

westerse kultuurgeskiedenis. Die wreedaardigheid daarvan was nie

misdaadbestryding nie; dit was misdaad self, in afskuwelike gedaante".

Tydens die middel eeue het Exodus 22 vers 18 duisende vroue in Europa en

Engeland na die galg of brandstapel gestuur. Want die vers bepaal: "Die towerheks

mag jy nie laat lewe nie".

Selfs so laat as 1800 het Engeland nog 155 halsmisdade gehad wat wissel van moord

tot diefstal van goedere ter waarde van meer as een sjieling. In 1814 is 'n 13 jarige

seun tereggestel na skuldigbevinding aan huisbraak en diefstal van 'n teelepel.

Ons huidige proses tydens 'n strafverhoor word redelik eenvormig wêreldwyd

gehandhaaf. Die staat dra die onus om skuld bo redelike twyfel te bewys en die

52

beskuldigde hoef slegs 'n weergawe voor te hou wat redelik moontlik waar kan

wees. Beide roep getuies tot dien effek en die opponent kan hul kruisverhoor ten

einde geloofwaardigheid te bepaal.

In die middel eeue het 'n beskuldigde vier opsies gehad: verhoor deur die kruis (van

Christus); verhoor deur vuur; verhoor deur water en verhoor deur brood en kaas.

Verhoor deur kruis was 'n opsie vir enige beskuldigde, ongeag klas. Hy is na die

kerk geneem waar die priester twee houstawe, toegedraai in linne aan hom bied. Op

die een staaf is 'n kruis gekerf. kies hy die gekruiste staaf, is hy onskuldig. Kies hy

die blanko een is hy skuldig. God self bepaal immers die uitslag...

Verhoor deur vuur is 'n opsie wat slegs aan die adel beskikbaar was. Die geloof was

dat 'n onskuldige persoon nie deur vuur gebrand sal word nie aka Daniël.

Brandende kole is in 'n wandelgang met tussenposes geplaas. Die beskuldigde is

geblinddoek en moes 'wandel'. Trap hy deurgans tussen die kole is hy onskuldig.

Trap hy kole: viola, skuldig! Adelikes het blykbaar vooraf met die priester gereël oor

die plasing van die kole...

Verhoor deur water was vir die gepeupel. Jy word vasgebind en in die rivier gegooi.

Sink jy, is jy onskuldig want lopende water verwerp euwel (Johannes die Doper?)

Dryf jy, is jy skuldig. Die wat sink verdrink, maar dis immers net die gepeupel.

Spaar jou 'n pynlike teregstelling.

Verhoor deur brood en kaas was net vir die geestelikes, priesters ensovoorts. Die

beskuldigde priester word in volle kerkdrag die kerk ingebring. Op die altaar is 'n

stuk brood en 'n stuk kaas. Die hele versamelde priestersdom bid dat as hy skuldig

is, die Engel Gabriel moet afkom en sy strot toedruk. Dan word hy gelas om die

brood en kaas te eet. Kan hy nie sluk nie, is hy skuldig. Ek kon op geen enkele geval

afkom waar 'n priester skuldig bevind is nie...

O Tempora, O Mores!!!!

8.2 Face Book: Suid-Afrikaanse Polisie – Afgetrede Lede

- http://www.facebook.com/groups/44388598559/

990 vriende

8.3 South African Police - Hall of Fame

http://www.facebook.com/groups/202147983990/

53

2113 vriende

8.4 Nagdiens 1960: Woodstock : Gawie Botha

My vrees vir die snoekvlekmes (ongeredigeerde weergawe) - deur Gawie Botha

1960 Woodstock Weskaap,,,,,nagdiens,,eertse aand,,,,"blougat",,,,,dis ek,,,,,,,Wyksersant pos my op "Beatstap",,,,alleen voor in die straat,,by die polisiestasie,,,ek is nog nie 18 nie,,100tree links en 100tree regs van die poilisiestasie,ek is n "borsluis",,uitgereik met my "Webley" ek mag hom dra,,,in kollege uitgereik gewees met hom,,voordeel wat ons bo die "voetmanne" gehad het,,

Moet punt maak binne in klagtekantoor elke 15 minute,,,,,Saterdagaand,,,,,,hier na middernag,uit die donker "skege",,,skreeu die die skollies vir my,,,"Jou Ma se moer,,jou boer,,"!,,ek maak of ek dit nie hoor nie,maar nogtans wens ek ek kon hom skiet met die .38 "Webley",,,,,!

Die manne wat die snoeke vlek(Binnegoed uithaal) en sout,,,,, gebruik sulke

langpaplem,,,,messe,,,hulle is vlymskerp,,,,,,in so donker skeeg hoor ek n geluid en

lig daar met my "erverready" drie sel flits,,,,,skollie met drieman-kan,,oor sy

skouer,en suip uit die bek uit soos n beeskalf wat nog nie gespeen is,,,,,ek maak my

stem dik,,en probeer praat soos "Bokkie Breedt",,,,"Hey!,,wat maak jy!,,,,die skollie

pluk daai snoekmes uit,,,,,sy lem blink in die flitslig se straal,,,,,,,,hy sit die 3 man kan

neer,,,,,,,druk die mes se lem so teen die kant van die steeg,,,,,,,,en hier kom hy,,,,,,die

mes soos hy geterk word teen die steenmuur,,,,,,,maak so n streep vonke,,,soos n

"hoekslyper/amrywheel",,,,,,,,,,ek weet hier kom n probleem,,hy is te na aan

my,,polisieholster is nie n "quickdraw" holster,,,,,,,,,,,,,,,,,dan het die skollie my al

gevlek,,en my binnegoed le op die grond,,,,,,!

,,,,,,,,ek weet ek is omtrent 50 meter van die "Charge-0ffice",,,,op skool en in polisie

kollege was ek besonders goed op 100 tree,,,,,,,ek gryp my pet van my kop,,,want

sommer so met die wegtrek,,voel ek my kep wil afwaai van die spoed wat ek

optel,,,ek het so n slag oor my skouer geloer,sien ek die skollie hardloop so

gebukkend agter my,,nou met die lem van die mes op die sypaaidtjie,,,,,en erge

vonke staan agter die lem,,,,,,,,,,,,dis toe wat ek my in "overdrive" kap,,,hardloop dat

die"webley" met sak en al hier voor op my bors kom skuiwe,en met daai spoed,kom

hardloop ek in die "charge-office" in,,,,,,,,,,met my briek,her voor die toonbank,,,,die

Sersant wat opspring,,,,,,,en saam met my by die "charge-office" se deur

uitloer,,,,hoor ek nog die skollie se lag wat ego in die vroeoggend ure in die stil

hoofstraat van Woodstock,,,,,,,,,en sy kommentaar,,,Jirre!,,maar daai fkn "diener" kan

wegvat voor,,,,,,,,!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!.

54

Gawie Botha Goed gedoen weereens Hennie Heymans,,,,,,,,,ek merk daar in die

storie wat ek geskryf het,,,Woodstock,,,,,,,,,,,drie woorde: "Verdrewe",,,waar ek

:"overdrive" geskryf het,,,,,en "Gardeoffisier",,,,,,,wat blykbaar "Chargeoffice" sal

beteken!

Noem net dat ek nie sulke woorde gebruik het,,eerste keer in my lewe dat ek sulke

afrikaanse woorde hoor!,,,,,,,ek voel dit breek bietjie die storie se spoed,,,,die nuwe

onbekende woorde(aan my as ongeletterde) Tyd gelede het iemand ook egter

kommentaar gelewer, oor hoe Afrikaans op "fb" geskrywe en gespel word,,en hoe

afskuwelik dit teenoor afrikaans is,,,,,,,,,,,,,,

Indien my metode van skryf,nie aanvaarbaar is,en ander lede daaroor moet

besluit,,of dit goed genoeg is of nie,,,,,,,,maak ek dit dan nou maklik vir julle,,,,,,,,,,ek

sal nie weer iets plaas of kommentaar lewer,indien ek gepenaliseer gaan word oor

my gramatika!

• Gawie aanvaar asb my verskoning, toe ek jou storie “plak en sny” het die

rekenaar sonder my toestemming drie woorde verander, dit nadat ek alles

mooi geplak en uitgelê het!

• Dis my skuld. Ek is nalatig gewees – nie gesien die rekenaar is so slim nie!

• Jammer hier’s hy weer net soos jy dit geplaas het. Daar is niks met jou metode

van skryf verkeerd nie. Taal is kommunikasie en ek verstaan wat jy skryf.

• Waar moontlik probeer ek suiwer Afrikaans of Engels gebruik, maar ons leef

in ‘n wêreld waar taal soms gemeng word en dan MOET ons dit so weergee! -

HBH

8.5 Bier en wetstoepassing

Bier is seker die oudste drank bekend aan die mensdom. Bier en die gebruik daarvan

is lank voor die koms van die witman reeds in Suide-Afrika gebrou.

In die jaar 1692 het Simon van der Stel 'n Algemene Plakaat, wat handel oor 'n

verskeidenheid van onderwerpe wat bv gewissel het vir die straf vir die “trek van 'n

mes” en die weiding van beeste, gepubliseer.

Onder die vele artikels vind ons: "Diegene wat skuldig bevind word vir die verkoop

van sekere ingevoerde biere tot die nadeel van die Kompanjie kon 600 gulde

verbeur."

55

Daar was selfs 'n boete van 50 riksdaalders vir die weggee van sogenaamde

"Doppenbier", behalwe geseling en ses maande harde arbeid, en 'n boete van 1000

gulde vir die brou van bier van mout sonder 'n lisensie.

Die Goewerneur was teen die brou van suikerbier gekant. Op 28 Januarie 1695,

bepaal hy dat ". . . no one henceforth (even widows and orphans) shall any more sell

sugar beer without our written permission, which permission must be secured by

the aforesaid seller of Sugar Beer, and registered with the Secretary, renewable from

year to year on penalty of a fine of 50 rixdollars."

Die wetgewing het gelei tot die eerste klopjagte vir drank in die Suid-Afrikaanse

geskiedenis. Van 1697 kon ‘n gemagtigde beampte, vergesel deur 'n groep van

inheemse assistente "may come at all hours to the residences of all licenced Sugar

Beer brewers and retailers and enter there and see if they are guilty of any fraud, if

there are wines or other drinks on sale, without the aforesaid Sugar Beer brewers or

retailers being allowed in any manner to resist them, they having their licence to

retail sugar beer taken away from them".

Die verandering van amateur na professionele bierbrouery het in 1694 plaasgevind

toe 'n nuwe beleid deur die Raad van Sewentien in Amsterdam goedgekeur is en ons

eerste opgeleide brouer, Rutgert Mensing na die Kolonie gestuur is. Die plek wat

Goewerneur Simon van der Stel vir die stigting van die brouery goedekeur het

getuig van die goewerneur se goeie oordeel, want na meer as drie eeue, dit bly een

van Suid-Afrika se belangrikste brouery sentrums, naby die plaas van Nuweland,

die huidige Nuweland [p 21]

Source: PW Leidler Tavern of the Ocean, 1926

56

Source: Rosenthal, E: Tankards & Tradtions, Howard Timmins, Cape Town, 1961

Wet 13/1928

Die toepassing van al die verskillende wette en regulasies mbt die brou en verkoop

van bier kan sekerlik boekdele vul. Dronkenskap is seker een van die mees

algemeenste misdade bekend aan enige lid van die mag. Honderde en duisende

mense is jaarliks vir dronk aangekla, aangehou en verhoor. Dit het die staat ook

duisende ponde en rande gekos om die gevangenis te arresteer, aan te kla, aan te

hou, te vervoer en te vervolg. Daarna volg ook tronkstraf wat geld kos. Drank en die

gevolge van drankmisbruik is goed bekend.

As polisieman was ek altyd jammer vir diegene wat na die stede gekom het om hul

mans te soek. Die vrou het destyds oor drie maniere beskik om haar inkomste aan te

vul: eerlike werk, prostitusie, die brou en verkoop van drank. Die polisie het

duisende gellings drank jaarliks vernietig en die houers is na die dept van bosbou

versend. Moderne drankklopjagte het die plaaslike inwoners vreeslik omgekrap en

polisieoptrede het selfs tot die dood van polisiebeamptes gely.

57

Drankgebruik (nie drank misbruik) is diep gewortel in die Zulu-kultuur. Daar is

vaste kulturele voorskrifte vir die maak, gebruik en drink van sorghumbier.

58

59

Mkhumbane (hierbo) verwys na die berugte Cato Manor. Baie van die Cato Manor-

inwoners is na Kwa Mashu en Umlazi verskuif. Ek kan onthou as jong lid, toe ons op

patrollie was, het die ou Zulu-konstabel van Umlazi my gewaarsku dat ons

versigting in Mplakweni moes wees. Hy het vertel dat van die mense in die

plankhuise van Cato Manor afkomstig was en gevolglik versigtig benader moet

word.

8.6 Militêre Kassering – Kol (adv) Len Els, SA

Waar 'n offisier gevonnis word tot oneervolle ontslag, moet 'n kasseringsparade gehou word om die vonnis uit te voer. Die betrokke beskuldigde se eenheid vorm drie sye van 'n vierkant op die paradegrond met 'n militêre orkes agter die agterste sy van die vierkant. Voor die oop kant is die bevelvoerder se podium. Die beskuldigde en sy eskort (altyd 'n offisier van gelyke rang) tree aan die kant van die vierkant aan. (Die eskort regs van die beskuldigde.) Die beskuldigde mag nie sy pet, dekorasies of medaljes dra nie. Die Adjudant gee dan die bevel: "Marsjeer op!" en die beskuldigde en sy eskort marsjeer tot voor die podium. Die bevelvoerder marsjeer dan op en neem sy plek op die podium. Die bevelvoerder gelas dan: "Adjudant, gaan voort!" Onmiddelik hierna speel die tromspelers 'n roffel wat aanhou tot die einde van die seremonie. Die adjudant lees die beskuldigde se nommer, rang en naam waarop die beskuldigde op aandag kom en een tree vorentoe neem. Daarna lees die adjudant die beskuldigde se skuldigbevinding (bv sedisie) en vonnis (oneervolle ontslag)uit die hofrekord voor. Die bevelvoerder nader dan die beskuldigde, trek sy seremoniële sabel en sny beskuldigde se rangkentekens van sy skouers af. Sommige bevelvoerders het die gebruik om die kentekens in die grond in te trap. Die bevelvoerder voltooi die seremonie deur die eskort te beveel: (hy beveel nie die beskuldigde self nie, want die is nou mos ontslaan) "Marsjeer hom af!" Beskuldigde word deur die eskort begelei na die dienskamer waar beskuldigde sy uniform uittrek en aan die eskort oorhandig. Hy klee dan in burgerlike klere wat vooraf daar geberg is. Die eskort begelei hom tot buite die grense van die eenheid. Hierna verdaag die bevelvoerder die parade.

60

Die vraag kan gevra word of kassering nie bots met die Grondwet, 1996 nie. Artikel 12(1)(e) bepaal dat elkeen het die reg om nie op 'n wrede, onmenslike of vernederende wyse gestraf te word nie. Die kwessie is nog nie deur die Konstitusionele Hof oorweeg nie. Myns insiens bots kassering nie met die grondwet nie. Die militêre milieu en dissipline is 'n unieke stelsel wat streng op gevestigde reëls en prosedures opereer. Daarsonder kan geen weermag ter wêreld sy funksie effektief nakom nie Verder magtig artikel 36 van die Grondwet dat regte beperk mag word waar die beperking redelik en billik is. Kassering geld ook in vele demokratiese lande wat wel oor 'n handves van menseregte beskik.

• Waar die beskuldigde ‘n onderoffisier is, is daar 2 wysigings: 1. Twee eskorte weerskante die beskuldigde, en 2. Die RSM vervul die rol van die adjudant.

8.7 Militereregter – Kol (adv) Len Els, SC

Ek sit sedert 2001 as burgermag Senior Militêre-regter met rang van kolonel. 'n Militêre hof vestig nie sy jurisdiksie op gebied (soos die gewone landshowe) nie, maar op die persoon van die beskuldigde. Is die beskuldigde onderhewig aan militêre dissipline, het die hof jurisdiksie. Weens hierdie feit word SA troepe ontplooi in DRK, Dafur ens aldaar deur SA Militêre-regters verhoor. Daar is twee vlakke howe: Hof van 'n Militêre-regter en Hof van 'n Senior Militêre-regter wat vergelykbaar is met die gewone laer en hoer howe. 'n Militêre-regter is rangvlak major / lt kolonel. Sy jurisdiksie is beperk tot beskuldigdes kaptein en laer, tot sekere misdade en tot sekere strawwe. 'n Senior Militêre-regter is rangvlak kolonel / generaal. Hy mag enige beskuldigde verhoor (selfs die Hoof van die Weermag), kan tot lewenslange gevangenisstraf oplê en mag enige misdaad verhoor buiten moord, strafbare manslag, hoogverraad en verkragting. Ekstra territoriaal (Bv DRK) kan 'n volbank van drie senior regters egter bogenoemde vier misdade ook verhoor. Interessant is die feit dat die drie regters teoreties die doodstraf sou kon oplê, daar die Konstitusionele Hof se bevinding dat die doodstraf onkonstitusioneel is, nie ekstra territoriaal bindend is nie! Vonnis opsies sluit in (anders as in die gewone strafhowe) opsies soos verlaging in rang, ontslag (gewoon of oneervol.) Oneervol het tot gevolg verlies van pensioen voordele) en vir troepe detensie barakke. Waar direkte gevangenisstraf opgelê word, moet die beskuldigde eers ontslaan word.

61

'n Veroordeelde beskuldigde het 'n reg van appel na die Militêre Appel Hof wat bestaan uit 'n Hooggeregshof-regter as voorsitter en twee senior militêre-regters as lede. 'n Beskuldigde is geregtig op gratis bystand deur 'n militêre verdedigingsoffisier of privaat regsverteenwoordiger op eie koste. Die militêre hof is 'n kruis tussen 'n arbeidshof (oortredings soos weiering van bevel, AWOL ens) en 'n strafhof (aanranding, korrupsie, bedrog ens). Hof prosedure verskil ook. Militêre betrokkenes sit in drag 1A (step-outs) met volle medaljes. Die regter kom eerste in. Dan marsjeer die hofordonnans die aanklaer en verdedigingsoffisier in en hul salueer. Privaat regsverteenwoordigers kom in toga in en buig soos in 'n gewone strafhof. Die ordonnans marsjeer dan die beskuldigdes sonder hoofdeksel in. In 'n hof van 'n senior militêre-regter, is die regter die senior. Punt. Selfs 'n generaal beskuldigde/getuie word binnemarsjeer en moet die regter salueer. Het al (ongelukkig) 'n paar generaals / admiraals voor my as beskuldigdes gehad, gewoonlik vir bedrog of korrupsie. O Tempora, O Mores!

8.8 ‘n Grensstorie: Lt Andre Theron

Andre Theron Jnr, - gebore 04/05/51, - polisiekollege 1971, - 1973 Honde-eenheid Dbn, - 1974 Honde–eenheid, Port Shepstone, - 1978 Harding SAP - Geleen aan Justisie en word aanklaer vir 3jr, - 1981 verplaas SAP Wentworth, Bevelvoerder van Opruimings Eenheid gepaard met Bendes in Kleurling buurt. - 1982 verplaas na Pinetown speurtak, - 1983 Offisier kursus en word takbevelvoerder Mayville speurtak. -- Was 4 maal grens toe, 1976, 1979. 1981 en 1984. Waaroor ek eintlik wil gesels is oor die 1984 grens trip!

