1n

E S P E R A N T O L E H T IEsperanta Finnlando Esperantobladet

Kesäkuu w Junio 3/2000Bonan someron al æiu leganto!

KEF tulee, oletko valmis? Ilmoittaudu! s. 5-7Æu Esperanto-agado pezas iam kaj tiam? p. 4

2

EsperantolehtiEsperanta Finnlando w Esperantobladet ISSN: 0787-8206Kielipoliittinen aikakauslehti. Suomen esperantoliitto ry:n äänenkannattaja.

Språkpolitisk tidskrift. Organ för Finlands Esperantoförbund.Lingvopolitika perioda¼o. Organo de Esperanto-Asocio de Finnlando.

Perustettu/Grundad/Fondita 1918. Esperantolehti ekde/från 1989 lähtien.Esperanta Finnlando 1918-23, 1948-53, 1959-1987.

Ilmestyy kuusi kertaa vuodessa. Utkommer sex gånger i året. Aperas sesfoje jare.

Toimitus/Redaktion/Redaktejo: (väliaikainen/provizora)Jukka Laaksonen, osoite ja puh. alla/ adreso kaj tel. sube : laakju@koti.tpo.fiTaitto/Layout/Enpaøigo: Ilkka SanttilaTollinpolku 1 B 21, 00410 Helsinki. (7 (09) 530 1804 : ilkka.santtila@esperanto.fi

Tilaushinta/Prenumerationspris/Abonprezo: 80 mk/vuosi/år/jaro;Jäsenille/ För medlemmar/ Por membroj: 60 mk; Baltio 60 mk, aliaj landoj 80 mk.

Tilaukset, osoitteenmuutokset/Abonoj, adresþanøoj:Suomen Esperantoliitto, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki. ( (09) 715 538Prenumerationer, adressförändringar: EAF, Broholmsgatan 15 C 65, 00530 Helsingfors.Postisiirtotili/Postgirokonto/Poþtøirkonto: 800017-230825.Julkaisija/utgivare/eldonanto: Suomen Esperantoliitto – Esperanto-Asocio de Finnlando.Painosmäärä/Eldonkvanto: 400

Esperanto-Asocio de Finnlando w Suomen EsperantoliittoFondita/Perustettu/Grundad: 1907

Prezidanto/Puheenjohtaja: Jukka LaaksonenUudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere. ( (03) 255 4724; (050) 5829 248; työ/laboro: (03) 249 3313

Vicprezidanto/Varapuheenjohtaja: Seija KettunenKeihäsmiehenkatu 3, 40630 Jyväskylä. ( (014) 254 609 : kari.kettunen@pp1.inet.fi

Sekretario/Sihteeri: Päivi SaarinenRuorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : paivi.saarinen@iki.fi

Aliaj estraranoj / Hallituksen muut jäsenet:Tiina Oittinen, Puutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku. ( (02) 230 5319 : tiina.oittinen@pp.inet.fiAimo Rantanen, Haapalammentie 13 as 6, 40800 Vaajakoski. ( (014) 261 438 : esperantolehti@esperanto.fiAnna Ritamäki, Dragsfjärdsvägen 690, 25700 Kimito. ( (02) 423 146 7 (02) 423 246 : aritamak@ra.abo.fiRitva Sabelli, Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki. ( (09) 635 902 : ritva.sabelli@sfs.fiVicestraranoj/Varajäsenet:Jussi Jäntti, Huuhankatu 14 B 8, 70600 Kuopio. ( (0400) 859 641Markku Saastamoinen, Siukolantie 9 H 12, 33470 Ylöjärvi. ( (03) 348 4245 : markku.saastamoinen@koti.tpo.fiAini Vääräniemi, Vääräjärventie 26 A, 93590 Vanhala. ( (040) 518 7242 : aini.vaaraniemi@pp.inet.fiRahastonhoitaja/Kasisto: Antti Mikkola

Ruorimiehenkatu 5 C 23, 02320 Espoo. ( (09) 813 3217 : antti.mikkola@orion.fiPostisiirtotili/Poþtøirkonto: 800017-230825.

Toimisto/Oficejo: Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki, avoinna tiistaisin klo 17-19.( (09) 715 538 (puh.vastaaja/aýtomata respondilo). Malfermita: marde 17-19-a horo.

UEA:n pääedustaja / Æefdelegito de UEA: Heta KesäläKalamiehenkuja 3 D 32, 04300 Tuusula. (7 (09) 275 5528Postisiirtotili/Poþtøirkonto: 800029-19438647 (maksut UEA:lle/ pagoj por UEA).

Internet: http://www.esperanto.fi

3

De la prezidanto

Somero en Finnlando

E S P E R A N T O L E H T Iilmestyy vuonnaaperas dum la jaroNro Deadline/ Ilmestyy/

limdato aperas4 15.7 1.85 15.9 1.106 15.11 1.12

2000 Avustajien toivotaan noudattavan edel-lä esitettyjä aikoja. La redakcio esper-as, ke helpantoj atentu la datojn supre.IlmoitushinnatUlkopuolisetmainostajat: Jäsenet:1/1 sivu 600 mk 1/1 sivu 300 mk½ sivua 400 mk ½ sivua 200 mk1/4 sivua 250 mk 1/4 sivua 125 mk

Dum somero Finnlando estas fermita. Tieloni ofte diras – kaj pravas, sed nur unuflan-ke. La fermita lando celas signifi, ke homojne laboras kaj diversaj servogiæetoj estasfermitaj. Ankaý tio estas nur unu flanko dela monero. Kiom da homoj ne povas haviferion kaj kiom da homoj ne øuste dum lasomero? Hodiaý la kvanto de homoj labor-antaj en industrio kaj konstruado estas multepli malgranda ol antaýe kaj en aliaj fakojoni devas labori almenaý iukvante dum latuta jaro. Sed dum someraj semajnfinoj,aparte dum mezsomeraj festotagoj kaj enjulio, la urboj povas þajni fermitaj. Tionspertis multaj eksterlandanoj venintaj alFinnlando. Ili povas miri la malplenan æef-urbon, kies trankvilo dum Johano-tago po-vas esti eæ traýmokaýza – almenaý por tiuj,kiuj venas el multmilionaj metropoloj.

Turisto certe miras, kiu povas esti la kaýzopor tio, ke finnlandano, kiu æie kaj kiam ajntamen atingas trankvilan kamparon aý vas-tan maron dum duonhoro, aparte dum some-ro volas fuøi al primitiva kabana vivo. Sedpreskaý æiuj urbanoj el ni ja estas tiaj de launua aý maksimume dua generacio kaj niankoraý ne þajnas esti hejme en urbo.

Kontraýe al la fermita lando diversaj so-meraj aranøoj abundas tiel, ke neniu unuopahomo teorie povus partopreni æiujn el ili.Kaj tiuj aranøoj ne estas bagatelaj: kelkajtiras al si pli ol 100 000 homojn. Pli kaj plitiuj aranøoj okazas ankaý en urboj.

Somero estas somero kaj finnlandano jamlernis laý eksterlandaj modeloj sidi en æe-strata ekstera bierejo aý pikniki sur parkaherbejo kiam la temperaturo estas 14 gradojkaj malvarmumi en mallongmanika kaj-pieduma vesta¼o nur pro la teoria sezono.Finnlandanoj estas ja profunde eltenemaj kajmalforte reagemaj. Oni ankaý þercas, keneniam oni ne povas scii, dum kiu semajnookazos la somero en Finnlando. Kaj kvan-kam la temperaturo dum pli ol duonjaro res-tis sub aý æe nulo, tamen æiuprintempe onitrovas homojn, kiuj dum la unua varma tagoplendas pro tio, ke estas terure varme.

Æiuokaze por ni finnlandanoj someroestas la plej atendata sezono. Kaj øi estuvolonte tia.

Bonegan kaj refreþigan someron al vi æiuj.Jukka Laaksonen

4

De la helpantaro

Niaj þarøitaj funkciulojÆu vi memoras fabelon pri la forta viro, kiualvenas al riverbordo kaj tie trovas maljun-ulon, kiu petas lin porti lin trans la inundanriveron? La viro serveme surdorsigas la mal-pezan maljunulon, sed ju pli profunden ilivadas, des pli peza iøas la þarøo. En aliajfabeloj la forta viro mem bezonas veturig-adon trans la riveron kaj petas tion de la sur-borda remisto, sed kiam ili alproksimiøas latransan bordon, la remisto saltas surteren kajrepuþas la boaton en la torenton, devigantela pasaøeron fariøi remisto. En iuj aliaj fa-beloj surdorse portata bela junulino þanøiøasen strangolantan demonon, alifoje la surdor-sa malpeza etulo þanøiøas en plenkreskankaj pezan Kriston. Æiuokaze la laboro de laportanto fariøas suferiga batalo kontraý lamalpliiøo de la propraj fortoj en la super-homa tasko.

Tiaj fabeloj abundas en la internacia fabel-aro. Estus interese pristudi ilin kaj trovi lapsikologiajn kialojn kaj simbolismon. Lataskoj de la funkciuloj en la Esperanto-mov-ado – kaj pli øenerale en æia organiza vivo– kutimas fariøi þarøoj, kies pliiøantan pez-on la longtempa funkciulo ne plu eltenas,kaj neniu volas liberigi lin. Io tia okazis al

la redaktoro de Esperantolehti. Tuj post lalimdato de la materialo por la junia numeroli telefonis al mi, ke li ne redaktos Esperan-tolehti.

En la Esperanto-movado ni dependas deniaj malmultaj kapabluloj, kiuj ofte senego-isme laboradas kaj respondecas pri siaj task-oj dum dekoj da jaroj. Multan financan re-kompencon ni ne povas doni al ili, kaj laý-dojn kaj dankojn ni ne ofte donas. La nom-bron de eblaj novaj funkciuloj nuntempemalpliiøas ankaý la fakto, ke por preskaýæiu tasko estas nepre bezonata komputilo kajbonaj scioj pri ties uzo. Se niaj funkciulojlaciøas, ilin pli facile ol antaýe vundas niakritikado, kvankam øi estus bonintenca kajne senkiala. Dolorige la kritikitojn ekronøasduboj pri propraj kapabloj kaj amero pro lanedankemo de ni la servatoj. Tamen eæ nepro tio la servatoj fariøu tute nekritikemaj,æar ie inter la kritikado ja kaþiøas la semojde plibonigado, evoluo kaj solvoj. Aý æu nikredu la profetion de Simon Payne, kiu an-taýdiras, ke en 2045 ne plu estos esperant-istoj?

