Entropia, hierarchia układówożywionych, mianownictwo

anatomiczne, podstawowe częściciała człowieka

Laboratorium Biologii Przemysłowej i EksperymentalnejDr n. biol. Henryk Różański

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. St. Pigonia w Krośnie

Materiały do wykładów i ćwiczeń dla studentów I roku Pielęgniarstwa

Entropia

Rudolf Clausius 1822-1888,profesor Uniwersytetu w Zurichu i Bonn

Pojęcie entropii i zasada termodynamiki 1865 r.

Entropia – ang. entropy

• Jest miarą molekularnego stanuuporządkowania materii, miarą rozproszeniaenergii.

• Stany nie uporządkowane są bardziejprawdopodobne niż uporządkowane.

• Przejście do stanu nie uporządkowanegoprzyrost entropii.

• Powstanie stanu uporządkowanegozmniejszenie entropii.

Entropia

http://sciphilos.info http://bladeordie.com

http://dailytruthbase.blogspot.com

Entropia

http://www.thestonehousemovie.com

http://www.howtoloseweightquick.co

Dbanie o siebie, higiena,oddychanie, odżywianie się,dostarczanie energii, nakładenergii…

Śmierć – zatrzymanie procesów życiowych, brak asymilacjidegradacja struktury organizmu

Entropia - Entropy• Zgodnie z II zasadą termodynamiki przy

procesach przebiegających spontanicznieentropia wzrasta.

• Wytworzenie stanu uporządkowania wyższego rzędulub utworzenie potencjału termodynamicznego jestmożliwe, gdy spadek entropii zostaje kompensowanyprzez wzrost entropii w innym miejscu (np. syntezabiałek i innych polimerów z substratów pozyskanych pouprzednim trawieniu pokarmu, na co potrzebna jestenergia pozyskana w procesie oddychania).

Kompartmentacja = przedziałowość(compartmentation)

http://mppackaging.eu http://www.made-in-china.com

http://cellbiology.med.unsw.edu.au

Entropia a Ziemia, czy Wszechświat

• Ziemia – geoorganizm (w ujęciu Haeckla) –entropia w stanie równowagi.

• Czy Ziemia i Wszechświat dążą do wysokiejentropii?

Hipoteza Gai• Gaja – w mitologii greckiej Ziemia-Matka, wyłoniła

się z chaosu.• Ziemia – ciało ożywione, którego funkcje

podtrzymują procesy fizjologiczne; jednośćbiosfery, atmosfery, oceanów i gleby.

• Stabilność warunków pozwalających na rozwójżycia.

• Biosfera jest samoregulującym sięsuperorganizmem, w którym działalność światażywego wpływa na rozmaite aspekty środowiskaZiemi (np. klimat, atmosfera, zasolenie oceanów).

Gaiahttp://real-gaia.angelfire.com

http://www.sodahead.com/united-states/gaea-gaia--mother-earthhttp://sensualtantrichealing.wordpress.com

Hierarchia układów ożywionych

• Geobiocenoza ← biocenoza ← populacja ← organizm← układy narządów ← narządy ← tkanki ← komórka ←organelle ← makrocząsteczki ← cząsteczki ← atomy <--neutrony, protony, elektrony, fotony.

• Ernst Haeckel (1834-1919) – monizm, podstawyhipotezy geoorganizmu.

• James Ephraim Lovelock ur. 1919 r. – hipoteza Gai z1979 r.

• Lynn Margulis (1938-2011) – endosymbiotyczna teoria(1970 r.).

James Ephraim Lovelock

Ernst Haeckel

Lynn Margulis

Hackelizm• Anatomia porównawcza• Antropologia• Systematyka• Morfologia porównawcza• Embriologia, badania nad teorią

embrionalnego podobieństwa K.E. Baer’aKarl Ernst Baer napisał w 1828 r. w dziele o Rozwoju zwierząt…„ embrion wyższych form zwierzęcych nigdy nie jest podobny doniższego zwierzęcia, lecz tylko do zarodka tych form”. Rozwójembrionalny ujawnia najpierw cechy ogólne, właściwe większejgrupie zwierząt, potem dopiero cechy coraz bardziej specjalne.