7de Maart 1984: Ek is op kantoor by Mayville speurtak toe die telefoon lui. Kol.

Daantjie van Wyk , my bevelvoerende offisier, bel my: “Dis jou beurt om weer grens

toe te gaan!” Ek verwag dit want van 1976 was elke tweede jaar daar en ek geniet.

62

“Goed Kolonel, ek verwag dit lankal. Gelukkig is dit my vrou s verjaarsdag vandag

en kan ek haar darem treat”.

“Nee” sê hy, “hulle soek jou in Pretoria vanaand nog!” Hel, hoe kom ek by vroulief

verby!

“Jo Kolonel dis darem kort kennisgewing, waarom die haas?” Andre ek weet nie, jy

sal daar uitvind.”

Dis ‘n geskarrel vir my medies, by my geliefde vroutjie verby te kom, wat swets en

skoene rond gooi! Gou kitbag pak en kamo aantrek (moet klaar aangetrek wees as ek

daar kom) en daar trek ek! Kom by die kollege aan en ons moet reg staan want ons

moet Flossie toe, want ons vlieg nou: Ovambo land toe! In die begin vra ek onder die

offisiere of hulle weet wat aangaan, maar hulle is net so min ingelig.

Land by Ondangwa en reguit na ‘n groot tent waar brigadier “Sterk Hans” Dreyer

ons toespreek.

“Manne ons verwag ‘n groot inval van Angola af en julle gaan Koevoet bystaan!”

“Hemel, brigadier, Koevoet is ‘n legende en hoe gaan hierdie spul hulle kan

bystaan,” dink ek. Hulle is spesiaal opgelei en geharde manne van die gebied en hier

kom ‘n klomp “huurlinge” van die stasies af om hulle te kom bystaan! Ek kyk so

rond en my hart sak in my skoene want, op ‘n paar uitsonderings na, is dit darem ‘n

sorry lot van menigte figure en grootte. Ek is gelukkig want ek is sport-aktief en baie

fiks .

“Manne, daar is nie tyd vir intense opleiding nie maar julle gaan vir ‘n paar dae deur

die reaksie-eenheid se instrukteurs onder hande geneem word. So gee aandag en

leer soveel as julle kan”. Daar gaan ons in Casspirs na ‘n tent kamp net buite

Ondangwa, in die woestyn. Dis net sand waar jy kyk!

Aangekom en die sersant deel ons mee dat ons ontslae moet raak van die kamo en

oorpakke aantrek. “Vir die volgende week is daar nie range hier nie en skenk aandag

wat die instrukteurs vir jou sê”, word daar gesê! Kry maar rus wanneer julle kan;

julle gaan dit nodig he!

Die son wys nog nie gesig nie en die sersant bulder uit: “Opstaan DAAR IS NIE

VEEL TYD NIE! Daar begin ‘n week van afk@$%&*K soos jy nie kan glo nie!

Sommer van die begin af val die manne een na die ander uit. “Toemaar daar is baie

admin poste wat julle kan vul, julle gaan nie huis toe nie,” sê die sersant. Fiks of nie,

self ek het gebars en die einde kon nie vinnig genoeg kom nie!

63

Terug in die Casspirs en nou Oshakati toe. Daar aan gekom en ‘n groep van ons

word eenkant toe geroep en gesê om by die Kamp ao aan te meld. ‘n Bebaarde man

kom uit die tydelike gebou en sê: “Die is nie n vakansieplaas nie en ons het ook nie

vir julle huurlinge gevra nie! Die manne is nie juis happy oor die storie nie, so trap in

jul spore!”

Met diè neem hy ons deur na die “Steakhouse” se kroeg waar die Koevoet-manne

verkeer. Ek groet vriendelik maar kry net ‘n stille kopknik. My groep bestaan uit ‘n

ao, ‘n sersant en twee konstabels wat van oral af kom.

Ons gaan sit by ‘n tafel en koop ‘n paar drankies. Een van my konstabels staan op

toilet toe te gaan maar kom nie terug nie. Ek gaan soek hom en kry hom buite met ‘n

paar knoppe en ‘n bloed neus! “Wat het gebeur?”

“Nee luitenant ek weet nie. Hulle het soos skimme op my toegesak en ek het net die

houe gevoel. Ek weet nie waar dit vandaan gekom het nie!”

Terug kantien toe en ek is gatvol! Loop kroeg toe om drankies vir ons te koop en

word voorgekeer deur ‘n paar manne.

“Goeie naand” sê hulle ewe beleefd, “Luitenant moet ‘n drankie kom drink sodat

ons jou beter kan leer ken.”

Wel, miskien kan ek die ys breek as ek instem en daar gaan ons.

“Luitenant al pokerdice gespeel?” Dom vraag, maar: “Ja ek het al,” seg ek. Nou dit

was die begin van ‘n baie lang aand en vriende maak met ‘n klomp bakgat ouens.

Sonder om te veel te sê, die volgende oggend word ek wakker in een van die

bungalows. Ja daar was ‘n kat in my mond en iemand het my ‘n helse hou oor die

kop geslaan want ek sit met ‘n droë bek en ‘n hengse kopseer.

Een van die Koevoet-manne lê en slaap langs my. Ek probeer onthou wat gebeur het

maar my kop wil bars en kan nie baie onthou nie. Gaan drink die kraan leeg en daar

loop ek al weer dwars!

Die medic kom daar aan en sê die manne het gesê ek voel nie te lekker nie en hy

gaan my help, sodat ek sommer gou reg is! Enige iets is beter as hoe ek voel en ‘n

drip glukose en ‘n uur later en ek is amper mens.

Reguit parade toe en ek sien nee wat ek is nie die enigste wat so lyk en voel nie. Die

manne wat pokerdice saam met my gespeel het lyk maar bleek om die kiewe. “Jissie

64

luitenant jy kan ‘n bottel seermaak en dan praat ons nie van die lelie wat jy skoon uit

die grond uit gemoker het nie! Hoop, net jy baklei so as ons in die veld is!

Ek kom nou eers agter dat my regter hand blerrie seer is en die kneukels is nerf af.

Ek kan om die dood nie onthou wat gebeur het nie en ons gaan dit ook sommer daar

los!

Ons word aan ons gevegseenheid se bevelvoerder ao Nic Peens voorgestel en daar

word ‘n hengse klomp moets en moenies aan ons vertel en ons word gewaarsku dat

die manne ons nie sommer gaan aanvaar nie. “Nee die luitenant is OK, hy val

sommer lelies aan en hy is nie bang vir n Rooi Hart nie!” (dis nou Red Heart Rum)

skree Klein Baksteen.

Wel van toe af het ons net beter en beter pelle geword en is ek uiteindelik my eie

gevegsgroep gegee, ZV met ons kenteken Ongoshi (die leeu). So het ek vir 4 maande

saam met ao Nic en sy manne gewerk, sy aan sy en het ek my lewe te danke aan ao

Peens.

Die storie gaan so;

Ons is in die veld en besig om ‘n spoor te jag. Spoorsnyer en twee buddies saam met

hom op die grond met lat in die hand hardloop hy op die spoor. Daar word nie

gestop om spoorsnyers om te ruil nie. Dit word sommer so in die ry gedoen. Jy eet

ook sommer so staan-staan, aan die ratpack se lekkers en tuur die bosse in op soek na

die vyand. Talle male het die groep ge-antitrack en dan moet ons kruis en dwars

soek totdat die spoor weer gekry word en daar gaan ons. Op die 5e dag wys die

spoorsnyer hy soek die chopper met flash fire.

Nic is in kontak met die chopper en kort voor lank hoor jy hoe gesels die “5’O“

Browning se plofkoppe!

Ewe skielik is dit die twee budduies van die spoorsnyer wat begin skiet en Nic skree

bevele oor die radio dat dit gons. Nou is die gort behoorlik gaar en ons jaag deur met

die opvolg. Die vyand splinter en ons jaag die grootste groep. Ons is besig om ‘n

redelike dig beboste gebied deur te ry toe die bome hier voor my oop vlek en ek ‘n

vyand met RPG in die gesig staar!!!!!!!!!

Ek staan in die turret met ‘n geweer (gaan nie noem wat nie) en ek besef uit hierdie

Casper moet ek uit. Ek skree oor my kopstuk radio “vyand 11-uur” want ek sukkel

om by die turret uit te kom!!!!

65

Ek hoor ‘n Browning brul hier langs my en skielik is die vyand nie meer daar nie. Ek

kyk links en sien ao Nic in sy turret agter sy Browning en waai vir my. Ek besef dat

hy die doodskoot moes gevuur het. Maar einde aan die oorlog is dit nog niet en daar

gaan ons weer! Ons het daardie dag 3 “kills” gehad!

Ja, en so het dit aangegaan vir 4 maande lank en net so skielik as wat ons op geroep

was net so skielik is ons huis toe.

Ek is weg met n seer hart, want ek het goeie vriende gemaak met baie brawe manne!

Daar was telkens om ‘n vuur, iewers in Ovamboland, die vraag gevra: “ Luitenant jy

pas so goed hier in, jy moet sommer permanent hier bly! ‘n Groot kompliment van

ware vegters, en was dit nie dat ek ‘n vrou en kinders by die huis gehad het nie sou

ek waarlik gebly het.

EK WIL NET DANKIE SE VIR DAARDIE MANNE (HULLE WEET WIE HULLE IS)

EN VERAL VIR AO Nic Peens anders sou ek nooit hierdie brief kon geskryf het nie!

Dankie dat ek die voorreg gehad het om ‘n ruk saam te kon werk en sien wat en hoe

julle dit doen. Hulle gelyke, sal daar nie sommer weer wees nie.

Ek het later gehoor dat van die manne gewond en gesneuwel het en dit is ‘n

tragedie!

Die gedig “In Flanders Fields” wat my pa my geleer het en wat uit die tweede

wêreld oorlog kom het my telkens laat dink aan die manne van Koevoet.

Ek is terug sivie-straat toe en het in 1987 my ontslag gekoop, maar ek mis nog steeds

die kameraderie van die mag en veral my vriende van Koevoet!

Luit Andre Theron

Jeffreys Baai

66

67

8.9 SAP Van Reenen: Mark Newham

68

8.10 Maj AT Spies (SA Lugmag): Dakota en Hael – Lynette Spies

Goeie middag Hennie, Ek heg die twee foto's aan van die noodlanding van vliegtuig en vlieëniers wat jare gelede gebeur het. Die manne was toe nog jonk! Dit mag dalk vir party ouens baie interessant wees. Ek haal aan uit die koerantuitknipsel:

"Wanneer jy in die lug in 'n vliegtuig met stukkende vensters rondsirkel, terwyl haelstene so groot soos gholfballe jou in die gesig slaan, dink jy nie aan lewe of dood nie - jy soek net baie dringend 'n gaatjie om te land. So gesels maj At Spies, vlieënier van die Lugmag Dakota wat eergister naby Naboomspruit 'n noodlanding in 'n waatlemoenland moes doen. Die vliegtuig het in

69

'n haelstorm beland en hael het die vlieëniers so beseer dat hulle die vliegtuig skaars kon beheer. Van die vliegtuig se instrumente is ook beskadig. Maj Spies en sy medevlieënier, kmdt Errol Earp, is gister met 'n helikopter na Pretoria gebring nadat hulle die nag in die huis van 'n lid van die kommando van Naboomspruit deurgebring het. Kmdt Earp moes mediese behandeling kry. Sy gesig was gister swaar verbind en erg geswel. Dit is vol blou kolle. Sy linkerarm is ook stukkend geslaan soos hy vir sy gesig probeer keer het. Maj Spies sê hulle was sowat 2,000 meter bokant die grond toe hulle van die lughawe Jan Smuts die waarskuwing kry daar is 'n storm voor. 'n Handelsvliegtuig wat van voor op dieselfde roete as hulle gekom het, het hulle aangeraai om effens oos te mik. Hulle was van Pretoria op pad na Pietersburg. Pas nadat hulle geswaai het, het die storm hulle getref. Alles het donker geword. Eers het hulle gehoor hoe kraak die ruite van die vliegtuig. Later het die hael deurgebars en veral kmdt Earp kwaai getref. Dit was stikdonker en die vliegtuig se kompas en sy radiokompas het ophou werk terwyl hulle teen 240 km/h voortgevlieg het. Dit was onmoontlik om om te draai. Intussen kon kmdt Earp nie meer sy take verrig nie. Bloed het uit sy wonde gestroom. Maj Spies sê hy het toe besluit om te land. Hoewel dit na vyfuur was, was dit taamlik donker en hy kon die aarde skaars sien. Hy het die vliegtuig laer laat sirkel. Later het hy 'n oop kolletjie gewaar en daaroor gesirkel. Dit het toe geblyk 'n waatlemoenland te wees. Daar was 'n ry bome aan die punt van die land wat die landing nog moeiliker gemaak het, maar hy het sonder voorval ewewydig met die vore geland en die landing so behendig gedoen dat die skade aan die vliegtuig baie gering was. Die instrumente en die vensters word binnekort reggemaak en in alle waarskynlikheid sal die vliegtuig sommer uit die land na sy tuisbasis Swartkop gevlieg word."

Weet nie of jy die storie kan gebruik nie Hennie. Groete uit Stilbaai. Lynette

70

71

8.10.1 Raindrops keep falling on my head

Hallo Hennie, Ek het die storie van At se ongeluk op die SAW-blad gesit en heelwat reaksie gekry. At het dit gelees en toe die vlg bygevoeg. Ek stuur dit ook aan. Mooi dag verder. Lynette SPIES Hallo daar, Ek sien my vrou het toe die foto´s iewers uit gekrap. Miskien kan ek nou n stertjie aan die storie heg. Die hael en die ys het ons pitot tube afgeruk en ons het geen indikasie van spoed gehad nie. Errol het sy reeds erg beskadigde gesig met ‘n clipboard probeer beskerm. Hy het later beweer dat ek die vliegtuig se spoed geoordeel het aan hoeveel die clipboard gebuig het in die wind wat deur die stukkende vensters ingestroom het. Van kommunikasie was daar nie veel sprake nie. Uiteindelik toe ek die waatlemoenland nader, toe moet ek tot my ontsteltenis sien dat daar ‘n plaaswerker reg voor my in die middel van die veld staan. Die vliegtuig was moeilik om te beheer op daardie stadium (wat ek nie geweet het nie was dat al ons beheervlakke flenters geslaan is deur die hael. (Die goed was mos maar met seil oorgetrek). Ek kon net nie uitdraai nie en het net gehoop dat die man sou pad gee. Dit was net nodig vir hom om sowat 30 tree of links of regs te hardloop maar nee, hy het verkies om reguit weg te hardloop na die bome wat sowat 300 tree vorentoe was. Ek het visioene begin sien van ‘n mens wat deur twee groot lugskroewe soos polonie opgekap word maar gelukkig sou ek dit nie kon sien gebeur nie want die Dak is ‘n taildragger en in die landingstand is die neus heel hoog en niks kan reg voor gesien word nie. Die man moes egter Olimpiese standaard geëwenaar het. Toe die vliegtuig eindelik tot stilstand kom net kort van die bome, sien ek hom weer. Hy moes al daardie tyd, sekerlik op volspoed, net voor die props gebly het en het dit gemaak. Ons het hom nie weer gesien nie. Ek het vir Errol gesê hy moet bly sit, ek sou self die blokke in die beheer vlakke gaan sit maar toe ek buite kom en sien in watter toestand die beheer vlakke was, het my bene in gegee. Seker ‘n mate van skok en ek het net daar in die modder en ys bly sit. Snaaks, ek kon alles sien en hoor maar ek kon nie beweeg nie. Hoe lank ek so gesit het, weet ek nie maar skielik het ‘n baie bebloede Errol uit die vliegtuig geklim en vir een of ander rede het hy gesing Raindrops keep

falling on my head. Dit was so snaaks en het my onmiddelik van daardie verlammende situasie gered het. Daar het nog ‘n paar snaakse episodes daar gebeur maar miskien later meer daaroor. Die einde van die storie was dat 44 Esk se wonderlike grondbemanning

72

(daardie ouens was werklik fantasties) die vliegtuig daar in die veld herstel het en twee weke later kon ons daaruit vlieg. Daardie vlug was amper meer skrikwekkend as om daar in te gevlieg het. My baas Kallie Minnaar het gesê "At , jy het hom daar in gevlieg dus moet jy hom maar weer daar uitvlieg." Ek moet sê, hy het darem saam gekom. At Spies

8.11 BSAP Depot Chief Insp R Trangmar by No 4226 Jeff Manning

Groete, Mnr Hennie I trust you are mending well from your recent heart problem ....... most of us at our stage in life are suffering with hypertension but just have to keep taking the tablets! Stay strong. I thought you may be interested in this photo of a pass-out parade at Morris Depot in Salisbury, c. 1978 : Minister of Law & Order (forget his name, Jack something) with Compol, PW Sherren on his left and the Depot commandant on his right. I am sat 3rd from the left, front row ..... Next to me is the Depot Chief Insp R Trangmar (the "Bokkie" Breed of our day) ...... he was ex- British Army and Palestine Police as well as a top athlete in his day. Next to him is my old boss, Chief Supt Steve Stevens, a real old-style "colonial" man and a character of note! (The Maj. "Pieler" Snyman of our youth). Check all his medals .... never saw anyone in the BSAP with more than him. He had served on many different fronts during the war and was also attached to the Indian Navy. A very accomplished horseman.

73

I look at young 'coppers' on the street today in the UK and despair - no head gear, hands in pockets, uniform like a bag of shit ....... what has become of a policeman with pride, on the streets?? Give me half a chance, and I would kick them into shape!! Our era had the best of times ..... we were the products of our parents who instilled life-long values and respect into us ...... the hard way!! Salute, Hennie. Have a super Christmas - I will vat 'n dop vir jou op die dag! Jeffers (41482 ........ in this pic, 4226).

Sorry Uncle Jeffers – this one had slipped through the net. Letter published as is!! HBH

8.12 Genl AF de la Rosa: Die Ventersdorp-saak: 'SAP was reg vir oorlog' –

Ingestuur deur brig Fanie Bouwer

Louise Laubscher

POTCHEFSTROOM. 'n Senior offisier van die Polisie het ten tyde van die sogenaamde Slag van Ventersdorp aan 'n manskap gesê: ''As 'n man 'n vuurwapen optel en in jou rigting skiet, dan skiet jy terug om dood te skiet.'' In daardie stadium het twee polisiemanne reeds gewond op die sypaadjie gelê.

''Ons kan nie toelaat dat polisiemanne in die straat platgeskiet word nie,'' het genl.-maj. Adriaan de la Rosa van Pretoria gister hier in die streekhof in die verhoor van vyftien regses getuig. Genl. De la Rosa was die aand van die voorval operasionele bevelvoerder. Ná dié opdrag was daar absoluut geen skote nie en niemand is geskiet nie, het hy in kruisverhoor gesê. Hy het die opdrag gegee nadat 'n konstabel aan hom gevra het wat hulle moet doen met die mense wat op hulle skiet. Genl. De la Rosa het voorts in kruisverhoor gesê: ''Die Polisie was dié aand reg vir oorlog.''

Mnr. Eugene Terre'Blanche en mnr. Piet Skiet Rudolph staan saam met dertien ander voor landdros T.J. la Grange tereg op onder meer 'n aanklag van openbare geweld. Die alternatief is sameswering. Dit spruit uit die chaos in die strate van Ventersdorp op 9 Augustus verlede jaar ten tyde van 'n vergadering van pres. F.W. de Klerk. Drie mense is ten tyde van dié voorval dood.