Raita Pyhälä

Esperanton kielioppi suomalaisilleTiivis esperanton rakenteen erittely, joka vertaa esperantoa suomeen ja muihinkinkieliin, ilmestyy kesäkuun alussa monisteena (112 s. A4). Teos on omakustanneeikä tavoittele voittoa. Hintaan 70 mk on lisättävä postikuluja 12 mk. Kieliopinvoi saada vain tekijältä:

Matti Lahtinen, Syrjälänk. 6 B 61, 40700 Jyväskylä. S-posti: .Joitakin yleisiä tietoja, sisällysluettelo ja sivuja on www-osoitteessa:

.

5

KEF-2000

Esperanto-festareille on ilmoittautunut jorunsaat 100 osallistujaa 20 maasta, kaikistaikäryhmistä, vauvasta vaariin.KEF on ainutlaatuinen tapahtuma, jossa voittutustua alkuperäiseen esperantokulttuuriinja viettää samalla viikon todella kansainvä-lisessä ja mielenkiintoisessa seurassa. Oh-

jelmatarjonta on runsas ja monipuolinen.Jokaiseen makuun löytyy varmasti jotakin,myös aloittelijan kielitaidolla. Tervetuloamukaan!Lisätietoja saat Siltasaarenkadun toimistostatai osoitteesta .

Esperanto-festarit

Unutaga karto por KEFkostas 200 markojn. Øi

inkluzivas 3 manøojn.Plentaga partoprenokostas post la 1-a de

junio 1283 markojn. Porjunuloj 1057 markojn. La

partoprenkotizo inkluzivasmanøojn kaj tranoktadon

en amasloøejo.

Al la julia Kultura Esperanto Festivalo aliøisøis majo jam pli ol 100 homoj el 20 landoj.La aliøintoj apartenas al æiuj aøgrupoj, interili estas same beboj kiel avoaøaj partopren-ontoj. KEF estas festivalo por æiuaøaj ho-moj, kiujn interesas esperanta kulturo.KEF 2000 havas tre abundan programon.Certe estas io por æiaj gustoj. Estos en KEFvere riæa literatura programo kaj multaj di-versaj koncertoj. Vi povas ankaý sperti pre-mierojn de tri tute novaj teatraj grupoj. Kon-statu mem la abundon en la apuda programahorarskizo.Aliøilon vi trovas en la numero 1/2000 deEsperantolehti, en la retadreso aý vi povas øinpeti en la oficejo Siltasaarenkatu. Ankoraýeblas aliøi!Ne maltrafu æi tiun unikan aranøon. Venukaj konatiøu pli kun originale esperantakulturo. Vi estos kore bonvena!Kulture riæan someron deziras al vi,

Riitta Hämäläinenkaj la KEF2000-teamo

Ps. KEF-teamo plej kore dankas tiujn perso-nojn, kiuj subtenis KEF-projekton finance.Kun granda dankemo akceptas subtenon alKEF-konto Merita 101130-220698.

KulturaEsperantoFestivalo17-23.7.2000en Helsinko

6

KEF-2000

20.00 – 21.30Vespero de esperanta ampoemo (Fernández ktp.)21.30 – 22.30Koncerto de ¬omart kaj Nataþa23.00 – 24.00Koncerto de Stomakoj24.00 – 3.00Diskejo/Nokta TrinkejoMERKREDO 19.78.00 – 9.30Matenmanøo9.30 – 11.00Aktoremula rondo (Trifonchovski)Finna saunxo (Hämäläinen)11.00 – 12.30Historio de espomuziko 2 (Martorell)Verkateliero: Rakonto (Dek)12.30 – 14.00Lunæo14.00 – 15.30Salsokurso (Henriksen)Kio diable estas poezio 2? (Neves)Filmoprezento15.30 – 17.00Komiksdesegnado (Torras)Aýtora horo de Miguel Fernández17.00 – 18.30Subæielaj koncertoj sur scenejo Espan lava18.30 – 20.00Subæielaj koncertoj sur scenejo Espan lava øis

20.3020.00 – 21.30Vespermanøo21.30 – 23.00Teatra vespero : Ibere libere kaj Variantoj23.00 – 3.00Diskejo/Nokta Trinkejo¬AUDO 20.78.00 - 9.30Matenmanøo9.30 – 11.00Aktoremula rondo (Trifonchovski)Prelego pri verkisto Karolo Piæ (Neves/

Fernández)11.00 – 12.30Verkateliero: Poemo (Camacho)

LUNDO 17.712.30 – 14.00Lunæo14.00 – 15.30Malfermo15.30 – 17.00Malfermo de komiksa ekspozicio (Torras/

Camacho)Finnlando sin prezentas (Kauppinen)17.00 – 18.30Prelego pri la ibera skolo kiel fenomeno (Valén)Kurso pri komiksdesegnado (Torras)18.30 – 20.00Vespermanøo20.00 – 21.30Kantemula rondo (Karkiainen/Henriksen)Prelego pri esperanta sciencfikcio (Dek/Camacho)21.30 – 23.00Akustika koncerto de Persone23.00 – 3.00Diskejo/Nokta TrinkejoMARDO 18.78.00 - 9.30Matenmanøo9.30 – 11.00Verkateliero: Kiel verki infanrakonton (Neves)Prelego pri historio de espomuziko 1 (Martorell)11.00 – 12.30Aktoremula rondo (Trifonchovski)Aýtora horo de Jorge CamachoKoncerteto por infanoj (Karkiainen, ¬omart kaj

Nataþa, Miguel Gutiérrez)12.30 – 14.00Lunæo14.00 – 15.30Aktoremula rondo (Trifonchovski)Kio, diable, estas poezio 1? (Neves)15.30 – 17.00Kritiki: Æu anatemi aý ameni? (Neves)Verkateliero: Poemo (Camacho)17.00 – 18.30Kantemula rondo (Karkiainen/ Henriksen)Aýtora horo de Liven DekFilmoprezento18.30 – 20.00Vespermanøo

7

KEF-2000

12.30 – 14.00Lunæo14.00 – 15.30Ekveturo al saýnoekskurso/Kiljavanranta15.30 – 17.00Saýno (Kantoj)17.00 – 18.30Saýno (Aýtoraj horoj de Anja Karkiainen kaj

Sabira Ståhlberg)18.30 – 20.00Saýno kaj reveturo20.00 – 21.30Vespermanøo21.30 – 23.00Dancospektaklo ”Hundoj diras vaý, vaý, vaý”

(Henriksen)23.00 – 0.30Espoteko kun koncerto de Dolcxamar (Martorell)0.30 – 3.00EspotekoVENDREDO 21.78.00 - 9.30Matenmanøo9.30 – 11.00Historio de esperanta teatro (Trifonæovski)Verkateliero: Infanrakontoj (Neves)11.00 – 12.30Komiksdesegnado (Torras)Aýtora horo de Antonio ValénTeatra¼o por infanoj12.30 – 14.00Lunæo14.00 – 15.30Aktoremula rondo (Trifonæovski)Prelego pri esperanta rokliriko (Camacho)15.30 – 17.00Koncerto de ¬omart kaj NataþaTri nuntempaj poetoj: De Neves al Zifu – æu vervi

aý Nervi? (Fernández)17.00 – 18.30Verkateliero: Rakonto (Dek)Beletra diskutejo: Postmilitaj poemoj de Kalocsay

(Valén)18.30 – 20.00Vespermanøo20.00 – 21.30Teatra prezento: Suninfanoj

21.30 – 24.00Koncertoj de Juhani Haavisto kaj Persone roke24.00 – 3.00Diskejo/Nokta TrinkejoSABATO 22.78.00 - 9.30Matenmanøo9.00 – 13.00Seminario: 20 jarojn post Raýmo: Æu ni diras ion

kulture originalan kaj internacie valoran?(Lindstedt ktp.)

Ekskurso al Suomenlinna ekde la 9-a12.30 – 14.00Lunæo14.00 – 15.30Kantorondo (Karkiainen/Henriksen)Aýtora horo de Gonçalo NevesFilmoprezento15.30 – 17.00Salsokurso (Henriksen)Debato pri literaturaj vortoj (Lindstedt/Camacho)17.00 – 18.30Muzikpoema spektaklo: García Lorca (Fernández)18.30 – 20.00Vespermanøo20.00 – 22.00Vespero de Talentoj22.00 – 23.30Esperanto Desperado23.30 – 3.00Diskejo/Nokta TrinkejoDIMANÆO 23.78.00 - 9.30Matenmanøo9.30 – 11.00Nordiaj esperantoverkistoj (Camacho)Beletra diskutejo: Malfidelo surbaze de Ekstremoj

(Valén)11.00 – 12.30Aktoremula rondo (Trifonæovski)Konversacio: Æu ekzstas esperanta folkloro?

(Camacho)12.30 – 14.00Lunæo14.00 – 16.00Fermo (Amatora teatro prezentas + adiaýa koncerto)

8

Vojaøe

Per Pasporta Servo en LyonEn aprilo 2000 mia edzo kaj mi iom rond-vojaøadis en Francio. Ni bezonis tranokt-ejon en Liono, æar tie ni ne havas leter-amikon. Anstataý rezervi æambron en hoteloni decidis kontakti lionajn esperantistojn traPasporta Servo. Post nelonga atendado niricevis favoran respondon kun konsiloj prila metroo kaj la urbo. Iom nin timigis laideo, sed post kelkaj pli malpli sukcesaj tele-fonkontaktoj kaj trajnaj malfruetoj ni tamensukcesis renkonti nian gastigontinon enliona metrostacio. Verdire ÞI trovis nin. Ninomu þin Anna, þanøita nomo.

