Enver Hoxha Ditar 2 1958-1959 [1987]

-,

ENVER HOXHA

DITAR 1958-1959

e

L

r INSTITUTI I STUDIMEVE MARKSISTE-LENINISTE PRANE KQ TE PPSH

SHTEPIA BOTUESE «8 NENTORI ,* ENVER HOXHA

TIRANE, 1987 i

I

E PREMTE 3 JANAR 1958

Prita ambasadorin sovjetik Ivanov, i cili më infor-moi mbi politikën e NATO-s për vendosjen e raketave në Itali dhe më propozoi që të koordinojmë fushatën tonë propagandistike kundër këtij veprimi.

Rashë dakord. Veprimet e përbashkëta e të koor-dinuara mes partive e vendeve tona socialiste për demaskimin e frenimin e planeve e të komploteve agresive e luftënxitëse të imperializmit e reaksionit, ne gjithmonë i kemi përkrahur e nga ana jonë i kemi zbatuar pa hezitim, me konsekuencë.

r

L 5

E SHTUNE

4 JANAR 1958

Takova ambasadorin korean, i cili u kthye nga Koreja. Më informoi për mbledhjen e plenumit të muajit dhjetor të vitit të kaluar të KQ të Partisë së tyre.

Në këtë plenum u miratuan dokumentet e Mbledh-jes së Moskës të vitit 1957, u analizua realizimi i planit ekonomik i vitit 1957 dhe u ripohua vendimi i drejtë i marrë kundër bandës së Kim Du Bonit.

E MARTR

7 JANAR 1958

Byrosë Politike të KQ të Partisë i dërgova sot një letërl me anën e së cilës u 1 luten i-

. tralit të UlëzAs_mbi.lumin të inaugu- rohet më 11 janar të këtij viti, t'i ndryshohet emri që është vë_në2 dhe të marrë emrin e thernë171eirtdlYe mësuesit të lavdishëm të komunizmit „ _ Karl Marks.

Sot kishim mbledhjen e organizatës-bazë me këtë rend dite:

1) Puna e komunistëve të organizatës që punojnë në Komisionin Qendror të Kontrollit e të Revizioni-mit.

2) Plani i punës për muajin e ardhshëm.

Bisedova me shokët e Qeverisë për rishikimin e planit të dytë pesëvjeçar.

1. Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, f. 151. 2. Deri në këtë kohë ai quhej hidrocentrali «Enver-.

6

7

Dhashë disa porosi lidhur me vajtjen e shokëve në Çekosllovaki për caktimin e çmimit të hekur-ni-kelit dhe për probleme të tjera ekonomike.

Porosita shokët për mënyrën e veprimit lidhur me avionin amerikan që e kemi detyruar të ulet. Dhashë mendimin ta lëmë të lirë dhe të bëjmë formalitetet e rastit.

E MERKURE

8 JANAR 1958

Mbledhje e Sekretariatit të KQ të Partisë, ku u studiva dhe u vendos për një varg problemesh, por sidomos për arsimin në Parti për vitin 1957-1958.

Diskutoval rreth këtij problemi dhe, midis të tje-rash, tërhoqa vëmendjen për një interesim më të madh nga ana e organizatave-bazë të Partisë dhe e komiteteve të Partisë në rrethe për format e arsimit në Parti, si për pjesëmarrjen, ashtu edhe për ngritjen e cilësisë së pu-nës në këto forma. Që në format e arsimit në Parti të përfitohet sa më shumë, që filozofia marksiste të për-vetësohet e t'u shërbejë komunistëve në veprimtarinë e tyre të përditshme, është e nevojshme të ndihmohen propagandistët qoftë për sa i përket përmbajtjes së leksioneve, qoftë edhe nga ana metodike.

Në këtë mbledhje të Sekretariatit u shqyrtua dhe. puna e Partisë në kombinatin e tekstileve «Stalin•.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, 1. 153.

8 9

Shkuam në ambasadën rumune dhe ngushëlluam ambasadorin për vdekjen e Petru Grozësi.

Darkë me oficerë të kufirit. Njerëz të mrekullue-shëm.

E ENJTE 9 JANAR 1958

Ambasadori sovjetik Ivanov, në takimin që pata sot me të, më dorëzoi projektpropozimet sovjetike për organizimin e një mbledhjeje të nivelit të lartë. Sovje-tikët propozojnë që në këtë mbledhje të marrin pjesë shtetet anëtare të Paktit të Atlantikut të Veriut (NA-TO), të Traktatit të Varshavës, si dhe disa vende që nuk bëjnë pjesë në grupet e përmendura, e të gjithë së bashku të bisedojnë për «uljen e tensionit ndërkombë-tar». Por në realitet po shohim të kundërtën:_ sa më

u thirrje imperialistëve_p tim>k, aq më tepër ngrihet tfnsinni P ararnhet gjenrija„ndër-,

Tzombëtare.

1. Petru Groza (1884-1958), personalitet politik rumun; në vitet e fundit të jetës ishte president i Presidiumit të Asam-blesë së Madhe Kombëtare të RP të Rumanisë.

10 11

r

E SHTUNË

E PREMTE

11 JANAR 1958

17 JANAR 1958

Vajtëm në Ulëz, ku inauguruam veprën madhësh-tore të planit të dytë pesëvjeçar, hidrocentralin -Karl Marks».

Ishte i madh entuziazmi i punëtorëve ndërtues për Partinë tonë heroike.

Gazeta «Zëri i popullit» boton sot përshëndetjen që komunisti veteran francez, Marsel Kashen, i ka dërguar popullit tonë me rastin e Vitit të Ri 1958.

Përshëndetja është e ngrohtë, mburr arritjet dhe qëndrimin tonë. Kasheni i quan të paharrueshme për-shtypjet e kujtimet që ka nga vizita që ka bërë në Shqipëri.

Kam respekt të veçantë për këtë njeri e komunist të mirë, mik të popullit e të Partisë sonë.

12

13

r

E HENE E SHTUNE

20 JANAR 1958 18 JANAR 1958

Shokët e Shkodrës, sidomos kryetari i Komitetit Ekzekutiv, kanë gabuar rëndë duke bërë spostir. to-kash të fshatarëve në shkallë të gjerë. Ky vendim kishte zemëruar fshatarët. Për çështjen e spostimeve Partia ka lëshuar direktiva dhe Qeveria ka urdhëruar se si duhet të veprohet, por kuadro drejtues të këtij rrethi i kanë shkelur ato. Gabime të tilla bëhen pengesë serioze në rrugën e kolektivizimit të bujqësisë, prandaj ato duhen parë me sy politik.

Urdhëruam të merreshin masa të shpejta dhe gjend-ja u rregullua pa vonesë.

Pikërisht këtë çështje morëm sot në shqyrtim në mbledhjen e Sekretariatiti.

Studiova raportet që Byroja Politike do t'i paraqe-së për aprovim Plenumit të Komitetit Qendror të Par-tisë. i cili do të mbahet së sbpejti.

Mehmet [Shehu] e shtron gabim çështjen e_kulakë-ve në raportin e paraqiturl. N.ë radhë të. parë, nuk është e janë likuiduar_dhe_s'paragesin më ndonjë rrezik. Ndonëse janë kufizuar, kulakët ekzis-tojnë në fshat dhe na dëmtojnë, prandaj nuk duhet lëvizur në asnjë mënyrë nga përcaktimi i deritanishëm i kulakëve. Çështja që shtron ai mund të shikohet më vonë, jo vetëm kur të mbarojë kolektivizimi, por pasi të forcohen dhe kooperativat.

Është e zorshme të zbatohet që nxënësit të venë në teknikumet bujqësore pasi të kenë kryer shërbimin ushtarak.

Edhe çështja e import-eksportit është kaluar lehtë. Nga ky raport mund të hiqen çështjet ku flitet që ekipet e kontrollit të udhëhiqen nga vetë kryeministri dhe për të plotfuqishmit e varur nga Kryeministria për kontrollin e standardeve.

1. Raporti do t'i paraqitej Plenumit të 8-të të KQ të PPSH.

15

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, f. 157.

14

r

E SHTUN£

25 JANAR 1958 E MARTE

28 JANAR 1958

Në mbledhjen e sotme të Byrosë Politike morëm në studim dhe aprovuam raportet mbi rezultatet e arritura në realizimin e planit e të buxhetit të shtetit për vitin 1957 dhe detyrat e planit e të buxhetit për vitin 1958 dhe mbi disa shtesa në planin e dytë pesëvje-çar, që do t'i paraqiten në fillim të shkurtit Plenumit të Komitetit Qendror të Partisë.

Në diskutimin tim u përqendrova në çështjen që nuk duhet të shtrojmë problemin e uljes së planit, por të ecim përpara duke i realizuar patjetër planet. Kjo kërkon, përveç të tjerash, edhe uljen e kërkesave të mëdha që bëhen për importin.

Më erdhi për vizitë patrioti plak shkodran, Abaz Bekteshi.

16 17 2 — 122

r

E MËRKURIE

E ENJTE

29 JANAR 1958

30 JANAR 1958

Dëbuam nga vendi ynë me efekt të menjëhershëm një korrespondent të agjencisë angleze të lajmeve, ROJTER, sepse, në një material që i ka dërguar agjen-cisë së tij, ka shpifur kundër vendit tonë dhe ka fyer në mënyrë të ulët dinjitetin e popullit shqiptar.

Ai shkeli mikpritjen tonë dhe ne ia treguam vendin.

Vajta për vizitë në zdrukthëtarinë «Misto Mame». Bisedova me punëtorët. Atje ka suksese, por duhet t'i plotësojmë më mirë nevojat e kësaj ndërmarrjeje me makineri. Duhet t'i shtojmë, t'i modernizojmë dhe t'i mekanizojmë disa procese pune.

Një gjë të tillë ne duhet ta bëjmë për një numër fabrikash të vjetra, se kështu si i kemi sot, ato nuk janë shumë rentabël. Do të jap porosi që menjëherë të merren masa.

18

19

811KURT 1958

DISA ÇESHTJE PER T'U RITHEKSUAR NE PLENUMIN E KQ TE PARTLSE

Rëndësia e madhe e këtij plenumi. Rishikimi i planit të dytë pesëvjeçar në drejtim

të shtimit të tij kryesisht me përpjekje të brendshme.

Plani është i ngjeshur, por i realizueshëm. Mund të vihet pyetja: pse po e bëjmë një plan

kaq të ngjeshur? Plani bëhet i ngjeshur në këto drej-time:

Në investime të reja në naftë, në përmirësimin e industrisë ekzistuese, në hedhjen e themelive të disa degëve të reja të industrisë dhe në bujqësi.

Disa investime na japin rezultat që këtë pesëvjeçar, disa të tjera do të na japin në pesëvjeçarin tjetër.

Pra, këto investime janë të domosdoshme, e pa-ra, pse duhet të mbajmë medoemos nivelin e jetesës së punonjësve të qytetit dhe të fshatit në nivelin e caktuar në planin pesëvjeçar, por të bëjmë edhe më shumë, ta ngremë më tepër atë.

Kjo realizohet me shtesat që po i bëjmë planit

20

pesëvjeçar në drejtimet që thamë, me shfrytëzimin e gjithë mundësive të brendshme në industri dhe në bujqësi që na lejojnë të ngremd planet.

Kusht i domosdoshëm është që këto plane t'i rea-lizojmë.

Niveli i jetesës së popullit tonë. Këtë duhet ta përmirësojmë akoma më shumë dhe

më shpejt. Industria 1. Problemi i kuadrove në naftë dhe në tërë indus-

trinë tonë. 2. Çështja e kromit, kërkimet dhe cilësia e tij. 3. Çështja e shfrytëzimit të energjisë elektrike dhe

shpërngulja sa më parë e motorëve me naftë në vende të nevojshme.

4. Problemi i ekipimit të industrisë sonë të vjetër dhe elektrifikimi i shumë proceseve.

5. Çështja e cilësisë, e asortimenteve dhe e sasisë. Bujqësia 1. Çështja e përgatitjes së kuadrit për kooperativat

bujqësore. 2. Kolektivizimi i bagëtisë. 3. Pjesëmarrja e fshatarësisë në bonifikimet e

mëdha. 4. Duhet të kuptohet drejt ndihma e fshatarësisë

dhe pjesëmarrja e saj në veprat bonifikuese duhet të jetë më e madhe.

5. Të evitohen gabimet në kolektivizim. 6. Ujitjet dhe kanalet, depot e ujit të bëhen nga

kooperativat. 7. Problemi i pyjeve dhe i pyllëzimeve.

21

8. Humbjet në blegtori. Ndërtimet 1. Çështja e projekteve. Organizimi i ri i Minis-

trisë së Ndërtimit dhe interesimi i punëdhënësve. 2. Organizimi më i mirë i punës me cilësi dhe

dhënia e objekteve në kohë dhe me kosto të ulët. 3. Shfrytëzin-ii i makinerive dhe mirëmbajtja e tyre. 4. Përgatitja e kuadrove të ndërtimit dhe e specia-

listëve për makineritë. 5. Përgatitja e materialeve. Iniciativë krijuese dhe

përdorimi i materialit të ndërtimit në një masë më të gjerë.

6. Krijimi i kooperativave të artizanatit dhe i ndër-marrjeve të ndërtimit në baza zonale.

7. Meremetimi i shtëpive të privatëve me kredi të dhëna nga shteti me afat të gjatë.

8. Ndërtimet të mos zgjatin shumë kohë, por të mbarojnë sa më parë.

9. Fabrikimi dhe tregtimi i tullave e i tjegullave nga kooperativat e artizanatit.

Tregtia dhe kooperativat Populli do mallra. Buka e misrit. Tepricat. Stimulacionet. Të hollat, paraja, taksat. Luftë vjedhësve dhe dëmtuesve. Importimet dhe eksportimet Bilanci i tregtisë së jashtme. Të shkurtohen importet. Të shtohet eksporti.

Çështja e ushqimeve dhe, në radhë të parë, e bukës. Perimet, patatet

Thjeshtësimet në aparatet e Partisë dhe të pushtetit

Prishja e qarqeve.

Shkuarja e sa më shumë njerëzve në prodhim. Luftë pikëpamjeve mikroborgjeze të njerëzve për këtë çështje.

Edukimi marksist-leninist i kuadrove dhe veçanë-risht i intelektualëve.

22 23

E WIARTE 4 SHKURT 1958

Dje filloi mbledhja e Plenumit të Komitetit Qend-ror. Tema: Mbi planin e vitit 1958 dhe rishikimi i planit të dytë pesëvjeçar për disa shtesa të tij.

Shokët diskutojnë. Diskutime shumë të mira. Propozime dhe vendosmëri për ta realizuar planin.

E MERKURE 5 SHKURT 1958

Edhe paradite Plenumi vazhdoi me diskutime. Në mbyllje të punimeve të tij bëra konkluzionett. Çdo gjë shkoi mirë. Shtesat në plan do të realizohen, se të gji-tha detyrat janë të realizueshme. Do ta organizojmë punën mirë që mobilizimi i organeve të Partisë, të pushtetit dhe i popullit të jetë total.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, f. 176 .

24

25

E PREMTE 7 SHKURT 1958

Lexova dhe bëra vërejtjel për dy leksione me tema për edukimin komunist të rinisë. Më duket se ato nuk e justifikojnë aspak qëllimin. Temat ishin shumë të rëndësishme, por janë trajtuar shumë dobët, çalojnë në të gjitha drejtimet, duke filluar që nga përkufizimi i nocioneve deri në shtjellimin e problemit.

Të rinjve, mendoj unë, duhet t'u flitet me një gju-hë të thjeshtë, të kuptueshme, duke bërë një zbërthim konkret të temës e jo një shpjegim thjesht filozofik.

Lektorët tanë do të gabojnë rëndë në qoftë se përgatitin leksione filozofike të mbushura me fraza pa mbarim. Kështu jo vetëm nuk e arrin dot qëllimin, por edhe e mërzit rininë. Prandaj temat për edukimin komunist të rinisë të trajtohen më mirë, të jenë kon-krete e të ndërtuara mbi baza shkencore, që t'i shër-bejnë jo vetëm rinisë sonë, por edhe edukatorëve të saj.

E DIEL 9 SHKURT 1958

Vizituam tok me Hysniun Ndërmarrjen Bujqësore të Kamzës. Ishte me të vërtetë një ndërmarrje model. Drejtori i saj, Shuaip Bilali, punon shumë mirë. r.s'ntë i zoti dhe organizator.


26 27

r

E HENE E MARTE

10 SIIKURT 1958 11 SHKURT 1958

Shkova në Durrës dhe bisedova me sekretarin e parë se si paraqitet gjendja për sa i përket punës së Partisë në këtë rreth.

Pastaj vizituam Fabrikën e Cigareve. Punëtorët punojnë mirë, por m'u ankuan për mungesë kartoni. Kjo bën që shumë prej tyre të paguhen me 50 për qind të pagës. Do të jap porosi që të merren masa në këtë drejtim.

Vizitova Fabrikën e Gomës. Kjo fabrikë ka akoma shumë mungesa. Çekët nuk tregohen të sinqertë, por, sido që të jetë, perspektiva e saj është e mirë.

Ambasadori sovjetik u kthye nga Moska dhe sot u takova me të.

Nuk më tha ndonjë gjë të re, përveç atyre që i kam lexuar në gazetat e në buletinet e lajmeve.

28 29

E MËRKUR£

12 SHKURT 1958

Mësova me hidhërim të madh për vdekjen e sho-kut Marsel Kashen, veteranit komunist francez, militant i shquar i lëvizjes komuniste ndërkombëtare dhe i pro-letariatit botëror, anëtar i Byrosë Politike të Partisë Komuniste Franceze, mik i shtrenjtë i vendit e i popu-Ilit tonë.

Udhëzova shokët t'i dërgojnë një telegram ngushë-Ilimi Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Franceze, në emër të Partisë dhe të popullit shqiptar.

Do t'u propozoj shokëve që t'l vënë emrin Marsel Kashen ndonjë rruge të Tiranësl.

1. Rruga e re që u hap në të djathtë të rrjedhjes së Lanës mori ernrin shëtitorja «Marsel Kashen».

E ENJTE

13 SHKURT 1958

Vizitova Fabrikën e Qelqit në Tiranë. Punëtorët e saj kanë ecur përpara jo vetëm në profesion, por në të gjitha drejtimet. Gjatë bisedave mora vesh se në këtë fabrikë edhe punëtoret shumë të reja marrin paga të mëdha, megjithëse punojnë në procese pune shumë të lehta e të pakualifikuara. Duhet ta shikojmë këtë gjë që paga të përputhet me parimin socialist sipas punës.

Vizitova Fabrikën e Kadifes. Këtu punohet shu-më mirë, megjithëse punëtoret janë të reja.

30 32

r

E PREMTE

E HENE 14 SHKURT 1958

17 SHKURT 1958

Vizitova stabilimentin tipografik «Mihal Duri». U takova dhe bisedova me punëtorët. Më bënë disa

propozime të drejta për të riorganizuar drejtimin dhe për disa ndërtime. Do t'i studioj me shokët propozimet e tyre dhe do të marrim masa.

Sot, në Komitetin Qendror të Partisë zhvilluam një bisedë pune me një grup punëtorësh të stabilimen-tit «Mihal Duri». Diskutuam më konkretisht rreth pro-blemeve që më shtruan ata para disa ditësh, kur vizi-tova ndërmarrjen e tyre.

Propozimet e punëtorëve ishin me vend, prandaj u vendos ashtu si thanë ata. U morën masa që ato të vihen në jetë.

32 33 3 - 122

E MARTË 18 SHKURT 1958

Në axhanset e ATSH-së lexova se N. Hrushovi, me funksionin e tij si sekretar i parë i KQ të PK të BS, ka pritur dje ambasadorin jugosllav në Moskë, Mi-çunoviç, dhe ka pasur me të një «bisedim».

Përse është biseduar s'thuhet gjë, por fakt është se këto kohët e fundit takimet e shokut Hrushov me të dërguarit e Titos, të niveleve të ndryshme, janë shtuar.

Morëm pjesë në inaugurimin e ekspozitës sovje-tike kushtuar përdorimit të energjisë atomike për që-llime paqësore dhe në mbrëmje shkuam për darkë në ambasadën sovjetike me rastin e çeljes së kësaj ekspo-zite.

E ENJTE ZO SHKURT 1958

Lexova një material, që është paraqitur si pjesë e një teme që do të zhvillohet në format e arsimit të Partisë. Porosita shokët që të mbajnë parasysh shëni-met që kam vënë në disa faqe të tij e që kanë të bëjnë me përmendjen shkurtimisht të veprimeve e të qëllimeve armiqësore të revizionistëve jugosIlavë ndaj vendit tonë dhe Partië sonë. Problemet që ngre në shënimet mund të zhvillohen më gjatë me gojë. Sheno-va, gjithashtu, që të theksohet se qëndrimet e udhëhe-qësve revizionistë jugosIlavë karshi Partisë sonë kanë qenë me prapamendime armiqësore që në vitet e Luftës sonë Nacionalçlirimtare.

Tema do të botohet edhe në broshurë.

Takova anëtarin e Byrosë Politike të Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Martinikës, Armand Nikolas, që kishte ardhur për vizitë miqësore në Shqi-përi. Ishte i kënaqur, i entuziazmuar dhe tha se fitoi shumë nga ç'pa në vendin tonë.

34 35

FIER, E MARTE

25 SHKURT 1958

Dje mbërrita në Fier ku do të marr pjesë në kon-ferencën e Partisë të rrethit. Lexova raportin e Komi-tetit të Partisël dhe asistova në mbledhjen e Komitetit të Partisë që u bë për shqyrtimin e këtij raporti. U përpoqa t'i ndihmoj shokët e këtij komiteti për harti-min përfundimtar të raportit që do të mbahet në konfe-rencë.

Disa vërejtje që bëra rreth raportit: I. — Mungojnë interesimi dhe vërejtjet mbi sekto-

rin individual në ekonominë fshatare. II. — Flitet fare pak për edukimin agroteknik të

kooperativistëve. Të theksohet në mënyrë të veçantë se duhet të krijohen dhe të ndiqen rregullisht kurse speciale.

1) Për pambukun. Duhet të arrijmë të përgatitirn specialistë në çdo kooperativë, përveç asaj që masa e kultivuesve të pajiset me njohuri të përgjithshme për këtë kulturë.

2) Për misrin.

1. Raporti do të mbahej në konferencën e Partisë të rre-thlt të Fierit, që i zhvilloi punimet më 2-4 mars 1958.

3) Për rritjen e lopës. 4) Për përdorimin shkencor të ujit për ujitje. 5) Për frutikulturën, vitikulturën, olivikulturën. III. — Problemi i lopës të ngrihet si një problem

i veçantë. a. Shtimi numerik i tyre të bëhet duke blerë koo-

perativa nga oborret kooperativiste dhe individët e fshatit-kooperativë viça femra dhe mëshqerra.

b. Ndërzimi artificial i lopës dhe përmirësimi i ra-eës.

c. Ushqimi. Përcaktimi i normave ushqimore, ha-sëllet, silazhet.

d. Shtimi i prodhimit të qumështit shumë i vogël. e. Strehimi i lopës dhe luftimi i sëmundjeve. IV. — Nuk preket fare problemi i shkollave, i ar-

simit të përgjithshëm, i zhvillimit të kulturës, trajtimi moral i mësuesit.

V. — Sikur të flitet një çikë më mirë për dobësitë në dhënien e ndihmës për ngritjen e sekretarëve të or-ganizatave-bazë dhe masat që do të merren paskëtaj.

VI. — Mirë do të ishte të flitej pak më gjatë për luftën kundër revizionizmit dhe oportunizmit. Të thek-sohet çështja e vigjilencës revolucionare në ruajtjen e unitetit të Partisë dhe të pastërtisë së vijës së saj nga goditjet e armiqve të brendshëm dhe të jashtëm. Të mbahet gjallë lufta kundër parullave armiqësore.

VII. — Të flitet për problemet e financës, qoftë të Partisë dhe të financave shtetërore.

37 36

FIER, E MERKURE 26 SHKURT 1958

Vizitova Teknikumin Bujqësor të Fierit, ku u tako-va dhe bisedova me nxënësit e mësuesiti.

Vajta edhe në SMT-në e qendrës; bisedova me traktoristët, të cilët më shtruan disa probleme e disa kërkesa, që duhet t'ua zgjidhim e t'ua plotësojmë.

Vizitova kooperativën bujqësore të fshatit Afrim. Bisedova gjatë me kooperativistët, të cilët janë të kë-naqur e të gëzuar. Kërkuan një pemëtore të vogël që ua ka marrë ndërmarrja bujqësore. Bisedova me shokët drejtues të rrethit që t'ua japin.

Në mbrëmje pashë shfaqjen e estradës së rrethit. Trupa e estradës së Fierit ka bërë përparime në rrugën e zhvillimit të kësaj gjinie.


FIER, E ENJTE 27 SHKURT 1958

Vizitova kooperativën bujqësore të Strumë-Çif-ligut.

Shkova në kooperativën bujqësore të Zharrëzës. Kooperativë shumë e mirë. Kryetari i saj është një shok i mirë dhe i vendosur. Perspektivat e kësaj koo-perative janë shumë të mira.

Vizitova puset e naftës në Marinëz e Roskovec. Naftëtarët punojnë mirë. Fusha naftëmbajtëse është me perspektivë.

38

FIER, E PREMTE

28 SHKIIRT 1958

Vizitova kooperativën bujqësore të Gorishovës dhe pusin e naftës. Kooperativa ecën përpara. Pashë edhe shkollën. Ishte mbajtur mirë, të gjithë nxënësit ishin veshur me uniformën shkollore.

Takova disa traktoristë të dalluar.

Kooperativistët e Vreshtasit të Mallakastrës më ftuan të veja edhe në kooperativën e tyre dhe unë ua plotësova dëshirën. Biseduam përzemërsisht.

FIER, E SFITUNË

1 MARS 1958

Në mëngjes folal në mitingun e organizuar me po-pullin e Cakranit dhe të fshatrave përreth.

U ktheva në Fier në kohën e drekës.

Në mbrëmje asistova në shfaqjen e një pjese tea-trale.

Mbrëmjen e kalova në Cakran, ku biseduam gjatë me shokët e kryesisë së kooperativës.

Kryetari i saj është njeri i mirë, por nuk është kua-dër me perspektivë. Sekretari i organizatës-bazë të Partisë duket dembel dhe lejon hatëre.

Erdhi i ngarkuari me punë i Bashkimit Sovjetik, Novikov, natën, dhe më komunikoi se udhëheqja so-vjetike ka shpresa që Ajzenhaueri të pranojë ta•im clhe bisedime me Hrushovin.


40 41

FIER, E IIËNE 3 MARS 1958

Dje filloi punimet konferenca e 8-të e Partisë e rre-thit të Fierit. U mbajt raporti. Pastaj filluan diskutimet, të cilat ishin mjaft të mira.

Në orën 1700 filloi mbledhja e përfaqësisë për për-gatitjen e listës së kandidatëve që do të zgjidhen në udhëheqjen e Partisë së rrethit.

Konferenca vazhdoi me diskutime edhe sot. Pasdreke filloi diskutimi i kandidaturave dhe u

bënë zgjedhjet.

E 4 MARS 1958

Bëra konkluzionet e konferencësl, e cila ishte në nivel të lartë. Entuziazëm, shprehje e besnikërisë ndaj Partisë, zotime optimiste, unitet i çeliktë i Partisë rreth Komitetit Qendror.

Udhëheqja e Partisë e rrethit u zgjodh me unani-

mitet dërrmues.

Në orën 1530 u nisa për në Tiranë. Me të mbërritur, shkova urova shokun Hysni për datëlindjen.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vell. 15, f. 243.

42 43

r

E MRKURe

E ENJTE

5 MARS 1958

6 MARS 1958

Prita Novikovin, i cili më dorëzoi një letër nga Hrushovi.

Dhashë porosi që sa herë të vijnë pako me libra në emrin tim, të më pyesin mua si të veprojnë me to e jo të kalojnë në disa duar e të m'i vonojnë.

Bisedova dhe kritikova rreptë Kiço Ngjelën për të metat që vërtetohen në tregti dhe në kooperativat e shitblerjes.

Prita ambasadorin çekosllovak me rastin e largi-mit të tij nga Shqipëria.

44 45

E SHTIINE

8 MARS 1958

Vajta në mbledhjen solemne me rastin e 8 Marsit, organizuar nga Bashkimi i Grave të Shqipërisë.

Asistova në shfaqjen e operës «Kavaleria Rusti-kana», vënë në skenë nga trupa jonë e Teatrit të Ope-rës e të Baletit. Artistët tanë interpretuan mjaft mirë.

E MARTE 11 MARS 1958

Hysniu u nis sot për në Moskë në krye të një de-legacioni partie për shkëmbim eksperience.

r

46 47

E MËRKURE 12 MARS 1958

Shoku Hrushov vazhdon të flasë e të japë inter-vista të njëpasnjëshme lidhur me një temë të vetme, shumë të preferuar të tij: «për bashkekzistencën» dhe për çarmatimin e përgjithshëm e atë atomik në ve-çanti! Këtë ai e bëri edhe me dy korrespondentë të ga-zetës «Rude Pravo».

Kam pikëpyetjet e mia për shumë nga ato që ka thënë e thotë, sidomos për mënyrën si trajtohet prej tij problemi i «bashkekzistencës rnes sistemeve të ku-ndërta», si mund të arrihet çarmatimi etj. Edhe pse këto pikëpyetje nuk i kam shprehur akoma haptazi e në shtyp me atë forcë që i them në ditar, i kam bise-duar e i bisedoj me shokët.

Por në shtypin tonë ne jemi akoma, si të thuash, të detyruar t'i botojmë deklaratat e miqve tanë, herë tekstualisht, herë edhe të shkurtuara, edhe kur s'jemt plotësisht dakord me to. Koha do t'i qartësojë gjërat.

E PREMTE 14 MARS 1958

Mbledhja e Byrosë Politike, midis të tjerash, shqyr-toi raportin e paraqitur nga Këshilli Qendror i Bashki-meve Profesionale të Shqipërisë. Problemi që u mor në shqyrtim është mjaft i rëndësishëm e së shpejti do të diskutohet edhe në Plenumin e Komitetit Qendror.

Në përgjithësi çështjet që shtronte raporti në pa-rim janë të drejta, por kishte edhe ndonjë çështje ku jepej mendim i prerë e mjaft kategorik.

Mendimin më të plotë rreth raportit, si dhe ndonjë vërejtje ose sugjerim i shpreha në diskutimin që mbaj-ta në këtë mbledhje të Byrosë Politiket.

Takim me ambasadorin sovjetik Ivanov, që u kthye nga Moska. Më informoi për ngjarje të ndryshme që ka-në ndodhur atje. Nga shtypi ne kemi marrë vesh më shumë e më gjerë nga sa më tha ai.

Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, f. 274.

48 49 4 — 122

E MERKURE 19 MARS 1958

Pardje u hap sesioni i 7-të i zakonshëm i Kuven-dit Popullor.,Shoku Spiro Koleka raportoi mbi rezul-tatPt e planit_të vitit 1957 dhe detyrat e planit të ;itit

19511,-- U paraqitën për diskutim e për aprovim edhe një numër çështjesh të tjera.

Mori fund mbledhja e Kuvendit Popullor, ku u aprovuan një numër ligjesh të rëndësishme.

E PREMTE 21 MAR,S 1958

Sot asistova dhe ndihmova në mbledhjen e byrosë së Komitetit të Partisë të Qytetit të Tiranës, e cila mori në shqyrtim raportin .Mbi punën për edukimin e intelektualëve».

hjen isha përgatitur disa ditë përpara. Kisha hedhur në letër një numër tezashi për këtë problem, mbi të cilin diskutova në mbledhje. Diskuti-min e përqendrova vetëm në disa prej tezave që kisha përgatitur, jo në të gjitha.


50 51

E DIEL

E 11£1■4112 23 MARS 1958

24 MARS 1958

Dje në sallën e Estradës së Shtetit në Tiranë filloi punimet Konferenca e parë kombëtare mbi shtimin dhe përmirësimin e lopës. Mora pjesë në punimet e kësaj konference.

Edhe sot asistova në konferencë. Diskutonin shu-më mirë shokët dhe shoqet. Ata flisnin për rezultatet e kënaqshme që kanë arritur në punën e tyre, duke zbatuar kështu në jetë vijën e Partisë, direktivat e saj. Më bëri përshtypje diskutimi i një ish-ushtaraku të çmobilizuar, që tani punon në bujqësi, të cilin për pu-nën e lavdërueshme që bën, kooperativa e Zharrëzës e ka zgjedhur në udhëheqjen e saj.

Konferenca ishte një gjë shumë e mirë për shkë-mbimin e eksperiencës midis kooperativave e ndër-marrjeve bujqësore.

Në fund unë bëra konkluzioneti.

Nga një njoftim i agjencisë TASS, mësova se bren-da ditës Hrushovi ka pritur dhe ka zhvilluar biseda me sekretarin e përgjithshëm të Organizatës së Kom-beve të Bashkuara, Hamarskjold, si dhe me një gaze-tar italian, korrespondent i posaçëm i gazetës «Tempo».

Vetëm gjatë këtyre ditëve, ai ka pritur edhe dy gazetarë amerikanë, një gazetar francez, dy kongresis-të amerikanë e disa personalitete të tjera të botës ka-pitaliste me të cilët ka pasur bisedime të gjata.

Evidente është se. Nikita Hrushovit i pëlcien të bëhet- epiqendra e botës politike . ! Bashkimi Sovjetik duhet të ushtrolë peshën e vullnetin e në arenën"k ndërkombëtare, porvallë, a është kjo rruga e duhur? Dhe sadopak imperializmi nga tërë këto biseda, pritje e përcjellje që organizojnë njëra pas tjetrës me përfaqësuesit e imperializmit shokët sovjetikë?! Gjer tani asgjë e mirë s'është arritur e zor të arrihet gjë në favor të pactes e të socializmit.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëiL 15, L 304.

52

53

E ENJTE

27 MARS 1958

Takim me ambasadorin sovjetik Ivanov, i cili më njoftoi për ndryshimet që u bënë sot në qeverinë so-vjetikei dhe për politikën e tyre atomike.

E SHTUN2

29 MARS 1958

Drejtova mbledhjen e zgjeruar të Këshillit të Për-gjithshëm të Frontit Demokratik. Diskutimet ishin të mira; ato u përqendruan në detyrat që i dalin orga-nizatës së Frontit për fushatën e zgjedhjeve të reja të Kuvendit Popullor.

r

1VIë 27 1----:;ats 1958, në një mbledhje të Sovjetit Suprem të Bashkimit ScEn7j -e-tik, N. Bulganini u shkarkua nga_detyra e kryetarit të Këshillit të MiniaraVe të BRSS dhe këtë poat e mori N. S. Hrushovt.

54 55

MARS 1958*

Profesor Spiro Konda më ka dërguar një përmble-dhje të shkurtër të veprës së tij «Albanët (Shqiptarët) dhe problemi pellazgjik». Në të, duke u mbështetur në vepra të shkrimtarëve të mëdhenj grekë të lashtësisë si Homeri, në filozofë si Aristoteli dhe duke bërë krahasime të gjuhës së albanëve me atë sanskrite e me gjuhë të tjera si greqishtja e vjetër, në fakte his-torike, toponimike, zbulime arkeologjike, të dhëna gjeografike etj., ai përpiqet të vërtetojë lashtësinë dhe origjinën e popullit alban, e radhit atë në bashkëko-hësinë «jafetike» dhe krijon lidhjet e tij stërgjyshore me pellazgët. Profesor Konda thekson se ekzistenca e pellazgëve nuk është një fantazi, por ata përfaqësojnë një popull të vjetër parahelenik që ka banuar në vise të ndryshme të Evropës, në ishujt e Mesdheut, në bregdetin e Afrikës Veriore dhe në vendet e Azisë së Madhe, të Azisë së Vogël e gjetiu, një popull, i cili, sipas një përcaktimi ka formuar një «Imperatori pe-Ilazgjike»1 dhe se për vatër të tij të parë ka pasur In-dinë. Kështu shkruan ai.

1. Për këtë përcaktim, profesor Konda citon fjalorin enci-

Kuptohet, këtu është fjala për studime të cilat duhet të thellohen e të argumentohen akoma, gjë që duhet ta bëjnë me një kujdes të veçantë e me këmbë-ngulje institucionet tona shkencore të interesuara. Si-doqoftë ato paraqesin interes dhe janë të rëndësishme për problemin që studiohet, domethënë për problemin pellazgjik lidhur me lashtësinë e popullit tonë.

Profesor Kondës do t'i dërgoj një letër falënde-rimi për përmbledhjen që më dërgoi dhe për ta inku-rajuar në punën e tij shkencorel e patriotike.

klopedik «Eleftherudhaqi», AthInë, vëll. X, f. 559-560 dhe En-ciklopedinë e Madhe Greke, Athinë, vëll. XIX, f. 873.

1. Profesor Konda ka shkruar edhe dy vepra të tjera: «Etrus-kët» dhe «Studime parahistor1ke».

56 57

[MARS 19581

Lexova tekstin e përkthyer të projektprogramit të së ashtuquajturës Lidhje e Komunistëve të JugosIla-visë, botuar këto ditë në Beograd. Ai është një doku-ment trockist-revizionist i titistëve jugosllavë. Në-përmjet tij Titoja përpiqet të revizionojë teorinë e marksizëm-leninizmit dhe të «shpjegojë shkencërisht» fenomenet e reja të kohës.

Gjatë leximit, në faqet e projektit, kam shënuar shumë vërejtje kritike ndaj këtij dokumenti të ri «neo-marksist». Duhen demaskuar me forcë përpjekjet që bën Titoja për të na ndaluar të kritikojmë revizio-nizmin titist, që do të thotë neorevizionizëm, e ta lëmë atë të lirë të kritikojë marksizëm-leninizmin. Jo! Këtë ne nuk do ta lejojmë kurrë.

Lidhur me disa nga tezat antimarksiste e anti-shkencore të titistëve:

— Revizionistët e vjetër pretendonin se krizat bë-heshin gjithnjë e më të rralla, më të dobëta, dhe sigu-risht, sipas tyre, kartelet dhe trustet do ta lejonin kapitalin t'i zhdukte krejtësisht ato.

Këtë teori e zhvillojnë edhe teoricienët e sotëm të imperializmit, dhe tok me ta edhe revizionistët e rinj,

të cilët pretendojnë se ky moment tash është arritur dhe rezultatet janë «të dukshme».

— Revizionistët e vjetër, të cilët i ka djegur me zjarr Lenini, pretendonin se gjoja antagonizmi i kla-save ka tendenca të pakësohet, të zhduket.

Revizionistët e rinj të ngjyrës Tito-Kardel_m~: tezën e teoricieneve imperialistë se në stadin aktual të kapitaIlf monopolist, kjo gjë, pra zhdukja e anta-gonizmit klasor, po arrihet, për arsye të forcimit të' kapitalizmit shtetëror monopolist!

— Revizionistët e vjetër pretendonin se që nga momenti kur shteti bëhet «demokratik», është «vullneti i shumicës» ai që dominon, prandaj, pas vendosjes së demokracisë, sipas tyre, nuk mundet, ose nuk duhet të shikohet më shteti si një organizëm dominimi kla-sor, as të refuzohen aleancat me borgjezinë progre-sive, socialreformiste dhe as të luftohet kundër reak-sionarëve.

Të gjitha këto s'janë veçse koncepte libe ,rale. Pra-ndaj të flasësh e, ca më tepër, të kërkosh «aleancë dhe bashkëpunim» midis nesh dhe Tito-Kardelit, _ nistë me patentë, do të thotë që marksistë-leninistët të pajtoheshin me taktikën e socialistëve të

dhe të kadetëve rusë.

1. A. Milran (1859-1943). Duke qenë anëtar i Partisë Socia-liste Franceze, më 1899 hyri në qeverinë reaksionare të Valdek Rusosë dhe si anëtar i qeverisë dhe më pas si kryeministër e president i republikës përkrahu dhe ndihmoi politikën shtypëse të borgjezisë. Ka afirmuar domosdoshmërinë e njëfarë shoqëri-zimi të mjeteve të prodhimit, por ka qenë edhe mbrojtës i pronës private. Pjesëmarrjen e Mileranit në qeverinë borgjeze, që ishte

58

59

— Tito-Kardel, këta bernshtajnianë të rinj, kanë bërë të tyren fjalët e- këtij revizionisti të vjetër: «Që-llimi i fundit s'është asgjë, lëvizja është gjithçka». Ata sakrifikojnë interesat jetikë të proletariatit për do-Ilarët e Shteteve të Bashkuara të Amerikës, për aVan- tazhet reale ose të supozuara të çastit.

— Revizionistët i konsiderojnë reformat_që ndër-merr në favor të saj borgjezia si realizim të pjesshëm të socializmit.

Sipas Marksit vetëm shkenca mund t'i përgjigjet pyetjes se cilat funksione shoqërore do të qëndrojnë analoge me funksionet e shtetit aktual dhe problemi nuk mund të avancohet duke bashkuar qoftë në një mijë mënyra fjalën «popull» me fjalën •shtet».

Pikërisht këto «kërcime» bëjnë Tito-Kardel në projektprogramin e tyre të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë.

Projektprogramin dhe shënimet e mia ia kalova Arkivit Qendror të Partisë.

shprehje e qartë e politikës së bashkëpunimit klasor me borgje-r.inë, udhëheqësit oportunistë të Partisë Socialiste Franceze dhe ata të Internacionales së Dytë nuk e dënuan. Vetëm Lenini e demaskoi këtë shfaqje të parë praktike të revizionizmit, që tradhtonte haptazi interesat e proletariatit

60

E HENR 31 NIARS 1953

Mora pjesë në punimet e Plenumit të 5-të. të Ko-mitetit Qendror të Bashkimit të Rinisë së Punës të Shqipërisë.

Mbajta disa shënime gjatë diskutimeve: 1) Hilmi Hebovia (sekretar i parë i komitetit të ri-

nisë të rrethit të Shkodrës): — U realizua plani vjetor i mbjelljes së pemëve

frutore. — Në Shkodër besimtarët nxitin ndjenjat fetare

në radhët e rinisë. — Kooperativat bujqësore për zhvillimin e blegto-

risë (lopë, bagëti të imëta, duke përfshirë edhe oborrin kooperativist).

— Ngritja e 10 fermave model për rritjen e lopë- ve dhe e një ferme lepujsh.

Nuk mori ndonjë angazhim konkret për silazhin.

2) Belina Koci (nga organizata .e rinisë e •rethit të Durrësit):

— Kartoni përsëri do të mungojë, prandaj ttë me-

rren masa. 3) Rako Kola (sekretar i parë i koztUtetit të rinisë

të rrethit të Fierit): 61

— Është bërë konsultë e veçantë për ruajtjen e pemëve.

— 85 për qind e ullinjve kanë zënë. — Të mos nënvleftësohet propaganda për mbjell-

jen e pemëve frutore. — 29 ferma model për lopë, buallica, bletë etj., si

dhe ferma lepujsh. — Aksionet lokale nuk janë organizuar mirë. — Aksioni i Roskovecit — detyrë e madhe për

Fierin. 4) Qamil Demollari (sekretar i organizatës së ri-

nisë të Libonikut në Korçë): — Rinia merr pjesë gjallërisht në veprimtarinë

e asamblesë së kooperativës. — Pleqtë që punonin në stalla dhe që u zëvendë-

suan nga të rinj, pas një viti e mburrën punën e të rinjve dhe propozuan që këtyre t'u shtoheshin ditët e punës, se e meritojnë. Pra, duket respekti i pleqve për punën e rinisë.

— Kanë dërguar të rinj nëpër kurse specializimi. — Klloçkat i kanë marrë në shtëpi për të krijuar

fermat e pulave. Kanë marrë masa për panxharin. — Flet për çështjen e edukimit. 5) Sami Gega (sekretar i parë i rinisë i rrethit të

Lushnjës): — Në këtë rreth 12 mijë rrënjë ullinj, prej atyre

që janë mbjellë nga viti 1951 deri në vitin 1957, nuk kanë zënë.

— Do të sigurojnë 20 mijë tonë silazhe, dome-thënë dyfishin e 1957-s. Tregon se ka kooperativistë që ushqejnë demat dhe qetë me silazh dhe lopët me byk.

62

— 8 ferma model për lopë. — 1 000 krerë viça dhe mëshqerra të oborreve

kooperativiste do t'u jepen kooperativave nga vetë rinia.

— Kanë organizuar 20 kurse zooteknike në rreth dhe konferenca në shkallë rrethi për këto probleme.

— Sistemimet agrare janë të shumta në këtë rreth dhe është fituar eksperiencë në këtë drejtim.

6) Qamil Çeriku (zëvendëssekretar i organizatës së rinisë të Cërrikut).

7) Athina Trifoni (sekretare e organizatës së ri-nisë të Bahçovës në Vlorë):

— Ajo që ka rëndësi është e ardhmja dhe jo e kaluara. Nga çdo lopë merren 1 600 litra. Kemi 300 lo-pë më tepër se vjet.

— 80 për qind e punonjësve në stallat e lopëve të jenë të rinj.

8) Tiri ÇoIlaku (sekretar i parë i organizatës së rinisë të Korçës):

— Kursime deri në 10 000 lekë për çdo të ri pu-nëtor.

— Ngritja tekniko-profesionale e punëtorëve për çdo makinë, organizimi i kurseve.

— Ka formalizëm në qenien e brigadave në pro-dhim. Mungon kontrolli i tyre.

— Në fshat janë përcaktuar më mirë detyrat e rinisë.

— Në një kooperativë në Korçë 17 lopë ia kishin besuar një njeriu me zhvillim të metë mendor.

— Shpërblimi i punonjësve të stallave të lopëve bëhet jo sipas vendimit të Këshillit të Ministrave dhe

63

jo njëlloj në të gjitha kooperativat. S'ka kujdes për ushqimin. Pojani 80 lopë.

— Lopët ushqeheshin vetëm me kashtë dhe jepnin vetëm nga 1 litër qumësht në ditë. Çështja e shpër-blimit influenconte në mosvajtjen në punë në fermat e lopëve.

— Më tepër kujdes kërkohet për zëvendësimin e kuadrove me të rinj dhe me të reja.

— 740 lopë kanë pasur në vitin 1957 dhe 1 464 krerë në fund të vitit 1958.

— 447 litra qumësht në vit kanë marrë në vitin 1957 dhe 1 000 litra në vitin 1958.

— Prodhimi i jonxhës dhe i silazhit duhet rritur. — Fekalet 70-80 mijë tonë. 9) Trifon Xhaxhi (sekretar i rinisë në Marinëz). 10) Enver Pervici (sekretar i organizatës së rinisë

të Bushatit në Shkodër): — Nga •5-40 hektarë jonxhë — 1 100 litra qu-

mësht. — 76 litra qumësht për çdo dele. 11) Teki Ishollni (sekretar i organizatës së rinisë

të Sukthit). 12) Fetije Dushku (në organizatën e rinisë të tri-

kotazhit në Korçë): — Fija me ngjyra nuk u shkon dhe ajo që u

shkon është e dobët nga çdo pikëpamje. 13) Sokrat Bej (sekretar i rinisë në Sarandë): — 77 për qind e pemëve të mbjella janë zënë. — Shitja e lopëve me kredi kooperativës është

si depozitimi i të hollave në bankë. Kanë tejkaluar numrin e lopëve për vitin 1958.

— Brenda 15 ditëve iu shitën kooperativave 700 krerë. U ngritën 43 ndërmarrje bujqësore për lopë. U janë dorëzuar pula kooperativave nga ana e oborreve kooperativiste dhe individëve (!!).

— Në kooperativat model ngritja e kurseve zoo-teknike, këndi zooteknik.

14) Zihni Cama (sekretar i organizatës së rinisë të Yzberishit):

Shumë mirë diskutoi, mori zotime të mira. Për foragjeret shprehu disa mendime të kundërta

me ato të të tjerëve. 15) Myslim Selenica. 16) Ali Banka (sekretar i komitetit të rinisë të

rrethit të Beratit). 17) Kiço Gliozheni (zëvendësministër i Ndërtimit). 18) Nonda Buxhuku, në NTLAU Tiranë. 19) Hamdi Sollaku, sekretar i KQ të Rinisë. — Në ushtri ka dobësi në punën politike, e lidhur

kjo me problemet aktuale ekonomike në qytet e në fshat. Shembull tjetër karakteristik për Shkodrën li-dhur me fenë. Festa fetare 125 ditë në vit. Format frytdhënëse të punës së rinisë të përgjithësohen dhe të jenë të vazhdueshme.

Problemet ku u përclendrova në fjalën që mbajta në këtë plenum të KQ të BRPSH 1 :

1) Çështja e kuadrit specialist që duhet të zgjidhet nga radhët e rinisë në punë e sipër. Këto duhet të ndih-mohen e të specializohen.

2) Organizimi i veçantë i kurseve në bazë koope-

1. Shih: Enver lIoxha, Vepra, vëll. 15, f. 342.

84 65 5 — 122

rativash dhe grup-kooperativash nën drejtimin e or-ganizatave të rinisë dhe nën kujdesin e Ministrisë së Bujqësisë.

3) Pemët frutore dhe ullinjtë të mbillen në parcela jo të shpërndara dhe të krijohen për pemët brigada shërbimi.

4) Ullinjtë e mbjellë që nga viti 1951 nuk kanë zënë, vetëm 21 për qind e ullinjve të mbjellë kanë zënë.

5) 10 mijë stallierë, mjelës e barinj do të duhen deri në vitin 1960. Problem serioz është puna eduk::1- tive me ta. Përvetësimi i zanatit të blegtorëve tanë dhe i metodave të reja.

6) Iniciativa e organizatës së rinisë që nga baza e deri lart. Shfrytëzimi në mënyrë të organizuar i ma-terialit instruktiv në të gjitha detyrat. Shërbimi i kul-turuar ndaj bagëtive.

7) Nënvleftësimi dhe përçmimi që mund t'i bë-hen këtij zanati kaq fisnik e me një rëndësi të madhe ekonomike. Kujdesi në këtë drejtim.

8) Të nderohen të rejat që merren me rritjen e kafshëve. Të ndihmohen të rinjtë barinj që punojnë në kushte më të vështira, sidomos në dimër.

9) Rritja e lepujve është diçka e re te ne, por shu-më interesante dhe ekonomike. Sjell të ardhura dhe shton fondin e mishit.

10) Problemi i silazhimit — shumë i rëndësishëm. (Përgatitia e transheve.)

11) SMT-të. .Detyrat e traktoristëve të rinj: Njo-huritë agroteknike, njohuri të përsosura mbi traktorin, rimontin e tij, mirëmbajtjen etj.

66

12) Rinia në ndërtim. Pjesëmarrja e saj në aksio-ne të reja.

13) Pjesëmarrja e rinisë në bonifikimet e në për-fundimin e kanalizimeve (në lidhje me 25 për qind të kanalizimeve që është caktuar të bëhen nga fshata-rësia).

14) Edukimi i rinisë në shkolla dhe në punë. 15) Gjeologjia, sektor me rëndësi ekonomike. Per-

spektiva për pasuri më të mëdha natyrore për vendin tonë.

16) Rinia në sektorin e tregtisë dhe sidomos në tregtinë e fshatit, nëpërmjet kooperativave të konsu-mit.

17) Rinia në shkollat e ndryshme të republikës. Te-knikumet dhe shkollat e rezervave të punës.

18) Vendimet revolucionare të të rinjve të Yzbe-rishit dhe të të rinjve korçarë.

19) Brigada të organizuara të rinisë në kanalizime e në bonifikime.

20) Forcimi i organizatës së rinisë. 21) Lidhjet e rinisë me Partinë. 22) Pastërtia e radhëve të rinisë. 23) Pastërtia e radhëve të Partisë.

67

E MARTP. 1 PRILL 1958

Filloi punimet Plenumi i 9-të i KQ të Partisë për shqyrtimin dhe për aprovimin e raportit të Byrosë Po-litike, «Mbi masat për përmirësimin e mëtejshëm të punës së Bashkimeve Profesionale të Shqipërisë».

Të gjithë shokët që morën fjalën diskutuan shumë rnirë. Ata vunë në dukje arritjet e mira në punën e bashkimeve profesionale, por kritikuan edhe të metat e dobësitë që ekzistojnë.

Punimet e Plenumit do të vazhdojnë përsëri nesër.

E MPRKURP 2 PRILL 1958

Sot Pler.umi i Komiterit Qendror u dha fund puni-meve.

Problemi që mori në shqyrtim ky Plenum, e ka preokupuar vazhdimisht Partinë, e cila bashkimet pro-fesionale i konsideron si një nga levat e saj kryesore; për rëndësinë që kanë, Lenini i ka quajtur ato «rripa transmisioni» të lidhjes së Partisë me masat.

Në fjalën time të mbylljest u ndala shkurt në disa çështje, për të mos përsëritur ato që u thanë.


G3 69

ENJTE

3 PRILL 1958

Megjithëse u kam thënë, përsëri sot më dërguan një informacion për kërkesat dhe propozimet e bëra nga të deleguarit e KQ të Partisë dhe shokët e aparatit që morën pjesë në konferencat e Partisë të rretheve. Me anë të një shënimil u tërhoqa vëmendjen shokëve që për çështje të tilla, që u takojnë t'i zgjidhin drej-toritë e Komitetit Qendror në bashkëpunim me orga-net shtetërore, të mos më vënë më në dijeni.

E MARTE

8 PRILL 1958

Që ta kemi Partinë gjithnjë të shëndoshë e të re, vëmendje e veçantë u duhet kushtuar çështjeve orga-nizative të saj e konkretisht:

1) Përmirësimit të shtrirjes dhe shpërndarjes së forcave të Partisë nëpërmjet shtimit të radhëve të saj.

2) Forcimit të përbërjes së Partisë, të forumeve e të aparateve të saj me elementë punëtorë.

Lidhur me këtë problem që morëm sot në shqyr-tim, midis të tjerave, në mbledhjen e Sekretariatit të KQ, folat mbi disa çështje që ngriheshin edhe në ma-terialet e paraqitura nga aparati i Komitetit Qendror.

1. Shënimi është vënë mbi informacionin, që gjendet në AQP.

1. Shih: Enver Floxha, Vepra, vd11. 15, f. 381.

70 71

•

E 1,4£11KURË

E ENJTE 9 PRILL 1958

10 PRILL 1938

Prita ambasadorin sovjetik Ivanov. Më tha se Partia Komuniste e Bashkimit Sovjetik nuk do të çojë delegacion në kongresin e ardhshëm të titistëve.