Genl. De la Rosa het in kruisverhoor getuig dat die Polisie die aand van die voorval geweld voorsien het, ''maar ons het gehoop dit sou nie gebeur nie''. Volgens hom was hy dié aand omstreeks sesuur naby die Ventersdorp-Hotel en het gewag vir die aankoms van die Staatspresident.

74

'n Groep mense het in Voortrekkerstraat in die rigting van die hotel beweeg. Hy het soontoe gegaan. Hy het twee polisiemanne opdrag gegee om die skare met traangas uiteen te probeer dryf. Daar was 'n ''absolute chaos tussen die Polisie en die vegtendes voor die hotel''. Hy het in die harwar gesien bofbalkolwe word rondgeswaai en mense het weggehardloop. Toe mnr. Rudolph deur die polisiekordon breek, het hy 'n bofbalkolf in sy hand gehad. Hy het opdrag aan polisiemanne gegee om mnr. Rudolph in hegtenis te neem en te verwyder. ''Wat my betref was mnr. Rudolph een van die moeilikheidmakers,'' het genl. De la Rosa getuig.

Genl. De la Rosa het getuig dat hy die aand op die hoeke van Carmichael- en Voortrekkerstraat deur gas oorval is. Hy het na die volgende hoek beweeg en 'n sarsie skote gehoor. Hy is daarheen. 'n Rooi minibus het in Voortrekkerstraat met 'n ander voertuig gebots. ''Mense in gewone klere en kakieklere het swartes uit die bussie geruk. Die ruite was stukkend en hulle het die minibus gewieg.'' Polisiemanne het oor die straat gehardloop om die mense te help.

Hy het twee gewonde Polisiemanne op die sypaadjie gesien lê.

Die verhoor duur voort.

http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/10/20/2/2.html

Genl AF de la Rosa vertel van die “ou” dae - HBH

75

8.13 Eenheid 6 – Reserviste – Hou hierdie spasie dop! - Anemari Jansen en Larry

Hanton

FOTO 1: DANIE MATTHEE, LEON LOURENS, HEIN KILIAN, HENRY CLARKE,

MIKE COX, JAN EBERSOHN, LARRY HANTON – en nie sigbaar nie – LOUIS

PRETORIUS.

29 November 2012. Hein Kilian, voormalige bevelvoerder van Eenheid 6 aan die

Oosrand, het gereël dat `n groepie oud-reserviste bymekaarkom om hulle

herinneringe aan daardie stormagtige tyd in ons geskiedenis te bespreek.

Volgende maand vertel ons meer.

.

8.14 Hstk 6 – Oos-Rand, Eenheid 6: Kol Hein Kilian vertel verder: A Jansen & L

Hanton

Soos vertel aan en weergegee deur Anemari Jansen en Larry Hanton

FOTO 1: HEIN EN HEILA KILIAN VANDAG

76

ANEMARI: Hein, is jy ooit sielkundig geëvalueer (“gedebrief”)?

HEIN: Nee, daar was nooit tyd daarvoor nie. Die ouens het mekaar “ge-debrief” in

die kantien, en dit is hoe dit was. Verstaan, as ek van die onlusgebiede af gekom het

is ek huis toe. Ek het nooit vir my vrou vertel wat ek gedoen het, waar ek was en wat

gebeur het nie. Dit het nooit gebeur nie want ek wou nie vir haar vertel van hierdie

lelike deel van die lewe nie. Sy het maar via, via, via, in die haarkapper gesit en

gehoor die ouens het nou daar geskiet, en dit het dáár gebeur – Heila het altyd

derdehandse inligting ontvang.

77

FOTO 2: HEILA IN GESPREK MET (oorlede) BRIG GERT NEL TYDENS `N

POLISIEBEELDBOU GELEENTHEID

FOTO 3: ONDERHANDELINGS MET STRYDENDE FAKSIES IN KATLEHONG.

LET OP DIE BYSTANDSWAPEN OP DIE RUG, BY DIE BOEIE

DIE AFSTOMPING VAN EMOSIES Vandag as `n polisieman in `n skietery

betrokke was, neem hulle hom vir evaluering by `n sielkundige – dit het hulle maar

ook by die Amerikaners geleer. Ons evaluering het gebeur in die kantien, hulle het

daar gedrink en gesê het jy gesien hoe lyk daai donner sonder `n kop – dit was

naderhand regtig erg, dan kom ons by Toit Wessels se basis in Katlehong bymekaar

78

en dan staan die ouens en “chips” eet met tamatiesous op en net `n halfuur

vantevore het hulle lyke opgetel. Jy weet, normaalweg sal iemand wat `n dooie hond

langs die pad sien, wanneer hy by `n kafee kom, nie eens wil eet nie. Daar het ons

net geëet. Dan moet daar mos eintlik iets fout wees met jou, as dit nie meer `n indruk

op jou maak nie? Die ouens tel hompe vleis op en die volgende oomblik sal hulle

steak braai en eet - dit is hoe ver jou emosies afgestomp raak. Dit is wat mense nie

verstaan nie.

- Thinus van Staden van 32-bataljon

FOTO 4: HEIN KILIAN IN GESPREK MET THINUS VAN STADEN VAN 32-

BATALJON, TYDENS `N GESELLIGHEID

PILLETJIES DIEN GEEN DOEL NIE Ouens het baie te sê oor ja dít, en ja dát, maar

mense wat nie self daar was nie, kan nie `n eiertjie lê nie. Soos ek sê, daar is nie `n

sielkundige of `n psigiater in die land wat weet wat in my kop aangaan nie – hulle

kan met my kom praat vir ure, maar hy weet nie hoe voel dit nie, hy kan nie vir jou

sê presies wat gaan aan nie. Hulle wil vir jou pilletjies gee wat nie werk nie. Anti-

depressante... ek meen, vir tien, elf jaar is jy aan die gevaarsituasies en onluste

blootgestel. Nou wil hulle dit in `n week, twee weke se tyd regdokter – dit werk nie

so nie.

79

Jy moet dit met jouself uitsorteer. Jy self moet dit uit jou sisteem sorteer. As jy kan

praat daaroor, as jy `n boek daaroor kan skryf, dan weet jy, jy is nie alleen op die

aarde nie.

As jy `n probleem het, sê nou maar jy moet `n rots optel en ronddra, dan maak dit

jou kláár. As drie van ons egter daardie rots optel, sal mens hom baie verder en

makliker kan dra. Jou liggaam gaan dit net so ver kan hou.

DOMINEES EN KAPELANE: Kapelane het ek by begrafnisse gesien. Elke eenheid

was `n afdeling (6 polisiedistrikte) en het een of twee kapelane gehad. Die res van

die tyd het hulle by hoofkantoor gesit, en hulle het mos maar hulle gemeentes

gehad. Ons het nooit eens in `n kerk kon kom nie. Die paar keer wat ek in `n kerk

was – ja, is ek menige keer uit die kerk reguit onlusgebiede toe. Ek het met my

“camo” in my kar rondgery. Jy kan jouself indink, wanneer jy jou kerkklere aan het,

sommer so in die ry begin jy al jou das losmaak.

Ons het ons verstand behou deur elke oggend by die eenheid te open met

skriflesing en gebed. Ons het parade gehad, een lid het uit die Bybel gelees en gebid,

en dan het ons die dag begin.

OM JOU GESONDE VERSTAND TE BEHOU Dit het baie ouens hul gesonde

verstand laat behou, dat hy darem weet iemand bid vir hom. God was vir my baie,

baie belangrik. God is altyd vir my `n belangrike faktor in my lewe. As dit nie vir die

Hoërhand was nie, dan het ons baie meer dooie lede gehad. Daar was baie dinge wat

gebeur het wat jou laat besef het jy het `n beskermengel gehad. `n Casspir se deur

wat vassit, wat nie wil oopmaak nie, dan kom daar `n handgranaat. As die deur

betyds oopgegaan het, het jy dalk in die handgranaat vasgespring. Daar is baie sulke

voorvalle. As daar op jou geskiet is, en hulle misgeskiet het. Ou Len het nou die dag

vir jou gesê, hy sit op `n plek, en toe hy skuif, toe hardloop die patrone waar hy

netnou nog gesit het. Baie ouens kan daarvan getuig. Jy hoef nie `n groot Christen te

gewees het om te weet het jy is afhanklik van die genade van die Here nie. Maar om

jou verstand te behou - jy moes regtig gewerk het daaraan, om nie heeltemal van jou

trollie af te raak nie.

FOTO 5: HEIN OP DIE SKIETBAAN MET `n LMG. DIT IS TYDENS HIERDIE

OEFENING DAT HY DIE BYNAAM “RAMBO” VERWERF

80

ANEMARI: Nick Howarth, in sy boek War in Peace, gee grafiese beskrywings van

lyke optel, byvoorbeeld dié van `n gebrande vrou wie se vel in sy hande afkom?

HEIN: Ja, ons het lyke uitgehaal en dan kom ledemate af. Dit was nie eintlik meer `n

snaaksigheid nie. Lyke optel en daardie vleis wat aan jou hande vassit. Jy vee jou

hande net daar aan die grond in die pad af, of met `n stuk lap of papier en jy gaan

net aan. Ons het eers 1989, 1990 handskoene gekry. Voor dit was daar nie sulke

luukshede (“luxuries”) nie.

REUKE Daar is reuke wat jy nie vir mense kan beskryf nie. Kyk, daar is niks wat

stink soos `n dooie mens nie. `n Mens wat gebrand het, jy kan daai tipe van reuke

identifiseer – dit ruik soos varktjops wat braai –en wanneer jy daar aankom is dit `n

mens wat uitgebrand het.

Maar `n dooie mens, of `n ding wat jy uit die water uithaal, wat vrot is – daar is niks

wat dit “beat” nie. Nog `n reuk wat niemand ooit kan wegkry nie, is dié van `n

lykshuis. Daardie doodsreuk is daar. Op `n manier was ons in dieselfde posisie as

mense wat jare in `n lykshuis werk.

81

DIE BERGING VAN DIE DOOIES Ons het lyke opgetel, “getag”, `n foto geneem

en `n “skeleton docket” oopgemaak, die lyke se vingerafdrukke is geneem en baie se

families het hulle dan kom haal. Andersyds is van hulle begrawe as

ongeïdentifiseerde mense.

Ons het hulle opgetel en in trokke gelaai, dan het ons hulle na die polisiestasie toe

geneem. Van daar af is hulle na die lykshuise vervoer. As dit net een lyk is, is dit nog

maklik. Maar as dit sulke hordes lyke is moet jy hulle na `n gesamentlike punt toe

neem. Want jy moet onthou, partykeer is al die lykshuise vol, en die hospitale se

lykshuise is vol, die hele Oos-Rand en Johannesburg is vol.

Op `n stadium het ons in Vosloorus, onder die afdakke onder seile, die lyke laat lê.

Daar was nêrens om hulle heen te vat nie.

BEGRAFNISSE Families het, indien moontlik, die lyk dan kom haal vir die

begrafnis. Avbob was een van die oudste begrafnisondernemers. Elke swart

woongebied het begrafnisondernemers gehad. Hulle het in daardie jare nog

Chryslers gehad, sulke ou groot swart lykswaens.

`n Begrafnis is `n insident, en dan word `n nagwaak gehou. Al die familielede en

kennisse vergader, daar word geëet en getreur, dan word die persoon begrawe, en

dan kom hulle weer terug, eet hulle verder, en van hulle het ook `n ritueel, waar die

voorvadergeeste opgeroep word.

Ons het op `n stadium in Daveyton elke Sondag begrafnisse gehad. Dit het gebeur

dat `n ou doodgery word op `n fiets, en dan het die ANC van hierdie ding `n

politieke saak gemaak, om skares te trek. Dan is hulle aangesê om `n sekere roete te

volg. Ons taak was om toe te sien hulle bly op hierdie roete. Jy plaas dan jou

Casspirs en ons het `n helikopter in die lug. By elke begrafnis. En in daardie insident

word daar nou weer iemand doodgery of doodgeslaan, wat beteken volgende

Sondag het hulle weer `n begrafnis.

Daar was begrafnisse soos dié van wat Clement dood is, daardie terroris, in

Katlehong, waar daar iets soos vyf en twintig duisend mense bymekaarkom, in hulle

hordes daar bymekaar. Dan het jy die weermag en die Casspirs. Ek onthou daardie

spesifieke dag was daar nie helikopters beskikbaar nie, toe sit hulle my in `n

vastevlerk vliegtuig. Dan draai die vlieënier so in die rondte op een plek. Ek was

amper dood daardie dag. En om `n begrafnis uit `n helikopter te monitor is baie

makliker. Jou Casspirs is gemerk en ek kan baie makliker beheer uitoefen en

82

aanduidings gee van wat op die grond aangaan. Dis `n baie maklike ding om te

hanteer van lug tot grond.

FOTO 6: POLISIEHELIKOPTER TYDENS MIN ADRIAAN VLOK SE BESOEK

Ek het op `n stadium in Dunnottar gesit op Saterdae, en dan uitgevlieg na

begrafnisse toe, dus het ek het baie in “choppers” gevlieg voordat die

“polisiechoppers” daar was.

CLEMENT Clement was `n terroris wat chaos gesaai het in Katlehong. Hy het

munisipale polisiemanne aangeval. Hy het eers alleen geopereer en toe naderhand

`n swart vrou saam met hom gehad. Die aand toe hulle geskiet is, toe hulle by die

lykshuis die klere uittrek, sien hulle toe eers dis `n vrou. Ons vermoed ook dis hy

wat `n Moord en Roof lid geskiet het. Twee en twintig skote op hom geskiet.

Op `n gegewe aand het `n munisipale polisieman, wat ons genoem het “Green

Boots”, op Clement afgekom, hy en die vrou saam met hom. Hy konfronteer hulle

toe en sien binne-in die voertuig al die wapens, RPG-7, haelgeweer, AK`s en plofstof,

Toe Clement `n AK nadertrek, toe laat waai die polisieman met `n pompaksie

haelgeweer en hy skiet Clement en die vrou.

Volgende maand vertel ons verder.

83

8.15 Respektable werk om diender te wees – Johan van Wyk (Die Burger)

Gestuur deur: hennie westraat het vir jou 'n skakel gestuur na 'n storie op DieBurger.com Boodskap: in vandag se burgher hier by ons.. lekker lees hennie westraat

Lank gelede, toe dit die meeste Afrikaanse seuns se droom was om so gou moontlik uit die skool te kom en ’n treindrywer te word, oorreed Lewies van die Blousole sy oudste om ná standerd agt eerder ’n “diender”, soos ’n polisieman toe genoem is, te word.

Dit was ’n respektabele werk. Geklee in ’n swart uniform en helm met ’n agtkantige ster aan die voorkant het hulle in landelike gebiede te perd en selfs op kamele en in stede en dorpe te voet of op ’n “baaisiekel” die volk gedien.

Om ’n “diender” se lyf was ’n groot, swaar 44-rewolwer, ’n knuppel van harde hout en ’n stel boeie, en in sy uniform se bosak ’n fluitjie. Wanneer jy sy fluitjie gehoor het, het jy geweet daar is iewers moeilikheid. Dalk straatmoleste.

Kort daarna sou die “Black Meraai” opdaag om die belhamels na die charge office te bring. Dis hoe ’n swart polisievangwa bekend was. Wanneer hy in die straat afgekom het, sou omstanders “Pasop, hier kom Black Meraai!” waarsku en respekvol opsy staan.

Lewies het rede gehad om sy seun ’n “diender” te laat word en nie ’n treindrywer nie. Hy was ’n stoker op die SAS & H en het ’n klas 25-stoomenjin op die mainline

tussen Beaufort-Wes en De Aar gewerk.

Die klas 25 het steenkool gevreet. Dis met ’n skopgraaf uit die kolewa in die enjin se oop, gloeiende vuurkas gegooi. Rugbreekwerk wat Lewies verrinneweer het.

Toe Lewies een middag teen die einde van die standerdagteksamen by die huis kom, het hy sy blink kostrommel neergesit op die kombuistafel waar Klaas gesit en leer het, sy blou boiler suit oopgeknoop, die sweet van sy voorkop gevee en gesê: “Pa dink jy moet eerder ’n diender word.”

Klaas was ’n gehoorsame seun. Hy het sy boeke opsy gestoot, polisiestasie toe gestap en in die sersant se kantoor ’n vorm ingevul.

Toe hy moes teken, het die sersant oor sy bril geloer en streng gesê: “Onthou, as jy wil loop, moet jou pa jou uitkoop uit die Mag, nè, 25?pond!”

84

Klaas het geteken.

Die jaar daarop is hy Polisiekollege toe. Ná ses maande het hy trots vir sy ouers geskryf hulle moet kom kyk hoe hy “uitpaas”.

Lewies het compassionate leave gevat en op ’n vrypas (tweede klas) op die Union Limited Pretoria toe gery. (Sy ma het kleintyd rumatiekkoors gehad en was plat met sinkings.)

Toe Lewies tuiskom en sy ma wou weet hoe Klaas in sy uniform op parade gelyk het, het hy gesê: “Nee, hy staan toe ook daar, knypgat en kyk doeeerrr!” Dis hoe ’n “diender” op aandag vir hom gelyk het.

Kletsende, arrogante fietsryers in benoude broekies en verspotte hempies op hul duur gatsae herinner my telkens aan Lewies se beskrywing.

O, ja: Klaas was ’n kolonel toe hy ná 42 jaar diens in die Mag afgetree het. Sy pa is op die voetplaat van ’n klas 25 dood.

jvwstop1@telkomsa.net Somerset-Wes http://www.dieburger.com/Rubrieke/Gasrubriekskrywers/Respektabele-werk-om-n-

diender-te-wees-20121230

• Baie dankie aan Robert Brand wat ook die berig onder aandag gebring het - HBH

9 NATIONAL SECURITY NEWS / NUUS EN NASIONALE VEILIGHEID

9. 1 Minister bekyk SA se polisie

2013-01-18 22:25 - Ügen Vos

Nathi Mthethwa, minister van polisie, het beloof dat die stand van die polisie bekyk sal word om te verseker dat dié diens “aan verwagtinge voldoen”.

Hy het gister op ’n mediakonferensie in Boksburg gesê polisiëring in Suid-Afrika sal op ’n “holistiese manier” hersien word “sodat mense veilig kan voel”.

Die polisie het volgens Mthethwa ’n tienpuntplan opgestel om na “brandende kwessies” te kyk in ’n poging om die polisiediens te transformeer en polisielede te omskep in die soort polisielede “wat ’n mens in ’n demokrasie wil sien”.

Volgens die minister wil hy as deel van dié plan sorg dat die gedrag van die polisie nouer gemonitor word en dat opleiding groter aandag kry.

85

Hy meen die gehalte van die polisie se opleiding kan met van die beste ter wêreld vergelyk word.

Daarby word dit voortdurend aangepas en verbeter.

Enige polisiediens sonder behoorlike opleiding sal sukkel, het hy gesê.

Hy het verwys na die polisie se veiligheidsmaatreëls vir WB 2010 en die Afrikanasiesbeker-sokkertoernooi wat vandag in Johannesburg begin as voorbeelde van die polisie se sukses.

“Ons het natuurlik ons eie unieke uitdagings in Suid-Afrika,” het Mthethwa met verwysing na verlede jaar se skietvoorval by Lonmin se Marikana-myn en ander gewelddadige betogings gesê.

“Ek glo nie dat jy in enige ander land ter wêreld sal vind dat polisielede geteiken word met sulke vasbeslotenheid en met die soort wapens as wat hier teen hulle gebruik word nie.