Ni tre aprezis la afablecon de Anna, kiuvenis renkonte al ni malgraý nia necertahoraro kaj þia okupiteco. Þi helpis nin aæetibiletojn el la aýtomato, þi montris kiel stam-pi la biletojn kaj kiun trajnon eniri, sam-tempe amike parolante en flua Esperanto,kvazaý ni konus unu la alian de longa tem-po. Æiel þi lasis nin kompreni, ke ni estasbonvenaj kaj ke þi deziras, ke nia halto enLiono estu sukcesa kaj agrabla.

Anna loøas en antaýurbo, en nova lumaapartamento. Ni rajtis okupi þian salonon.Þi estis jam pretiginta liton por ni sur la sofo.Tra la fenestro ni vidis duoncirklan balkon-on kaj duonsovaøan verdan herbejon, ne-kutima¼oj en malnovaj francaj urboj. Post

ioma ripozo kaj konatiøo kun þia edzo niæiuj reveturis al la centro, æar Anna devispartopreni kunsidon en K.T.P., kiu estasinternacia, multkultura kafejo kaj kunven-ejo, uzata ankaý de esperantistoj. Enirintela kafejon tra mallarøa malluma koridoro nisurpriziøis pro la unika etoso. Estis kvazaýni enirus iun ekzotikan, indiøenan vilaøon,æar sur la muroj pendis ornamaj bildtapiþojpri ne-eýropaj kulturoj kaj belaj lignaj trabojmarkis la randojn de enkafejaj balkonoj kajinterspacoj.

La edzo de Anna rolis kiel æiæerono kajmontris al ni la malnovan kernon de Liono,kie antaýe prosperis silkindustrio, sed nunla ejoj estas uzataj de alternativuloj, mult-egaj restoracioj (turka, juda, meksikia, uso-na k.a.), amuzejoj, noktokluboj kaj similaj.Ni vidis ankaý belajn preøejojn sed enirisnur unu. Ni grimpis sur monto, de sur kiuni vidis la urbegon etendiøi øis la griza foro.Pluvetis aý pluvegis, la junaj folioj de laarboj en la parkoj bonodoris. La pluvo bril-igis la kolorojn de la malnovaj pavimoj.Malgraý la malseka vetero estis øojo vidialmenaý parton de Liono.

Post la 20a ho-ro ni kun kvar ali-aj geesperantistojseræis restoracionpor niaj vesper-manøo kaj inter-parolado. En Lio-no troveblas mal-novaj malgrandajrestoracietoj ”bou-chon”, kies kui-rejo situas en la

9

Poezie

Fraýloj lipharaj(Vanhojapoikia viiksekkäitä)Sur insulo en Saimaa loøloko,sidas Nestori Miikkulainen sur þtupar’,ludas buþharmonikon, kaj fokosurþtonigas sin el la ondar’.Sub la akvo naøadis øi al la ludant’.Tre konata al øi estas ja lia kant’,kie sonas soleca sopir’ kiel tem’.Øi aýskultas kun komprenem’.

Ne povis Nestori festi la nupton,æar fianæin’ foras pro monda log’.Fraýloj lipharaj – spitantaj volupton –estas do ambaý, viro kaj fok’.

Sur insulo en Saimaa loøloko,tien veni rifuzis la vivkunulin’.Solas Nestori samkiel foko,mankas ankaý fokin’ pro destin’.Granda estas lag’ Saimaa, sed fokoj nur centpost nelonge formortos verþajne la gent’.La sopiro ludata per buþharmonik’kompreniøas do sen eksplik’.

Ne povis Nestori ...Sur insulo en Saimaa loøloko,sidas Nestori Miikkulainen sur þtupar’,Sur la þtono rigardas la fokokunsenteme al kara najbar’.Granda estas lag’ Saimaa, sed inojn nur nulde sur bordoj allogas la venta insul’.Devos resti kaj Nestori kaj foko æi,la lastuloj de l’ famili’.

Ne povis Nestori ...

Muziko kaj teksto: Juha VainioTraduko: Anja Karkiainen

sama æambro kiel la manøejo. Æu nia res-toracio estis ”bouchon” aý ne, mi ne certas,sed la menuo al ni þajnis tre franca kaj en-havis komencan kaj æefan pladojn kaj deser-ton, æiuj bongustaj kaj tradicie dikigaj. Niajsamtablanoj amike klarigis, kion vere signi-fis la pladonomoj, per kreto skribitaj sur nig-ra tabuleto. Ili ankaý rakontis pri lionaj Es-peranto-vivo kaj manøokulturo. La etosoestis unika, almenaý al ni finnoj. Volonte nialdonis al la pagenda sumo iom da subtenoal la agado de K.T.P. Ja ni ne tial uzis Pas-porta Servon, ke ni dezirus plej eble mal-multekoste tranokti, sed æar ni deziris spertilionan etoson kun tieaj esperantistoj.

Post la 22a ni ankoraý piediris por vidialtan domegon, kies du muroj estis lerte pen-tritaj tiel, ke þajnis kvazaý sur la balkonojkaj æe la pordoj kaj fenestroj starus aý sidushomoj vestitaj laý la modoj de la pasintajjarcentoj. Ili prezentis famajn francojn, ekz.la verkiston Saint-Exupéry aý la fratojnLumière. Æio tio þajnis tiom reala, ke miunue pensis, ke temas pri aktoroj, sed æioestis nur þajno, eæ la balkonoj, pordoj, fe-nestroj kaj tegmento. Øenia maniero konigihistorion, plibeligi tedan muregon, surprizipreterpasantojn kaj allogi turistojn! La kon-strua¼o mem enhavas normalajn apartamen-tojn, diris niaj æiæeronoj.

Frumatene, post tasego da laktokafo, nikun Anna ree eniris la metroon. Þi konsilisnin pri æio, aæetis la biletojn per niaj mon-eroj, desegnis mapeton por montri, kiel nitrovos la aýtobuson al la flughaveno. Æioiris glate, danke al geesperantistoj, kiuj farassian eblon por Pasporta Servo. Mia edzo kajmi nun opinias, ke indas uzi la Servon.Espereble ni povos reviziti Lionon kaj tiepasigi plurajn tagojn por pli bone konatiøikun la regiono. R.P.

10

Recenze

Mervyn Claxton: Kulturo kaj sanoTradukis Helga Rapley, eldonis UEA 1999, 42 paøoj

Post la libroj Kulturo kaj evoluo kaj Kulturokaj teknologio aperis nun en la serio deUNESKO-libroj studa¼o pri la rilato interkulturo kaj sano. Mervyn Claxton ankaý æi-foje provas multon pritrakti per malmultajpaøoj. La libro estas samtempa atako al lamoderna pilola medicina industrio, pledopor ekuzo de tradiciaj popolaj medicinoj kajklarigo de la kultura medicina historio. Plejbone sukcesas la lasta parto: Tra konkretajekzemploj ni konatiøas kun diversaj kon-ceptoj pri sano kaj malsano, lernas pri tradi-ciaj sanigaj sistemoj kaj sekvas la evoluonde la moderna medicino. Ni ekscias pri labatalo kontraý malario, variolo kaj aliaj mal-sanoj, pri diversaj tradiciaj sanigaj sistemoj,kaj pri la rilato al sklavigaj drogoj (narkot-a¼oj). Æie preskaý troas interesaj koncizajinformoj, kiujn ordinara leganto ne povaskontroli, nur fidi aý ne fidi.

Tra la historio ekestis diversaj konceptojpri sano kaj malsano. Iom post iom la tradi-ciajn kuracmetodojn forpuþis la modernascienca medicino. Tuthoman pritrakton, kieoni ne distingis inter menso kaj korpo, ans-tataýis pli specifa seræado de malsano kundifinita kuracilo. Laý Claxton tiu evoluo iristro longe, kaj ni nun pro evidentaj limigojen la moderna medicina prizorgado, devasree atenti la tradiciajn formojn de sanprizor-go.

Estas facile konsenti kun Claxton, ke nivivas en drogo-kulturo, kie ni provas kuraciæiun malsanon per piloloj. Li pravas ke lamedicina industrio estas potenca monma-þino, kaj ke multe pli gravas vivstilaj fakto-

roj ol nuraj pilolaj sanigiloj. Li referencasal la Monda Sanraporto, kiu konstatas kevivstil-rilataj malsanoj kaj statoj kulpas pri70-80% de mortoj en evoluintaj landoj kajpri æ. 40% en la evoluanta mondo. Per plibona dieto, malstresiøo, pli da ekzercado kajmalpli da fumado, ni savus pli da vivoj olper æiaj ajn medikamentoj en nia mondo-parto, kaj sekurigante bazajn higienajn kajnutrajn kondiæojn multegaj vivoj estus sav-itaj en ”La Sudo”.

Sed en sia pledo por ”tuthoma pritrakt-ado”, Claxton ne estas tute fidinda. Kial?Unue, æar li tute pretervidas, ke ankaý tiualternativa medicino estas grandega indus-trio, en kiu æiaspecaj æarlatanoj proponas almalsanuloj æiajn medikamentojn tute netest-itajn sub belaj sloganoj pri ”tuthomeco”,”ekvilibro”, ”energio” kaj aliaj modaj espri-moj. Malgraý æio, avantaøo pri la ”ok-cidenta” medicino estas la postuloj pri pruv-ita efiko antaý ol disvendigi øin. Tio mankasinter la alternativa medicino, kaj plej efikajkaj bonvenaj kuraciloj ekzistas flank’ alflanke kun pura trompa¼o.

Multas ekzemploj pri tio, ke indiøenaj po-poloj unu de la alia izolitaj evoluigis sam-specajn procedurojn kaj kuracilojn por lasama malsano. Tio ja estas signo, ke vereefikas la kuracado. Aliflanke, oni æiam tro-vas ekzemplojn, kiuj fortigas sian propranhipotezon. Kiom da ekzemploj troveblas,kie tute ne kongruas la manieroj, kaj kieneniel estas montrita logika sekvo inter lasanigada maniero kaj la atingita sanstato?