Shumë hezitime kanë pasur sovjetikët për këtë çështje. Ky qëndrim i tyre ka bërë që edhe të tjerë të lëkundeshin, përveç nesh që e kemi pasur, e kemi dhe do ta kemi kurdoherë të qartë tradhtinë e titistëve. Sovjetikët dhe disa të tjerë s'janë hiç në të për këtë çështje të madhe ideologjike.

Mbledhja e Byrosë Politike shqyrtoi raportin mbi aktivitetin e organeve të Ministrisë së Punëve të Bren-dshme për vitin 1957.

U shqyrtua edhe puna e organeve të drejtësisë dhe doli se, krahas punës së mirë që është bërë, ka pasur dhe raste të njëanshmërisë në hetime.

U shtrua detyra që të forcohet kontrolli dhe ndih-ma e prokurorisë në luftën kundër krimeve, si dhe për mbrojtjen e të drejtave dhe të interesave të ligjshëm të shtetasve.

Për gjykatat u vu detyra që ato t'i zhvillojnë gjy-kimet me solemnitet dhe t'i kushtojnë më tepër kujdes gjykimit të çështjeve civile.

72 73

(12-B PRILL 1958 E FIENE

- 14 PRILL 1958

Në mbledhjen e Byrosë Politike u diskutuadhe u v~t13--bëhet-një ulje çmi-rnesh;me-efeict vjetur-,-Tre---

mallrat e përdorimit të gjerë._

Takim me ambasadorin kinez. Më njoftoi se ata nuk marrin pjesë në Kongresin e 7-të të titistëve. Ky qëndrim i Partisë Komuniste të Kinës është në rre-gull.

Takim me ambasadorin sovjetik, i cili më komu-nikoi se mbledhja e Këshillit të Ndihmës Ekonomike Reciproke shtyhet.

Takim me ambasadorin sovjetik Ivanov. I dorëzo-va kopjen e letrës që u dërguam jugosllavëve lidhur me ftesën që na bënë për të marrë pjesë në Kongresin e 7-të të LKJ.

Në këtë letër, pasi vëmë shkurtimisht në dukje se në projektprogramin e tyre shumë teza të rëndësishme të marksizëm-leninizmit janë revizionuar, se janë bërë vlerësime jo të drejta mbi lëvizjen komuniste ndër-kombëtare e të tjera, njoftojmë se nuk do të marrim pjesë në kongresin e LKJ.

74

75

KORÇE, E MARTE 22 PRILL 1958

Dje mbërrita në Korçë, ku do të shoh nga afër pu-nën e Partisë në rreth dhe do të asistoj edhe në akti-vin e bashkimeve profesionale të Korçës, që do të mbahet pas disa ditësh.

Sot mora pjesë në mbledhjen e byrosë së Komi-tetit të Partisë të Korçës.

KORÇE, E MERKURE 23 PRILL 1958

Vizitova kooperativën bujqësore të bashkuar të Vishocicë—Kapshticë—Kurilës, një nga kooperativat më të vjetra të vendit tonë.

U takova me shumë kooperativistë dhe bisedovai shtruar me ta. I përgëzova për sukseset që kanë arritur dhe u dhashë disa porosi. Në mënyrë të veçantë i kë-shillova t'i kushtojnë rëndësi zhvillimit të lopës.

Vajta pashë tokat e reja që janë hapur nga shteti për vreshta.

Asistova në mbrëmjen e organizuar në sallën e kinoteatrit «Morava» nga shkollat e mesme të qytetit të Korçës me rastin e 88-vjetorit të lindjes së V.I.Le-ninit.


r

KORÇË, E PREMTE

25 PRILL 1958

U bë aktivi i .bashkimeve profesionale të Korçës. Fola në

Asistova në n,jë mbrëmje artistike korçare. Për mua që më lidhin kaq kujtime me këtë qytet e me këta njerëz, mbrëmja ishte një kënaqësi e veçantë.


KORÇ2, E SIITUNË

26 PRILL 1958

Vizitova kooperativën e Libonikut. Anëtarët e saj punojnë mirë dhe kanë ecur përpara në marrjen e rendimenteve të larta e në forcimin e kooperativës. I përgëzova për këto suksese dhe pasi u theksovai disa detyra që u dalin, i urova për arritje të mëtejshme.

Vajta për vizitë në Ndërmarrjen Bujqësore Shte-tërore të Maliqit. Punët atje shkojnë mirë.

L Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, f. 394.

r

79 78

RORCE, E DIEL 27 PRILL 1958

Vizitova Minierën e Qymyrgurit Mborje-Drenovë. Vajta pashë fjetoret e minatorëve dhe mensën, për t'u rijOhur nga afër me kushtet në të cilat jetojnë ata;

gptha-ih. edhe.._në, disa fronte pune, për të parë sipunqjj*,_,,s_zbatohert rreptë rregullat e sigurimit tek-nik_etj—Pastaj pata një bisedë 1 të përzemërt me mi-natorët.

Gjatë rrugës qëndrova pak në kooperativën e Dre-novës për t'u përshëndetur e për të biseduar me fsha-tarët.

Në mbrëmje prita profesor (Spiro] Kondën, i cill më foli për studimet e tij të hershme.

Prita shokun Riza Kodheli.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëlL 15, L 398.

POGRADEC, E HENE 28 PRILL 1958

Gjatë rrugës për në Tiranë ndalova në Pogradec, ku zhvillova një bisedë me kuadrot drejtues të rrethit.

80 81 — 122

E MARTE

29 PRILL 1958

Më njoftuan se në Moskë, me iniciativën e një gru-pi personalitetesh shoqërore sovjetike, midis të cilëve një bolshevik i vjetër, kinoregjisori i njohur nga ne, Kopalin, artisti i madh Horava e të tjerë, është the-meluar Shoqëria e Miqësisë Sovjeto-Shqiptare. The-melimi i kësaj shoqërie është një hap shumë i mirë, pavarësisht se po vjen ca si vonë, po të kemi parasysh sa e madhe ka qenë e vazhdon të jetë miqësia e da-shuria e popullit tonë për popujt e Bashkirnit Sovjetik! Por më mirë vonë se kurrë I

E MËRKURR

30 PRILL 1958

Teza të zgjeruara për një artikull demaskues mbi Kongresin e 7-të të së ashtuquajturës Lidhje e Komu-nistëve të Jugosllavisë 1, i cili u përgatit në frymën e projektprogramit trockist të klikës Tito-Kardel të pu-blikuar në fillim të muajit mars të këtij viti në Beo-grad:

1) Rrugë e vjetër oportunisto-revizioniste. Teorizi-met rreth kësaj vije dhe vendosmëria e titistëve që të mos lëvizin, të mos korrigjojnë gabimet, por t'i vazh-dojnë ato.

2) Tentativat e ndhëheqësve jugosllavë që teoritë e tyre antimarksiste të fitojnë «të drejtën e qytetarisë» në teorinë marksiste-leniniste dhe në praktikën e ndër-tinnt të socializmit.

3) Në Jugosllavi pseudomarksistët janë në fuqi. Ky është moment specifik i luftës së revizionistëve të so-tëm kundër marksizëm-leninizmit. Në dallim nga re-vizionistët e mëparshëm, revizionistët jugosllavë janë në pushtet. Jugosllavia gjoja socialiste është bërë prej

1. Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, f. 393.

82 83

tyre një repart antimarksist, flet me gjuhë gjoja mark-siste nga pozitat e një shteti gjoja socialist.

4) Tito-Kardeli «komunizmin nacional» e predi-kojnë si një vijë «internacionale».

5) So~askund nuk. mund_ të ndërtohet_duke përqafuar teoritë antimarksiste clhe. duke zbatgar jetë1._~Lantimarksiste t,

— Si e kanë deformuar jugosllavët teorinë mark-siste-leniniste mbi partinë, mbi diktaturën e proleta-riatit, mbi internacionalizmin proletar.

— «Teoritë» e Titos mbi shtetin, mbi demokracinë direkte, mbi këshillat e punëtorëve dhe mbi ndërtimin specifik të socializmit në fshat.

— Shteti jugosllav dhe LKJ janë shtet dhe parti antimarksiste, të tillë do ta, kenë ata edhe politikën e jasi__211222

— Këtë e vërtetojnë qëndrimet e tyre. Këtë e vër-teton projektprogrami. Këtë e vërtetojnë fjalimet e Ti-to-Rankoviç-Kardelit.

— Çdo qëndrim i tyre, gjoja i drejtë e në dukje favorshëm, s'mund të jetë veç një blof. Qëndrime të tilla kanë vetëm efekt mashtrues, janë veprime ko-niunkturale të revizionistëve që synojnë të dobësojnë dhe të evitojnë goditjet tona. Ato janë qëndrime «tam-pon», janë manovrime për të gënjyer, për të amortizuar goditjet, për të fituar kohë.

6) Antimarksizmi i jugosIlavëve tashmë është _ -

më se i qartë.Ai ka kaluar në shumë faza, është zhvilluar e thelluar dhe s'është një mosmarrëveshje e vogël, siç e quajnë disa. Janë bërë shumë tentativa për afrim me -titistët, për «ndreqjen» e tyre, por më kot: Ne këtë

84

kemi pasur të qartë kurdoherë. Përballë nesh nuk mund të kemi të ashtuquajtur shokë. Ne na ndan me ta një hendek i pakapërcyeshëm dhe këtë hendek nuk e krijuam ne, por e krijuan vetë Titoja me grupin e tij.

7) Të demaskojmë reagimin antimarksist të jugo-sllavëve ndaj kritikave tona të drejta e të mos e konsi-derojmë sulmin e tyre si polemikë. Kongrpp,i tyre s'është gjë tjetër veçse sulm i hapët ndaj marksizëm-leninizrnit. Ai s'hiefare- erë pOTe-fiffice-. Pëi•kritikë pari-

more nga ana e tyre as që bëhet fjalë. 8) Revizionistët jugosllavë kërkojnë që nc të bash-

këjetojmë nga ana ideologjike me ta, të heshtim ose të paktën të bëjmë diskutime filozofike ose «luftë me dantella». Kjo është e pamundur. Titistët atakojnë dhe revizionojnë marksizëm-leninizmin. Kjo nuk mund të lejohet dhe nuk mund të mos luftohet nga të gjithë ne me ashpërsinë më të madhe.

Revizionistët jugosllavë atakojnë sistemet tona shtetërore. Kjo nuk mund të lejohet. Duhet luftë e ashpër ndaj goditjeve të tyre.

Titistët thonë se gjoja ndërtojnë socializmin dhe bollëkun me sistemin e tyre «të bukur». A do ta pra-nojmë këtë gënjeshtër? Në asnjë mënyrë! "ILpranosh mashtrimin e tyre do të vish nërrdihmë.

85

E ENJTE 1 MAJ 1958

U bë manifestimi madhështor tradicional i 1 Majit. Entuziazëm i papërshkruar në popull. Klasa punëtore e bashkë me të i gjithë populli ynë festojnë të lumtur këtë ditë të shënuar të solidaritetit ndërkombëtar të punonjësve, duke shprehur dashurinë e pakufishme që kanë për Partinë e lavdishme të Punës.

Asistova në ndeshjen ndërkombëtare të futbollit Shqipëri-Gjermani.

E 8HTUNZ 3 MAJ 1958

Nesër do të botohet në gazetën «Zëri i popullit» artikulli ynë «Në kundërshtim me teorinë dhe prak-tikën e marksizëm-leninizmit» 1, në të cilin i bëjnië një analizë të thellë marksiste-leniniste dërrmuese Ko-ngresit të 7-të të Lidhjes së Komunistëve të JugosIla-visë.

Le ta lexojnë me vëmendje jo vetëm titistët, por edhe ata që ua krehin bishtin atyrel

Prita miqtë arabë që kanë ardhur në Shqipëri të ftuar nga komisioni ynë përgatitor për krijimin e Sho-qatës së Miqësisë Shqipëri-Vendet Arabe.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vill. 15, f. 398.

r

86 87

E 11£14JE

E MARTE

5 MAJ 1958

6 MAJ 1958

Mora pjesë në darkën që u dha për nder të dele-gacioneve të vendeve arabe që ndodhen në vendin tonë.

Prita ambasadorin e ri të Çekosllovakisë.

Takim me ambasadorin kinez.

Mora pjesë në pritjen e dhënë nga delegacionet arabe me rastin e qëndrimit të tyre në vendin tonë.

88 89

E ENJTE 8 MAJ 1958

U takova sot me militantin komunist, Miha Lakon, me të cilin pata një bisedë shumë të përzemërt.

E SHTUN13

10 MAJ 1958

Sot kishim mbledhjen e Byrosë Politike. Problemi i forcimit të punës së Partisë në ushtri, që shqyrtuam, ndërmjet të tjerash, në këtë mbledhje, është mjaft preokupant. Partia është truri dhe zemra e Ushtrisë sonë Popullore, prandaj forcimi i udhëheqjes politike dhe ideologjike nga ana e saj është faktor vendimtar, si kudo, edhe në mbarëvajtjen e punës në ushtri.

Për këtë problem kaq të rëndësishëm e vura thek-sin në diskutimin timl.

Patëm për darkë shokë sovjetikë me në krye am-basadorin e tyre në Tiranë.


90 91

E HENE 12 MAJ 1958

Takim me ambasadorin sovjetik. Më dorëzoi një letër të gjatë që Komiteti Qendror i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik u dërgon titistëve lidhur me Kongresin e tyre të 7-të.

Pasi «kritikon me pambuk» projektprogramin e Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë për përmbajtjen e tij antimarksiste, si dhe disa qëndrime antisovjetike të revizionistëve jugosllavë, KQ i PK të BS njofton se nuk do të dërgojë delegacion në Kongresin e 7-të të LKJ, «për të mos shkaktuar një polemikë të ashpën» me ta.

E MARTE 13 MAJ 1958

U hap Konferenca e Parë Kombëtare e Bashkimit të Fizkulturistëve dhe Sportistëve të Shqipërisë. Mora pjesë në punimet e saj.

Prita të dërguarin e jashtëzakonshëm dhe ministër fuqiplotë të Republikës së Indisë në RP të Shqipërisë, Kub Çand.

Po hedh në letër disa teza të zgjeruara për një ar-tikull që mund të ketë titullin• «Revizionizmi jugosllav duhet demaskuar pa mëshirë dhe pa lejuar asnjë kOm-: promis mendoj të botohet në gazetën «Zëri i popullit»1 .

1) Me citate të Leninit kundër oportunistëve t'i futet sëpat.çe:ma-dhe-në kokë revizionizmit në Jugoslla-


r

92 93

vi. Të vihet në dukje se këtu, në Jugosllavi, bernshtaj-nizmi ka ngritur krye.

2) Revizionizmi jugosllav s'ka vetëm tiparet e bernaitajnizmit„por ai ka adoptuar të gjitha format, metodat e qëllimet e trockizmit. Të përmendet emri i SUltnit—dhe tëMbrohet ai si revolucionar e marksist i shquar.

3) Revizionizmi depërtoi në Partinë Komuniste të Jugosllavisë, gënjeu masat e partisë dhe u afirmua du-ke marrë në dorë fuqinë shtetërore. Nga këto pozita udhëheqja jugosllave, me veprimtarinë e saj të gjatë, u vetafirmua kreshendo edhe si udhëheqja më aktive dhe më agresive e revizionizmit modern.

4) Qëllimet e revizionizmit jugosllav, me kë bash-këpunon ai dhe kujt i shërben (citime nga vetë ata).

5) Bernshtajni, Kautcki e kompani u orvatën të re-viziorionin marksizmin dhe të forconin e të përjetë-sonin jetën e borgjezisë.

Trockistët u orvatën të likuidonin partinë e lavdi-shme dhe shtetin sovjetik. Revizionizmi jugosllav ka marrë përsipër të kampin e socializmit, të përçajë lëvizien komuniste. ndërkombëtare..

6) Të numërohen veprimet e tyre të poshtra dhe këtu të theksohet mirë se këto veprime ata i kanë fi-lluar para vitit 1948, pra të dalë qartë se revizionizmi jugosllav kishte nxjerrë brirët me kohë. Të theksohet se kritikat e 1948-s qenë plotësisht të drejta. As mash-trojmë dhe as trembim njeri, se ne gjoja po bëkemi një «gjynah» meqë themi këto të vërteta për këta pseudomarksistë.

94

Të bëhet paralelizmi midis veprimtarisë së uclhë-heqjes jugosllave para 1948-s te ne, me veprimtarinë e tyre në çështjen hungareze më 1956.

T'i jepet përgjigjja e duhur pretendimit të tyre se «po fillohet si më 1948-n». «Zemërimi» i tyre synon të mbulojë veprimet antimarksiste e agresive që po bëjnë jo vetëm në fushën ideologjike, por edhe në atë prak-tike. Shantazhet dhe kërcënimet e Titos s'trembin dhe s'gënjejnë njeri.

7) Të dalë mirë, nga njëra anë, qëndrimi ynë i du-rueshëm pas gjithë atyre të këqijave që na kishin bërë, para e pas 1948-s, pas Hungarisë, pas Pulas dhe, nga ana tjetër, veprimtaria e tyre e përhershme minuese ndaj vendit tonë. Kjo u duk qartë edhe gjatë periudhës së përpjekjeve tona për t'i bërë udhëheqësit jugosllavë të kuptonin gabimet e tyre të tmerrshme antishqiptare.

Ata kujtuan se fituan, kujtuan se ne ishim të do-bët dhe me projektprogramin në kongresin e tyre të

fundit u hodhën në sulm më të hapët. 8) Disfata e tyre, uniteti ynë, lufta e pamëshirshme. 9) Taktika e tyre: veprimet e tyre armiqësore ata

kërkojnë t'l kalojnë në heshtje, si në gjalpë. Toni i tyre arrogant dhe provokues. Orvatjet për të na përçarë.

10) Orvatjet e tyre për të krijuar fuqinë e tretë; gjoja qëndrime pro politikës së kampit tonë për të gënjyer të lëkundurit dhe për t'u maskuar vetë. Marr-ja e ndihmave nga amerikanët. Nga njëra anë, prerja e bujshme e marrëdhënieve me Gjermaninë Perëndi-more dhe, nga ana tjetër, marrja e kredive po nga gjermanoperëndimorët.

95

11) E dimë si «do t'i shpjegojnë» ata këto vepri-me tradhtie: gjoja për arsye të «bllokadës» sonë, por kjo nuk duhet kurrsesi të gënjejë njeri.

12) Rruga e tyre është rruga e tradhtisë së komu-nizmit; ata po i shërbejnë Tmperializmit _amerikan, NATO-s; ata kanë hyrë kokë e këmbë në rrugën e so-cialshovinistëve borgjezë.

13) Mendimi ynë i qartë nëse ndërtohet ose jo socializmi në Jugosllavi.

14) Neve na vjen keq për popullin vëlla jugosllav, për shokët komunistë të vërtetë jugosllavë që shikojnë se përpjekjet dhe gjaku i tyre po shfrytëzohen nga grupi revizionist i udhëheqjes jugosllave në dëm të atdheut të tyre.

15) Demaskimi përfundirntar i revizionizmit jugos-Ilav është jetik për Iëvizjen komuniste ndërkombëtare, është ndihma më e madhe dhe e vetme që u jepet po-pullit jugosllav dhe marksistë-leninistëve të vërtetë jugosIlavë.

16) Kjo është një detyrë internacionaliste nga ana e çdo partie të vërtetë marksiste-leniniste. Grupi i Ti-tos do të na akuzojë ne se ndërhyjmë në punët e brend-shme të Jugosllavisë. Kjo është kënga e njohur dhe e vjetër e kënduar nga grupi titist për të fshehur kom-plotet e veta të kaluara dhe të ardhshme.

17) kemi menduar dhe mendojmë se atdheu, li-ria dhe fitoret e socializmit në vendin tonë duben mbrojtur me çdo kusht dhe do t'i mbrojmë përjetë.

Ne kemi menduar dhe mendojmë se miqësia me Bashkimin Sovjetik dhe me kampin e socializmit du-het mbrojtur.

96

Ne kemi Menduar dhe mendojmë se idetë ngadhë-njimtare të marksizëm-leninizmit duhet t'i mbrojmë me guxim dhe do t'i mbrojmë kurdoherë e në çdo rre-thanë.

Marksizëm-leninizmi do të fitojë si kurdoherë. 18) Ne kemi një përvojë të madhe për të luftuar

revizionizmin, nën çdo taktikë që të paraqitet dhe ku-do që të paraqitet.

Ne do t'i mbajmë të pastra radhët e Partisë n_g_a elementët e lëkundshëm në vijë dhe të pabesë.

Në qoftë se revizionistët dhe dasharnirët e tyre mendojnë se lufta jonë kundër tyre do të na bëjë të merremi vetëm me ata dhe do të harrokemi ndërtimin e socializmit në vendin tonë, gabohen rëndë. Lufta jonë do të jetë po aq e fortë në të dy frontet, dhe në të dy frontet ne do të fitojmë.

Në rast se ata mendojnë se do të lozin me nervat tanë, përsëri gabohen, pse nervat tanë janë të fortë

dhe në luftë ata kaliten edhe më shumë. Politika e shtetit dhe e Partisë sonë ndaj Republi-

kës Federative Popullore të Jugosllavisë dhe partisë së saj ka qenë kurdoherë e drejtë dhe e bazuar në pa-rimet e marksizëm-leninizmit.

Kjo politikë kurdoherë ka synuar e do të synojë edhe paskëtaj që të mbahen marrëdhënie të fqinjë-sisë së mirë në bazë të pesë parimeve të njohura të

bashkekzistencës paqësore. Ne përpara kemi pasur edhe marrëdhënie partie,

të cilat, për fajin e udhëhegjes së ish-Partisë Komu-niste të Jugosllavisë, tash Lidhja e Komunistëve të Ju-

97 7 — 122

gosllavisë, degjeneruan nga ana e tyre në një punë antimarksiste, në një politikë nacionaliste-borgjeze dhe jomiqësore.

Janë të njohura prej të gjithëve qëllimet dhe syni-met shoviniste të udhëheqjes jugosllave ndaj vendit dhe Partisë sonë, si dhe metodat e dënueshme antimar-ksiste të përdorura prej tyre. Njihet plotësisht, gjitha-shtu, lufta e vendosur heroike e Partisë dhe e popullit tonë ndaj veprimtarisë antishqiptare të udhëheqjes jugosllave dhe likuidimi total i asaj pune armiqë-sore.

Në dritën e këtyre veprimeve të faktuara dhe të shumë të tjerave, Partia jonë jo vetëm kishte arsye ta aprovonte dhe ta quante plotësisht të drejtë kritikën parimore marksiste-leniniste që Byroja Informative bëri Partisë Komuniste të Jugosllavisë në vitin 1948, por ajo nuk e ndryshoi pikëpamjen e vet mbi këtë çë-shtje as pas 1948-s dhe as pas përmirësimit të marrë-dhënieve me Jugosllavinë në vitin 1955.

Jeta tregoi se Partia jonë kishte të drejtë. Si një parti leniniste e tipit të ri, Partia jonë bëri të gjitha përpjekjet për të rivendosur në rrugë të drejtë marrë-dhëniet shtetërore me Jugosllavinë.

Ne kemi konsideruar dhe vazhdojmë të konside-rojmë se përpjekjet për të likuiduar mosmarrëveshjet shtetërore me Jugosllavinë, nuk duhet të shërbejnë si shkas për të lëshuar në parimete . marksizëm4eniniz-mit.

Partia jonë ishte një nga ato parti që, megjithëse kishte vuajtur më tepër se çdo parti tjetër, deklaroi

sinqerisht se ishte gati të përmirësonte marrëdhëniet shtetërore me Jugosllavinë në bazë të parimeve e nor-mave të njohura.

Dihen nga të gjithë përpjekjet dashamirëse të Partisë dhe të Qeverisë sonë, qoftë në lëmin tregtar, qoftë në marrëdhëniet kulturore artistike, të bëra në drejtim të Jugosllavisë. Por udhëheqja jugosllave jo vetëm bëri vazhdimisht veshin e shurdhër, jo vetëm vazhdoi sulmet me të gjitha mjetet dhe mënyrat kundër vendit tonë, kundër Partisë sonë dhe udhëheqjes së saj, por u përpoq me çdo mjet që të na gjunjëzonte. Natyrisht udhëheqja jugosllave kishte gabuar adresë, pse gjunjëzimi, gjatë gjithë historisë, s'ka qenë kurrë zakon i popullit shqiptar dhe as i Partisë sonë dhe anëtarëve të saj që kanë dalë nga gjiri i këtij populli dhe janë mbrujtur me teorinë e marksizëm-leninizmit. Shantazhet dhe kërcënimet e udhëheqësve jugosilavë ndaj Partisë sonë, natyrisht, i mori era. Partia ionë qëndroi e fortë si graniti në mbrojtje të marksizëm-le-ninizmit, në mbrojtje të komunizmit, në mbrojtje të at-dheut, në mbrojtje të kampit të socializmit.

Josip Broz Titoja në fjalimin që mbajti në Pula jo vetëm mbrojti kundërrevolucionin në Hungari, jo ve-tëm mbrojti haptazi tradhtarin e popullit hungarez dhe të komunizmit, Imre Nagin dhe bandat e tij, por sulmoi dhe paralajmëroi edhe sulme të tjera kundër marksizëm-leninizmit, kundër kampit të socializmit, kundër Bashkimit Sovjetik, kundër vendeve të demo-

OB 99

kracisë popullore dhe veçanërisht kundër vendit tonë dhe Partisë sonë. Këto sulme arritën kulmin në Kon-gresin e 7-të të Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë. Dhe kjo, veç të tjerash, ngjau pas takimit të Bukuresh-tit, ku, siç dihet mirë, nga ana e Partisë sonë edhe një herë u bënë përpjekje të singerta që të merreshim vesh me jugosllavët në rrugën marksiste-leniniste për për-mirësimin e marrëdhënieve shtetërore midis dy ven-deve.

Po me kë të merresh vesh? Udhëheqja e Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, me projektprogramin e vet dS'e—n--rë I--?çyFigresin e 7-të u tregoi përfundimisht IF-g-jithëv-e se është plotësisht në rrugënantimarksiste, revI2Wniste. At- "ërrcrhë We7"--1rerë u afirmuan hapur _ si udhëhe-qësit më të zellshëm të revizionizmit mo-dern.

Partia jonë mendon se me revizionizmin dhe me revizionistët kurrë nuk rnund të ketë pijtim

demaskuar dhe_ghthet.I.uftuar pa mëshirë. Kjo është abëcë'a - is - Lenini i pa-v e s em dhe i lavdishëm na rnëson se revizionizmin duhetrnres -ah—e—ta luftosh. Pikërisht këtë bën edhe Partia jonë dhe për këtë jemi plotësisht të bindur se rruga jonë është e drejtë.

Por, të luftosh pa kompromis revizionizmin jugos-liav, rnos vallë kjo mund të shpjerë në keqësimin e marrëdhënieve miqësore me popujt e JugosIlavisë dhe në prishjen e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë me shtetin iugosllav?

Për çështjen e parë ne mendojmë se me popujt

100

vëllezër të Jugosllavisë kemi qenë dhe do të mbetemi rniq, pse tok kemi luftuar, kemi derdhur gjak, i kemi lidhur plagët shoqi-shoqit në luftën e madhe antifa-shiste, kur rrezikohej jeta e popujve tanë dhe luhej fati i lirisë dhe i pavarësisë së popujve dhe të vendeve tona. Ne do ta ruajmë dhe do ta zhvillojmë miqësinë me popujt e Jugosllavisë, me gjithë vështirësitë dhe pengesat që kanë krijuar vetë udhëheqësit jugosllavë.

Për sa i përket çështjes së dytë, mendojmë se ma-rrëdhëniet në rrugën shtetërore duhet të zhvillohen normalisht në bazë të fqinjësisë së mirë, të mosndër-hyrjes në punët e njëri-tjetrit, të përfitimit reciprok dhe të frymës së barazisë. Ne mendojmë se një vijë e tillë është në interesin e të dy popujve, të të dy vende-ve. Nga ana jonë, nuk ka pasur e nuk do të ketë asnjë pengesë në këtë drejtim, por gjithmonë duke respek-tuar frymën që përmenda më lart.

Ideologjikisht ne nuk mund të bëjrnLffishtle_të përl:ashkët veçse me ata që ecin në rruaën e mark-sizem-leninizmit.

Kundërshtarët tanë ideologjikë kërkojnë ta spos-tojnë këtë kundërshtim e mospajtim në çështjet ideo-logjike në marrëdhëniet vëllazërore në mes popujve tanë dhe deklarojnë sikur ne, me kundërshtimet tona ideologjike ndaj udhëheqjes jugosllave, gjoja duam të fyejmë e të shajmë popullin jugosllav. Kjo është një shpifje pa baza. Kjo kurrë nuk na ka shkuar dhe nuk do të na shkojë ndër mend.

101

Kundërshtimet tona me udhëheqësit jugosIlavë kanëc—feri dh-e mbetenparimore.

Miqësia me popujt e JugosHavisë është për ne, gjithashtu, çështje e madhe parimore që e kemi mbroj-tur dhe do ta mbrojmë.

TIRAN£ - MOSIÇË, E DIEL

18 MAJ 1958

U nisëm për në Moskë, bashkë me shokët e tjerë të delegacionit, për të marrë pjesë në një konsultë të nivelit të lartë të KNER-it dhe në mbledhjen e Komi-tetit Politik Konsultativ të Traktatit të Varshavës. Në aeroportin e Moskës na priti Kusineni.

102 103

MOSIM, E MARTË

20 MAJ 1958

Filloi në Kremlin konsulta e përfaqësuesve të partive komuniste e punëtore të vendeve pjesëmarrë-se në Këshillin e Ndihmës Ekonomike Reciproke.

Kur u paraqit rendi i ditës u bë pyetja nëse do të kishte ndonjë pikë për çështje ideologjike, por u tha se nuk do të ketë; ndërsa për çështjen jugosllave u tha se ajo ishte e qartë, prandaj nuk do të flitej gjë. Kjo lë të dyshosh.

Fola në seancën e parë.

MOSKE, E ENJTE

22 MAJ 1958

Dje në mëngjes rifilluan punimet e konsultës së Këshillit të Ndihmës Ekonomike Reciproke.

Foli Spiro Koleka. Sot vazhdon konsulta e Këshillit të Ndihmës Eko-

nomike Reciproke

r

I.

104 105

MOSKË, E PREMTE

23 MAJ 1958

Pasdreke përfunduan punimet e konsultës së për-faqësuesve të partive komuniste e punëtore të ven-deve pjesëmarrëse në KNER dhe u aprovua komuni-kata përkatëse.

MOSIKE, E SHTIINC

24 MAJ 1958

Filloi mbledhja e Këshillit Politik Konsultativ të Traktatit të Varshavës. Mareshali Konievi mbajti ra-portin.

Pas drekës së shtruar në Kremlin për përfaqësue-sit e partive komuniste e punëtore u mbajt seanca e fundit ku u firmos «Deklarata e shteteve pjesëmarrëse të Traktatit të Varshavës».

Në drekën e dhënë në Kremlin për çudinë tonë merrte pjesë edhe ambasadori jugosllav në Moskë, Mi-çunoviç, dhe Hrushovi ngriti dolli për «forcimin e kam-pit socialist, për Kinën, Vietnamin dhe për Jugos-llavinë», bile edhe për «shëndetin e shokëve Tito e Miçunoviç»! Po kjo ç'do të thotë?! Të shohim!

1. I. S. Koniev në atë kohë ishte komandant i përgjithshëm forcave të armatosura të bashkuara të vendeve pjesëmarrëse

të Traktatit të Varshavës.

106 107

E DIEL

25 MAJ 1958

U nisëm me avion për në Tiranë nëpërmjet Bu-kureshtit, pse me ne udhëtoi edhe delegacioni rumun.

Mbërritëm mirë në Tiranë.

E MARTË

27 MAJ 1958

U takova me një grup shqiptarësh nga Argjentina. Njerëz të thjeshtë, të dashur, të malluar për atdheun dhe të mahnitur nga përparimet që kemi arritur. Flis-nin me dashuri për Partinë e Punës të Shqipërisë.

r

109 108

r

E MERK1JR£ 28 MAJ 1958

Sot në Byronë Politike të Komitetit Qendror të Partisë, në emër të delegacionit tonë, raportova për mbledhjen e përfaqësuesve të partive komuniste e pu-nëtore të vendeve socialiste për problemet ekonomike,

që u mbajt pak ditë më parë në Moskël.

1. Enver Hoxha, Vepra, vell. 15, L 415.

E ENJTE 29 MAJ 1958

Zgjedhjet te ne kanë shprehur kurdoherë bashki-min moral dhe politik të popullit tonë, lidhjet e ngushta të tij me Partinë tonë të lavdishme. Gjithë populli ynë po e pret 1 Qershorin, ditën e zgjedhjeve të reja për në Kuvendin Popullor, me ndjenjën e një gëzimi të pa-përshkruar, me krenari të ligjshme për sukseset e më-dha që ka arritur në të gjitha fushat e jetës. Unitetin Parti-popull e kemi të çeliktë.

Këto ndjenja të zjarrta dashurie për Partinë e për udhëheqjen e saj shprehnin edhe zgjedhësit e mi, kur folal përpara tyre.


119 111

TIRAN£ - SOFJE, E SHTUNI£

31 MAJ 1958

U nisa për në Sofje për të marrë pjesë në Kon-gresin e 7-të të Partisë Komuniste Bullgare. Në aero-dromin e Sofjes më pritën Zhivkovi, Jugovi, Ganevi.

SOFJE, E DIEL

1 QERSHOR 1938

Banojmë në vilën «Bujana». Shkova në mauzo-leun «Gjergj Dimitrov», u përkula me nderim para kujtimit të të paharruarit Dimitrov, mikut të shtrenjtë të popullit shqiptar, dhe vendosa një kurorë me lule. Mbasdite mora pjesë në një miting të madh në Sofje kushtuar ditës së Kristo Botevit dhe dëshmorëve të lirisë të Bullgarisë.

112 113 8 - 122

r

SOFJE, E MARTE

3 QERSHOR 1958

Dje u hap Kongresi i 7-të 1 Partisë Komuniste të Bullgarisë. Todor Zhivkovi mbajti raportin e parë.

Sot u mbajt raporti 1 komisionit të revizionimit. Kongresin e PK të Bullgarisë e përshëndetën: — Delegacioni sovjetik. — Delegacioni kinez. Në emër të delegacionit të PPSH fola unë.

Përshëndetja e Hrushovit, sl zakonisht shumë e gjatë, më befasoi e më gëzoi. Ai kritikoi programin e Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, duke shtuar se atë e kishin dënuar edhe partitë e tjera komuniste e punëtore.

Deklaroi se rezoluta e Informbyrosë e vitit 1948 qe krejtësisht e drejtë dhe u përgjigjej interesave të lëvizjes komuniste revolucionare!

Tha se revizionizmi i sotëm është njëfatë «kali i Trojës» dhe revizionistët janë agjentë imperialistë, pra-

ndaj zjarri kryesor i partive komuniste e punëtore drejtohet kundër tyre!

Kishim kohë që s'e kishim dëgjuar të fliste kështu shokun Hrushov!

Do ta botojmë fjalimin në shtypin tonë, bile këtë radhë pa hezitim e me qejf!

114 115

r

SOFJE, E ENJTE SOFJE, E SHTUNE 5 QERSHOR 1958 I QERSBOR 1958

Në orën 160° në Kongresin e 7-të të PK të Bullga-risë, Jugovi mbajti raportin e dytë, atë mbi direktivat e planit të tretë pesëvjeçar.

Në mbrëmje vajtëm në operë. Më morën në zhën kryesore, ku ishte dhe Hrushovi.

U bënë zgjedhjet dhe Kongresi i 7-të i Partisë Ko-muniste të Bullgarisë mbaroi punimet.

Pasdreke u shpallën rezultatet e votimeve. Në orën 19 00 miting i madh i popullit të Sofjes.

Përshëndeta dhe unë.

116 117

BIILLGARI, E DIEL 8 QERSHOR 1958

Shokët bullgarl më morën dhe bashkë me Hrusho-_ vin e Tupolevin shkuam në Borovec dhe Rila.

Mbrëmjen e kaluam në rezidencën e Hrushovit, ku hëngrëm darkë.

BIILLGARI, E 11£Nie 9 QERSHOR 1958

Në orën 1800 u nisëm me automobil me Jugovin për të vizituar Plovdivin. Jugovi është i këndshëm dhe njeri i mirë, por i pëlqen të duket.

Miting në Pazarxhik. Fola unë. Në orën 14 00 arri-tëm në Kritçim. Vend i njohur dhe historik për ne. Këtu 11 vjet më parë nënshkrova traktatin e miqësisë me të paharruarin Dimitrov.

Pasdite vizituam hidrocentralin në Batak. Fola në miting, e pastaj fola edhe në Peshtar. Atje takuam edhe studentët tanë.

118 119

BULLGARI, E MARTB BULLGARI, E 111£1tRURP. 10 QERSHOR 1958 11 QERSHOR 1958

Vizituam dy kooperativa, ku u fola kooperativis- Në Tërnovo, ku erdhëm dje, u organizua sot një tëve. miting i madh. Folëm unël dhe Jugovi.

Arritëm në Plovdiv. Këtu vizituam një fabrikë U nisëm për në Sofje. tekstili. I bëra një vizitë Zhivkovit.

Arritëm në Stara-Zagora. Vizituam një fabrikë bi-rre dhe prej andej shkuam në Kazanllëk. Vizituam lu-ginën e trëndafilave.

Arritëm në Shipkë dhe në orën 14°° u nisëm për n ë Tërnovo.


120 121

SOFJE—TIRANS, E ENJTE 12 QERSHOR 1958

U nisëm për në Tiranë. Mbërritëm mirë në orën 10 3°.

PREMTE 13 QERSHOR 1958

Mbledhje e Byrosë Politike. Raportova mbi puni-enet e Kongresit të 7-të të. Partisë Komuniste të garisë dhe mbi qëndrimin e delegacionit tonë atjei.

1. Enver Hoxha, Vepra, vëll. 15, t. 477.

122 123

E MARTP.

17 QERSHOR 1958

Takim me ambasadorin kinez. Biseduam për çësht-jen e revizionizmit jugosIlav.

Sot në «Zërin e popullit›• botuam tekstin e artiku-Ilit të Kan Shenit «Revizionizmi jugosllav u përshta-tet plotësisht nevojave të imperializmit të Shteteve të Bashkuara», botuar pak kohë më parë në «Zhenmin-zhibao" Artikulli m'u duk i mirë e i fortë. Jeta po i bind edhe të tjerët se sa të drejta e parimore kanë clenë qëndrimet tona të vendosura kundër renegatëve të Beo-gradit.

E MPRKURP.

18 QERSHOR 1958

Nesër do të botojmë në shtyp një material të gjatë të B. Ponomarjovit me titullin: «Çështjet themelore të

luftës kundër revizionizmit në etapën e sotme- në të cilin, që në paragrafin e dytë, thuhet: «Në projektpro-gramin e Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë, revizionizmi është shprehur në mënyrën më të koncen-truar. Për të gjitha çështjet kryesore në këtë projekt-program, vija dhe pikëpamjet antimarksiste u kundër-vihen vijës dhe pikëpamjeve të të gjithë lëvizjcs komuniste, konkluzioneve të Deklaratësi, e cila është aprovuar njëzëri nga të gjitha partitë komuniste e pu-nëtore,..

1. DeklaratA e Mogkës e vitit 1957.

124 125

E ENJTE 19 QERSHOR 1958

Mbledhja e Byrosë Politike shqyrtoi raportin e Këshillit të Ministrave që do t'i paraqitet Kuvendit Popullor.

Raporti m'u duk i plotë. Përveç ndonjë gjëje të vogël nuk kisha asnjë vërejtje.

Byroja shqyrtoi, gjithashtu, edhe përbërjen e re të Qeverisë, të Presidiumit dhe të Kryesisë së Kuvendit Popullor.

E PREMTE 20 QERSHOR 1958

U mblodh Plenumi i 10-të I Komitetit Qendror të Partisë në të cilin raportova mbi punimet e Kongresit të 7-të të Partisë Komuniste të Bullgarisë, mbi qëndri-min e delegacionit tonë atje, si dhe mbi pikëpamjet antimarksiste e antisocialiste të grupit të Titos, të shprehura në Kongresin e 7-të të LKJ 1 .

Raportova, gjithashtu, edhe mbi zhvillimin e puni-meve të mbledhjes së përfaqësuesve të partive komu-niste e punëtore të vendeve socialiste Ildhur me KNER-in, që u mbajt në Moskë nga 20-24 maj 19582.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 18, f. 1: 2. Po aty, L 25.

128 127

E SHTUNE 21 QERSHOR 1958

Filluam punimet në sesionin e parë të legjislaturës së katërt të Kuvendit Popullor. Mbajta një fjalël.

E DIEL 22 QERSHOR 1958

Sot gazeta «Zëri i popullit» botoi artikullin me ti-tull «Revizionizmi modern duhet luftuar pa mëshirë deri në shkatërrimin e tij të plotë teorik e politik» 1

lidhur me luftën e vendosur që po zhvillojnë të gjitha partitë marksiste-leniniste kundër revizionizmit jugo-sllav.

Vazhdoi edhe sot mbledhja e Kuvendit Popullor, që filloi dje.

Po hedh disa shënime për takimin që do të bëhet në Kryeministri, më 24 qershor, midis delegacionit to-në dhe atij të qeverisë së Republiks Çekosllovake, që kryesohet nga shoku Viliam Shiroki2.

1. Shih: në këtë vëllim shënimin e faqes 93. 2. Viliam Shiroki, në atë kohë anëtar i Byrosë Politike të

KQ të PK të Çekosllovakisë dhe kryetar i qeverisë së Republi-kës Çekosllovake.

128


129 9 — 122

I. — Përshëndetje shokëve çrlcosllovakë dhe kon-siderata e lartë e popullit, e Partisë dhe e Qeverisë sonë për vizitën e miqve.

1) Rëndësia politike, si brenda dhe jashtë vendit tonë, e vizitës së delegacionit çekosllovak të nivelit të lartë. Forcimi i mëtejshëm i pozitave ndërkombëtare të Shqipërisë, lidhjet vëllazërore të vendeve të kampit të socializmit. Veçanërisht ç'rëndësi politike ka kjo në arenën ndërkombëtare. Brenda vendit: forcon miqësinë, forcon besimin, forcon lidhjet e popullit me Partinë dhe me Qeverinë, forcon ndjenjat e internacionalizmit proletar.

2) Rëndësia në lëmin ekonomik. Ne do të shtroj-më përpara shokëve gekosllovakë një sërë problemesh që lidhen me marrëdhëniet ekonomike. Mendojmë se ata do t'i shikojnë me dashamirësi kërkesat tona dhe do t'i plotësojnë brenda mundësive. Plotësimi i këtyre kërkesave do të luajë rolin e vet në kuadrin e përpje-kjeve që bën populli ynë për ndërtimin e socializmit dhe për ngritjen e nivelit të jetesës së tij.

3) Në lëmin e këshillave të vlefshme në të gjitha drejtimet e punës sonë. Ne kërkojmë të shkëmbejmë mendime e të dëgjojmë këshillat e shokëve çekë, duke folur me ta si vëllai me vëllanë që kanë të njëjtin qëllim. Kjo edhe për arsye se e kemi çmuar dhe e çmojmë eksperiencën e shokëve çekë, veçanërisht në lëmin e industrisë.

II. — Rrugës nga aeroporti e gjer këtu ju patë en-tuziazmin e popullit tonë, popull i lashtë nga historia, por kurdoherë i ri nga zemra.

a) Shtypja, mjerimet, robëria e së kaluarës së larg-me dhe të afërt, e kanë bërë popullin tonë të vuajë, por edhe e kanë kalitur, e kanë bërë të papërkulur për-para fatkeqësive dhe mjerimeve. Populli ynë ka luftuar në shekuj dhe kurrë s'është përkulur përpara armiqve. Partia e Punës e Shqipërisë e nxori atë në dritë dhe e futi në rrugën e socializmit.

b) Ndihma internacionaliste e vendeve të kampit të socializmit.

c) Në momentet kritike të luftës dhe të pasluftës, populli shqiptar, i udhëhequr nga Partia e tij marksiste, qëndroi në lartësinë e detyrës.

— Liria duhej të fitohej me luftë. — Në aleancë me Bashkimin Sovjetik, me gjithë

forcat e vërteta revolucionare, mund të fitohej liria dhe pavarësia.

— Vetëm një parti marksiste-leniniste mund ta çonte popullin në fitore.

ç) Ne e ndoqëm me konsekuencë këtë vijë dhe kjo bëri që Shqipëria, e lënë në varfëri e prapambetje, të arrinte lirinë e pavarësinë e saj, të vendoste rendin e ri të demokracisë popullore, të ecte e sigurt në rrugën e socializmit. Shqipëria e vogël u qëndroi valëve dhe furtunave të luftës dhe të pasluftës dhe u afirmua si një shtet sovran dhe i zoti të ndërtojë me sukses so-cializmin.

d) Rreziqet e luftës dhe të pasluftës. Përpjekjet e imperialistëve dhe të titistëve për përmbysjen e push-tetit popullor në Shqipëri. Lufta e Partisë sonë në këto drejtime.

130 131

e) Marrëdhëniet aktuale të vendit tonë, në radhë të parë, me vendet e tjera të kampit socialist si dhe me vendet borgjeze.

III. — Situata e brendshme ideopolitike e social-kulturore.

Partia dhe politika e saj. a) Forcimi i brendshëm i Partisë, edukimi dhe

ngritja ideologjike dhe kulturore e komunistëve dhe e masave.

b) Lidhjet me masat dhe uniteti i popullit. c) Partia në ballë të përpjekjeve të popullit për

ndërtimin e vendit. ç) Ngritja në një nivel të lartë e patriotizmit të

masave, forcimi i besimit në forcat krijuese dhe ngja-llja e dashurisë për punë.

IV. — Situata ekonomike. Vështirësi të mëdha ekonomike kemi kaluar, por

të tilla kemi akoma, sido që situata çdo vit po për-mirësohet.

Përpjekjet heroike të popullit tonë kanë qenë e mbeten faktori vendimtar për ndërtimin dhe mbrojtjen e socializmit në

Industri e miniera. a) Nevojat tona shtohen dhe zgjerohen; na duhet

të arrijmë një nivel jetese të përshtatshëm, pse popull-sia shtohet dhe kultura ngrihet. Ne jemi një vend i pazhvilluar industrialisht, sapo kemi hedhur bazat e industrisë dhe na duhet të bëjmë akoma shumë që të shfrytëzohen si duhet edhe burimet e brendshme, edhe foroat e energjitë e njerëzve.

132

Ju do të shikoni vendin tonë, industrinë tonë dhe do të bindeni për ç'kemi bërë e ç'na duhet të bëjmë.

Ne jemi një vend që ka trashëguar vetëm një arti-zanat primitiv. Tash kemi një industri që plotëson çdo ditë e më tepër shumë nevoja, por na duhet të bëjmë shumë përpjekje për ta forcuar e për ta zgje-ruar industrializimin tonë socialist, derisa ne të kemi një industri moderne për të shfrytëzuar të gjitha re-zervat e brendshme që flenë ose shfrytëzohen pak dhe keq. Në këtë drejtim neve na duhet edhe ndihma e miqve.

b) Edukimi i kuadrove. c) Pasuritë e nëntokës sonë dhe perspektivat e

zhvillimit. Nga ritmi i zhvillimit të tyre varet edhe fuqizimi i ekonomisë sonë, edhe mundësia që t'ua shlyejmë miqve në kohë kreditë që na japin.

Mekanizmat. Mjetet për mekanizim dhe shumë lëndë të para ende jemi të detyruar t'i importojmë. Për këto, tani për tani, s'kemi si bëjmë, prandaj e çmojmë ndihmën nga miqtë.

ç) Ne jemi një vend malor dhe transporti kryesor, tani për tani, është ai automobilistik. Duhen ndërtuar e asfaltuar rrugët, pse në gjendjen aktuale ato i kon-sumojnë shumë automjetet. Ju do t'i shikoni rrugët tona dhe do të ndiheni krenarë për dy gjëra: për skodat tuaja të mirënjohura dhe për shoferët ta-në të mrekullueshëm, që i shfrytëzojnë shumë mirë ato.

133

Bujqësia Gjendja në të kaluarën. Hapja e tokave të reja.

Bonifikimet. Mekanizimet. Frutikultura.

Konkluzione.

Prita për vizitë dr. Polenën me të shoqen.

E MARTE 24 QERSHOR 1958

Me ftesën e Qeverisë së RP të Shqipërisë sot arriti për një vizitë .në vendin tonë një delegacion qeveritar çekosllovak i kryesuar nga kryetari i Këshillit të Mi-nistrave të Republikës Çekosllovake, shoku Viliam Shi-roki. E pritëm në aeroport.

Pritje në Kryeministri. Filluam bisedimet. Fola unël.

Asistuam në një koncert të dhënë për nder të Shi-rokit nga Teatri i Operës dhe i Baletit dhe Ansambli Shtetëror i Këngëve.


134 135

E PREMTE E SHTUNt

27 QERSHOR 1958 28 QERSHOR 1958

Dje dhe sot shoqërova Shirokin në Durrës. Mbrëmë

Shkuam në mbrëmjen e dhënë nga ambasada çe-

hëngrëm darkë së bashku në hotelin «Albturist» në

kosilovake për nder të Shirokit. Përshëndeta dhe unël. plazhin e Durrësit.

Paradite) për nder të mikut çekosllovak, u organi-zua një miting. Pasdreke Shiroki u nis për në Vlorë.


r

136

137

E DIEL 29 QERSHOR 1958

Mbaruam bisedimet me delegacionin qeveritar çe-kosllovak dhe nënshkruam deklaratën e përbashkët.

Dekoruam shokët çekosliovakë dhe organizuam një miting të madh në Tiranë. Folëm unël dhe Shiroki.

Mbrëmje nga ana jonë për nder të mysafirëve.


E 11£NR 30 QERSHOR 1958

Miqtë çekosllovakë u larguan për në Pragë. I për-collëm në aerodromin e Rinasit.

138 139

E ENJTE 3 KORRIK 1958

Kohët e fundit më kanë shqetësuar gabimet që po bëhen lidhur me kolektivizimin, pak më parë në Shke-dër, ku gjendja akoma nuk është rregulluar, e tani në Peshkopi. Shokët drejtues në këto rrethe nuk e kanë kuptuar me seriozitetin e duhur direktivën e Partisë se kolektivizimi duhet bërë në baza vullnetare, aq më te-për pastaj shokët e Peshkopisë që nuk kanë vlerësuar as kritikën që iu bë Shkodrës për këtë çështje.

Më duket se këto gabime e kanë burimin në të metat që ekzistojnë në metodën e punës udhëheqëse të Partisë, prandaj pikërisht këtu, në përmirësimin e më-tejshëm të kësaj metode, e përqendrova diskutimin tim në mbledhjen e sotme të Sekretariatitl.

PREMTE 4 KORRIK 1958

Mbledhja e Byrosë Politike mori në shqyrtim një numër çështjesh, ndër të cilat edhe këto:

— Mbi organizimin dhe shpërblimin e punës në kooperativat bujqësore;

— mbi zgjerimin e kompetencave të ministrive dhe të institucioneve të tjera qendrore si dhe të komiteteve ekzekutive të këshillave popullorë;

— mbi përdorimin e literaturës tekniko-shkencore dhe përhapjen e eksperiencës së përparuar në prodhim.

Sot u vu në qarkullim një vëllim i posaçëm me ma-teriale (pjesë nga artikuj e nga vepra të veçanta) të V.I. Leninit për luftën kundër revizionizmit në lëvizjen ndërkombëtare dhe ruse. Libri është përgatitur nën kujdosin e Institutit të Historisë së Partisë pranë KQ të Partisë.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, v611. 16, t. 92.

140 141

E HENE

7 KORRIK 1958

Sot shoku Spiro Koleka mbushi 50 vjeç. Me këtë rast të gjithë ne, shokët, morëm pjesë në ceremoninë e dekorimit të tij nga Presidiumi i Kuvendit Popullor.

E 111ËRKUR£

9 KORRIK 1958

Prita ish-atashetë ushtarakë sovjetikë në vendin tonë, gjeneralët Rodimcev, Glebov, Sokolov, që kanë ardhur me rastin e 15-vjetorit të ushtrisë sonë, si dhe gjeneralin Sergaçkov dhe kolonelin Rura, atashe ush-tarak pranë ambasadës sovjetike këtu.

Mbledhje solemne në sallën e Teatrit të Operës e të Baletit me rastin e 15-vjetorit të krijimit të Ush-trisë sonë Popullore.

r

I

142 143

r ►

E ENJTE

10 KORRIK 1958

Vizituam ekspozitën fotografike të ushtrisë.

Vizituam ekspozitën e armëve të ushtrisë në ae-rodromin e Tiranës.

TIRANË—PRAGË, E SIITUNfi

12 KORRIK 1958

Bashkë me Nexhmijen e fëmijët u nisa për pusini-me në Çekosllovaki. Në aeroportin e Pragës na priti shoku Dolanskil dhe të tjerë. Na kanë vendosur në një vilë, ku ka ndenjur dhe ka punuar shoku Gotvald gjatë kryengritjes së tetorit.

Vajtëm në ndeshjen e futbollit midis skuadrës sonë «Partizani» dhe «Progresul» të Rumanisë, që përfun-doi me rezultatin 1-1.

Pritje në Pallatin e Brigadave me rastin e 15- -vjetorit të krijimit të ushtrisë, ku fola unë.

1. J. Dolanski, ish-zëvendëskryerninistër dhe anëtar i By-rosë Politike të KQ të PK të Çekosllovakisë.

145 144 10 — 122

PRAGË, E HËN£ 14 KORRIK 1958

Dje dhe sot vizituam rrethet e Pragës. Pamë hi-drocentralin e madh mbi Vëlltavë dhe u ulëm në një restorant buzë lumit. Dita ishte e nxehtë, po vendi shumë i bukur. Vizituam me automobil qytetin e Pra-gës. Sot vizituam kështjellën e bukur të Prag& dhe ek-spozitën që ishte atje.