“Jy sien byvoorbeeld nie mense in Londen met gevaarlike tradisionele wapens betoog nie; maar eerder met plakkate.”

Mthethwa het erken dat korrupsie ’n groot probleem binne die polisie is en dat die grootskaalse verlies van wapens deur polisielede rede tot kommer is.

Volgens hom gaan ’n groot persentasie van dié wapens deur nalatigheid verlore, maar is daar moontlik ook sommige elemente binne die polisie wat sulke wapens aan misdaadbendes verkwansel.

Mthethwa het gesê dat strenger wapenbeheer op stasievlak beslis nodig is en dat die polisie ook daarna wil kyk om verdere opleiding aan bestuurders op stasievlak te gee. “Ons kan nie bekostig om misdadigers binne die polisie te hê nie.

“Om regverdig te wees moet ’n mens ook daarop wys dat die polisie wel stappe teen hul eie kollegas doen wanneer sulke korrupsie ontbloot word en dat die polisie in Gauteng byvoorbeeld honderde van hul eie kollegas op aanklagte van korrupsie gearresteer het.”

http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Minister-bekyk-SA-se-polisie-20130118

86

9.2 Padveiligheid Bakkie so oorlaai sy agterste as breek op snelweg

Jody Nel: 2013-01-18 22:17 / Foto: Machiel van Niekerk

Die as van die oorlaaide Mazda-bakkie het gebreek en die bakkie het op die N1 naby die R21-kruising in Pretoria gaan staan. Twee oorlaaide bakkies wat eergister glo na Malawi op pad was, moes op ’n Pretoriase snelweg gaan staan nadat een se as gebreek het. Machiel van Niekerk het gesê hy het eergister omstreeks 14:00 foto’s van die twee bakkies langs die pad by die kruising tussen die R21 en die N1 in Pretoria geneem. “Die bakkies het langs die pad gaan staan nadat een se agterwiel losgekom het. Die ander bakkie het toe agter dit gaan staan.”

Op een van die foto’s kan duidelik gesien word hoe ’n wit Mazda-bakkie se agterwiel links op sy sy lê. ’n Wit Isuzu-bakkie het daar naby gaan staan. Sy kollega Sakkie van Niekerk (geen familieverwantskap nie) het die oggend verby die bakkies gery en gesien hoe die twee bestuurders in hegtenis neem word.

Volgens Machiel van Niekerk was daar omtrent 15 fietse onder die besittings wat hemelhoog op albei bakkies gepak was. “Die bakkies het omtrent 100 m uitmekaar gestaan. Die passasiers – vier of vyf mense – het tussen die bakkies gesit.”

Ashref Ismail, woordvoerder van die Padverkeerbestuurskorporasie (RTMC), het gesê RTMC-lede het op die twee bakkies afgekom. “Hulle is langs die pad in die rigting van die N1-noord gekry. Albei was op pad na Malawi.”

Volgens hom het die een bakkie se agterste as weens oorlading gebreek. Die bakkies was onder meer oorlaai met fietse, matrasse, emmers en kruiwaens. “Daar was ’n passasier in elke bakkie – ’n man en ’n vrou. Geen arrestasies is gemaak nie, want ons het nie die bestuurders gekry nie.” Nie die polisie of metropolisie in Pretoria kon bevestig of die bestuurders gearresteer is nie.

’n Isuzu-bakkie wat glo saam met die Mazda-bakkie gery het, het ook naby dit gaan staan nadat die Mazda se as gebreek het.

87

http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Bakkie-so-oorlaai-sy-agterste-as-breek-op-

snelweg-20130118

9.3 Onrus: Phomelong: Henenman

Onrus neem toe: ’n Gepant-serde polisievoertuig met swaar gewapende polisiebeamptes het gister die brandende strate van die woonbuurt Phomolong op Hennenman gepatrolleer. Inwoners het Maandagoggend met protesaksie teen swak dienslewering begin en gister is strate met brandende buitebande, groot klippe, gebreekte padtekens en vullis versper. Foto: Charl Devenish - Volksblad

11.7 Struisbaai polisiestasie: Lynette Spies

Struisbaai police station: Struisbaai and Cape Agulhas

88

STREET ADDRESS: Main Road, next to Municipality, Struisbaai, 7285 POSTAL ADDRESS: PO Box 66, Struisbaai, 7285 TELEPHONE: 028 435 6440 FAX: 028 435 7403 EMAIL: StruisbaaiSAPS@saps.org.za INFORMATION OBTAINED FROM THE STRUISBAAI COMMUNITY POLICE

FORUM FACEBOOK PAGE:

Struisbaai falls within the Hermanus Cluster. There are 25 clusters and 149 stations

in Western Cape. Our cluster is 7th/25.

A HEARTFELT THANK YOU EXPRESSED TOWARDS MEMBERS OF THE

SAPS, ALSO SEEN ON THEIR FACEBOOK PAGE:

Slowly the buzz and hype of the Festive Season returns to the quiet and serene

surroundings that we are accustomed to. It is with gratitude that we report a

decrease in crime in comparison to previous years. Although it appeared that the

number of people visiting were more than usual, we had less incidents of crime

reported. We cannot boast with an incident free season, but those who were on the

wrong side of the law very quickly realized that we practice zero tolerance when it

comes to criminal activity. Sadly vandalism became evident from the beginning of

the holiday season leaving as in previous years, an ugliness behind that the residents

and rate payers have to contend with and restore.

An acknowledgement must be made to those members of SAPS who tirelessly

performed not only their normal policing duties, but who also voluntary worked

extra hours to contribute to the rendering of a professional service and to ensure the

availability of manpower, to address complaints and to create a safer environment

for all. A special word of thanks must be made to each and every member of our

Neighborhood Watch, without your commitment and willingness to support us in

policing and crime prevention, we could not have achieved the success we have.

Thank you.

89

9.4 Onrus en Plunder: Sasolburg (‘n Storie sonder woorde?)

90

91

10. NAT SECURITY HISTORY / NAS VEILIGHEIDSGESKIEDENIS

10.1 Anglo-Boer War: The Whisky Train: David Scholtz

Dear Hennie

I regret that, due to work pressures, I have not been able to respond earlier to your email dated 16 November 2012.

I attach for your interest a copy of a short article on the unveiling of the memorial, which was published in the December 2012 edition of the Military History Journal.

I also attach a photograph of the memorial.

Yours sincerely

David Scholtz

Brig Hennie,

Skitterend en bly daar is nou gedenksteen opgerig. Sal dit graag wil gaan besoek met my volgende kuier in SA. Nogmaals dankie, ek waardeer.

Walk Tall

Piet van Zyl

• Piet ek is bly om jou naam op die verspreidingslysie te sien! Goed dat jy ook inskakel op ons geskiedenis! - HBH

Dear David Thanks very much. I publish the monthly eNONGQAI and The Uloliwe and I would like to publish something about the Whisky Train as I am sure our readers will be interested. I will publish your email & annexure in both under the heading: BOOKS Do you think it will be in order? Don't want to be charged for plagiarism. Salute Hennie Heymans

Dear Hennie

Thank you for your email. I am a member of the Committee of the SA Military History Society. There will not be any problem if you publish the article which appeared in the Military History Journal. Please article. The journal is published about twice a year and is not actually a book.

Yours sincerely

David Scholtz

Military History Joural

Thank you for your email. I am a member of the Committee of the SA Military History Society. There will not be any problem if you publish the article which appeared in the Military History Journal. Please however note the source of your article. The journal is published about twice a year and is not actually a book.

92

Thank you for your email. I am a member of the Committee of the SA Military History Society. There will not be any problem if you publish the article which

however note the source of your article. The journal is published about twice a year and is not actually a book.

93

94

10.2 Die skryf van nasionale veiligheidsgeskiedenis

10.3 Oppad na Greytown – Die geboorte dorp van Genl Louis Botha: Johan Jacobs

Gedurende Desember 2012 besoek ek en my vrou Greytown in KwaZulu-Natal. Dit is ons eerste besoek daar. Met ons reis vanaf Mooirivier na Greytown al langs die Mooirivier, die Craigie Burn dam, bos plantasies en grys donderweer wolke wat oor ons motor hang met ‘n reëntjie so nou en dan, ry ons Greytown binne.

Craigie Burn dam

Bos plantasies naby Greytown

Met ons aankoms op Greytown besoek ons eerste die Greytown Museum om inligting te bekom. Die museum is gesluit (ek weet nie waarom museums op Saterdae gesluit moet wees nie) maar gelukkig is daar ‘n dame wat gou die kantoor

95

kom besoek het,wat ons behulp saam is. Ons parkeer onder ‘n reuse Natal Vyeboom wat ons motor na ‘n ‘Dinky toy’ laat lyk.

Voorste gedeelte van die museum Natal Vy:Ficus Natalensis Nadat ons die nodige inligting bekom het vertrek ons na die geboorteplek van genl.

Louis Botha wat op die Dalton pad geleë is.

Louis Botha se voorvader, ‘n soldaat met die naam van Frederich Boot het vanaf

Thuringia in Duitsland hier in Suid-Afrika aangekom om en by 1672 en word ‘n

Vryburger. Sy oupa neem deel aan die groot trek. Louis,die negende van dertien

kinders word op ‘n plaas net buite Greytown gebore op 27 September 1862. Die

familie verskuif in 1869 na die Oranje Vrystaat naby Vrede.

Die gedenksteen staan op die woonplek waar Louis Botha gebore is en die plaat op die steen

wat die geboorte plek aandui.

96

Hy het ook as jongman in 1884 aan 'n ekspedisie onder leiding van Lucas Meyer deelgeneem om die hoofkaptein van Zoeloeland, Dinuzulu, op sy troon te herstel. Dinuzulu het uit dankbaarheid 'n stuk grond aan hulle gegee, waarvan Botha se deel die plaas Waterval naby Vryheid was. Teen 1894 was hy 'n vooraanstaande lid van die gemeenskap en is hy in 1899 tot die Parlement verkies. In Oktober van daardie jaar het hy die uitreiking van die ultimatum aan die Britse regering, wat tot die Tweede Vryheidsoorlog aanleiding gegee het, teengestaan. Toe die oorlog kort daarna uitbreek, het Botha egter wel kommandant van die Vryheid-kommando geword onder aanvoering van dieselfde Lucas Meyer, toe 'n generaal, en hy is self ook later tot generaal bevorder. Hy was ook die bevelvoerder by die Slag van BergenDal naby Belfast waar die Zarps heldhaftig geveg het.

Genl. Louis Botha en sy graf

Generaal Louis Botha het tydens die laaste twintig jaar van sy lewe 'n baie

belangrike rol in die politiek van Suid-Afrika gespeel, onder meer as die eerste

minister van die Unie van Suid-Afrika vanaf 31 Mei 1910, tot met sy afsterwe in

Pretoria op 27 Augustus 1919. Hy lê begrawe in die Heldeakker in Pretoria saam

met sy vrou Annie.

Saluut generaal!

©22Jan2013JohanJacobs

Erkennings: Foto’s: Jeanette Jacobs en Wikepidia Inligting: South African History on Line

97

10.4 Naval Task Force sailing through the Suez Canal: Submitted by Bert: Text

Johan Jacobs

A lot is happening in the eastern Mediterranean Sea. Boats, ships and fleets are coming and going through the Sues canal. The biggest naval task force in decades passed out of the Med through the 120-mile long Suez Canal on its way to the Persian Gulf: The following photos speak for it’s self!

Aircraft carrier USS JF Kennedy passes through Cairo

A naval helicopter guards the task force

98

Keep guard for the enemy from the flying deck

Through the narrow street they sail

99

Hard to port…then hard to starboard

Slow forward! Aircraft carrier USS Theodore Roosevelt (CVN 71)

100

From the tower of USS Harry S Truman (CNV 75)

“Are we going through their”

101

While other’s doing side-seeing we have to some work

The assault carrier USS Iwo Jima, during a passage through the Suez Canal.

Exercise on the flight deck…they have to be fit

102

The multi-purpose amphibious assault ship USS Iwo Jima (LHD 7) passes under the

Mubarak Peace Bridge while transiting the Suez Canal.

From the tower of the aircraft carrier USS George H.W. Bush

A sentry stands guard

103

USS Jason Dunham

USS Kearsarge normally carries a Marine Expeditionary Unit - 800 to 2000 marines who can go ashore by helicopter or landing craft. Kearsarge has a small compliment of Marine Cobras to supply close air support if needed.

104

And still they sail on…USS Kearsarge

Next is USS JF Kennedy

A Marine keeps watch on everything

105

Follow me…

HMCS Charlottetown, a Canadian ship sails along with her forward gun ready

Don’t worry…I’ll protect you!

106

High-up! USS Tarawa transits the Suez

Near one of the swing bridges-USS Kearsarge LHD-3 behind

USS Gonzalez DDG-66

107

Crew are ready!

Keep straight on mate!

108

One of the Assault ships!

The new USS San Antonio (LPD-17), a first-in-its-class amphibious transport dock on

its maiden deployment as part of the Iwo Jima Strike Group.

109

The guided-missile destroyer USS Ramage (DDG 61), the amphibious dock landing

ship USS Carter Hall (LSD 50) and the guided-missile destroyer USS Roosevelt

(DDG 80) transit the Suez Canal. Ramage, Carter Hall and Roosevelt are deployed as

part of the Iwo Jima Expeditionary Strike Group supporting maritime security

operations in the U.S. 5th Fleet area of responsibility.

The amphibious dock landing ship USS Carter Hall (LSD 50)

110

The amphibious dock landing ship USS Carter Hall (LSD 50), view of the port side

Beautiful warships! The guided-missile destroyer USS Roosevelt (DDG 80) and the

guided-missile cruiser USS Vella Gulf (CG 72) transit the Suez Canal.

111

The guided-missile destroyer USS Roosevelt (DDG 80) transits the Suez Canal.

Roosevelt is deployed as part of the Iwo Jima Amphibious Ready Group supporting maritime security operations in the U.S. 5th and 6th Fleet areas of responsibility.

The Los Angeles-class attack submarine, USS Boise (SSN 764) leads the fast combat support ship USS Seattle (AOE 3) and the guided missile cruiser USS Hue City(CG

66) as the ships of USS John F. Kennedy (CV 67) Battle Group transit the Suez Canal.

112

USS Philadelphia SSN-690&USS Carl Vinson CVN-70

The guided-missile destroyer USS Roosevelt (DDG 80) and the guided-missile

cruiser USS Vella Gulf (CG 72) transit the Suez Canal.

113

The Mubarak Peace Bridge

The fast combat support ship USS Seattle (AOE 3)

114

Gunners at a 20mm Oerlikon HMG

“Let me see now!” Destroyer in formation and on guard

115

USS Bainbridge with the desert on both sides

Smoke them out!..USS Seattle

116

“Wonder who build it! Mubarak Peace Bridge

USS Enterprise passes under the Mubarak Peace Bridge

117

USS Vella Gulf (CG 72)

I am coming too!

118

Here they come…The guided-missile destroyer USS Roosevelt (DDG 80) and the

guided-missile cruiser USS Vella Gulf (CG 72)

And there they go…USS Roosevelt (DDG 80) and USS Vella Gulf (CG 72) .

119

The amphibious assault ship USS Bataan (LHD 5) manoeuvres its way through the eighteen-hour transit of the Suez Canal.

Lying at anchor! One of the guided missiles destroyers

120

Ready for any attack…welcome to Egypt!

The task force on the way

121

The busy deck of the fast combat support ship USS Seattle (AOE 3)

Strong binoculars “what you see is what you see!”

122

Photos by: • Mass Communication Specialist Seaman Chad R. Erdmann. • Mass Communication Specialist 2nd Class Flordeliz Valerio. • Mass Communication Specialist 2nd Class Katrina Parker.

10.5 Terug na Die Slag van Bloedrivier: ‘n Onvergeetlike Ervaring: Johan Jacobs

Skildery van die Slag van Bloedrivier deur W.H. Coetzer

Op 08 Desember 2012, besoek ek en my vrou Jeanette die slagveld by Bloedrivier. Dit

is ‘n bewolkte winderige dag met ‘n dreigende donderstorm wat opsteek...alreeds

met die afdraai op die grondpad laat die atmosfeer my klein voel en my wese word

stil...behalwe dat dit my eerste besoek aan Bloedrivier is, het my voorvaders Pieter,

Willem en Danie Jacobs met hulle families ook hier geveg, die grootsheid hiervan het

my aangeraak. Pieter Jacobs was ‘n kommandant en later ook Volksraad lid! Gesien

in die lig van bovermelde skildery waarmee ek groot geword het van die rivier

Ncome waardeur die Zoeloes moes swem was dit nogal opvallend dat hierdie

‘rivier’ nou maar net ‘n diep sloot was. Daar was dalk groot reën dáárdie jaar

gewees!

Maar ek gaan nie skryf oor die slag self nie, dalk heelwat later...maar eerder oor ons

merkwaardige besoek!

123

Kaart van die terrein

Die terrein is op ‘n oop vlakte geleë en vertoon netjies. By die ingang moet jy deur ‘n

elektroniese motorhek beweeg wat vanaf die kantoor beheer word.

Aan die regterkant is die Besoekerssentrum (A op kaart) wat deur die argitek mnr

Hannes Meiring ontwerp en in 1996 voltooi is. Die sentrum huis ook die museum

waar die Slag van Bloedrivier in ‘n breër konteks van Suid –Afrikaanse geskiedenis

geplaas is. Oudio vertonings word ook hier vertoon en ons is gevra om so ‘n

vertoning by te woon maar moes as gevolg van die dreigende storm met spyt die

uitnodiging van die hand wys.

Die Besoekerssentrum Die Kakebeenwa-Monument

Voor die sentrum is die Kakebeenwa-Monument (B op kaart) wat reeds in 1928 deur

die Bloedrivier Monumenteeufeeskomitee vir Coert Steynberg gevra is om ‘n

monument te ontwerp. Die kakebeenwa-ontwerp is uit grou graniet vervaardig. Die

monument is in 1939 voltooi, maar as gevolg van die Tweede Wêreldoorlog is dit

eers in 1947 onthul. Aanvanklik is die wa bo-oor die klipstapel (D op kaart) opgerig

124

met ‘n venster binne-in die wa waardeur die klipstapel waargeneem kon word. In

1971 is die wa egter na sy huidige posisie verskuif toe die walaer opgerig is. Die wa

was simbolies gesien as woning, vesting en kerk vir die Voortrekkers.

Vanaf die besoekers sentrum het ons na die bronslaer beweeg (E op kaart) wat so ‘n paar honderd meter oos geleë is. Die presiese plek waar die laer opgerig is, is in 1971, voor die oprigting van die pragtige brons walaer, bevestig deur ‘n meneer George Chadwick wat deur middel van infrarooi fotografie bepaal het dat die middelpunt van die laer, wat omstreeks 1860 deur 'n klipstapel gepak is deur oudstryders hoogstens 10 meter na eenkant aangedui was. Die diep sloot is vandag nog duidelik sigbaar - nou baie vlak waar die sloot in die kuil eindig. Die waens het daar suidwaarts deurgetrek en ± 200 meter verder deur 'n drif ‘Izibuku Labafazi’ (Vrouedrif) deur die rivier getrek. In die jongste verlede is ‘n betonbrug oor dieselfde drif gebou. Die laer was minstens 400 tot 500 meter wes van die seekoeigat; die vorm daarvan soos 'n reuse letter D met sy reguit sy teen die diep sloot.

Die Bronslaer met ammunisiewa op die voorgrond Die baken Die walaer is as ‘n replika van die oorspronklike laer opgerig en was nie as ‘n

monument bedoel nie. Hierdie walaer is in 1971, op die plek waar die oorspronklike

laer in 1838 gestaan het, opgerig en op 16 Desember van dieselfde jaar onthul.