Karl Ernst von Baer 1792-1876

Haeckelizm• Prawo biogenetyczne z 1866 r.: rozwój

osobniczy (ontogenetyczny) jest skróconymi uproszczonym powtórzeniem rozwojurodowego (filogenetycznego), np.występowanie zębów u zarodków ptaków,łuki skrzelowe u żab, ssaków i ptaków.

• Biorąc pod uwagę przesunięcia rozwoju wczasie (heterochronia), jak i w pozycji danychorganów (heterotopia), skróty iprzyśpieszenia rozwojowe (tachygeneza) –można sądzić, że dowody embriologiczneprzytaczane na korzyść teorii ewolucji,należą raczej do najmniej pewnych i małościsłych.

Haeckelizm a teologia• Haeckel jest autorem między innymi: Zarys filozofii monistycznej (1905 rok), Systematische

Phylogenie (tom 1-3 1884-1896), Zarys morfologii ogólnej organizmów (1866 rok). W 1869 rokuwprowadził pojęcie ekologia. W 1866 roku ogłosił prawo biogenetyczne: ontogeneza jestpowtórzeniem filogenezy. Głosił jedność świata materii i ducha. Pragnął reformy teologii, aby ta niewalczyła z postępami biologii:

„Tylko ten światopogląd, który widzi siłę Boską i ducha Bożego we wszystkich zjawiskach przyrody, tentylko jedynie jest godzien Jego wielkości, obejmującej cały wszechświat.”„Tylko wtedy, gdy skupimy w Bogu wszystkie siły, wszystkie objawy ruchu, wszelkie kształty iwłaściwości materyi, uznając Jego jako sprawcę wszechrzeczy, wtedy tylko dochodzimy do tegowzniosłego i dla nas ludzi dostępnego obecnie pojęcia o Bogu i do sposobu uwielbienia Stwórcy,jedynie odpowiadającego Jego wielkości nieskończonej. Bo w nim my żyjemy, działamy - więcistniejemy. W taki to sposób filozofia przyrody staje się Teologią, i kult przyrody przeistacza się wprawdziwą służbę Bożą.”(...). „Bóg jest wszechmocny, on jest jedynym .sprawcą i jedyną przyczyną wszechrzeczy, czyli innemisłowy: Bóg jest prawem powszechnej przyczynowości.(...). „Bóg jest sumą wszystkich sił, a więc i całej materyi.”(...). „Gdy Monizm udowadnia jedność w całej przyrodzie, wskazuje tem zarazem, że istnieje jeden Bógtylko, i że ten Bóg objawia się nam we wszystkich zjawiskach przyrody, od ruchów Monery poczynając,aż do olbrzymich przewrotów odbywających się na słońcach”

Ernst Haeckel

Ernst Haeckel

Anatomia

• Nauka o budowie i kształtach ciała.• Jest nauką biologiczną.• Anatomia prawidłowa – budowa ciała

organizmu zdrowego.• Anatomia patologiczna – budowa ciała

organizmu chorego; zmiany wywołane wustroju przez chorobę lub kontuzje.

Anatomia

• Anatomia mikroskopowa – rozpatruje budowęciała na poziomie komórkowym i tkankowym.

• Anatomia topograficzna (anatomiachirurgiczna) – położenie organów, wzajemneułożenie narządów względem siebie.

• Anatomia plastyczna (artystyczna) – anatomiaexterna – kształty zewnętrzne organizmu,wzajemne proporcje poszczególnych częściciała.

Mianownictwo anatomiczne

• Mianownictwo anatomiczne powstałorównolegle z rozwojem anatomii.

• Oparte na nazwach łacińskich, greckich iarabskich złacinizowanych (końcówkiłacińskie).

• Początkowo było mnóstwo synonimowychnazw, co utrudniało porozumiewanie się.