KARLOVI-VARI, E PREMTE 18 KORR1K 1958

U bënë tri ditë që kemi ardhur në Karlovi-Vari në këtë qytet të bukur balnear, të pastër, plot parqe e lule. Na kanë vendosur në vilën «Margaret». Atë ditë që erdhëm na vizitoi doktori Zymo, mjek i zoti, çek, ish-partizan dhe me rekomandimin e tij pardje fillova të kurohem me ujërat e banjave të famshme të këtij qyteti.

Kohën po e kalojmë këndshëm. Shëtitje, vajtje në kinema, bilardo etj. Në qytet ka lëvizje të madhe arti-stësh e regjisorësh nga tërë vendet e botës, mbasi në këtë periudhë këtu zhvillohet festivali ndërkombëtar i filmit.

Sot vajta në stadium, pashë ndeshjen e futbollit «Dinamo» e Tiranës — «Karlovi-Vari». Dolën barazim. Tanët mund të luanin më mirë.

Në Kollonadël takuam Furcevën me Firjubinin. Na ftuan për çaj në hotelin e tyre. Në rrugë takuam Ti-shenkon.

1. Vend i mbuluar në Karlovi-Vari, ku njerëzit mbushin gotat me ujë e i pijnë duke shëtitur.

147

r

r

KARLOVI-VARI, E SIITUNI3

19 KORR1K 1958* ÇEKOSLLOVAKI, E SHTINE

26 KORRIK 1958

Në një radiogram që i dërgova sot sbokut Hysnl, midis të tjerave, e porosita të organizohen manifestime kundër agresioni• irnperialist të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe të Britanisë së Madhe kundër Libanit dhe Jordanisë.

Takuam Valdek Roshenë, anëtar i Byrosë Politike të Partisë Komuniste Franceze.

Kjo javë ka qenë plot aktivitete, vizita nëpër qy-tete, takime me shokë e miq etj. Më kanë pëlqyer shumë qytetet që kam vizituar këto ditë, si Marianski- -Lazne, Lohet, Sokolovo, qyteti krejt i ri Ostravë, qyteti Jakovliev apo dy qytetet që pamë sot, Frantishkovi- -Lazne e qyteti Heb. Gjatë këtyre ditëve jam takuar me Valdek Roshenë, anëtar i Byrosë Politike të Partisë Komuniste Franceze, na kanë vizituar në shtëpi shokët Novotni, Kopecki, Firlinger e Hendrih me gratë e tyre.

Në qytetin e vogël historik Lohet, pamë kështje-llën e vjetër dhe ekspozitën e qeramikës. Pamë gjith-ashtu shtëpinë e moçme ku ka ndenjur Gëteja.

Para disa ditësh me Novotnin shkuam në festiva-lin e filmit, në «Grand Hotel Moska», ku pamë filmin «Doni i qetë» dhe takuam aktorët kryesorë të filmit.

Nga festivali kemi parë filmin e bukur italian «Rrugë të kaltra», filmin francez «Le cerf-volant» d'ne filmin indian «Mëma Indi».

148 149

ÇEKOSLLOVAKI, E MART2 29 KORRIK 1958

Vajtëm në Kinzhvar, vizituam kështjellën-muze të Meternikutl. Pamë çdo .gjë. Ciceroni që na shpje-gonte ishte njeri me kulturë, njohës i mirë e kompe-tent. Më bëri shumë përshtypje biblioteka e Meterni-kut, ku librat ishin lidhur shumë bukur. Hymë në një nga dhomat që mbahej e mbyllur dhe pamë një mumje të nxirë në një sarkofag prej druri.

1. Politikan e burrë shteti i Austrisë (1773-1859).

ÇEKOSLLOVAKI, E MP.RKUR£ 30 KORRIK 1958

Dje erdhi më takoi zëvendësministri i Jashtëm çe-kosllovak, Gregor. Më foli lidhur me vizitën zyrtare, që do të bëjmë ne në Çekosllovaki, në kthim të vizitës që pak kohë më parë bëri te ne delegacioni çekosllovak i kryesuar nga Shiroki.

Do t'i nis një radiograml Hysniut, ku t'i them për këtë vizitë, thjesht për ta ditur, si dhe për vizitën që më kanë bërë Novotni, Kopecki, Firlingeri, Baraku, Hendrihu me gjithë gratë e tyre.

Më 12-13 gusht do të mbaroj kurat dhe do të vi-zitoj disa qytete e qendra pune e do të kthehem në Pragë. Hysniu me siguri ka shumë punë se ka mbetur dhe vetëm, po unë jam në merak a ka rënë shi në atdhe dhe në ç'gjendje janë misri dhe pambuku. Do

1. Radiogrami ndodhet në AQP dhe mban datën 30 ko-rrik 1958.

150 151

t'i kërkoj të më bëjë një telegram të vogël. Unë jam mirë, edhe të tjerët janë mirë. Qyteti ku jemi është shumë i bukur dhe i këndshëm. Të korrat janë shumë të mira dhe njerëzit shumë të dashur.

ÇEKOSLLOVAKI, E ENJTE 31 KORRIK 1958

Vajtëm për gjah kaprolli në rrethin e Sokolovos. S'vramë asgjë.

Pyje të bukura, të spastruara, të mbajtura me kulturë, me rrugë të asfaltuara brenda. Shëtitja qe e këndshme.

152 133

SOKOLOVO, E PREMTE ÇEKOSLLOVAKI, E MARTË

1 GUSHT 1958 5 GUSHT 1958

Shëtitje buzë liqenit. Shkuam në Pilzen. Vizituam uzinat e mëdha ..Sko- da» dhe fabrikën e famshme të birrës «Pilzen».

U takuam me gjeneral Sokolovin, ish-atashe ush-tarak sovjetik në Tiranë.

Takim me Firlingerin.

Sot bënte vapë, 30-35 °.

154 155

PRAGË, E fIËNIR ÇEKOSLLOVAKI, E DIEL

11 GUSIIT 1953 10 GUSI1T 1958

Shokët çekosllovakë na kanë organizuar një pro-gram të gjerë pushimesh e vizitash, por edhe gjuetie. Këto ditë kam dalë disa herë për gjueti në rajone të ndryshme për gjah, si kaproll e sorkadhe. Me këtë rast kam shijuar edhe bukurinë e pyjcve të pastruara me kujdes e të mbajtura me kulturë. Kalimi nëpër to bëhet zakonisht në rrugë të asfaltuara. Kanë çekët bitum edhe për këto rrugë! Për sa i takon gjahut, herë kam vrarë e herë jo, sipas rastit. Sidoqoftë ky lloj pushimi më ka ndihmuar të bëj shëtitje të këndshme.

Tri-katër ditë më parë erdhën disa shokë nga Shqipëria për pushime. Më sollën lajme të gëzueshme nga atdheu. Atje çdo gjë shkon mirë.

158

Dje Hysniu më njoftoi për vrasjen barbare të qy-tetarit shqiptar Hasan Spatal nga ana e organeve ti-tiste. I dërgova sot Hysniut një radlogram 2 me udhëzi-me të hollësishme për veprimet që duhet të 13..:jrnë e masat që duhet të marrim për të vënë përpara për-gjegjësisë qeverinë jugosllave.

Midis të tjerave, i rekomandoja shokëve se, sipas mendimit tim, qeverisë jugosllave duhet t'i dërgohet një notë tjetër e rreptë proteste, duke e paralajmëruar për pasojat që mund të rrjedhin nga mospërgjigj ja notës sonë të parë (nota mund të shoqërohet edhe me disa masa konkrete në fushën e marrëdhënieve shtetë-

1. Në rrugën për t'u riatdhesuar nga RF e Gjermanisë në Shclipëri, Hasan Spata u ndalua në Beograd. Më 27 maj 1915 8 organet e sigurimit jugosIlav e rrëmbyen nga hoteli ku ishte vendosur nga ambasada jonë për të kaluar natën, e çuan në një karnp përgendrim4 dhe organizuan vrasjen e tij. Në përgjigje të kërkesave këmbënguiëse të Qeverisë sonë për kthimin e tij, autoritetet jugosllave deklaruan se ai ishte .vrarë gjatë për-pjekjeve për t'u arratisur».

2. Shih: Enver Hoxha, «Letra të zgjedhura*, vëll. 3, f. 52.

157

rore); nga ana e Ministrisë së Punëve të Jashtme të organizohet një konferencë shtypi me trupin diploma-tik, si dhe me gazetarët e huaj të akredituar në vendla tonë dhe me gazetarët vendas për demaskimin e this-tëve; radioja dhe shtypi të flasin për këtë krim të ti-tistëve, për demaskimin e tyre si vrasës e si shkelës të ligjeve e të normave ndërkombëtare; pa prekur çështje kufijsh e probleme territoriale, të mbrojmë të drejtat e shqiptarëve që jetojnë në trojet e veta në Ko-sovë e në vise të tjera shqiptare në Jugosllavi nga per-sekutimi i titistëve, zbatues të politikës shoviniste të kralëve serbë.

E porosita shokun Hysni që, përpara se të vendo-sin për masat që duhen marrë, propozimet e mia t'i diskutojnë në Byronë Politike dhe për çka do të ven-dosin, të më njoftojnë edhe mua.

Erdhi dhe u takua me mua Pajeta 1 dhe një shok tjetër i Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Ita-hane.

Pajeta përpiqet para meje të maskohet, por ai mbetet ashtu siç është, një revizionist.

1. Xhankarlo Pajeta, në atë kohë anëtar I sekretariatit të KQ të PK

ÇEKOSLLOVAKI, E MARTE

12 GUSFIT 1958

U takova me Skoçimaron, i cili erdhi më bëri nië vizitë. Ky është më i miri midis anëtarëve të udhë-heqjes aktuale të Partisë Komuniste Italiane, por nuk është i qëndrueshëm, edhe mund të bjerë në ujërat e revizionistëve.

158 159

PRAGE, E MERKURE 13 GUSHT 1958

U kthyem në Pragë. I bëra një vizitë shokut Shiro-ki në kryeministri. Vizitë kortezie.

ÇEHOSLLOVABI, E ENJTZ 14 GUSHT 1958

U nisëm për në Bërno. U takuam me sekretara e komitetit të partisë.

Vizituam një fabrikë qilimash, si edhe Austerli-cini. Nga kodra e muzeut pashë fushën e betejës, ku Napoleon Bonaparti në agim, në kohën e lindjes së die-llit mbi Austerlic, realizoi manovrën historike me dal-jen e befasishme të trupave të tij në krahët e austria-këve.

1. Vendi ku më 2 dhjetor 1805 N. Bonaparti mundi ush-tritë austro-ruse.

161

1

160

11 — 123

BERNO, E PREMTE BRATISLAVE, E SIITUNE

15 GUSHT 1958 16 GUSHT 1958

Në Bërno vizituam uzinën e traktorëve «Zetor». Në Bratislavë hëngrëm drekë me anëtarët e By-

rosë Politike. Në mëngjes me Bacilekun vizituam fa- brikën e panelave, apartamente dhe shkolla të qytetit.

Vizituam Spilberkun, qytetin dhe një fermë shte- tërore të rritjes së derrave.

Pasdreke shëtitëm me motoskaf mbi Danub. Ka- luam në ujërat austriake.

U nisëm për në Bratislavë.

Vizituam varrezat e ushtarëve sovjetikë.

Darkë nga Këshilli i Ministrave të Sllovakisë.

162 163

r

ÇEKOSLLOVAK1. r DIEL

17 GUSI1T 1958

Më shpunë në kështjellën e Topolcanit.

Pasdreke vajtëm për gjah. Plagosa një dre dhe pz.'s pak e gjetëm të vrarë.

ÇMOSLLOVAIKI, E II1RN2

1S GUSI1T 1958

Vizituam fabrikën e hëngrëm drekë në Shihac.

Vizituam muzeun e Banka Bistricës.

Vazlidojmë rrugën për në Tatra.

164 165

ÇEKOSILOVAEL E ENJTE 21 GIISHT 1958

Para disa ditësh arritëm në Tatra. Vizitë me au-tomobil e shëtibje në këmbë. Vizituam shokun Dolanski në «Javorina».

Fola në telefon me Nexhmijen dhe me fëmijët në Pragë.

Dola për gjah. Vrava një sorkadhe në Tatra Llom- nica.

Dje bëmë mbrëmje me shokët e Partisë Komu-niste Italiane, Gjermane, Finlandeze që ndodhen në Çekosllovaki. Mbrëmja quhej «Zhivanka», domethënë «Kukureci» sllovak.

Sot u nisëm për në Ostravë. Hëngrëm drekë në Zhilina dhe biseduam me udhëheqësit e krahinës. Arri-tëm në Ostravë në mbrëmje dhe fjetëm në një vilë jashtë Ostravës.

OSTRAV£, E PRE5ITE

22 GUSHT 1958

Vizituam Nova Hutën (Metalurgjia e re), fabri-kën e nikelit, atë të ndërtimit të makinave «Hengen» dhe qytetin ku ndodhet uzina metalurgjike.

Për darkë te Kopecki.

r

166 167

ÇEKOSLLOVAKI, E SIITUNË

23 GUSHT 1958

U nisëm për në Gotvaldov. Vizituam fabrikën e këpucëve dhe pasdreke u

kthyem me avion në Pragë. Kështu mbaroi udhëtimi shumë I këndshëm dhe interesant nëpër Çekosllovaki.

PRAGË. E Mr.REUR£

27 GUSHT 1958

Gjatë këtyre ditëve bashkë me Nexhmijen kemi bërë disa vizita. Vizituam ambasadën tonë, vajtëm pa-më Lidicen, e cila, ashtu si Borova jonë, u bë shkrumb e hi nga hitlerianët dhe u mbulua me gjakun e grave, të pleqve e të fëmijëve të pafajshëm.

Dje vizituam muzeun «Klement Gotvald» në Pra-gë, dhe sot në Mauzoleun e Gotvaldit vendosëm një kurorë me lule. Vizituam muzeun «Lenin».

Sot ishim për darkë te Shiroki. Ishin edhe anë-tarët e Byrosë Politike të KQ të Partisë Komuniste të Çekosllovakisë.

168 ' 169

PRAGË, E ENJTE

28 GUSHT 1958

Nesër nisemi për në Shqipëri.

I tregova Nexhmijes për vdekjen e babait të saj. Lajmin për këtë vdekje unë e kisha marrë që më 8 gusht, por nuk i tregova Nexhmijes për të mos e dësh-përuar gjatë kohës që ndodheshim këtu.

E PREMTE

29 GUSHT 1958

U nisëm me avion nga Praga dhe arritëm në Ti-ranë.

r

Vizituam ambasadorin tonë në shtëpinë e tij.

170 171

E HËNË

1 SHTATOR 1958

Sot pasdite populli i Tiranës zhvilloi një miting të madh me rastin e hapjes së muajit të miqësisë shqip-taro-sovjetike. Nga ballkoni i Komitetit Ekzekutiv të

të Qytetit, ku kishim dalë, folën shoku Hysni Kapo, me cilësinë e presidentit të Shoqërisë së Miqësisë Shqi-përi—Bashkimi Sovjetik dhe shoku N.T.Sizov, kryetar

delegacionit kulturor të Shoqërisë së Miqësisë BRSS--Shqipëri.

E PREMTE

5 SLITATOR 1958

Prita në selinë e Komitetit Qendror delegacionin parlamentar bullgar të kryesuar nga Dimitër që po bën vizita në vendin tonë.

Në mbrëmje shtruam një darkë në Pallatin e Bri-gadave për nder të delegacionit parlamentar bullgar.

1. IN;r8 atë kohë kandidat 1 Byrosë Politike të KQ të PK Bullgare dhe anëtar i Presidiumit të Asamblesë Popullore të Bullgarisë.

r

172 173

174

E DIEL

7 SHTATOR 1958

Agjencia TASS njofton se më 5 shtator u mbajt plenumi i KQ të Partisë Komuniste të Bashkimit So-vjetik, ku u vendos për thirrjen e Kongresit të 21-të të jashtëzakonshëm të Partisë për shqyrtimin e shifra-ve kontrolluese të zhvillimit të ekonomisë për vitet 1959-1965 dhe mori vendimin përkatës.

Njoftohet, gjithashtu, se plenumi liroi Bulganinin nga detyra e anëtarit të Presidiumit të KQ të PK të BS.

E HENE

8 SIITATOR 1958

Mbledhje e Presidiumit të Kuvendit Popullor. Bë-ra disa ndërhyrje të vogla lidhur me interpretimin e disa dispozitave të Kodit Penal të vitit 1948.

U diskutua edhe për dekorimet e dëshmorëve të Luftës Nacionalçlirimtare. Shpreha mendimin që duhet të përcaktohen kriteret për dhënien e të tria llojeve të medaljeve.

Nuk është e thënë që tërë dëshmorëve t'u jepet patjetër Medalja e Trimërisë; edhe vendosja e një pllake përkujtimore me emrat e dëshmorëve të një fshati ose të një lokaliteti, me motivacionin përkatës, është një kënaqësi për familjet e dëshmorëve, pran-daj për këtë çështje s'duhet vepruar gjithnjë njëlloj.

Ambasadori korean dha sonte një pritje në hotel «Dajti.» me rastin e 10-vjetorit të shpalljes së Repu-blikës Demokratike Popullore të Koresë. Mora pjesë.

175

E MARTR 9 SHTATOR 19511

Takim me ambasadorin kinez. I shpreha edhe një herë qëndrimin e patundur të Partisë sonë, të Qeve-risë së Republikës sonë Popullore dhe të mbarë po-pullit shqiptar në përkrahje të çështjes së drejtë të popullit kinez kundër ndërhyrjes brutale, provoka-cioneve e komploteve të imperializmit amerikan e rea-ksionarëve të Çan Kai Shisë në çështjet e brendshme të Kinës, e veçanërisht, kohët e fundit, në ngushticën e Tajvanit.

Mora pjesë në pritjen e dhënë nga ambasada gare me rastin e 14-vjetorit të çlirimit të Në pritje fola edhe unë 1 .

Sot në «Zërin e popullit» botohet artikulli ynë: «Politika nacional-shoviniste e revizionistëve jugosIla-vë kundër shqiptarëve të Kosovës, Maqedonisë e Malit të Zi».

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 16, L 116.

E DIEL 14 SHTATOR 1958

Pasnesër mbushen 16 vjet që nga data historike kur u mblodh Konferenca e Pezës. Sot vajtëm në Pezë, ku ishte organizuar një miting i madh. Kishin ardhur qindra banorë e punonjës të Tiranës dhe të fshatrave përreth. Entuziazmi i popullit ishte në kulm.

Përshëndeti shoku Gogo Nushi.

176 12 — 122 177

F. MARTE 16 SHTATOR 1958 E PREMTE

10 SHTATOR 1958

Në mbledhjen e Byrosë Politike, ku morëm në shqyrtim studimin mbi shifrat kryesore të parapro-jektplanit të tretë pesëvjeçar (1961-1965), midis të tje-rash, bëra disa vërejtje parimore lidhur me paraqitjen e këtij studimi.

Në radhë të parë organet e përpunimit të planeve dhe udhëheqja e Partisë duhet të kenë më shumë kuj-des për t'i studivar më thellë problemet e planit, se-pse përgjegjësia për ato që vendosen të përfshihen në plan, është e madhe. Kjo kërkon që shokët e Ple-numit të Komitetit Qendror të jenë në dijeni se ku janë bazuar e sa të mbështetura janë të dhënat për orientimet kryesore të planit, që përbëjnë palcën kurrizit të një plani pesëvjeçar.

Kjo është e domosdoshme për dy arsye, theksova në diskutimin tim:

Së pari, se për perspektivën e ndërtimit të so-cializmit që përcakton plani pesëvjeçar duhet të ven-dosë udhëheqja e Partisë dfie, së dyti, se është një shkollë e madhe për udhëheqjen e Partisë kur u futet studimeve të tilla, mbasi kështu njihet me thelbin e çështjeve në lidhje me planin perspektiv.

Takim me delegacionln parlamentar hungarez të kryesuar nga Karoli Kishi, që ka ardhur për vizitë në vendin tonë.

Pritje për delegacionin në Pallatin e Brigadave.

1. Në atë kohë anëtar i Byrosë Politike të KQ të Partis8 Pu-nëtore Socialiste Hungarisë dhe kryetar i Komisionit të Punëve të Jashtme të Asamblese Kombtare të RP të Hun-garisë.

178 179

E SHTUNR

20 SHTATOR 1958

Pritje në ambasadën hungareze me rastin e vizi-tës në vendin tonë të delegacionit parlamentar hunga-rr?z. Folën ambasadori hungarez si dhe kryetari i de-lcgacionit, Karoli Kish. Fola edhe unë.

E MERICURR

24 SHTATOR 1958

Mbledhje e zakonshme e Byrosë Politike, ku dis-kutuam rreth raportit «Mbi disa çështje të punës or-ganizative të Partisë».

Në diskutimin tim 1 u përqendrova kryesisht në idenë që format e punës organizative të Partisë duhet të jenë të ndryshueshme në përshtatje me kushtet, e jostatike, gjë që kërkon, në radhë të parë, aktivizimin e gjithë kuadrove të Partisë, sidomos të anëtarëve të plenumeve të komiteteve të Partisë.

Numri i sotëm i gazetës «Izvestia» i kushtohet ve-ndit tonë. Në këtë numër përfshihet edhe një artikull imi.


r

180 181

E PREMTE

26 SIITATGR 1958

Mbledhje e Sekretariatit. Midis problemeve të tje-ra, diskutuamf edhe për punën e organizatës së Par-tisë në. Kantierin e Bonifikimit të Thumanës.

Komiteti i Partisë i Rrethit të Krujës nuk është marrë seriozisht me këtë aksion, nuk e ka vënë uiin në zjarr, si i thonë fjalës, që të marrë masa organi-zative dhe politike për sqarimin dhe për mobilizimin e fshatarësisë në ndërtimin e kësaj vepre. Dhe më e keqja është se ky komitet partie nuk ka menduar për ta krijuar me kohë organizatën-bazë të Partisë në kantierin e Thumanës, e cila qysh në fillim do ta udhëhiqte punën me seriozitet.

Diskutuam2 edhe për probleme të zhvillimit të kulturës në fshat, për rëndësinë e sigurimit të kua-drit të kulturës dhe të artit për në fshat dhe në qytet.

E MERKURË

1 TETOR 1958

Sot vizituam dy ekspozita kinezet të hapura në Tiranë dhe në mbrëmje morëm pjesë në pritjen e dhë-në nga ambasadori Lo Shi Gao me rastin e përvjetorit të shpalljes së RP të Kinës. Folëm unë 2 dhe ambasado-ri kinez.

r

1. «RP e Kinës në rrugën e transforrnItneve të mëdha» dhe «Arti grafik kinez-.

2. Enver Iloxha, Vepra, vëll. 16, L 156.

1. Shth: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 16, f. 149. 2. Po aty, f. 153.

182

183

E ENJTE

2 TETOR 1958

Vizitë në disa rrethe të Jugut. U nisa për në Vlorë.

TEPELENE, E SHTUNE

4 TETOR 1958

Gjatë rrugës për në Tepelenë u ndala dhe vizitova shkollën 7-vjeçare «Selam Musai» të Sinanajt, ku bi-sedova me mësues, nxënës e kooperativistë të Sinanajt e të fshatrave përreth, të cilët më njohën me përpa-rimet që kanë arritur e me problemet që u dalin.

Shumë ngrohtë e ndjeva veten edhe midis koope-rativistëve të Dukajt, me të cilët bisedova për punët e kooperativës, për perspektivat e saj etj.I..

Vizitova varrezat e dëshmorëve në Tepelenë. Pas-taj vajta në shkollën 7-vjeçare të qytetit, ku u takova dhe zhvillova një bisedë me arsimtarët 2 ; u dhashë disa këshilla që mund t'u vlejnë për punën në të ardhmen dhe i urova për suksese të mëtejshme.

Arrita në Memaliaj, ku ishte organizuar një mi-ting me punëtorët e Minierës së Qymyrgurit. Mbasi

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 16, f. 166. 2. Po aty, P. 169.

184 185

u fola punëtorëve në këtë mitingl, vajta vizitova disa nga banesat, mensat e fjetoret e tyre.

U nisa për në Përmet.

PERMET—BERAT, E DIEI, Bisedë me shokët drejtues të Përmetit. 5 TETOR 1958

Vizitova kooperativën e Kutalit, që është një nga kooperativat më të vjetra të rrethit të Përmetit. Bëra një bisedë me kooperativistëti.

Vizitova repartin ushtarak të Përmetit. Takim dhe bisedë me oficerët dhe me ushtarët e repartit 2 .

U nisa për në Berat. Gjatë rrugës u ndala dhe bi-sedova me kooperativistët e Rehovës, të Terpanit e të Paraspuarit.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 16, f. 175. 2. Po aty, E. 178.

187


186

E MARTË

7 TETOR 1958

Dje bëra vizitë në kooperativat Starovë, Velabisht etj. Në qendrën e kooperativës së Starovës u organizua një miting, ku u fola kooperativistëvel.

Bëra një vizitë, gjithashtu, në Ndërmarrjen Bujqë-sore të Beratit. Atje është bërë një punë shumë e mirë për rritjen e pemëve frutore, sidomos të fiqve, me të cilët është mbjellë një bllok i tërë.

Vizitova shkollën pedagogjike «1 Maji» të Beratit. U takova dhe bëra një bisedë me arsimtarët e shko-llave të mesme të qytetit 2.

Sot vizitova kooperativat Lapardha dhe Çiflik. Mi-tingje dhe biseda me kooperativistët.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 16, f. 181. 2. Po aty, f. 187.

1 88

Bisedë me sekretarët e organizatave të Partisë dhe me kuadrot drejtues të kooperativave bujqësore të zo-nave malore të Beratiti.

U nisa për në Tiranë, ku mbërrita në mbrëmje.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 16, P. 183.

189

E MËRKURE

15 TETOR 1958

Nesër kam 50-vjetorin e lindjes, por shumë shokë dhe miq erdhën që sot për të më uruar.

Paradite, aky nga ora 10 0°, në Presidiumin e vendit Popullor m'u dorëzua titulli i lartë i «Heroit të Punës Socialiste» Isha shumë i emocionuar nga k y nder i madh që më bëri Partia ime e dashur, anëtar besnik i së cilës jam dhe do të jem gjithë jetën. Me këtë rast foli shoku Pilo Peristeri, fola edhe unë.

Me mirënjohje të thellë i falënderova shokët për vlerësimin e lartë që i bën; punës sime, duke i sigu-ruar se këtë titull të lartë do ta mbaj me nder derisa të kem jetën, duke luftuar me të gjitha forcat e mia për forcimin e Partisë sonë të lavdishme dhe për lum-turinë e popullit. Mbi çështjet e Partisë cihe të llit nuk mund të vihet

E ENJTE

16 TETOR 1958

Sot ishin të shumtë shokët dhe miqtë që erdhën më uruan për 50-vjetorin e lindjes.

Me këtë rast Byroja Politike dha një darkë.

190 19 1

E MARTP 21 TETOR 1958

Më njoftuan se i ngarkuari i jashtëzakonshëm dhe ministër fuqiplotë i Republikës Arabe të Bashkuar, kërkon takim me mua. Do ta pres nesër, më 22, në orën 12" Porosita që në pritje të ndodhet edhe zë-vendësministri i Punëve të Jashtme, Vasili [Nathanaili).

E HEN£ 27 TETOR 1958

Mora pjesë në punimet e Konferencës Kombëtare të Tregtisë Socialiste.

Takim me shokët finlandezël, që ishin për pushi-me te ne.

Darkë e shtruar për nder të shokëve nga Partia Komuniste e Finlandës dhe nga Partia Komuniste e Indonezisë, që ndodhen në vendin tonë për pushime.


192 13 — 122 193

E MART£

28 TETOR 1958

Mbledhja e Byrosë Politike. Përveç të tjerave, në këtë mbledhje diskutuam

edhe raportin «Mbi masat që duhen marrë për shtimin me ritëm më të shpejtë të prodhimit të mishit dhe të qumështit», si dhe projektvendimin për pjesëmarrjen në punë fizike të kuadrove dhe të nëpunësve. Të dyja këto çështje do t'i paraqiten Plenumit të ardhshëm të Komitetit Qendror, i cili do t'i shqyrtojë edhe më mirë këto probleme e sidomos të parin që ka të bëjë me rritjen e mirëqenies së popullit. Në diskutimin tim u përqendrova kryesisht në idenë që t'i sigurojmë popu-llit sa më shumë mish e qumësht me forcat tonal.

E MP-RHURE

29 TETOR 1958

Lexova informacionin për çështjet dhe kërkesat që më ngritën gjatë vizitave që bëra këtë muaj në disa rrethe të Veriut. Sipas këtij informacioni, një nga këto kërkesa ka qenë «që shteti të mos administrojë pyjet e gështenjave të Tropojës, por t'ua japë në pronësi kooperativave bujqësore! Shteti të ushtrojë vetëm kon-troll pyjor e të mos harxhojë asnjë fond për pastrim e mbarështim» etj.

Kjo nuk më duket zgjidhje me vend. Veçanërisht për pyjet me gështenja të Tropojës, jam i mendimit, të mos ngutemi me ua dhënë për pronë të përhershme kooperativave, pse ato janë pasuri e madhe shtetërore. Të gjenden mënyra të tjera interesimi për shtetin d'ne për kooperativat.

Mbledhja e sotme e Sekretariatit mori në shqyrtim edhe çështjen e administrimit të dokumenteve në Parti. U theksuan disa dobësi në këtë drejtim në punën e komiteteve të Partisë të rretheve Shkodër e Elbasan.

Problemi i administrimit të dokumenteve në Parti 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 18, f. 230.

194 195

ka rëndësi të madhe për forcimin e Partisë e të kua-drove të saj.

Në ndërgjegjen e komunistëve, theksova në dis-kutimin tim, të forcohet rëndësia e problemit të ad-ministrimit të dokumenteve në Parti, ruajtja e teserës, serioziteti i rekomandimeve.

Lidhur me këto çështje propozova që, përveç pro-jektvendimit, të botohet edhe një artikull në gazetën «Zëri i popullit».

E SHTUNË

1 NENTOR 1958

Kohët e fundit, shokët sovjetikë e cilësuan sulm provokues të reaksionit ndërkombëtar dhënien e çmi-mit «Nobël» për vitin 1953 romanit •Doktor Zhivago» të Boris Pasternakut.

Ky roman, i cili nuk u pranua nga redaksitë e re-vistave dhe të shtëpive botuese të Bashkimit Sovjetik, për urrejtjen që shpreh ndaj mënyrës së jetesës sovje-tike, për frymën antipopullore dhe armiqësore ndaj revolucionit socialist, është nxjerrë në Perëndim ku është botuar e propaganduar me pompë. Tash duke i >7- dhënë çmimin «Nobël»,Doktor Zhivagos» së Paster-nakut _vepër me përmbajtje të thellë antisocialiste, borgjezia sh reh qëndrimin e saj reaksionar ndaj ko-muruzmit në përgjithësi e ndaj popujve sovjetikë në veçanti.

Sipas njoftimeve të TASS-it mësojmë se qeveria sovjetike e lejon Pasternakun të dalë jashtë shtetit për të marrë çmimin «Nobël» si dhe, po të dëshirojë, mund të largohet përgjithmonë nga Bashkimi Sovjetik!

Nga ana tjetër, në Moskë është mbajtur një mble-dhje e shkrimtarëve ku u aprovua vendimi për për-

197 196

jashtimin e Pasternakut si anëtar i Lidhjes së Shkrim-tarëve të Bashkimit Sovjetik, dhe u aprovua një rezo-lutë në të cilën i kërkohet qeverisë sovjetike t'i heqë tradhtarit Pasternak nënshtetësinë sovjetike1

E MARTE

4 NËNTOR 1958

Dje u mblodh Plenumi i 11-të i Komitetit Qendror të Partisë. Në emër të Byrosë Politike mbajta raportin

masat që duhen marrë për shtimin me ritëm më të shpejtë të prodhimit të mishit dhe të qumështit»i.

1 3 1-ë mbledhje-u shqyrtua edhe çështja-mbi të kuadrove. dhe të nëpunësve.

Vazhduan edhe sot diskutimet për problemet që u shtruan në Plenum. Mbasi u morën vendimet për-katëse, Plenumi u mbyll.


198 199

E MERRURE 5 1VENTOR 1958

Ishim në mbledhjen solemne me rastin e 15-vje-torit të themelimit të Bashkimit të Grave të Shqipë-risë. Salla e Teatrit të Operës dhe të Baletit ishte mbu-shur me qindra gra punëtore e patriote, të ardhura nga

gjithë vendi. Në fytyrat e tyre shprehej gëzimi për jetën e re

dhe dashuria e pakufi për Partinë. Mbledhjen e hapi shoqja Vito Kapo, pastaj foli

Nexhmija.

E PREMTE 7 NËNTOR 1958

Pritje në hotel «Dajti» nga ambasadori sovjetik me rastin e 41-vjetorit të Revolucionit të Madh Socialist të Tetorit. Folai për këtë datë me rëndësi të madhe his-torike. Foli dhe Ivanovi.

r

4.

1. Shih: Enver Hoxha,. Vepra, vëll. 16, f. 390.

200

201

r

E SHTUNR

E MRRKURR 8 NRNTOR 1958

12 NRNTOR 1958

Sot u mbushën 10 vjet që nga krijimi i uzinës «Enver». Isha i pranishëm në këtë festë jubilare të punëtorëve të kësaj uzine. Punëtorët ishin shumë en-tuziastë. Mbas përshëndetjes që bëri shoku Adil, vi-zituam ekspozitën e prodhimeve të reja.

Në fund i urova punëtorët, duke i përgëzuar për rezultatet që kanë arritur, dhe për suksese të mëtej-shme në plotësimin e detyrave.

Në selinë e Komitetit Qendror të Partisë prita de-legacionin e Federatës Demokratike Ndërkombëtare të Grave dhe përfaqësueset e grave të Algjerisë, Tuni-zisë, Sirisë, Libanit dhe Irakut që kanë ardhur për vi-zitë miqësore në Shqipëri dhe me rastin e 15-vjetorit të themelimit të BGSH.

202

203

E ENJTE

13 NËNTOR 1958 E SHTUNE

15 NENTOR 1958

Mbledhje e Byrosë Politike. Diskutuami rreth ra-portit «Mbi gjendjen dhe masat për zhvillimin e më-tejshëm të peshkimit». Gjendja në sektorin e peshkimit është e pakënaqshme, planet nuk realizohen dhe kjo gjendje e bën këtë sektor një nga degët më të prapa-mbetura të industrisë ushqimore. Nuk mund të ecet më kështu, prandaj organizatat e Partisë duhet të pu-nojnë seriozisht në këtë drejtim.

Takim me ambasadorin hungarez. Më dorëzoi një letër nga Kadari në përgjigje të letrës sonë të datës 7 tetor, me anë të së cilës u kërkonim një kredi fare modeste për ta përdorur gjatë pesëvjeçarit të tretë.

Na njoftojnë se nuk mund ta plotësojnë kërkesën tonë «për shkak të vështirësive që u kanë shkaktuar ngjarjet e vitit 1956». Të jetë kjo arsyeja e vërtetë?!


Mbledhje e Sekretariatit. Morëm në shqyrtim ra-portin e Këshillit Qendror të Bashkimeve Profesionale për zhvillimin e mëtejshëm të garave socialiste. Lidhur me këtë problem Sekretariati i Komitetit Qendror dha një varg porosish për Këshillin Qendror të Bashki-meve Profesionale, për këshillat e rretheve dhe për or-ganizatat e bashkimeve profesionale, që do t'u vlejnë shumë atyre për një organizim më të mirë të punës.

Sekretariati porositi që kontrolli dhe ndihma e Partisë në bashkimet profesionale të jenë të vazhdue-shme, që këto të bëhen ndihmëse e rezerva e Partisë në edukimin dhe në mobilizimin e klasës punëtore. Në këtë mbledhje u diskutua edhe për një varg çështjesh të tjera.

Sot mora informacionin që u kisha kërkuar sho-këve të sekretarisë për mënyrën se si veprohet e ç'bë-het me letrat e ankesat e popullit pasi i shikoj unë, si zbatohen e si ndiqen porositë që jap etj. Sigurisht tani, për çdo letër që vjen nga populli, tregohet më shumë

204 205

kujdes dhe janë bërë ndryshime pozitive në shqyrtimin dhe ndjekjen e tyre. Por m'u krijua përshtypja se për-sëri puna lë akoma për të dëshiruar e, në radhë të parë, për atë që unë e quaj themelore: si kërkohet zgjidhja e drejtë, parimore dhe e partishme për an-kesat që kanë njerëzit. Për shembull, më tërhoqi vë-mendjen çka thuhet në informacionin që më dhanë shokët: «Të gjithë personave që dërgojnë telegrame, letra ose parashtrojnë ankesa verbale, u japim përgji-gje me anë të komiteteve të Partisë».

• Çështja se kush duhet ta zgjidhë drejt e me par-tishmëri një ankesë ose kërkesë të popullit, për men-dimin tim (flas kur letra më drejtohet mua persona-lisht), është një çështje parimore. Gjersa letra më drej-tohet mua dhe unë porosis të shihet, ose të zgjidhet, shokët që do ta zbatojnë këtë porosi duhet të më njof-tojnë për fatin e saj dhe përgjigjja personit t'i jepet në emrin tim.

E DIEL 16 NENTOR 1958

Sot votuam për gjyqtarët popullorë. Edhe këtë herë, ashtu si gjithnjë, zgjedhjet për gjyqtarët popu-Ilorë qenë shprehje e gjallë e unitetit të pathyeshëm të popullit tonë, e unitetit të tij të çeliktë me Partinë. Gjithë Shqipëria sot është në festë.

200 207

perativës së tyre, por u interesova veçanërisht për zhvillimin e blegtorisë, sa e kanë rritur numrin e kre-rëve, ç'rezultate kanë arritur në përmirësimin e racës së bagëtive etj.

KORÇË, E MERKURE

19 NENTOR 1958

Pardje u nisa dhe mbërrita në Korçë. Në organizatën e Partisë të këtij rrethi punova

vendimin e Plenumit të Komitetit Qendror për shtimin e mishit e të qumështit.

Dje vizitova Fabrikën e Trikotazhit. Kjo është një fabrikë me perspektivë, punëtorët korçarë punojnë mirë. U takova dhe pata një bisedë me ta për një varg problemesh të prodhimit, që u dalin atyre në punë e sipër.

Sot bëra vizitë në Ndërmarrjen Bujqësore Shte-tërore të Maliqit. Pashë lopët hungareze të sjella ri-shtas.

Vizitë në kooperativën bujqësore të Bulgarecit. Bi-sedova me kooperativistët për shumë çështje të koo-

208 209 14 - 122

KORÇE, E ENJTE 20 NENTOR 1958

Sot dola shëtitje me këmbë në qytet. Kisha kë-naqësi të madhe që shëtisja në rrugët e qytetit ku kam kaluar një pjesë të rinisë sime si nxënës e mësues i Li-ceut.

Ecja dhe ndër mend më vinin të gjalla kujtimet e atyre kohëve plot aktivitet revolucionar në këtë qy-tet të dashur për mua.

KORÇË, E SHTUNE 22 NENTOR 1958

Filloi punimet aktivi i Partisë i rrethit të Korçës, i cili punoi vendimet e Plenumit të 11-të të Komitetit Qendror të Partisë. Në fund të aktivit fola edhe unël.


210 211

në «Midhi Kostani», në leshpunuesit dhe në këpucarët, ku u njoha nga afër me punën e tyre, me sukseset, me vështirësitë që hasin e me nevojat që kanë. Punojnë bukur e me cilësi. Perspektivat e tyre janë të mira.

KORÇE. E MARTE

25 NËNTOR 1958

Pardje vizituam vreshtat e Poloskës. Takim me po-pullin.

Pata një bisedë me profesor Kondën.

Dje pata një takim me punonjësit e arsimit të rre-thit të Korçës. U fola 1, midis të tjerash, edhe për rën-dësinë e madhe që ka vendimi i Plenumit të fundit të Komitetit Qendror për përmirësimin e mëtejshëm të jetës së popullit, për detyrat që u dalin atyre për zbër-thimin e këtij vendirrai në masat, si dhe për punën e gjifhanshme që duhet të bëjnë.

Sot bëra vizita në disa qendra pune: Në kooporativën e veshmbathjes, në zdrukthëtari-


212 S13

r

E MËRKURE

E PREMTE

28 NENTOR 1958

28 NENTOR 1958

U nisa nga Korça dhe mbërrita në Tiranë. Mora pjesë në mbledhjen solemne të organizuar me rastin e 14-vjetorit të Çlirimit të Atdheut dhe 46-vje-torit të Shpalljes së Pavarësisë. Foli shoku Adil Çarçani.

U takova me kryetarin e delegacionit të Shoqatës për Marrëdhëniet Kulturore me vendet e huaja të RSS të Azerbajxhanit, që ka ardhur në vendin tonë.

214

215

E SHTUNIE

29 NËNTOR 1958

Gjithë Shqipëria ka festë dhe gëzon. U bënë 14 vjet që populli ynë, nën udhëheqjen e

Partisë së tij të lavdishme, jeton i lumtur. Edhe më i lumtur do të jetojë në të ardhmen. Të gjitha ia de-dikojmë Partisë së dashur.

Shkuam për ngushëllim në ambasadën bullgare, për vdekjcn e shokut Georgi Damianovi.

Në darkë morëm pjesë në pritjen që u organizua në. Pallatin e Brigadave me rastin e festës së Çlirimit.

1. Georgi Damianov, në atë kohë anëtar i Byrosë Politike ta Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Bullgare, pre-sident i Presidiumit të Asamblesë Popullore të RepubliUs Eo-pullore të Bullgarisë.

E MERKURE

S DHJETOR 1958

Sot filloi punimet sesioni i dytë i legjislaturës së katërt të Kuvendit Popullor, që diskutoi dhe aprovoi njëzëri në parim projektligjin «Mbi sigurimet shoqërore e shtetërore». Aprovimi kapitull më kapitull i këtij pro-jektligji do të përfundojë nesër paradite.

216 217

TIRANP.-NIOSKË, F. MARTË MOSKË, E MERRITHE 9 DIIJETOR 1958 10 DHJETOR 1958

r.

U nisëm për në Moskë. Po sot, në orën 19 0° na priti Hrushovi. I paraqitëm disa çështje lidhur me planin tonë të ardhshëm pesëvjeçar (1961-1965). Këtë radhë na u duk se shkoi mirë biseda. Na premtuan ndihma. Darkë në Kremlin.

Rezidencën na e kanë caktuar në Kremlin. Në mbrëmje shkuam në teatrin «Balshoi», zhvi-

llohej dekada e artit dhe e kulturës uzbeke.

218

219

MOSKE, E HËNË

MOSKE - BUDAPEST, E MARTZ

15 DHJETOR 1958 16 DHJETOR 1958

Asistuam në mbledhjen e plenumit të Komitetit Qendror të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik për bujqësinë. Shifrat e planet për të ardhmen, që pa-raqiti në raportin e tij shoku Hrushov, janë kaq të lar-ta, sa s'ke si të mos habitesh. Ne ia njohim pasionin e veçantë shokut Hrushov për bujqësinë, sidomos për «kukuruzin», kështu që, në ato shifra që të marrin me-ndjen, shohim edhe dozat e pasionit e të subjektivizmit. Por zemra na e do që të bëhen realitet. Duam ta sho-him Bashkimin Sovjetik të lulëzojë e të zhvillohet pa-reshtur, për të mirën e popujve sovjetikë dhe të kam-pit të socializmit.

U nisëm nga Moska për në Tiranë.

Ndaluam në Budapest, pse koha ishte e keqe. U takuam me Kadarin dhe shokë të tjerë. Bisedi-

met ishin të përzemërta.

220

221

r

E MËRKURË

17 DHJETOR 1958

Mbërritëm në Tiranë, pas një ndalese në Hungari për arsye të kohës së keqe.

E MARTE

23 DHJETOR 1958

Mbledhja e Byrosë Politike (mbi aprOvimin e ra-portit dhe të projektvendimit mbi realizimin e planit, që do t'i paraqitet Plenumit të Komitetit Qendror).

Më duket se Komisioni i Planit të Shtetit ndjek vetëm një metodë në përgatitjen e raporteve, prandaj këto për çdo vit janë uniforme. Raporti që na ishte paraqitur nuk kishte karakterin e një materiali kritik ku të reflektohet gjithë eksperienca e Partisë dhe e pushtetit në problemet kryesore. Këtë vërejtje e vura në dukje dhe në diskutimin tim. Propozova t'i bëhen disa shkurtime raportit dhe sugjerova një numër pro-blemesh që do të ishte mirë të trajtoheshin atje.

223 222

E ENJTE

2$ DIIJETOR 1958

Prita delegacionin e Komsomolit që po bën vizita në vendin tonë.

Pasdite prita shkrirntarin sovjetik Pervencev dhe regjisorin e filmit tonë të ardhshëm «Furtuna». Në pritje ishte edhe Nexhmljal. Biseda që patëm gjatë kë-tij takimi ishte e përzemërt, miqësore.

1. Nexhmije Hoxha, në atë kohë deejtore e Drejtorisë së Arsimit dhe të Kulturës në Komitetin Qendror të PPSH.

E PEEMTE

26 DILIETOR 1958

Mbledhja e Plenumit të 12-të të Komitetit Qe-ndror të. Partisë. Dëgjuam raportin e Byrosë Politike «Mbi realizimin e planit dhe të buxhetit të shtetit për vitin 1958 dhe detyrat që dalin për vitin 1959».

r

224 225 15 — 122

E SHTIINE

27 DHJETOR 1958

Pas diskutimeve, Plenumi i 12-të i Komitetit Qe-ndror i mbaroi punimet. Ai analizoi në mënyrë të gjithanshme realizimin e planit të këtij viti dhe dety-rat që dalin për vitin 1959. Plenumi u zhvillua në një frymë të shëndoshë luftarake, shokët diskutuan shumë mirë, vunë në dukje realizimet, të metat dhe vështi-rësitë që dalin.

Në fjalënt që mbajta në mbyllje të punimeve, pa hyrë në detaje, përmenda disa detyra që u dalin sek-

torëve të ndryshëm për vitin e ardhshëm.

E DIEL

28 DHJETOR 1958

Pamë operën tonë «Mrika» të kompozitorit Prenk Jakova. Është opera e parë shqiptare. Më pëlqeu shu-më. Autori i kësaj opere ka bërë një punë të lavdërue-shme; muzika që ka kompozuar ai është melodioze, e mbështetur në muzikën tonë popullore, sidomos në rnotivet e Veriut, që ai i ka përpunuar me mjeshtëri. Kjo vepër do t'u hapë rrugën edhe të tjerave të kësaj gjinie te ne.

r


226 227

E 11ËNTE

29 DHJETOR 1958

Prita autorët e operës së parë shqiptare «Mrika», Prenk Jakovën, Llazar Siliqin e të tjerë. 1 përgëzova artistët dhe u urova suksese më të mëdha që arti ynë skenik dhe muzika jonë të ecin gjithnjë përpara, të njohin vetëm suksese.

Jeta e popullit shqiptar, u thashë, e kaluara dhe e tashrnja e tiji ësfitë jeta e4ë po pulli heroik, luftëtar e punëtor, që duhet të frymëzojë çdo artist_për të juar vë'Pia që popuIII edhe dojë, edhe të edukohet me to, po edhc të frymëzohet në punën e tij për ndër-timin

E MERRURE

31 DHJETOR 1958

Nëpërmjet radios urova popullin tim për festën e Vitit të Ri 1959 1 .

I urova suksese e fitore, më shumë prodhime in-dustriale e bujqësore, më shumë arsim dhe kulturë, që e ardhmja e Shqipërisë të jetë akoma më e bukur.

Darka e Vitit të Ri 1959.

Vizitë në Pallatin e Pionierëve.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, v011. 10, f. 481.

228

229

E ENJTE

1 JANAR 1959

Siç e kanë bërë zakon çdo vit, erdhi ambasadori sovjetik, Ivanov, për të më bërë urimet e Vitit të Ri. Si kurdoherë ai solli edhe peshqeshin «tradicional» të tyre, dy shishe me vodkë dhe një shishe konjak të sho-qëruar me dy paketa «Papiros».

r

233

E PREMTE 2 JANAR 1959

Tok me Nexhmijen shkuam uruam për Vitin e Ri një numër shokësh në familjet e tyre. Vizituam gji-thashtu familje të shokëve dëshmorë. Në to gjithmonë na presin me një gëzim të papërshkruar dhe unë ndiej kënaqësi të madhe që shkoj takohem e bisedoj me nje-rëz të këtyre familjeve. Këta janë të fortë dhe pa-triotë të flaktë, janë krenarë për djemtë dhe për vajzat e tyre, siç jam edhe unë për ata shokë dhe shoqe, që luftuan heroikisht për popullin dhe për Partinë, që s'njohën lodhje dhe frikë, që ndodheshin atje ku ishte rreziku më i madh.

Kujtimi i tyre është një forcë e madhe për ne, sa-krificat e tyre janë një thesar i çmuar për Partinë; lidhjet e fëmijëve të tyre me Partinë dhe me pushtetin janë një garanci dhe mbrojtje për atdheun.

E SHTUNE 3 JANAR 1959

Filloi zbatimi i vendimit që morëm për punën fi-zike për të gjithë kuadrOt-e-FrattiSë - dhe-të- pushtetit,

2„vre_e..më endore, cilëtdo qofshin, me përjashtim të atyre që nuk i leionrnjeku. Mendoj se ky vendim do të • ritet mirë n a kuadrot dhe n a pulli. Them do të pritet mirë nga kuadrot, se në këtë m~këta do të lidhen më mirë rue rnasat -dlie - rrie' punël_i_prod.huese, të shkunden rokratik, do të shohin se lodhja fizike ka të mirat e saj të çmueshme: fOrcimin e organizmit të tyre dhe fryte për ekonominë; kurse populli do të shohë djemte dhe vajzat e tij zyrtarë që venë ngjeshin duart me bal-tën e tokës mëmë, me llaçin që forcon muret e fabri-kave të reja.

Sot filloi të bjerë shi, të cilin mund ta konsideroj-më po aq të nevojshëm sa kripa në gjellë.

234

235

E DIEL 4 JANAR 1959

«Viktima» e parëepunës , fizike. Hysniu u sëmur dhe u detyrua të «dezertonte». Ai vuan nga diabeti, pra hyn në radhën e «proletarëve» të uritur, si të thuash, se ha me gram._Po bëre përpjekje fizike më tepër se ç'të lejon mjeku, të digjet sheqeri që ke «ma-gazinuar». Këtë pësoi Hysniu, që shkoi në punë pa pëlqimin e mjekut.

Sot u përgatitëm të shkonim në aerodrom për të pritur Grotevolin, i cili do të kalonte tranzit gjatë udhë-timit që bën për në Egjipt dhe në vendet e tjera të Lindjes së Afërt. Por, për arsye të kohës së keqe, avio-ni nuk u ndal fare në Rinas.

Po përgatitem të nisem për në Republikën Demo-kratike Gjermane. Do të shkoj me një delegacion zyr-tar të Partisë dhe të Qeverisë.

JANAR 1959

Disa pika për bisedimet 1 me palën gjermane. — Përshëndetje palës gjermane për ftesën që na

bëri dhe mundësitë që na dha për të shkuar në RD Gjermane.

— Simpatia e popullit shqiptar për popullin gjer-man.

— Populli ynë asnjëherë nuk konfondoi popullin gjerman me klikën naziste.

— Përshëndetje për sukseset që ka korrur dhe po korr vendi i tyre në të gjitha fushat.

— Përkrahja e plotë e vendit dhe e popullit tonë për çështjet gjermane.

Mbi situatën e brendshme të vendit tonë. — Ndryshime të mëdha janë bërë në këta 15 vjet

çlirim në Shqipërinë e udhëhequr nga Partia. — Zhvillimi i industrisë, zhvillimi i bujqësisë, i

blegtorisë (një pasqyrë e shkurtër e gjendjes së tyre) dhe perspektiva.

1. Fjala e shokut Enver Hoxha mbajtur në bisedimet e zhvilluara me delegacionet e PSBGj dhe të qeverisë së RDGj, që u zhvilluan në Berlin më 7 dhe 11 janar 1959, ndodhet në Arkivin Qendror të Partisë.

236

237

238 239

— Zhvillimi i arsimit dhe perspektiva. — Përmirësimi i jetës së — Pesëvjeçari i tretë do të hapë perspektiva të

reja në rritjen e nivelit të jetesës së popullit tonë. — Situatë shumë e shëndoshë politike. Unitet i

çeliktë i popullit dhe i Partisë. — Gjendja e brendshme e Partisë. Uniteti i ra-

dhëve të saj.

Situata dhe marrëdhëniet me fqinjët. — Me Greqinë. (Përpjekjet tona për përmirësi-

min e marrëdhënieve po gjejnë përkrahje edhe atje.) — Me Italinë. (Marrëdhënie diplomatike dhe treg-

tare.) — Me Jugosllavinë. (Qëndrimi armiqësor i revi-

zionistëve jugosllavë ndaj Partisë dhe vendit tonë.)

Çështja gjermane — Mbtshtesim notën e Bashkimit Sovjetik lidhur

me traktatin e paqes me Gjermaninë. — Kujdes në çështjet politike. — Të ftojmë një delegacion të partisë dhe të qe-

verisë gjermane të vizitojë vendin tonë. — Ndihma që vendet e kampit socialist duhet t'i

japin njëri-tjetrit. — Bashkëpunimi midis vendeve tona.

TIRANË—BUDAPEST, E HENE 5 JANAR 1959

Në orën 11 të mëngjesit delegacioni ynë i Partisë e i Qeverisë, u nis për një vizitë miqësore në Republi-kën Demokratike Gjermane. Së bashku me mua është edhe Nexhmija.

Bëmë një ndalesë në Budapest, ku do të qëndroj-më sot. Në aerodrom kishin dalë për të na pritur sho-kët hungarezë, me shokun Myniht në krye. Na thanë se shoku Kadar nuk kishte dalë sepse ishte i sëmurë nga gripi. Mund të jetë kështu, por një arsye e tillë na është thënë edhe disa herë të tjera.

Vizituam shpejt e shpejt me automobil disa ku-riozitete e pamje të Budapestit, i cili është qytet i bu-kur karakteristik dhe Danubi i jep një hijeshi të ve-çantë.