Hierdie rekonstruksie van die walaer is uniek in die wêreld. Die waens is uit gegote

staal vervaardig, met brons oorgeblaas en rus op betonfondamente. Elke wa is

identies, gemodelleer na die voorbeeld van die Johanna van der Merwe-eeufeeswa.

Die waens in die laer wat sonder tente is, is as ammunisiewaens gebruik. Vir die

rekonstruksie van die veghekke wat die Zoeloe krygers moes uithou, is wattelhout

gebruik.

125

Die walaer lyk indrukwekkend en ‘n ingang by ou Grietjie(kanon) in die ronding

van die laer gee ‘n mens toegang tot die laer. Binne in was verskeie waens wat

gedien het as ammunisiewaens, ‘n klipstapel (D op kaart) en piramiedvormige

baken (C op kaart) wat tydens die Voortrekker-eeufees in 1938 opgerig is as ‘n

Geloftehernuwingsbaken. Die klipstapel is die vroegste gedenkteken op die terrein.

Dit is op 16 Desember 1866, opgerig toe 40-50 waens saamgetrek het om die slag van

1838 te herdenk. Die aanwesiges het elk ‘n klip geneem om ‘n “steenhoop ongeveer

in het midden van het oude lager” op te rig.

‘n Aantal van die Voortrekkers en selfs ‘n ou Zulukryger wat aan die slag

deelgeneem het, was aanwesig. Weerskante van die klipstapel is die woorde van die

gelofte wat die Voortrekkers afgelê het, onderskeidelik in Afrikaans en Engels op

twee gedenkplate aangebring.

Replika van Grietjie Oorspronklike Grietjie

(foto Voortrekker

Monument)

3 ponder skeepskanon

Volgens sekere historici was daar net twee kanonne by die slag van Bloedrivier en

volgens andere drie. By die bronslaer word drie kanonne vertoon – volgens my

waarneming is daar twee skeepskanonne (F en H op kaart) en dan ‘Grietjie’ (G op

kaart) die bekende kanon van die veldslag. Die kanon was gemonteer op ‘n

onderstel van ploegwiele en het ‘n trefafstand van 300-400 meter gehad. Die

oorspronklike kanon staan tans by die Voortrekker Monument. Daar bestaan

onsekerheid oor die herkoms van die benaming. In Nederlandse spreekwoorde

word die naam ‘Griet’ gebruik om ‘n kwaai vrou te beskryf, byvoorbeeld: “Twee

Grieten en eene Anne, kunnen den drommel uit de hel bannen” en “Daar twee

Grieten in huis zijn, behoeft men geen bassenden (blaffende) hond.” In Gent, België,

staan ‘n kanon met die naam ‘de Dulle Griet’, wat teen ongeveer 1450 in Vlaandere

vervaardig is. Dit is dus meer aanneemlik en te verstane waarom die Voortrekkers

se rumoerige stuk swaargeskut die naam ‘Griet’ gekry het – ‘n raserige, kwaai vrou!

126

Die emosionele ervaring van my besoek aan die Slag van Bloedrivier het my vêr in tyd laat teruggaan, 174 jaar terug – om my hang rook en die reuk van dood en buskruit; ‘na omtrent drie uur se geveg het die Zoeloes tou opgegooi en het Pretorius 'n paar

berede aanvalle buitentoe onderneem om die Zoeloes te dwing om weer te probeer of om hulle

te verjaag. Teen elf- of twaalfuur die dag was die slag gelewer. Rondom die laer het 'n wal

dooies gelê. Elke geweerskoot was egter nie 'n doodskoot nie en baie bloeiende gewondes het

die kuil ingevlug en probeer om deur te swem en koers te kry ‘huis toe’.

Gevolglik het die kuil spoedig bloedrooi geword van die bloed en so aanleiding gegee dat die

rivier sy naam gekry het: BLOEDRIVIER. Baie gewonde Zoeloes het ook geslaag om deur

die rivier te kom, maar beswyk op die lang oop vlakte aan die oostekant. Vandag nog noem

Zoeloes die bult oorkant "Ukhalo lamathambo" (bult van doodsbeendere)’.

‘n Sterk wind het skielik opgekom en die wolke het swart vertoon, Jeanette kon beswaarlik die kamera vashou en was ons genoodsaak om gouer as wat ons wou, te vertrek.Terwyl ons deur die motorhek na buite beweeg het ek terug gekyk met ‘n belofte dat ek sal terugkeer vir ‘n meer toegewyde besoek. ©Johan Jacobs31/12/12 Verwysing: Foto’s = Jeanette Jacobs Naam Grietjie = Erfenisstigting

10.6 ‘Don’t mess with Janjas’ – Lt-Gen Roy During

Hallo Hennie – ‘n ware verhaaltjie oor ons berigte kollega Jan van Wyk: “Janjas” –bobaas-entrepreneur!

As many of us are aware, one of our well known and esteemed colleagues W/O Jan van Wyk – “Janjas”, was renowned for his ingenuity and ‘wheeling-and-dealing, and when it came to horse trading Jan was a past master and made no distinction between rank and station. The following incident took place in the Special Guard Unit years ago whilst deployed in Cape Town during a parliamentary sitting. Captain Piet (Sterkman) Visser was my (Lt.-Col Roy During’s) second-in-charge and Sgt. Jan van Wyk was my clerk.

127

One morning Jan came into our office – Piet and I shared an office, and with the most innocent countenance, offered to sell me an unused diary that was embossed on the outer cover with the initials and name ‘B.J. Vorster.’ I smelt a rat and declined Jan’s offer. Piet, however, was most impressed an immediately paid the R20.00, a lot of money in those days, and proudly took possession of his newly acquired prize. This redundant diary was given to Jan by the Groote Schuur household manager, as the Prime Minister received half a dozen or more such diaries every year. The joy of his prized acquisition was, however, short lived, as Piet discovered that the diary was the previous year’s issue! Piet stormed into Jan’s office and almost caused a riot in the demonstration of his dissatisfaction. His attempts to recoup his R20.00 were however to no avail.

Jan stuck to his guns – a deal was a deal, and one could actually feel the joy, aguish

and determination of “David’s” triumph over “Goliath”! (Capt. Visser was a large,

strong 6ft+ imposing adversary and Jan about half his size, but as tenacious as an

English bull terrier!) Piet returned to his office thoroughly aware of his abortive

mission: The moral of the story – ‘don’t mess with Janjas’!

10.7 SAW: ‘Binnelandse veiligheid'- kursus: Lt genl R During

Hallo Hennie - hoop en vertrou dat dit nog goed gaan met jou en gesin?

Bygaande twee dokumente en verduideliking hierby – slegs interessantheidshalwe

na aanleiding van die artikel in die konsep Feesbundel (bls 86) oor 'Opleiding en

Ontplooiing van die SAP Teeninsurgensie-eenheid." Die artikel skep moontlik die

indruk dat die opleiding van SAP lede by die Weermag Infanterieskool in

Oudtshoorn die eerste keer in April 1968 plaasgevind het.

Ek praat onder korreksie, maar glo dat ek en ao Gert May (destyds gestasioneer in

Johannesburg: Later genl.maj.) was die eerste polisielede wat by dié Infanterieskool

kursus gevolg het – destyds 'Binnelandse veiligheid'-kursus genoem. (Kyk

sertifikate.)

Vermelde kursus was vanaf 26 April 1965 tot 15 Mei 1965 - 'n volle drie jaar voor die

kursus in eers vermelde artikel vermeld. Ons was ingesluit by 'n kursus wat deur die

Weermag aan hulle offisiere tot kol. en senior onderoffisiere (sers.majj) aangebied is.

Die doelwit was om ons, May en ek, met ons terugkeer na ons onderskeie Afdelings,

aan te wend as instrukteurs by ons onderskeie Afdeling Onluseenhede. Ek was ten

128

tye stasiebevelvoerder op Berea, die afdeling FN vuurwapeninstrukteur en 'n

seksiehoof by die Port-Natal Onluseenheid.

Feitlik onmiddellik na my terugkeer vanaf Oudtshoorn, het ek aan die bevorderings

eksamen na kommissierang deelgeneem en kort daarna op bevorderings kursus in

Pretoria gegaan.

Glo my, ek was nie baie gelukkig toe ek slegs 'n paar maande voor dié belangrike

eksamen 'n moeilike en uitputtende weermagkursus met praktiese eksamens /

evaluering (stedelike terreur, veld maneuvers en aanvalle, nagoperasies en

hinderlae, o.a.), asook skriftelike eksamen moes trotseer nie!

Die prakties, oor 'n tydperk van 'n week, het in die Groot Swartberge plaasgevind -

dit het gereën en glo my, dit was bitter koud: Ek het die ooitjie van subtropiese

Durban, jammer gekry!

(Op 1 Desember 1965 is ek na luitenantsrang bevorder en op dieselfde dag na die

Wageenheid verplaas: Onnodig om te sê is ek, asgevolg van omstandighede, nooit as

instrukteur geëmplojeer nie.)

Julle hoef regtig nie enigsins die Feesbundel artikel te wysig of aan te vul nie -

miskien 'n verhaal vir 'n ander dag.

Groete - Roy.

129

Generaal,

Dankie vir hierdie stukkie geskiedenis en die bewyse.

U is heel te maal korrek!

Toe ons op die Mobiele Eenheid (Port Natal) opgelei was gedurende 1965 – 1966, is

een van ons offisiere, luitenant AJ “Jersey Bul” de Villiers, op ‘n soortgelyke kursus

te Oudtshoorn gestuur. Ek onthou dit goed; want ek moes hom by Durban-

spoorwegstasie gaan afhaal na die kursus. Hy was ‘n kwaai offisier, soos sy bynaam

aangedui het. Ek ontmoet hom by die trein. Ons moes na die bagasiekamer vir sy

trommel. Hy groet die spoorwegklerk vriendelik en diè se reaksie is: “Kan ek jou

help?” Die luitenant het uitgebars met: “Ek het gesê: Goeie more! Groet jy nie!” Ons

is toe darem daar weg met sy trommel. Ek kan ook onthou dat kapt Tiekie Loots ‘n

kernoorlogkursus by die SAW voltooi het. Tydens opleiding het kapt Loots ons

terugvoering gegee. Ek weet ook dat genl Jannie Geldenhuys, persoonlik, hierdie

kursus in sy jong dae ingestel het. Paul Els sal ook hierin belangstel. - HBH

130

11. HERALDRY, UNIFORMS, COLOURS, FLAGS, MEDALS, MEMORIALS &

BUILDINGS/ HERALDIEK, UNIFORMS, VAANDELS, VLAE, MEDALJES,

GEDENKTEKENS & GEBOUE

11.1 Website: The South African Police Hall of Fame

The website is in progress.

We have lost most of our photographs on the site.

We have a vacancy for a dedicated person to load up photographs and pictures and

then to file such pictures or photographs in the correct file. It is a job for a dedicated

person who has passion for Police History!

11.2 SAP Medals / Medaljes: SAP: SOE – Jonathan Pittaway

11.3 Old Pinelands Police Station: Wally Greig

Dear Hennie,

I saw that you are looking for info on old Police Stations. I attach a photo of the old

Pinelands Police Station, which is situated in St. Stephens Road, Pinelands.

Pinelands is a suburb of Cape Town. The police vacated the building a few years

ago. The property has been on the market and there have been a few would be

purchasers. The existing building is a single storey structure and developers have

wanted to redevelop a multi storey building on the small property. They have been

unable to provide sufficient onsite parking and there is a severe shortage of street

parking in the vicinity.

131

I don't know how old the building is; when I moved to Pinelands in 1951, it was

already in existence. The police moved because the property had become far too

small for their needs.

Regards,

Wally

11.4 Is die SAP heraldries gesproke ‘n Berede of Voet “-mag”?

- Inleiding

Jare gelede het luit-genl HV de V du Toit my vertel dat die SAP as organisasie ‘n

berede mag is. Hy was destyds die voorsitter van die raad op heraldiek.

Waar die berede sersant net strepe op sy regter boarm gedra het, het die voetsersant

weer chevrons op beide arms gedra.

Die hoofkonstabel het ook die kroon en later die kasteel slegs op die regter mou

gedra en die fluitjie koord en lynyard was ook regs gedra.

In die voetpolisie was die eerste rang: ondersersant of Lance Sergeant; die eerste

rang in die berede polisie was korporaal.

Gedurende 1961 het ons tydens republiekwording die nuwe grys en blou uniform

gekry. Ons het die berede manier van range op die blou uniform gebruik.

132

Aanvanklik moes alle offisier perd kon ry. Offisiere in die SAP het aanvanklik klein

spore met tafeltenue gedra. Die BSAP het die tradisie voortgesit. Hulle offisiere het

dit tydens formele gesellighede in Pretoria ook gedra.

- Brig-genl Deon Fourie antwoord:

Beste HH Ek het gister ‘n klomp tyd op die internet deurgebring om jou vrae te probeer antwoord. Daar is meer om daaroor te sê maar is tans haastig. a. Lance. Die oorsprong van lance is dat daar in die Middeleeue ’n seksie was wat by ’n ridder oorlog toe gegaan het. Omdat die ridder se hoofwapen ’n lans was, is die seksie sy ‘lance’ ook genoem; Verskillende statebondsland het verskillende gebruike vir lance as ’n rang. Kanada het mos een ‘Service’ aanvaar en toe is range verander na iets tussen vloot, leer en lugmag. Omdat die Guards ander hulle range ’n bietjie anders noem, gebruik hulle Corporal of Horse ipv sersant in die twee berede eenhede The Blues & Royals en The Lifeguards. Dis ’n bietjie kompleks om alles nou te verduidelik. b. Lanyard. In die Lifeguards (berede) word die lanyard aan die regter kant gedra; in die Blues and Royals (berede) aan die linker skouer. Maar net in khaki en nie in formele drag nie. Lanyards was wel vroeër in die RN gedra vir fluitjies en messe. Die Britse leer het amptelik lanyards eers aan die einde van die 19e eeu amptelik gedra. Dit het saam met kakie (Field Service Dress) aanvaar ipv doe vorige rooibaadjie – Full Dress. Die gebruike van watter skouer het baie meer te doen. Foto’s toon dat fluitjies ook op die belt oor die skouer gedra is en later op die Sam Browne kruis belt wat met kakie gedra is. Alles wat ek gelees het dui daarop dat die gebruike baie ongereeld was en dis net in die jongste jare dat Pantser/Kavallerie aan die regter skouer dra edm. Dus sou ek nie se dat kavallerie altyd ’n eenvormige drag gehad het. c. Die SAP. As ek na die 1912 wet oor die SAP kyk, sien ek nie waarom jy dit ’n regiment1 noem nie. Dit was ’n afsonderlike force of service – soos die Leer en die Vloot en die Lugmag. Buitendien die mense wat saam gevoeg is in 1913 het van voet polisie en van berede polisie gekom – of onthou ek verkeerd. Ek weet die Rhodesiërs het die BSAP the regiment genoem het maar was hy of dit net hulle wat spoggerig wou wees? Beste groete, Deon

1 Vervang regiment met “mag” - HBH

133

- Berede korporaals: Mark Newham

134

- Hoofkonstabel en ao rang

Berede hoofkonstabel. Hierdie rang is in die berede afdeling slegs op regtermou gedra

Hoofkonstabel is destyds aangespreek as “meneer”.

135

- Werwingsbrosjure: Deon Fourie

136

11.5 SAP Machadodorp Fanie Avenant (destyds 52562M)

Ek was vanaf 1968 tot 1970 te Machadodorp gestasioneer. Die SB was A/O Jaap Slabbert en dan was daar Konst Willem Groenewald en B/Konsts Mhlangu, Mnisi, Ngobeni en Nkosi. Die foto's toon kloksgewys die polisiekantoor reg van voor geneem, dan 'n foto van die stoep af in 'n oostelike rigting. Die rooi baksteengebou is die periodieke hof wat Woensdae deur Landdros Liebenberg van Belfast waargeneem is. Ao Slabbert het gewoonlik aangekla. Die klein geboutjie was waarskynlik vroeër jare enkelkwartiere, maar is deur die swart konstabels as 'n kantoor gebruik. Dan was daar nog die selle, motorhuis wat destyds stalle was, en 'n lykshuis. Ek het verneem dat die stalle vroeër jare ook diens gedoen het as lykshuis, maar dat rotte 'n lyk lelik karnuffel het wat deur 'n familielid, 'n parlementariër, uitgeken moes word. Baie gou daarna is die nuwe lykshuis met moderne yskaste gebou. Gemeet teen hedendaagse standaarde, was dit maar min personeel wat na so 'n geweldige groot wyk moes omsien, maar misdaad was een honderd persent onder beheer. Die N1 na Nelspruit en Mosambiek het daardie jare nog deur Schoemanskloof geloop en ons het lelike motorongelukke daar bygewoon. Ek en Willem Groenewald het om die beurt elke tweede naweek af gehad en was ook om die beurt weekliks op "standby" om na ure klagtes by te woon. Toe ek my eerste veediefstal moes bywoon, het ek die SB benoud gevra hoe mens skape te tel. Hy het my ewe ernstig meegedeel dat ek op my maag moes lê, hulle pootjies tel soos hulle verby hardloop, en dan deur vier deel. Ek en twee kêrels, onderskeidelik van die poskantoor en spoorweë, het 'n enkelkamer op die dorp gedeel wat met etes en wasgoed ingesluit, vir ons elk R35.00 per maand gekos het. Ja, dit was gelukkige en leersame dae waarna ek nog dikwels met heimwee terugdink. Groete, Fanie Avenant 52562M

137

11.6 1983 Tegnies SAP (V) Wonderhoogte Newcastle: Tubby Myburg

Oprigting van die radiomas te Wonderhoogte buite Newcastle in 1983. Dit was die begin van die radio netwerk vir die veiligheidstak in Natal se plateland. Daar is torings opgerig by Vryheid, New Castle, Eshowe, Empageni, Melmouth Pongola Dam, Richardsbaai, Pietermaritzburg en Durban. Al die destydse provinsies het netwerke gekry wat die hele provinsie se VT takke en voertuie met radio’s verbind het. Ons het van Motorola en Midland handdra-radio’s en General Electric herhalers gebruik gemaak. Die herhalers is met ultra hoë frekwensie radio’s aan mekaar

138

verbind. Hierdie metode het dit moontlik gemaak dat een persoon in Louis Trichardt met iemand in Warmbad op `n handdra-radio kon praat. Op die foto’s is ek, Nick Brits en Piet Mc Kellar. Hoop dit help om nog iets vir die blad te skep. Reebok Groetnis

139

12. VESTED INTERESTS OF VETERANS /LEDE AANGELEENTHERDE

12.1 Polmed

-

12.2 Injuries on duty / Beserings aandiens

-

12.3 Vry Medies

-

12.4 Die Koevoet Veterane Bond: Pine Pienaar (Kaapstad)

(Onveranderd geplaas) Die Koevoet Teeninsurgensie Eenheid was op 11 Januarie 1979 deur Luit. Gen. J G Dreyer gestig. Die Koevoet Eenheid was die mees suksesvolste teeninsurgensie eenheid in Suidwes Afrika tydens die Bosoorlog. Koevoet was in 1989 weens verskeie politieke redes en groot bitterheid ontbind. In 1999 het oud Koevoet lede tydens ‘n re-unie in Bloemfontein besluit om formeel ‘n Koevoet Bond te stig. Die doelwitte van die Koevoet Bond was as volg in die grondwet van die Bond neergelê: DOEL

DIE BOND is gegrondves op eenheid en harmonie en fungeer op ‘n rang vrye nie politiese,

nie rassistiese/geslag en vrye religieuse grondslag.