11

Recenze

Norvegio estas menciita kiel pozitiva es-cepto rilate la senrezervan pilol-kulton.Kiam aliaj eýropaj landoj havas pr. 20 000registritajn preparatojn, Norvegio sekurigasla popolan sanon per ne multe pli ol mil.Fakte, tiu cifero apartenas al la historio. Øisantaý nelonge validis la paragrafo pri ne-ceso, laý kiuj novaj kuraciloj estis akceptitajnur, se la prisanaj aýtoritatoj sentis bezononje ili. Nun, æiu medikamento aprobita en EUprincipe estas vendebla ankaý en Norvegio.Tio ne signifas ke la landon inundos novajtablojdoj kaj piloloj. Grandega parto de tiujkuraciloj havas saman efikon (paralelaj me-dikamentoj), kaj ne certas ke æiuj kompaniojvidos allogan merkaton en Norvegio.

Ofte la tuto estas pli ol siaj komponentoj,t.e. ke izolitaj substancoj ekstraktitaj deplantoj ne havas same bonan efikon kiel laplanto mem. Ne maloftas ke aktivaj substan-coj devas efiki kune por entute efiki. Tioestas konata fenomeno, kaj ne iu nova¼o kiuskuas la medicinan sciencon. Strange aspek-tas la eldiro ke ”se oni konsultus tradiciajnpraktikantojn anstataý bazi la esploron nursur hazarda kribrado, malkovrado de farma-kologie aktivaj ingrediencoj pliiøus de mul-te malpli ol unu procento øis kvardek pro-centoj” (p. 27). Øuste tion oni ja jam faris,kaj multaj kuraciloj estas trovataj øuste tiu-maniere, ekz. de digitalo.

”Valortaksoj pri medicina komplementakaj alternativa montris, ke øi estas almenaýsame sukcesa kiel konvencia medicino el lamallonge-daýra kuraco de la sanstatoj kiujnøi kutime pritraktas. La malmultaj studoj

faritaj pri longedaýra kuraco de tiaj statojkutime montras komplementan medicinonpli sukcesa ol la moderna” (p. 35). Estasreferencita artikolo el Unesco Courier. Mitreege þatus scii pri tiaj eksperimentoj.Øenerale dirindas, ke estas tre malfacilaafero taksi medicinan efikon, des pli tiomøenerale kiel en la supra cita¼o. Same kieleksperimentoj pri esperantolernado, tiuj prialternativa medicino ofte ne plenumas sci-encajn postulojn necesajn por poste povikontroli la rezultojn.

Komence mi menciis la medicinan histo-rion. Abundas interesaj informoj. Kion viscias pri kirurgio en la antikva Egiptio, priæinaj medicinaj enciklopedioj, pri la religiainfluo al higieno (ni kristanoj plurajn jar-centojn fieris pri nia malpureco!), pri afrikajtradiciaj kuraciloj aý la saniga efiko de ka-nabo kaj opio? En 1854 norma angla lerno-libro pri medicino asertis, ke opio estas“sendube la plej grava kaj valora rimedo enla tuta materia medica uzenda kontraý æiu-tagaj malsanoj”!

Evidente necesas repripensado de la pri-sanaj servoj, kaj en la riæa kaj en la malriæapartoj de la mondo. Tiu æi libro bonvene ins-tigas al tiu diskuto. Legu øin sciavide, sedmemoru ke estas diferenco inter havi men-son malfermitan kaj truon en la kapo.

Bård Hekland(el Norvega Esperantisto 2/2000)

12

Kielinurkka

JOS + (...ISI..) = SE + (...US)Jos minä olisin sinä, niin kysyisin, mitä tuomerkitsee. Se mi estus vi, mi demandus, kiontio signifas.

Noista kahdesta virkkeestä löydät kylläotsikkona olevan kaavan, joka kertoo, ettäkonditionaalin tuntee suomessa ISI-tunnuk-sesta ja esperantossa US-päätteestä. Useinkonditionaalilla ilmaistaan asioita, jotka to-teutuisivat, jos jokin olisi toisin. Konditio-naalilla käy päinsä myös kohtelias pyytämi-nen ja mahdottomien toiveiden ilmaisemi-nen.

Ho, se mi estus birdo! Olisinpa lintu! Ho,se ni nur havus tempon! Olisipa meillä ai-kaa! Mi legus æion, se mi havus tempon. Lu-kisin kaiken, jos olisi aikaa. Æu vi povuskonsili min? Voisit(te)ko neuvoa minua?

Joskus tarvitsisi erilaista konditionaaliaohimenneitten tilanteitten kuvaukseen.

Olisipa minulla ollut aikaa! Se mi nurestus havinta tempon! Olisin lukenut kai-ken. Mi estus leginta æion.

Tähän menneen ajan ESTUS ...INTA-osaan tulee monikossa pääte J:

Ho, se ni nur estus sciintaj tion! Olisim-mepa tietäneet sen!

Jotkut yksinkertaistavat konditionaalinkäyttöä niin, etteivät ollenkaan käytä ES-TUS ...INTA(J) -muotoja, vaan luottavatsiihen, että asiayhteydestä selviää, onko ky-seessä nykyisyys, esim ”lukisin”, vai men-neisyys, esim. ”olisin lukenut”, kun espe-rantoksi on molemmilla kerroilla ”mi leg-us”. Varsinkin alkeiskursseilla ja puhe-kielessä tehdään näin. Pitempää menneenajan muotoa ”estus leginta(j)” kuulee har-vemmin. Se tulee vastaan jatkokursseilla jakirjakielessä.

Koska esperanto kuitenkin pyrkii lyhyy-teen ja koska monet esperantistit katsovatoikeudekseen keksiä omia ratkaisuja, niinmenneitä tapauksia varten on kehittynytuudisilmaus, jonka tunnuksena on ...INTUS.Siinä on ikään kuin vedetty yhteen osat ES-TUS ...INTA, tai voisi ajatella, että siinä onyhdistetty menneen ajan aktiivin partisiipintunnus INT ja konditionaalin tunnus US.Tällä yhdistämisellä ei kuitenkaan (vielä?)ole virallista hyväksyntää eikä sitä ole kieli-opeissa, mutta voit käyttää sitä, jos se sinus-ta on hyvä.

Ni legintus, se ni havintus tempon. Oli-simme lukeneet, jos olisi ollut aikaa.

Li komprenintus, se vi klarigintus. Hänolisi ymmärtänyt, jos olisit(te) selittänyt (se-littäneet).

Perinteellisellä Zamenhofin kielellä sanot-taisiin Li estus kompreninta, se vi estus klar-iginta(j).

Ja krumeluurit päälle!Kielioppeja selatessani löysin tällaistakin

konditionaalin käyttöä: Dio ne estas homo,ke li mensogus. Ei Jumala ole ihminen, niinettä hän valehtelisi. La vetero estas tro aæa,por ke ni promenus. Ilma on niin kurja, ettäemme voi mennä ulos. La patro frapis surla pordo, kvazaý li estus fremdulo. Isä ko-putti, ikään kuin hän olisi vieras. Ili fermisla pordon, antaý ol mi estus povinta eniri.He sulkivat oven nenäni edestä (ennen kuinehdin/voin mennä sisään). Li prelegas, senke oni interrompus lin. Hänen luentojaan eikeskeytellä välikysymyksillä.

Näistä ”krumeluureista” kai vain kolmas(kvazaý) tuntuu suomalaisesta tarpeellisel-ta. Saliko

13

La renoma Somera Lernejo de la Polaj Ling-vo kaj Kulturo funkcianta en Jagiellona Uni-versitato en Krakovo, unu el la plej malnov-aj eýropaj universitatoj, decidis akcepti so-mere 2000, inter siaj multegaj gestudantoj,grupo(j)n de esperantistoj.

Instruos E-instruistino en tiu universitato,Maria Majerczak, kiu lastatempe diplomiøisankaý pri instruado de la pola kiel fremd-lingvo. Bonvolu peti informilon (german-,angla- aý pollingvan) æe:

Uniwersytet Jagielloñski, Szko³a LetniaKultury i Jêzyka Polskiego, ul. Garbarska

7a, 31-131 Kraków. Tel. +48(12) 421-3692fax +48(12) 422-7701, email: .

Aý viziti la retpaøon: .

Datoj: 3.07–23.07, 3.07–30.07, 3.07–13.08 aý 28.07–18.08.2000.

Lernado neintensiva (koncernas nur 4- kaj6-semajnajn kursojn): 2-3 horoj tage; inten-siva: 5-6 horoj tage, dum 5-6 tagoj semajne.

La grupo estos formita, se aliøos minimu-me 8 partoprenantoj kun samaj preferoj. Porfaciligi formiøon de la grupo, bv. indiki, se

Diversaj lingvoj de poezioen la kulturcentro Caisa/Helsinko

– inter ili EsperantoLa 26-an de aprilo okazis en Helsinko la ar-anøo ”Kirjan ja ruusun päivä”, tago de librokaj rozo. Plurloke en la urbo oni povis øuibeletrajn prezentojn. En la internacia kultur-centro Caisa, estonta KEF-ejo, okazis sam-kadre aranøo, kiu nomiøis ”Runon eri kie-let”, diversaj lingvoj de poezio.

Sur la podio alterne staris diverslandajverkistoj, æiu prezentis proprajn verkojn enla gepatra lingvo. La aýtoroj venis el Make-donio, Somalio, Afganistano, Turkio, Irako,Peruo, Estonio, Bulgario, Hispanio… kaj elEsperantio. Esperantan poezion, esperanteevidente, reprezentis Anja Karkiainen.

Anja komencis per poemo ”Mankas kro-taloj” de William Auld kaj rakontis øeneralepri esperantlingva verkado kaj beletro. Þiprezentis plurajn proprajn poemojn, jenkalevala-ritman poemon pri elmigranto Väi-nämöinen en Esperantolando, jen poemon

pri anima proksimo kaj amikeco, jen amuz-an limerikon pri sinjoro kaj linko sur la stra-to Mannerheimintie por trideko da homoj –inter ili nur du esperantistoj. Anja stelulisen Caisa ankaý kante. Þi prezentis sian ori-ginale esperantan, popolkantecan ”Kvarfoli-aj trifolioj”.