Në mbrëmje, Komiteti Qendror i Partisë Socia-liste Punëtore të Hungarisë dhe këshilli i ministrave dhanë për nderin tonë një darkë në godinën e parla-

1. Ferenc Mynih, në atë kohë anëtar i Byrosë Politike të KQ të Partisë Socialiste Punëtore të Hungarisë dhe kryetar i Këshiilit të Ministrave të Hungarlië.

mentit. Në darkë ishin Mynihu dhe shokë të tjerë të byrosë me gratë e tyre. Kadari nuk ishte. Mynihu ngri-ti dolli për miqësinë. Iu përgjigja edhe unë. Darka ishte e ngrohtë dhe me muzikë tradicionale cigane, por orkestra m'u duk ordinere.

BUDAPEST, E MART£

6 JANAR 1959

Në mëngjes na erdhi në vilën ku banojmë shoku Kadar për të na bërë një vizitë kortezie. Si duket u shërua nga gripi. Hëngri mëngjesin me ne, u tregua i afruar dhe, ndërsa hanim, biseduam për gjendjen e përgjithshme ekonomiko-politike të vendeve tona. Bi-sedë e përciptë dhe e përgjithshme. Pas largimit të Ka-darit shkuam përsëri me automobil për të vizituar qy-tetin.

Në orën 153° u nisëm me tren të posaçëm për në Berlin. Përcjellja në stacionin qendror ishte gjysmëzyr-tare. Kishte dalë Mynihu me po ata shokë që na pritën. Përveç këtyre ishin edhe ambasadori sovjetik dhe ai gjerman të akredituar në Hungari. Në stacion kishin dalë edhe studentët e studentet shqiptare që mësojnë në Budapest. Këta, si të gjithë njerëzit tanë, ishin të gëzuar, të përmallur, entuziastë.

241 240

16 - 122

të; ai fliste nga pozita «të larta». Ulbrihti lëshoi një ffiumb në lidhje me qëndrimin tonë ndaj revizionistëve jugosllavë. Edhe ne iu përgjigjëm me një thumb po të atillë.

BERLIN, E MERKURË

7 JANAR 1959

Në orën 9 të mëngjesit arritëm në Berlin. tshtë e para herë që vij këtu. Në stacion na pritën shokët gjer-manë me Valter Ulbrihtin në krye. Bie borë dhe bën ftohtë, por të gjithë jemi veshur mirë. Masat i kemi marrë si ne, si gratë tona. Jashtë stacionit, përpara tribunës, ishte radhitur një kompani ushtarësh për të bërë nderimet e rastit dhe ca popull. U bënë cere-monitë e zakonshme. Foli Ulbrihti, fola dhe unë. En-tuziazmi këtu ka vdekur, mundet edhe pse bën ftohtë. Sidoqoftë, nga çdo pikëpamje ftohtë ishte. Çështja e revizionizmit jugosllav, — me folë ose mos me folë pZ:r ta, — udhëheqjen gjermane e shqetëson, kurse ne jo. Ne bëjmë tonën, ata le të bëjnë të tyren. Miqësia jonë këtu ndahet.

Na kanë vënë e banojmë në Pankov, afër banon dhe Piku. Simfoni e bardhë bore mbi Berlin.

I bëmë vizitë protokollare Ulbrihtit në Komitetin Qendror. Bisedimi qe i shkurtër, i përgjithshëm, i ftoh-

Pasdite vendosëm kurora në përmendoren ku ndo-dhen varret e shokëve të shquar gjermanë Karl Lib-kneht, Roza Luksemburg, Ernest Telman e të tjerë dhe në monumentin e ushtarëve sovjetikë në Treptov.

Filluam bisedimet. Unë i pari u bëra shokëve gjer-manë një ekspoze të pikëpamjeve tona mbi problemet ndërkombëtare, theksova mbështetjen tonë të vendosur mbi të gjitha aspektet e problemit gjerman, mbi çësh-tjen e paqes e të çarmatimit etj. U fola për pikëpamjet tona ndaj revizionizmit jugosllav dhe për luftën e vendosur e parimore të Partisë së Punës të Shqipërisë në këtë drejtim. U fola për situatën tonë të brendshme, për çështjet ekonomike, etj. Në këtë seancë shokët gjermanë dëgjuan me vëmendje. Ata do të flasin më vonë.

Vizituam shokun Pik, shok i lavdishëm. Ishte shu-më i plakur. Ndenjëm afër tij, na shtrëngonte dorën, dolëm në fotografi, po nuk fliste dot. Vetëm na dë-gjonte. Kur ikëm na përqafoi i heshtur. Shkuam shumë të impresionuar nga ky takim i paharruar për ne me një shok kaq të shquar të Internacionales Komuniste.

242

243

Mbrëmje nga ana e udhëheqësve gjermanë në sa-llën e madhe të kryeministrisë në Berlin, ish-pallati i

Gëringut.

BERLIN, E ENJTE

8 JANAR 1959

Shkuam në Potsdam. Rrugës kudo borë. Autostn.,.- cla është e mrekullueshme. Anash rrugës fshatra mo-derne, disiplinë rrugore e përsosur. Qyteti i Potsdamit — i bukur, por i rëndë si prusianët. Vizituam shtëpinë «Cicilien Hof» ku më 1945 u mbajt Konferenca e Pots-damit. Pamë sallat me radhë. Vizituam apartamentin ku banonte Stalini, pamë edhe kolltukun ku ishte ulur ai gjatë punimeve të Konferencës. Nga meshini tukut një amerikan kishte prerë një copë për kuj-tim.

Kudo në këtë shtëpi zotëronte hija madhështore, e qetë e tejpamëse e të madhit Stalin. Ai rron i gjallë në zemrat tona dhe dukej sikur na thoshte: «Jini vigji-lentë kundër fashizmit, kundër imperializmit, kundër revizionizmit».

Në zemrën time, në kujtimet e mia, që s'do të shlyhen kurrë, qëndrojnë takimet me të, fjalët e tij të urta e të mira, këshillat e vlefshme, të qeta, të thella, plot dashuri e respekt për popullin dhe për Partinë e Punës të Shqipërisë. Në këto salla ndien në zemër veprën gjeniale të këtij titani leninist.

244

245

Vizituam kështjellën «Sans-Souci» të Frederikut II dhe dhomën e fjetjes të Volterit. Buzëqeshja ironike e patriarkut Fernez dominon Frederikun dhe prusia-nizmin. Për drekë u kthyem në Berlin.

Vizituam uzinën e tornove «Berkman». Punëtorët na pritën nxehtësisht.

Në mbrëmje vajtëm në Operën Shtetërore të Ber-linit, pamë baletin «Gajane» të Haçaturianit.

E PREMTE

9 JANAR 1959

Arritëm në Lajpcig. Na pritën shumë ngrohtë dhe me dashuri. Qytet shumë interesant dhe me lëvizje të madhe.

Vizituam uzinën e makinave automatike, uzinë e madhe, e vjetër dhe me punëtorë shumë të kualifikuar. Fola përpara këtyre punëtorëve që na pritën me en-tuziazëm.

Vizituam gjithashtu shtëpinë e vogël muze ku në vitin 1900 u shtypën numrat e parë të «Iskrës» leni-niste.

Vizituam muzeun «Dimitrov». Atje, veç të tjerash, ishte edhe një ekspozitë fotografish që tregonte rrugën e luftës heroike të këtij komunisti të madh. Në këto momente patetike mendja dhe zemra jonë shkonin te Dimitrovi. Në sallën e gjyqit të famshëm dëgjuam të

246 247

regjistruar në magnetofon zërin e Dimitrovit që përle-shej me Gëringun, Gëbelsin dhe me ujqit e tjerë nazis-të. Dëgjonim Dimitrovin që mbronte me•heroizëm ko-munizmin, Bashkimin Sovjetik, jetën e njerëzve, pagen dhe brezat e ardhshëm.

Përballë tavolinës së trupit gjykues ishte një qcli e vogël, ku mbahej i burgosur Dimitrovi para se ta nxirrnin në gjyq. Në një stendë xhami pamë disa nga objektet e Dimitrovit të përdorura kur ishte në gjyq — një palë rroba të thjeshta, një krehër i vogël e disa letra të tij. Lamë një shënim në librin e përshtypjeve ku, midis të tjerash, shkruam: «Dimitrovi, udhëheqës 1 shquar i klasës punëtore dhe i Partisë Komuniste Bullgare, ishte dhe mbetet një nga figurat më të më-dha të proletariatit botëror, një luftëtar i shquar e paepur kundër fashizmit... Lavdi në shekuj Gjergj Dimitrovit! Lajpcig, 9 janar 1959».

Me automobil i hodhëm një vështrim qytetit dhe u kthyem në rezidencë, ku patëm një bisedë të gjatë dhe të ngrohtë me shokë udhëheqës të qytetit.

Në darkën zyrtare që u dha për ne, sekretari i par-tisë për qytetin foli shumë mirë për Shqipërinë dhe për Partinë e Punës të Shqipërisë. Këtu njoha edhe albanologun e shquar Lamberc, të cilin ne e kemi de-koruar për shërbimet e mira që u ka bërë gjuhës dhe vendit tonë. Ai fliste edhe vetë shqip. E ftuam për pu-shime në Shqipëri.

248

LAJPCIG, E SIITUNË

10 JANAR 1959

Vizituam kombinatin elektrokimik të Biterfeldit. Punëtorët shfaqën një entuziazëm të madh për vendin tonë. Në një nga repartet e uzinës u organizua një mi-ting ku foli sekretari i parë i qarkut. Foli edhe shoku Manush.

Vizituam një kooperativë bujqësore në Brema ku rriteshin kryesisht lopë dhe derra. Kudo borë e ma-dhe. Pritja e mirë.

Drekën e hëngrëm në «Kafe Tirana» në Desau. Vetëm emrin kishte «Tirana» ky lokal, se pikturat në mur ishin futuriste. Kërkuan ndihmë nga ne për disqe me këngë karakteristike shqiptare.

U kthyem në Berlin me automobil nëpërmjet au-tostradës së mrekullueshme. Na thanë se autostrada mund të shërbente dhe si pistë avionësh dhe se ishte

vetmja gjë e mirë që bënë nazistët» (natyrisht për luftë e bënë e që kushtoi rrëke të tëra gjaku).

249

Nënshkruam dokumentet zyrtare, pastaj i bëmë vizitën tradicionale Oberburgemestrit (kryetarit të ba-shkisë) të Berlinit Lindor. Vizitë ceremoniale; foli ai, fola dhe unë.

BERLIN, E DIEL

11 JANAR 1959

Vazhduam bisedimet. Foli Ulbrihti. Bëri një eks-poze të zakonshme dhe të thatë të politikës së jashtme, kurse për politikën e brendshme foli sa për të shkuar radhën dhe për të vënë në dukje «vështirësitë e mëdha» ekonomike (që në realitet s'janë të tilla, pse niveli i jetesës këtu mbahet shumë lart nga ndihmat dhe kre-ditë e mëdha që u japin sovjetikët). Ai i përmendi »vë-shtirësitë» për të mos plotësuar kërkesat e palës sonë në lidhje me një kredi të vogël që u kërkuam. Gjer-manët kanë pretendime të ekzagjeruara, nën pretekstin se «çështja gjermane është nevralgjike». Dyqanet e tyre të ushqimeve janë plot dhe të sistemuara si far-maci. Përfundimisht udhëheqësit gjermanë na i shkur-tuan shumë kërkesat tona modeste dhe, ato pak që na akorduan, do të fillojnë të na i japin nga viti 1963, viti i tretë i pesëvjeçarit tonë. Deshëm, s'deshëm, i fa-lënderuam.

Dha pritje ambasada jonë. Kishte plot pjesëmarrje. Ambasadori sovjetik, Pervuhin, na rrinte afër, por s'u hap asnjë muhabet për ç'na preokuponte ne në lidh-je me kreditë që kërkuam. Pervuhini sillej i dashur me ne, si gjithë sovjetikët që ishin në darkë dhe, veçanë-risht disa gjeneralë, me të cilët ngritëm dolli për mi-qësinë.

Në orën 22°° u nisëm me tren për në Pragë. Për-cjellja u bë zyrtare. U mbajtën fjalime në stacion.

Drekën e hëngrëm me Ulbrihtin.

250 251

Kohë sa duhet s'kishte në dispozicion, përkthyesi i tij nuk ia shkrepte, prandaj Novotni bëhej nervoz e mezi priste sa ta lexonte atë ç'kishte shkruar. Ai na tha të tijat. Sikur bëri një detyrë që kishte. Nejse. Edhe ne ia thamë ç'kishim, pastaj u ngritëm e ikëm.

PRAGE, E 11£NE

12 JANAR 1959

Arritëm në Pragë. Në stacion na pritën me cere-moni zyrtare. Kishin dalë Novotni, Shiroki e të tjerë. Shkëmbyem fjalimet e rastit Novotni dhe unë. Në sta-cion dhe në rrugë shumë popull dhe entuziazëm, e kundërta e Berlinit.

Shkuam në kështjellën e Pragës, ku i bëmë vi-zitën protokollare presidentit Novotni, i cili foli shkurt për vendin tonë.

Vendosëm kurora në mauzoleun «Klement Got-vald». Gotvaldi që vdiq në moshë relativisht të re, ka qenë një shok shumë i mirë, një revolucionar i shquar dhe besnik i Stalinit të madh. Këta, të rinjtë, sikur s'e përmendin shumë, për të mos thënë fare, emrin e Stalinit.

Filluan bisedimet. Fola unë I pari. Novotni pas meje. Fjalimin ai e kishte të gjatë dhe me shkrim.

Shkuam në Teatrin Kombëtar dhe pamë operën «Rusalka» të Dvorzhakut. Pjesë shumë e bukur, më pëlqeu.

252 253

254

Pritje në kështjellë. Foli Novotni, fola edhe unë. Njerëz kishte plot, po pritja ishte një gjë e ftohtë. Bisedë të ngrohtë bëra me Nedjelnin. E ftova të vijë të pushojë te ne.

PRAGE, E MARTË 13 JANAR 1959

Pritja në Çekosllovaki në përgjithësi (sidomos në pamjen e jashtme) është e mirë, por te udhëheqësit çekosllovakë gjithnjë e më tepër duken ndjenja të theksuara prej tregtari. Ata i shikojnë çështjet nga ana e interesit të tyre, duke mos parë sa duhet në to fry-mën e vërtetë internacionaliste. Po s'kemi çfarë bëjmë. Po të ishim ne në vend të tyre, nuk do të vepronim kështu.

Sot shkuam në qarkun e Budjejovicës (Çekia Jugo-re), ku vizituam uzinën e madhe «Kovosvit» në qytetin Zasimove-Usti. U bë miting me punëtorët. Fola për-para tyre për miqësinë, për gjendjen në vendin tonë dhe për çështjet ndërkombëtare. Punëtorët e pritën shumë mirë fjalimin.

Vizituam kooperativën bujqësore «Zheçne Radimo-vice». Pritje e ngrohtë në klub. E futëm në garë me kooperativën tonë bujqësore «Jeta e re» të Lushnjës. Kooperativa ishte e mirë, e pasur dhe e përparuar.

Nexhmija bëri vizitë në komitetin e grave çeko-sllovake ku u organizua një mbledhje në të cilën ajo foli për revolucionin që është bërë në jetën e gruas shqiptare dhe për zhvillimin e saj të pandalshëm në rrugën e socializmit.

255

u përkthye në çekisht, nga çekishtja në sllovakisht dhe më së fundi nga kjo në hungarisht. U masakrua fare.

BRATISLAV£, E lt4P.EKURE

14 JANAR 1959

U nisëm për në Sllovaki dhe arritëm në Bratislavë. Na pritën me popull e me ceremoni. Foli sekretari i parë i partisë për Sllovakinë, Karol Bacilek, përshëndeta dhe unë.

Bacileku është njëfarë babaxhani, plak i thjeshtë e i lezetshëm. Pi duhan më tepër se unë, bile kutinë nuk e mban fare në xhep, por në dorë, si dhe Kopecki, që e mban nën sqetull. Këtu s'ka forma, mënyra dhe luks si në Çeki; e ndien veten më lirë dhe shokët sllo-vakë janë me më pak «maniera», më të qeshur e më të dashur. Kundër Titos flitet më hapur dhe pa ceremoni, siç bëjnë çekët.

Mbrëmje solemne në Bratislavë. Më dhembi shumë koka, piva dy aspirina, por e mbajta veten me forcë. Foll Bacileku, pastaj fola unë. Mbrëmja ishte e ngroh-të, kishte edhe sovjetikë që punojnë në këto anë dhe këta u treguan shumë të dashur. Pas pritjes u nisëm me tren për nëBërno. Po bie të fle se jam shurni. -.> i lodhur nga dhimbja e kokës.

. Shkuam në Komarno, një qytet buzë Danubit, ku vizituam kantierin e ndërtimit të anijeve. U organizua një miting ku përshëndeti sekretari i parë i partisë për qarkun. Hëngrëm drekë në një anije që do ta marrin sovjetikët. Jam i lodhur dhe më dhemb koka.

Vizituam kooperativën bujqësore Topolniki (mi-noritet hungarez). Fjalimin e mbajta në shqip, pastaj

257 256 17 - 122

ÇEKOSLLOVAKI, E ENJTE

15 JANAR 1959

NëBërno na pritën nxehtë sekretari i komitetit të partisë qarkut me gjithë shokët e tij; na vunë në një shtëpi të mirë, me pamje nga qyteti.

Pas një bisede të shkurtër dhe si hëngrëm mëngje-sin, shkuam vizituam uzinën «Kravolboice Trojerni», e cila prodhon makina të rënda për industrinë kimike. Fola në aktivin e partisë. Shokët çekë bënë pyetje dhe mbetën të kënaqur. Komunistët dhe punëtorët çekë tre-guan një interesim dhe një dashuri të madhe për ven-din dhe për Partinë tonë.

Drekën e hëngrëm në tren, me qëllim që në mbrë-mje të kthehemi në Pragë.

PRAGË, E PREMTE

16 JANAR 1959

Vizitë në uzinën «Vilhehn Pik». Fola në aktivin e partisë të uzinës dhe përpara punëtorëve. Na shoqë-roi Dolanski, i cili tregohet më i dashur me ne se të tjerët, është më i thjeshtë.

Vazhduan bisedat në kështjellë me Novotnin dhe shokët e tij. Ata nuk e pranuan kërkesën tonë të arsye-shme dhe për pesëvjeçarin e tretë na akorduan një kredi të kufizuar. Shiroki më bëri «teori» se ata japin kredi për investime në vendet mike, «atje ku shihet interesi i përbashkët», por mua më duket se kredi japin atje ku interesi i tyre është më i madh. Sidoqoftë unë iu përgjigja, natyrisht në mënyrë diplomatike, por që..k ai e kuPtoi mir-ë se ne nuk jemi syleshë.

Firmuam dokumentet me ceremoni.

Darkë riga ana jonë. U njoha me shoqen Neumano-

259 '9R2

va, plakë revolucionare komuniste, bashkëshorte e poe-tit revolucionar çek S. K. Neumani. E ftova të vijë në Shqipëri dhe ajo pranoi të vijë.

PRAG£, E SHTUNE

17 JANAR 1959

U larguam nga Praga, pasi u bënë ceremonitë e zakonshme. Në ndarje unë dhe Shiroki folëm për miqë-sinë, për unitetin dhe u nisëm me tren për në Tatra. Atje, së bashku me shokët e tjerë të delegacionit, do të pushojmë disa ditë, para se të nisemi për në Moskë, ku do të marrim pjesë në Kongresin e 21-të të PK të BS.

1. S. K. Ncuman (1873-1917), poet revolucionar çek. Gjatë Luftës së Parë Botërore, duke qenë i mobilizuar në ushtrinë austro-hungareze, u dërgua në Shqipëri, ku qëndroi një vit e gjysmë në Elbasan dhe në Beragozhdë të Pogradecit, të cilëve u kushtoi vëllimet «Elbasani» dhe «Beragozhda», me vjersha e kajtime me tema krejt shqiptare.

260 261

r

ÇEKOSLLOVAAL E DIEL 18 JANAR 1959

' Jemi në malet e Iarta Tatra në «Javorina». Koha është jashtëzakonisht e mirë, dielli shkëlqen mbi borë. Jemi në një vilë të bukur të rrethuar me pisha. Po çlodhemi e po përgatitemi të shkojmë për gjah.

Pasdreke e filluam gjahun. Unë shkova për dhi të egra. U ngjita në Tatra Llomnica me teleferik, pastaj kalova gërxhet përpjetë me këmbë, mbi borë e gurë. Lodhje e madhe, djersët çurkë, po dhitë asgjëkundi nuk dukeshin. Zbritëm në stacionin e teleferikut. Këtu shoqëruesit m'u lutën të ngjiteshim edhe një stacion me teleferik dhe që këndej mund të qëllonim mbi gja-hun në hon. U ngjitëm pa shpresë, por më së fundi ja, si pika të zeza në borë, në hon u duk një tufë dhish të egra rreth 250 m larg. Ngrita pushkën me dylbi, qëllova dhe dhia u godit. Ajo bëri disa dhjetëra metra përpara e plagosur, pastaj mbeti në borë. Të tjerat «fluturuan». Në të kthyer në Tatra Llomnica vrava edhe një dre. Gjah i mirë sot.

ÇEKOSLLOVAKI, E 111:,'NE

19 JANAR 1959

Tërë ditën e kaluam në vilë, herë duke lexuar, he-rë duke luajtur dornino pranë zjarrit bubulak, por herë duke dalë edhe në diell që të ngroh mirë. Nexhmi-ja e ndien veten më mirë dhe është e kënaqur.

Pasdreke shkuam përsëri për gjah. Unë shkova me Pavlin dhe me drejtorin e Parkut Kombëtar të Tatrës. Udhëtuam me karrocë, larg nga kufiri polak, thellë në mal. Gjë e mrekullueshme. Kasollet ishin përgatitur, qenë përgatitur gjithashtu ushqimet (gështenjë dhe bar) pë.r kopetë e drerëve. Nata duhet të na zinte në kasolle dhe atje të mbyllur, të heshtur, pa pirë as cigar, duke vëzhguar nga dritaret e vogla, të prisnim ardhjen e drerëve. Mbërritëm në vend, kur perëndoi dielli. Natyrë madhështore, e egër, e bukur, e bardhë, e hesh-tur. Prit e prit, pastaj larg nesh u duk një dre, po s'Iëvizte. Duke e fiksuar aq shumë me sy, na dukej sikur ai e ndiente rrezikun. Më në fund u afrua, e që-llova në kokë, mbeti në vend. Gjah i bukur. E hodhëm në karrocë dhe u kthyem. Rrugës në dritën e hënës

263 262

dukej vetëm borë. Bënte ftohtë, po ne ishim veshur mirë.

Kishim për darkë në vilë miq sllovakë, sekretarin e parë të komitetit të partisë të Kozhices, sekretarin e komitetit të partisë të Tatra Llomnicës, si dhe kryeta-rin e komitetit ekzekutiv të këtij stacioni të bukur di-mëror. Darka kaloi e gëzueshme. Shokë e miq të mirë të Shqipërisë.

ÇEKOSLLOVAKI, E NIËRKUR£

21 JANAR 1959

Dolëm shëtitje me karrocë të hapur (slitë) nëpër borë me Nexhmijen në drejtim të kufirit polak. Vajtëm deri tek ura e kufirit. Koha është shumë e bukur, shë-titje e këndshme dhe e shëndetshme. Bëmë fotografi. Kujtime të mira, do t'ua tregojmë fëmijëve kur të kthe-hemi. I kemi larg e na ka marrë malli.

Çekët që na shoqëruan na folën keq për polakët.

264 i 265

BASHKIMI SOVJETIK, E ENJTE

22 JANAR 1959

Në orën 11°° u nisëm me tren drejt kufirit sovjetik. Arritëm në Çop, atje na priste Llaptievii.

Drekën e hëngrëm në stacion me. sekretarin e partisë të rajonit. Jemi të kënaqur dhe ca të çlod'nur nga pushimi i shkurtër që bëmë në Tatra.

BASHKIMI SOVJETIK, E PREMTE

23 JANAR 1959

Treni po çan përpara, vagonët i kemi specialë, të veçantë, komodë. Vende të njohura, të dashura. Kudo ka borë, por jo borë e madhe.

Fsbatrat e Ukrainës nuk të lënë përshtypje të mirë, pse shtëpitë njëkatëshe duken të varfra, të mbuluara me kashtë, të zymta. Ç'ndryshim me fshatrat e Gjermanisë e të Çekosllovakisë! Pse kështu? Këtej kaluan edhe hordhitë hitleriane, por sidoqoftë u bënë kaq vjet dhe Ukraina është e pasur. Stacionet e dyta në linjat hekurudhore janë të papastra, të zymta.

Sovjetikët kanë shumë për të bërë në këtë drejtim.

1 267

1. Punonjës në Drejtorinë e Jashtme të KQ të PK të BS që merrej me Shqipërinë dhe kishte mësuar gjuhën shqipe.

266

MOSKR, E SFITUNE

24 JANAR 1959

Mbërritëm në Moskë. Koha ishte me mjegull. Në stacion kishte dalë për të na pritur Hysniu, i cili ka mbërritur në Moskë para nesh, kurse nga sovjetikët na pritën Aristovi, Pospjelovi, Zasiadkoi, Danialovi, Fi-rjubini, Konstantinovi e të tjerë.

Përqafime me shokët, biseda të zakonshme. Ua hipëm automobilave dhe shkuam në një vilë, ku kemi qenë edhe herë tjetër.

Në mbrëmje, si zakonisht, bilardo dhe film. Bise-dë e përzemërt me Lesakovin (mikun tonë të përher-shëm), që s'di të thotë gjë tjetër përveçse «stariçok», «u plake», «u plaka» e të tjera shakara të tilla që janë bërë bajate. Por sidoqoftë ai është i dashur me ne. Duhet thënë se atij s'ia vë veshin njeri dhe s'i thonë gjë për të na komunikuar, përveç gjërave të zakon-shme.

MOSK1E, E DIEL

25 JANAR 1959

Vizituam Ekspozitën e Arteve Figurative të ven-deve socialiste. Ishin dhe shumë delegatë të tjerë nga partitë motra që kanë ardhur për të marrë pjesë në Kongresin e 21-të. Ekspozitë pak a shumë e mifë. Pjesa e sovjetikëve ishte më e madhe dhe e pasur me piktura e eksponate nga të gjitha llojet. Po kështu dhe ajo e çekosllovakëve, ku kishte një sërë pikturash të avancuara. Ajo e polakëve ishte për të vënë duart në kokë: tablo futuriste, statuja si ato vjetrat, të popuj-ve primitivë të pyjeve afrikane dhe pa asnjë shije. Mizerje. Stenda jonë paraqitej mirë si në pikturë edhe në sk-t-ilpturë dhe vizitorët, siç na thafië, e kanë pël-qyer.

Përshtypje naë bëri gjithashtu r)ese kineze e eks-pozitës dhe ajo e Vietnamit.

268 269

MOSRE, E IIENE

26 JANAR 1959

Bëmë vizitë në Mauzoleun Lenin-Stalin dhe ven-dosëm një kurorë në shenjë nderimi për mësuesit e mëdhenj.

MOSKE, E MARTE

27 JANAR 1959

U çel Kongresi i 21-të i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik në Kremlin.

Na kanë caktuar në anën e presidiumit të përfa-qësuesve të partive komuniste. Kongres solemn dhe salla e mbushur plot. Pasi u mbajt fjala e hapjes dhe u bënë zgjedhjet e zakonshme të presidiumit, të se-kretarisë etj., e mori fjalën Nikita Hrushovi, i cili mbajti raportin e Komitetit Qendror të PK të BS. Ra-: pc5Hri ë, mbi 6 orë, pa përfshirë pushimet. Unë e dëgjoLnë frëngjisht. Por duhet të marrim ko-pjen dhe ta lexojmë me kujdes.

r

270 271

MOSKE, E MERRURE 28 JANAR 1959

Sot filluan diskutimet. Çdo diskutant ka në dispo-zicion 20 minuta koht. Ato flasin për aktivitetin e sek-torit që përfaqësojnë dhe pastaj mbështetin raportin. Diskutimet janë pothuajse standard.

Në pushime shkuam në sallën e voçantë, Ekate-rinski Zall, me mobiliet e vjetra, rokoko, të lyera me ar e me perde të kuqe. Tryezat janë plot — kënaqësi kjo për Harri Politin, i cili, qoftë në pushime, qoftë në seanca, vazhdimisht mbllaçitet. Atje takohemi me shokë të ndryshëm të partive. U takova me Dyklonë, i cili tre-gohet më i afruar me mua, me Pasionaren, që mbahet mjaft rëndë, me Ghoshin, shok që më qëndron afër, pse njihemi, kemi qenë me pushime tok në Kislovodsk. Ghoshi s'më duket shumë i thellë e me mendime të pjekura e të vendosure; duket si kalama sido që nga mosha është i shkuar.

Nexhmija u shtrua në spitalin «Kremlovskaja» për ekzaminime para operacionit që duhet të bëjë.

272

MOSKE, E RNJTE

29 JANAR 1959

Vazhdojnë diskutimet në kongres. Sot pasdreke m'u dha fjala edhe mua. Përshënde-

tja ime u prit mirë dhe pati shumë duartrokitje. Njerëzit sovjetikë i duan popullin e Partinë tonë

me gjithë shpirt, pavarësisht se mund të ketë disa që na nënçmojnë, pse jemi një vend dhe një Parti e vogël.

273

18 - 121 a

MOSIM, B PRBNITE

39 JANAR 1969

Vazhdojnë diskutimet dhe përshëndetjet.

Shkova në spital për të parë Nexhmijen.

MOSKE, E SRTIINE

31 JANAR 1859

Vazhdojnë diskutimet e delegatëve dhe përshën-detjet e delegacioneve të huaja.

Në mbrëmje në shtëpi luajmë bilardo dhe shohim filma, pse tjetër s'ke ç'bën në një vilë në py11, jashtë Moskës, ose mbyllur në një vilë në qytet. Lesakovi vjen çdo mbrëmje dhe çdo mbrëmje po ai avaz, po ajo «këngë e Mukës» nga ana e tij.

1-

274 rrz

110SICE, E DIEL 1 SHICURT 1959

Sot na kishte ftuar për drekë Poljanski në një vilë jashtë Moskës. Kudo borë dhe shumë ftohtë. Poljanski tok me shokë të tij, na priste te dera e jashtme e vilës, një ndërtesë e madhe dhe e bukur. «Kjo, — tha si me mburrje Poljanski, — është daça ku pushonte Lenini». Këtë daçë, siç na tha ai, e ka në dispozicionin e tij dhe vjen kur të dojë për të pushuar. Pastaj na paraqiti të shoqen dhe shokët e tij. Njërin e quanin Jefremov, tjetrin, nga Krimeja, s'e mora vesh kush ishte. Më vonë erdhi edhe një tjetër, i cili, kur ika, më dha për kujtim një kuti prej teneqeje për të mbajtur duhan. «E kam, — tha ai, — që në kohën e luftës partizane».

Dhomat e vilës ishin të mëdha dhe të mobiluara me mobilie tepër të rënda, siç i bëjnë zakonisht sovje-tikët. Tryeza në mes të njërës nga dhomat ishte e shtruar plotpërplot dhe Poljanski me të tijtë filluan ngrënien e pijen pa mbarim. Ne, si me dietë, nuk ha-nim dhe s'pinim fare, por hanin e pinin sovjetikët edhe për ne; sidomos pinin, pinin. U lodhëm në tryezë. Kër-kova të largoheshim nga pija dhe më vajti mendja te bilardoja. Shkuam e luajtëm sa u lodhëm. Koha s'po

276

kalonte. Ne dëshironim të iknim, por ata s'na linin. Na çuan prapë në dhomën e bukës ku ishte shtruar dreka. Ajo që hëngrën më parë kishte qenë mëngjesi. U kthyem pra prapë në tryezë, ku rifilloi pija pa mba-rim. Për të shpëtuar disi nga vodka kërkuam të shihnim ndonjë film. Na shfaqën një film meksikan, biçim «revolucionar», dhe ndërsa ne qëndruam në sa-Ilën e filmit, Poljanski me shokë prapë ishin shtruar në pije. Poljanski gjatë gjithë ngrënies e pirjes kolosale fliste për Partinë tonë dhe për Shqipërinë, thoshte se na donte shumë e se kishte kujtime të paharruara nga pushimet që kishte bërë në Shqipëri. Fol e pi, ha e ngri dolli, kështu vajti gjithë e diela.

Kur mbaroi filmi na ftuan të uleshim përsëri në tryezë, por nuk pranuam. Atëherë Poljanski na pro-pozoi një shëtitje «ala ruse» në borë. Ishte natë kur dolëm. Në atë kohë erdhi njëfarë Popovi, të cilin e njih-ja që në Leningrad. Ai punonte në aparatin e partisë të Leningradit, kur atje sekretar i parë ishte Kozlovi. E pyeta: «Kur ke ardhur?», ai më tha: «Pse, nuk e di? Unë tash jam ministër i Kulturës i Republikës Ruse». «Që kur?», — e pyeta. «Që kur u bë Kozlovi sekretar i Komitetit Qendror», — m'u përgjigj. E paska marrë suitën me vete Kozlovi mendova, por s'bëra zë. Momen-ti e donte që ta uroja Popovin për gradimin dhe kështu bëra.

«Shkuam një të diel të mirë», — më thoshte Pol-janski që i qe trashur gjuha, kurse unë, përveç mërzisë dhe ndjenjës së pakënaqësisë për këtë mënyrë të sje-Iluri nga ana e shokëve sovjetikë, atë «të diel të mirë» e pagova, gjatë shëtitjes u ftoha, natën më zuri një rrufë e fortë e më hipi temperatura.

277

r

MOSKE, E MARTE MOSKE, E MERKURE

3 simuaT 1959 4 SHHURT 1959

Dje, në datën 2, dhe sot vazhduan diskutimet dhe përshëndetjet në kongres.

Shkova në spital për të vizituar Nexhmijen. Ajo ishte mirë, plot kurajë. Ishte nën mbikëqyrjen e dokto-rëve, që akoma nuk kanë caktuar se kur do ta ope-rojnë.

Pasdreke nuk e ndjeva veten mirë. Si duket i ftoh-ti i fortë që mora të dielën në darkë, kur ishim te Poljanski, po më rëndon. Doktori që më vizitoi, kon-staton grip. Më detyroi të qëndroj në dhomë.

Vajti kongresi, s'do ta ndjek dot më.

Erdhi përsëri mjeku. Kam temperaturë. Më kë-shilloi të mos dal. Kongresin e ndjek disi nga gazetat. Lesakovi vjen më mollois, më inkurajon të mos mër-zitem e më bën të njëjtat shakara bajate, siç e ka za-kon. Por çka, shkoj kohën, nuk është njeri i keq. Ai është ca i përciptë, po i dashur me ne. Pasioni i tij është bilardoja, të pirët, disa gota me konjak dhe të vijë vërdallë. Kur punon ky njeri? Është zor të men-dosh se bën ndonjë punë përveç pritjeve, përcjelljeve e shoqërimeve të delegacioneve.

278 271

r

MOSKE, E ENJTE

MOSKE, E SHTUNE 5 SHKURT 1959 7 SHKURT 1959

Vazhdoj të jem i shtrirë. Kongresit «ia piva lën-gun», nuk i ndoqa dot punimet e tij.

Nexhmija më njofton se është mirë, por, për të mos më hidhëruar dhe mërzitur mua, tregohet optimiste

dhe ma fsheh të vërtetën, kurse unë e di se nesër do të operohet. Jam shumë i shqetësuar. Dëshiroj tëjem pranë saj, po s'më lënë mjekët. Meqë s'e takoLdsit_ dhe nuk kam se ç'të bëj, i shkruaj letra dy herë në ditë.

Dje Nexhmija u operua me sukses. Ishte fillikat vetëm. S'më lanë të veja as mua, as Viton që është këtu, se në Moskë ka shumë grip këto ditë. Nexhmija ka ca temperaturë e dhimbje, por më siguruan se janë të natyrshme.

Unë jam më mirë, nesër do të dal patjetër dhe do të vete drejt e në spital tek ajo, sepse nesër ka dhe datëlindjen.

Këto ditë do të largohemi për në Shqipëri, por Nexhmijen do ta lë në Moskë, në spital. Unë do të gjej shokët, popullin, atdheun, fëmijët e dashur, kurse Nexhmija do të ngelë vetëm.

280 281

r

MOSKE, E HEN2

9 SHKURT 1959 MOSKË - TIRANË, E MARTE

10 SHKURT 195,9

Pritje te Hrushovi. Ishte edhe Hysniu. Nga sovje-tikët ishte edhe~gzyi. Një takim më tepër kor-tezie e larntunii're.

Sot u nisëm me avion për në Tiranë. Në aerodro-min e Moskës na përcollën ata që na pritën.

Për darkë na erdhi Çuvahini, ish-ambasadori sovje-tik në Shqipëri në vitet kur ishte gjallë dhe drejtonte i madhi Stalin. U gëzuam shumë, kishim pa e parë gati që kur iku nga Shqipëria. Edhe ky është një zakon tjetër i keq i sovjetikëve: nuk i pjek dot të njohurit e mëparshëm. Në darkë, e cila kaloi e gëzuar, ishin Medvedjevi, Lesakovi, Llaptievi. U çmallëm. Çuvahini është po ai që ka qenë, nga shëndeti dhe nga tabiatet: i dashur, i malluar për Shqipërinë dhe për ne. Mendoj se mbetet një mik i mirë e i sinqertë për Partinë tonë dhe për Shqipërinë.

Mbërritëm mirë në Tiranë në orën 10 paradite. Sho-kët kishin dalë të na pritnin. U gëzuam pa masë që u kthyem në atdheun tonë të bukur plot diell, megjithëse jemi në shkurt. Malli na kishte marrë shumë për ven-din tonë, edhe për gurët e rrugës, siç thotë populli. Ikëm nga të ftohtit e Moskës, nga bora, nga klima e zymtë, nga dhomat e mbyllura e pa ajër, nga frika e të ftohtit dhe e gripit.

Çështjet që u shtruan në Moskë ishin të rëndë-sishme për lëvizjen komuniste ndërkombëtare. Për disa çështje ne kemi mendimin tonë, të tjera çështje kapitale janë të diskutueshme dhe meritojnë të reflek-tojmë mirë që asgjë të mos na gjejë në befasi.

282 283

r

E HENt 16 SHHURT 1959

Bëmë sot mbledhjen e Byrosë Politike dhe rishi-kuam punën e nxituar, të papjekur e të gabuar Belishovës në rrethin e Fierit, për sa i përket bashki-mit të kooperativave.

Liria, e influencuar nga Maqoja (i cili është një megaloman i pakorrigjueshëm dhe që hiqet sikur është koka më e madhe e bujqësisë, por në fakt s'është gjë, veç një brouilloni që vepron në kundërshtim me cii-rektivat dhe me vendimet e marra), jo vetëm diskredi-toi në mënyrë arrogante shokët e Partisë të rrethit të Fierit, i nënvleftësoi e i bëri ata leckë, por me ton au-toritar dhe 4competent» dha atje direktivën që të fillohej bashkimi i kooperativave pa vonesë.

Shokët e Fierit na vunë në dijeni dhe ne e pengu-am këtë veprim të gabuar, të nxituar, të parakshshëm e të papërgatitur. E kritikuam Lirinë, e këshilluam që herë të tjera të jetë e matiar në mendime dhe në vendime, të jetë e sjellshme dhe jo arrogante e përbu-zëse ndaj shokëve.

1. Frëngjisht — ngatërrestar.

284

E 6113EHURE

13 SHKURT 1959

Sot hapëm Plenumin e Komitetit Qendror të Par-tisë, në të cilin marrin pjesë edhe sekretarët e parë të rretheve. Në raportini që mbajta fola për detyrat që dalin para organeve të Partisë dhe të pushtetit për realizimin me sukses e para afatit të planit të vitit 1959.

U ndala veçanërisht në problemin e kolektivizimit të bujqësisë ku janë vënë re të meta e gabime. Thek-sova se çështjet kryesore për kolektivizimin janë:

— forcimi organizativo-ekonomik i kooperativave ekzistuese,

— puna për përfundimin e kolektivizimit duke pasur parasysh vendimet e Kongresit të 3-të të Partisë dhe vendimet e mëvonshme të KQ: (a) duke ngritur kooperativa të reja dhe (b) duke shtuar numrin e anë-tarëve në kooperativat ekzistuese.

Tërhoqa vëmendjen e sekretarëve të parë të rre-theve për interpretimin dhe zbatimin drejt të vendinait të fundit të KQ për bashkimin e kooperativave 1314- qësore. Të ruhen nga fushatizmi.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vë11. 17, L T.

285

Raportova për rezultatet e vizitës së delegacionit tonë në RD Gjermane dhe në Republikën Çekosllovake. Raportova, gjithashtu, mbi zhvillimin e punimeve të Kongresit të 21-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik. U aprovua njëzëri veprimtaria e delegacionit.

Bisedë pune me sekretarët e parë të komiteteve të Partisë të rretheve Gjirokastër, Sarandë dhe Fier për korrigjimin e gabimeve që mund të jenë bërë në lidh-je me bashkimin e kooperativave. Një gjë e tillë është me vend dhe e domosdoshme të bëhet, por jo me ngtz-tësi, siç është vepruar, sepse më parë lypset një përgatitje e mirë politike; duhen marrë, gjithashtu, disa masa edhe për përgatitje kuadri. Pra, kjo punë nuk mund të bëhet vetëm me masa administrative, siç e ka trumbetuar Liria në mungesën tonë dhe siç ka udhë-zuar të veprohej në Fier. Kështu e dëmtojmë bujqë-sinë.

Shokët ishin shumë dakord me mendimin tim.

286

E ENJTE

19 SHKURT 1959

Bisedova me sekretarin e parë të Komitetit të Partisë të Rrethit të Tropojës, i cili më raportoi veça-nërisht për situatën moralo-politike në rreth, që është shumë e mirë, e shëndoshë. Atje, deri në njëfarë ma-se, shfaqen me forcë zakonet e mira të malësorëve, veçse disa herë në trajtën e vjetër patriarkale. Naty-risht, propaganda e revizionistëve jugosllavë nuk zë vend- per arsye edhe të pikëpamjeve antishkjah që

-

ka në masa. Megjithatë revizionistët jugosllavë nuk flenë; ata futin nga bjeshkët diversantë, me qëllim që të rekrutojnë ndonjë agjent, të mbledhin informata a të bëjnë ndonjë sabotim.

Sido që në Tropojë situata moralo-politike është e shëndoshë, unë e këshillova sekretarin e parë të Komi-tetit të Partisë të Rrethit që Partia të jetë vigjilente e të forcojë lidhjet me popullin, që komunistët të sillen drejtësisht e ndershmërisht me malësorët dhe kurrë të mos ua fshehin të vërtetën atyre, me qëllim që askush të mos i mashtrojë ata; të punohet që ata t'i ruajnë zakonet e mira të malësisë si sytë e ballit. Komunistët, i vura në dukje atij, të ngrihen politikisht dhe të vënë në dijeni për çdo gjë popullin.

Lidhjet me popullin janë vendimtare.

287

E PREMTE 20 SHKURT 1959

Dje pata takim me shokët sekretarë të parë të komiteteve të Partisë të rretheve Kukës, Peshkopi dhe Skrapar. Ata më raportuan për situatën në rrethet e tyre e më paraqitën kërkesat dhe nevojat që kishin. Unë dhashë urdhër të plotësohen.

Situata është shumë e shëndoshë.

Sot bëmë mbledhjen e Byrosë Politike. Kjo mble-dhje, përveç problemeve të tjera, shqyrtoi edhe disa çështje të punës shkencore në Universitetin Shtetëror të Tiranës.

Puna shkencore në universitet duhet të zhvillohet me baza të drejta. Natyrisht, vështirësi ka, por me këto mundësi që kemi, do të bëjmë hapa përpara në këtë drejtim. Ngritja e sektorëve shkencorë në univer-sitet, ngritja e laboratorëve, pa të cilët nuk mund të bëhet punë shkencore, pasurimi i bibliotekës etj., të gji-tha këto do të ndihmojnë në zhvillimin e mëtejshëm të punës shkencore në universitet.

Duke diskutuar për këtë problem në Byrol, thek-sova se është detyrë e Partisë që t'u nxitë studentëve dëshirën për studime serioze, krijuese dhe jo të bien në shabllonizëm dhe në kopjime. Pastaj rëndësi të veçantë ka që puna shkencore të lidhet me punën prak-tike, me problemet që na preokupojnë në fushat e ndryshme të veprimtarisë sonë. Në këtë drejtim duhet vazhdimisht të ngulim këmbë.


288 289

19 — 122 a

E HEN£

23 SHKURT 1959

Patëm mbledhjen e Sekretariatit. Në rendin e ditës kishim problemin e grumbullimit dhe të industriali-zimit të qumështit, problemin e kreditit agrar me afat të gjatë dhe të shkurtër për kooperativat bujqësore dhe për ekonomitë individuale, problemin e kuadrit bujqësor etj. Për problemet që u diskutuan, ndërhyra dhe bëra disa vërejtje. Si vërejtje të përgjithshme bë-ra që Sekretariati të mos ngarkohet me çështje të cilat duhet t'i analizojë Qeveria ose ministritë e ndryshme.

Dhe, duke pasur parasysh çështjet që ngritën sho-kët në diskutimet e tyre, vura theksin në ushtrimin e kontrollit nga ana e Partisë dhe e organizatave të masave ndaj kuadrove dhe njerëzve tanë, krahas pu-nës që bëhet për edukimin e punonjësve që merren me grumbullimin dhe me përpunimin e qumështit. Po kështu kontrolli duhet forcuar për të mos lejuar për-dorimin e kreditit jashtë qëllimeve të caktuara.

Ishim për da•kë në ambasadën sovjetike me rastin e festës së Ushtrisë së Kuqe. Dolli andej e këndej. Ivanovi — plot shaka si ngaherë.

290

E MART£ 24 SHKURT 1959

Erdhi shoku Hysni nga Moska, ku ndenji disa ditë për ekzaminime mjekësore. Më solli letër nga Nexhmija. Është shumë mirë, plaga iu mbyll krejt, penjtë ia hoqën, doli shëtitje në oborrin e spitalit, që është aq i vogël sa një shami xhepi.

Nexhmija më shkruan se më 26 shkurt do të shkojë për periudhën e konvaleshencës në Barviha. Atje është më mirë, ka ajër të pastër, s'ka zhurmë, ka park, sido që tash ka borë dhe Nexhmija i trembet

të ftohtit.

291

r

MËRKURE

DURRES, E ENJTE

SHKURT 1959

26 SHKURT 1959

Bisedova me Myftar Grabockën. Ai më raportoi për punët në Korçë. E këshillova të kenë kujdes për bashkimin e kooperativave; të përgatiten mirë më parë dhe pastaj të bëjnë bashkime, duke pasur parasysh, gjithashtu, se në Korçë terreni është më i përshtat-shëm. Sidoqoftë dhashë porosi që edhe atje të ecet me shumë maturi për këtë problem dhe shokët e Korçës të konsultohen edhe me ne për çështjet që mund t'u dalin.

Bisedova dhe udhëzova ministrin tonë të Tregtisë, që niset për në Republikën Demokratike Gjermane, në lidhje me mbledhjen e ministrave të tregtisë së jashtme të kampit socialist.

Shkova në Durrës. Më bëri përshtypje shumë të keqe ambienti i qytetit, që është mbajtur shumë keq, jo pastër, nuk duket fare dora e komunales dhe e kuadrove drejtues të Durrësit. Kjo është me të vërtetë revoltuese. Për këtë arsye thirra në raport sekretarin e parë të Komitetit të Partisë të Rrethit dhe kryetarin e Komitetit Ekzekutiv të Qytetit «për t'u larë kokën», që ata «të lajnë qytetin».

Shokët s'kishin ku të futeshin nga turpi kur u tërhoqa vëmendjen për gjendjen e keqe të qytetit të tyre. Ata më premtuan se do të marrin masa menjë-herë.

I paralajmërova se do të dërgoj njerëz që të bëjnë kontroll dhe, në rast se nuk do ta gjejnë qytetin në rregull, do të kërkoj të merren masa të rrepta nga By-roja Politike dhe nga Presidiumi i Kuvendit Popullor ndaj shokëve përgjegjës.

292 233

r

E PREMTE

27 SHKURT 1959

Bisedova gjatë me sekretarin e parë të Komitetit të Partisë të Rrethit të Tiranës për punët e bujqësisë.

Në rrethin e Tiranës po e hedhin me zor këmbën drejt së resë në bujqësi. E reja çan përpara, por me vështirësi. Duhet më shumë punë.

E SHTUNË 28 SHKURT 1959

Më informuan se përfaqësuesi i Algjerisë në OKB i ka kërkuar përfaqësuesit tonë në këtë organizatë që të dërgojnë për shërim në Shqipëri 10 algjerianë të plagosur. Jam dakord. Të merret edhe mendimi i sho-këve të tjerë të Byrosë Politike.

294 295

r

E MARTE

3 MARS 1959

U hap sesioni i 3-të i legjislaturës së katërt të Ku-vendit Popullor. Në këtë sesion të zakonshëm të Ku-vendit Popullor u bë diskutimi dhe aprovimi i buxhetit të shtetit për këtë vit.

Folai për sukseset e arritura në të gjitha drejtimet gjatë vitit 1958 në kushtet e krijuara pas heqjes së plotë të sistemit të triskëtimit dhe theksova rëndësinë e madhe që ka realizimi i planit dhe i buxhetit të këtij viti për plotësimin me sukses të planit të dytë pesë-vjeçar.

Krahas detyrave të tjera, problem kryesor mbetet përfundimi i kolektivizimit në zonat fushore të vendit, që, sidomos gjatë gjashtëmujorit të dytë të vitit të ka-luar, u la pas dore.

E MERKURE

4 MARS 1959

Vazhdojnë diskutimet në Kuvend. Shokët depu-tetë diskutojnë mirë, japin mendime të vlefshme për problemet që trajton ky sesion i Kuvendit Popullor dhe zotohen në emër të zgjedhësve të tyre se do të punojnë pa u lodhur për realizimin e detyrave.

Pasdreke sesioni i 3-të i Kuvendit Popullor u dha fund punimeve.


296 297

F. SHTUNE 7 MARS 1959

U mblodh plenumi i Komitetit të Partisë të qytetit të Tiranës. Asistova dhe fola në mbyllje të punimeve të këtij plenumi.

Theksova rolin e madh që ka organizata e Partisë e Tiranës si një nga organizatat më të mëdha të Par-tisë në vend, me një numër të konsiderueshëm kua-drosh të përgatitur.

Një nga detyrat që qëndron para organizatës së Partisë të Tiranës është edukimi politik e kulturor i komunistëve. Nga ana tjetër, më shumë duhet të bëjë ajo për pranimin e shoqeve në Parti, sepse grua-ja te ne është një forcë e madhe. Po kjo nuk do të thotë që pranimet në Parti të bëhen thjesht për hir të shtimit të numrit të radhëve, po gjithnjë në bazë të normave që ka vënë Partia.

Për byronë e Partisë shtrova kërkesën të punojë më shumë, sidomos për ato probleme që kanë rëndësi të veçantë, siç është, për shembull, aktualisht, shkur-timi i importeve. Komiteti i Partisë i Tiranës duhet të punojë për një kuptim më të drejtë të këtij problemi.

Fola, por shkurt, për disa probleme të gjendjes aktuale ndërkombëtare.

E 11£1112 9 MARS 1959

U bë mbledhja e Sekretariatit të Komitetit Qend-ror. Analizuam disa probleme, por unë u ndalai krye-sisht në problemin e përjashtimeve nga Partia në rrethet Korçë e Peshkopi.

Natyrisht, efektivin e Partisë duhet ta mbajmë të pastër, ashtu siç e kemi, me njerëzit më të vendo-sur, më të mirë, ndërsa ata që nuk i ruajnë këto vir-tyte, që gabojnë rëndë, ata nuk vlejnë, prandaj të për-jashtohen (kuptohet, pasi të jetë punuar për korrigji-min e tyre). Por në këtë çështje kërkohet kujdes i madh, gjithmonë duke pasur parasysh orientimet e

Partisë. Në këtë drejtim rëndësi vendimtare merr forcimi

organizativ i Partisë. Kësaj çështjeje duhet t'i kush-tohet vëmendje e vazhdueshme nga shokët e Partisë.

Ndërsa për sa i përket problemit të kuadrit në Ministrinë e Mbrojtjes Popullore dhe në atë të Punë-

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, I. 44.

i"

298 299

ve të Brendshme porosita që për të gjitha lëvizjet e kuadrit, siç është vendosur, të merret mendimi i Par-tisë. Nga ky rregull nuk përjashtohen as këto dy mi-nistri. E theksova këtë se kam përshtypjen që një rregull i tillë nuk gjen zbatim ashtu si duhet në këto dikastere.

E MARTR

10 61ARS 1959

NE RRUGEN E PROVOKIN1EVE DHE TE AVENTURAVE 1

Shënime2

Udhëtimi i Titos, tre muaj i gjatë dhe plot sallta-nete, në një numër vendesh të Azisë dhe të Afrikës, mbaroi pa lavdi.

Mund të bëhet pyetja: Ç'u solli popujve të Jugo-sllavisë ky udhëtim kaq i gjatë e i kushtueshëm? Ç'që-111rne kishte dhe kujt i shërbeu? Ç'perspektiva u tregoi Titoja popujve të Jugosllavisë pas këtij udhëtimi?

1. Idetë dhe refleksionet e këtij materiali u shfrytëauan për fjalën që mbajti shoku Enver në konfereneën e Partisë të Ti-ranës, më 15 mars 1959, si dhe për përgatitjen e një artikulli redaksional që u botua në «Zërin e popullit», më 17 mars 1959.