DIE BOND het ten doel om alle oud Koevoet lede te herenig ter bereiking van sy

doelstellings.

DOELSTELLINGS

Die voortbouing/uitbouing van bestaande kollegiale eenheid.

Die wedersydse ondersteuning van oud Koevoet lede of agtergeblewenes op maatskaplike vlak.

Die nagedagtenis aan gesneuwelde Koevoet kamerade en lede wat tot sterwe gekom het.

Die daarstelling van ‘n deurlopende kommunikasie medium.

Die stigting van ‘n trust en die generering van fondse vir die trust.

Die vestiging van ‘n platform vir gesprekvoering met regerings instansies en die algemene

media.

Die onderlinge skakeling met al die lede van die Bond sal geskied deur middel van DIE

BOND se nuus medium, POSVOET, ter bevordering van sakebedrywighede of

opsporing/bepaling van werksgeleenthede vir lede. Die Koevoet Bond webwerf is

www.koevoet.webs.com en word deur die Koevoet Bond Bestuur beheer.

Skakeling en samewerking met ander Militêre Veterane Organisasies met dieselfde doelwitte.

140

Die Koevoet Bond het aanvanklik bestaan uit ‘n Nasionale Bestuur en Streeks Besture vir elke provinsie in die RSA en Namibië as ‘n streek en Generaal Dreyer was die Ere President van die Bond en alle oud lede van Koevoet was outomaties lede van die Bond. Streke het jaarliks om die beurt re-unies gereël en bywoning by die re-unies het stadig begin kwyn. Tydens die laaste re-unie in 2006 was die meeste streke onaktief en die Koevoet Bond het ‘n stadige dood begin sterf. Drie lede van die ou Wes-Kaap Koevoet Bond, Tony da Costa, Herbert Tietz en Pine Pienaar (wat ook tans die huidige bestuur vorm), het sedert 2009 op ‘n gereelde grondslag informeel bymekaar gekom en baie bespiegel oor hoe om die probleem aan te spreek om die Koevoet Bond weer lewendig te kry. Die infra struktuur was aangepas om die bestuur van so ‘n groot organisasie te vergemaklik en vaartbelyn te maak en geleer van foute uit die verlede. Die ou Koevoet Bond databasis sou as begin punt gebruik word en die POSVOET was as nuusbrief aan al die lede op die databasis gestuur. Daar was onmiddellik weer positiewe reaksie en groot belangstelling in die herlewing van die Koevoet Bond. Ten einde ‘n beginpunt te kry om fondse te genereer was voorgestel dat daar ‘n beperkte hoeveelheid unieke Koevoet messe gemaak en verkoop moet word. ‘n Bemarking maatskappy in Somerset Wes was getaak om die messe te vervaardig en dit was ‘n massiewe sukses al was die messe beperk tot net 150. Die internet was as bemarking en kommunikasie medium gebruik en die reaksie was belowend. ‘n Tweede projek wat toevallig opgeduik het en die baba van Herbert Tietz was, was ‘n potlood skets wat hy van Genl Dreyer laat maak. Daar was 10 afdrukke van die skets gemaak en deur Genl Dreyer onderteken en genommer was, wat ook deur die Bond verkoop was. Die fondse wat gegenereer was het vir die Koevoet Bond Bestuur beweeg ruimte gegee. Tydens ‘n bestuur vergadering in 2011 waar projekte vir die toekoms bespreek was, was voorgestel dat ‘n monument opgerig word vir al die Koevoet lede (SAP & SWAPOL) wat gesneuwel het tydens die oorlog, omdat almal se name nie op die SA Polisie muur verskyn nie, en die name by die monument in die polisie kollege in Pretoria verwyder was. Die oud Koevoet lede sou hul eie plek he waar hulde aan ontslape makkers gebring kan word, en ons geskiedenis behoue kon bly. Die maak van ‘n klein Koevoet beeldjie was voorgestel wat verkoop kon word om fondse te genereer en die bou van ‘n Koevoet Muur van Herinnering te finansier. Die Suid Afrikaanse beeldhouer, Brahm van Zyl, genader oor die moontlikheid van die maak van so ‘n beeldjie en hy was bereid om dit te skep. ‘n Kwotasie was ontvang vir R25,000 vir die maak van die prototipe beeldjie en die Bestuur het met die beeldhouer begin kommunikeer oor die samestelling van die beeldegroep en die simboliek daaragter. Daar was besluit dat net 250 van hierdie klein beeldjies, wat ‘n kleiner weergawe van die groot beeld is, gemaak gaan word. Dit sou die beeldjie

141

gesog maak onder versamelaars en oud Koevoet lede, en verseker dat voldoende finansies gegenereer word om vir die monument te betaal. Verskeie opsies was oorweeg oor waar die monument opgerig moes word, omdat die projek uiters delikaat hanteer moes word om enige konflik te voorkom. Daar was besluit dat die beoogde ligging sentraal vir almal moet wees, en omdat die Voortrekker Monument reeds ‘n pad wedloop na ‘n oud Koevoet lid, Herman Grobler, vernoem het en die SAW se muur reeds daar staan, was dit die eerste opsie. Opsie twee was om die Vroue Monument in Bloemfontein te nader om die muur daar te laat bou. Daar was reeds vroeg in 2011 kontak met Gen. Maj. Gert Opperman, Direkteur van die Erfenis Stigting, gemaak en ‘n opvolg vergadering tussen Gen Opperman, en die Koevoet Bond Bestuur was by die Kaapstad Lughawe gehou waar voorlopig toestemming vir die oprigting van so ‘n monument gegee was, mits daar aan al die vereistes van die Erfenis Stigting en Voortrekker Monument Bestuur voldoen word en die bouplan goedgekeur word. Die Kaapse argitek, Malcolm Moodie, was genader vir die optrek van ‘n skematiese voorstelling van hoe die Koevoet Muur van Herinnering sou lyk. Die voorstelling is aan die Voortrekker Monument Bestuur voorgelê vir goedkeuring. Goedkeuring was aan die Koevoet Bond onder seker voorwaardes toegestaan. Die oprigting van die Koevoet Muur van Herinnering sou die eerste projek vir die jaar (2012) wees en die koste vir die oprigting van die monument was beraam op R500,000. Die projek het soos ‘n berg gelyk maar almal was optimisties dat die Bond bo sal uitkom – lede van die bestuur was bereid om privaat lenings uit te neem indien daar nie genoeg fondse was om die projek te finansier nie. Die bestuur van die Koevoet Bond was in Kaapstad gesetel en daar was gou besef dat ‘n projek leier nader aan die Voortrekker Monument gevind moes word, ten einde die vloei van die projek te vergemaklik en koste te spaar. Paul Fouché was genader om die projek leier te wees vir die projek, hy het ingestem en het ook volmag ontvang om besluite en vergaderings namens die bestuur met die Voortrekker Monument Bestuur te hou en het die vierde lid van die Koevoet Bond Bestuur geraak. ‘n Opvolg vergadering in Pretoria tussen die Koevoet Bond Bestuur en Genl Opperman het in Pretoria plaasgevind en ‘n stuk grond by die Voortrekker Monument was aan die Koevoet Bond toegewys was vir die oprigting van die Koevoet Muur van Herinnering. In Kaapstad was die argitek getaak om ‘n volledige bouplan op te trek wat aan die Erfenis Stigting voorgelê was. Die plan was goedgekeur en bouwerk kon begin in Junie 2012. Die verkoop van die klein Koevoet beeldjies het fluks gevorder en fondse was voldoende om die bou van die Koevoet Muur van Herinnering in fases aan te pak. ‘n Goedhartige graveerder het die graveer van die name en asook die sny van die graniet blaaie geborg waarvan die waarde oor R65,000 was. Verskeie skenkers het na vore gekom en groot bedrae geskenk en ‘n massiewe skenking van R65,000 deur ‘n oud Koevoet lid het die wa deur die drif getrek. Die Koevoet Bond se naam

142

was amptelik verander na die Koevoet Veterane Bond om in pas te bly met ander militêre veterane organisasies reg oor die wêreld. ‘n Uiters goeie verstandhouding het tussen die Voortrekker Monument Bestuur en die Koevoet Veterane Bond ontwikkel. Die Koevoet Veterane Bond was uitgenooi om ‘n krans by die SAW Muur van Herinnering te le en was ook uitgenooi om ‘n stalletjie te beman by die Voortrekker Monument se Ope Dag. Die Voortrekker Monument se openbare betrekkinge het gereël dat ‘n TV nuus span vinnig ‘n onderhoud met Paul Fouché hou ten einde ons projek blootstelling te gee. Die waarde daarvan was onskatbaar en belangstelling in die Koevoet beeldjie was enorm. Die Koevoet Veterane Bond het ook intussen gehou by die doelstellings van die Bond, en ‘n finansieele skenking was aan ‘n oud lid van die SAW 32 BN gemaak nadat hy ‘n beroerte gehad het. ‘n Rekenaar en stap skoene was aan ‘n oud Koevoet lid geskenk wat dit benodig het. ‘n Skenking was gemaak aan ‘n oud Koevoet lid wat ‘n mediese nood gehad het, en ‘n rolstoel was ook bekom om ‘n oud lid te help. Die projek was so ver op koers dat die bouwerk teen begin Desember 2012 reeds voltooi was en die graniet blaaie met name was reeds teen die muur aangebring. Die vermoëns Koevoet Veterane Bond was onderskat deur baie kritici en die Koevoet Muur van Herinnering sal ingewy word op Saterdag 6 April 2013. Wanneer daar na die hele Koevoet Muur van Herinnering projek gekyk word, kan die lede van die Koevoet Veterane Bond hulself met trots op die skouer klop. Die Koevoet Muur van Herinnering is binne in ‘n verklaarde erfenis gebied opgerig en sal daar behoue bly vir die nageslag – ons geskiedenis sal behoue bly. Geen hulp is van die Staat of SA Polisie ontvang in die oprigting daarvan. Die SA Polisie kollege was genader om as deel van die SAPD se eeufees vieringe deel te wees van die inwyding van die Koevoet Muur van Herinnering – die offisier het amper ‘n hartaanval gekry en die antwoord was nee. Die projek was binne 18 maande voltooi. Die Bond het al sy finansiële verpligtinge ten opsigte van die oprigting van die muur nagekom. Die koste vir die hele projek beloop tans R411,000-00 en is binne die begroting. Daar was hard gewerk om daai enorme bedrag geld in so ‘n kort tyd bymekaar te kry. Soos Paul Fouche met trots verkondig – ‘n Koevoet lid bedel nooit vir geld nie – maar wil

jy nie ‘n beeldjie by my koop nie! Wat van die toekoms vir die Koevoet Veterane Bond? Meer oud lede van Koevoet sluit by die Bond aan. Die Koevoet Veterane Bond was genooi om op 11/11/2012

143

kranse vir ons gesneuweldes tydens parades te le. Drie Militêre Veterane Organisasies het lede van die Koevoet Veterane Bond uitgenooi om aan van hulle formele funksies deel te neem. Met die huidige fondsinsameling projekte behoort die Bond binnekort finansieel oor fondse beskik wat werklik ‘n verskil in oud lede se lewens kan maak. Soos die leuse van Koevoet altyd is en was - KOMESHO – vorentoe!!!

12.5 Pensioen – oudao Koot van Schalkwyk

Aan alle Kollegas: S.A. Polisie afgetrede lede: Regeringswerknemerspensioenfonds:

U Pensioen sal vanaf 1 April 2013 Met 6% verhoog word. Ek was so ingelig en deel

dit graag met u. Groete Koot Van Schalkwyk. Claremont, Wes-Kaap.

13. THE LIBRARY / DIE BOEKRAK

13.1 Nick Howarth: Member of Unit 6, 1986-1994: WAR IN PEACE – Published by

Peter Stiff.

Nick and Marina Howarth

144

145

Dear Nick

“Victory at all costs, victory in spite of all terror, victory however long and hard the road may be; for without victory, there is no survival” - Winston Churchill

Your book was kindly passed on to me by your former OC. It’s was received with

great thanks! It was a great experience to read your firsthand, unpretentious,

eyewitness account of life on the East Rand during those heavy and gloomy days of

the struggle! You guys were indeed the thin blue line between law, order and

anarchy.

The first thing reading your book, that came up to me is the old adage: “There are

two police forces: One in the mind of Head Office and the REAL POLICE FORCE on

the ground made up people who are dedicated, willing, able and striving to make a

difference!”

This book is made of GRIPPING STUFF and is written in graphic detail! As Sir

Winston said about terror: You guys (and mere boys at the time!) did a magnificent

job “in spite of all the terror” in spite of the press being against us from the

beginning! The action faced by you guys was unreal! (I was exposed to the violence

in the Free State Goldfields and nothing you describe was experienced in the rest of

the country.)

Your actions contributed to balance the scales in our favour! Also, I have sympathy

with Unit 6, images were conjured in my mind from the book “Pig in the Middle”.

Hell, all sides hate us at various times for various reasons; sometimes for the wrong

reasons! We tried to save lives – even that of left or right wingers, but we were

doomed from the beginning by the other side.

How do we say “Thank You?” in this unfriendly environment? However, all I can

say at this stage: “Well done! We salute you! (However the cost of all this is

incalculable to this country!) And you have convinced me that we should never

forget those who died in action. “

Dear Friends and Police Historians

Here is gripping stuff! It’s not for the feint hearted! Buy the bloody book and read it!

That how it was! No frills attached! This is how a young battle hardend policeman

viewed the tumult on the East Rand – he is apolitical and was just a mere boy doing

a man’s work in HELL!

146

Once I had a foreign house guest from a much civilised country. He was

continuously criticising the South African Police with his superior demeanour. We

compared figures – police deaths in our various countries, they had less than five

officers killed since WW2.

I told him he worked in a police “heaven” and we worked in a police “hell”. His

only reply was that I was severely exaggerating the situation. Nick, you have

proved it! I rest my case!

13.2 Border War Badges: AR Dinnes

147

13.3 The Transvaal Outpost: BSAP Regt Assn: Craig Viljoen

13.4 How the Soviets and Cubans Lost the War in Southern Africa: Gen Jannie

Geldenhuys - Walter Volker

Aangeheg is die voorblad van genl Jannie Geldenhuys se nuwe boek wat eintlik die

vorige boek, "Ons Was Daar", hoofsaaklik geskryf deur baie soldate wie daar was,

meer toelig en die leser tot die finale slotsom bring. Bladsy 1 van die nuwe boek is

geskandeer en aangeheg.

Groete, Walter.

148

149

13.5 Piet Retief Commando: Walter Volker

150

151

13.6 Boer War Stories of the Piet Retief Commando & District: Walter Volker

152

153

13.7 Servamus January 2013

154

13. 8 Marmon Herrington: LtCol William Marshall

14. HUMOUR IN UNIFORM

14.1 Looking for trouble? He does not like the police?

155

14.2 Looking for trouble? … This motorist does not like the police either

14.3 Rough Justice: Tit for tat?

156

15. ANECDOTES, A POINT TO PONDER, ETC

15.1 A Point to ponder – Len Els

With five simple words in the Declaration of Independence—“all men are created

equal”—Thomas Jefferson undid Aristotle’s ancient formula, which had governed

human affairs until 1776: “From the hour of their birth, some men are marked out for

subjection, others for rule.”

In his original draft of the Declaration, in soaring, damning, fiery prose, Jefferson

denounced the slave trade as an “execrable commerce ... this assemblage of horrors,”

a “cruel war against human nature itself, violating its most sacred rights of life &

liberties.” As historian John Chester Miller put it, “The inclusion of Jefferson’s

strictures on slavery and the slave trade would have committed the United States to

the abolition of slavery.”

15.2 Faith in Humanity?

Die generaal het die mense gevra om nie die volgende dag te baklei nie: Dit sou sy

verjaarsdag wees. ‘n Verrassing het egter op hom gewag:

157

15.3 Drinkebroers via Paul Wolvaart

Dis so waar ! Toets dit gerus. Ek het ouens wat brandewyn in kroeë drink, al baie dopgehou. Hulle kan 'n vrolike klomp wees, ernstige brandewyndrinkers. En let bietjie op: Die vetste brandewyn drinkers is byna altyd die wat hul brandewyn saam met Coke Light drink. Die maeres drink dit met gewone Coke. ’n Brandewyn drinker druk ook tussen slukke dikwels sy glas hier voor hom teen sy maag vas, asof hy sy maag agter die glas probeer wegsteek. Kyk maar. Dis iets wat 'n cane drinker byna nooit doen nie. ’n Cane drinker sit sy glas altyd tussen slukke op die toonbank neer. Dis omdat cane drinkers meestal sit en drink. 'n Brandewyn drinker staan graag en drink. Jou brandewyn drinker is ook gewoonlik die eerste een in die kroeg wat die kroegmeisie aanvat oor die musiek

158

wat oor die luidsprekers speel. 'Haal af daai gemors, toe,' sal hy hier ná die derde dubbele Klipdrift sê. 'Sit vir ons Delarey op.' Tog is dit nie brandewyn drinkers wat Bok van Blerk se liedjie Delarey die hardste saamsing nie. Dit is die rum drinkers. Luister maar. Dis omdat rum drinkers oor die algemeen meer aggressief as brandewyn drinkers is. Dit is die waarheid. ’n Brandewyn drinker kan ook aggressief wees, maar sy aggressie is dikwels gerig teen groter groepe: swart mense in die algemeen, of WP-ondersteuners, of loodgieters, of watter groep ook al. Maar glimlag bietjie vir ’n rum drinker se meisie en kyk wat gebeur: Hy sal na jou gluur en gluur en gluur; en dan moet jy maar liewer die kroeg verlaat, meneer, want jy kan dalk seerkry. As 'n rum drinker boonop Cream Soda of Sparberry by sy rum drink, is hy eers gevaarlik. Wees gewaarsku. Vodka drinkers kan ook aggressief wees, maar hulle pass dikwels uit voordat hulle jou kan slaan. Of hulle vergeet waaroor hulle jou wou slaan en koop vir jou ook 'n vodka sodat jy ook kan vergeet. Gin drinkers is die onaggressiefste van die lot. Dit is asof gin steeds goeie koloniale maniere in drinkers losmaak. Jou gin drinker hou altyd sy glas ver van sy lyf af, asof hy bang is hy kan daardie bitter smaak ruik. Let maar op. (Dis dalk gin wat maak dat party Britte so 'n bitter gesigsuitdrukking het.) Gin drinkers lag nie sommer nie. Jou brandewyn drinker lag die maklikste van almal. Jy vertel vir hom die flouste grap, dan, kwa-kwa-kwa hy. Jou brandewyn drinker vertel ook laataand vir jou Tolla van der Merwe-stories en maak asof dit sy eie is. Cane drinkers vertel byna nooit stories nie. Cane drinkers sit dikwels iewers alleen en mompel dinge vir hulself.

159

Whiskey drinkers, weer, sê graag vir mekaar die dinge hardop wat cane drinkers net vir hulself mompel. Whiskey drinkers probeer graag diep wees. 'n Whiskey drinker sal iets sê soos: 'I know that I'm forgiven, but I don't know how I know' en dan sal hy goed oor homself voel. ’n Whiskey drinker druk ook sy glas dikwels in die middel van sy borskas vas, asof hy sy hart wil wegsteek. ’n Brandewyn drinker se glas is ook altyd halfleeg, nie halfvol nie. Ek weet dit, want ek was self 'n ernstige brandewyndrinker. "Barman, 'n koue Castle vir my asseblief!"

