Upload
pieter-mulder
View
223
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
Ethisch gedrag: veelzijdig en van iedereen
dr. Karianne Kalshoven
Dilemma’s: samen sta je sterker en maak je een betere keuze!
Goed
Kwaliteit van afwegen van argumenten
Fout Fout
Goed
je aan de regels houden
Parool 1 maart 2014
Moreel dilemma
Is het gedrag van Robin Hood ethisch?
Praktijk casus๏ Een leidinggevende is verantwoordelijk voor
afdeling B in een financiële organisatie. Een van zijn medewerksters is recentelijk ontslagen, omdat zij geld, dat niet van haar was, naar haar eigen bankrekening heeft overgemaakt. Deze medewerkster heeft ingevallen bij afdeling A, omdat er veel mensen ziek waren op die afdeling en zij daar eerder heeft gewerkt. Afdeling B, waar zij nu werkt, controleert afdeling A. De leidinggevende geeft aan niet te weten dat zijn medewerker heeft ingevallen op afdeling A. De leidinggevende geeft aan dat hij haar meteen ontslagen heeft en daarmee juist heeft gehandeld.
dilemma’s benaderen vanuit:
actie/handeling
Principesprincipiële ethiek
Uitkomstengevolgen ethiek
Dus: ethiek in dilemma’s
๏ goed versus fout gedrag
๏ Al dan niet schade van welzijn van anderen
๏ termen als: mogen, moeten, behoren, verplicht zijn
๏ Het ethiek element gaat over of bepaalde gedrag van een persoon wel of niet geoorloofd, wel of niet fatsoenlijk, wel of niet verplicht is
ACIL model
Ethisch Gedrag
Persoonlijke WaardenRustGelijkheidOntspanningEerlijkheidRespectVertrouwenVriendschapAuthenticiteitZelfstandigheidEffectiviteitSpontaniteitZekerheidCompetitieDemocratieDienstbaarheidOnafhankelijkheidStabiliteit
GelukHulpvaardigheidOprechtheidRechtvaardigheidPlezierVrijheidTrouwDisciplineDiversiteitOndernemerschapRationaliteitHumorVerantwoordelijkheidOpenheidIntegriteitTolerantieWaarheid
SolidariteitMoedPassieVriendelijkheidSuccesSpeelsheidProfessionaliteitEfficiëntieGezondheidReligieBetrouwbaarheidSpiritualiteitSchoonheidStilteTraditieOntwikkelingDuurzaamheid
Innerlijke vredeSamenwerkingDisciplineKennisVredeEmpathieUitdagingEenvoudWijsheidFamilieLoyaliteitEenvoudBezit
Treviño et al. 2000
Leiderschap๏ ethisch persoon
- gaat over de eigen persoon, karakter en waarden kennen om leiderschap in te zetten
๏ ethisch manager
- gaat over voorbeeldgedrag, communicatie en belonen van anderen
Ethiek: binnen en tussen de ijsschotsen
Welk niveau gebruikt u op uw werk?
Hoe dieper het niveau in de ijsberg zit:
- des te minder is dit zichtbaar in gedrag
- des te moeilijker is dit te veranderen is
Voor een effectieve gedragsinterventie is een ‘fit’ nodig tussen alle niveaus
- effectief en respectvol omgaan met jezelf (onder water) en in interactie met anderen (boven water)
- consistent beeld van jezelf
Communicatie is ‘key’ om boven en onder water zichtbaar te maken.
Er wordt weinig gecommuniceerd over kernwaarden en dilemma’s. Stimuleren door elkaar te bevragen of er over te praten
Morele zwijgzaamheid door:
- 1. bedreiging van de harmonie: iemand aanspreken op gedrag is confronterend;
- 2. bedreiging van de effectiviteit: morele communicatie onderbreekt het dagelijkse werk; het is ‘gedoe’;
- 3. bedreiging van het imago: de vuile was niet buiten willen hangen.
Bird, & Waters, 1989; Wierdsma, 2013
Wat kunt u doen?
Waarden:
- dilemma’s ontstaan door organisatie en persoonlijke waarden die conflicteren
- waar sta jezelf voor: bewustwording persoonlijke en organisatiewaarden
- waarden kunnen verschillen of verschillende betekenis hebben
Communicatie:
- elkaar aanspreken vanuit de gemeenschappelijke organisatiewaarden
- zoeken naar en niet oordelen over
- organiseren dat mensen kritische noten delen
- open vragen stellen
Heb ik het goede bereikt vandaag?
Karianne Kalshoven [email protected] 0031 6 41246743www.acil.nl