2. Në fondin e shënimeve të përditshme të shokut Enver, përveç materialeve të karakterit të mirëfilltë të Ditarit, gjenden edhe një numër i madh tezash të trajtuara gjerësisht, shënirne të gjata të natyrës së refleksioneve e të analizave etj., për të cilat autori ka punuar herë pas here disa ditë me radhë, pava-

300 301

Faktet dëshmojnë se ky udhëtim qe një disfatë politike; bilanci i tij është i hidhur për popujt e Ju-gosIlavisë si nga ana politike ashtu edhe nga ana eko-nomike. Kjo pasqyrohet edhe në fjalimet e ulëta, bo-she dhe plot sharje kundër Bashkimit Sovjetik dhe vendeve të tjera socialiste, që mbajti Titoja, kur u kthye në Shkup e në Beograd. Ai tha se u solli popujve jugosllavë miqësinë dhe simpatinë e madhe të popujve të vendeve që vizitoi. Por duhet thënë se këtë miqësi popujt heroikë jugosllavë e kanë gëzuar dhe e gëzojnë prej kohësh në popujt e botës, duke përfshirë edhe po-pullin shqiptar dhe kjo miqësi ekziston jo për hatër të Titos, siç mundohet ta paraqesë ai, por për vetë me-ritat e popujve të Jugosllavisë. Në të kundërtën, Titoja me shokët e tij kanë bërë çmos për të izoluar popujt e Jugosllavisë nga miqtë e tyre më të afërt e më të mi-rë, nga populli sovjetik si dhe nga popujt e vendeve të tjera socialiste. Rezultat i kësaj politike ka qenë izolimi i vetë grupit revizionist titist nga popujt e Ju-gosllavisë dhe nga lëvizja komuniste botërore.

Shkurt, nga i gjithë ky udhëtim pompoz, Titoja u solli popujve të Jugosllavisë vetëm disa nuska, dome-

rësisht se në krye secili mban datën kur është filluar. Kjo ka-tegori shënimesh e analizash të zgjeruara është vendosur të botohen në vëllimet e Veprave. Një numër materialesh të kësaj natyre që i takojnë periudhës 1958-1976 nuk janë përfshirë në Veprat përkatëse, sepse në kohën e botimit të këtyre, nuk dis-ponoheshin nga AQP (ato ruheshin në fondin personal të autorit, në shtëpi). Me qëllim që edhe këto materiale të vihen në duart e komunistëve e të masave, po i botojmë sipas radhës në vë-llimet e Ditarit.

thënë komunikatat mbi qëndrimin e tij në vendet e ndryshme dhe premtimin se vitin e ardhshëm do të vi-zitojë edhe 11 vende të tjera të Azisë e të Afrikës ku gjoja do ta presin Titon ashtu si çifutët presin Mesinë. Por këto nuska e premtime mik shërojnë plagët e shumta që u ka shkaktuar popujve të Jugosllavisë Ti-toja dhe grupi i tij me poritikën e tyre antimarksiste, antipopullore dhe në shërbim të imperializmit. Fjali-met e tij tregojnë pozitën jashtëzakonisht të vështirë të grupit revizionist jugosllav, dështimin e politikës së tij të brendshme e të jashtme, çoroditjen e madhe që e ka kapur, qorrsokakun në të cilin është futur dhe ku s'di nga t'ia mbajë.

Titoja nuk qe në gjendje të thoshte asnjë fjalë për situatën e rëndë ekonomike të Jugosllavisë, për problemet e mëdha që, me të drejtë, preokupojnë po-pujt e Jugosllavisë, ai nuk tregoi asnjë perspektivë pune dhe zhvillimi për të ardhmen.

Fjalimet e Titos në Shkup e në Beograd janë pas-qyrë e degjenerimit politik dhe ideologjik të plotë të klikës titiste. Nuk e vlen barra qiranë të merresh me sharjet e shthurura të një elementi të tillë, por këto fjalime bëjnë njëfarë shërbimi sepse zbulojnë sado-pak qëllimet e vërteta të «misionit special» të Titos në vendet e Azisë e të Afrikës. Ato tregojnë edhe një herë armiqësinë patologjike të grupit revizionist ju-gosllav kundër kampit socialist, kundër socializmit dhe marksizëm-leninizmit, tregojnë politikën e tij nacio-nalshoviniste serbomadhe, sidomos kundër Republikës Popullore të Shqipërisë e Republikës Popullore të Bullgarisë.

302 303

Tani për të gjithë njerëzit e ndershëm në botë është bërë e qartë se Titoja në vendet afro-aziatike nuk shkoi «për të fituar» miqësi për popujt e Jugosllavisë. Qëllimet e udhëtimit të tij janë krejt të ndryshme, dhe ndër kryesoret janë:

Të forconte në sytë e popujve të Jugosllavisë pozi-tat krejt të lëkundura të grupit revizionist jugosilav duke e paraqitur sikur ai ka miq të shumtë në botë, sikur politika e tij gëzon përkrahje në vende të tjera; si edhe të ulte dashurinë dhe prestigjin që gëzojnë Bash-kimi Sovjetik e Republika Popullore e Kinës dhe vendet e tjera të kampit socialist në popujt afro-aziati-kë, të dobësonte lidhjet e sinqerta e të shëndosha, të bazuara mbi parimet e bashkëjetesës paqësore, midis vendeve të kampit socialist dhe vendeve të pavarura të Azisë e të Afrikës dhe të sheshonte rrugën për nën-shtrimin gradual të këtyre vendeve nën kthetrat e impe-rializmit. Ky ka qenë «misioni special» që ndëznaswi Titoja në udhetimin e tlj re—gjb:t-ë, funksion

antisocialist, kundër paqes dhe bashkëpunimit ndër-kombëtar, pra për llogari të imperializmit melikan. Për këtë mision të Titos shkroi dhe shtypi në Indonezi dhe në vende të tjera.

Por cilat ishin rezultatet? «Misioni special» i Titos në këto vende dështoi.

Natyrisht Titoja mohon me të madhe që te kete pa-sur qëllime për të krijuar një «bllok të tretë», në fakt një aneks të bllokut agresiv të NATO-s. «Ne nuk fo-lëm kundër askujt», thotë ai. E vërteta është se ntik foli kundër imperializmit, por u mundua t'u shpjerë vendeve përkatëse të Azisë e të Afrikës «eksperiencën»

e tij në luftë kundër komunistëve dhe kampit socia-list dhe, nën parullën pacifiste të «antiblloqeve», t'i largojë kko vende nga rruga e Bandungut për t'i kthyer në rrugën e- Sa mundi ai u orvat të influenconte në këtë drejtini, por pa sukses, me-gjithëse ambasadori i tij në Kombet e Bashkuara, Vidiç, mburret në korridoret e organizatës për «efektin» që paskan pasur përpjekjet e Titos «për të sqaruar» kë-to vende mbi politikën e Bashkimit Sovjetik dhe të kampit socialist ndaj tyre, domethënë për të futur pyka në miqësinë e tyre me Bashkimin Sovjetik, me Republikën Popullore të Kinës dhe me vendet e tjera të socializmit.

Pavarësisht se në ç'formë të maskuar ka folur Titoja kundër vendeve tona socialiste gjatë udhëtimit të tij, fakt është se me t'u kthyer në Jugosllavi, në «truallin e tij» siç e quan, në fjalimet që mbajti në Shkup e në Beograd, ai sulmoi me sharjet më të posh-tra kampin e socializmit. Sulmet dhe sharjet pa princip kundër vendeve socialiste përbëjnë pjesën kryesore të këtyre fjalimeve. Kështu, në fakt, ai tregoi se po këtë punë ka bërë edhe andej nga ishte; forma se si e ka bërë nuk ndryshon gjë, thelbi mbetet. Zaten në Beograd ai tha hapur se nuk duhet bërë diskrimi-nacion midis Lindjes dhe Perëndimit dhe këshilloi vendet afro-aziatike të bëjnë «të gjitha përpjekjet që marrëdhëniet midis tyre dhe Perëndimit të përmirë-sohen». Kështu, ky «komunist i kulluar», ky «inter-nacionalist i dorës së parë» në fakt këshillon që ven-det afro-aziatike të keqësojnë marrëdhëniet e tyre me Lindjen, domethënë me kampin socialist dhe t'i për-

304 305 20 — 122 a

mirësojnë me Perëndimin, domethënë me imperialtz-rn in.

I verbuar nga urrejtja kundër socializmit, kundër vendeve socialiste, sidomos kundër vendit tonë dhe Republikës Popullore të Bullgarisë, ai përpiqet të the-llojë hendekun midis Jugosllavisë dhe vendeve të kam-pit socialist, të armiqësojë akoma më shumë popujt jugosllavë me popujt e vendeve sociaIiste. Këtë e bëri duke shpifur dhe duke shtrembëruar faktet mënyrën rnë të patu-rpshme dhe djallëzore, duke e pa-raqitur miqësinë e vendeve që vizitoi si kundërpeshë ndaj humbjes së miqësisë me vendet socialiste, për të cilën i vetmi përgjegjës është grupi i tij revizionist trockist. Me sa duket, me këto fjalime, Titoja jo vetërn që shpreh hapur dhe brutalisht ato që ka thënë me gjysmë zëri andej nga udhëtoi, jo vetëm që jep kontri-butin e tij në fushatën e tërbuar që ka shpërthyer ko-hët e fundit në JugosIlavi kundër vendeve socialiste dhe në mënyrë të posaçme kundër vendit dhe popullit tonë, por jep sinjalin për një sulm të gjerë kundër gjithë kampit socialist, për të përgatitur opinionin pu-blik jugosllav për veprime të tjera armiqësore që do ndërmarrë udhëheqja jugosllave në marrëveshje me imperialistët, kundër vendeve të socializmit. Klithmat e tij nuk trembin njeri dhe çdo tentativë e tij kundër vendeve tona do të marrë përgjigjen e merituar.

Grupi revizionist jugosllav, me Titon në krye, ka marrë përsipër rolin e palavdishëm që të përçajë kam-pin e socializmit më Bashkimin Sovjetik në krye, të shpifë e të shajë partitë komuniste e punëtore të ven-devesocialiste, të minio ë lëiffi-jen punëtore - ndërkolthë-

tare. Vite me radhë ai u mundua të luajë rolin e «kalit të Trojës» për hesap të irnperializmit amerikan. Ai rnban përgjegjësi të rëndë, si bashkëpunëtor i for-cave te reaksiornt ndërkombëtar, për organizimin kundërrevolucio—nit në Hungari më 1956. Në Kongresin e 7-të të LKJ me programin e tij famëkeq, ai u hodh në sulm frontal kundër Bashkimit Sovjetik, Republikës Popullore të Kinës dhe vendeve të demokracisë popu-Ilore, kundër unitetit të kampit socialist, kundër uni-tetit të lëvizjes komuniste ndërkombëtare dhe doii hapur si mbrojtës i imperializmit, i -kapitalizmit popu-

si flamurtar i kryqëzatës antikomuniste që prej rnë se 40 vjetësh zhvillojnë pa sukses monopolet im-perialiste dhe agjentët e tyre oportunistë, trockistë dhe antimarksistë të çdo boje.

Vite me radhë, Partia Komuniste e Bashkimit So-vjetik dhe, bashkë me të, partitë e tjera komuniste e punëtore, bënë përpjekje të mëdha «për të sheshuar divergjencat me LKJ», për të zhvilluar .marrëdhënie të drejta në frymën e parimeve të internacionalizmit proletar». Partia jonë, që i njihte mirë krerët e Beo-gradit, e tha që në fillim se të gjitha këto do të jenë pa rezultat dhe udhëheqja revizioniste jugosIlave e provoi me të gjithë veprimtarinë e saj se ajo nuk ka asgjë të përbashkët me marksizmin dhe me komuniz-min, se ajo në mënyrë sistematike u ka vënë kazmën edhe atyre fitoreve socialiste që realizoi populli vëlla jugosIlav në luftë të përgjakshtne dhe heroike kundër fashizmit dhe borgjezisë. Udhëheqja jugosl:ave është shndërruar në një grup diversionist reformist, anti-marksist, antisovjetik e antisocialist, në një agjenturë

306 307

të fëlliqur të imperializmit amerikan. Dhe pa pikë turpi, Titoja ka kurajën të thotë se gjoja sulmet i fi-lluan «vendet e Lindjes» kundër grupit të tij revizionist. Si njeri i vendosur në rrugën c tij, ai gënjen me shpre-së se, sa më e madhe të jetë gënjeshtra, aq më shumë budallenj do të ketë që ta besojnë.

E vërteta është se kundrejt sulmeve dhe një ve-primtarie kaq të poshtër partitë komuniste e punëtore të vendeve socialiste si dhe të gjitha partitë e tjera marksiste-leniniste nuk mund të rrinin duarkryq. De-klarata e Moskës e partive komuniste e punëtore të vendeve socialiste e dënon revizionizmin e sotëm i cili FT-1 s riërohet së miri në politikën dhe në veprimta-rinë e grupit udhëheqës revizionist jugosllav, si rreziku kryesor për lëvizjen komuniste ndërkombëtare, në etapën aktuale. Partitë komuniste e punëtore të botës n-ëpërgjithësi janë solidarizuar me këtë vlerësim mar-ksist-leninist dhe veçanërisht pas Kongresit të 7-të të

kanë dënuar vendosmërisht programin dhe ve-primtarinë e LK të Jugosllavisë.

«Unë nuk shoh divergjenca teorike të mëdha me partitë e tjera komuniste» tha Titoja në Bcograd. Kjo është një manovër djallëzore e tij. Divergjencat midis partive të vërteta komuniste e punëtore dhe Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë janë shumë të mëdha,

vk janë krejtësisht të pakapërcyeshme, ato janë divergjenca midis marksizëm-leninizmit dhe revizionizmit, dis ideologjisë shkencore revolucionare dhe reformiz-mit borgjez. Me ato që thotë Titoja kërkon të hiqet si «marksist» e të mashtrojë kështu popullin jugosllav sikur gjoja lufta parimore që i bëhet grupit revizio-

nist jugosllav nga partitë marksiste-leniniste është «luf-të kundër shtetit jugosllav», «kundër popujve jugoslla-vë». Këtu nuk ka asgjë të vërtetë. Partitë komuniste e punëtore të vendeve socialiste midis tyre edhe Par-tia jonë e Punës, si dhe qeveritë tona e kanë bërë shu-më të qartë, dhe në këtë drejtim kanë punuar akti-visht, që marrëdhëniet shtetërore midis vendeve tona dhe Jugosllavisë, pavarësisht nga divergjencat e thella ideologjike, të zhvillohen në bazë të barazisë, respektit dhe interesit reciprok. Ky qëndrim rnbetet i pandry-shuar.

Titos nuk i vjen mirë që ne bëjmë dallim midis klikes së tij dhe popujve të Jugosllavisë. Po, ne këtë dallim e kemi bërë dhe do ta bëjmë sepse grupi udhë-fieqës jugosllav nuk përfaqëson aspak popujt heroikë të Jugosllavise kthyer në një klikë sunduesish të egër, në një klikë renegatësh të marksizmit dhe të socializmit. 3,1ë kot ai përpiqet të identifikojë veten dhe grupin e tij me popujt jugosllavë. Më kot ai përpiqet të vërë popullin jugosllav kundër popujve të kampit socialist, kundër popullit vëlla sovjetik si dhe kundër popujve fqinjë shqiptar e bullgar. Dashuria, respekti dhe miqësia vëllazërore midis popujve jugosllavë, po-pujve të Bashkimit Sovjetik dhe të vendeve të tjera socialiste ka rrënjë të thella në histori dhe këtë miqësi midis popujve s'ka forcë në botë që ta prishë, sado që të pUrpiget Titoja. Në Kuvendin Popullor unë shpreha ndjenjat e vërteta të popullit shqiptar kur thashë: «Me popujt e Jugosllavisë, heroikë dhe vëllezër, kemi qenë, jemi dhe do të jemi miq dhe vëllezër të ngushtë, pavarësisht nga dallgët dhe furtunat-.

M) 3 309

Titoja dhe grupi i tij revizionist, duke synuar ta vënë Jugosllavinë kundër kampit socialist dhe lëvizjes komuniste ndërkombëtare, ndjekin pikë për pikë të njëjtën vijë që ndjek Dallesi. Ata flasin me të njëjtën gjuhë, ata ushqejnë të njëjtat ëndrra të çmendura që të dobësojnë unitetin e kampit socialist dhe unitetin e lëvizjes komuniste ndërkombëtare. Titoja rreh gjok-sin se «Lidhja e tij Komuniste» gjoja luan sot «një rol vendimtar në ndërtimin e socializmit në Jugo-sllavi», por, shton ai, «ne nuk marrim direktiva nga jashtë», «ne punojmë ashtu siç mendojmë vetë».

Dihet mirë se partia komuniste në Jugosllavi ka pushuar së ekzistuari, ashtu siç ka pushuar prej ko-hësh ndërtimi i socializmit atje, dihet se rreth gjysma

e anëtarëve të ish-Partisë Komuniste të Jugosllavisë janë përjashtuar nga radhët e saj, janë vrarë ose der-gjen në kampet famëkeqe të Goli Otokut, Stara Gra-dishtës etj. Lidhja e Komunistëve të JugosIlavisë vetëm

emrin ka komuniste. «Komunizmi nacional»...12.itos mban markën e antikomunizmit. Titoja vë -komuniz-min e tij nacional» kundër internacionalizmit proletar, ai përsërit parullën e vjetër të Gëbelsit, që e kanë bërë të tyren Dallesi dhe fon Brentano...

Pikërisht luftën kundër unitetit të kampit socia-list dhe të lëvizjes revolucionare botërore Titoja e kon-sideron «internacionalizëm të vërtetë». Ai flet tamam siç është — renegat i marksizëm-leninizmit, armik i popujve heroikë të Jugosllavisë, si një nacional-sho-vinist dhe serbomadh megaloman, si një shërbëtor pa skrupull i imperializmit amerikan. «Internacionatiste» ai quan përpjekjet e tij shterpe për të mbjellë përçar-

310

je midis Bashkimit Sovjetik dhe vendeve të tjera të demokracisë; ai quan •internacionaliste» fushatën për të shkaktuar përçarje brenda në Kinë. Nuk është aspak koincidencë e rastit që të njëjtat pikëpamje si ato të Titos shprehen edhe në një raport që ka mbajtur Da-llesi mbi Republikën Popullore të Kinës përpara komi-sionit të punëve të jashtme të senatit amerikan dhe që u botua më 10 mars në Uashington. 3,1base -internacio-naliste» Titoja quan edhe .ndihmën» me të cilën mo-nopolet amerikane ushgejnë <socializmin jugosllav».

E vërteta është se monopolet arnerikane i derdhin dollarët e tyrenë Jugosllavi , sepse e dinë mirë që atje nuk ndërtOhet por një rend tjetër që u pëlgen atvre — kapitalizmi. Ata e mbajnë me dollarë grupin e Beogradit jo për të ndërtuar socializmin në Jugosllavi, por që, nën parullat për socializmin dhe

të luftojnë nga pozitat e partisë në fuqi çështjen e socializmit. vendet socialiste, lëvizjen

,---- Por shpifja më e neveritshme që hodhi Titoja në

Beograd, atë që as Dallesi deri më sot nuk ka guxuav ta thotë, është insinuata se popujt e kampit socialist nuk janë për paqen, por bile qenkan .(luftënxitës». Duke folur në Beograd për udhëtimin e tij në Azi e në Afrikë, ndër të tjera, ai tha: «Ne kishim një qëllim të vetëm: të kontribuojmë në forcimin sa më shumë të atyre forcave në botë, të cilat luftojnë për paqen, të cilat dëshirojnë paqen, të cilat dëshirojnë të zhvillohen në mënyrë paqësore. Dhe ne pamë se këto forca janë kolosale. Rreth 600 milionë hanorë të vendeve që vi-zituam, përveç banorëve të vendeve të tjera, të cilët

311

së bashku bëjnë një miliard njerëz, aspirojnë sot për paqen dhe janë kundër katastrofës së njerëzimit».

Ç'do të thotë me këto fjalë Titoja? Le të bëjmë një flogari të thjeshtë: sot në botë numërohen gjithsej rreth 2 miliardë e 400 milionë njerëz. Titoja pretendon se për pagen dhe kundër luftës janë vetëm 600 milionët e vendeve afro-aziatike që ai vizitoi si dhe 400 milionë banorët e vendeve të tjera afro-aziatike që ai nuk i vizitoi dot, natyrisht duke përjashtuar nga këto vende Republikën Popullore të Kinës si dhe vendet e tjera socialiste të Azisë. Kështu, sipas pikëpamjes së Titos, vetëm popujt që njeh ai qenkan për paqen, ndërsa të tjerët, mbi 1 miliard e 400 milionë njerëz të tjerë, dhe në mes tyre 1 miliard njerëz që përbëjnë popujt e kampit socialist, nuk qenkan për pagen, por për -ka-tastrofën e njerëzhnit»! Ç'ide monstruoze? Shefi i klikës revizioniste të Beogradit guxon të hedhë baltë e të quajë luftënxitës popujt e vendeve të demokracisë popullore që ia kanë kushtuar të gjitha energjitë e tyre ndërtimit paqësor dhe mbrojtjes së paqes. Por ne themi se jo vetëm popujt e kampit socialist, po —gjithë popujt e borrës janë për paqen, duke përfshirë këfu eclhe popullin amerikan, edhe popujt e Evropës Perëridi-more. Të gjithë popujt janë kundër luftës; për ldtën janë vetëm klikat reaksionare të Perëndimit dhe në prehrin e tyre bie edhe klika titiste që bën këto ndarje të turpshme midis popujve. Deri dje Titoja nuk bënte asnjë dallim midis kampit socialist dhe kampit imperialist; tani bën një hap tjetër përpara: tani ai thotë se të gjithë popujt e kampit socialist dhe ata të Evropës Perëndimore janë popuj që duan luf-

tën dhe s'duan paqen! Deri në këtë shkallë ka arritur verlSëfia politike dhe urrejtja ndaj socializmit e këtij agjenti të ulët të imperializmit amerikan.

Në fjalimet e tij në Shkup e në Beograd, Titoja, i rrëmbyer nga urrejtja e tij ndaj vendeve socialiste, me sedrën e kusarit të zënë me presh në dorë, u hodh në sulm dhe në sharje të shfrenuara sidomos kundër po-pullit shqiptar dhe popullit bullgar, të cilët arrin t'i quajë -luftënxitës» dhe gati-gati imperialistë. Ai shfryn me tërbim, si një bishë e plagosur rëndë, kundër fjalimit tim të fundit në Kuvendin Popullor, fja-lim ku unë shpreh qëndrimin e palëkundur konsekuent marksist-leninist të Partisë dhe të popullit tonë, që zbuloi me rrënjë dhe shpartalloi komplotin kriminal të kurdisur nga klika e Beogradit dhe mbreti i Greqi-së për të copëtuar Shqipërinë. Por fjalët e Titos s'bëjnë gjë tjetër veçse vërtetojnë ato që thashë unë. Përveç sharjeve, Titoja nuk paraqiti asnjë argument për të rrëzuar faktet e parashtruara nga unë. Sharjet dhe kërcënimet nuk janë kurrë argumente, ndërsa sharjet nga goja e Titos janë lavdërime, sepse nga armiqtë nuk priten lule. Ato vërtetojnë atë që fjalët tona janë plotësisht të drejta dhe kanë goditur atje ku duhet.

A mos vallë Titoja mohoi që të ketë biseduar me mbretin Payllo të Greqisë në Korfuz për copëtimin e Shqipërisë? A mos vallë mohoi planet ekspansioniste aneksioniste të klikës së tij në kurriz të Shqipërisë? Apo vallë vërtetoi të kundërtën e së vërtetës mbi po-litikën shoviniste shfarosëse që ndjek udhëheqja ju-gos4lave kundrejt popullsisë shqiptare me banim në Jugosllavi?

312 313

Me sa duket, në planet e reja që i kanë caktuar padronët e tij për veprimtari armiqësore kundër kam-pit socialist, sulmet e para Titoja parashikon t'i drej--tojë kundër dy vendeve vëllezër, Shqipërisë dhe Bull-garisë. Këto duket ia ha syri më mirë, si «më të vogla që janë», sipas llogarive të tij false. Partitë dhe popujt tanë më se një herë e kanë provuar se sa nerva të fortë kanë, më se një herë i kanë treguar vendin klikës së Titos.

Titoja luan rolin e të ofenduarit, çirret e bërtet kundër Shqipërisë dhe Bullgarisë, se gjoja ne ndër-hyjmë në punët e brendshme të Jugosllavisë, se gjoja vendet tona zhvillokan «aksione dhe fushata irreden-tiste» kundër Jugosllavisë, se gjoja ne kërkojmë t'i shkëputim Jugosllavisë Kosovën e viset e tjera të ba-nuara nga shqiptarë në Mal të Zi e Maqedoni. Dhe Ti-toja na kërcënohet me të madhe. Por i ka duart të shkurtra mareshali dhe matet me hijen e

E vërteta është se sunduesi i Beogradit, pasarcihës i denjë i Karagjorgjeviçëve, kërkon të shfarosë e të likuidojë popullsinë shqiptare në Kosovë, ndërsa në Maqedoni përpiqet të mbjellë përçarje midis popull-sisë maqedonase dhe popullsisë bullgare, të shuajë në zemrën e Maqedonisë dashurinë për popullin vëlla bullgar, me të cilin ata kanë tradita revolucionare të përbashkëta. Populli maqedonas e ai bullgar histori-kisht kanë luftuar së bashku për çlirimin e tyre na-cional.

Titoja gënjen në mes të ditës kur na akuzon ne për irredentizëm, kur na akuzon se ne gjoja kërkojmë Kosovën. Një pretendim të tillë Partia dhe Qeveria

jonë nuk e kanë ngritur dhe titistët më kot do të mun-dohen të gjejnë e të nxjerrin një dokument që të vër-

tetojnë të kundërtën. Faktet tregojnë se është pikërisht

klika titiste që, nën pretekstin e bashkimit të KosoVë.§ me Shqipërinë, është përPjekur të aneksojë krejt Shqipërinë dhe ta kthejë në republikë të shtatë të Ju-gosllavisë. Dhe ne kemi prova të shumta se grupi i Titos akoma ushqen plane të çmendura që të likuidojë atdheun tonë të lirë, të pavarur e sovran, por sot Shqi-përia ka zot, ka popullin dhe Partinë e Punës dhe kush guxon të cenojë kufijtë e saj të shenjtë, e paguan

rne kokë. Ne nuk kemi kërkuar Kosovën, por kemi ngritur

e do ta ngremë zërin me sa fuqi që kemi në mbrojtje tësyniptarëve që banojnë në trojet e veta në Jugos-llavi. Ne e konsiderojmë si detyrën tonë të shenjtë të ktrkojmë që të respektohen të drejtat themelore të vëllezërve tanë shqiptarë të Kosovës dhe të shqipta-rëve të tjerë në Maqedoni dhe në Mal të Zi, të drejta të njohura dhe të garantuara nga e drejta dhe ligjet ndërkombëtare. Ne e kemi për detyrë të ngremë zërin tonë kundër persekutimit barbar, shtypjes çnjerëzore, shpronësimeve, shpërnguljeve dhe syrgjynimit të pa-mëshirshëm në Turqi e gjetiu, që sunduesit shovinistë serbomëdhenj të Beogradit kryejnë kundër popullsisë shqiptare në Jugosllavi. Ne kemi për detyrë të kërkoj-më që të respektohen të drejtat e saj. Dhe këtë nuk mund të na e mohojë askush.

Trasiedia e vëllezërve tanë të Kosovës nuk ka

mbaruar. Lajmet që vijnë nga Kosova flasin për

tert -.Orin dhe persekUtiina . vazhdojnë. Klika titiste

314

315

po kurdis njërin pas tjetrit gjyqe false me agjentë të saj provokatorë, nga njëra anë për të shpifur dhe për të fabrikuar material se gjoja Shqipëria ndërhyn në pu-nët e brendshme të Jugosilavisë dhe organizoka kryen-gritje në Kosovë, nga ana tjetër për të krijuar pre-tekste për të ashpërsuar shtypjen ndaj popullsisë shqiptare të Kosovës dhe për të armiqësuar popujt e Jugosllavisë me popullin shqiptar. Këtij qëllimi i shërben edhe shpifja e Titos se gjoja ne kërkojmë Kosovën e viset e tjera të banuara nga shqiptarë.

Kosovën Titoja e konsideron si një çiflig të tij: «Ne nuk do të lejojmë, tha në Shkup, që ndokush të lakmojë për atë çka për shekuj e shekuj ka qenë jona». Vien të shënohet se edhe mbreti Pavllo për Shqipërinë e Jugut, që ai e quan «Epir të Veriut» thotë se ajo për shekuj e shekuj gjoja paskësh qenë e Greqisë. Interesant është se shprehjet e Titos dhe të Pavllos koincidojnë çuditërisht, sepse që të dy ata kanë të njëjtin oreks. Sa për të vërtetuar se të kujt kanë qenë ato në shekuj, ne nuk duam të hyjmë në disku-tim, sepse argumentet vërtetojnë të kundërtën e pre-tendimeve aneksioniste të Titos dhe të Pavllos.

Çështja e Kosovës i djeg shumë klikës së Beo-gradit. Për shkak të politikës grabitqare shoviniste të ndjekur kundër popullsisë shqiptare, Kosova është katandisur mos më keq, ajo është sot krahina më e prapambetur e Jugosllavisë. Vetë Titoja u detyrua ta pohojë me gojën e tij kur tha: «Ne do të përpiqemi që Kosovës t'i bëjmë të mundur një zhvillim sa më të madh dhe t'i krijojmë sa më shpejt kondita më të mira jetese». Këto fjalë dëshrnojnë gjendjen e mjerueshme

të Kosovës; ato konfirmojnë se sa të drejta ishin ato që shkruam në artikullin tonë «Harlemi i Beogradit» 1

mbi trajtimin e pakicës shqiptare në Jugosllavi. Duke falsifikuar fjalimin tim të marsit të këtij viti

në Kuvendin Popullor, Titoja kërcënoi se çështjen e popullsisë shqiptare të Kosovës ai do ta ngreka në Kombet e Bashkuara. Te ky kërcënim i ri i Titos vërte-tohet plotësisht ajo çka thashë në fjalimin që mbajta pak kohë më parë në Kuvendin Popullor për lidhjet e Beogradit me emisionet e radios reaksionare të ash-tuquajtur -Shqipëria socialiste» që transmeton diku afër Athinës. Në një emision të saj kjo radio ameri-kane na shtronte pyetjen se «pse udhëheqja shqiptare nuk e çon çështjen e Kosovës në. Kombet e Bashkuara» cl,he unë në Kuvend theksova se emisionet e kësaj ra-dioje furnizohen me materiale nga Beogradi.

Dhe ja tani, pretendimi i Titos se ai «do ta çojë çështjen e Kosovës në Kombet e Bashkuara» vërteton plotësisht jo vetëm atë çka thashë unë, por edhe diçka më tepër: sugjerimet e radios «Shqipëria socialiste-për ta ngritur çështjen e Kosovës në Kombet e Bash-kuara dalin dhe nga goja e Titos, domethënë del se e ashtuquajtura radio «Shqipëria socialiste» jo vetëm furnizohet nga Beogradi por sugjerimi i saj për ta ngri-tur këtë çështje në Kombet e Bashkuara e ka burimin te grupi revizionist i Titos.

Dihet se Titoja nuk ka asnjë fije modestie. Bile dollarët dhe bosët e Uashingtonit ia kanë rritur men-djen akoma më shumë. Ai e heq veten kampion të

1. Shih: gazeta «Zëri i popullit», 28 shkurt 1959.

316 317

barazisë, midis popujve të vegjël e të mëdhenj, por të gjithë këta janë «për përdorim të jashtëm». E vërteta është ndryshe, dhe ne e njohim mirë atë. Edhe në fja-limet e fundit, kur flet për Shqipërinë ai përdor terma të «Shqipëria vend i vogël», «fqinji ynë i vogël», «ç'mund të bëjë vetë Shqipëria» etj. Ç'tregojnë këto? Këto tregojnë se ai ka një mentalitet megaloman, se ai përbuz popujt e vegjël dhe ëndërron për likuidimin e tyre brutal. Por s'do të bënte keq të kujtonte se ku kanë mbaruar gjithë ata që kanë pasur përbuzje dhe orekse gllabëruese ndaj popujve të vegjël.

Në Shkup Titoja i habitur bëri pyetjen se ku e gjen populli shqiptar këtë forcë që t'u rezistojë pre-sioneve, provokimeve dhe komploteve të tij dhe të pa-dronëve të tij Dhe tamam si zëdhënës dhe agjent i monopoleve imperialiste ai përgjigjen për këtë kërkon ta gjejë te «dora e Moskës». Ai do të thotë: «Të ishte për shqiptarët dhe bullgarët vetëm, dija unë si t'i rre-gulloja, ata vetë s'bëjnë dot gjë, por i -drejton Moska»»! E njëjta logjikë si te Dallesi e tek Adenaueri, si te Sin Man Rija, edhe tek Titoja! Edhe ai si tradhtar marksizmit dhe i interesave mëtë lartë të popujve-të Jugosllavisë, si agjent i qarqeve të huaja, nuk mund të kuptojë dot se ku e ka burimin forca e vërtetë e po-pullit tonë si dhe e popullit bullgar dhe e gjithë po-pujve të tjerë vëllezër.

Ne i themi Bonapartit mistrec të Beogradit, se në mos e di ku e ka gjetur forcën populli shqiptar, ie të këndOjë historinë e tij të lavdishme. Populli ynë në shekuj ka luftuar me heroizëm dhe me vetëmohim shembullor kundër shkelësve të huaj, ai luftoi me

trimëri dhe sakrifica jashtëzakonisht të mëdha kundër fashizmit dhe nazizmit. Në zemrën e tij të kalitur në beteja për liri e pavarësi kombëtare, në patriotizmin e tij shekullor, në drejtësinë e çështjes së tij, në edu-katën që i dha Partia e Punës, frymëzuesja dhe or-ganizatorja e fitoreve të tij historike, në idetë e pa-vdekshme të marksizëm-leninizrnit dhe në miqësinë me popujt e vendeve socialiste e me gjithë popujt e tjerë — ja ku e gjeti dhe e gjen forcën e tij të pa-kufishme populli shqiptar. ,Sot Shqipëria socialiste është një forcë e madhe e paprekshme, është një kockë që s'e kafshojnë dot Titot dhe Pavllot e as pa-dronët e tYre, sepse u zë grykën.

Fjafimet e Tltos në ShkUP e në Beograd kundër kampit socialist dhe posaçërisht kundër vendit tonë dhe Bullgarisë, shënojnë një hap të ri në rrugën e pro-vokimeve dhe të aventurave të rrezikshme në të cilën po ecën grupi revizionist i Beogradit. Ato hedhin ben-zinë në fushatën histerike që po zhvillohet kohët e fundit në Jugosllavi me të gjitha format kundër po-pullit dhe atdheut tonë. Në këtë fushatë janë hedhur në veprim të ethshëm provokatorët profesionistë; ra-diot dhe gazetat përditë shpifin dhe vjellin vrer, kur-disin procese false, organizohen dhe stërviten kri-minelët e luftës dhe armiqtë e popullit shqiptar të strehuar në Jugosllavinë «socialiste», emisarët e Ti-tos kanë shkuar në kampet e ndryshme të refugjatëve në Itali, në Belgjikë e gjetkë që të koordinojnë vepri-met e tyre kundër Republikës Popullore të Shqipërisë me kriminelët shqiptarë të luftës të arratisur në Pe-rëndim etj., etj.

318 319

Ne i themi Titos: harro mushkë Valarenë! Nuk luhet më me Shqipërinë si dikur. Fatet e saj janë në duar të sigurta, në duart e popullit të saj trim e të pa-përkulur, që, i bashkuar grusht rreth Partisë së tij heroike dhe i fortë si çelik, mbron me vigjilencë dhe gatishmëri të madhe atdheun e vet të shtrenjtë dhe ndërton jetën e re në rrugën e ndritur të Klithmat e Titos me shokë si dhe provokimet e tyre do- të pë-sojnë -disfatë të plotë dhe nuk do ta pengojnë dot popullin tonë në punën e tij paqësore, as do --të do-bësojnë ndjenjat e miqësisë vëllazërore që ushqejnë për njëri-tjetrin populli shqiptar dhe populli jugosllav, ndjenja të farkëtuara në luftën e përbashkët kundër fashizmit, në luftën për liri e socializëm.

E MERKURR

11 MARS 1959

Dje u bë mbledhja e Byrosë Politike. Diskutovai rreth disa problemeve të edukimit komunist të rinisë. Kërkohet një interesim më i madh si nga Partia ashtu edhe nga organizata e rinisë, nga organizatat e tjera të masave, nga shkolla, nga familja etj. për edukimin e rinisë sonë. Të mos nisemi nga mendimi se rininë e kemi të mirë e të biem në pasivitet, por të punojmë vazhdimisht se influenca e botës borgjeze, në forma e në rrugë të ndryshme, depërton edhe në vendin tonë, duke synuar të prekë veçanërisht rininë.

Prandaj është e nevojshme që për edukimin e ri-nisë të bëhet një punë e vazhdueshme, e organizuar dhe e thelluar.

Erdhi këshilltari i ambasadës sovjetike, Novikov, ose «Samojgllavni», siç e quajmë, pse, me të filluar bisedën, e pyet për shëndetin, menjëherë thekson -«sa-moje gllavnoje» e nis të thotë ç'ka për të thënë. Por


320 $21

21 — 122 a

në fakt s'na thotë asgjë të rëndësishme, ose na rapor-ton për ato që ne i kemi lexuar me kohë dhe më me hollësi nga TASS-i ose buletinet e lajmeve të agjen-cive të huaja. Edhe sot «samoje gllavnoja» na informoi për vizitën, tashmë të njohur, të kryeministrit të Anglisë, Makmilan, në Moskë.

E PREMTE

13 MARS 1959

U hap konferenca e Partisë e qytetit të Tiranës. Shoku Rrapo Dervishi, sekretar i parë i komitetit të Partisë të qytetit mbajti raportin. Ishte një raport i mirë, konkret dhe serioz. Aty vihej mirë në dukje akti-viteti vjetor i organizatës së Partisë të Tiranës me të mirat dhe me të metat në punë.

Sigurisht, raporti i byrosë do të mobilizojë orga-nizatën e Partisë të Tiranës për kryerjen e detyrave që shtronte, si dhe të atyre që do të përcaktojë kjo konferencë shumë e rëndësishme e Partisë.

Filluan diskutimet.

322 323

E SIITUNE

14 MARS 1959

Vazhdojnë diskutimet në konferencë. Diskutimet janë të mira, shokët i njohin problemet dhe propozojnë masa të drejta për forcimin e punëve.

Pasdite fola unë, por nuk mbarova dot, sepse gjatë fjalimit tim, na u prenë dritat në sallë, prandaj e lamë mbledhjen për nesër. Ndërprerja e dritave du-het të jetë diçka e rastit, për arsye të linjave të vjetra.

E DIEL

15 MARS 1959

Vazhdon punimet konferenca e Partisë e qytetit të Tiranës. Çështja e dritave u sqarua; ndërprerja ndo-dhi për arsye defekti në rrjet. Vazhdova fjalimini. Pasi i përshëndeta të deleguarit në emër të Komitetit Qendror dhe i urova për sukseset në punimet e kon-ferencës, fola për vlerën e madhe që kanë konferen-cat e Partisë për komunistët dhe për rolin e detyrat me karakter lokal e nacional që ka organizata e Par-tisë e qytetit të. Tiranës si një nga organizatat më të mëdha në Partinë tonë dhe ku bëjnë pjesë komunistë më të ngritur ideologjikisht. Prandaj theksin e vura në punën që duhet bërë për forcimin e organizatave--bazë të Partisë dhe për zbatimin në jetë të kërkesave të Partisë për çështjet organizative.

Çdo gjë bëhet nën drejtimin e Partisë. Pra, të gjithë komunistët, pavarësisht nga përgjegjësia që ka-në, janë ministra apo anëtarë të KQ të Partisë, duhet të përgjigjen para organizatës së Partisë të qytetit të Tiranës për detyrat që u janë ngarkuar.


324 325

Përveç problemeve të jetës së brendshme të vendit fola edhe për shpifjet dhe provokacionet që bën kundër vendit tonë grupi revizionist i Beogradit si dhe për konceptet e tij antimarksiste, shoviniste dhe naciona-listo-borgjeze.

Konferenca u mbyll me entuziazëm në orën 13".

E IMNE

16 MARS 1959

Sot u bë mbledhja e Presidiumit të Kuvendit Po-pullor. Diskutova rreth projektdekretit për pensionet e ushtarakëve të shërbimit aktiv.

325 327

VLORE, E ENJTE

26 MARS 1959

e Peshkëpisë e të Dra-shovicës. Po punohej. U takova në arë me kryetarin e kooperativës dhe me sekretarin e byrosë së Partisë të kooperativës së Peshkëpisë. Të dy më folën për gjendjen.

Shokët punojnë mirë dhe janë shumë optimistë për të ardhmen e kooperativës.

Shkova në Kotë; vizitova dyqanet dhe bisedova me shitësit dhe blerësit. Të dyja palët ishin të këna-qura. Dyqanet ishin plot.

VLORE, E PRBMTE

27 MARS 1959

Sot erdhi këtu shoku Haki; ai do të marrë pjesë në konferencën e'Partisë të rrethit të Vlorës, si i de-leguar i Komitetit Qendror të Partisë.

Konferenca hapet nesër.

r

E SIITIJNE

28 MARS 1959

E mbarova pushimin dhe u nisa për në Tiranë. Gjatë rrugës u ndaia në Fier dhe bisedova për pu-

nët me sekretarin e parë të Komitetit të. Partisë dhe me zëvendësministrin e Bujqësisë, Iljaz Rekën, i cili ndodhej aty me punë.

E MARTE

31 MARS 1959

Sot u bë mbledhja e Sekretariatit të Komitetit Qendror. U shqyrtuan disa probleme, si: puna e Par-tisë dhe përgatitja e kuadrit për marinën tregtare; zba-timi i disa detyrave të sektorëve të agjitpropit në rrethin e Durrësit; shqyrtimi i letrave dhe i ankesave që i janë drejtuar Komitetit Qendror gjatë vitit 1958 etj.

330

E ENJTE

2 PRILI, 1959

Kishim mbledhjen e Byrosë Politike. Një nga çështjet që trajtoi Byroja në mbledhjen e sotme ishte ajo lidhu• me masat që mendohet të merren për ndreq-jen e anomalive që paraqet sistemi aktual i pagave.

Kur diskutova, shpreha mendimin që me studimin që do të bëjmë për këtë qëllim të synojmë të ndreqim anomalitë ekzistuese, të përmirësojmë gjendjen e atyre që kanë paga të ulëta dhe të tjerat të rregullohen duke ulur çmimet.

E SIITUNE

4 PRILL 1959

Pritje në ambasadën hungareze me rastin e 14- -vjetorit të çlirimit. Foli ambasadori hungarez, fola edhe unë.

333 32

E HEN£ 6 PRILL 1959

Në mbledhjen e sotme të Presidiumit të Kuven-dit Popullor diskutova për disa çështje të rnbarëvajtjes së punës në Presidium, për zbatimin kudo të legjisla-cionit si dhe për t'i tërhequr vërejtjen Ministrisë së Bujqësisë që mban nëpër sirtare dekoratat e aprovuara

nga Presidiumi.

E 118ERRURE 8 PRILL 1959

Mbledhja e Byrosë Politike që u bë sot pati në rend të ditës shqyrtimin e studimit «Mbi çmimet uni-ke të grumbullimeve të prodhimeve bujqësore e blegto-rale, mënyrën e organizimit të grumbullimeve dhe uljen e çmimeve të shitjes me pakicë të mallrave të konsumit të gjerë» etj.

Qëllimi i Partisë sonë ka qenë dhe mbetet ngritja e nivelit të jetesës së popullit. Këtij qëllimi të lartë i shërbejnë edhe masat për ngritjen e pagave, për uljen e çmimeve dhe për unifikimin e çmimeve buj-qësore e blegtorale për të favorizuar fshatarësinë, që propozohen të merren nga Partia dhe nga Qeveria këtë vit me rastin e 15-vjetorit të Çlirimit.

Në diskutimini që bëra për këtë problem para-shtrova edhe vërejtjet që kisha për çmimet.


334 335

E MËRKUHR E PREMTE

15 PRILL 1959 PRILI, 1959

c.

Bëmë mbledhjen e Presidiumit të Kuvendit Popu-llor, diskutova mbi konventën për shtetësinë e gruas së martuar.

Pata një bisedë pune me Gogon.

Kam në dorë deklaratën e renegatit Tito bërë fle-tushkës «Komunist» me rastin e 40-vjetorit të së ashtu-quajturës Lidhja e Komunistëve të Jugosllavisë. Cili është qëllimi i tij me këtë deklaratë, çfarë del prej saj?

— Diskreditimi i Bashkimit Sovjetik dhe i PK të Bashkimit Sovjetik.

— Diskreditimi i lëvizjes komuniste ndërkombë-tare.

— Tentativat e tij të kota për të rehabilituar troc-kizmin.

a) — Rëndësia e Kominternit dhe si përpiqet troc-kisti Tito ta diskreditojë gjithë veprimtarinë e Ko-minternit, duke marrë për bazë .«çështjen Gorkiç»i.

Fakti që trockisti Gorkiç u demaskua prej Ko-minternit, qoftë edhe me vonesë, nuk vërteton tezën e Titos. (Trockistët dhe gjithë tradhtarët e marksizmit

1. Milan Gorkiç. Nga viti 1932 gjer më 1937 ka qenë udhë-heqësi kryesor i KQ të PKJ dhe në udhëheqjen e Kominternit. Më 1937 ti dënua prej Komitetit Ekzekutiv të Internacionales

Komuniste.

337 336 22 — 122

kanë përdorur e përdorin shumë taktika të stërhollua-ra për t'u maskuar.)

Faktet historike tregojnë të kundërtën, se ishin PK e BS dhe Kominterni ata që kanë dhënë shembu- Ilin, si nga ana teorike, ashtu dhe nga ana praktike, për demaskimin dhe dërrmimin e trockistëve dhe të renegatëve të marksizëm-leninizmit, si në Bashkimin Sovjetik ashtu dhe në gjirin e partive të tjera, kur këto bënin pjesë në Komintern. Të njëjtën gjë ato bënë edhe ndaj trockistit Gorkiç më 1937.

b) Duke ngritur «çështjen Gorkiç» Titoja, mbroj-tës i trockistëve, kërkon të hiqet sikur ai ishte i vetmi «luftëtar» kundër trockistëve dhe Kominternit. Sa qe-sharake!

c) Jeta vërtetoi se Titoja s'ishte veçse një Gorkiç tjetër, dhe lëvizjes komuniste ndërkombëtare iu desh gjithashtu një kohë mjaft e gjatë për ta zbuluar dhe për ta demaskuar Titon dhe bandën e tij trockiste.

ç) Kuptohen lehtë nga marksistë-leninistët kuj-desjet e Titos për t'u fshehur nga kontrolli marksist I Kominternit (dhe jo nga telefonat e të tjera shpifje të tij). Që atëherë, pra Titoja s'ishte veçse një trockist. Përpjekjet e Titos (dhe ia arriti qëllimit), për të zë- vendësuar Gorkiçin s'ishin veçse rivalitete trockistësh të maskuar.

d) Shohim pra, pavarësisht nga «çështja Gorkiç», se që atëherë renegati Tito ishte në fakt kundër Ko- minternit, vepronte kundër tij, vepronte kundër lë-vizjes komuniste ndërkombëtare, kundër Bashkimit Sovjetik dhe përpiqej, në mënyrë të fshehtë, të hidhte në dorë udhëheqjen e PK Jugosllave, sikundër e hodhi.

338

Me këto ai synonte të realizonte ëndrrën e trockistëve, për të krijuar një parti trockiste, ta çonte atë në pu-shtet dhe nga këto pozita t'i bënte luftë të hapët lë-vizjes komuniste nclërkombëtare, Bashkimit Sovjetik

dhe socializmit. Renegati i vjetër Tito dhe grupi i tij mundi për

një kohë (si në kohën e tij Gorkiçi) të maskohej mirë, dhe të shfrytëzonte udhëzimet marksiste-leniniste të Kominternit dhe heroizmin e popujve të Jugosllavisë dhe të komunistëve jugosllavë, për t'ia arritur qëllimit të tij djallëzor. Kur populli dhe komunistët jugosllavë luftonin heroikisht, Titoja përgatiste puçin e tij, tra-gjedinë e Partisë Komuniste Jugosllave.

Ai pati përkrahjen e plotë, të fshehtë dhe publike të Uinston Çërçillit. Asnjëherë s'është parë në kisto-rinë e reaksionit anglez që të braktisen aleatët e tij, siç ishin monarkia e Karagjorgjeviçëve dhe reaksioni serbo-kroat, në favor të një aleati të ri, «komunistit specifik Tito». Pikërisht kjo gjë u bë nga Uinston Çër-çilli gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Në dritën e fakteve duket qartë se kundërshtimet e

Titos me Kominternin nuk e kishin burimin «në gabl-met e Gorkiçit», por në armiqësinë e thellë e radikale të Titos kundër komunizmit, socializmit dhe Bashkimit

Sovjetik. Titoja dhe grupi i tij ishin nga themeluesit e By-

rosë Informative. Por këta trockistë të vjetër hodhën shqelmat e parë dhe dolën prej saj, natyrisht këtë herë jo për «çështjen Gorkiç», çështja e tyre ishte vetë një çështje e dytë «Gorkiç», ishte një vepër e ndyrë trockiste për Partinë Komuniste JugosIlave dhe për lëvizjen komuniste ndërkombëtare.

339

340

Tito-Gorkiçit iu zbuluan të palarat. Puna diver-sioniste e tij u demaskua.

Rëndësia e Byrosë Informative, karakteri i saj dhe anët e mira pozitive. Krahasimet e nevojshme.

Programi i Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavi-së, p-rogram trockist; rehabilitimi i trockizmit në kon-ditat aktuale, por t-Wg-jith-a-- tiparet e vjetra të Idzmit.

Trockizmi, agjenturë e imperializmit. Lufta aktuale e Titos nga këto pozita kundër ko-

munizmit, PK të Bashkimit Sovjetik, partive komu-niste dhe punëtore, kundër Bashkimit Sovjetik, kundër kampit socialist është vazhdimi konsekuent i luftës së po këtij trockisti kundër Kominternit, kundër 1n-formbyrosë, kundër

Kominterni dhe Informbyroja, ndryshimet në mes tyre dhe qëllimi i madh i forcimit të lëvizjes komu-niste ndërkombëtare. Konkluzion, Titoja kundër Ko-minternit, kundër Byrosë Lnformative, kundër çdo for-me orgaruzuni dhe bashkëpunimi në favor të forcimit të komunizmit. Konsekuencë në idetë dhe veprimet trockiste të Titos ahe grupit

Taktika e su 1-1T—leve, e shpifjeve, e sabotazheve kundër Bashkimit Sovjetik dhe vendeve të demokra-cisë popullore dhe partive komuniste e punëtore, nga grupi trockist i Beogradit pas 1948-s.

Zhvillimi i «teorisë së re» titisto-trockiste në kon-ditat e reja, ku Lidhja Komuniste e Jugosllavisë është në fuq4 dhe qëndron në fuqi me terror, me demagogji. Duhet çjerrë plotësisht maska. Në çdo hap ai duhet demaskuar. Kjo është ndihma më e madhe që mund

t'u jepet popujve të Jugosllavisë dhe komunistëve t4 vërtetë të Jugosllavisë.

Demaskimi i grupit renegat titist na bashkon, na miqëson me popujt e JugoslIavlsë ah-e nuk na largon.

E kemi për detyrë të ndilunojmë popujt—e-W--10--

sllavisë dhe komunistët e vërtetë jugosllavë. E kun- dërta na ngarkon me përgjegjësi të rëndë morale karshi marksistëve jugosIlavë dhe popujve vëllezër të Jugosllavisë.

Të mbrojmë komunistët e vërtetë jugosllavë, jeta

e të cilëve kërcënohet nga klika Tito-Rankoviç (duke marrë shkak nga ai komunist jugosllav, që përmendin titistët që gjoja është pushkatuar nga Stalini; shih agjencinë TANJUG), të numërojmë një nga një edhe me biografitë e tyre, të gjithë bolshevikët e vjetër që ka vrarë Titoja dhe që figurojnë në materialet që disponojmë. Për vrasjet e tjera që kanë bërë titistët të thuhet vetëm se do të rikthehemi më vonë dhe të dilet me konkluzion se duke përmendur atë fakt (të TANJUG-ut), qëllimi i titistëve është të fshehin kri-met e tmerrshme të tyre dhe të hedhin baltë mbi PK të Bashkimit Sovjetik dhe Partinë Bolshevike.

Si konkluzion i dytë i përgjithshëm — të mbroj-

m n-leninizmit nga:Tro-eki2rni

titist. Si konkluzion i tretë, të mbrojmë kampin tonë të

socializmit dhe Bashkimin Sovjetik (të përmendet fra-za e Titos «Kinë—Bashkimi Sovjetik») dhe të vihet në dukje se deri ku vete armiqësia konsekuente e tij.

Si konkluzion i katërt i përgjithshëm — të mbroj-

më fort atdheun tonë socialist që TItoja i ka vënë si

341

detyrë vetes ta shkatërrojë, ta copëtojë, ta aneksojë. fund;_pa sl~jetpa asnjë

komPromis do të luftojmë trockistët titistë reneg atë .n dhe agjente te impealizmit boteror.

E MËRKURE

22 PRILL 1959

Bëmë mbledhjen e Byrosë Politike. Një nga çësh-tjet që trajtoi kjo mbledhje ishte edhe ajo mbi pro-dhimin e naftës dhe shpimin e puseve në Qytetin Stalin.

Më shqetëson fakti që plani i naftës nuk po rea-lizohet dhe puna e shpim-shfrytëzimit shkon keq. Sho-kët e Kombinatit të Naftës mbajnë përgjegjësi që nuk kanë përgatitur kuadrin e nevojshëm për të vënë në lëvizje sondat që kemi sjellë nga jashtë. Për këtë faj kanë organizata e Partisë e kombinatit dhe Drej-toria e Industri-Ndërtimit e Komitetit Qendror. Është e palejueshme, bile revoltuese, që kaq shumë sonda të mos vihen në shfrytëzim, sepse nuk merren masa për përgatitjen e kuadrit. Nuk na lejohet neve një qëndrim i tillë në kurriz të ekonomisë.

Diskutova për këtë çështje dhe porosita që të merren të gjitha masat dhe të bëhet kthesë, se gjendja e planit në naftë është serioze; shpimi i puseve të reja të mos spostojë vëmendjen për shfrytëzimin e puseve të vjetra; të metat që konstatohen në organizimin e

342 343

punës e në disiplinë të mos fshihen prapa mungesave materiale.