Fascinis kaj mirigis la publikon, ke iu ver-kas en sia ne gepatra lingvo. La esperantaparto de Anja kaptis multan atenton kaj de-mandojn.

Laý Anja la evento estis multflanka kajinteresa, la etoso varma kaj kuraøiga. Mal-graý lingva abundo, la publiko aýskultis trekompreneme. Anja ankaý øojis pro bonaoportuno spertiøi en prezentado.

Kaj imagu: La iniciato por prezenti esper-antan poezion en Caisa venis de la kultur-centro mem!

RH

Lernu la polan en Pollando per Esperanto!

14

NekrologoLa Esperantoklubo de Salo respektasla memoron de Annikki Haaparanta.Nämä sanat olivat viimeiset AnnikkiHaaparannalle. Annikki Haaparantasyntyi 17.10.1920 Luvialla ja kuoli5.5.2000 Salossa. Annikki menehtyivakavaan sairauteen.

Annikki oli yhtenä esperantistina,innostaen, auttaen ja osallistuen, vie-mässä esperantoa eteenpäin. Tässä ti-lanteessa tulee mieleen, mitä meillä oli:Annikilla oli aina aikaa esperantolle.Hän jaksoi ottaa vastaan ulkomaalai-sia esperantisteja. Annikki oli yksimaan hiljaisista, joita ei aina tiedoste-ta olevan, mutta Esperanton tulevai-suus voi olla Annikin kaltaisten varas-sa. Annikki toimi vuosia Salon Espe-rantokerhon johtokunnassa.

Matti Wallius

eble, pli ol unu akcepteblan por vi daton k.a.cirkonstancojn.

La lingvolernadon akompanos prelegoj despecialistoj pri polaj lingvo, kulturo (i.a.arto, literaturo, filmo), historio, ekonomio,sociaj aferoj, samkiel riæa kultura kaj turis-ma programo.

Oni povos ricevi atestilon pri lingvolern-ado kaj studentoj de superaj lernejoj – postantaýa interkonsento kun sia lernejo – kre-ditpoentojn.

Bonvolu nepre aldoni, ke vi estas esperan-tisto.IJS 2000Inter 27-a de julio kaj 2-a de aýgusto 2000okazos la 13-a Internacia Junulara Semajno(IJS) en la hungara urbo Nyíregyháza.

IJS havas sian unikan etoson, kiu elform-iøis dum pli ol unu jardeko de la historio dela aranøo. IJS estas la plej populara somerarenkontiøo de la mez-eýropaj junuloj. Videvas mem sperti la tutsemajnan festivalonkun popularaj programeroj kiel ekskursoj,kulturaj kaj artaj ludoj, noktumado en urbokaj en naturo, varia distra programo, æiunok-ta diskoteko – kaj plej grave: vera esperantaetoso kun speciala hungara gastamo.Kelkaj allogaj programeroj: neforges-ebla surpriza festo dum la tradiciabalo; ekskurso al Tokaj, la plej famavinregiono de Hungario, por vingus-tumado; vizito al unu el la famaj pom-øardenoj de la regiono, kie kreskas laplej bongustaj pomoj en Hungario.

Aliøilo riceveblas je la sekva adre-so: Hungara Esperanto-Junularo, HU-1675 Budapest, pf. 87, aý en la sekvahejmpaøo: .

HundamikojBojado estas multobligata gazeto por esper-

antistaj hundpo-sedantoj kaj -ami-koj, celante rond-on por æi tiaj ge-amikoj. Sekve pre-nu kontakton poræi tiuj aferoj: PavlaZemanová, U Star-æho Mlýna 18/16,104 00 Uhrínìves,Æe¶io.

15

Tulevia

PaikkaPerheniemen evankelinen opisto sijaitseeavaran peltomaiseman ympäröimänä van-han kartanon mailla. Opetuksessaan se kes-kittyy ravinto- ja luontaistietouden sekäkädentaitojen koulutukseen. Kokoontumis-ja ruokailutilat ovat päärakennuksessa jamajoitustilat sijaitsevat eri rakennuksessapihapiirissä. Huoneet ovat siistejä 2 hengenopiskelija-asuntoja.KulkuyhteydetPääkaupunkiseudulta Perheniemeen on mat-kaa 130 km, Lahdesta 50 km, Kouvolasta30 km. Iitin kunnan keskustaan Kausalaanon matkaa 10 km ja siellä on lähin rautatie-asema. Opistolle on suora linja-autoyhteysHelsingistä. Opistoa lähimmän pysäkin nimion Erottaja. Bussin saapumisaika opistollelauantaina klo 12.05 ja lähtö sunnuntainaklo 14.45.Syyspäivien ohjelmaPääteema: terveyttä ja pitkää ikääLa 30.9. ohjelma alkaa klo 12 yhteisellä lou-naalla. Iltapäivän aikana tutustumme ravin-non, kasvien, rentoutuksen ja liikunnan mer-kitykseen hyvinvoinnin tekijöinä. Lisäksisaamme raportit alkuvuoden ja kesän espe-rantotapahtumista meillä ja maailmalla. Ilta-ohjemassa perehdymme esperantoveteraaniVilho Setälän elämäntyöhön ja hänen elä-mänfilosofiaansa Jussi Jäntin johdatuksella.Kaikki, joilla on omakohtaisia muistikuviaVilho Setälästä, tervetuloa muistelemaan jakertomaan nuoremmalle polvelle tästä mer-

kittävästä liikkeemme pioneerista. Syyspäi-ville pyritään kokoamaan myös näyttelySetälän tuotannosta.Su 1.10. Aamiaisen ja aamulenkin jälkeenkäännetään katseet tulevaisuuteen. Keskus-telun aiheina Suomen Esperantoliiton,ELFIn (Suomen opettajien esperantoyhdis-tys) ja FEJOn (Suomen esperantonuortenjärjestö) lähiajan näkymät. Lounaan jälkeenlähdemme bussilla tutustumaan Iitin kirkon-kylään, joka on valittu vuonna 1990 Suo-men kauneimmaksi kyläksi.HintaSyyspäiväpaketti 360 mk/henkilö sisältääohjelman, majoituksen 2 hengen huonees-sa, lauantaina lounaan, iltapäiväkahvin/teen,päivällisen, sunnuntaina aamiaisen, lounaanja bussiretken. Ruokailu- ja ohjelmapakettiilman majoitusta maksaa 230 mk. Lapset 4-12 v puoleen hintaan, alle 4 v ilmaiseksi.IlmoittautuminenLähetä ilmoittautumislomake osoitteella:Suomen Esperantoliitto, Siltasaarenkatu 15C 65, 00530 Helsinki postitse tai faksillanroon 09-? ja maksa ilmoittautumismaksuja syyspäiväpaketti EAF:n postisiirtotilillenro 800017-230825. Ilmoittautumismaksu31.7. mennessä 60 mk, 10.9. mennessä 90mk ja sen jälkeen 120 mk. FEJOn ja Steletonjäseniltä ilmoittautumismaksu 30/45/60 mk.Ensimmäistä kertaa Suomen Esperantoliitonvuosittaisiin tapahtumiin osallistuvilta, ul-komaisilta vierailta ja lapsilta ei peritä il-moittautumismaksua.

Tervetuloa ja hyvää terveyttä!

Suomen esperantoliiton syyspäivätPerheniemen opistolla, Iitissä 30.9.–1.10.2000

16

Venontaj

Aýtunaj tagoj de EAFPopolaltlernejo de Perheniemi, Iitti 30.9.–1.10.2000

LokoPopolaltlernejo de Perheniemi situas æirkaý-ita de vastaj kampoj en la areo de malnovabienego. En øia instruado la æefaj temojestas pliigo de scioj pri nutrado kaj pri rime-doj de naturo same kiel manlaboraj artoj. Laæefkonstrua¼o enhavas kunvenejojn kajmanøejon, en la alia konstrua¼o estas modes-taj sed puraj 2-litaj studentæambroj portranoktado.Kiel atingi Perheniemi?La distanco el Helsinki estas 130 km, elLahti 50 km, el Kouvola 30 km. Al Kausala,al la centro de Iitti-komunumo, estas 10 kmkaj tie estas la plej proksima fervoja stacio.Aýtobuso el Helsinki al Kouvola iras viaPerheniemi. La plej proksima haltejo nomiø-as Erottaja. Alventempo sabate estas 12.05kaj ekiro dimanæe 14.45.La programode Aýtunaj tagojÆefa temo: bonan sanonkaj longan vivon!Sabaton 30.9. la programo komenciøos jela 12-a per komuna lunæo. Posttagmeze niestos informitaj, kiel i.a. nutrado, kreska¼oj,malstreæiøo kaj korpaj ekzercoj influas al niabonfarto. Krome ni aýdos raportojn pri kel-kaj Esperanto-aranøoj okazintaj komence dela jaro kaj somere. Vespera programo kon-centriøos al la vivlaboro de Esperanto-

pioniro Vilho Setälä. Æiu, kiu persone koniskaj renkontis lin, estu kore bonvena por re-memori kaj rakonti al ”la juna generacio”pri tiu rimarkinda persono. Oni planas aran-øi dum la Aýtunaj Tagoj eæ ekpozicion priliaj verkoj.Dimanæon 1.10. ni komencos per maten-manøo kaj eta promenado. Poste ni diskutospri la estontenco de EAF, de ELFI kaj deFEJO. Post la lunæo ni enbusiøos por rigardiIitti-vilaøon, kiu en la jaro 1990 ricevis latitolon ”la plej bela vilaøo de Finnlando”.PrezojLa paketprezo 360 mk/persono enhavas pro-gramon, tranokton en 2-lita æambro, sabatelunæon, postagmezan kafon/teon, vesper-manøon, dimanæe matenmanøon, lunæon kajekskurson. La paketo kostas 230 mk sen tra-nokto. Infanoj 4-12 jaraj pagas duonon, sub4 jaroj senpage.AliøoBonvolu sendi la aliøilon al: Suomen Espe-rantoliitto, Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530Helsinki kaj pagi aliøkotizon kaj la paket-prezon al la konto de EAF nr 800017-230825. Aliøkotizoj: øis 31.7. 60 mk, øis 10.9.90 mk kaj poste 120 mk. Por la membroj deFEJO kaj Steleto duono de la koncerna koti-zo. La unuafojaj partoprenantoj, eksterlan-daj gastoj kaj infanoj ne devas pagi aliø-kotizon.