15.4 Why? Via Maj Gen JAP Burger

Why do supermarkets make the sick walk all the way to the back of the store to get their prescriptions while healthy people can buy cigarettes at the front? Why do people order double cheeseburgers, large fries, and a diet coke? Why do banks leave vault doors open and then chain the pens to the counters? Why do we leave cars worth thousands of dollars in our driveways and put our useless junk in the garage? EVER WONDER... Why the sun lightens our hair, but darkens our skin? Why can’t women put on mascara with their mouth closed? Why don’t you ever see the headline 'Psychic Wins Lottery'? Why is 'abbreviated' such a long word? Why is it that doctors call what they do 'practice'? Why is lemon juice made with artificial flavouring, and dish washing liquid made with real lemons? Why is the man who invests all your money called a broker? Why is the time of day with the slowest traffic called rush hour? Why isn’t there mouse-flavoured cat food? Why didn’t Noah swat those two mosquitoes? Why do they sterilize the needle for lethal injections? You know that indestructible black box that is used on airplanes? Why don't they make the whole plane out of that stuff?? Why don’t sheep shrink when it rains? Why are they called apartments when they are all stuck together? If flying is so safe, why do they call the airport the terminal? Government's view of the economy could be summed up in a few short phrases: If it moves, tax it.

160

If it keeps moving, regulate it. And if it stops moving, blame apartheid.

15.5 Die Polisieman – Hanlie van Straaten

Ek is ‘n polisieman van my land Suid-Afrika

Ek weet wat dit beteken om te offer wat hy vra

In twee groot wêreldoorloë moes ek tot die stryd toetreë

In die hitte van die Sahara en ook oorkant die diepblou see

Die konflik hier ter plaatse, Britse haat, broer teen broer

Ja, internering van my eie mense, dit moes ek ook uitvoer

Rassekonflik, stakings, natuurrampe en terreur

Ja ek is die polisieman in die spervuur van wat ook al gebeur

Soveel jare op die grens, soveel jare in die bos

Hoeveel van my makkers se lewensbloed het dit tog net nie gekos?

Jong manne met soveel drome, ideale, en geliefdes tuis

Maar die dood sou ‘n loopbaan kortknip, nog statistiek op papier lys

Daagliks is ek op my pos, blymoedig en sonder om te kla

Ek is daar vir die weerloses, vroue en kinders,en oues van dae

Met my lewe en krag beskerm ek die lewe en reg van elke persoon

Verseker ek dat almal veilig in ons mooi land kan woon

Ek vra tog net soms ‘n dankie van die breë publiek

Want maak nie saak hoe hard ek werk daar is altyd maar net kritiek.

• Hanlie is ‘n skrywers-vriendin van Nigel. Sy is ‘n afgetrede ontvanger van

inkomste. Ek spot haar altyd en noem haar ‘n tollenaar. Oudlede het die gedig

hoog aangeslaan. Dankie Hanlie!

161

16. OOR DIE NONGQAI SE DRUMPEL EN KUIERS

16.1 No 43607 ao Johan Visagè (13 Januarie 2013)

Johan het vinnige draai kom gooi en afspraak gemaak vir 13 Jan 2014 – dan het ons

(DV) 50 jaar gelede by die SAP aangesluit!

16.2 Frans de Jong

162

16.3 Alex aka “Porra” Faria & the beautiful Mrs Lizette Faria

16.4 Capt and now Mister Gerald Prinsloo (SANDF Archive)

16.5 Brig Arnoldus Mentz (FWL)

163

16.6 Albert van Zyl: Witrivier

Albert versamel uniforms - HBH

16.7 Kapt Jan Idema (Hondeskool)

164

16.8 Mark Newham

16.9 Col Tony Harding

165

16. 10 Willie en Marietjie du Plessis

Wat lag die mense so lekker? Vleisbraai by Standerton se mense: Tubby was vroeër

op Standerton. Tubby, Hennie en Willie het lekker gesels en vir Marietjie heerlike

vleis gebraai!

16.11 Capt Peter Digby (Transvaal Scottish, author & Military Historian;)

16.12 Dr Peter Lamb se ontbyt

Middernag ontbyt by die skaapboer!

166

16.13 Mnr Andre Grobler (seun van brig Quartes Grobler)

‘n Storie oor die bekende Groblers van die SAP is in die pyplyn - HBH

167

16.14 Besoek genl Suiker Britz deur Sarie van Niekerk en HBH

Sarie en ek het vir genl Karel Britz gaan kuier en met hom ‘n onderhoud gevoer mbt

ons SAP-feesbundel.

Genl J van der Merwe het soos volg aan genl Britz geskryf:

Hallo Suiker

Volgens Hennie en Sarie was dit een van die beste onderhoude wat hulle tot dusver gevoer het. Baie dankie. Ons het groot waardering.

Voorspoed en seën vir die nuwe jaar.

Groete

Johan van der MerweJohan van der MerweJohan van der MerweJohan van der Merwe

Geagte genl Britz Ek was oorstelp deur u gasvryheid en die insiggewende, openlike, onderhoud! Baie dankie dat u alles so vrylik met ons gedeel het. Ek is eintlik nog verbysterd! (Daardie souttert was baie lekker!) U is voorwaar 'n speurlegende in ons annale: Ek wag vir u boek. Kom laat ek verduidelik: In elke dekade kry ons speurlegendes, neem bv die volgende boeke of speurders in Suid-Afrika:

• South Africa's First Detectives

168

• The Mounted Police of Natal - Holt (Kol Clarke en sy vinferafdrukke.) • African Manhunts - kol HF Trew. (Kol Trew bespreek verskeie goeie

speurders.) • Khaki & Blue: Bespreek onder andere kol Mavrogordato. (Hy was die SAP se

eerste speurhoof.) • No 360 speur.hoofkonst AJ Hoffmann se boek oor moorde in Jhb • Manskap No 7801;alles oor speur.hoofkonst Herbst van WWR • Speur.hoofkonst Bill Joyner se Murder Squad • Kol Ulf Boberg se boek • Boek oor "Van Buuren-moord" - genl Steenkamp was die ondersoekbeampte.

(Daar is een speurder se boeke wat ek nie het nie, kol Abraham Cilliers, hy was ook 'n baasspeurder en later hoof van die SAS Polisie.)

U het groot waarheid kwyt geraak: "Suiker Britz is niks, dis sy span speurders wat hom daar plaas". Saam vorm julle 'n gedugte skans teen misdaad. Al die groot ou speurders sê dieselfde ding in hul boeke!

Mnr. W.J Herbst vertel na sy aftrede in sy boek:

“Dit is myns insiens nie betaamlik vir 'n speurder om aan ander te se dat hy dit of dat gedoen het nie, of om te kenne te gee dat hy dit alleen gedoen het nie.

Dit is ook nie betaamlik vir hom om te sê dat hy daardie of daardie saak alleen opgelos het nie. My ondervinding, na al die jare van ondersoekwerk, is dat 'n speurder niks sonder spanwerk, goeie spanwerk, kan uitvoer nie. Dit is onmoontlik om alleen op 'n saak te werk, want dikwels noem 'n ondergeskikte 'n punt wat 'n groot rol speel in die uiteindelike oplossing van die saak. Wat ek gedoen het, het ek deur saamwerk en spanwerk gedoen.”2

Weereens het u ook gewys op "foute" in ander publikasies. Dankie daarvoor. (Die skrywer het maar geskryf oor die feite waaroor hy beskik het in die amptelike rekords.) Ek kan u net verseker dat genl Van der Merwe ons werklik opkeil om elke feit korrek weer te gee. Meeste goed waaroor ons skryf het in ons tyd plaas gevind!

Dankie ook dat u ook verwys het na ander polisie-instansies, bv die duikers en die FWL wat feitlik dadelik die uitslae beskikbaar gestel het en so gehelp het in die oplos van moord en roof-sake . Dit was vir my 'n voorreg om na u te luister, u kan werklik

2 Vermaak: C – Manskap Nommer 7801: Die verhaal van ‘n knap speurder. AP Boekhandel, c1963

169

sommer vir dae aanmekaar gesels oor ons misdaadgeskiedenis. Ook dankie dat ons verskeie gevalle kon bespreek om ons insig te verbreed! U kan maklik 'n doktorsgraad doen oor moord in Suid-Afrika.

Genl Britz het ‘n vreeslike sin vir humor. Wanneer mens so met die skadukant van

die lewe werk is humor belangrik. Hierbo word ‘n amptelike SAP-aanstelling-

sertifikaat vertoon, destyds deur genl JAN Grobbelaar geteken. Tydens onluste en

toe die land brand, besoek genl Britz ‘n polisiestasie om petrol te kry. Die hekwag

aandiens het sy aanstellingsertifikaat volgens voorskrifte opgeeis. Hy het die kaart

deeglik bestudeer en vir die generaal gevra of dit die generaal is op die kaart? Hy het

bevestigend geantwoord. Toe sê die hekwag: “U was seker nog baie jonk gewees!”

Hier is foto van genl Suiker en tant Sarie:

170

16.15 Charles Ross: Commonwealth War Graves Commission

16.1 Genl Jannie Geldenhuys: “Die Troepie en almal se Generaal”: Dr Dreyer van

der Merwe

Dit is hy, wie nie net op die slagveld die vyand verslaan het nie, maar ook om die

vredestafel oponente uitoorle het en strategies, “die mat onder hulle voete uitgepluk

het”. Ek praat van Jannie Geldenhuys, die gulhartige mens, sportman, militaris,

skrywer en gesinsman. Boonop skryf die Amerikaanse diplomaat, Chester Crocker,

171

wie gehelp het om die koue oorlog vir die Weste te wen, onder andere as volg van

hom: “Jannie Geldenhuys has an indomitable sense of humour.”

Jannie Geldenhuys is op 5 Februarie 1935 te

Kroonstad gebore. Voor sy aansluiting by die

weermag was hy ‘n Vrystater in murg en been.

Hy het Sub A (graad 1) in Frankfort geslaag en

einde 1952 op Bethlehem gematrikuleer. In

Januarie 1953 sluit Jannie as vrywilliger by die

weermag aan en ontvang sy opleiding by die

Militêre Gimnasium te Voortrekkerhoogte,

Pretoria. Terselfdertyd studeur kandidaat

offisier (K.O). Geldenhuys ook aan die

Universiteit van Pretoria. Dit was die begin

van ‘n hoogs suksesvolle militêre loopbaan.

Jannie Geldenhuys SSA, SD, SOE, SM tree

uiteindelik in 1990 af as hoof van een van die

sterkste en mees gevreesde weermagte ter wêreld, die SAW.

Oom Jannie is ‘n nederige persoon en dit is een van die kentekens van ‘n ware groot

leier. Hy kon ewe goed met die troepies kuier, en na hulle luister, as met wêreld

staatsmanne. Onder sy vriende en kennisse van weleer vind ons die name van Tom

van Vollenhoven (een van die wêreld se beste vleuels ooit), Danie Craven, PW

Botha, Magnus Malan, asook internasionale persoonlikhede soos Chester Crocker.

Andere sluit ons minder bekendes in, maar wie vir hom ewe belangrik is en met wie

hy graag omgang maak.

Onder Oom Jannie se helde tel van sy destydse ondergeskiktes – manne soos Kol.

Deon Ferreira, Kol. Dick Lord, Kol Chris Serfontein, Kmdt. Mike Muller en andere –

die wat gewen het.

Generaal Geldenhuys se vyande het vir hom groot respek gehad maar tog het hy

hulle uiteindelik om die vredestafel met meer respek behandel as wat hulle van

hulle eie politieke meesters ontvang het. Na aanleiding van die

Kubaans/Sowjet/Angolese nederlaag by die Lombarivier in Angola in 1987 was

sommige Kubaanse offisiere na Havana teruggeroep en gekielhaal. Onder andere,

waarvan ons bewus is word een van die leier generaals, Genl. Arnaldo Ochoa

Sanches doodeenvoudig voor ‘n vuurpeloton geplaas om oneervol te sterf. Ander

het na die VSA gevlug.

172

Suksesvolle oorlogvoering gaan nie net oor die doodmaak van mense nie maar ook

om die vyand en veral sy politieke leiers in ‘n hoek te maneuvreer – militêr,

finansieel en moraal gesproke. Daarmee was Genl. Geldenhuys meesterlik bedrewe.

Crocker skryf in die verband: “Jannie Geldenhuys was a proffessional’s proffessional, the

sort of person a good negotiator quickly recognises as an ideal counterpart. He gave nothing

away, kept his word, and he played a major role in enabling Southern Africa to avoid

disaster. His subtle management of diplomacy of war saved many lives”. Dit moet onthou

word dat die RSA op daardie stadium ‘n kenvermoë gehad het wat vyandige lande

in ‘n oogwink kon uitwis.

En soos die geskiedenis aanstap kom die volle waarheid oor die oorlog in Suider

Afrika stuk-stuk uit. Een van die Sowjet offisiere wie vir hulle in Angola diens

gedoen het, Lt.kol. Igor Zhdarkin, skryf later ‘n boek oor hulle ondervinding in

Angola. Die boek se naam vertel eintlik die verhaal - dis getiteld: “We did not see it

even in Afganistan”. ‘n Ander skrywer, Jose Milhazes – tans ook in Rusland

woonagtig, titel weer sy boek: “Angola the Beginning of the End of the Soviet Union”.

Suid Afrika se vasbyt in Suider Afrika was in werklikheid direk oorsaaklik, as laaste

strooi wat die kameel se rug gebreek het, tot die Sowjet Unie se nederlaag in die

Koue Oorlog wat ook die val van Kommunisme tot gevolg gehad het. Dis ironies dat

diegene wie nou rojaal voordeel trek uit ‘n SA wat nie soos ander vervalle lande

onder Sowjet juk gekom het nie eintlik glad nie die rede vir hulle onverdiende geluk

besef nie. In werklikheid is hulle, asook die “nuwe rykes” in lande soos die

hedendaagse Rusland, veel dank verskuldig aan Jannie Geldenhuys en sy makkers

van weleer.

As gevolg van omstandighede is daar nie, soos in vele ander lande, monumente tot

die nagedagtenis van helde soos Generaal Geldenhuys en sy tydgenote nie. Dis ‘n

skreiende onreg wat hopelik in die toekoms deur die geskiedenis uitgewys gaan

word. Mag ons hulle deur middel van ander mediums onthou.

Ons salueer Jannie Geldenhuys – almal se vriend. Mag sy 78e lewensjaar vir hom

goeie gesondheid en veel vreugde inhou en mag daar vele meer op hom wag.

Dreyer van der Merwe

Pretoria

4 Februarie 2013

173

17. A “Uit Japie van Warmbad se Possak."

Naand oom Hennie,

Jy doen darem baie moeite met die eNONGQAI. Dankie, ek het dit geniet. Hier is

iets aangeheg wat oom dalk wil gebruik. Ek gaan dit nie op FB sit as oom dit wil

gebruik nie. Laat weet maar net JA of NEE. Dan stuur ek iets anders. Sal nog moet

onthou. Groete, Japie Erasmus

- Egiptologie.

Ek het eendag net geraak aan Egiptologie. Dit is eintlik baie interessant. Tog kan al daardie geleerde mense ook maar nie besluit wat is die waarheid nie. Daar word so baie navorsing gedoen oor die verlede, en elkeen het nou ‘n feit ontdek, maar sy feit verskil van die ander ou se feit. Ek lees die wêreld was in ‘n sneeutydperk vir 10 miljoen jaar. Tien duisend jaar voor die

geboorte van Christus, het die sneeutydperk tot einde gekom. Daardie tyd het die ontstaan van Adam en Eva plaasgevind. Niks is onchristelik nie, daar is bewyse deur opgrawings dat mense bestaan het in die sneeutydperk. Uit my oogpunt is die Bybel in elk geval eers op die huidige mens van toepassing vanaf die ontstaan van Adam en Eva.

Daardie Egiptologie kan die mense dan verder deurmekaar maak. Die piramides laat die ouens nog meer skarrel. Een ou sê die piramide is 3,500 jaar ouer as Christus. Die volgende een sê nee, ongetwyfeld ouer as 5,000 jaar voor Christus. Die derde ou sê nee, die bewyse is daar, dis ouer as 10,000 jaar. Later word vasgestel die drie piramides van Gîza is nie net grafstene vir ou Farao’s nie. Die vyftien miljoen ton steen vorm ‘n presiese kaart van die drie sterre van die belt van Orion. Goed hulle stry daaroor, maar niemand kan stry oor hoe dit gebou is nie. Niemand weet hoe was dit moontlik nie. Toe die piramides in Peru ontdek is, was die ouens eers deurmekaar. Daardie piramides is groter en ouer as die klomp in Egipte. Hoe oud moet hulle wees om so diep in die grond begrawe te wees dat net die boonste stuk uitsteek ? Beelde en voorwerpe van goud is ook al daar uitgegrawe. Dit lyk of die Inkas ook ‘n lang tydperk bestaan het.

Nou kom die sfinks. Goed, almal kyk oos. Maar ouderdom. Eers is geglo dit is 2,500 v.C. Toe ontdek hulle nee, dit is ouer as 10,500 v.C., die nasologiese begin van Leo.

Aan die VSA se kus is ook bewyse gevind dat die Sjinese al om daardie kuste gevaar het, nog voordat land Amerika ‘ontdek’ is. Daar het skeepswrakke gelê. Soveel

174

bewyse is al gevind van ander menslike lewe in ander tye, mens wonder hoe lank gaan die huidige mens op aarde wees.

Al hierdie navorsing kan maar voortduur solank soos dit wil. Gelowiges en ongelowiges kan ontdek wat hulle wil, dit is dinge van die verlede. Geen mens weet iets van die dag van more nie. Om dit maklik te stel, as jy tot sterwe kom gaan jy hemel toe. Die ewige lewe. Ons kan nie navorsing doen oor die ewige lewe nie. Mens kan nie sê daar is ‘n ewige lewe of nie ‘n ewige lewe nie, mense kan dit nie bewys nie, maar jy kan geloof hê. Jou geloof sê daar is ‘n ewige lewe. Dit is mos maklik om gelowig te wees. Kyk net om jou. Wat jy sien kon mos nie net uit niks ontstaan het nie. Iemand moes dit gemaak het. Die ongelowige sê dit het ontstaan uit die natuur. Kieme en selle wat met miljoene jare geheg het, totdat iets groter daaruit ontstaan het. Goed, wie het die natuur gemaak ? Jy kan ‘n sondaar wees, maar dit is logies om gelowig te wees.

- Kunswerke deur Japie Erasmus

175

- Die beredeman circa 1965

176

- The good the bad and the Ugly?

Clint Eastwood en Lee von Cleef

- Wilde perde

177

- Bataleur & Visarend

NEWS FROM ALL OVER - THE POLICE POST BAG / NUUS POS VAN

HEINDE EN VERRE - POLISIE-POSSAK

17.1 Piet “Walk Tall” van Zyl: Tanzanië

Brig. Hennie, Jammer ek is maar nou eers weer vars in die tuig en sal weer nuwe foto’s neem. Wat ek wel het is n foto van ‘n mooi mot by ons kamp en die ander foto is geneem toe ek ‘n rivier te voet oorgesteek het om te kyk of ons voertuie sou kon deurgaan.

178

Foto van oujaar-drankie op ou kamerade is op my skoondogter se kamera tans in Botswana en wag ek daarvoor. Walk Tall Piet.

