ŠĆEPANOVIĆSKULPTURE

3

Mladen Lompar

Promjena iskonskog trajanja

Skulpture Miodraga Šćepanovića nastaju u oblucima nađenim na obalama planinskih voda: ,,Imam običaj da hodam uz rijeku i zagledam oblutke’’, kaže skulptor objašnjavajući odnos prema sakralizovanom materijalu. ,,Imam startnu zamisao koja se kroz proces nastanka skulpture mijenja... Svoju zamisao realizujem uvijek najbrže što mogu, na grubo, ...u jednom dahu.’’

Motivski je vezan za, reklo bi se, tradicionalni crnogorski izbor: žene, životinje, ptice, za lijepu skulpturu... Kako sam kaže: ,,Volim da skulptura ukrašava prostor, jer ružnoga ima svuda oko nas.’’ Ta njegova „lijepa skulptura“ je kamerna, dragocjena sitna plastika, koja zrači intimne ljudske zakutke, čini toplim univerzalni prostor ljudskog kretanja. Pronadjena u jezgru, Šćepanovićeva ’’materinstva“, “zagrljaji“, “jutra“, “pripitomljene nemani“... i dalje su u svojoj iskonskoj pozi, samo što su sada promijenile smisao svog trajanja.

Superiorno vladanje zanatom, obezbjedilo mu je potpuno korišćenje svojstava kamena i maksimalno doživljavanje vizije. Mada pri tom, emotivna polazišta koriguje razumom, čisteći formu od direktnog iskaza, očigledno je brižljivo traganje za stilizovanim i harmoničnim i usaglašavanjem tamnih i svijetlih partija. U suštini, Šćepanovićevo djelo, ili izazov prirodnih oblika, ima svoje pretke u nosiocima impresivnog razvoja iz crnogorske moderne skulpture, počev od Rista Stijovića i Luke Tomanovića. Ipak taj početni oslonac sam je usavršavao u sopstvenu prepoznatljivost: ,,Imate vajare koji ne umiju da ponove svoje uspjele skulpture. Ne mogu, jer polazna skulptura, koja se ljudima učinila lijepom, nije orginal, već eho

4

glasa iz tuđeg bića, replika tuđeg glasa. Svaka moja skulptura je prepoznatljiva... Svi poznaju moj rukopis i znaju da se radi o mojoj skulpturi, bez obzira na materijal i format. Znaju jer sam to ja.“

Dakle, Šćepanović je od samog početka „odbio“ ponudu vremena da gradi svoj izraz na antiakademskim uticajima, i krenuo je u pravo prepoznavanje sebe u poštovanju tradicije i klasičnih vrijednosti vajarstva. Čak i kada bi ga neki drugi pokret ka nečitljivoj asocijativnosti, (a to samo u slučaju rada u materijalu koji nema iskonske prepoznatljivosti i likovnosti, kakvi su komadi granita), nema bojazni za njegov rukopis -on jednostavno ostaje isti...

Sve upućuje na vajarevu posvećenost poslu u tradicioalnom smislu - umjetnik koji se identifikuje sa izborom svoje misije. Ona je, prije svega, poštovanje jedinstvenog načina transponovanja figure u antropomorfni ili zoomorfni znak.

Izuzetna skulptorska sigurnost u očiglednim i doziranim intervencijama i težnja da se ispoštuje prirodno stanje je ključna konstanta Šćepanovićevog rada.

U tumačenju njegovih djela najdalje se ide poštujući principe da se preko finih vibracija sakralizovane mase ne traži dublji životni i umjetnički smisao od onoga što ga ima u iskonskim formama prirode.

I ovakva privrženost tom iskazu ima svoj smisao i u prividnoj mistifikaciji pomoću asocijativnih partija. I tu su njegove opsesivne teme, njegovi antropomorfni i zoomorfni radovi u univerzalnom polju dejstva gdje su, u stvari, samo nezaobilazni činioci, kompleksne cjeline.

Tišinu oko Šćepanovićevog rada rada „ukinula’’ je nagrada na Jesenjem salonu skulpture u Parizu. ,,Izdržao sam dvadeset godina i dokazao sam da to što radim nije prevaziđeno.“

5

6

7

Mladen Lompar

The Change of Primordial Continuity

Sculptures created by Miodrag Scepanovic originate from round pebbles found on the riversides of mountain waters: “I usually walk by the river and look for pebbles”, says the sculptor while explaining his relation with the spiritualized material. “I have an initial conception which transforms through the process of creation of the sculpture … I always carry out my idea in the fastest way possible, in a rough manner … in one breath …”

Scepanovic’s choices of motifs are the traditionally Montenegrin ones: women, animals, birds, beautiful sculpture … He says: “I like when sculpture decorates space because ugly things are everywhere around us”. This “beautiful sculpture” of his is a chamber-like, precious petite plastic which emanates intimate human secrets and gives a warm tone to the universal space of human movement. Encountered in the core, Scepanovic’s “Maternities”, “Embraces”, “Mornings”, “Tamed Monsters”, persist in their primordial positions – it is just that now they have changed the meaning of their continuity.A superior craftsmanship enables him to utilize completely the characteristics of stone and experience the vision thoroughly. Although correcting emotional starting points with intellect, by purifying the form from direct statement, a meticulous search for the stylized and harmonious is evident as well as the matching of dark and light parts.