Mianownictwo anatomiczne

• 1895 r. w Basel (Bazyleja) – kongres mający nacelu ujednolicenie, uproszczenie nazewnictwa,usunięcie wielu nazwisk i synonimów; „BaselNomina Anatomica" (BNA) – miana po łacinie.

• prof. dr Stanisław Krysiński – przełożył BNA najęzyk polski; podstawa polskiego nazewnictwaanatomicznego, 1897 r.

Mianownictwo anatomiczne

• W latach 1936-1937 ukazało się w Jenienastępne mianownictwo, znane jako jenajskie,„Jena Nomina Anatomica" (JNA), wydanerównież w języku łacińskim, które próbowałoujednolicić nazewnictwo anatomii zwierząt ianatomii człowieka.

Mianownictwo anatomiczne

• W 1955 r. VI Międzynarodowy KongresAnatomów w Paryżu dokonał korektypoprzednich wydań Nomina Anatomica,zatwierdził je i opublikował nowe, znane jakowydanie paryskie, „Parisiensia NominaAnatomica" (PNĄ).

• W 1957 r. Polskie Towarzystwo Anatomiczneopierając się na PNA opracowało nazewnictwopolskie w zakresie anatomii.

Nazwy ogólne w anatomii

• Pionowy – verticalis• Poziomy – horizontalis• Strzałkowy – sagittalis• Czołowy – frontalis• Podłużny – longitudinalis• Poprzeczny – transversalis• Środkowy – centralis• Pośrodkowy – medianus

Nazwy ogólne w anatomii

• Średni – medius• Pośredni – intermedius• Górny – superior• Głowowy – cranialis• Dziobowy – rostralis• Bliższy – proximalis• Dolny – inferior• Ogonowy – caudalis

Nazwy ogólne w anatomii

• Dalszy – distalis• Przedni – anterior• Brzuszny – ventralis• Tylny – posterior• Grzbietowy – dorsalis• Przyśrodkowy – medialis• Łokciowy – ulnaris• Piszczelowy – tibialis

Nazwy ogólne w anatomii

• Boczny – lateralis• Promieniowy – radialis• Strzałkowy – fibularis• Powierzchowny – superficialis• Głęboki – profundus• Zewnętrzny – externus• Wewnętrzny - internus

Ciało człowieka

• Corpus hominis składa się z:• Caput (głowa)• Cervix s. collum (szyja)• Truncus (tułów)• Extremitates (kończyny): extremitas superior

– kończyna górna; extremitas inferior –kończyna dolna.

Caput

• Pars cerebralis• Pars facialis

Cervix, collum

• Regio colli anterior• Regio colli posterior (nucha – kark)

Truncus

• Thorax – klatka piersiowa• Abdomen - brzuch• Pelvis - miednica• Regio trunci posterior• Regio trunci anterior

Extremitas superior

• Regio acromialis – okolica barkowa• Regio deltoidea – okolica naramienna• Regio brachialis – okolica ramieniowa• Regio cubiti – okolica łokciowa• Regio antebrachii – okolica przedramieniowa• Regiones manus – okolice ręki

Extremitas inferior

• Regio coxae – okolica biodrowa• Regio glutaea – okolica pośladkowa• Regio femoris – okolica udowa• Regio genus – okolica kolanowa• Regio cruris – okolica goleniowa• Regio maleolaris – okolica kostkowa• Regiones pedis – okolice stopy

Systema, glandulae et organa• Systema sceleti (osteologia)• Systema musculorum (myologia)• Systema digestorium• Systema respiratorium• Systema urogenitale (organa uropoetica, organa genitalia)• Glandulae sine ductibus• Systema circulatoria (angiologia)• Systema lymphaticum (limfologia)• Systema nervosum• Organa sensuum (estezjologia)• Splanchnologia – nauka o trzewiach (splanchnon, viscera)

Laboratorium Biologii Przemysłowej i Eksperymentalnej PWSZ KrosnoHenryk Różański