Bonvenon kaj Bonan Sanon!

17

Asocioj

IlmoittautumislomakeIlmoittaudun syyspäiville 30.9. – 1.10.2000Nimi_________________________________Osoite___________________________________________________________________________Puh/fax_____________________________________Sähköposti___________________________Ilmoittautumismaksu31.7. saakka 60 mk ___________10.9. saakka 90 mk ___________sen jälkeen 120 mk ___________Puoli maksua FEJOn ja Steleton jäseniltäEnsikertalaiset, ulkomaiset vieraat jalapset ilman ilmoittautumismaksua.Tilaan syyspäiväpaketin 360 mk

_________Tilaan ohjelma- ja ruokailupaketin 230 mk

_________Maksan EAF:n tilille yhteensä mk

_________Toivomuksia majoituksen ja ruokailunsuhteen:________________________________________________________________________________________Lähetä ilmoittautumisesi osoitteella:Suomen Esperantoliitto rySiltasaarenkatu 15 C 6500530 HELSINKIMaksa osallistumisesti EAF:n tililleLeonia 800017-230825Tervetuloa!

Muutokset ja lisäykset osoitteistoon IlkkaSanttilalle, Tollinpolku 1 B 21, 00410 Helsin-ki, s-posti ilkka.santtila@esperanto.fi mie-luummin kirjallisena.Suomen Esperantoliiton paikallisyhdistyksettoimivat:w Helsingissä: Helsingin Esperantoseura /Esperanto-klubo de Helsinki,Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki.: Sakari Kauppinen, sakari@skau.pp.fiw Iisalmessa: Iisalmen Esperantoklubi /Esperantoklubo de Iisalmi, (Onni Kauppinen)Uudispihantie 298, 74100 Iisalmiw Jyväskylässä: Jyväskylän Esperantokerho /Esperantoklubo de Jyväskylä, (Aimo Rantanen)PL 2, 40801 Vaajakoski ( (014) 261 438: esperantolehti@esperanto.fiw Lahdessa: Lahden Esperantokerho /Esperantoklubo de Lahti, (Martti Pennanen)Kalliomaankatu 10, 15150 Lahti.: martti.pennanen@pp.phnet.fiw Mikkelissä: Mikkelin Esperantokerho /Esperantoklubo de Mikkeli, (Elli Husso)Porrassalmenkatu 27 B 51, 50100 Mikkeli.w Oulussa: Oulun Esperantoseura /Esperantosocieto de Oulu, (Allan Mehtonen)Valtatie 6-8 B 15, 90500 Ouluw Salossa: Salon Esperantokerho / Esperanto-klubo de Salo (Matti Wallius) Eräpolku 1,25130 Muurla : matti.wallius@pp.inet.fiw Tampereella: Esperantoseura Antaýen /Esperantosocieto Antaýen, (Jukka Laaksonen)Uudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere.( (050) 5829 248 : laakju@koti.tpo.fiw Turussa: Turun Esperanto-yhdistys ry. /Esperanto-societo en Turku, (Tiina Oittinen)Puutarhakatu 26 A 11, 20100 Turku.: tiina.oittinen@orion.fiw Lappeenrannassa esperanton harrastajilla eiole järjestöä, vaan “esperantoryhmä”, jolle voilähettää postia osoitteeseen (Irja Miettinen)Esperantogrupo de Lappeenranta, Yrjönkatu6-8 A 1, 53600 Lappeenranta.

Suomen esperantoliitonjäsenjärjestöt

ð

18

Asocioj

AliøiloMi aliøas al la Aýtunaj Tagoj30.9. – 1.10.2000

Nomo_______________________________

Adreso____________________________________________________________________________________Tel/fakso____________________________________Retpoþto_____________________________Aliøkotizo:øis la 31.7. 60 mk _____________øis la 10.9. 90 mk _____________poste 120 mk _____________Duonpage la membroj de FEJO kaj Steleto,sen aliøkotizo la unuafojaj partoprenantoj,eksterlandaj gastoj kaj infanoj.Mi mendas la paketon 360 mk __________Mi mendas la paketon 230 mk __________Mi pagos al la konto de EAF entute mk

__________Deziroj koncerne tranokton kaj manøojn:____________________________________________________________________________________________________________Bonvolu sendi la aliøilon al:Esperanto-Asocio de FinnlandoSiltasaarenkatu 15 C 65, 00530 HELSINKIPagoj al la konto: Leonia 800017-230825Bonvenon!

Lisäksi Suomen Esperantoliittoon kuuluuw Suomen opettajien esperantoliitto, Jykyrintie3, 69440 Lestijärvi. :raita.pyhala@lesti.kpnet.fi ( (06) 8637 351w Suomen nuorten Esperantoliitto / FinnlandaEsperantista Junulara Organizo (FEJO)Siltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinkiw Sokeiden esperanto-yhdistys Steleto. (RitvaSabelli) Pietarinkatu 10 D 27, 00140 Helsinki.: Ritva.Sabelli@sfs.fi, 7 (09) 660 651Useiden paikkakuntien puhelinluettelosta haku-sanan “Esperanto” kohdalta löytyy paikallistenharrastajien puhelinnumeroita.

Oulun esperantoseurankuulumisiaOulun esperantoseura piti vuosikokouksensa26.2.2000. Puheenjohtajana toimii edelleen Erk-ki Röntynen. Muut johtokunnan jäsenet ovatAllan Mehtonen, varapuheenjohtaja; Eila Mar-tin, Auli Vihermä, Stanislawa Mehtonen, AiraRöntynen, Raili Marttinen ja Juha-Mikko Aho-nen.

Kokoonnumme joka lauantai talviaikana Kau-punginkirjaston kahviossa klo 12.00 ja kesä-kuun alusta alkaen taas Hupisaarten puistossaPilvikirsikka-kahvilassa.Kuoleeko saunanystäväthäkään ennen saunanlämpenemistä?E-kielinen saunan ystävien ryhmä on etsinyt jä-seniä Tampereen kongressista lähtien. Outoa on,että Suomesta on tuskin viisi ilmoittautunut,vaikka kuvittelemme olevamme saunamaa.Kaikkiaan ilmoittautuneita on lähes neljäkym-mentä, kaikista maanosista paitsi Australiasta jaEtelämantereelta. Jonkinlaisen yhdistyksen pe-rustava kokous voitaisiin pitää vaikkapa KEF:njälkeen, jos muutamakaan lisäjäsen ilmoittau-tuisi. Sitä odottaa Amikoj de Saýno, ADS, c/oPentti Makkonen, Ansapolku 1, 40630 Jyväs-kylä. Puh. (014) 254 485.

19

Asocioj

Pri la sorto de ELFIEsperanto-Ligo de Finnlandaj Instruistojestis fondita en 1921. Inter la fondintoj mividas konatajn nomojn, kiaj i.a. Setälä, Rau-tio, Koivu, Salovaara. La membrokotizoestis 10 markoj kaj por dumvivaj membroj100 markoj. (Nun la kotizo estas 100 mkjare.) La Ligo pli malpli vigle agis jam dumpreskaý 80 jaroj. Øi membriøis en InternaciaLigo de Esperantistaj Instruistoj, kiam tiuinternacia ligo kreiøis. Dudek ok fidelajmembroj daýre subtenas ELFIn, kvankampreskaý neniu plu instruas en lernejo kaj tremalmultaj instruas Esperanton en klubo aývespera kurso.

Aldone en Finnlando troviøas kelkaj sin-donemaj instruantoj kaj instruistoj de Espe-ranto, kiuj ne membras en ELFI. Tio kon-kludigas, ke ELFI/ILEI ne kapablis plenumisian rolon kiel helpanto kaj konsilanto, sci-iganto kaj edukanto. Ankaý povas esti, kela sinteno de la instruantoj estas tro modestakaj ili diras al si mem: ”Kial mi aliøu al ligode instruistoj? Mi ne estas instruisto kaj miainstruado estas pli kiel hobio kaj ne seriozaprofesio.” Tamen al ELFI povas aliøi ankaýsubtenantoj de la ideo de instruado aý idea-listoj, kiuj esperas, ke esperanto disvastiøu.Ne necesas esti profesia instruisto.

La problemo ne estas nova. Al la instru-antoj helpo kaj konsiloj venas – se venas –de aliaj fontoj: la loka klubo, gekonatoj, pro-pra seræado, EAF, UEA. Krome, la aktivajesperantistoj, kiaj la instruantoj ja estas, jamsen la kotizo al ILEI/ELFI pagas pli malpligrandajn sumojn por antaýenigi sian amatanEsperanton. Ne eblas trovi kialon por pagipliajn kotizojn.

En la jarkunveno de ELFI en Rovaniemipartoprenis nur 2 anoj kaj la kunsido ne estis

decidrajta. Tio ne þajnas kuraøiga. Æu ELFIdaýrigu kiel ia relikvo de la revoj de la 20ajkaj postmilitaj jaroj aý æu sufiæus, ke EAFhavas laborgrupon pri instruado kaj lerno-materialoj? Æu ni devas konsideri la rolonde ELFI ankaý internacie aý nur en la hejm-landa kadro? Internacie konsiderate ELFIper siaj nura ekzisto kaj membronombroiom pliigas la prestiøon de Internacia Ligode Esperantistaj Instruistoj kaj finance kon-tribuas al øi per dumilo da markoj jare.

La prezidanto kaj sekretario de ELFI par-toprenos la konferencon de ILEI en julio.Al ni estus utile scii, kion finnlandaj esper-antistoj pensas pri la nuna situacio kaj lasekvo. Viajn opiniojn atendas Suomen opet-tajain esperantoliitto, adreso en la listo”Suomen esperantoliiton jäsenjärjestöt” surla apuda paøo.