Essentially, Scepanovic’s work – a challenge of natural forms - has its predecessors in artists who carried out the impressive development of modern Montenegrin sculpture, beginning with Risto Stijovic and Luka Tomanovic. However, he has

8

improved that initial support into his own identification: “There are sculptors who are not able to repeat their successful sculptures. They cannot do it because the initial sculpture, the one that people found beautiful, is not an original but an echo of the voice of a stranger, a replica of a stranger’s voice. Each one of my sculptures is recognizable … Everybody knows my handwriting and they know that it is my sculpture, no matter what material or format. They know it because it is me”.

Thus, since the very beginning, Scepanovic has “refused” the offer to build his expression on anti-academic influences and has started with real self-recognition in respecting tradition and classical values of sculpture. Even when he were to make a motion towards illegible association (and this could occur only if he worked in a material with no primordial recognition or visualisation – as is the case when working in granite) there is no fear for his handwriting – it simply remains the same …

Everything refers to the sculptor’s dedication to work in a traditional sense – the artist who identifies with the choice of his mission. This means, before all, a respect for the unique manner of transposing the figure into an anthropomorphic or zoomorphic sign.

A key constant in Scepanovic’s work is the exceptional sculpturing confidence in obvious and restricted interventions as well as a tendency to respect the natural condition.

The interpretation of his works is most complete if, through fine vibrations of the spiritualized mass, one does not search for a deeper vital and artistic sense besides the one present in primordial natural forms.

Affection for this expression has its sense in an illusory mystification carried out through associative parts. Here, too, his obsessive themes, his anthropomorphic and zoomorphic works are placed in a universal field of action as unavoidable facts of a complex entity.

The silence surrounding Scepanovic’s work was broken by the award he received at the Autumn Salon of Sculpture in Paris. “I have persevered for twenty years and proven that my work has not been overcome”.

9

10

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

11

SKULPTURE

12

13

Slobodan Slovinić

Harmonizirana intimistička poetika

Nakon četvorogodišnje stvaralačke odiseje, ponovo smo sa nadahnutim skulptorskim djelima, istaknutog crnogorskog vajara Miodraga Šćepanovića. U iskonskom miru svojih Selišta nadomak Kolašina, Šćepanović kontinuirano nastavlja da pretražuje korito brze planinske Svinjače koja huči kraj njegovog doma, pažljivo birajući petrificirane, zaobljene i vrlo čvrste kalcifikate vulkanskog porijekla za svoja buduća skulpturalna ostvarenja.

Šćepanovićevo umjetničko stvaralaštvo je izrazito figuralnog karaktera i pripada intimističko-asocijativnoj sferi. On ne juri glorifikantnu tematiku i glamurozne sadržaje, već je kao i mnogi umjetnici, iskonski vezan za idealnu i harmoničnu žensku figuru i za brojne abiotičko-zoomorfne predstavnike iz neposrednog okruženja. Suzdržana i intimistička tematska potka je sekundarnog značenja, a u prednjem planu je intuitivna kreativno-likovna moć koja hladnoj i beživotnoj materiji udahnjuju životvorne amplitude.

Kada ga obličasta kamena gromada privuče autentičnim izgledom, specifičnom strukturom i razuđenom hromatikom, Šćepanović joj prilazi zaljubljenički i vrlo pažljivo. U intuitivnom zanosu odstranjuje višak materijala i usredsređuje se ka fundamentalnom jezgru. Antropomorfna kamena masa asocijativno mu se nudi sama sobom. Krećući se

14

oniričnim tokovima, Šćepanović dubinski razmatra široku lepezu kreativnih varijanti. Promišlja bogatu slojevitost struktura, gradira raskošne koloritne sklopove, analizira mnoštvo asocijativnih mogućnosti oblika i formi.

Šćepanović ne praktikuje da u prethodnom stvaralačkom postupku pravi skice i crtačke predloške. Zapravo, on se prevashodno oslanja na svoje imaginativno-mentalne vizije i stvarateljsko-magične ruke koje na volšeban način uspjevaju da amorfnu kamenu masu pretoče u tople i harmonizirane skulpturske eksplikate.

Vrlo staložen i izuzetno smiren, Šćepanović nikada ne uzurpira i ne siluje kamenu masu. On je maksimalno poštuje, pomno uvažava, ispituje njene eksplicitno-estetske potencijale, kako bi ih u kretivnom postupku efektno valorizovao. Sa odricanjem joj se podaje, slijedi njena usmjerenja i povlađuje njenim vibracijama. Vrlo nježno je miluje, suptilno je brusi i ne penetrira eksplicite u nutrinu. Pretežno se zadržava na plićim intervencijama, sublimatorno prilagođava oblike i forme odabranoj ideji.