Të punohet me një mobilizim të gjithanshëm nga të gjithë dhe gjithsecili të mbajë përgjegjësi për gje-ndjen në naf të para Partisë dhe Qeverisë.

E ENJTE 23 PRILL 1959

Shoku Adil Çarçanit më raportoi për punën.

1. Në atë kohë anëtar i KQ të Partisë dhe kandidat i By-rosë Politike të KQ të PPSH.

344 345

E SHTUNE

25 PRILL 1959

Bëra një takim dhe një bisedë të përzemërt me punëtorë përgjegjës të organeve të Punëve të Brend-shme të rretheve.

Punonjësit e Sigurimit kanë një mision të lartë e shumë delikat. Që ta kryejnë sa më mirë detyrën e tyre, ata duhet të njohin e të kuptojnë thellë di-rektivat dhe taktikën e Partisë sonë, e cila ka për që-llim forcimin e atdheut tonë dhe zhvillimin me hapa të sigurt të ndërtimit të socializmit.

Në përgjithësi, kuadrot që punojnë në këtë sektor kanë eksperiencë të pasur, të fituar në luftën e zhvi-lluar kundër armiqve të brendshëm e të jashtëm, por këta do të jenë më të aftë dhe do ta përballojnë me sukses çdo rrezik duke punuar më shumë për përve-tësimin e teorisë marksiste-leniniste.

, I porosita këta shokë që të punojnë për përgatitjen e kuadrove të rinj të Sigurimit; -Se-kuadrot nuk do t'u venë nga lart, por do të rriten në bazë.

U ndava me ta duke u uruar suksese në punë që ta kryejnë me nder detyrën e ngarkuar nga Partia.

E HENE

27 PRILL 1959

U deklarua ulja e re e çmimeve. Kjo është një fitore tjetër e madhe, që shpreh kujdesin e Partisë dhe të Qeverisë për ngritjen e mirëqenies së masave punonjëse të qytetit e të fshatit.

Pa dyshim një gjë e tillë do t'i nxitë masat për një hov të ri në punë, për realizimin e tejkalimin e detyrave të planit dhe shtimin e prodhimit.

346 347

PRILL 1959

GRUPI I TITOS KA BERE TË GJITHA PERPJEKJET PER TE PUSHTUAR SHQIPERINE

Shënime

Qëllimet e ndjekura, bile edhe shumë nga mëny-rat e përdorura nga grupi i Titos ndaj Shqipërisë së re, kanë qenë të njëllojta me qëllimet dhe mënyrat që ndoqi në kohën e saj Italia fashiste e Musolinit, kur sulmoi vendin tonë, më prill të vitit 1939.

Qëllimet e grupit të Titos kanë qenë të pushto-nin §hqipërinë, ta aneksonin këtë dhe t'ia ngjitnin Ju-gosIla -Visë si një republikë të shtatë dhe kësisoj të trans- formonin demokracinë tonë popullore në një demo-___ _ _ kraci borgjeze që do të shërbente si një ndërlidhje e

- ---- një zinxhiri të vetëm imperialist, në mes Jugosllavisë dhe Greqisë së Caldarisit.

Grupi nacionalist i -Titos dëshironte të krijonte një bllok të vetëm reaksionar në Ballkan, në shërbim direkt të imperializmit amerikano-anglez dhe kundër demokracive popullore e, në radhë të parë, kundër Bashkimit Sovjetik.

Musolini në kohën e tij, duke atakuar brutalisht vendin tonë, dëshironte ta bënte këtë një trampolinë dhe një «place d'arin,es» kundër vendeve të tjera të Ballkanit e më pas kundër Bashkimit Sovjetik. Fa-shistët italianë, duke dëshiruar të kolonizonin vendin tonë, kishin për qëllim të siguronin për kurdoherë he-gjemoninë fashiste në detin Adriatik, të cilin e cilë-sonin «Mare nostrum», të fortifikonin bregdetin tonë dhe sidomos Shëngjinin, Vlorën, Sazanin, Sarandën etj. dhe kështu të mbyllnin dhe të kontrollonin kanalin e Otrantos për të pasur nën mëshirën e tyre fatet e popujve të Jugosllavisë, të Greqisë dhe të vendeve të tjera të Evropës Qendrore.

Musolini e pushtoi me armë Shqipërinë, forti-fikoi bregdetin tonë, sulmoi, përkrah Hitlerit, popujt e Bashkimit Sovjetik, sulmoi popullin grek dhe popujt e Jugosllavisë, për të krijuar kështu perandorinë fa-shiste të Romës. Planet e Musolinit u përmbysën në një disfatë nga më të turpshmet në sajë të luftës së lavdishme të popujve tanë, të ushtrisë sovjetike dhe të gjenialitetit të Stalinit.

Grupi trockist me Titon në krye, që qëndron me terror dhe sundon në mënyrë gjakatare mbi popujt e Jugosllavisë, ndiqte ndaj Shqipërisë së re po të njëjtat qëllime të fashistëve të Romës. Këtë herë gru i i Titos, duke ndiekur strategjinë musoliniane, dëshiron-fe të 1~ë _duart e tij çelësat e Adriatikut dhe «Mare nostrum» të r[Tos ishte në duart e imperialistëve italiank_por të imperialistëve të rinj jugosllavë. Për këtë gjë Titoja dhe klika e tij kishin projektuar të piishtonin Shciipërinë, të fortifikonin pikat stratigjike

348 349

në bregdetin Adriatik dhe ta kontrollonin këtë dhe Otranton.

ShO"-<.-7inistët e Beogradit, nën mbulesën e miqësisë së sinqertë që ishte krijuar midis popullit shqiptar dhe popujve të Jugosllavisë gjatë luftës së përbashkët kundër okupatorëve fashistë, punonin me këmbëngulje për të mbytur lirinë e një populli të vogël heroik, për të zhdukur pavarësinë dhe sovranitetin e tij që e kishte fituar me gjak dhe ndiqnin në mënyrën më kon-sekuente rrugën për të triumfuar qëllimet e borgje-zisë serbomadhe të kral Aleksandrit, xhelat i popull-sisë shqiptare që jeton në trojet e veta në Jugosllavi dhe i popujve të tjerë të Jugosllavisë.

Krerët megalomanë të Beogradit, agjentë në shër-bim të imperialistëve, po përpiqeshin të krijonin një Ju-gosilavi të madhe, nën sundimin e kralëve të rinj, Tito--Rrankoviç e të tjerë, të krijonin një bazë të fuqishme kundër vendeve socialiste.

Titoja dhe klika e tij, renegatë të kauzës së shenj-të të klasës punëtore, me veprën e tyre të zezë nuk bënin gjë tjetër veçse zbatonin një pjesë të planit agresiv amerikan që kërcënon botën me një luftë të re botërore.

Pushtimi i Shqipërisë nga bandat fashiste të solinit filloi me një hua që iu dha Shqipërisë dhe mbaroi me pushtim të armatosur. Kjo hua që i dha Musolini Zogut ishte akorduar dhe u përdor jo për interesat e popullit, por për interesat e veçantë të Italisë fashiste dhe të Ahmet Zogut e të klikës së tij në shërbim direkt të Italisë fashiste.

Nën pretekstin e kësaj huaje, filloi kolonizimi

Shqipërisë nga ana e italianëve në format paqësore, por që në realitet fshihnin metodat barbare të koloni-zatorëve. Pas huasë, gati të gjitha vendet kyç ishin në duart e fashistëve, ekonomia e vendit drejtohej prej italianëve dhe çdo gjë bëhej për Italinë. Shqipëria du-hej të shikonte nga Italia, dhe vetëm nga Italia. Var-tësi e plotë ekonomike: planet e shtetit shqiptar, në qoftë se mund të quheshin plane, kondicionoheshin nga huaja italiane. Në këto plane s'figuronin veçse vepra strategjike që do t'i shërbenin Italisë fashiste për agresionin që paramendonte. U suprimuan doganat në mes dy vendeve, u krijuan bankat italiane në Shqipëri, në mes të të cilave dhe «Banka kombëtare» që s'ishte tjetër veçse filialja e «Bankës së Të gjitha mi-nierat e Shqipërisë ishin në duart e italianëve, shfry-tëzoheshin prej italianëve dhe në interes të Italisë fashiste. Ushtria mbretërore e Zogut s'ishte veçse një armë për të mbrojtur regjimin zogollian dhe koncesio-net e italianëve që mund të kërcënoheshin nga lëvizjet popullore. Në pragun e Luftës së Dytë Botërore, Mu-solini mendoi se kishte ardhur koha të hidhte hapin e fundit drejt Shqipërisë. Ai kërkonte ta kishte Shqipë-rinë drejtpërdrejt nën drejtimin e vet, prandaj e sul-naoi brutalisht.

Po këtë plan filloi të zbatonte edhe banda e tos. Musolini për njëfarë kohe e realizoi planin e tij agresiv kundër vendit tonë. Krerët e Beogradit s'mun- dën dot ta realizonin. Musohni e pushtoi Shqipërinë pse u ndihmua fuqimisht deri në fund nga satrapi i popullit tonë, mbreti Ahmet Zog, i cili kishte favorizuar fuqimisht infiltrimin e fashistëve italianë në Shqipëri

350 351

dhe ia kishte lidhur këmbët dhe duart popullit shqip-tar; nga ana tjetër, pushtimi i Shqipërisë nga Italia fashiste ishte një hallkë në zinxhirin e agresioneve që shpunë në Luftën e Dytë Botërore, e përgatitur imtësisht nga imperialistët dhe e zbatuar nga nazizmi gjerman dhe fashizmi italian e ai japonez.

Populli shqiptar luftoi me të gjitha forcat kundër fashistëve italianë dhe gjermanë, por në këtë luftë ve-ndimtare ai nuk ishte i vetëm dhe, më kryesorja në zjarrin e kësaj lufte populli nxori nga gjiri i vet udhë-heqjen e tij. Ne patëm suksese të njëpasnjëshme në këtë luftë të përgjakshme, ne mobilizuam popullin tonë totalisht, pse në krye të popullit tashmë ishte Partia jonë Komuniste, besnike e marksizëm-leninizmit, bes-nike e Partisë Bolshevike të Lenin-Stalinit, besnike e mësuesit të madh Stalin. Fati i popullit tonë të robë-ruar ishte i lidhur me atë të popujve sovjetikë dhe të popujve të tjerë të robëruar të Evropës e të botës që luftonin për liri e përparim shoqë•or. Besimi ynë në fitore ishte i patundur, sepse që të gjithë luftonim për një çështje të madhe e të përbashkët, sepse luftonim për jetën e re, për lirinë, për socializmin. Pa një besim të tillë lufta e popullit tonë nuk mund të kishte suk-seset që pati. Kjo është e qartë si drita e diellit. Vetëm fashistët, vetëm imperialistët, vetëm agjentët e këtyre të fundit, ndër të cilët është dhe Titoja me shokët e tij, mund të thonë të kundërtën.

Plani i Titos e kompani për pushtimin e Shqipë-risë ishte një plan shumë më i djallëzuar, pse ky pushtim po përgatitej nga trockistët që fshiheshin me kujdesin më të madh nën maskën e komunistëve, që

fshiheshin nën maskën e miqve të Bashkimit Sovjetik dhe të kampit të socializmit. Grupi renegat dhe tradh-tar i Titos, që u gjend në udhëheqjen e Partis Komu-niste të Jugosllavisë dhe në krye të popujve të Jugoslla-visë degjeneruan në juda trockiste, krijuan fraksionin nacionalist breriffl në Partinë, Komuniste të Jugo-silavisë, dhe u vërtetua se ata s'ishin tjetër veçse agjentë të imperializmit në Partinë Komuniste të Ju-osgavisë dhe në krye të popujve të Jugosllavisë. Aty-

re u ishte tIgarkuar roli të degjeneronin Partinë Ko-muniste të Jugosllavisë, ta shndërronin këtë në një ---• • • parti te tipit partive të . Blumit e kompani; ta shndë-rronin në një polici të vërtetë për t'u shërbyer që të nS-Ytnin demokracinë popullore në Jugosllavi dhe të kthenin Republikën Popullore Federative të Jugoslla-visë në një demokraci të tipit perëndirnor në shërbim direkt të imperialistëve amerikanë.

Roli djallëzor i Titos dhe i grupit të tij konsiston në faktin që për një kohë relativisht të gjatë popujt e Jugosllavisë nuk mundën të zbulonin punën armi-qësore të kësaj klike antipopullore dhe antimarksiste. Udhëheqja titiste përfitoi dhe e përdori gjerësisht në favorin e qëllimeve të saj djallëzore luftën dhe për-pjeljc'et heroike të popujve jugosllavë dhe të pjesës së shëndoshë të Partisë Komuniste të Jugosllavisë. Qëllimi kryesor i udhëheqjes jugosllave ishte dhe mbe-tet kurdoherë lufta sistematike për të diskredituar fi-toret e revolucionit nën udhëheqjen e Leninit në Bash-khnin Sovjetik, fitoret e rendit socialist nën udhëheq-jen e Stalinit si dhe të ushtrisë -sovjetike, e cila dha një kontribut të pashlyeshëm në luftën kundër sklla-

353 23 — 122

vërimit hitlerian ecihe për çlirimin e popujve të Ju-g—o-SITa-vlaUlit-Coja me agje-n- tët e tij filluan të krijojnë «teorinë». se Jugosllavia ishte fuqia kryesore «socia-liste» në Evropën Juglindore dhe në Evropën Qendro-re, se rreth saj duhej të grumbulloheshin demokracitë e reja dhe të gjithë të merrnin shembullin, deri edhe urdhrat nga ,Beogradi. Kjo taktikë djallëzore e Titos ishte e mbështetur në një demagogji të hollë, në suk-seset e luftës së popujve të Jugosl]avisë, në relatat mi-qësore dhe të sinqerta që ushqenin popujt e demokra-cive popullore ndaj popujvc të Jugosllavisë. Asign-tët titistë janë përpjekur kurdoherë të krijojnë rreth tradhtarit të popuj -N-7-ë - të JugosIlavisë, J.B.Titos, aureolë legjondash, duke i atribuar këtij heroizmat e popujve të Jugosllavisë dhe të Partisë Komuniste të Jugosllavisë. Për njerëzit e grupit të tij, Titoja qën-dronte mbi popujt e JugosIlavisë, mbi partinë jugos-llave. Përgatitej kësisoj forca e klikës së Beogradit, përgatitej agjentura e djallëzuar e imperializmit që do të ekeekutonte veprën e shëmtuar kundër popujve të Jugosilavisë dhe kampit të socializmit në botë. Im-perializmi amerikan, këtë herë tek Titoja dhe te Calda-risi, kishte gjetur njerëzit e volitshëm në Bankan për të përgatitur terrenin e përshtatshëm kundër vendeve socialiste. Në kushtet pas Luftës së Dytë Botërore një sulm tjetër në Ballkan nga ana e Italisë paraqitej shu-më më i zorshëm për imperializmin, por, kur në shtëpi mund të hyhet më mirë nga dera, ç'të duhet penxherja! Musolini kishte perënduar dhe imperializ-mi duhej • të krijonte diktatorë të rinj në interes të vet. Titoja është një i tillë.

E PREMTE

1 MAJ 1939

Manifestim i popullit të Tiranës. Parakalojnë sot punëtorë, kooperativistë, intelektualë, nxënës e stu-dentë, të gjithë të qeshur e të gëzuar, me ballin lart

për fitoret e arritura e plot optimizëm për të ardhmen e lumtur, drejt së cilës i udhëheq Partia jonë heroike.

Entuziazëm i madh.

354 355

vërimit hitlerian edhe për çlirimin e popujve të ju-~Tifoja me agjentët ë tij filluan të krijojnë <‹teorinë» se Jugosllavia ishte fuqia kryesore «socia-liste» në Evropën Juglindore dhe në Evropën Qendro-re, se rreth saj duhej të grumbulloheshin demokracitë e reja dhe të gjithë të merrnin shembullin, deri edhe urdhrat nga Beogradi. Kjo taktikë djallëzore e Titos ishte e mbështetur në një demagogji të hollë, në suk-seset e luftës së popujve të Jugosllavisë, në relatat mi-qësore dhe të sinqerta që ushqenin popujt e demokra-cive popullore ndaj popujve të Jugosllavisë. Agjen-tët titistë janë përpjekur kurdoherë të krijojnë rreth tradhtarit të popujve të Jugosllavisë, J.B.Titos, një aureolë legjandash, duke i atribuar këtij heroizMat e popujve të Jugosllavisë dhe të Partisë Komuniste të JugosIlavisë. Për njerëzit e grupit të tij, Titoja qën-dronte mbi popujt e Jugosllavisë, mbi partinë jugos-llave. Përgatitej kësisoj forca e klikës së Beogradit, përgatitej agjentura e djallëzuar e imperializmit që do të ekzekutonte veprën e shëmtuar kundër popujve të Jugosilavisë dhe kampit të socializmit në botë. Im-perializmi amerikan, këtë herë tek Titoja dhe te Calda-risi, kishte gjetur njerëzit e volitshëm në Ballkan pëc të përgatitur terrenin e përshtatshëm kundër vendeve socialiste. Në kushtet pas Luftës së Dytë Botërore një sulm tjetër në Ballkan nga ana e Italisë paraqitej shu-më më i zorshëm për imperializmin, por, kur në shtëpi mund të hyhet më mirë nga dera, ç'tk duhet penxherja! Musolini kishte perënduar dhe imperializ-mi duhej të krijonte diktatorë të rinj në interes të vet. Titoja është një i tillë.

E PREMTE

1 MAJ 1939

Manifestim i popullit të Tiranës. Parakalojnë sot punëtorë, kooperativistë, intelektualë, nxënës e stu-dentë, të gjithë të qeshur e të gëzuar, me ballin lart për fitoret e arritura e plot optimizëm për të ardhmen e lumtur, drejt së cilës i udhëheq Partia jonë heroike. Entuziazëm i madh.

354 355

E DIEL

3 MAJ 1959

Shkova në stadium për të parë ndeshjen e futbo-llit që zhvillohej midis skuadrës sonë «17 Nëntori» dhe skuadrës së Hungarisë. Ndeshja përfundoi me fitoren tonë.

E EIËN£

4 MAJ 1959

Sot pata takimt me shqiptarë të rnërguar prej vi-tesh në Argjentinë.

Ata ishin shumë të emocionuar nga vizita në at-dheun e tyre të shtrenjtë, por edhe shumë entuziastë për përparimin e madh dhe për ndërtimet kolosale që janë bërë në Shqipëri. Më treguan se nuk e njohën dot Shqipërinë nga shndërrimet rrënjësore që janë bërë gjatë këtyre viteve të pasçlirimit.

Takimi me këta shqiptarë patriotë, përfaqësues të shoqërisë «Skënderbeu», një nga shoqëritë më të për-paruara, kaloi shumë mirë. U shpreha, në emër të sho-këve, falënderimet më të përzemërta për punën e mirë që bëjnë në Argjentinë në shërbim të atdheut.

Mbledhje e Presidiumit të Kuvendit Popullor. Dis-kutova shkurt rreth projektdekretit që na u paraqit «Mbi nj: shtesë në Kodin e Doganave».


357 356

E MARTE

5 MAJ 1959

Në mbledhjen e Sekretariatit të KQ u diskutua mbi zbatimin e vendimit të Komitetit Qendror për shtimin me ritme më të shpejta të mishit dhe të qu-mështit. Nga informacioni që na u paraqit për këtë problem dilte se shumë detyra nuk janë realizuar. Puna çalon sepse nuk merren masa konkrete që pla-net, të cilat nuk bëhen keq në kooperativat bujqësore, të zbatohen deri në. fund. Edhe nga ana e Partisë, vura në dukje në diskutimin timl, ky problem duhet të ndiqet më mirë, duke e organizuar punën në më-nyrë të tillë që ajo të jetë sa më frytdhënëse.

E MËRKURË

6 MAJ 1959•

Në mbledhjen e sotme të Byrosë Politike morëm në shqyrtim disa probleme themelore që dolën nga diskutimi që u bë rreth maketit të «Historisë së Shqi-përisë».

Fola edhe unë. E vlerësova maketin, i cili në për-gjithësi ka gjëra shumë të mira, por ka edhe probleme që kërkojnë të punohet rreth tyre. Për disa nga këto dhashë mendimet e miat.

Sekretariati u ndal edhe në problemin e kryerjes së detyrave nga kornunistët në rrethin e Shkodrës dhe të Vlorës dhe në punën e Partisë me gruan në rrethet e Gjirokastrës e të Matit. Diskutova për të dyja këto probleme2.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, f. 167. 2. Po aty, f. 170, 173.


358

359

r

E SHTUNE

E HP.NE

9 MAJ 1959

11 MAJ 1959

Me rastin e 14-vjetorit të çlirimit të Çekosllova- Takim me ambasadorin sovjetik. Më dha lajmin

kisë, ambasada e këtij vendi dha pritje. Mora pjesë dhe se Hrushovi do të vijë në Shqipëri. mbajta fjalimin e përshëndetjes.

360

361

E MAI1TE

12 MAJ 1959

Sot në mbledhjen e Byrosë Politike u diskutua mbi projektprogramin për vizitën që do të bëjë në Shqipëri delegacioni i partisë dhe i qeverisë sovjetike.

Prita A. Kosiginin. Ka ardhur në Shqipëri për të marrë pjesë në sesionin e 11-të të KNER-it që do të zhvillohet në Tiranë.

rilloi mbledhja e KNER-it.

E MERKURE

13 MAJ 1959

Takim me ambasadorin e jashtëzakonshëm e fuqi-

plotë të Bashkimit . Sovjetik, Ivanovin, lidhur me vi-

zitën që do të bëjë Hrushovi në Shqipëri.

r

362 363

E ENJTE

14 MAJ 1959

Koncert në Teatrin e Operës dhe të Baletit për delegacionet që morën pjesë në sesionin e 11-të KNER-it.

E PREMTE

15 MAJ 1959

Në mbledhjen e Byrosë Politike u shqyrtuan disa probleme për të cilat do të bisedohet me sovjetikët gjatë vizitës së tyre në vendin tonë.

Me ftesën tonë, sot arriti në Tiranë Oto Grotevolii me gjithë bashkëshorten e tij për të kaluar pushimet në Shqipëri. Ishim për drekë me të. Foli shumë mirë për vendin tonë.

Darkë në Pallatin e Brigadave për delegacionet e KNER-it. I përshëndeta me një fjalim. Në darkë ishte edhe Grotevoli.

1. Në atë kohë.anëtar i Byrosë Politike të KQ të Partisë So-cialiste të Bashkuar të Gjermanisë dhe Kryeministër i RD Gjer-mane.

364 365

E SHTUNE

16 MAJ 1959

U takova me Kosiginin. Biseduam për çështje ekonomike.

E DIEL

17 NIAJ 1959

Darkë në Pallatin e Brigadave për Kosiginin dhe për sovjetikët e tjerë, anëtarë të delegacionit sovjetik në sesionin e KNER-it.

r

367 366

sojmë që të vazhdojnë të na ndihmojnë për zhviM-min e mëtejshëm të industrisë e të bujqësisë sonë, ndihmë për të cilën ne kemi akoma nevojë. Edhe në arenën ndërkombëtare, armiqtë do të jenë të detyruar ta respektojnë më shumë pavarësinë e vendit tonë.

E MARTE

19 MAJ 1959

Takim me Ivanovin. Më dorëzoi një radiogram të Hrushovit, ku, si kusht per vizitën e tij të ardhshme në Shqipëri, na kërkon që as ai, as ne gjatë fjaliMeve

publike të mos e prekim fare çështjen e revizionizmit jugosllav. Ja _gjer ku paska arritur puna! Kërkon të

na mbyllë edhe neve gojën! Kërkova menjëherë ta shtrojmë problemin në Byronë Politike e t'i japim përgjigje mysafirit që presim të na vijë.

Pasi diskutuam për radiogramin e Hrushovit, ven- dosëm që ta pranojmë kushtin e tij (të mos flasim për Titon gjatë ditëve të vizitës së tij në Shqipëri). Titon dhe ata që mendojnë e veprojnë si Titoja, le t'i gk.;- njejë mendja. Por, me të ikur Hrushovi, ne do t'i lë- shojmë përsëri bateritë kundër revizionizmit modern.

Ne kemi arsyet tona për pranimin e këtij kushti. Është hera e parë, që nga Çlirimi, që në vendin tonë vjen për vizitë zyrtare Sekretari i Parë i KQ të PK të BS dhe Kryetari i Këshillit të Ministrave të Bashki- mit Sovjetik. Kjo shpresoj se do t'i shërbejë forcimit të miqësisë me popujt e Bashkimit Sovjetik dhe të marrëdhënieve ekonomike midis të dy vendeve. Shpre-

369 368 24 - P22

r

MAJ 1959

Gazetari çekosllovak, Josef Rutkay, i cili ndo-dhet në vendin tonë, më kërkoi një intervistë. Iu për-gjigja pyetjeve që paraqiti.

E ENJTE

21 MAJ 1959

Takova sot Ivanovin dhe i komunikova se e pra-nojmë kërkesën e udhëheqjes sovjetike.

371 370

E PREMTE

t2 MAJ 1959

Takim me redaktorët e revistës «Probleme të pa-qes dhe të socializmit- (që të dy sovjetikë). Muhabete të kota. Më kërkuan një artikull që me siguri do ta hedhin në shportë.

Takim me Ivanovin, Moloçkovin dhe Diedushki-nin, ardhur për vizitën e Hrushovit.

E HENE

25 MAJ 1959

Erdhi në Shqipëri Nikita Hrushovi. E pritëm në aerodrom me fjalim. Pastaj gjithë delegacionin sovje-tik e pritëm në selinë e Qeverisë ku çështja e parë që Hrushovi zuri në gojë ishte: «Unë nuk do të flas ku-ndër Jugosilavisë».

Filluan bisedimet. Ekspozenë nga ana jonë e bëra unë.

Delegacioni sovjetik vendosi kurora në Varrezat e Dëshmorëve.

372 373

E MARTE

26 MAJ 1959

Vizituam kombinatin e tekstileve «Stalin». Folëm unë dhe Hrushovi. Entuziazmi i punëtorëve qe i madh. Atij i pëlqeu kombinati dhe organizimi dhe tha se në plenumin e ardhshëm të partisë së tyre do të flasë për këtë kombinat.

Vizituam Muzeun e Luftës Nacionalçlirimtare dhe vreshtat e ndërmarrjes bujqësore «Gjergj Dimitrov». I pëlqyen.

E MERKURE

27 MAJ 1959

U nisëm për në Shkodër. U ndalëm në Thumanë për të parë bonifikimet. U ndalëm, gjithashtu, në Lezhë. Manifestim i

madh për Bashkimin Sovjetik. Foli shkurt Hrushovi.

Miting i madh në Shkodër. Foli Hrushovi. Vizituam vreshtin e Shtojit. Nuk i pëlqeu. «Pse i

prishni lekët kot», na tha miku.

r

U kthyem me avion në Tiranë.

Mbrëmje dhe koncert në Teatrin e Operës dhe të Baletit. Koncert shumë i mirë. U habit dhe mbeti i kënaqur.

374 375

r

E ENJTE

E PREMTE

28 MAJ 1939

29 MAJ 1959

U nisëm me avion për në Korçë, ku u organizua një miting i madh. Foli Hrushovi.

Bëmë vizitë në Ndërmarrjen Bujqësore të Maliqit, pastaj në kooperativën e Bulgarecit.

Drekë zyrtare. Folëm Hrushovi dhe unë. Vizituam pemëtoren e Dvoranit.

U kthyem me avion në Tiranë. Prita në selinë e Komitetit Qendror mareshalin

kinez Pin De Hua, i cili mbërriti sot në Shqipëri në krye të një delegacioni ushtarak kinez. Në mbrëmje dhamë darkë për të. Folëm unë dhe Pin De Huaja.

Vazhduam në Tiranë bisedimet me delegacionin sovjetik.

Në mbrëmje u dha një pritje nga pala sovjetike, ku u ftuan të merrnin pjesë edhe Oto Grotevoli dhe delegacioni ushtarak kinez me Pin De Huanë në krye.

376 377

r — Shtirni i prodhimit të misrit, të grurit, të pa-

mbukut, të panxharsheqerit; duhani etj. — Kolektivizimi. Mekanizimi. — Ndërtimi i banesave të shumta në fshat dhe në

qytete dhe perspektiva e tyre.

MAJ 1959

Shënime për fjalimin në mitingun e Tiranës.

— Populli shqiptar, popull i luftës dhe i sakri-ficave brez pas brezi.

— Lenini dhe Shqipëria (Traktati i fshehtë i Lon-drës i 1915-s).

— Revolucioni i Madh Socialist i Tetorit (Kon-gresi i Lushnjës, Revolucioni Demokratiko-Borgjez 1924-ës).

— Lufta Nacionalçlirimtare dhe roli udhëheqës i PKSH.

— Ç'i dha regjimi popullor popullit shqiptar.

Zhvillimi i industrisë

— Me ngritjen e industrisë populli u vesh më mirë (— shifra), ushqehet më mirë (— shifra). U shtu-an të ardhurat e prodhimet industriale (— shifra).

Zhvillimi i bujqësisë

— Çelja e tokave të reja dhe bonifikimi, vaditja etj., vepra kolosale (— shifra).

Zhvillimi i arsimit

— Numri i shkollave e i nxënësve. — Arsimi. Kultura (jo vetëm kinematë dhe mu-

zetë). Zhdukja e analfabetizmit. — Kuadrot e kulturuar (jo vetëm kuadrot e lar-

të, por kuadrot e kualifikuar të çdo profesioni quhen kuadro me kulturë, pavarësisht nga arsimi që kanë).

— Rritja dhe forcimi i klasës punëtore. — Fshatarësia përparon nga çdo pikëpamje. — Inteligjencia. — Uniteti i çeliktë i popullit. — Fronti Demokratik i Shqipërisë. — Rinia, gruaja. — Zgjidhja drejt e të gjitha problemeve shoqërore. — Feja, zakonet prapanike po zhduken, po for-

mohet njeriu i ri. — Të hartohet një pasqyrë (jo me shifra të thata

dhe as e gjatë), është me rëndësi, pse tregon ngritjen e nivelit të jetesës së popullit.

— Dëshira e popullit shqiptar që të rrojë në mi-qësi me popujt fqinj dhe me vendet arabe.

378 379

MAJ 1959 F. SHTUNE

30 MAJ 1959

Disa shënime për fjalimini në Vlorë.

Vizitë në universitet. Foli Hrushovi.

Nënshkruam deklaratën e përbashkët të delega-cioneve të Partisë dhe të Qeverisë të BS dhe të RPSH. Prej këndej shkuam në mitingun e madh që u mbajt përpara komitetit ekzekutiv. Folëm unë dhe Hrushovi.

Pritje në Pallatin e Brigadave nga ana jonë.

Ana historike e evenimenteve që u zhvilluan në Vlorë.

— Dita e flamurit dhe rëndësia e saj në histo-rinë e Shqipërisë. Vlora e 28 Nëntorit 1912 dhe Shpall-ja e Pavarësisë. Ismail Qemali.

— Lufta e Vlorës e 1920-s kundër Italisë. C,"për-faqësonte ajo dhe si u shfaq trimëria e popullit. Selam Musai, Zigur Leloja.

— Lidhja e kësaj lufte patriotike të popullit me Luftën Nacionalçlirimtare.

Le të flasim me gojën e popullit:

Ti Adriatiku mjerë Pse s'bën valë këtë herë Valë, dallgë dhe furtunë Se ty Vlorënë ta zunë Sazan dhe Karaburunë.

1. Ky fjalim u mbajt në Vlorë më 31 maj 1959.

381 380

Dhe populli përgjigjej:

Vlora dhe Karaburuni Janë vatanet e mia S'na i merr dot Italia Me armë është çu Shqipëria Për to lufton me trimërt Partia.

Dhe me zjarrin e madh të lirisë që u ndez nga Par-tia, ane.mbanë Shqipërisë kundër shkelësve dhe tradh-tarëve Vlora plakë ia bëri përsëri fora.

— Kohët heroike kur buçitën këto male, ku gra e burra, me armë në dorë, ndoqën dhe asgjësuan ban-dat trockiste të Sadik Premtes dhe Anastas Lulës me shokë, që kërkonin të shkatërronin Partinë tonë të re, zemrën e çeliktë të popullit. «Partia mbi të gjitha», thërriste populli dhe Partia në krye të popullit shkroi me gjak faqet më të Iavdishme të historisë sonë. Rru-gët e qytetit, fushat dhe kodrat, malet dhe gërxhet oshëtinë nga krisma e pushkëve tona që bënin kërdinë mbi armikun. Me gjakun e heronjve të popullit u riva-ditën këto vende. «T'i hedhim përsëri në det fashistët italianë», lëshoi kushtrimin Partia dhe përsëri i ho-dhëm në det, por këtë herë përgjithmonë.

Sot Vlora, Sazani, Karaburuni dhe gjithë bregdeti i Shqipërisë është bërë një kështjellë e pamposhtur, e pakapërcyeshme për çdo armik. Mbi to valon flamuri i lavdishëm i stërgjyshërve tanë heroildi që e ngriti lart e më lart Partia.

Sot në detin Adriatik, në detin Jon dhe në Mesdhe lundrojnë anijet e Shqipërisë së re dhe në to valon

krenar flamuri ynë, flamuri i Skënderbeut, flamuri i ve-gjëlisë, flamuri i lavdishëm i Partisë.

— Përparimet e mëdha që janë bërë veçanërisht në Vlorë dhe në rrethin e saj.

— Fabrikat në qytet, shtëpitë e banimit. — Perspektiva e zbukurimit të qytetit, koopera-

tivat, shkollat. — Disa shifra (jo të thata e jo vetëm lokale), por

të lidhura me zhvillimin e gjithë Shqipërisë.

382 383

E DIEL

31 MAJ 1959

U nisëm për në Vlorë. Ndaluam në Tërbuf, ku Hrushovi pa punimet për bonifikimin e kënetës.

Miting në Vlorë. Folëm unë dhe Hrushovi.

Darkë në plazhin e Ujit të Ftohtë.

E HENe

1 QERSHOR 1959

Shkuam me Hrushovin për peshk, pastaj vizituam bazën e Pashalimanit.

Drekën e hëngrëm me Grotevolin që pushon në Viorë.

U nisëm me vapor për në Sarandë. Hëngrëm darkë dhe fjetëm në vapor në Portin e

Sarandës.

r

384 385 25 — 122

E MARIM

2 QERSTIOR 1959*

Vajtëm për të parë plantacionin e agrumeve në Stjar. Vizituam Butrintin.

Ndërsa po soditnim bukuritë e Butrintit, Hrusho-vi thirri pranë Malinovskin dhe i dëgjova tek pëshpë-ritnin: «Shiko ç'mrekulli është këtu! Mund të ndërto-het një bazë ideale për nëndetëset tona... Që këtej mund të paralizojmë e të sulmojmë gjithçka».

Më çuditi ky mendim i llogaritur prej tij «pa pye-tur fare të zotët e shtëpisë», siç thotë populli.

U kthyem përsëri me vapor në Vlorë. Ishte edhe Grotevoli me ne.

Sot u largua nga Shqipëria mareshali Pin De Hua.

F. MERKURË

3 QERSHOR 1959*

Kur nga veranda e vilës tek Uji i Ftohtë, ku po pushonim, soditnim detin përpara nesh, ashtu si dje në Butrint, Hrushovi diskutonte, nën zë, me Malinovs-kin: «Çfarë gjiri i sigurt rrëzë këtyre maleve! Që këtej me një flotk të fuqishme ne kemi në dorë krejt Mes-dheun, që nga Bosfori e gjer në Gjibraltar!».

Ç'plane të tmerrshme bëri ky njeri që flet aq shumë për paqen. Le të shpresojmë të jenë vetëm «shakara» nga ato të tijat. Të shohim a do t'i ngrejë në bisedi-met zyrtare. Po i ngriti, atëherë do t'i japim përgjigjen tonë.

U kthyem me avion në Tiranë. Në Rinas u ndalëm për të vizituar aeroplanin TU-114 me të cilin kishte ardhur akademiku Tupolev, kryekonstruktor i këtij tip avioni.

Vumë gurin e parë të ndërtimit në Pallatin e ri të Kulturës në Tiranë.

Darkë në Pallatin e Brigadave për delegacionin sovjetik.

386 387

E ENJTE

4 QERSHOR 1959

Sot përcollëm Hrushovin, i cili do të ndalet në Budapest. Në Rinas fola unë, foli edhe Hrushovi.

Darkë me Grotevolin.

Dhamë sonte një darkë për Oto Grotevolin dhe bashkëshorten e tij.

E PREMTE 5 QERSHOR 1959

Erdhi për vizitë zyrtare kryetari i Presidiumit të Asamblesë së Lartë Popullore të Republikës Demokra-tike Popullore të Koresë, Çoi Yon Gën.

388 38‹.)

E SHTUNE

6 QERSHOR 1959•

Në mbledhjen e Byrosë Politike që bëmë sot për ta informuar rreth bisedimeve që patëm me Hrushovin gjatë qëndrimit të tij në vendin tonë, bëra fjalë edhe për disa shprehje e mendime të tij që më kanë ngjallur dyshime. Kështu, gjatë diskutimit të kërke-save ekonomike që pala jonë i parashtroi palës sovje-tike, ai, si me shaka, na tha: «Nuk kam ardhur këtu për këto gjëra»; ndërsa kur po diskutohej rreth çësht-jes së zhvillimit të industrisë sonë të naftës, ngriti pretendimin se nafta jonë «ka përmbajtje të lartë squ-furi» dhe na «këshilloi» të mos investojmë atje ku nuk kemi leverdi 1. Në fushën e zhvillimit të bujqësisë na foli për gatishmërinë e tij për të kooperuar në mbjelljen e sa më shumë agrumeve dhe dafinave. «Nga këto, — tha, — mbillni mijëra hektarë, sepse me to do të

1. Me këto «këshilla» N. Hrushovi synonte të errësonte perspektivat e mëdha që kishte nxjerrja e naftës në Shqipëri. Ai nuk u mjaftua vetëm me kaq, por vuri në veprim edhe spe-cialistët sovjetikë që punonin në vendin tonë, me qëllim që të sabotonin pikat nevralgjike dhe kryesore të ekonomisë shqip-tare, veçanërisht industrinë e naftës dhe gjeologjinë.

mund të blini në Bashkimin Sovjetik mish e bukë sa të doni».

Nga pikëpamja ushtarake, Shqipërinë Hrushovi e pa si një vend me rëndësi të madhe strategjike për Mesdheun që duhej t'i shërbente Bashkimit Sovjetik si bazë për vendosjen dhe nisjen e flotës detare ushtara-ke e të raketave sovjetike. (Në Butrint e në Vlorë, si-kurse kam shkruar, ai bëri aluzione të hapëta për një gjë të tillë.)

Këto shprehje e mendime shumë të kamufluara e të thëna herë me shaka e herë seriozisht nuk më duken as miqësore, as internacionaliste ndaj vendit dhe popullit tonë, si dhe ndaj.popujve të tjerë. Koha do të vërtetojë saktësinë ose jo të këtyre përshtypjeve të mia.

Përcollëm në aeroport Oto Grotevolin, i cili kaloi pushimet në vendin tonë.

Prita kryetarin e Presidiumit të Asamblesë së Lartë të RDP të Koresë, Çoi Yon Gën, dhe personat që e shoqërojnë.

390 391

r

F. HËNR

E MARTR

8 QERSHOR 1959

9 QERSHOR 1959

Shoku Haxhi Lleshi dha sonte një pritje për krye- Pritje nga ambasada koreane për Çoi Yon Gënin. tarin e Presidiumit të Asamblesë së Lartë Popullore të RDP të Koresë, Çoi Yon Gën, që ka ardhur për vizitë zyrtare në vendin tonë. Mora pjesë edhe unë.

392 393

E NIËRHURE 10 QERSHOR 1959

U largua nga vendi ynë kryetari i Presidiumit të Asamblesë së Lartë Popullore të RDP të Koresë. E përcollëm në aeroport.

E ENJTE 11 QERSHOR 1959

Bëmë mbledhjen e Sekretariatit. Përveç çështjeve të tjera, Sekretariati diskutoi për punën politike të Partisë në flotën luftarako-detare dhe në repartet e aviacionit.

Në këto dy armë të fuqishme për mbrojtjen e atdheut bëhet një punë e mirë, kuadrot dhe njerëzit janë me partishmëri, patriotë të vendosur për çësht-jen e Partisë. Puna në këto armë ka specifikat e saj, por si kudo edhe këtu, theksova në diskutimin timi, suk-sesi varet nga përbërja dhe nga veprimtaria e kua-drit. Shokët e Partisë dhe të komandës, veçanërisht në flotë dhe në aviacion, duhet t'i karakterizojë durimi në punën e tyre me njerëzit, të mos jenë gjaknxehtë, po të matur ndaj atyre që gabojnë.

Probleme të rëndësishme që u trajtuan sot në Se-kretariat, ishin edhe ato mbi masat që duhet të merren .

për përmirësimin e punës në organizimin e garave so-

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, f. 199. 394

395

E PREMTE

12 QERSHOR 1959

Kisha për drekë Kopalinin, Ivanovin dhe bashkë-

shortet e tyre.

397

cialiste dhe në shkollat dyvjeçare të punëtorëve. Dis-kutova shkurt rreth këtyre dy çështjevel.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, f. 203, 206.

396


Pritëm Bacilekun dhe Davidini, që erdhën për pushime në Shqipëri.

E MERHURE 17 QERSHOR 1959

Sot Hysniu shkoi për pushime në Bashkimin So-vjetik.

1. Vaclav David, në atë kohë ministër i Punëve të Jashtme të Republikës Çekosllovake.

399 398

VLORIR, E ENJTE

18 QERSHOR 1959

U nisa për në Vlorë.

Gjatë rrugës u ndala në Fier dhe bisedova me se-kretarin e parë të Komitetit të Partisë për problemet e stinës.

GJIROKASTM, E PREMTE

19 QERSIIOR 1959

Mbërrita në Gjirokastër. Vizitova trikotazhin. U interesova për probleme të ndryshme të prodhimit dhe i porosita punëtorët që vazhdimisht t'u kushtojnë vë-mendje prodhimeve me cilësi të lartë.

Bëra një bisedë me shokët drejtues të Komitetit të Partisë të Rrethit. I pyeta dhe më informuan shkurti-misht për gjendjen në rreth.

401 400

26 - 122

GJ1ROKASTER, E SIITUNE

20 QERSHOR 1959

Vizitova zdrukthëtarinë, Fabrikën - e Lëkurëve, Uzinën e Fermentimit të Duhanit dhe Fabrikën e Ciga- reve. Punëtorët e punëtoret, që në këto fabrika për-bënin një numër të madh, ishin të mobilizuar për kryerjen e detyrave. Nga bisedat që pata me ta u njo-ha edhe me zotimet që kishin marrë për nder të 15- -vjetorit të

Dola në fotografi me grupe punëtorësh.

Pasdite vizitova kooperativën e bashkuar të Sofra-tikës në krahinën e Dropullit të Poshtëm. Fola 1 në mitingun e organizuar me këtë rast. Populli i minori-tetit ishte shumë entuziast. Shpreha gëzimin tim të madh që ndodhesha midis motrave dhe vëllezërve dro-pullitë, njerëz besnikë e punëtorë, që ushqejnë dashuri për Partinë dhe pushtetin tonë popullor dhe që kanë besim të madh në të ardhmen e lumtur socialiste.


Duke prekur politikën tonë të jashtme, theksova se ne dëshirojmë të jetojmë në miqësi me të gjith0 popujt, veçanërisht me popujt fqinj. Theksova, gjith-ashtu, se populli shqiptar e do popullin grek, që është një popull i mirë, punëtor, me kulturë dhe me tradita të mëdha revolucionare, por në të njëjtën kohë fola edhe për rrezikun që paraqit politika e qeveritarëve të Greqisë dhe e atyre të Italisë, që kanë pranuar vendo-sjen e raketave në tokat e vendeve të tyre.

402 403

Vizitova Hidrocentralin e Bistricës.

Qëndrova për drekë dhe për të fjetur në Sarandë.

SARANDË, E DIEL 21 QERSHOR 1959

Arrita në Sarandë.

Në Vurgun e Delvinës u inaugurua Kanali i Çu-kës. Folat në mitingun e madh. Dashuri dhe entuzia-zëm i papërshkruar për Partinë. Inaugurimi i Kana-lit të Çukës është një ngjarje me rëndësi për koopera-tivistët e kësaj krahine, se kjo është një nga veprat më të mëdha të bonifikimit të fushës së Vurgut.

Në fjalimin që mbajta në këtë miting përmenda edhe çështjen e vendosjes së bazave të raketave në shtetet fqinje me vendin tonë. Deklarova, midis të tjerave, se në Shqipëri nuk ka baza raketash, por ne do të detyrohemi t'i vendosim ato, në interes të mbroj-tjes së lirisë dhe të pavarësisë së atdheut tonë, pasi shtetet rreth nesh, pa asnjë arsye, janë duke nalërtuar baza të tilla.

Le të vlejë kjo si paralajmërim për të gjitha ato forca që ecin në rrugë të rrezikshme.


405 404

GJIROKASTER, E 112/1118 22 QERSHOR 1959

Duke u kthyer për në Gjirokastër vizitova koope-rativën e Bodrishtës. Bisedova një copë herë me koo-perativistët dropullitë. Dëgjova me vëmendje vërejtjet dhe sugjerimet e tyre për probleme të ndryshme që e preokupojnë fshatarësinë e Dropullit të Sipërm. Drej-tuesit e kooperativës i këshillova të mos shohin vetëm problemet ekonomike, por edhe ato kulturore e poli-tike. Organizatat e Partisë, sikurse deri më sot, të pu-nojnë për forcimin e vigjilencës revolucionare.

U largova i kënaqur nga qëndrimi me kooperati-vistët e Bodrishtës, Bularatit dhe Zervatit.

Në Gjirokastër pata një takim me njerëzit e kulturës.

U zhvillua ceremonia e inaugurimit të Muzeut të Gjirokastrës në kala. Mbeta shumë i kënaqur nga puna e iniciatorëve dhe e organizatorëve të ngritjes së kë-tij muzeu.

GJIROKAST£11, E MART£ 23 QERSHOR 1959

Vazhdoj qëndrimin në Gjirokastër. Sot paradite bëra vizitë në kooperativën bujqësore të zgjeruat -Misto Mame» të Erindit. U njoha me gjendjen eko-nomiko-organizative të kësaj kooperative. Punohet mi-rë. Ka suksese. Kjo krahinë ka kushte shumë të mira pë.r zhvillimin e frutikulturës. U fola kooperativistëve për planet që kemi hartuar për shtimin e frutave. I këshillova të punojnë me plan që shumë kooperativistë të marrin pjesë në hapjen e qilizmës, në mbjelljen e vreshtave e të pemëve frutore. Sa për blegtorinë, poro-sita drejtuesit që të rregullojnë problemin e kullotave.

Pas vizitës në këtë kooperativë qëndruam për dre-kë në një vend të këndshëm nën hijen e arrave. Kën-duam, hodhëm valle e bëmë fotografi.

Pasdite fola në një mbledhje me kuadrot e rre-thit, për detyrat që u dalin për t'i çuar më përpara punët.

406 407

GJIROKASTER, E MERKURE 24 QERSHOR 1959

Mora pjesë në mbledhjen e plenumit të Komitetit të Partisë të Rrethit. Folal për përshtypjet e mia gjatë ditëve të qëndrimit në Gjirokastër. U ndala në një varg problemesh të rëndësishme për punën e Partisë.

U largova me avion nga Gjirokastra për në Vlorë.

VLORË, E ENJTE 25 QERSHOR 1959

Para se të kthehesha nga Vlora për në Tiranë, shkova në Kuç për të marrë pjesë në festën e 15-vje-torit të çlirimit të Kurveleshit. Në mitingun e orga-nizuar me këtë rast përshëndeta në emër të Komitetit Qendror dhe të Qeverisë. Folat për situatën e brend-shme e të jashtme. Festa ishte një manifestim i madh i dashurisë së popullit të kësaj krahine për Partinë e Punës të Shqipërisë.

Pasdite u ktheva në Tiranë me avion.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, f. 240. 1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, f. 271.

408 409

410 ` 411

E HP,111g 29 QERSHOR 1959

Pritëm në Rinas perandorin e Etiopisë, Haile Se-lasie I që kaloi për në Moskë. Ndenji në Rinas një orë.


Vizitova Ndërmarrjen Bujqësore të Laprakës.

Prita ambasadorin e jashtëzakonshëm e fuqiplotë të RP të Çekosllovakisë.

r

r

DURR£S, E ENJTE 2 KORRIK 1959

Drekë në plazhin e Durrësit për shokët Bacilek e David.

Shoku Gogo u kthye nga Parisi ku kishte shkuar për të marrë pjesë në kongresin e Partisë Komuniste Franceze.

E SHTLTN£ 4 KORRIK 1959

Në mbledhjen e Sekretariatit të KQ morëm në analizë, midis të tjerave, edhe çështjen: «Mbi gjendjen e kuadrit në sektorët e tregtisë, të financës. të komu-nikacionit, të komunales dhe të shëndetësisë».

Partia ka marrë një sërë masash për ngritjen e nivelit profesional, kulturor dhe për edukimin komu-nist të punonjësve të këtyre sektorëve dhe si rezultat ka përmirësime në shërbimin ndaj popullit. Megjitha-të, akoma vihen re të meta në shërbimin ndaj nje-rëzve, në ruajtjen e pasurisë socialiste, në mirëmbaj-tjen dhe në shfrytëzimin e mjeteve të punës. Prandaj Sekretariati, duke pasur parasysh punën me shumë rëndësi të kuadrove dhe të të gjithë punonjësve të këtyre sektorëve, vendosi të merren masa për korrigji-min e të metave të konstatuara.

412 413

TIRANË - PRAG£, E ENJTE

9 KORRIK 1959

E MARTË

7 KORRIK 1959

Mbledhja e Byrosë Politike mori në shqyrtim një numër çështjesh si: «Për zhvillimin e traditave pa-triotike-revolucionare të popullit tonë»; «Për disa çë-shtje të luftës së klasave në fshat»; «Plani i proble-meve që do të shqyrtojë Plenumi i Komitetit Qend-ror» etj.

Uruam shokun Spiro Koleka me rastin e 51-vjeto-rit të lindjes.

U nisëm për në Pragë për pushime me Nexhmijen e fëmijët me aeroplanin TU-104 që kishin dërguar çe-kët. Në aerodrom na pritën sekretari i Komitetit Qe-ndror të Partisë Komuniste të Çekosllovakisë, Vladi-mir Koucki, dhe shokë të tjerë.

414 415

PRAGË, E PREMTE

10 KORRIK 1959

Më bëri vizitë shoku Novotni. Biseduam një orë. Hëngrëm drekë me shokët Koucki, Saukel dhe

Muravec.

PRAGË, E SITTUNE

11 KORRIK 1959

Shkuam në Karlovi-Vari. U vendosëm në vilën «Javorina». Këtu gjetëm edhe Kosiginin me gruan dhe nipin.

417 416 27 — 122

KARLOVI-VARI, E DIEL

12 KORRIK 1959 KARLOVI-VARI, E MARTS

14 KORRIK 1959

Kaloi nga Karlovi-Vari Haile Selasia.

Në sallën e bukës ku kaluam mbrëmjen dhe hën-grëm darkë ndodhej edhe Kosigini, por unë me Nexh-mijen e me fëmijët ishim në një tavolinë, ai me fa-miljen e vet, gruan e tij dhe një nip, të vajzës a të djalit, në një tavolinë tjetër.

Filluam kurat me ujërat e llixhave. Takuam një grup oficerësh tanë që pushojnë këtu.

41a 419

KARLOVI-VARI, E MERKURE

15 KORRIK 1959

U poqëm me gjeneralin sovjetik Antonov dhe me gruan e tij, balerinën e mirënjohur Lepeshinskaja.

U takova me Kozlovin (ish-udhëheqës partiza-nësh bjellorusë).

ÇEKOSLLOVAKI, E DIEL

19 KORRIK 1959

Dje vizituam Ostravën, kurse sot shkuam në Pil-zen për vizitë.

420 421

VEKOSLLOVAKI, E HENE VEKOSI,LOVAKI, E PREMTE 20 KORRIK 1959 24 KORRIK 1959

Takuam shokun Koço Priftil dhe dr. Xhavit Gja- Pardje shëtitëm me automobil në rrethet e Karlo- tën. Na sollën lajme nga Shqipëria. vi-Varit.

Sot vajta për gjah. Vrava një sorkadhe.

r

1. Në atë kohë ambasador i jashtëzakonshëm dhe fuqiploti f R? të Shqipërisë në RP W Çekosllovakisë.

?•

422 423

KARLOVI-VARI, E DIET. KARLOVI-VARI, E HP.NE

26 KORRIK 1959 27 KORRIK 1959

Dje Kosiginët ikën nga Çekosllovakia. U organi- U takuam me Maurerin, kryetar i Presidiumit të zua një darkë përcjelljeje. Asamblesë së Madhe Kombëtare të Rumanisë, i cili ba-

non po në vilën ku banojmë edhe ne.

Po dje u takova me Larbi Buhalinë.

Sot u takova me mareshal Konjevin.

424 425

r 1

KARLOVI-VARI, F. ENJTE

30 KORRIK 1959

Shëtitje me mareshal Konjevin.

Bisedë me Skoçimaron. Më foli për disa kontra-dikta me udhëheqjen e partisë së tij.

Pamë një film me Maurerin.

KARLOVI-VARI, E PREMTE

31 KORRIK 1959

Erdhën_këtu për pushime Manushi me Nefon dhe Ramizi familjarisht. Kishte ardhur edhe Zylyftar Ve-

426 427

ÇEKOSLLOVAKI, E DIEL

2 GUSHT 1959

Dje pamë filmin anglez «Rikardi i 3-të» (sipas njërës nga veprat e Shekspirit).

Sot shkuam vizituam Ramizin e Manushin në Marianskij-Lazne.

ÇEKOSLLOVAKI, E PREMTE

7 GUSIIT 1959

Dje mbaruam kurën dhe u nisëm për në Pragë. Pasdreke shkuam në kinema.