Raita PyhäläPrezidanto/sekci-estro

Mesaøo deGbeglo KoffiÆu vi scias, ke en Togolando funkcias insti-tuto TIETo honore la Hemmo kaj VeeraTietti? La fondinto, Gbeglo Koffi, esperas,ke la instituto longe funkcios por memorigikaj honorigi niajn karajn Veeran kaj Hem-mon, kiuj multe laboris por Esperanto. Liproponas, ke finnoj helpu la instituton laýsiaj ebloj. Se iu þatus helpi, tiu uzu la konton”tiet-u” æe UEA.

Peris la retpoþtan mesaøon al finnlandajesperantistoj,

Raita Pyhälä

20

El legantoj

Ajatuksia esperantostaKuvittele tilanne, jossa kriitikko kirjoittaisi ar-vostelun teatterikappaleesta, jota ei ole nähnyttai konsertista, jota ei ole kuullut tai kirjasta,jota ei ole lukenut. Mahdoton tilanne, eihän täl-laista voi tapahtua! Aivan vastaavaa tapahtuukun on kyse esperantosta. Ihmiset, jotka eivätole tutustuneet esperantoon, esittävät siitä mel-keinpä asiantuntijoina omia olettamuksiaan to-tena (kirjallisuudesta esitelmöitsijä radiossa,pastori sanomalehdessä). Tai sitten he esittävätkysymyksiä, joita ei tehdä kansallisia kieliä opis-keleville/harrastaville. Näille vakioväitteiden ja-kysymysten esittäjille pitäisi antaa sellaistataustatietoa esperantosta, että se saisi heidät ajat-telemaan asiaa uudesta näkökulmasta.

”Esperanto on kuollut kieli” – Ei sinun teh-täväsi ole selittää, mitä tarkoitetaan kuolleellakielellä, pyydä väitteen esittäjää tekemään se!Sen jälkeen sinun on helppo kertoa, että espe-ranto on suunniteltu, looginen kieli. Se on neut-raali kansallisuuteen, uskontoon, politiikkaan,rotuun ja sukupuoleen nähden. Se on luotu kan-sojen väliseksi kieleksi, sillä on siis aivan eripäämäärä kuin kansallisilla kielillä, eli se aut-taa eri kieliä puhuvia kansoja rauhanomaiseenkanssakäymiseen ja kielelliseen tasa-arvoon!Esperantosta on oman yhteisönsä käytössä ke-hittynyt elävä kieli, jota puhutaan kaikkiallamaailmassa.

”Esperantolla ei ole isänmaata, ei kansaa,kulttuuria, kaupunkeja...” – Nämä ovat kansal-lisia arvoja, jotka eivät auta kielellisissä kontak-teissa; ne ovat vain painolastina kielen oppimi-sessa. Mitä tulee kulttuuriin, eräs sen kriteereistäon: ”ihmisen toiminta ja tuotteet tieteessä, tek-niikassa, taiteessa tai uskonnossa.” Esperantonalkuperäinen ja käännetty kirjallisuus on erit-täin laaja ja lisääntyy noin 300 nimikkeen vuo-sivauhdilla. Turun kaupunginkirjaston esperan-tonkielinen aineisto – 260 teosta – on tietenkinkovin vaatimaton verrattuna Ison-Britannianesperantoliikkeen kirjaston tai Itävallan kansain-

välisen esperantomuseon yli 20 000 teoksen ko-koelmiin, mutta jos sitä verrataan esimerkiksisaman kirjaston latinankielisten teosten määrään– 101 kpl – niin tilanne näyttää esperanton kan-nalta melko hyvältä.

”Paljonko esperantisteja on” – Tähän onprof. Jouko Lindstedt viisaasti vastannut esim.Internet-sivuillaan. Hän kiinnittää ensin huo-miota siihen, mihin verrataan. Annetut tilastotkoskevat yleensä äidinkielisiä puhujia, muttamoniko osaa esimerkiksi ranskaa vieraana kie-lenä? Vasta sen jälkeen hän esittää suuntaa-an-tavia lukuja esperantoa puhuvista.

”Jos esperanto on niin erinomainen kieli,miksi se ei ole yleistynyt?” – Esperantistit eivätole koskaan pakottaneet ketään luopumaanomasta äidinkielestään. Jos ihmiset tietäisivätjotain esperantoliikkeen alkuajoista ja jopa vai-noista esperantisteja kohtaan, he pitäisivät var-maan ihmeenä, että esperanto yleensä on ole-massa. Kaikkia mullistavia keksintöjä on ainaensin vastustettu, ennen kuin on tajuttu niidenkäyttökelpoisuus. Kielenä esperantoa on vaikeaosoittaa käyttökelpoiseksi keksinnöksi, koskaesperanto ei kuulu normaalina valinnaisoppi-aineena koulujemme kieltenopetusohjelmaan.

Ne kokeilut, jotka ovat osoittaneet esperan-ton ylivoimaisen paremmuuden kommunikoin-tivälineenä ja sen propedeuttisen merkityksenmuiden vieraiden kielten opiskelussa, on vaiet-tu kuoliaaksi. Esperanton opetus on siis täysinriippuvainen esperantistien vapaaehtoisesta –hyvin usein myös palkattomasta – toiminnasta,niin tänä päivänä kuin sata vuotta sitten. Ja kui-tenkin kaikenlainen esperantotoiminta on hyvinlaaja-alaista, vaikka se ei välttämättä näy ulko-puolisille. Esimerkkejä tästä ovat Esperanto-akatemia, Esperanto-instituutti Haagissa, Espe-ranton päämaja Rotterdamissa, neuvoa-antavatsuhteet Unescoon, YK:n talous- ja sosiaalineu-vostoon ja Unicefiin, kansainväliset kirjastot,museot, kurssikeskukset, kongressit jne.

21

El legantoj

”Eihän esperantoa kukaan puhu, missä sitävoi käyttää, mitä hyötyä siitä on?” – Ensimmäi-sen ja toisen maailmansodan aikana esperantonosaaminen saattoi olla rahassa mittaamaton asia,jotkut ihmiset pelastuivat sen avulla varmaltakuolemalta. Nykypäivän ’hyödyistä’ voin ker-toa omakohtaisesti: opiskelin esperantoa pää-määränä kansainväliset kontaktit. Vain pari kuu-kautta kieltä opiskelleena osallistuin elämäniensimmäiseen ja hurmaavimpaan Esperantonmaailmankongressiin. Kielitaitoni oli tietenkinaloittelijan tasoa, mutta pystyin ymmärtämäänmuita ja tulemaan ymmärretyksi, lisäksi sana-varastoni kasvoi kongressiviikon aikana kohis-ten.

Ranskan kielen kanssa ei ollut näin helppoa.Neljän vuoden työväenopistossa opiskelun jäl-keen ei keskusteleminen ranskalaisten kanssavielä sujunutkaan. Entä kontaktien luominensiinä maassa? Mistä tietäisi, olisiko joku rans-kalainen valmis esittelemään kotikaupunkiaantiuki tuntemattomalle ja yhtä pyyteettömästikuin yhteyshenkilöverkoston esperantistit sen

yleensä kaikkialla tekevät? Tämä on eräs niistähyödyistä, joita esperanto tarjoaa, puhumatta-kaan rahallisesta hyödystä kun esim. nuortenesperantoliikkeen Pasporta Servon välityksellävoi saada maksuttoman yösijan.

Nauttiakseen esperantosta ei välttämättä tar-vitse matkustaa ulkomaille. ”Esperantomaa” onyhtä lähellä kuin lähin esperantisti. Oman yh-distyksen tilaisuudet tai tapahtumat muidenpaikkakuntien yhdistysten kanssa tarjoavat ti-laisuuden esperanton käyttöön kotimaassakin.Kirjeystävän (nykyään myös sähköisen) avullaavautuvat portit sellaisiin maihin, joihin ei kos-kaan pystyisi matkustamaan eikä millään kan-sallisella kielellä pystyisi saamaan sellaista kon-taktin helppoutta kuin vain esperanton avullavoi luoda. Sen lisäksi lehdet ja radiolähetyksetsekä netti tuovat uutisia ja viihdykettä esperan-tomaailmasta ja sen ulkopuolelta, joten kansain-väliset kontaktit ovat täysin tyydyttävästi toteu-tettavissa. Jokainen voi valita mielensä mukaanmiten, missä ja milloin.

Anna-Liisa Ali-Simola

Ni bonvenigu Teemu-n!Æiskribante hieraý mi ricevis respondleteron deTeemu Luojola: en loka ¼urnalo ofte legantleter-ojn skribanta ekologiisto, naturprotektisto kajkomunisto, sekva moderna maldekstrulo, el kiesenergio almenaý duono konsumiøas por la lasonæi tiel al la medio.

En sia politika medio Teemu faris gravanatenton: por aziaj kamaradoj el la malriæaj lan-doj estas malfacile kontakti pro la mankeca ang-la scipovo. Tial Teemu kun siaj finnaj kamara-doj intencas studi Esperanton, kaj atentu: pro-poni øin ankaý al Internacia Laborista Komitato,kiu estas unu internacia komunista organiza¼o.– Ni memoru, ke ekz. M.A.Numminen ne plaæisal æiuj en 60-jaroj, tamen li fariøis unu el la plejkonataj finnaj esperantistoj! – Æi tie la adreso:MTL/Teemu Luojola, PL 236, 06101 Porvoo;tel. (019) 668 373; interrete: tempe@pp.inet.fi

Esperanto,komunikilo kaj idealoEn æi-jaraj numeroj de æi tiu gazeto estis opiniojpri nia lingvo Esperanto. Iuj, þajnas, timas, keoni evoluigas øin al la direkto de religio. – Van-te: se iuj komencus tiel fari, tio nur pliradikigusla aferon – kvankam ankaý fremdigus la aliajn...

Nu, estu trankvile! Æiuj esperantistoj rajtasakcepti la lingvon kiel ili volas. Por iuj Espe-ranto estas nur komunikilo uzata ekz. en kores-pondo, inter sammetianoj aý -profesianoj, aýinter personoj, kiuj okupiøas pri la samaj opiniojaý hobioj, dum por iuj aliaj esperantistoj øi estasvalora idealo por iel plibonigi nian mizeranmondon, kaj ni bezonas ilin æiujn!!