I tako se rađaju mnogi njegovi ženski portreti, torza, figure, te asocijativne predstave brojnih domaćih i divljih zoomorfnih egzemplara. I sve su površinski ručno polirane do visokog sjaja, kako bi do maksimalnog izražaja došli autentični strukturaliteti i hromatsko bogatstvo nesvakidašnjih vulkanskih petrifikata. Iako djeluju ovlaženo, ukupno brušenje i poliranje izvodi se isključivo suvim postupkom.

Svakako, i ovi recentni skulptorski eksplikati, još jednom bjelodano potvrđuju Šćepanovićevu izuzetnu posvećenost kreativno-likovnoj atributivnosti i zasigurno mu obezbijeđuju zasluženo mjesto na crnogorskoj savremenoj likovnoj sceni.

15

16

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

17

SKULPTURE

18

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

19

SKULPTURE

20

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

21

SKULPTURE

22

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

23

SKULPTURE

24

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

25

SKULPTURE

26

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

27

SKULPTURE

28

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

29

SKULPTURE

30

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

31

SKULPTURE

32

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

33

SKULPTURE

34

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

35

SKULPTURE

36

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

37

SKULPTURE

38

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

39

SKULPTURE

40

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

41

SKULPTURE

4

42

MIODRAG ŠĆEPANOVIĆ

43

SKULPTURE

44

Miodrag ŠćepanovićBiografija

Vajar, rođen 21.10.1953 godine u Kolašinu. Osnovnu školu i gimnaziju završio je u Kolašinu. Diplomirao je na fakultetu likovnih umjetnosti, odsjek vajarstvo, u klasi prof. Miše Popovića 1983. godine u Beogradu. Član je ULUCG-a od 1990. godine. Član je udruženja “Jeseni salon” Pariz od 2008. godine.Adresa: Selišta 81250 Kolašin tel: 020 864 581, 069 221 677

Samostalne izložbe:

1990 Titograd, Dom omladine, “Budo Tomović” 1990 Petrovac” Galerija “Crbene komune”1994 Kolašin, Dom Kulture1997 Kolašin, Dom Kulture1997 Kotor, Galerija kulturnog centra 1997 Podgorica, Dom omladine, “Budo Tomović”1998 Podgorica, Galerija “Centar”1999 Bar, Galerija “Velimir A. Leković”2003 Beograd, Jugoslovenska galerija umetničkih dela 2003 Tivat, Galerija kluba Vojske SCG 2007 Podgorica, Galerija “Centar” 2007 Zagreb2007 Budva2011 Podgorica, Galerija “Centar”2011 Berane, Kuća vojvode Gavra Vukovića2011 Kolašin, galerija Centra za kulturu

45

Kolektivne izložbe:

1981 Beograd, Galerija Doma omladine 1982 Beograd, Studentski kulturni centar 1983 Beograd, Umetnički paviljon1983 Niš “Cvijeta Zuzorić”1983 Čačak1983 Gornji Milanovac1995 Podgorica, Dvorac Petrovića 2003 Pariz, Jesenji salon 2004 Herceg Novi, Hercegnovski zimski salon 2004 Pariz, Jesenji salon 2005 Podgorica, Podgorički likovni salon 2005 Podgorica, Umjetnički paviljon 2005 Sarajevo, Pljevlja, Budva, Bijelo Polje, Podgrica, lzložba ULUCG 2005 Pariz, Jesenji salon 2005 Pariz, Kulturni centar SCG 2005 Nikšić, Međunrodna izložba sitne plastike 2006 Danilovgrad2006 Tivat 2006 Šamalije (Trijenale) 2006 Pariz, Jesenji salon 2007 Pariz, Jesenji salon2008 Pariz, Jesenji salon2009 Savremena crnogorska skulptura2009 Pariz, Jesenji salon2010 Savremena crnogorska skulptura2010 Pariz, Jesenji salon2011 Danilovgrad, Savremena crnogorska skulptura

Nagrade:

1983 Fakultet likovnih umetnosti Beograd2003 ULUCG “Lubarda, Stijović, Milunović”, Podgorica2006 Prva nagrada za skulpturu “Pol Belmondo” na Jesenjem salonu u Parizu 2006.

46

www.csucg.co.me

Izdavač | Publisher:Centar savremene umjetnosti Crne GoreContemporary Art Centre of Montenegro

Za izdavača | For the publisher:Milenko Damjanović

Tekst | Text:Mladen Lompar

Slobodan SlovinićPrevod na engleski | Translation to English:

Darja Marija VuletićDizajn | Design:

Siniša RadulovićFoto | Photo:

Duško MiljanićŠtampa | Printed by:

DPC, Podgoricajul 2011.

Tiraž | Circulation:400

47