Po bëhemi gati për t'u larguar nga Çekosllovakia. Sonte darkën e kishim te Shiroki. (Shiroki dukej mjaft i vrarë.)

r

429 4€8

ÇEKOSLLOVAKI - BULLGARL E SPITUN2

8 GUSHT 1959

Sot u larguam nga Çekosllovakia për në Bullgari. U nisëm për në Sofje. Na përcollën Hendrihu dhe

ambasadori bullgar. Në Sofje na pritën Zhivkovi dhe Jugovi.

BULLGARI, E DIEL

9 GUSIIT 1959

Rrimë tok me Jugovin në Vitosha (2 400 m Iartë-si). Bën mjaft fresk, për të mos thënë ftohtë. Këtu shkon mirë shprehja jonë popullore: «Gusht e gunë».

r

Shkuam në Vitosha.

431 430

BULLGARI. E HP.NE BULLGARI, E MARTE 10 GUSIIT 1959 11 GUSHT 1959

Në Vitosha. Ajri është i lehtë, vila ku banojmë Shkuam tok me fëmijët e me Jugovin në Kritçin. është e bukur, por vend i vetmuar.

Erdhën në mbrëmje Trajkovi dhe Todorovi.

r

ti

433 432 28 — 122

BULLGARI, E MERKURE

12 GUSHT 1959

Shkuam me Jugovin në Dimitrovgrad, ku vizi-tuam kombinatin kimik, fabrikën e çimentos dhe re-partin e eternitit.

Mbrëmjen e kaluam me sekretarin e komitetit të partisë dhe kryetarin e pushtetit të qytetit të Plovdivit.

SOFJE, E ENJTE 13 GUSHT 1959

U kthyem në Sofje, ku qëndruam në vilën «Bo- jana».

Ditë me shi.

435 434

BULLGARI, E MART£

18 GUSHT 1959

Shkuam në pallatin e Vranjes. Vizituam aparta-mentin e Dimitrovit.

BULLGARI, E ENJTE

20 GUSHT 1959

Vajtëm për gjah, po ishte organizuar keq. S'vra-më dot gjë.

436 437

BOROVEC, E SIITUN2

BOROVEC, E DIEL

22 GUSHT 1959

23 GUSHT 1959

Shkuam në Borovec. Kohë shumë e bukur. Edhe Edhe ditën e sotme e kaluam në Borovec. Në mbrë-

vila ku jemi vendosur është shumë e lezetshme. mje u nisëm për në Sofje.

438 439

SOFJE, E MARTË 25 GUSHT 1959

Hëngrëm drekë me Zhivkovin. Në mbrëmje vaj-tëm në opera.

SOFJE, E MERKURE 26 GUSHT 1959

Vizituam uzinën e materialeve elektrike «Vasil Kolarov».

Kishim për darkë Trajkovin, Cankovin dhe Pri-horodin.

r

440 442

r

BULLGARI, E DIEL

SOFJE, E HËNË 30 GUSHT 1959

31 GUSHT 1959

U nisëm me Zhivkovin për në rrethin e Bllagojev- Në qytetin Petriç vizituam një kooperativë buj- gradit. qësore, ku hëngrëm drekë dhe u kthyem natën në

Morëm pjesë në një festë partizane. Sofje.

Në Bansko vizituam muzeun «Vapcarov».

Vizituam kooperativën e bashkuar «Belica».

4421

443

SOFJE, E MARTË

1 SHTATOR 1959

Mora lajmin e hidhur të tërmetit në Shqipërinë e Mesmel. I dërgova radiogram Hysniut për marrë menjëherë kontakt me popullin e zonave të prekura nga tërmeti e të qetësohen njerëzit, të merren masa në mënyrë që brenda një kohe rekord të zhduken pa-sojat e tërmetit.

Më vjen shumë keq që s'u ndodha edhe unë në Shqipëri.

1. Gjatë ditëve të fundit të muajit gusht, sidomos më 1 shtator të vitit 1959, pati lëkundje të forta tërmeti në territorin e RP të Shqipërisë e veçanërisht në rrethet Lushnjë, Fier, Berat dhe Elbasan (Peqin).

SOFJE, E MËRKURR

2 SHTATOR 1959

Më vizitoi kryetari i Komisionit të Planit të Bull-garisë, Kristozov.

Bëmë një vizitë në ambasadën tonë.

r

444 445

SOFJE, E ENJTE

3 SHTATOR 1959 SOFJE, E PREMTE

4 SHTATOR 1959

U nisëm me Zhivkovin për në Vraça dhe Mihai- Na ftuan për darkë në ambasadën sovjetike. Atje

llovgrad. Gjatë udhëtimit vizituam shumë kooperativa. ishte edhe Zhivkovi. Një gjë e ftohtë. Pamë një palo

Fola në më shumë se 10 mitingje. U këputëm ng9 lo- fihn.

dhja. Në mbrëmje u kthyem në Sofje.

447 446

r

SOFJE, E SHTUNE

SOFJE, E HENE

5 SHTATOR 1959

7 SIITATOR 1959

Prita kryeredaktorët e gazetave bullgare: «Rabot- U bëra vizitë protokollare shokëve Zhivkov dhe• nicesko Delo» dhe «Zemledelskie Znanie». Jugov.

Bashkë me Nexhmijen vendosëm kurorë në Mau-zoleun e Dimitrovit dhe në përmendoren e Vasil Ko-larovit.

Vizitë në shtëpinë-muze të Dimitrovit.

Vizitë në uzinën e riparimit dhe të ndërtimit të vagonëve «Gjergj Dimitrov» me Zhivkovin për festë. Foli Zhivkovi, fola dhe unë.

448 449 29 - 122

r

450

BULLGARI, E MARTE

8 SIITATOR 1959

Mbrëmje solemne kushtuar 15-vjetorit të çlirimit të Bullgarisë.

Takojmë Ustinovin dhe mareshalin Beriuzov.

SOFJE, E MËRKURE

9 SHTATOR 1959

Paradë dhe manifestim në Sofje me rastin e 15-vje-torit të çlirimit të vendit.

Darkë e madhe.

gr

451

r

SOFJE — BUDAPEST, E ENJTE F. PREMTE

10 SHTATOR 1959 11 SHTATOR 1959

U nisëm nga Sofja për në. Budapest ku do të qëndrojmë një natë.

Arritëm në Budapest. Takim dhe drekë me Ja-nosh Kadarin dhe Karoli Kishin.

U kthyem në Tiranë pas pushimeve që bëmë në Çekosllovaki dhe në Bullgari.

Prita delegacionin e Shoqërisë së Miqësisë Bash-kimi Sovjetik — Shqipëri të kryesuar nga Orlovi, cili ka ardhur në vendin tonë me rastin e muajit të miqësisë shqiptaro-sovjetike dhe të Kongresit të 5-të të Shoqërisë së Miqësisë Shqipëri — Bashkimi So-vjetik.

1. S. D. Orlov, në atë kohë sekretar i Presidiumit të So-vjetit Suprem ië RSFSR dhe nënkryetar i Shoqërisë së Miqë-sisë Bashkimi Sovjetik — Shqipëri.

453

E 11£1■Iik 14 SHTATOR 1959

Vizitova zonat Peqin—Lushnjë—Fier, të dëmtua-ra nga tërmeti i kohëve të fundit. Bisedova me shokët drejtues të këtyre zonave. U informova me hollësi për dëmet e shkaktuara dhe për masat që janë marrë për normalizimin e gjendjes. Dhashë porosi që puna në frontin e prodhimit të ecë si gjithmonë për rea-lizimin me sukses të detyrave.

Pasdreke, para se të kthehesha në Tiranë, bëra një vizitë në kooperativën bujqësore të Mëzezit.

E MARTE 15 SHTATOR 1959

Prita ambasadorin e jashtëzakonshëm dhe fuqi-plotk të RP të Bullgarisë, Vëllko Shivarov.

454 455

SHKOD£R, E PREMTE KURES, E SHTU ►E

18 SHTATOR 1959 19 SHTATOR 1959

r

Erdha për një vizitë në Veri të Shqipërisë dhe sot arrita në Shkodër, ku bëra një bisedë me shokët drejtues të rrethit.

Mbrëmjen e kalova duke parë një shfaqje të es-tradës së qytetit.

Nga Shkodra u nisa për në Kukës. Gjatë rrugës bëra një vizitë në Fushë-Arrëz. Pata

një bisedë me kuadrot dhe me punëtorë të sharrave. Vizitova stabilimentet dhe shtëpitë e punëtorëve.

Drekën e hëngrëm në Fushë-Arrëz dhe pasdreke shkuam në Kukës. Populli atje na priti shumë ngrohtë.

456 457

KUKES, E DIEL 20 SHTATOR 1959

Inauguruam shtëpinë e kulturës.

Shkuam në Bicaj, ku u bë festa popullore e vitit të 16-të të formimit të Çetës së Lumës. Fola në mitingl. Të gjithë ndiheshin të gëzuar në këtë ditë feste, duke sjellë ndër mend rrugën e lavdishme që ka bërë popu-11i ynë nën udhëheqjen e Partisë sonë marksiste-leni-niste për të jetuar këto ditë të lumtura. Bijtë dhe bijat më të mira si në të gjithë vendin edhe në këtë krahinë, të organizuar në çeta partizane, morën armët e dolën malit për liri, pavarësi e çlirim shoqëror. Dhe sot ecet me hapa të sigurt në ndërtimin e socializmit. Shumë suksese janë arritur në zhvillimin e ekonomisë e të kulturës në vendin tonë. Edhe në Kukës kudo shikon ndryshime, përparime. Këta njerëz besnikë, trima e punëtorë e duan me gjithë shpirt Partinë, se e kanë të qartë që pa udhëheqjen e saj nuk mund të bëhet gjë.


Përveç problemeve të brendshme fola edhe për punën armiqësore të udhëheqësve revizionistë jugoslla-vë ndaj vendit tonë, për pengesat që na sjellin, për përpjekjet e tyre për të na dëmtuar me veprimtari diversioniste e në rrugë propagandistike.

Mbrëmje dhe një shfaqje estrade në shtëpinë e kulturës.

458 459

r

RIIKES, E HËNË

21 SHTATOR 1959

KUKES, E MARTE

22 SHTATOR 1959

Vizitova kooperativat bujqësore të Shtiqënit dhe të Nangës të rrethit të Kukësit. Bisedova gjatë me kooperativistët e Shtiqënit, të cilët më informuan për sukseset që kanë arritur pas krijimit të kooperativës. Dhashë këshilla se si të zgjerohet pjesëmarrja e anë-tarëve të kooperativës në punë, që rendimentet të rri-ten e jeta e tyre të bëhet gjitlunonë e më e mirë. Vi-zitova disa familje.

Edhe me kooperativistët e Nangës pata një bi-sedë të ngrohtë.

Më vonë bëra një bisedë me kuadrot e rrethlt.

Në mbrëmje bisedova me sekretarin e parë të Komitetit të Partisë dhe me kryetarin e Komitetit Ekzekutiv të Rrethit të Peshkopisë, që kishin ardhur në Kukës.

Vizitë në shtabin e brigadës së repartit të kufirit.

Vizitë në Minierën e Kalimashit. U takova me minatorët, me zbuluesit e shfrytëzuesit e pasurisë së nëntokës. Këta punëtorë heroikë punojnë me mish e me shpirt që t'i japin atdheut sa më shumë krom. Në bisedën që bëra me ta u fola për rëndësinë e madhe që ka rritja e prodhimit të mineralit të kromit për vendin tonë. I porosita punëtorët që të mësojnë për ta zotëruar sa më mirë profesionin e minatorit. Drejtues-ve të minierës u thashë të tregojnë kujdes të veçantë për kushtet e jetesës së punëtorëve.

U largova nga Kukësi dhe, me të arritur në Shko-dër, u nisa me avion për në Tiranë.

460 461

r

462

4

463

E MËRKUR£ 23 SHTATOR 1959

Sot u nisën për në Kinë anëtarët e delegacionit tonë të Partisë e të Qeverisë, shokët Haki Toska dhe Adil Çarçani, për të marrë pjesë në 10-vjetorin e shpall-jes së RP të Kinës.

Prita ministrin e Postave dhe të Telekomunika-cioneve të Çekosllovakisël dhe ambasadorin çekosllo-vak në vendin tonë.

1. Dr. Alois Neuman.

E ENJTE 24 SHTATOR 1959

Prita ministrin e Bujqësisë të Bashkimit Sovjetik, Mackieviç, i eili ndodhet me pushime në vendin tonë.

Mbrëmje në Pallatin e Brigadave për Mackieviçin.

E SHTUNË 26 SHTATOR 1959

Problemi për të cilin diskutovat sot në mbledhien e Byrosë Politike ishte për shfrytëzimin e makinerisë së rëndë të ndërtimit, të traktorëve dhe të makinave të tjera bujqësore.

Për këtë problem janë dhënë orientime dhe janë marrë vendime, por çështja shtrohet për punën që bë-het për të kontrolluar zbatimin e tyre. Që kjo gjë të vihet në vijë, që Këshilli i Ministrave dhe Kryesia e tij të kenë mundësi të merren me çështjet kryesore, duhet që ministritë t'u japin zgjidhje atyre çështjeve që janë në kompetencën e tyre.

Për sa u përket kërkesave që bëhen për makineri të ndryshme, porosita që ato të jenë sa më të studivara e brenda mundësive tona financiare. Ministria e Buj-qësisë veçanërisht duhet të tregojë kujdes në këtë drejtim. Në qendër të vëmendjes për të gjithë duhet të jetë shfrytëzimi në maksimum i makinerive që kemi, duke mos lënë pas dore edhe problemin e sigu-rimit të kuadrit mekanik.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, Y. 315.

464

E MËRKURE 30 SHTATOR 1959

Sekretariati i KQ në mbledhjen e tij të sotme u ndal në disa çështje si: «Mbi eksperiencën e punës së organizatës së Partisë të rrethit të Pukës për stabili-zimin e fuqisë punëtore në sharrat», «Mbi shkeljen e rregullave në Bashkimin e Kooperativave të Konsu-mit në rrethin e Elbasanit» etj.

Diskutova për këto çështje. U shpreha dakord me mendimin që në sharrat të stabilizohet fuqia punëtore dhe thashë që si shembull për këtë të merret puna e mirë e Partisë në rrethin e Pukës. Natyrisht, Partisë atje i është dashur të punojë shumë për këtë qëllim, po kështu duhet të punohet edhe në rrethin e Elbasa-nit, se nuk ka asnjë arsye që në këtë rreth të çalojë puna në këtë drejtim.

Në diskutimin timi theksova, midis të tjerash, se shkeljet e rregullave' në Bashkimin e Kooperativave të Konsumit në rrethin e Elbasanit kanë ndodhur sepse shokët drejtues në këtë rreth nuk e kryejnë mirë de-tyrën, se në udhëheqjen e organizatës së Partisë të


465 30 — 122

Elbasanit ka edhe liberalë. Për dobësitë dhe për ata që shkelin rregullat e bëjnë abuzime, duhet të merren masa, bile masa të rrepta, ndryshe ata do të shtohen e veprimet e tyre do të na dëmtojnë më shumë.

Të forcojmë vigjilencën, të luftojmë kundër libe-ralizmit në këtë fushë.

E ENJTE

1 TETOR 1959

Mbledhje solemne me rastin e 10-vjetorit të Re-publikës Popullore të Kinës.

Vajta në pritjen e dhënë nga ambasadori kinez për 10-vjetorin e RP të Kinës. Mbajta fjalën e përshën-detjesi.


466 467

[TETOR 1959]

Ditët e fundit mbarova së hedhuri në letër men-dimet e mia rreth parimit socialist të barazisë së po-pujve dhe teorisë e praktikës së revizionizmit.

Në shënimet që kam shkruar rreth kësaj çështje-je, jam përpjekur të tregoj se sistemi socialist botëror është një shembull i gjallë i triumfit të parimit të barazisë së popujve dhe të hedh poshtë mburrjet e re-vizionistëve jugosIlavë që reklamojnë veten me të madhe si «zbuluesit e parë» të rrugëve të zgjidhjes së problemeve sociale në epokën e re historike.

E DIEL

4 TETOR 1959

Vajta për të parë spartakiadën. Të kënaqej syri e zemra të bëhej mal kur shihje të rinjtë e të rejat plot shëndet, me trupa të bukur e të kalitur, që ekze-kutonin aq mirë ushtrimet sportive.

Kjo ishte Spartakiada e Parë Kombëtare, që flet qartë për zhvillimin e vrullshëm që kanë marrë sporti e fizkultura në vendin tonë nën kujdesin e Partisë.

Në Bashkimin Sovjetik u lëshua raketa e tretë kozmike me një stacion ndërplanetar automatik, i cili do të kalojë pranë Hënës dhe do të fluturojë rreth saj. Në stacion janë vendosur aparatet shkencore, radio-teknike e të tjera. Sukses i madh i shkencës sovjetike.

r

►

468 469

F. FIËN£

E MARTE 5 TETOR 1959

6 TETOR 1959

Takim me ambasadorin bullgar.

U takova në Pallatin e Brigadave me një grup kuadrosh, që u morën me përgatitjen e manifestimit të madh fizkulturor që u zhvillua dje. I përgëzova për punën e mirë dhe i porosita të zhvillojnë më shu-më lloje sporti. Ndërtimi i socializmit kërkon njerëz me fizik dhe me mendje të shëndoshë.

Prita ministrin çekosllovak të Arsimit e të Kul-turës.

Shkova në mbledhjen solemne kushtuar 10-vjeto-rit të Republikës Demokratike Gjermane.

470 471

r

E 81£11KUR,Ë

E ENJTE

7 TETOR 1959

8 TETOR 1959

Erdhi për vizitë miqësore në Shqipëri shoku Zhiv- Bashkë me Zhivkovin pamë përsëritjen e progra- kov. mit të çeljes së Spartakiadës së Parë Kombëtare, një

Drekë për Zhivkovin. manifestim i madh fizkulturoro-sportiv.

Vizituam kombinatin e tekstileve «Stalin». Folëm Mbrëmje nga ambasada sovjetike për Zhivkovin. ai dhe unë.

Darkë te gjermanët me rastin e 10-vjetorit të Re-publikës Demokratike Gjermane. Foli ambasadori, fola edhe unël.


472 473

VLORË, F. SHTIJNE

10 TETOR 1959 VLORË, E PREMTE

9 TETOR 1959

U nisëm për në Vlorë me Zhivkovin.

U ndalëm më parë në Lushnjë, vizituam ndër-marrjen bujqësore «29 Nëntori» dhe kooperativën e Këmishtajt. Folëm ai dhe unë para popullit.

Prej këtej shkuam në Qytetin Stalin ku folëm që të dy në mitingun e organizuar aty.

Pasdite arritëm në Vlorë. Në Sheshin e Flamurit ishte organizuar një miting. Folëm Zhivkovi edhe unë.

r

Në Vlorë vizituam bazën detare të Pashalimanit.

474 475

SARANDL E D1EL 11 TETOR 1959

U nisëm nga Vlora në mëngjes dhe mbërritëm në Sarandë. Rrugës u ndalëm në Dhërmi dhe në Piqeras.

SARANDË, E HPNE 12 TETOR 1959

Sot qëndruam në Sarandë. Kohë e keqe, me shi. Vizituam Kanalin e Çukës dhe Butrintin.

r

476 477

r

E mAnri:: 13 TETOR 1959

E MERKURE

14 TETOR 1959

Zhivkovi shkoi në Shkodër dhe u kthye në mbrë-

Koncert për Zhivkovin.

Duke shkuar për në Gjirokastër vajtëm në Stjar dhe në kooperativën e Bamatatit. Folëm Zhivkovi dhe unë.

Drekë në Gjirokastër. Miting në sheshin «Çerçiz Topulli». Folëm ai dhe

unë.

Gjatë rrugës për në Vlorë qëndruam në Ujin e Ftohtë të Tepelenës.

Nga Vlora u kthyem me avion në Tiranë.

Darkë në ambasadën bullgare.

478

mje.

479

E PREMTE E SHTUNË 16 TETOR 1959 17 TETOR 1959

Erdhën shokët dhe më uruan për 51-vjetorin e ditëlindjes sime.

Prita Zhivkovin në selinë e Komitetit Qendror dhe zhvillova një bisedë me të.

Mbrëmë dhamë një darkë për nder të Zhivkovit.

Sot Zhivkovi u largua, e përcollëm në aerodrom.

481 480

31 - 122

E DIEL 18 TETOR 1959

Më bëri vizitë patrioti Hasan Pulo. Bëmë një bi-sedë të përzemërt.

Prita për vizitë ambasadorin sovjetik, Ivanov.

E MERKURE 21 TETOR 1959

Bëmë mbledhjen e Sekretariatit dhe pamë punën e organizatave-bazë të Partisë të administratës në qy-tetin e Tiranës; çështjen e zbatimit të detyrave të Ple-numit të KQ për furnizimin e popullit me fruta dhe me zarzavate; punën për zbatimin e vendimit të Sekreta-riatit të KQ për veprimtarinë e Institutit të Historisë së Partisë për botimet dhe disa çështje të tjera.

Që aktiviteti në organet qendrore të përmirësohet më tej, që ato t'i kryejnë sa më mirë detyrat e tyre, është e domosdoshme që atje të forcohet puna e Par-tisë, që organizatat-bazë ta luajnë rolin e tyre udhëhe-qës ashtu si duhet. Prandaj, duke diskutuari rreth kësaj çështjeje. dhashë mendimin që të organizohet një seminar në aparatin e KQ ku të shtrohet ky pro-blem e ku të marrin pjesë jo vetëm sekretarët e orga-nizatave-bazë, por edhe drejtues të dikastereve, që edhe këta të ndikoinë për një punë më të mirë në organi-zatat-bazë të Partisë ku bëjnë pjesë.


482 483

E HENTE

26 TETOR 1959

Byroja Politike shqyrtoi raportet që do t'i paraqi-ten Plenumit të Komitetit Qendror «Mbi gjendjen dhe masat që duhen marrë për zhvillimin e ekonomisë py-jore, shfrytëzimin racional të pyjeve dhe ekonomizi-min e lëndës së drurit» dhe «Mbi shtimin e sipërfaqes së tokës nën ujë dhe mbi teknikën e ujitjes në bujqë-sinë tonë», si dhe çështje të tjera.

Rreth këtyre dy raporteve diskutuam e shk6m-byem mendime.

E MARTE

27 TETOR 1959

Në darkë, në Teatrin e Operës dhe të Baletit ndo-qa koncertin folklorik, që u dha me pjesëmarrjen e fi-tuesve të festivalit kombëtar. Ishte i bukur, më pëlqeu.

r

484 485

F. SHTUNE 31 TETOR 1959

Në gazetën «Zëri i popullit» u botua sot artikulli me titullin «Revizionistët jugosllavë tremben nga e

vërteta» 1 , në të cilën demaskohen përpjekjet e titistëve për të ulur tensionin e luftës kundër revizionizmit.


E MARTE 3 NENTOR 1959

Dje dhe sot u mblodh Plenumi i 14-të i KQ të PPSH për të dëgjuar e për të diskutuar rreth dy ra-porteve të Byrosë Politike mbi zhvillimin e ekono-misë pyjore dhe mbi shtimin e sipërfaqes së tokave të ujitshme, që i mbajtën shokët Hysni Kapo dhe Spiro Koleka. Raportet u dëgjuan me vëmendje nga shokët e Plenumit dhe nga të ftuarit, të cilët me diskutimet që bënë i plotësuan ato.

Sot unë mbajta fjalën e mbylljes së punimevel. Vlerësova diskutimet që u bënë dhe falënderova në emër të Komitetit Qendror shokët specialistë të paor-ganizuar në Parti, të vjetër e të rinj, për ndihmën që dhanë me mendimet e me propozimet e tyre në marr-jen e vendimeve në Plenum.

Si për problemin e pyllëzimeve, ashtu edhe për atë të ujitjes, probleme me rëndësi të madhe për ekonominë tonë, theksova disa momente kryesore.

Vendimet që u morën janë të drejta e plotësisht të realizueshme, por për realizimin e detyrave që li-


r

486 487

dhen me këto probleme do të hasim edhe vështirësi. Për këtë jemi të ndërgjegjshëm e, në të njëjtën kohë, jemi të bindur se vështirësitë do të kapërcehen, pro-biemet do të zgjidhen në vijën e drejtë të Partisë dhe me një organizim të shëndoshë të punës.

Fola me këtë rast edhe për qëndrimin ndaj revizio-nistëve jugosllavë, çështje të cilën Partia jonë e ka parë, e sheh e do ta shohë kurdoherë drejt.

E ENJTE

5 NENTOR 1959

Së bashku me Hysniun shkuam në Pallatin e Pio-nierëve, për t'u takuar me një grup fatosash dhe pio-nierësh të dalluar të Elbasanit.

Pallati ishte në festë, gëzimi dhe entuziazmi i fë-mijëve ishte i madh. Ata recitonin, hidhnin valle, kën-donin. I takova, i përgëzova, u fola për perspektivat e ndritura që na hap Partia dhe i porosita të mësojnë sa më shumë.

488 489

490

E SHTUNP 7 NËNTOR 1959

Sot është 42-vjetori i Revolucionit të Madh So-cialist të Tetorit.

Mbrëmë ishim në mbledhjen solemne kushtuar kësaj date historike.

Ishim në darkën që shtroi ambasada sovjetike me rastin e kësaj feste. Foli ambasadori Ivanov, fola dhe unë.

E DIEL 8 NENTOR 1959

Shkova në shkollën e bashkuar të oficerëve -Enver Hoxha» me rastin e 15-vjetorit të themelimit të saj. Në ceremoninë e organizuar me këtë rast për-shëndetal në emër të Komitetit Qendror të Partisë dhe të Qeverisë sonë. Fola për sukseset që ka arritur kjo shkollë në përgatitjen e kuadrove të mrekullueshëm e besnikë, që sot drejtojnë repartet e Ushtrisë sonë Po-pullore, për përpjekjet që duhet të bëjnë vazhdimisht skënderbegasit, kursantët e oficerët për të përvetësuar marksizëm-leninizmin, mësimet e Partisë, shkencën e teknikën ushtarake që ushtria jonë, si ushtri e tipit të ri, ushtri e popullit, të jetë kurdoherë e fortë dhe e gatshme të përmbushë me nder misionin e saj të lartë.

U dërgova një letër vajzave kooperativiste që me rastin e 15-vjetorit të Çlirimit të Atdheut hynë në radhët e BRPSH 2 .

Pamë filmin «Furtuna». .,.

I. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, f. 394. 2. Po aty, f. 387.

491

r

E HENE 9 NENTOR 1959*

Kooperativistët e Bodrishtës — Dropulli i Sipërm — më dërguan këto ditë një letër, me anë të së cilës më ftojnë të marr pjesë në festimet që do të bëjnë më 13 nëntor 1959, me rastin e ceremonisë së përfun-dimit të lapidarit kushtuar tre dëshmorëve të fshatit dhe të përvjetorit të katërt të krijimit të kooperativës së tyre bujqësore. Në pamundësi për të marrë pjesë, për arsye të punëve që kam, do t'u dërgoj një letër urimi e përgëzimeshl.

E MARTE 10 NENTOR 1959

Prita regjisorin e filmit «Furtuna», Ozerov, dhe shkrimtarin sovjetik Pervencev.

Mora pjesë në zhvillimin e punimeve të konferen-cës së dytë kombëtare të të rejave.

1. Shih: Enver Hoxha, «Letra të zgjedhura», vëll. i 2-të, f. 57.

492 493

494 495

E 111ËRKURË 11 NËNTOR 1959

Prita drejtuesit dhe një grup të ansamblit të kën-gëve dhe të valleve popullore të RD të Vietnamit.

Pasdite vajta në koncertin e tyre.

E ENJTE 12 NENTOR 1959

Në mbledhjen e Presidiumit të Kuvendit Popullor pamë disa projektdekrete si, për shembull, atë mbi tatimin mbi ndërtesat. Shqyrtuam gjithashtu edhe disa propozime për dekorime me rastin e 15-vjetorit të Çlirimit. Për sa i përket kësaj çështjeje, shpreha men-dimin që propozimet në seri për dekorimin me shu-micë të punonjësve të administratës të mos pranohen. Mua më duket se titullarët e administratës marrin organikën dhe fillojnë t'i propozojnë të gjithë me ra-dhë për dekorim pa i parë njerëzit konkretisht. Pra-ndaj na ndodh që propozohen edhe ata që janë deko-ruar dv vjet përpara.

Porosita të bëhet kujdes që propozimet për deko-rime vërtet do të paraqiten me listë në Presidium për anrovim, por ato të studiohen një nga një. Dekorata t'i jepet atij që e meriton.

E HËNË

16 NENTOR 1959

E MARTE

17 NENTOR 1959

Shqyrtuam shifrat kryesore të projektplanit të vitit 1960 në mbledhjen e Byrosë Politike. Diskutova edhe unët. Realizimi i detyrave të planit të vitit 1959, bile dhe tejkalirni në disa zëra, me gjithë shtesat që u bënë në Plenumin e shkurtit, tregon se shtesat e pa-rashikuara kanë qenë të bazuara. Por edhe mosreali-zime ka pasur. Shkaqet kanë qenë të ndryshme. Të luftojmë për një organizim të mirë në punë e kontroll të fortë të zbatimit të detyrave, se ekzistojnë mundë-sith për realizimin me sukses të tyre.

Shpreha mendimin që shifrat e planit në të gjithë zërat e prodhimit, përveç neftës, të mos ulen. Të bëj-më përpjekje për të evituar të metat në punë dhe të shtojmë prodhimin.

Vazhdon mbledhja e Byrosë Politike. Sot, midis të tjerave, pamë dhe këto çështje:

1) Bilanci i pagesave të tregtisë së jashtme për vi-tin 1959-1960 dhe mbi realizimin e pritshëm të konsu-mit të bukës.

2) Mbi disa shfaqje të huaja që prishin ndërgje-gjen e njerëzve. •

Direktiva e Komitetit Qendror dhe e Byrosë Po-litike është që importi të shkurtohet dhe eksporti të zgjerohet. Atëherë si mund të pranonim ne në Byro relacionin e Komisionit të Planit të Shtetit ku bëhej fjalë për rritje të importit?! Shokët e Komisionit të Planit nuk e kishin vrarë shumë mendjen për të dalë me propozime të drejta që të kapërcehet situata e kri-juar nga deficitet e mëdha në këtë fushë. Është e pa-lejueshme të mos respektohen rregullat e caktuara për konsumin e bukës. Në këtë drejtim, theksova gjatë diskutimitt, duhet të marrim masa të shtrënguara du-ke pasur mirë parasysh situatën në të cilën ndodhemi.

1. Shih: Enver Hox ►a, Vepra, vëll. 17, f. 405.


496

497

32 — 122 a

Të shfrytëzojmë rezervat e të jemi nikoqirë të mirë. Nga të gjithë të zbatohen rregullat, orientimet e di-rektivat e dhëna për çdo problem.

Problemi që ngrihej në relacionin e paraqitur nga aparati i Komitetit Qendror, lidhur me disa shfaqje të huaja që prishin ndërgjegjen e njerëzve, duhet të na preokupojë seriozisht. Vërtet, ministrive, ndërmarrje-ve etj. u janë lënë goxha kompetenca në përdorimin e të hollave që disponojnë, por një gjë e tillë nuk duhet kurrsesi të lërë shteg për shpërdorime. Ndaj atyre që nuk kursejnë lekun e popullit të merren masa të rrepta. Shpërblimet duhet të jepen në bazë të krite-reve të drejta, se ndryshe prishet ndërgjegjja e nje-rëzve duke marrë më shumë nga shoqëria e duke i dhënë asaj më pak.

Në diskutimin timi për këtë problem vura në du-kje që këto veprime duhet të bëhen nën kontrollin e Partisë dhe të klasës punëtore.


E ENJTE

19 NENTOR 1959

Disa çështje të kinematografisë, gjendja e biblio-tekave dhe masat për përmirësimin e tyre, gjendja e gazetës «Bashkimi» dhe nja dy probleme të tjera për-bënë objekt diskutimi për Sekretariatin e KQ në mble-dhjen e tij të sotme.

Për të tria çështjet e para diskutova edhe unël.

1. Shih: Enver Hoxha, Vepra, vëll. 17, t. 417, 420, 423.

49R 499

E PREMTE

20 NENTOR 1959

Pamë filmin «Lulëzo Shqipëri» të Kopalinit e të kinoregjisorit tonë Endri Keko. Shumë i bukur.

E HENE

23 NENTOR 1959

Sot ishte mbledhja e Presidiumit të Kuvendit Po-pullor ku u diskutuan një sërë çështjesh të kompeten-cave të Presidiumit. Me materialet e paraqitura isha njohur e kisha bërë vërejtjet e duhura qysh në pro-jekt, kështu që u mjaftova vetëm me disa ndërhyrje sqaruese për shokët.

r

501 500

E MARTE E ENJTE 24 NENTOR 1959 26 NENTOR 1959

Prita në Komitetin Qendror Kopalinin dhe shokët tane, që punuan për të përgatitur filmin «Lulëzo Shqi-

përi».

Isha në Ekspozitën e Arteve Figurative. Shumë suksese janë arritur nga piktorët e skulptorët tanë. U

lumtë!

Sot paradite, bashkë me Ramizin, pritëm artistët dhe bashkëpunëtorët shqiptarë të filmit «Furtuna». I përgëzova për interpretimin e mirë dhe u urova suksese.

Shkova në mbrëmjen e organizuar nga banorët e blloqeve nr. 10 dhe 12 të lagjes «8 Nëntori» me rastin e 15-vjetorit të Çlirimit.

502 503

E PREWITE 27 NENTOR 1959

Sot shkuam në Krujë për të inauguruar monu-mentin e Heroit tonë Kombëtar, Gjergj Kastriotit — Skënderbeut.

E SEITIINE 28 NENTOR 1959

Vendosëm kurora në Varrezat e Dëshmorëve. Nde-rojmë shokët tanë të luftës që dhanë jetën për lirinë e atdheut.

Vizituam ekspozitën ekonomike të hapur me ras-tin e 15-vjetorit të Çlirimit. Është shumë e pasur dhe i pasqyron mirë sukseset e ndërtimit tonë socialist.

Pritëm në aeroport delegacionin e PK dhe të Qc-verisë së Bashkimit Sovjetik, të kryesuar nga I.V.Spi-ridonov, sekretar i parë i Komitetit të Partisë të Le-ningradit dhe anëtar i Presidiumit të Sovjetit Suprem të BS, që do të marrë pjesë në festimet e 15-vjetorit të Çlirimit.

Në sallën e Teatrit të Operës e të Baletit u dha koncerti «Miqësia», me pjesëmarrjen e artistëve nga vendet mike që kanë ardhur te ne për 15-vjetorin e Çlirimit.

U bëra vizitë familjeve të dëshmorëve Qemal Sta-fa, Ali Demi e Perlat Rexhepi. Kudo një ambient i ngrohtë, i dashur, familjar.

Në fjalimini që mbajta në mbledhjen solemne kushtuar 15-vjetorit të Çlirimit, që u organizua në sa-llën e Teatrit të Operës e të Baletit, krahas bilancit të fitoreve të arritura, fola edhe për rrezikun serioz që përbën revizionizmi jugosllav për lëvizjen komuniste e punëtore ndërkombëtare, për përpjekjet e tij që ta çorientojë ideologjikisht klasën punëtore, ta nxjerrë nga binarët e marksizëm-leninizmit e ta çarmatosë përpa-ra borgjezisë dhe reaksionit ndërkombëtar etj. U nda-la pak më gjatë edhe mbi veprimtarinë e shfrenuar armiqësore të titistëve jugosllavë kundër vendit tonë.


504 505

506

E IHEL 29 NENTOR 1959

Paradite u zhvillua një paradë ushtarake dhe ma-nifestim i madh popullor.

Darkë në Pallatin e Brigadave me rastin e 15-vje-torit të Çlirimit të Atdheut.

Sot gazeta «Pravda» faqen e saj të katërt ia kush-ton festës së çlirimit të vendit tonë. Përveç disa mate-rialeve të tjera, në këtë faqe ajo boton edhe një kullini tim ine titullin «Rruga drejt lulëzimit, drejt lumturisë».

1. Ky artikull, i shkruar më 9.10.1959, ndodhet në AQP, nën titullin: «Partia e Punës e Shqipërisë e udhëheq popullin shqiptar drejt lulëzimit të atdheut, drejt socializmit».

E MARTE

1 DHJETOR 1959

Prita sot shokun Pol Balmizher, kandidat i Komi-tetit Qendror të Partisë Komuniste Franceze dhe se-kretar i Komitetit të Partisë Komuniste të federatës së qarkut Herolt.

Prita gjithashtu anëtarin e Komitetit Qendror të Partisë Komuniste Italiane, senatorin Antonio Roasio, dhe sekretarin e Partisë Komuniste Italiane për qyte-tin e Kaliarit, Umberto Gardia.

Po sot prita sekretarin e përgjithshëm të Këshi-llit Botëror të Paqes, Ferdinand Vinj.

Të gjithë kanë ardhur në vendin tonë me rastin e festës së 15-vjetorit të Çlirimit.

r

507

E ENJTE

3 DHJETOR 1959

Një vajzë e re nga Narta e Vlorës më ka dërguar një letër me anë të së cilës më thotë se ka dëshirë të zjarrtë që të vazhdojë shkollën. I paskan dhënë të drejtën të ndjekë shkollën 2-vjeçare të infermiereve në Vlorë, por pas 20 ditësh, ia kanë hequr këtë të drejtë, sepse «prindërit e saj nuk dashkan të futen në koo-perativë». Si më shkruan kjo vajzë, prindërit e saj janë të varfër, por akoma nuk u është mbushur mend-ja të futen në kooperativë.

Vendimin e Komitetit Ekzekutiv të Vlorës, për t'ia prerë të drejtën e studimit kësaj vajze fshatare, nuk e quaj të drejtë dhe në frymën e porosive të vazhdueshme të Partisë. Shokët e Vlorës s'kanë vepruar drejt. Askush nuk i lejon të bëjnë presione për t'i dety-ruar njerëzit të futen në kooperativë me forcë. Vajza ka të drejtë të mësojë.

Darkë për delegacionin sovjetik të kryesuar nga Spiridonov. Fola unë, foli edhe Spiridonovi. Fjalimi i tij ishte pa kripë, asnjë fjalë kundër imperiali7mit.

E PREMTE

4 DHJETOR 1959

Darkë tek Ivanovi me rastin e qëndrimit në Shql-përi të delegacionit sovjetik.

r

509 508

E MARTE

8 DHJETOR 1959

Përcollëm për në Moskë delegacionin e PK dhe të Qeverisë Sovjetike të kryesuar nga Spiridonovi.

E MERICURE

9 DHJETOR 1959

Shoku Pilo Peristeri mbushi 50 vjeç. Për punën dhe aktivitetin e tij revolucionar Presidiumi e de-koroi.

r

511 510

E ENJTE 10 DHJETOR 1959

E MERRURR 16 DHJETOR 1950

Ishim për darkë te shoku Pilo me rastin e da%- lindjes dhe të dekorimit të tij. Kaluam shumë mirë.

Dje u hap konferenca kombëtare e zhvillimit të mëtejshëm të kulturës në fshat.

Në seancën e sotme të konferencës, në mbyllje të punimeve të saj, përshëndeta të pranishmit në emër të KQ të Partisë dhe të Qeverisë. Fjalënt time e mbësh-teta në bazë të këtyre shënimeve:

— Detyra e madhe e inteligjencies Intelektuali ynë duhet ta kuptojë se dituria që ai

fiton nuk është armë e stoll për veten e tij, por për popullin.

Të jetë i lidhur me popullin, të jetojë me popullin, të luftojë për popullin.

Të jetë i thjeshtë si populli. Të jetë mbrojtës i zjarrtë i vijës së Partisë dhe i

klasës punëtore dhe armik i çdo gjëje që është antipo-pullore.

Punëtorët dhe fshatarët, shokët, bijtë e bijat e tyre, që kanë mësuar nëpër shkolla, duhet të dinë se shkenca dhe dituria s'kanë mbarim. Gjithë kohën du-


513 512 33 — 12 a

het të zgjerojnë e të thellojnë njohuritë e fituara në shkollë e t'i zbatojnë ato në jetë duke i zhvilluar më tej. Ky është qëliimi i luftës sonë të përditshme, këtë qëllim ka edhe kjo konferencë mbi kulturën.

— Arti, muzika, e gjithë kultura të jetë e popullit, të shprehë bukur dhe realisht ndjenjat, aspiratat, për-pjekjet, vështirësitë dhe fitoret e popullit; të jetë nxi-tëse dhe mobilizuese për fitore akoma dhe kurdoherë më të mëdha për popullin.

— Lidhjet qytet-fshat. Roli udhëheqës i klasës punëtore, roli edukues i saj

për fshatarësinë. Vetë kolektivizimi i bujqësisë tregon ngritjen e

ndërgjegjes dhe të nivelit kulturor të masave fshatare të vendit tonë.

Të gjithë ne e dimë se fshatarësia jonë hyri në kooperativë me vullnetin e saj të plotë. Ajo e kuptoi rëndësinë ekonomike të bashkimit, avantazhet e punës së përbashkët.

Qyteti për fshatin dhe fshati për qytetin. Ta bëj-më fshatin aq të bukur sa edhe qyteti, aq të përpa-ruar sa edhe qyteti.

- Luftë të ashpër tendencave burokratike, shfaq- jeve dekadente dhe demoralizuese të kulturës së degje-neruar borgjeze. Luftë tendencave mikroborgjeze që shfaqen te njerëzit tanë. Arsimi. Roli i mësuesve. Va-trat e kulturës.

Luftë për ndërtimin e njeriut tonë të ri. Të kulturën tonë nacionale në formë

dhe socialiste në përmbajtje. Të ruajmë dhe të zhvi-Hojmë thesaret e kulturës sonë.

Mbi çdo gjë dhe kurdoherë të jetë fryma e par-tishmërisë në çdo punë. Me të gjitha forcat të mësoj-më, të mësojmë marksizëm-leninizmin.

— Detyrat e Partisë janë kolosale, të vështira, por të lavdishme.

Për popullin, për mirëqenien e tij, për begatinë e tij, komunistët nuk duhet të dinë se ç'është lodhja, se ç'janë vuajtjet, mundimet, sakrificat. Kjo është një luftë e madhe. Luftërat s'na kanë trembur kurrë e as na trembin. Komunistët ishin të parët që ia kushtuan jetën e tyre çështjes së çlirimit të atdheut dhe sot ata janë përsëri të parët që e vënë atë në shërbim të popullit, të ndërtimit të socializmit.

Fola gjithashtu edhe për disa çështje të gjendjes së sotme ndërkombëtare.

Vendin tonë imperialistët dikur e kanë quajtur barbar, se mbronte me luftë atdheun e vet. Ata e quanin popullin tonë injorant e të prapambetur se nuk u bindej pushtuesve. Por fakti që një popull i vogël si yni, i shtypur në shekuj, dhe çfarë shtypjey i cili i ruajti të paprekur gjuhën, zakonet, kulturën e tij të lashtë dhe nuk u zhduk, as u asimilua nga të tjerët, tre-gon se populli ynë nuk ishte as injorant dhe as pa kulturë.

Tani imperialistët na quajnë vendi «më i mbyllur» i Evropës. Për njerëzit e mirë, për miqtë dhe njerëzit e ndershëm, nga çdo anë qofshin, vendi ynë ka qenë dhe është i hapur, por për armiqtë, sabotatorët dhe provokatorët ai ka qenë i mbyllur dhe do të rnbetet i mbyllur. Sigurimi dhe mirëqenia e popullit tonë vlejnë më shumë se buzëqeshjet e ujkut.

514 515

E PREMTE

18 DHJETOR 1959

Një nga çështjet që shqyrtoi sot mbledhja e Byrosë Politike ishte gjendja e punës politike të Partisë në Ushtrinë Popullore.

Që ushtria jonë të ecë kurdoherë sipas mësimeve të Partisë, në rrugën e marksizëm-leninizmit, të gjithë kuadrot e drejtuesit politikë të ushtrisë ta kenë të qartë se në ushtri kërkohet një disiplinë e fortë, por e ndërgjegjshme. Prandaj kur diskutova lidhur me këtë gështje 1 kritikova dhe nuk e quajta aspak të mirë ma-rrjen e shumë masave disiplinore ndaj oficerëve me gradë të ulët. Përparime kemi në ushtri, por dobësitë që vihen re duhet të evitohen duke ngritur nivelin e punës ideopolitike.


E MARTE

22 DHJETOR 1959

Mbledhja e Plenumit të Komitetit Qendror disku-toi rreth raportit të Byrosë Politike «Mbi realizimin e planit dhe të buxhetit të shtetit për periudhën 1956- -1959 dhe mbi detyrat e planit dhe të buxhetit të shtetit për vitin 1960».

517 516

E MERKUR£

23 DHJETOR 1959

Vazhdojnë diskutimet në Plenum të KQ. Unë fola në mbyllje të punimeve•.

Në realizimin e planit gjatë katër vjetëve që ka-luan ka pasur edhe rezultate pozitive, por të metat e dobësitë kanë qenë të mëdha, gjë që me të drejtë i ka preokupuar Byronë Politike e Komitetin Qendror të Partisë. Gabimet dhe të metat në punë duhet të ishin theksuar më me forcë në diskutimet që u bënë në Plenurn, me qëllim që nga ato të nxjerrë mësime edhe udhëheqja edhe baza.

Plard i vitit 1960 është shumë i ngarkuar, por i rea-lizueshëm. Përpjekjet tona duhet të jenë shumë të mëdha që të plotësohen edhe deficitet e vërtetuara veçanërisht në bujqësi. Këtu duhet t'i përqendrojë Par-tia forcat e saj. Të punohet për forcimin e organizimit në kooperativat bujqësore, sidomos, e në çdo sektor të ekonomisë sonë, që të dalim me plan të realizuar e të shkojmë në. Kongresin e Partisë me suksese.


E ENJTE

24 DF1JETOR 1959

U hap sesioni i 4-t i Kuvendit Popullor. U dëgjua raporti «Mbi realizimin e planit të shtetit të vitit 1959 dhe mbi detyrat e planit të shtetit për vitin 1960».

r

513 , fl

E PREMTE

25 DHJETOR 1959

Në seancën e sotme të sesionit të 4-t të Kuvendit Popullor (të cilën unë e ndoqa nga shtëpia) ministri ynë i Punëve të Jashtme, Behar Shtylla, mbajti raportin «Mbi gjendjen e sotme ndërkombëtare dhe mbi politi-kën e jashtme të Republikës Popullore të Shqipërisë,•.

Kuvendi Popullor, pas diskutimeve, aprovoi plotë-sisht politikën e jashtme të Qeverisë sonë.

Po sot Kuvendi aprovoi rezolutën mbi «Thirrjen e Sovjetit Suprem të BRSS drejtuar parlamenteve të botës në lidhje me çarmatimin e përgjithshëm e të plo-të» dhe rezolutën mbi ,<Letrën e Asamblesë së Lartë Popullore të Republikës Demokratike Popullore të Ko-resë lidhur me vendosjen e unitetit kombëtar të Ko-resë».

ELBASAN, F. HEN£ 28 DHJETOR 1959

Sot paradite, në Komitetin e Partisë të Rrethit të Elbasanit, pata një takim me aktivin e Partisë të këtij rrethi me rastin e punimit të materialeve të Plenumit të 14-të të KQ të PPSH.

Fola në mbyllje të aktivitt. Në përgjithësi diskutimet rreth problemeve që

trajtoi aktivi ishin të mira, por sidomos ato për ujit-jen ishin të gjalla, konkrete e me më shumë kërkesa. Kuptohet, problemi i ujitjes është më imediat e ka lidhje të drejtpërdrejtë me rendimentet e kulturave bujqësore, por edhe problemi i pyjeve, theksova në fjalën time, ka rëndësi të madhe për ndërtimin e so-cializmit.

Në sektorin e pyllëzimeve sot kemi deficite të mëdha, të shkaktuara këto për shumë arsye, si organi-zimi i dobët në administrimin e pyjeve, mungesa e kuadrit specialist për pyje, nevojat e ngutshme të ndërtimit të vendit që linin shteg për gabime etj. Ky problem e ka preokupuar shumë KQ të Partisë, sepse


t

520 521

lidhet ngushtë me zhvilhmin dhe me përparimin e ven-dit. Direktiva për zgjidhjen e këtij problemi janë dhë-në, por ato duhet të shoqërohen me një mobilizim të përgjithshëm e mbi të gjitha me një organizim të shëndoshë. Veçanërisht, vura në dukje, që në aktivizi-min e fshatarësisë për këtë problem t'i vihet rëndësi anës organizative. Dhe në këtë drejtim rolin kryesor e luan Partia.

Përveç problemeve të brendshme, që lidheshin me materialet e Plenurait, fola edhe për disa çështje të situatës ndërkombëtare. Ndër të tjera fola edhe për përpjekjet dhe manovrat e revizionistëve jugosllavë kundër Partisë dhe vendit tonë, manovra që nuk do të pinë kurrë ujë.

Në fund u urova pjesëmarrësve Vitin e Ri 1960. Të jetë ky vit i gëzuar e i lumtur për popullin e për Partinë!

ELBASAN, E MARTË

Z9 DHJETOR 1959

Aktivi i Partisë vazhdon punimet.

Bisedë me sekretarët e organizatave-bazë dhe me kryetarët e kooperativave bujqësore të rrethit të El-basanit.

Pasdite u ktheva në Tiranë.

523 522

DHJETOR 1959

U informova për punimet e një konference shken-corei me temë «Imperializmi gjerman dhe Lufta e Dytë Botërore«, mbajtur kohët e fundit në Berlin. Nuk mund të rri pa shprehur me këto radhë indinjatën për qëndrimin arbitrar të drejtuesve të konferencës, të ci-lët i bënë presion delegatit tonë 2 të hiqte nga referati 3 i tij pjesën ku flitej dhe demaskoheshin revizionistët jugosllavë si falsifikatorë të historisë dhe si preten-dentë se paskëshin qenë ata faktori vendimtar për çliri-min e Shqipërisë. Pasi kryetari i delegacionit tonë nuk pranoi dhe e dorëzoi referatin siç e kishte, drejtuesit e konferencës i ndërprenë fjalën referuesit tonë, pikë-risht sa do të fillonte të fliste për qëndrimin e revi-zionistëve jugosllavë, nën pretekstin se kishte kaluar afati i diskutimit.

1. Konferenca i zhvilloi punimet nga 14-19 dhjetor 1959. 2. Jorgji Sota, në atë kohë drejtor i Shkollës së Lartë të Par-

tisë «V. I. Lenin». 3. Referati i delegacionit tonë ishte: «Lufta Nacionalçlirim-

tare e popullit shqiptar kundër pushtuesve fashistë».

524

DHJETOR 1959

Orientime për probleme që mund të shqyrtohen gjatë vitit 1960 në forumet udhëheqëse të Partisë.

1) Situata monetare. Qarkullimi i monedhës. Gjen-dja dhe realizimi i krediteve. Arkat e kursimit.

Të metat dhe masat në Bankën Kombëtare dhe në Ministrinë e Financave.

2) Riorganizimi i kooperativave të grumbullimeve. Kooperativat e artizanatit. Kooperativat e kon-

sumit. Situata organizative në rrjetin tregtar. 3) Masat që duhet të marrim në lidhje me forci-

min organizativ të kooperativave bujqësore, lidhur me analizën e rezultateve në kooperativat për vitin 1959.

4) Rezultatet në realizimin e buxhetit dhe të planit në fund të 6-mujorit të parë (të vitit 1960).

5) Si filloi dhe vazhdoi detyra e plenumit për py-llëzimet dhe vaditjet. Rezultatet e mbjelljeve të pe-mëve në vjeshtë e në pranverë dhe puna në kanalizi-met.

6) Realizimet e detyrave në rritjen e prodhimit të mishit dhe të qumështit dhe furnizimi i popullit me këto produkte.

525

r

7) Studim mbi lëvizjen e krahut të puns, nga fsha-ti në qytet.

Parashikimet mbi zhvillimin e këtij procesi dhe masat që duhet të përcaktojnë këtë proces.

8) Studimi shkencor i kësaj lëvizjeje. Mekanilimi i bujqësisë. Orientimi i drejtimeve të lëvizjeve të krahut të

punës. 9) Rezultatet e para, në lidhje me bashkimin e

kooperativave dhe vazhdimi i tij në etapën e re të kri-juar.

10) R.ezultatet dhe masat e mëtejshme që duhen të merren në lidhje me organizimin e ndërmarrjeve lokale ose zonale të ndërtimeve.

11) Unifikimi i zbatiinit të vendimeve të konferen-cës së kulturës në fshat.

12) Si drejton Komiteti i Partisë i Rrethit të Fie-rit, organizatat në fshat dhe puna e dy ose tri orga-nizatave të Partisë në fshatra të rrethit Fier.

13) Lidhjet dhe bashkëpunimi i Partisë dhe i rini-së në problemet konkrete në rrethin e Lushnjës, në qendër të rrethit dhe në dy-tri fshatra.

14) Si i organizon drejtimin dhe ndihmat Komiteti i Partisë i Rrethit të Shkodrës, për Komitetin Ekze-kutiv të Rrethit dhe këshillin e lokalitetit e këshillin e fshatit.

Masa e detyra. 15) Si e siguron drejtimin, jep ndihmën dhe kon.-

trollon komiteti i Partisë dhe organizata-bazë çështjen e arsimit dhe të higjienës e të shëndetësisë në bazë.

Konkretisht.

526

16) Si e organizon konkretisht Partia, nëpërmjet Bashkimeve Profesionale dhe hallkave të tjera, propa-gandën në prodhim, pra agjitacionin dhe propagandën e prodhimit. Si e vendos disiplinën në punë, në ndër-marrje, në kooperativa etj.

Konkretisht. Detyra dhe masa. 17) Si ka shkuar pjesëmarrja e fshatit në 25 për

qind të punimeve të bonifikimit. Të metat organiza-tive, detyrat dhe si është koordinuar kjo detyrë me detyrën tjetër të pyllëzimeve dhe ujitjes, ku fshata-rësia merr pjesën e saj.