Kiom pli multe la radikojn esperantistajn niamovado havas, tiom pli forta øi estas!

Pentti Törmälä

22

Radio

Plurmilo de radiostacioj, æu lokaj, æu land-nivelaj priservas la aýskultantojn dise en lamondo en la ultrakurtonda bendo UKO (oftesignata kiel FM, mallongigo por ”frekven-co-modulado”), tamen inter ili nur sporade,ege malofte troviøas ankaý esperantlingvajelsendoj. Sed se ankaý vi volas, tio povasþanøiøi, ja ekde nun ekzistas la eblo haviEsperantan radioelsendon ankaý en viaurbo: la tieaj radiostacioj povas ricevi SEN-PAGAN rajtigon por relajsi la Esperantanprogramon de Aýstra Radio Internacia!Æu propra radiostacio?Akiri licencon por propra E-lingva radio-elsendo, kaj daýre funkciigi tian radiostaci-on nuntempe estas nerealigebla revo. Same,daýre produkti E-lingvan programblokon eniu jam funkcianta radiostacio postulus tregrandan laboran kaj teknikan investon (ofteankaý oni postulas nerealan financan kontri-buon), do en plej multaj urboj lernantoj kajparolantoj de Esperanto havas malfacila¼ojnpri aýskultado de viva E-parolo.

Bedaýrinde interreto (kaj la ret-radioj) an-koraý ne atingas æiujn, krome estas æiammalpli kaj malpli la kvanto de radioricevilojkun kurtonda bendo por la nunaj E-elsendoj– sed en æiuj loøejoj troviøas AM (mezond-aj) kaj FM-riceviloj. Se oni tie povus lanæiE-lingvan programblokon, øi ne nur helpusal esperantistoj havi ”vivan E-parolon” – sedestus ankaý bona reklamo por nia afero.

Aliflanke la lokaj aý urbaj radiostacioj –kiuj kutime ne disponas pri senlima buøeto

kaj ne havas multajn reklamenspezojn – oftebaraktas pri la problemo: kiel kaj per kioplenigi la elsendotempon? – do dependas dela lerteco, saøeco de la lokaj esperantistoj,æu oni povas konvinki ilin akcepti pretan,bonkvalitan, ”kuriozan” – kaj SENPAGANduonhoran programblokon...Kion fari?Por realigi la relajsadon de la E-programode ORF, oni devas konvinki la gvidantojnde via urba, loka radiostacio. Ili – angle, ger-mane, aý eble per via helpo Esperante –devas peti la rajton pri la senpaga relajsado,kion ili ricevos ene de 14 tagoj. La elsendojestas kapteblaj per satelito, aý estas pren-eblaj per interreto.Jam funkcias 2!Ke tiu relajsado ne estas nur teoria eblo pru-vas la fakto, ke jam en 2 urboj (Vilnius kajVladivostok) øi estas realigita. Kaj ankoraýunu afero: ekde la komenco de la æijarasomera tempokalkulo la lasta E-lingva el-sendo de ORF Radio Aýstria en la tuta se-majno estas aýskultebla en la reto per ”RealPlayer-7”.

La petoj pri rajtigo de senpaga relajsadoestas peteblaj æe:

ORF, Radio-Aýstria Internacia, Esperan-to-Redakcio, Katalin Fetes-Tosegi, AT-1136Wien, Aýstrio. Rete: roi.esperanto@orf.at

komuniko de ”Ret-Info”2000.05.08

Esperanto-radioelsendoj en via urbo?

23

Valamo

Sylvia HämäläinenIlokseni kuulin, ettäsinä, Sylvia, opetatesperanton alkeis-kurssin Valamossaheinäkuussa.

Miten rohkaisisitaloittelijaa tule-maan mukaan?Onko ikärajoituk-sia?

+ Ole innokas ja tiedonhaluinen! Yritämmeyhdessä löytää oppimisen polun alkupään, niinettä pystyt itsenäisesti jatkamaan matkaa. Ikä-rajoituksia ei ole, mutta mielestäni lapsille pi-täisi kyllä olla oma ryhmänsä.

Minkä kokoinen ryhmä olisi sinusta sopiva?+ Sellainen 6-10 henkilöä olisi varmaan mu-

kava ryhmä.Kerropa jotain ryhmistä, joita olet opettanut.+ Olen peruskoulun ala-asteella pitänyt n. 10

vuoden aikana kerhoja, joissa eri vuosina onollut suurin piirtein samanikäisiä lapsia 8-13-vuotiaita. Tänä keväänä pidin kahden kuukau-den kurssin kuudesluokkalaisille, joita oli 12oppilasta.Valamon kurssi tulee siten olemaanensimmäinen aikuisten kurssi.

Missä itse opit esperantoa ja miksi?+ Ensimmäinen oppi tuli itseopiskeluna, sen

jälkeen muutamana vuonna työväenopistossa.Innostuksen sain kieliesitteestä, jossa oli lyhytkieliopin katsaus. Tuohon selkeään rakentee-seen haksahdin.

Minkälaisia opetustapoja aioit käyttää?+ Opetustavat tulevat varmaankin olemaan

monenlaisia. En ole koulutukseltani kielenopet-taja, vaikka opettaja olenkin. Käytän sitä mene-

Atilio Orellana RojasEstimata AtilioOrellana Rojas, viinstruos progresan-tojn dum 5 tagoj enValamo, Finnlando.Kion vi intencas fa-ri kun la grupo kajfarigi al ili?

+ Kiel æefan te-mon mi elektis ”la tempo” kaj øi donos al ni laeblecon diskuti pri diversaj aspektoj (sezonoj,kalendaroj, ktp) kaj esplori kiom riæa kaj diversaestas nia mondo. Tiuj estos certe la iloj por traktila E-gramatikon.

La kursejo situas proksime al mona¶ejo. Kioestas via antaýopinio pri la æirkaýo?

+ Mia unua kontakto kun Valamo estos æifoje,sed mi povas antaývidi, ke ni estos æirkaýitajde tiu rava beleco plenaj je arboj kaj lagoj, kiukarakterizas Finnlandon.

Vi jam antaýe instruis en Finnlando. Kiel lafinnlandaj somerkursoj diferencas de viaj aliajunusemajnaj kursoj? Æu la geografia situo in-fluas vian instruadon?

+ La someraj kursoj en Finnlando certe havassian propran koloron. Unu el la kialoj estas protio, ke la plejmulto el la æeestontoj estas finnojkaj tio instigas min krei instrumaterialon aparteorientitan al tio, kio povus signifi ian apartanmalfacila¼on gramatike por la finnparolantoj.Ofte mi havas æeestantaron el tre diversaj deven-oj kaj ankaý tio postulas de mia alispecan aten-ton.

De kie vi elæerpas la forton daýre instruadien tre malsamaj kondiæoj?

ðð

Konatiøu kun la instruistojde la somera kurso en Valamo

Tutustu Valamon kesäkurssin opettajiin

24

2------------------

Pica-Paino Oy, Jyväskylä 2000

Seuraava numero w Venonta NumeroSeuraava numero ilmestyy 1.8. Jutut 15.7 mennessä Jukka Laaksoselle, os. Uudenkylänkuja 2 B 11,33530 Tampere, puh. (050) 5829 248. Venonta numero aperos 1.8. Artikoloj øis 17.5 al JukkaLaaksonen, adr. Uudenkylänkuja 2 B 11, 33530 Tampere, tel. (050) 5829 248.

Palautusosoite: EsperantoliittoSiltasaarenkatu 15 C 65, 00530 Helsinki

n

telmää mikä mihinkin tilanteeseen sopii, eli var-maan tulee olemaan oma opetusmenetelmä. Us-koisin, että lauluja tulee olemaan ohjelmassa.Niistä voi myös oppia.

Kumpi sinusta on tärkeämpää aluksi, sanatvai kielioppi?

+ Sanoja tarvitaan heti, jotta voisi käyttää kiel-tä. Kieliopista ei tarvitse erikseen puhua, vaankukin asia selitetään, kun se tulee vastaan teks-tissä.

Mitä iloa tai hyötyä sinulla on ollut esperan-tosta?

+ Esperanto on ennen kaikkea kansainväli-nen kieli. Olen sen välityksellä päässyt tutustu-maan ihmisiin eri puolilla maailmaa joko hei-dän omassa ympäristössään tai esim. kongres-seissa ja kursseilla, tai kirjeenvaihdolla. Heidänkauttaan olen oppinut paljon uusia mielenkiin-toisia asioita eri kansojen tavoista ja elämästä.Esperanton käyttäjät ovat myös innokkaita esit-telemään omaa ympäristöään, samoin minä koti-kaupungissani kävijöille.

Kiitos, Sylvia! Varmasti kesäkurssi on antoi-sa niin opelle kuin opiskelijoillekin!

Sähköpostitse haastatteli R.P.

+ Æiu kurso havas sian magion kaj tiu faktoen si mem estas speciale inspira al mi. La konat-iøo kun novaj homoj, malsimilaj kutimoj kaj lakonscio, ke la komunikado eblas kiel aldonapluso al la diverseco kreskigas plu mian hori-zonton kaj kreskigas mian konvinkon, ke nevanas labori por konstrui mondon, kie respektokaj toleremo estas gravaj valoroj.

La varieco en la kondiæoj por labori estas nurmateriaj (alimaniere ekipitaj æambroj, ebloj uzialispecajn teknika¼ojn, ktp) sed kio estas la æefaelemento en miaj kursoj, do, la homeco kaj ladeziroj komuniki, estas æiam la samaj æie.

Kion vi esperas de viaj studentoj?+ Mi æefe atendas, ke ili estu motivitaj al lern-

ado kaj malfermaj malkovri la riæecon de lakomunikado, kiun E-o donas al ni. Per tiuj 2elementoj ni povas ja krei multon.

Cetere, kiel vi prononcas vian nomon en Es-peranto?

+ Mian nomon oni skribas hispane ”Atilio”kaj oni prononcas [Ati’ljo]

Dankon! Bonvenon al la somera provinco Sa-vonio, laýanekdote la plej bonhumora provincoen Finnlando!

Retpoþte intervjuis R.P.

ðð