17.2 Albert van Zyl: Witrivier

Hallo Hennie

Dankie vir die kuier, inligting en uniforms. Dit was regtig lekker om by jou te kuier. Onthou asb dat jy baie welkom is om hier te kom kuier wanneer jy in die Laeveld is.

Ons praat later.

Vrede

17.3 Japie Erasmus – Warmbad

Oom Hennie,

Ek weet nie wat nou gebeur het nie. Die rekenaar het sommer die hele ‘file’ vir jou gestuur. Ignoreer dit. Net die laaste briefie is waarna jy soek.

Ek vertel gou – My eerste magsnr, - 63970 E, die tweede is wat jy wil hê - 67763R.

As jy praat dat jy die Ford wil gebruik, ek wil hom liewer weer teken. Daardie een was net onthou en speel. Die papier was ook te grof vir potlood, en sy beeld was nie mooi nie. Sommer die eerste en naaste tekenblok gegryp. Sal ‘n mooier een teken en beter geskikte papier gebruik.

Iets wat jou sal pla, ek is nie baie seker nie, maar was op Witdraai nie ‘n kameel teelstasie vir die SAP nie ? Noord-Kaap, Van Zylsrus se wêreld. Ek weet daar was kamele. Was kleintyd eenkeer daar. Sandvlooie het ons amper opgeëet. Daar was ook die oudste en dikste stam van ‘n druiwestok. Dink hy was nog lewendig. Kry niks op Internet. Om iets van die ou SAP op Internet te soek is nutteloos. Hy braak net gal teen die SAP, veral die vreeslike rassistiese ou SAP.

Hoop ek het jou iets vertel.

Groete, Japie Erasmus

179

17.4 Joe Momberg:Valley Forge, Barrydale

I was delighted to discover eNongqai on Google. I have fond childhood memories of my father bringing home the old Nongqai each month. However, what really excited me was seeing a photo of my late father, Det. Sgt JS Momberg, and the article about his arrest of the Pretoria “pangaman”. In those days I was still in primary school, my Dad was stationed at the Arcadia police station. My father spotted him while he was scrubbing an office floor in Wachhuis. He recognised him, having seen him briefly during a police trap which went wrong at the Union buildings some years previously. He had eyes like a hawk and a photographic memory for faces. There is much more to be told, if you are interested. I am retired, living in Barrydale in the Little Karoo, where I keep busy in my blacksmith shop. I hope to hear from you Joe Momberg Valley Forge Barrydale

17.5 RE: eNONGQAI Vol 4 No 1: Toffie Risk: Midrand

Brigadier nou dwaal ek weer in die verlede in.

Frik Nel is nie net ‘n hero, maar ‘n ware heer. (Ek kry nou hoendervlies soos ek hier

tik.) Wyle Dries Van Der Merwe, Frik Nel, Andre Beukes, Piet Steyn, Wyle

Keffie-Kat Smit, kol Kalfie Broodryk, Roelf van Rensburg, Trevor Baker, Rupert

Anelich , McIntyre was in daardie jare die beste span om mee saam te gewerk

het in die land. (Almal gentlemanne gewees: wat die werk gedoen het.)

Herman Stadler, Wyle Bobbie Welman en Genl Strydom het saam met ons jong

manne in Skinnerstraat-kaserne gewoon vir ‘n jaar of twee of langer. Hulle was

betrokke met die SASO verhoor en ander sake. Een groot familie gewees! Rang was

nie ‘n faktor by ons tak gewees nie. Almal is op dieselfde vlak met respek behandel.

Jxxx Cxxx , Dxxx en sy vrou Sxxx Rxxx tesame met Txxx Hxxx het ons die Kaap

gaan optel toe wyle genl AB Conradie nog daar v/tak bevelvoerder was. Ek onthou

dat Spyker van Wyk ook betrokke was met die ondersoek in die Kaap, +- 1976

180

Tin eenheid Hoofkantoor was dit dieselfde toe ek saam met wyle genl Wandrag,

Jos Brummer, Karools Mouton, lt. Genl. Loxton, Vic Verster en HO Eksteen as

kriptograaf en radioman gewerk het toe ons nog in 1974/5 in Rhodesië

teeninsurgensie diens verrig het.

As ek reg onthou het hy, Frik, ook te doen gehad met die tweede saak van Breyten

Breytenbach. Gevangenisdiens bewaarder (xxxx) wat betrokke was waar Breyten

sou ontsnap het uit die gevangenis in Pretoria. (Nati Van Rensburg van JHB was

ook in Pretoria doenig met die ondersoek . )

Die Maders is vandag ‘n mooi plek en het die beste “fillet steaks” in die restaurant

langs die slaghuis. Ek gaan dikwels nog soontoe.

Frik Nel en regter Chris Jansen het verbintenis met my tuisdorp Viljoenskroon.

Regter Jansen se ouers het met aftrede so 500 meter van ons gewoon. Beide, as ek

reg onthou het na dieselfde skool as ek gegaan. Chris se Suster en haar oorlede man

Dawid Keyser het my leer waterski op die Vaalrivier.

Regter Jansen was toe nog ‘n staatsaanklaer in Kroonstad gewees toe ek in standerd

ses was. My trapfiets is in Viljoenskroon gesteel. Ek en ons tuin jong het self met

behulp van ‘n swart SAP lid ‘ n paar weke daarna die skelm gevang. Hy het in

Kroonstad aangekla en die skelm is tronk toe gestuur.

Groete

TR

17.6 Paul Els: Valhalla

Naand Hennie, 'n Baie goeie vriend van my is besig om 'n boek te doen oor Daniel Roxo. Roxo - eers groot jagter in Mosambiek en toe in hul leër - toe 1974 na SA en toe Recce. Maar ek dink jy ken sy storie. As jy wil kan Stephen iets kort vir jou skryf met 'n foto van hom vir jou tydskrif. Die doel agter dit is dat daar moontlik veiligheids-SAP-lede met Roxo te doen gehad he. Ons soek daar die informasie. Verder het ek toe vanoggend onderhoud gehad by Rekord koerant en hoop om my bakkies in dit te he in a week of twee. Ek wil ook reël dat jy vir die ou gaan sien en praat oor jou tydskrif. Ons vermoed hier is so 30000 ou SAP en SAW in Petoorsdorp.

181

Groetnis Paul Els and Nothing else.

17.7 Jan van Wyk & Walter Castensen: Kaapstad

Hallo Hennie, Lees hierdie e-pos. Dan kontak jy Walter Castensen direk. Hy is een van ons bondslede. Groete Jan van Wyk.

17.7.1 Walter Castensen

Hallo Jan Ek vind Hennie se brief baie interessant. Ek was van die eerste SAP-lede wat Ovamboland toe gestuur is Desember 1968. Brig Pat Dillon was toe ons direkte bevelvoerder en ek het destyds saam met hom in ‘n Dakota vanaf Waterkloof na Ondangwa gevlieg. Ons het in Oshakati in die gastehuis van die destydse Bantoe Kommissaris tuisgegaan en ván daar af gewerk saam met die veiligheidspolisie, onder ander “Die Rooi Rus”. Ek het talle foto’s van daardie periode asook van my 36 maande grensdiens in SWA, Rhodesië en RSA Grens. Indien Mnr Heymans verder wil korrespondeer is ek beskikbaar. Groete Walter

17.8 Johan Henning (Pretoria)

Dagsê Hennie, Ek vertrou die jaar het goed begin daar by julle en dat dit goed gaan met die gesondheid. Vroulief besluit nou die ander dag om bietjie huis skoon te maak en ontdek toe tussen my ou tydskrifte en boeke bogemelde gedenkblad.

182

Indien jy dit nie het nie, en belang stel om grepe daaruit te publiseer, sal ek dit op n manier by jou uit kry. Groete Johan Henning

17.9 Peter Swannypoole on Afrikaans

Beste Vriende, Onthou julle nog vir Robert Van Tonder, die ou taalbul van weleer? Ons het byna almal met hom die spot gedryf want hy was nou werklikwaar 'n opdringerige vegter vir Afrikaans. Baie ondiplomaties en ongevoelig. Beslis die soort ou wat jou skaam gemaak het omdat jy Afrikaansssprekend was. Nou weet julle wat? Ek dink ons het weer 'n taalbul nodig. Kyk nou maar na ons sogenaamde Afrikaanse Kyk/Net kanaal op televisie. Veral die oggendprogram waarna ek so uitgesien het. Dis deurspek met advertensies in Engels -daarmee het ek geen probleem nie, maar wat my verstom is Media 24, 'n Afrikaanse groep, se advertensie op hierdie Afrikaanse kanaal - die stemme het tasbare Afrikaanse aksente, maar helaas, die taal is net Engels! Ek begryp eenvoudig nie die logika van die ding nie. Ek sou julle nie met hierdie klagte verveel het nie, maar vanoggend het iets gebeur wat mens regtig as ongelooflik kan beskryf. Die koerant, Beeld, word elke oggend by ons aan huis afgelewer. Vanoggend, die eerste dag van die maand, is daar n afgerolde briefie by die koerant. Dit kom van die persoon wat homself voorstel as die nuwe afleweraar. Hy het 'n Afrikaanse naam en hy nooi ons vriendelik uit om enige klagtes of probleme by 'n bepaalde telefoonnommer aan te meld. En raai in watter taal was die briefie geskryf? Net in Engels. En raai wie se telefoonnommer verskaf word? Beeld s'n. En toe onthou ek sommer. die faktuur wat mens nou en dan van Media 24 ontvang is ook net in Engels. So wat beteken dit alles? Dit beteken dat ons een van die dae The Mirror (formerly Beeld) sal ontvang. Groete van huis tot huis,

183

Peter Swannypoole. (voorheen Piet Swanepoel).

17.10 Koevoet: Brig Sakkie van der Merwe, kol Dicks Dietrichsen & Koevoetbond

Treugvoering deur Sakkie van der Merwe:

Hi Hennie en kollegas, Dankie vir die belangstelling in my welstand. Die 28 Januarie 2013 het ek die 69ste mylpaal behaal. Dit gaan goed, net 'n bietjie ligter, so 'n 30kg. Dit laat my dink aan die honger Boesman daar in die woestyn. Ag alles was maer en onder gewig. Op 'n dag vang hy 'n hasie. Tel hom met dankbaarheid aan sy ore op, en se; "ai jou maergat jy's lekker vet." Ek is nou 'n lekker vet maergat. Wel ek is dankbaar, ek kry minstens elke maand nuwe klere wat pas, so 'n mens moet nie net altyd kla nie. Maar nou-ja, as ons na die werklike situasie kyk, het ek reeds verskeie sonars, skanderings en onder andere 'n endoskopiese ultraklank skandering gehad. Interessant is die prosedure vanwee die feit dat daar 3 hospitale in Suid-Afrika is, twee in Pretoria en een in Kaapstad wat die toetse kan doen. Andersins in die westerse wereld en die verre ooste. Ek is gediagnoseer met "Pankreatiese-Stert Adenokarsinoom", of "Pankreas Kanker". Dit gaan selde of ooit in remissie. Ek gaan nie onder operasie en/of vir enige ander behandeling nie. Die operasie, soos op my, is net 15% suksesvol en die behandeling help nie soos vir ander kankers nie. Tyd is 'n faktor?, so verstaan ek so, "Time is few". Ek beoog om my besigheidjie so binne drie weke te sluit, alles te verkoop en finaal op "pensioen" te gaan. Dalk vir so 'n vakansietjie gaan. Aan alle kollegas, weereens dank vir julle belangstelling en ondersteuning. Mag 2014 net voorspoed in geluk vir julle inhou. So ook vir die Koevoet Veterane Bond. Sien julle op 6 April 2013 met die opening van die "Koevoet muur van Herinnering". Izak v.d. Merwe 2/2/2013

184

185

186

17.11 South African Engineers during WW1 East African campaign: Julian

Rainbow

Dear Hennie,

Recently, I obtained copies of Neil Orpen's history of the South African Engineer

Corps.

I was particularly interested in his claim that four companies of South African

Railway troops served in East Africa. There is no mention of them in the Official

History, and in fact states that the SAR could only release 1 company to serve in

France in 1915 onwards.

I think that Orpen may have mistaken the four Companies of Railway Sappers and

Miners from India as South African. They Indian Companies were numbered 25-28

and formed into a Railway Battalion. For their history, please see Sandes, E.W.C., Lt-

Col, 1948, The Indian Sappers and Miners, Chatham, The Institution of Royal

Engineers,

However, in Lt.-Col., Collins Report on the Organisation of the South African

Engineer Corps, circa 1918, he does say that a company had been specially raised

and sent to Nyasaland, and this included 12 railwaymen.

Do you have any ideas if South Africa sent 4 railway companies to East Africa and

what was the company doing in Nyasaland?

Thanks

Julian Rainbow

• It would be appreciated if military friends or military historians could assist

in this military-railway enquiry - HBH

17.12 De Aar: Wie is die? Kapt Patrick Coetzee (Kimberley)

Ek kry hierdie foto tussen 'n klomp troufotos van my skoonma. Sy kan nie onthou wie die twee lede op die foto is nie. Dit was geneem 1957 op De Aar. Lyk hulle dalk vir iemand bekend?

187

17.13 Kol Stadler (Skietkuns): Sarie Rousseau

More Hennie

Jammer man maar daar was nie tyd om berig te skryf en fotos te scan nie ... het bietjie

rondgehol.

Sal dit spoedig aanstuur.

Groete en Lekker dag.

Sarie Rousseau

Bohemi

Design & Decor

17.5 Geskiedenis van die Laeveld: Robbie Green

Robbie stel belang in die geskiedenis van die Kruger Nasionale Wildtuin, die polisie,

weermag en spoorweg se geskiedenis in die Laeveld. Stuur gerus aan indien u ou

foto’s en inligting kry.

188

17.6 Gedig: Marikana: Kol MJJ van Rensburg (SALM)

Jou gees was baie jare gelede gebore Afrika se vlaktes was groot genoeg vir jou.

189

Ja ! Die buffel , die renoster, die kwagga en die olifant was aan jou beskore.

Oor die jare het die arend die dromme se geluide op sy rug na ver plekke en oorde gedra. Verborgenhede en dieptes was Afrika se vrug.

By die aand vure het die dans en sang langs die valleie afgesypel. Die nag en die uil het geluister. Hier was `n teelaarde van vreugde en gelag. Afrika se mense roep uit haar baarmoeder, die groot sangers se trompet stemme is versmoor. Die voete stamp en die kierries klap. Uit die groot pot word bier gedrink. Dit maak die Impies feestelik. Die Eden tuin van Afrika is hulle geluk. Marikana is `n gryskop van eeue. Uit sy beker het Dingaan en Chaka gedrink. Marikana is die plek van debatte, `n Plek van groot besluite, `n Plek van kultuur, tradisies en godsdiens. Toe kom Europa se ryk mense. Oor Afrika trek hulle grense. Die gierigheid vir goud en diamante en platina word `n verslawing. Hulle span die grenslyne met drade en Afrika krimp in sy binneste. Marikana se vlerke word geknip, `n Gevangenis in sy eie konsentrasie kamp. Die rykdom lê in die boesem van Afrika, dag en nag is daar `n woeling. Molshope word mens-gemaakte berge, die ongeskonde land steun en ween.

190

Die hart kreun in die myn se besoedeling. Die geeste van die voorvaders vlug na `n nuwe Vaderland. Die taal van die vure word stil. Marikana, jou skoonheid verweer in die son. Gras paaie word strate met winkels, strate word swart teer strate. Marikana kyk uit oor `n nuwe uitsig. Helaas, sy ingewande word uit geryg. Afrika moet skielik verander, skole, kleure en nuwe tale, die silwer, koper en papier geld. Wee my, O wee my, geliefde land, wie kon keer dat jy so beland? Die rykdom het uit die skagte gebloei en in die nag Afrika verlaat. `n Honderd jaar rammel die koekepanne, duisende mense sweet in spanne, net die krummels brood was hulle beskore. Nou is daar `n nuwe ander rammel. Die hart van Marikana is `n vuurspurende berg, `n Groot pitsweer wat septies word. Hier spook die gees van geskiedenis. Het Afrika te klein geword ? Op Marikana vergader duisende Chakas, Duisende Dingaans en soos `n koek bye wat versteur word, begin die vloek. Toe bars die vuurspurende berg en die lawa vloei teen die helling af. Almal is dronk van bitter als en gal. Die stollende angskrete skeur die lug in repies, Afrika het sy humeur verloor. Hier verstrengel verkeerd en reg. Hoop en geloof struikel vooroor terwyl die bloed vloei oor die sand. Eindelik, wen stilte die konflik, oral het almal in die stof gestik.

191

Is daar nog veg-gees in Marikana, of sal hy weer elders ontplof ? MJJ van Rensburg Desember 2012.

18. NETWORKING & “LET’S SUPPORT ONE ANOTHER AND OUR

OWN”/ NETWERK & “KOM ONS ONDERSTEUN MEKAAR EN

ONS EIE”

18.1 Annemari Jansen – Koorsboom Kothuis

18.2 Jannie Otto Onthou indien u Israel wil besoek, tree in verbinding met Jannie Otto.

192

18.3 Karate: Kol (adv) Len Els

KARATEKA40:

www.karateka40.co.za

Karateka40 - age groups, mature adult, stressful, crime, self defence, self

confidence, men

• Sensei Len (4de Dan, Tokio geakkrediteerd) is ook ‘n nunchaku en amok mestegnieke instrukteur.

Kontak besonderhede: Kontak Sensei Len @ 0829230603 of lentulus@mweb.co.za

Gegroet, Sensei Len.

18.4 Kunswerk: Japie Erasmus

Kom ons ondersteun vir Japie. Indien u ullustrasies en kunswerk nodig het. Kom ons ondersteun mekaar!

18.5 Antikwiteite en boeke: Leon “Div” de Villiers

AANKOPER & HANDELAAR IN AFRICANA & SKAARS BOEKE, insluitend: Boekversamelings, manuskripte, kaarte, skilderye, kunswerke, ens., met betrekking tot ons literatuur, geskiedenis, historiese geboue & plekke, jag, natuur, wildslewe, spoorweë, maritieme, militêre, oorloë, mense ens. asook onderwerpe wat betrekking het op die Afrika-kontinent. Kontak Leon by: Tel/Faks: 021 592 3460

193

Sel: 084 436 0842 e-pos: australb@mweb.co.za http://antiqbook.com/bookdealer.phtml?o=australafrica http://www.bidorbuy.co.za/seller/435994/Boekesmous

18.6 Piet “Kierie” Fourie

Piet is een van ons oudkollegas. Indien u iets wil weet oor versekering skakel gerus

met Piet “Kierie” Fourie.

194

19. STOP PRESS / LAAT BERIGTE

20. INDEMITY / VRYWARING

Die e-Nongqai bevat die uiteenlopende en diverse persoonlike menings van verskillende korrespondente en die opsteller van e-Nongqai kan nie vir enige deel van die inhoud daarvan in sy persoonlike hoedanigheid verantwoordelik gehou word nie.

The e-Nongqai contains various and sundry personal opinions of different correspondents and the compiler of e-Nongqai cannot be held responsible for any of their comments.

Enige advertensies of enige sake voortspruitend is tussen u en die ander party.

21. NEXT EDITION / VOLGENDE UITGAWE Next edition some time, Deo Volenti, during March 2013.

22. CONCLUSION / SLOT

Dankie aan almal wat gehelp het om hierdie uitgawe ’n sukses te maak!

Kontak besonderhede: “Hennie Heymans” <heymanshb@ gmail.com>, tel 012-329-

4229.

Greetings - Groete

Salute! Saluut!

Hennie Heymans No 43630

© 2013