Organizimi i kësaj pune dhe detyra të reja. 18) Studimi i përgjithshëm dhe direktivat e për-

shtatshme mbi gjendjen e transportit të brendshëm në vendet malore. Masat që duhet të marrin në lidhje me shtimin e kafshëve të transportit (dhe çfarë kafshë ngarkese), karrot e qerret, talikat e arabatë dhe ndër-timi kryesisht nga fshatarësia të rrugëve malore që këto të lidhen me rrugë nacionale.

19) Studimi i organizimit të përgjithshëm të thar-jes së frutave në rajonet e thella e pa rrugë, ku nuk kalon transporti automobilistik.

Masat që duhet të merren. 20) Studimi i ujit të pijshëm në fshatra e në qend-

ra banimi. Masat që ne duhet të marrim me një per-spektivë pak a shumë të gjatë.

21) Studimi i veçantë i zgjidhjes me perspektivë të transportit të prodhimeve bujqësore të kooperativave në depot e shtetit.

22) Gjendja politike, kulturore, teknike dhe ekono-

527

mike e mësuesve dhe e profesorëve. Detyra dhe masa. 23) Situata e teksteve shkollore të të gjitha ka-

tegorive dhe plotësimi material me perspektivë i shko-llave e laboratorëve të tyre.

24) Si e organizon punën ideopolitike dhe kultu-rore Këshilli Qendror i Bashkimeve Profesionale. Kon-kretisht.

Detyrat dhe masat. 25) Si funksionojnë kabinetet e Partisë në të gjithë

vendin, si drejtohen ato nga komitetet dhe ndihma që u jQpet nga lart.

Gjendja e kuadrit. Detyrat dhe masat. 26) Si punojnë organizatat e Partisë në transport,

në peshkim, në gjeologji dhe në ndërmarrjet e ndër-timit.

Si drejtohen këto nga komitetet. Konkluzione të qarta. Detyra dhe masa organizative që dalin nga nevojat konkrete territoriale.

27) Si zbatohet plani i mbjelljeve të ullinjve, agrumeve dhe fiqve. Si zbatohen masat agroteknike për këto pemë.

Detyrat. 28) Si zbatohet shembulli i mirë, si përgjithësohet

ai dhe shpikjet e racionalizimet. Si mobilizohet Partia për ta çuar deri në fund këtë problem.

Detyra dhe masa. 29) Si mobilizohet dhe punon Partia për vendos-

jen e një disipline të fortë në punë, për tejkalim nor-mash, për kursimet etj.

Detyra, masa.

1959

Marksizëm-leninizmi udhëheqje për veprim në të gjitha aktivitetet e jetës së vendit tonël.

Edukimi marksist-leninist i komunistëve, i kuadro-ve të Partisë dhe të shtetit, i masave të gjera puno-njëse.

Ngritja e kulturës së përgjithshme të masave pu-nonjëse.

Arsimi publik. Gjendja aktuale, sukseset dhe të metat, në të gjitha llojet e shkollave. Orientimi i ardhshëm në zhvillimin e tyrQ. Masat që duhen të merren në krijimin e kuadrove, në orientimin e profi-leve, në metodologjinë e dhënies së mësimeve, në ndo-një masë reforme të përshtatshme, për situatat dhe sipas nevojave të vendit.

Historia e popullit, historia e Partisë, jo vetëm që

1. Shënime për t'u pasur parasysh në punën e Partisë për edukimin marksist-leninist të komunistëve e të kuadrove si dhe për perspektivat e zhvillimit të arsimit dhe për mundësitë e riorganizimit të sistemit arsimor. Disa nga këto teza u vunë në bazë të materialeve të Plenumit të 19-të të KQ, cië u mbajt më 7-8 tetor 1960, i cili miratoi raportin «Mbi riorganizimin e shko-llës dhe zhvillimin e mëtejshëm të sistemit arsimor».

529 528 34 — 122 a

duhet të shkruhen, por si duhen të zhvillohen në shko-lla e në popull. Njohja e shkencës dhe vulgarizimi i saj. Lidhja e shkollës me praktikën (laboratorët, fushat eks-perimentale).

Instituti i Shkencave, puna e tij dhe roli i tij. Gjeologjia — flora — blegtoria — frutikultura,

pyjet, arkeologjia, turizmi. Folklori — pasuri e madhe, si duhet të zhvillohet,

të pasurohet. Arti — teatri, muzika, baleti, piktura, kinemaja.

Zhvillimi i tyre, orientimi për t'u zhvilluar. Kultura e përgjithshme. 1) Gjendja e analfabetizmit. 2) Arsimi i detyrueshëm. 3) Arsimi 7-vjeçar (më vonë 8-vjeçar), perspektivat. 4) Arsimi i mesëm etj., perspektivat. Orientimi i arsimit, për pesëvjeçarin. 1) Teknikume — për çfarë sektorë. 2) Gjimnazet — kujt duhet t'i vihet rëndësi e ve-

çantë. 3) Institutet — orientimi. Baza materiale në shkolla. Tekstet (a mund të

bëjmë ndryshime në to?). Ç'masa të tjera mund të ma-rrim për të inkurajuar vajtjen në shkollë të njerëzve.

Shkolla e izoluar nga jeta. Masat që duhet të marrim në krijimin e bazave praktike, fusha eksperi-mentale — laboratorë, orientimi i ri i teksteve etj.

Masat konkrete në institutet pedagogjike dhe me-todat e riedukimit të trupit arsimor, me këtë orientim të ri.

Instituti i Shkencave. Lidhjet e shkencës me prak-

tikën, lidhjet e tij me shkencëtarët, profesorët etj. Rritja e gjeneratës së re. Shkolla, internate dhe sidomos ato që duhet të

ndërtohen të reja. Të ecet me sistem: të bëhen në vende të bukura, me ajër të pastër etj.

Çerdhet dhe kopshtet. Seriozisht duhet t'i vihemi kësaj çështjeje në qy-

tete dhe në fshatra gjithashtu. Studentët në fakultete nuk lidhen me praktikën e

organizimit të prodhimit. Orientimi i shpërndarjes së drejtë të shkollave dhe

instituteve të ndryshme të vendit. Çështje të punës ideologjike.

530 531

r _ I

E

TREGUESIT

z 14

TREGUESI I LENDF.S

A

Afrika - 301, 303, 304-305, 311. Ambasadat e shteteve td ndryshme në RP të Shqipërisë -

5, 6, 10, 11, 29, 34, 45, 48, 74, 89, 92, 93, 124, 137, 143, 175, 176, 180, 183, 192, 201, 204, 233, 290, 321-322, 338, 360, 361, 363, 393, 411, 455, 467, 472, 490, 509.

Bashkimet Profesionale të Shqipërisë; leva të lidhjes së Partisë me masat - 49, 68,

69, 76, 78. 205. Bashkimi Sovjetik; Ushtria Sovjetike (1917-1953) - 353-

-354. Bashkimi Sorjetik, revizionizmi sovjetik; Partia Komu- niste e BS; Kongrest i 21-të

Armatimi i shteteve imperia-liste; demagogjia revizioniste për çarmatimin - 5, 48. Arsimi; politika e Partisë pi;r zhvillimin e tij - 379, 395-

-396, 529-531. Artet figurative, muzika; ii- dhjet e tyre me jetën dhe me popullin - 227, 228, 502, 514,

530. Azia - 301, 303, 304-305, 311

312.

Ballkani; politika battkanike e shteteve imperialiste - 348,

349, 354.

i saj - 72, 92, 174, 220, 271, 272, 273, 275, 283;

gjendja e brendshme; de-gjenerimi i jetës politike, shoqërore, i letërsisë dhe i kulturës. Lufta e gru-peve për pushtet - 54, 174, 197-198, 220, 267, 269, 276-277, 469;

- politika e jashtme; afri-mi dhe forcimi i lidhje-ve me ShBA dhe me shtetet e tjera imperta-liste - 11, 40, 53, 386, 387, 508;

535

- me revizionistët përisë - 129-130, 135, 145, 146, F H jugosllavë dhe marrëdhë- 147, 149, 190, 151-152, 153, niet me ta - 34, 72, 92, 154, 156, 161, 162, 163, 165, Fashizmi dhe lufta kundër tij Historia e Shqipërisë - 529- 107, 114-115, 125, 368; 166, 168, 169, 236, 252-2.53, - 349, 352. -530;

- qëndrimet demagogjike 254-255, 256-257, 258, 250-260, l'atosat, pionierët - 489. - preardhja e popullit presionet ndaj RP të 261, 262, 263-264, 265, 415. Fronti Demokratik i Shqtpë- shqiptar. Vështrim mbi

Shqipërisë - 82, 273, 282, Çmimet në RPSh dhe ulja e risë, Këshilli i Përgjithshëm disa ngjarje nga historia 368, 373, 377, 380, 386, 390-391.

tyre - 74, 335, 347. i tij - 55. Fshatarësia, fshatarësia koo-

e tij - 56-57, 378, 381-

-382; Blegtoria; blegtorët. Lopa; perativiste - 21, 66. - regjimi feudalo-borgjez i shtiml i prodhimeve të qumë- D Fuqia punëtore; stabRizinli i Zogut - 350-352; shtit e të m!shit - 37, 53, 62- saj - 465. - maketi «Historia e Shqi-

-63, 66, 194, 199, 358. Dallimet thelbësore ndërmjet përisë»- - 359. Britania e lkfadhe; politika e jashtme; qëndrimi armiqësor ndaj RP të Shqipërisë - 18,

148, 339. Bujqësia në RPSh; zhvillimi saj; pemëtaria; ujitja - 21-22,

195, 378-379, 407, 487-488, 521. Bullga•ia - Partia Komunis-te Bullgare; gjendja e brend-shme; rnarrëdhëniet me RP të Shqipërisë - 112, 113, 114-115,

116, 117, 118, 119, 120, 121, 123, 173, 313, 314, 442, 445, 416, 449. 450, 451.

Byroja Informative e Partive Komuniste e Punëtore (In- formbyroja) - 93, 114, 339,

340.

Çekosilovakia; gjcndja e brendshme; politika e jashtme; marrëdhëniet me RP të Shqi-

536

qytetit e fshatit dhe ngushti-mi gradual i tyre; lidh jet ndër-mjet fshatit e qytetit - 514. Dekorimet, dekoratat - 175,

495. Dëshmorët - 175, 234, 505. Dituritë dhe përvetësimi i ty-re - 513-51•.

Ii

Edukimi marksist-leninist i masave dhe i kuadrove -

132, 133, 529.

Emulacioni socialist, garat so-cialiste - 205, 395-396. Enver Hoxha - të dhëna au-

G

Greqia; qëndrimi ndaj RP të Shqipërisë - 313, 316, 348. Grv.aja dhe Bashkimi i Grave të Shqipërisë; emancipimt gruas 209, 255, 336, 358, 508;

- marrëdhëniet e EGSh me organizatat e grave të vendeve të ndryshme të botës - 203.

Grumbullimi dhe përpunimi i qumështit - 290.

Historia ushtarake - 161. Hungaria - 180, 204, 239-240,

241, 452.

I

Imperializmi - veprimtaria

arra iqësore kundër RP të Shqi-përisë - 131, 352, 354, 515.

Industria në RPSh; zhvillimi dhe pajisja e saj me makineri

moderne - 19, 21, 132-133, 378; - industria minerale e kro-

mit dhe ajo mekanike - 461, 464. Shih edhe: Nafta...

Inteligjencia; edukimi ideopo-

litik i saj - 51, 513.

Internacionalja e Tretë Ko-muniste (Kominterni) - 337-

-339, 340. Investimet dhe rritja e efekti-vitetit të tyre - 20-21.

537

tobiografike - 44, 51, 76, 77, Gjermania Lindare (RD Gjer- 78, 80. 145, 149, 151-152, 166, mane); gjendja e brendshme; 170, 190, 191, 210, 245, 256- marrëdhëniet me RP t'; Shqi- -257, 262, 263-264, 265, 276- përisë - 236, 242-244, 245-246, -277. 273, 279, 280, 281, 282, 247-248, 249, 250-251, 471. 406, 430. Gjykatat popullore - 73, 207.

Italia; pushtimf fashist i Shqi-përisë në Luftën e Dytë Botë-rore - 348, 349, 350-352.

Jugosllavia. revizionizmi ju-gosliar. Lidhja e Komunistëve të Jugosllavisë dhe programi i saj; Kongresi t 7-të i LKJ

- 58-60, 75, 83-84, 92, 100, 307, 310, 337, 339, 340, 353- -354; - Lufta Nacionalelirimtare

e popujve të JugoslInvisë - 339, 353;

- ardhja në fuqi e revizio-nizmit; degjenerimi i je-tës politike, ekonomike e kulturore. Grindjet poli-tike dhe nacionale - 93- -94, 302-303, 307, 310, 353, 354, 468;

- përpjekjet për të revizio-nuar marksizëm-Ieniniz-min dhe lufta për të mi-nuar vendet socialiste, lëvizjen komuniste e pu-nëtore dhc lëvizjen eli-rimtare të popujve - 58, 83-85, 93-94, 99-100, 303, 304-311, 312, 319, 337-340, 350, 353-354, 505;

- agjenturë e imperializ-mit. Lidhjet me ShBA dhe me vendet e tjera kapitaliste - 95-96, 304,

307-308, 310, 311, 350; - po]itika e jashtme de-

magogjike e mashtruese ndaj vendeve të Azisë dhe të Afrikës - 301-305;

- politika shoviniste dhe shkombëtarizuese ndaj kosovarëve dhe popullsisë tjetër shqiptare që banon në trojet e veta në Ju-gosIlavi - 176, 314-317;

- veprimtaria armiqësore kundër RP të Shqipërisë - 35, 94, 97-98, 131, 157- -158, 287. 303, 313, 317- -318, 319, 326, 348, 349-350, 351, 352-353, 459, 505, 522.

Kapitalizmi; antagonizmi k/a-

sor, shteti dhe kriza e këtij

rendi - 58-59.

Këshillat popullorë: komitetet ekzekutive të kp të rretheve të Shkodrës e të Vlorës -

14, 508.

Këshilli i Ministrave (Qeveria) 14, 464.

Kina. Partia Komuniste e Ki-nUs. Qëndrimi ndaj revizio-nizmit jugosilav - 74, 124.

KNER-i (Këshilli i Ndihmës E)conomike Reciproke) - 74,

103, 104, 105, 106, 110, 126,

362, 364, 365, 367.

Kolektivizimi socialist i buj-qësisë - politika e Partisë për kolektivizimin socialist të bujqësisë dhe për krijimin e kooperativave bashkuara bujqësore - 284, 285, 286, 292,

296, 508;

- lufta kundër gabimeve gjatë kolektivizimit të

bujqësisë - 14, 140, 284, 286.

Komunikacioni automobilistik dhe detar - 133, 382-383.

Komunisti - cilësitë; eduki-171i marksist-leninist dhe ii-cihjet e tij me masat - 287,

515.

Koreja e Veriut (RDP e Ko-resë); Partia e Punës e Ko-resë - 6.

Kosova - 314-315, 316-317.

Kuadrot; politika e Partisë me kuadrin; përbërja dhe zgjedh-ja e tyre - 71, 299-300, 379;

- edukimi, lidhjet me ma-sat dhe puna fizike e tyre - 23, 191, 199, 235, 413.

Kulakët; politika e Partisë ndaj tyre - 15.

Kultura fizike dhe sportet. Spartakiada e Parë Kombëta- re (tetor 1959) - 356, 469, 470,

473.

Kultura; zhvillimi i saj - 182, 513-515, 530.

Kushtet e punës e të jetesës dhe sigurimi teknik në punë

- 80. Kuvendi Popullor; Presidiumi

dhe Kryesia e tij - 50, 55,

126, 128, 129, 175, 217, 296,

297, 309, 327, 334, 336, 357,

495. 501, 519, 520.

Lenin, Vladimir Iliç - 59, 60, 69, 77, 93-94, 100, 141, 276, 352, 353, 378.

Letrat, kërkesat dhe ankesat e popullit; puna 771e letrat -

195, 205-206, 331, 492, 503. Lëvizja komuniste e punëto-re ndërkombëtare; lufta për dcmaskimin e revizionistëve jugosliavë 96. 98, 114-115,

307-309, 340-341. Lufta Antifashiste Nacional- clirimtare e popullit shqiptar (1939-1944) - 177, 352, 382,

458; - Çlirimi i Shqipërisë (29

Nëntor 1944). Përvjetorët e Çlirimit - 215, 216, 505, 506.

Lufta e Dytë Botërore (1939- -1945) - 351-352. Lufta e klasave - 59.

M

Marksizëm-leninizmi busull dhe udhëheqje për veprim -

97, 529.

538 ■ 539

Marks, Karl - 7, 60. Mbrojtja e atdheut - përga-titja e popullit, e ushtrisë dhe e gjithë vendit për mbrojtje

- 320, 341-342, 382, 404. Mërgimi; shqiptarët e mër-guar - 109, 357. Ministritë; metoda dhe stili i tyre në punë - 464, 483, 498:

- Ministria e Punëve të J;,- shtme - 158;

- Ministria e Mbrojtjes Po-pullore - 299-300;

- Ministria e Punëve të Brendshme - 73, 299-309;

- Komisioni i Planit të Shtetit - 223, 497;

- Ministria e Bu clësisë 334, 464;

- Ministria e Ndërtimit 22.

Minoriteti grek në Shqipëri 402.

Mirëqënia në shoqërinë tonë socialiste - 335.

N

Nafta - shpfm-kërkimet e shpim-shfrytëzimet për naftë e gaz. Puna për plotësimin e planeve - 343-344. NATO (Pakti i Atlantikut Ve-rior) - 5, 11, 304. Ndërtimet - 22. Ndërtimi i socializmit në Shqi- pEri - përvoja dhe masat e

PPSh për t'i prerë rrugën re-vizionizmit dhe për të çuar përpara ndërtimin e socializ-mit - 97, 131.

NJ

Një Majt - Dita e Solidart-tetit Ndërkombëtar të Punë-torëve - 26. 355.

Organet e Punëve të Brend-shme. Sigurimi i Shtetit dhe punonjësit e tij - 346. Organizatat-bazë të Partise në dikastere - 483.

Pagat dhe shpërblimi i punës. Lufta kundër shpërdorimeve në shpërblimin e punës - 31,

332, 498. Paqja; pacifizmi borgjez. De-magog jia e revizionistëve për paqen dhe bashkekzistencën paqësore - 11. 48, 311-312. Partia e Punës e Shqipërisë - lufta e klasave në Parti

- lufta kundër fraksionit të A. Lulës e S. Premtes 282;

- përjashtimet nga Partia* - 299.

Partia e Punës e Shgtpërisë - marrëdhëniet me PK të BS dhe me partitë komuniste e punë-tore - 35, 47, 112, 193, 283,

412, 507.

Partia e Punës e Shqipërisë - ndërtimi dhe jeta e brendsh-me - 132;

- forcimi i rolit udhëheqës - 325, 352, 483;

- edukimi marksist-leninist në Parti; format e arsi-mit, propagandistët - 9, 35, 132;

- përsosja e metodës dhe e stilit në punë. Lidhjet me masat; informacioni në Parti - 70, 181, 287;

- pranimet në Parti - 71, 298;

- administrimi i dokumenteve në Parti - 195-196.

Partia e Punës e Shqipërisë - organet udhëheqëse qendrore e lokale

- Komiteti Qendror, Byroja Politike, Sekretariati i KQ - 7, 9, 15, 16, 49, 110, 126, 141, 178, 194, 205, 284, 290, 331, 358, 365, 413, 414, 484, 497-498, 525-528;

- Plenumi i 8-të i KQ (3-5 shkurt 1958) - 15, 16, 20- -23, 24, 25;

- Plenumi i 9-të i KQ (1-2

prill 1958) - 68, 69; - Plenumi i 10-të i KQ (20

qershor 1958) - 127; Plenumi i 11-të i KQ (3- --4 nëntor 1958) - 194, 199;

- Plenumi i 12-të i KQ (26-27 dhjetor 1958) - 225, 226;

- Plenumi

13-të i KQ (18 shkurt 1959) -- 285-

-286, 496; - Plenumi i 14-të i KQ

(2-3 nëntor 1959) - 484, 487;

- Plenumi 1 15-të i KQ (22-23 dhjetor 1959) - 517, 518; aparati i KQ; organizata--bazë e Partisë në të - 7, 70;

- komitetet e Partisë në rrethe dhe aparatet e ty-re - 23, 71;

- organizata dhe Komiteti i Partisë i Rrethit të Fie-rit. Konferenca e 8-të e Partisë e rrethit - 36-37, 42, 43, 284, 286;

- organizatat dhe komitetet e Partisë të rretheve të Durrësit, të Elbasanit, të Korçës dhe të Krujës - 28, 76, 182, 195, 208, 211, 293, 299, 465-466, 521, 523;

- organizatat dhe komi-

540 541

tetet e Partisë të rrethe-ve të Matit, të Dibrës, të Pukës, të Kukësit, të Tro-pojës dhe të Shkodrës - 140, 195, 287, 289, 299, 358, 465;

- organizatat dhe komite-tet e Partisë të rretheve të Gjirokastrës, të Skra-parit, të Sarandës dhe të Vlorës - 286, 239, 329, 358, 401, 408; organizata dhe Komiteti i Partisë i Rrethit të Ti-ranës. Konferenca e 6-të e Partisë e rrethit - 51, 294, 298, 323, 324, 325-326, 483;

- studimet, •aportet, mate-rialet pë• organet udhë-heqëse - 178, 223, 525- -528.

l'artia Komuniste Italiane - 159, 426.

Pasuritë natyrore; shfrytëzimi i tyre me efektivitet - 1:33. Peshkimi - 204. Planet; planifikimi

- përsosja e metodave të planifikimit - 178, 223;

- plani i dytë pesëvjeçar (1956-1960); lufta për plotësimin e tij - 16, 20- -23, 24, 25, 226, 296, 496, 518;

projektplani i tretë pe-sëvjeçar (1961-1965) - 178.

Politika e jashtme parimore e IlPSh - 515;

- marrëdhëniet dhe që-ndrimet parimore mark-siste-leniniste ndaj BS - 172, 215, 218, 268, 368-369, 373, 374, 375, 376, 380, 381, 385, 386, 387, 388, 453, 504, 510;

- marrëdhëniet me vendet e demokracisë popullore (Bullgarinë, Çekosllova-kinë, Hungarinë, RD Gjermane) - 8, 113, 119, 120, 129-131, 135, 136, 138, 173, 179, 221, 236, 237-238, 239, 242-244, 252-253, 254-255, 446, 449, 462;

- marrëdhëniet me Kinn, Korenë dhe Vietnamin - 176, 376, 389, 391, 392, 394, 462, 467, 494;

- solidariteti dhe përkrah-ja për vendet arabe; ndi-hma për Algjerinë - 87, 88, 89, 295;

qëndrimi parimor ndaj Jugosllavisë dhe lufta për demaskimin e rrvi-zionizmit jugosllav - 58-60, 75, 83-85, 87, 93- -102, 127, 129, 157-158, 176, 242, 307-308, 309, 313, 314-315, 320, 340-342, 368, 486, 488, 524;

- marrëdhëniet me vendet fqinje - 238, 403;

qëndrimi ndaj ShBA dhe

Britanisë së Madhe -

5, 8, 18; - qëndrimi parimor ndaj

Kosovës - 158, 315-317.

Populli shqiptar; traditat pa-

triotike, virtytet moralo-poli-

tike. Roli dhe pjesëmarrja e

tij në Luftën Nacionalçlirim-

tare - 130-131, 228, 318-319,

352, 515. Prokuroria - 73.

Prona shtetërore dhe ajo koo-

perativiste - 195.

Pushteti popunor dhe thjesh-

timi i aparatit të tij - 23.

Pyjet, pyllëzimet - 487-488,

521-522.

Revizionizmi i vjetër dhe ai

modern - 58-60, 94, 100. Rinia dhe Bashkimi i Rinisë së Punës të Shqipërisë; Ple-numi i 5-të i KQ të tij -

61-67; - edukimi ideopolitik e

profesional dhe pjesëma-rrja e rinisë në ndërti-min socialist - 26, 65-66,

321.

Sigurimet shoqërore e shte- tërore; pensionet - 217, 327.

Socializmi dhe sigurimi i ba-razisë së popujve dhe të kom-

beve - 317-318, 468.

Sta/in, Josif Visarionoviç 94, 215, 252, 282, 341, 349,

352, 353.

SH

Shkenca; studimet dhe kërki-

met shkencore - 288.

Shtetet e Bashkuara të Ame- rikës; depërtimi në Jugosllavi

dhe politika ballkanike e tyre

- 148, 311, 354.

Shteti; kuptimi marksist-lent-

nist i tij - 59-60.

Shtypi dhe radio në RPSh -

48, 157-158.

Teoritë revizioniste - kritikë pikëpamjeve të revizionistëve hrushovianë për bashkekzis-tencën paqësore dhe çarmati-

min - 48; - kritikë teorive revizionis-

te për krizat, luftën e klasave dhe shtetin në kapitalizëm - 58-60, 84.

Tërmetet; masat për likuidi-

min e pasojave të tyre

444, 454. Traktati i Varshavës - 11,

103, 107. Tregtia e brendshme - 22, 45.

543 542

Tregtia e jashtme; eksporti, importi — 22, 133, 497. Trockizmi dhe lufta kundër tij — 337-339, 340.

— flota luftarako-detare, a-viacioni, raketat — 395, 404.

V

TREGUESI I EMRAVE

544

Universiteti i Tiranës — 288, 380.

Uniteti i popuflit, uniteti Par-ti—popui/ — 111, 132. Ushtria Popullore; ro/i udhë-heqës i Partisë — 91;

— kuadrot politikë e ushta-rakë. Edukimi ideopoli-tik dhe disiplina në ush-tri — 395, 491, 516;

Vendet socialiste; Eksporita e Arteve Figurative e tvre (Aloskë, 1959) — 269, 292, 309.

«Zëri i popullit- — 13, 87, 124, 129, 196, 301, 317, 486.

Zgjedhjet për Kuvendin Popu-llor dhe gjykatat popullore —

55, 111, 207.

A

Alia, Ramiz — 427, 428, 503. Adenauer, Konrad — 318. Ajzenlqauer, Duajt — 40. Aleksandri I Karagjorgjeviç —

350. Andropov, Juri — 282. Antonov, Aleksei — 420. Aristoteli — 56. Aristov, Averki — 268.

B

Bacilek, Karol — 163, 256, 257, 398, 412.

Balmizher, Po1 — 507. Banka, A1i — 65. Barak, Rudolf — 151. Bej, Sokrat — 64-65. Bekteshi, Abaz — 17. Belishova, Liri — 284, 286. Beriuzov — 450. Bernshtajn, Eduard — 94. Bilali, Shuaip — 27.

35 — 122 a

Blum, Leon — 353. Bonaparti, Napoleon — 161. Botev, Kristo — 113. Brentano, Hajnrih fon — 310. Buhali, Larbi — 424. Bulganin, Nikolai — 54, 174. Buxhuku, Nonda — 65.

Caldaris, Kostandin — 348, 354.

Cama, Zihni — 65. Cankov, Georgi — 441.

Çarçani, Adil — 202, 215, 345,

462. Çand, Kub — 93. Çan Kai Shi — 176. Çeriku, Qamil — 63. Çërçill, Uinston — 339. Çoi Yon Gën — 389, 391, 392,

393.

545

118, 363, 380,

218, 368, 384,

220, 373, 385,

271, 374, 386,

282, 375, 387,

361, 376, 388,

Kashen, Marsel — 13, Kautski, Karl — 94. Keko, Endri — 500.

30. Çollaku, Tiri — 63. Çomo, Maqo — 284. Çuvahin, Dimitri — 262.

D

Xhon Foster — 310, 311, 318.

Damianov, Georgi — 216. Danialov, A.D. — 266. David, Vaclav — 398, 412. Demi, Ali — 505. Demollari, Qamil — 62. Dervishi, Rrapo — 323. Diedushkin, P. S. — 372. Dimitrov, Gjergj — 113, 119,

247-248, 436, 449. Dimov, Dimitër — 173. Dolanski, Jaromir — 145, 166,

259. Dushku, Fetije — 64. Dvorzhak, Antonin — 253. Dyklo, Zhak — 272.

Fernez — 246. Firjubin, Nikolai — 147, 268. Firlinger, Zdenek — 149, 151,

154. Frederiku II i Madh — 246. Furceva, Ekaterina — 147.

G

Ganev, Dimitri — 112. Gardia, Umberto — 507.

Gega, Sami — 62-63. Gëbels, Paul — 248, 310. Gëring, Herman — 244, 248. Gëte, Johan Volfang — 149. Ghosh, Axhoi — 272. Glebov (gjenerali) — 143. Gliozheni, Kiço — 65. Gorkiç, Milan — 337, 338, 333,

340. Gotvald, Klement — 145, 252. Grabocka, Myftar — 292. Gregor — 151. Grotevol, Oto — 236, 365, 377,

385, 386, 388, 389, 391. Groza, Petru — 10.

GJ

Gjata, Xhavit — 422.

H

Hoxha, Nexhmije — 145, 186, 169, 170, 200, 224, 234, 239, 255, 263, 265, 272, 274, 278, 280, 281, 291, 415, 419, 449.

Haile Selasie I — 410, 419. Haçaturian, Aram — 246. Hamarskjold, Dag — 53. Hebovia, Hilmi — 61. Hendrih, Jiri — 149, 151, 430. Hitler, Adolf — 349. Homeri — 56. Horava, Arkadi — 82. Hrushov, Nikita — 34, 40, 44,

48, 53, 54, 107, 114, 115, 116,

390-391.

I Ibarruri, Dolores (Pasionarja)

— 272.

Ishollni, Teki — 64. Ivanov, V. I. — 5, 11, 29, 48,

54, 72, 75, 92, 201, 233, 290, 383, 368, 371, 372, 397, 482, 490, 509.

J

Jakova, Prenk — 227, 228. Jefremov, M. T. — 276. Jugov, Anton — 112, 116, 119,

121, 430, 431, 433, 434, 449.

Kapo, Hysni — 27, 43, 47, 148, 151, 157, 158, 172, 236, 268, 282, 291, 399, 444, 487, 489.

Koleka, Spiro — 50, 105, 142, 414, 487.

Kapo, Vito — 200, 281. Kadar, Janosh — 204, 221, 239,

240, 241, 452. Karagjogjeviçët — 314. Kardel. Eduard — 59, 60, 83,

84.

Kim Du Bon — 6. Kish, Karoli — 179, 180, 452. Koci, Belina — 61. Kodheli, Riza — 80. Kola, Rako — 61. Konda, Spiro — 56-57, 80, 212. Koniev, Ivan — 107, 424, 426. Konstantinov, Fjodor — 268. Kopalin, Ilia — 82, 397, 500,

502. Kopecki, Vacllay — 149, 151,

167, 256. Kosigin, Aleksei — 382, 366,

367, 417, 419, 424. Koucki, Vladimir — 415, 416. Kozlov, Frol — 277. Kozlov, Vasili — 420. Kristozov — 445. Kusinen, Oto — 103.

Lako, Miha — 90. Lamberc, Maksimilian — 246. Laptiev — 266, 282. Lelo, Zigur — 381. Lepeshinskaja, Olga — 420. Lesakov, V. I. — 268, 275, 279,

282. Iibkneht, Karl — 243. Lo Shi Gao — 183. Luksemburg, Roza — 243. Lula, Anastas — 382.

546 547

LL

Lleshi, Haxhi — 392.

M

Myftiu, Manush — 249, 427, 428.

Mackieviç, V. V. — 463. Makmilan, Harold — 322. Malinovski, Rodion — 386,

387. Maurer, Ion George — 425,

426. Medvediev, I. N. — 282. Meternik, Klemens — 150. Miçunoviç, Velko — 34, 107. Milran, Aleksandër — 59. Moloçkov, F. F. — 372. Muravec — 416. Musai, Selam — 381. Musolini, Benito — 348, 349,

350, 351, 354. Myftiu, Nefo — 427. Mynih, Ferenc — 239, 240,

241.

N

Nushi, Gogo — 177, 336, 412.

Nagi, Imre — 99. Nathanaili, Vasil — 192. Nedjelni, I. — 255. Neuman, Alois — 462. Neumanova, Bozena — 259-

-260.

Neuman, Stanislav — 260. Ngjela, Kiço — 45. Nikolas, Armand — 35. Novikov, Kuzmin — 40, 44, 321. Novotni, Antonin — 149, 151,

252-253, 259, 416.

Orlov, S. D. — 453. Ozerov, J. N. — 493.

Pajeta, Xhankarlo — 158. Pasternak, Boris — 197-198. Pavli — 263. Pavllo (mbreti) — 313, 316. Peristeri, Pilo — 190, 511, 512. Pervencev, Arkadi — 224, 493. Pervici, Enver — 64. Pervuhin, Mihail — 251. Pik, Vilhelm — 242, 243. Pin De Hua — 376, 377, 386. Polena, Sotir — 134. Polit, Harri — 272. Polianski, Dimitër — 276, 277,

278. Ponomariov, Boris — 125. Popov, Grigori — 277. Pospjelov, Pjetër — 268. Premte, Sadik — 382. Prifti, Koço — 422. Prihorod — 441. Pulo, Hasan — 482.

Qemali, Ismail — 381.

R

Rankoviç, Aleksandër — 341, 350.

Reka, Iljaz — 330. Rexhepi, Perlat — 505. Roasio, Antonio — 507. Rodimcev — 143. Roshe, Valdek — 148, 149. Rura (koloneli) — 143. Ruso, Valdek — 59. Rutkay, Josef — 370.

Skënderbeu, Gjergj Kastrioti — 383.

Saukel — 416. Selenica, Myslim — 65. Sergaçkov (gjenerali) — 143. Siliqi, Llazar — 228. Sin Man Ri — 318. Sizov. N. T. — 172. Skoçimaro, Mauro — 159, 426. Sokolov (gjenerali) — 143, 154. Sollaku, Hamdi — 65. Sota, Jorgji — 524. Spata, Hasan — 157. Spiridonov, Ivan — 504, 508,

510. Stafa, Qemal — 505.

SH

Toska, Haki — 329, 462. Telman, Ernest — 243. Tishenko 147. Tito, Josip Broz — 34, 58, 59,

60, 83, 84, 95, 96, 99-100, 107, 127, 256, 301-306, 308- -314, 316, 317, 318, 319, 320. 337-342, 348, 349-350, 352- -353, 354, 368.

Todorov, Stanko — 433. Trajkov, Georgi — 433, 441. Trifoni, Athina — 63. Tupolev, Andrei — 118, 387.

U

Ulbriht, Valter — 242-243, 250. Ustinov, Dimitër — 450.

v

Veleshnja, Zylyftar — 427. Vidiç, Dobrivoje — 305.

Shehu, Mehmet — 15. Shekspir, Uiliam — 428. Shiroki, Viliam — 129, 135,

136, 137, 138, 151, 160, 169, 252, 259, 261, 429.

84, Shivarov, Vëllko — 455. Shtylla, Behar — 520.

549 548

Vinj, Ferdinand — 507. Volter, Fransua — 246.

Zogu, Ahmet — 350, 351-352. Zymo (dr.) — 147.

Xhaxhi, Trifon — 64.

Zasiadko, A. F. — 268.

ZH

Zhivkov, Todor — 112, 114, 121, 430, 440, 442, 448, 447, 449, 472, 473, 474, 478, 479, 480, 481.

TREGUESI GJEOGRAFIK DHE I EMERTIMEVE TE TJERA

A

Adriatik (deti, bregdet1 — 340-350, 381, 382.

«Albanët (Shqiptarët) dhe problemi pellazgjik» (vepra~, S. Konda) — 56. Algjeri — 203, 295. Ansambli Shtetëror i Këngëve [dhe i Valleve Popullore) I RPSh — 135. Argjentinë — 357. Athinë — 317. Austerlic (Çekosllovaki) — 161.

«Banka kombëtare» [e Shqi- përisë] — 351. Bansko (Bullgari) — 442. Barviha (Bashkimi Sovjetik)

— 291. «Bashkimi. (gazeta,---, ) — 499. Bashkimi i Kooperativave të Konsumit, Elbasan — 465-406. Belgjikë — 319.

Berat — 187, 188-189. Berlin, Berlini Lindor — 241,

242, 244, 246, 249, 251. Bërno (Çekosllovaki) — 161,

162, 257, 258. Bicaj (Kukës) — 458. Bllagojevgrad (Bullgari)

442. Borovec (Bullgari) — 118, 438,

439. Borovë (Kolonjë) — 169. Bratislavë (Çekosllovaki)

162, 163, 256, 257. Brema (R D Gjermane) — 249. Budapest — 221, 239, 241, 388,

452. Budjejovicë (Çekosllovaki) —

254. Bukuresht — 108. Butrint (Sarandë) — 386, 387,

391, 477.

Çeki — 256.

550 551

Çeta [Partizane] e Lurnës — 458.

Çop (Bashkimi Sovjetik) — 266.

D

Danub (lumi — 163, 256. Deklarata e partive komuniste e punëtore të vendeve socia-liste (Moskë, 1957) — 125, 308. Deklarata e përbashkët e dele-gacioneve të Partisë dhe të Qeverisë të BS dhe të RPSh (maj 1959) — 380. Dimitrovgrad (Bullgari) —

434.

«Doktor Zhivago» (romani B. Pasternak) — 197. Dropulli i Sipërm (Gjirokas-tër) — 406. Durrës — 28, 61, 136, 331, 412. Dvoran (Korçë) — 376.

Ekspozita «Arti grafik kinez» (Tiranë, tetor 1958) — 183. Ekspozita e Arteve Figurative (Tiranë, nëntor 1959) — 502. Ekspozita ekonomike (Tiranë, nëntor 1959) — 504. Ekspozita fotografike e ush-trisë (Tiranë, korrik 1958) —

144.

Ekspozita sovjetike kushtuar përdorimit të energjisë atomi-ke për qëllime paqësore (Ti-ranë, shkurt 1958) — 24.

Elbasan — 465, 489, 521, 523. «Epiri i Veriut» — 316.

Estrada e rrethit të Fierit — 38.

Evropa Perëndimore — 312- -313.

Fabrika e Cigareve, Gjirokas-tër — 402.

Fabrika e cigareve «Telat No-ga», Durrës — 28.

Fabrika e Gomës, Durrës — 28.

Fabrika e Lëkurëve, Gjirokas-tër — 402. Fabrika e Qelqit, Tiranë —

31. Fabrika e Trikotazhit, Gjiro-kastër — 401. Fabrika e Trikotazhit, Korçë

— 208. Federata Demokratike Ndër-kombëtare e Grave — 203. Festivali Folklorik Kombëtar (1959) — 485. Festivali ndërkombëtar i filmit në Karlovi-Vari (Çekos- llovaki, korrik 1958) — 147,

149.

Fier — 36, 38, 39, 41, 61-62, 284, 286, 330, 400.

Fjalimet e J. B. Titos në Shkup e në Beograd (1959) — 302,

303, 305, 306, 308, 311-312, 313, 316-317, 318, 319.

Fjalimi i J. B. Titos mbajtur në Pula (1956) — 99-100. Frantishkovi-Lazne (Çekosllo-vaki) — 149. «Furtuna» (filmi — 491,

493, 503. Fushë-Arrëz (Pukë) — 457.

G

Goli Otok (Jugosllavi) — 310. Gotvaldov (Çekosllovaki) —

168. Greqi — 403.

GJ

Gjirokastër — 358, 421, 406, 407, 408, 478.

H

Hidrocentrali i Batakut, Bull-gari — 119. Hidrocentrali «Karl Marks», Ulëz — 7, 12. Hungari — 222, 307.

I

Instituti i Historisë së Parti- së [Instituti i Studimeve Mar-

ksiste-Leniniste] pranë K.Q. të PPSh, Tiranë — 141, 483. Instituti i Shkencave i RPSh

— 530-531. «Iskra» (gazeta — 247. Itali — 319, 403. «Izvestia» (gazeta — 181.

«Javorina» (vila Tatra, Çekosllovaki) — 262, 417.

H

«Kafe Tirana», Desau (RD Gjermane) — 249. Kanali i Çukës (Sarandë) —

404, 477. Karaburun (Vlorë) — 381, 382. Karlovi-Vari (Çekosllovaki) —

147, 417, 418, 419, 420, 423, 426, 427.

«Kavaleria Rustikana» (ope-ra ti , P. Maskanji) — 46. Kështjella e Pragës (Çekosllo-vaki) — 146, 252. Kështjella-muze e Meternikut, Kinzhvar (Çekosllovaki) —

150. Kështjella «Sans-Souci», Pots-dam (RD Gjermane) — 246. Kislovodsk (Bashkimi Sovje-tik) — 272. Kodi i Doganave — 357. Kodi Penal — 175.

552 553

Komarno (Çekosllovaki) - 256.

Kombinati Elektrokimik i Bi-terfel.dit (RD Gjermane) - 249. Kombinati i Naftës, Qyteti Stalin - 343. Kombinati i tekstileve «Sta-

Tiranë - 9, 31, 374, 472. -‹Komunist» (revista -

337.

Konferenca e Bandungut (Ko-nferenca e Parë e vendeve të Azisë e të Afrikës) (Indone-zi, 1954) - 305. Konferenca e Dytë Kombëtare e të Rejave (tetor 1959) - 492. Konferenca e Parë Kombëtare e Bashkimit të Fizkulturistëve dhe Sportistëve të Shqipërisë (maj 1958) - 93.

Konferenca e Parë Kombëtare mbi shtimin dhe përmirësimin e lopës (mars 1958) - 52. Konferenca I Nacionalçlirim-tare e Pezës (16 shtator 1942)

- 177. Konferenca e Potsdamit (ko-rrik-gusht 1945) - 245. • Konferenca Kombëtare e Tre-gtisë Socialiste (tetor 1958) -

193. Konferenca Kombëtare për zhvillimin e mëtejshëm të kul-turës në fshat (Dhjetor 1959)

- 513. Konferenca shkencore «Impe- rializrni gjerman dhe Lufta e

Dytë Botërore» (Berlin, 14-19 dhjetor 1959) - 524. Kongresi i 7-të i Partisë Ko-muniste Bullgare - 112, 117,

127. Konventa për shtetësinë e gru-as së martuar - 336. Kooperativa Bujqësore e Afri-mit, Fier - 38. Kooperativa Bujqësore e Bah-çovës, Vlorë - 63. Kooperativa Bujqësore e Ba-matatit, Sarandë - 478. Kooperativa Bujqësore e Ba-shkuar e Sofratikës, Gjirokas-tër - 402. Kooperativa Bujqësore e Ba-shkuar e Vishocicë-Kapshti-cë-Kurilës, Korçë - 77. Kooperativa bujqësore e bash-kuar «Misto Mame» e Erindit, Gjirokastër - 407. Kooperativa Bujqësore e Bo-drishtës, Gjirokastër - 406,

492. Kooperativa Bujqësore e Bu-laratit, Gjirokastër - 406. Kooperativa Bujqësore e Bul-garecit, Korçë - 208-209, 376. Kooperativa Bujqësore e Bu-shatit, Shkodër - 64. Kooperativa Bujqësore e Ca-kranit, Fier - 40, 41.

Kooperativa Bujqësore e Çi-flikut, Berat - 188.

Kooperativa Bujqësore e Dra-shovicës, Vlorë - 328.

Kooperativa Bujqësore e Dre-novës, Korçë - 80. Kooperativa Bujqësore e Du-kajt, Tepelenë - 185. Kooperativa Bujqësore e Gori-shovës, Fier - 40. Kooperativa Bujqësore e Kë-mishtajt, Lushnjë - 474. Kooperativa Bujqësore e Ku-talit, Përmet - 187. Kooperativa Bujqësore e La-pardhasë, Berat - 188. Kooperativa Bujqësore e Li-bonikut, Korçë - 62, 79. Kooperativa Bujqësore e Nan-gës, Kukës - 460. Kooperativa Bujqësore e Më-zezit, Tiranë - 454.

Kooperativa Bujqësore e Pa-raspuarit, Berat - 187.

Kooperativa Bujqësore e Pe-shkëpisë, Vlorë - 328.

Kooperativa Bujqësore e Po-loskës, Korçë - 212.

Kooperativa Bujqësore e Re-hovës, Berat - 187.

Kooperativa Bujqësore e Si-nanajt, Tepelenë - 185.

Kooperativa Bujqësore e Sta-rovës, Berat - 188.

Kooperativa Bujqësore e Stru-më-Çifligut, Fier - 39.

Kooperativa Bujqësore e Shti-qnit, Kukës - 460. Kooperativa Bujqësore e Ter-panit, Berat - 187.

Kooperativa Bujqësore e Ve-labishtit, Berat - 188.

Kooperativa Bujqësore e Vre-shtasit, Fier - 40.

Kooperativa Bujqësore e Zer-vatit, Gjirokastër - 406.

Kooperativa Bujqësore e Zha-rrëzës, Fier - 39, 52.

Kooperativa bujqësore «Jeta e re», Lushnjë - 254.

Kooperativa Bujqësore Topol-niki (Çekosllovaki) - 256-257.

Kooperativa bujqësore .«Zheç-ne Radimovice» (Çekosllovaki)

- 254.

Kooperativa e bashkuar .43e-lica» (Bullgari) - 442.

Kooperativat e artizanatit (e Këpucarëve, e Leshpunuesve dhe e Veshmbathjes), Korçë -

212-213.

Korçë - 63-64, 67, 76, 77, 208, 210, 212-213, 214, 292, 299, 378.

Kotë (Vlorë) - 328.

Kozhice (Çekosllovaki) - 284.

Kremlin (Moskë) - 104, 218, 219, 271.

Kritçim (Bullgari) - 119, 433. Krujë - 504. Kuç (Vlorë) - 409. Kukës - 289, 457, 458, 461. «Kundër revizionizmit» (V. I. Lenin, vepra - 141. Kurvelesh (Vlorë) - 409.

554 555

Lagjja «8 Nëntori» (Tiranë) — 503.

Lajpcig (R D Gjermane) — 247. Leningrad — 277. Lezhë — 375.

Liban — 148, 203.

Lidice (Çekosllovaki) — 169.

Lidhja e Shkrimtarëve të Ba-shkimit Sovjetik — 197-198. «Lulëzo Shqipëri» (filmi

— 500, 502. Lushnjë — 62-63, 474.

Mali i Zi — 314, 315. Maqedoni — 314, 315.

Marianski-Lazne (Çekosllova-ki) — 149, 428.

Marinëz (puset e naftës Fier) — 39. Mat — 358.

Mauzoleu -Gjergj Dimitrov»., Sofje — 113, 449. Mauzoleu Lenin-Stalin, Moskë

— 270. Memaliaj (Miniera e Qymyr-gurit Tepelenë) — 185-

-186. Mesdhe (deti, zona — 382,

391. Mihaillovgrad (Bullgari) —

446.

Miniera e Kromit e Kalima-shit, Kukës — 461. Miniera e Qymyrgurit e Mbo-rje-Drenovës, Korçë — 80. Monumenti i Gjergj Kastrio-tit — Skënderbeut në Krujë —

504. Moskë — 47, 82, 103, 110, 127,

197, 218, 261, 268, 275, 276- -277, 281, 322.

«Mrika» (opera P. Jako- va) — 227, 228. Muzeu «Dimitrov», Lajpcig (R D Gjermane) — 247-248. Muzeu dhe Mauzoleu «Kle-ment Gotvald», Pragë — 169. Muzeu i Gjirokastrës — 406. Muzeu i Luft'es Antifashiste Nacionalçlirimtare, Tiranë —

374.

Muzeu -Lenin», Pragë — 169. Muzeu «Vapcarov» (Bullgari)

— 442.

N

Nartë (Vlorë) — 508. Ndërmarrja Bujqësore e Be-ratit — 188. Ndërmarrja Bujqësore e La-prakës, Tiranë — 411. Ndërmarrja Bujqësore e Mali-qit, Korçë. — 79, 208, 376. Ndërmarrja bujqësore «Gjergj Dimitrov», Tiranë — 374. Ndërmarrja bujqësore «29 Në-ntori», Lushnjë — 474.

Ndërmarrja bujqësore .1711i i

kuq» e Kamzës, Tiranë — 27. Nova Huta (Uzina Metalurgji-ke Çekosllovaki) — 167.

Opera Shtetërore e Berlinit (R D Gjermane) — 246. Ostravë (Çekosllovaki) — 149,

166, 421. 0',ranto (kanali — 349,

350.

Pallati i Brigadave, Tiranë — 144, 173, 179, 216, 365, 367, 387, 463, 470, 506.

Pallati i Kulturës, Tiranë — 387.

Pallati i Pionierëve, Tiranë — 229, 489.

Pashaliman [Orikum] (Vlorë) — 385, 475.

Pazarxhik (Bullgari) — 119. Pellazgët — 56-57. Peshkopi — 140, 289, 299. Peshtar (Bullgari) — 119. Petriç (Bullgari) — 443. Pezë (Tiranë) — 177. Përmet — 186, 187. Pilzen (Çekosllovaki) — 155,

421.

Plovdiv (Bullgari) — 119, 120, 434.

Pogradec — 81. Potsdam (R D Gjermane) —

245. Pragë — 139, 145, 146, 160,

168, 171, 251, 252, 258, 415, 429.

-Pravda» (gazeta — 506.

«Probleme të paqes dhe të so-cializmit» (revista — 372. Pukë — 465.

Q

Qyteti Stalin — 343, 474.

-Rabotniçesko Delo» (gaze-ta — 448. Radio «Shqipëria socialiste»

(Greqi) — 317.

Radio Tirar.a — 229.

Revolucioni i Madh Socialist i Tetorit (1917) — 201, 490. Rinas (aerodromi — 139,

236, 387, 388, 410.

ROJTER (agjencia angleze e

]ajmeve — 18. Roskovec (Fier) — 39, 62. -Rude Pravo» (gazeta —

48. -Rusalka» (cpera ti , A. Dvor-

zhak) — 253.

556 557

Sarandë — 64-65, 349, 385, 404, 405, 476, 477.

Sazan (ishulli — 349, 381, 382.

Skrapar — 289. Sllovaki — 163, 256. SMT (Stacioni i Makinave dhe i Traktorëve) — 66. SMT (Stacioni i Makinave dhe i Traktorëve), Fier — 38. Sofje — 112, 113, 117, 121,

430, 435, 439, 443, 446, 431. Sokolovo (Çekosllovaki) —

149, 153. Spilberk (Çekosllovaki) — 162. Stara Gradishka (Jugosllavi)

— 310. Stara-Zagora (Bullgari) — 120. Stjar (Sarandë) — 386, 478.

SH

Shkodër — 61, 65, 140, 358, 375, 456, 461, 479.

Shkolla e bashkuar e oficerëve «Enver Hoxha», Tiranë — 491. Shkolla 7-vjeçare e qytetit të Tepelenës — 185. Shkolla 7-vjeçare «Selam Mu-sai» e Sinanajt, Tepelenë —

185.

Shoqata e Miqësisë Shqipë-ri—Vendet Arabe — 87. Shoqata për Marrëdhënie Kul-

turore me vendet e huaja e RSS të Azerbaixhanit — 215. Shoqëria e Miqësisë Bashki-mi Sovjetik—Shqipëri — 82,

172, 453. Shoqëria «Skënderbeu-, Ar-gjentinë — 357. Shqipëria e Jugut — 184, 318. Shqipëria e Mesme — 444. Shqipëria e Veriut — 195, 227,

456. Shtëpia «Cicilien Hof-, Pots-dam (R D Gjermane) — 245. Shtëpia-muze e Dimitrovit, So-fje — 449. Shtoj (Shkodër) — 375. Shtypshkronja «Mihal Dari», Tiranë — 32, 33.

TASS (Agjencia Telegrafike e Bashkimit Sovjetik) — 53, 174,

322. Tatra, Tatra Llomnica (Çeko-sllovaki) — 165, 166, 261, 262,

263, 264, 266. Teatri «Balshoi% Moskë— 219 .

Teatri i Operës e i Baletit, Tiranë — 46, 135, 143, 364,

374, 504, 505. Teatri Kombëtar Çekosllovak

— 253. Teknikumi Bujqësor, Fier —

38. «Tempo- (gazeta — 53.

Tepelenë — 185, 478. Tërnovo (Bullgari) — 120, 121. Tiranë — 108, 122, 138, 171,

172, 214, 222, 283, 294, 298, 323, 325, 330, 355, 362, 365, 376, 377, 378, 453, 461, 483.

Tropojë — 195, 287.

TH

Thumanë (Krujë) — 182, 375.

Uji i Ftohtë (Vlorë) — 384,

387. Ukrainë — 267. Uzina e Fermentimit të Duha-nit, Gjirokastër — 402. Uzina e Makinave Automatike, Lajpcig (R D Gjermane) — 247. Uzina «Enver», Tiranë — 202. Uzina e riparimit dhe e ndër-timit të vagonëve «Gjergj

Sofje — 449. Uzina e tornove «Berkmari», Berlin (R D Gjermane) — 246. Uzina e traktorëve «Zetor», Bërno (Çekosllovaki) — 182. Uzina «Kovosvit», Zasmove--Usti (Çekosllovaki) — 254. Uzina «Kravolboice Trojerni», Bërno (Çekosllovaki) — 258. Uzina «Skoda-, Pilzen (Çeko-sllovaki) — 155.

Uzina «Vilhelm Pik», Pragë — 259.

V

Varrezat e Dëshmorëve të Ko-mbit, Tiranë — 373, 505. Vëlltavë (Iumi ti , Çekosllo-vaki) — 146. Viti i Ri 1959 (festa — 229,

233, 234. Vitosha (Bullgari) — 430, 431,

432. Vlorë — 136, 184, 349, 358, 381,

382, 383, 384, 385, 386, 391, 408, 474, 508.

Vraça (Bullgari) — 446. Vurgu i Delvinës (Sarandë) —

404.

Zdrukthëtaria e Gjirokastrës — 402.

Zdruk!hëtaria «Misto Mame» (Kombinati i drurit «Mlsto Mame-I, Tiranë — 19. «Zemledelskie Znanie- (gaze-ta — 448. Zonat Peqin—Lushnjë—Fier (të dëmtuara nga tërmeti në gusht dhe më 1 shtator 1959)

— 444, 454.

ZH

«Zhenminzhibao» (gazeta

— 124.

558 559

r 1

Tirazhi: 50.000 kopje Formati: 56x84/16 Stash: 2204-82

Shtypur: Kombinati Poligratik Shtypshkronja «8 N8ntori* — Tiran9, 1987

Documents

Enver Hoxha Ditar 2 1958-1959 [1987]