EU je danas zajednica 28 evropskih država. Utemeljena je na zajedničkim interesima, institucijama i pravnim

aktima zemalja članica. Proces integracije, uvođenje jedinstvene valute i progresivan razvoj

zajedničke spoljne i odbrambene politike daju EU diplomatski status koji odgovara njenoj ekonomskoj moći.

EU zajedno za USA i Japanom čini globalnu trijadu, odnosno polove globalne ekonomije.

Uticaj EU na svjetska ekonomska, politička, kulturna i sva druga pitanja je ogromna

EU je najveći trgovinski partner na svijetu sa unutrašnjim tržištem od 500 miliona ljudi

Največi GPD ostvaren u Luxsemburgu 83.100 € nakon toga u Švetskoj i Danskoj.Najmanji GPD ima Bugarska 5600 €, Rumunija sa 7200€ Mađarska i Hrvatska 10.200€ i Poljska 10.300€.Prosjecni GPD EU -28 isnosio je 26.600€ a na područiju euro-zone koja obuhvata 19 zemalja je bio na nivou 29.300€.

Osnivači EU iz 1957 godine su:

- Belgija- Holandija- Luxemburg- Francuska- Njemačka- Italija

Prvo proširenje je bilo 1973:

Velika Britanija, Danska ,Irska

Drugo proširenje - 1981 godine :

- Grčka

Treće proširenje . – 1986:

Španija, Portugal

Četvrto proš. - 1995:

Austrija, Švedska ,Finska

Peto proširenje – 2004

Poljska ,Češka ,Mađarska ,Litvanija

Letonija, Estonija, Slovenija

Kipar ,Malta

Nastavak petog proširenja – 2007

Rumunija, Bugarska

VI proširenje 2013

Hrvatska

Izvan EU su sljedeće zemlje:

Norveška (glasala protiv priključenja 1970)

Švicarska (glasala protiv priključenja 1995)

Island

Lihtenštajn

San Marino

Monako

Makedonija, Crna Gora i Srbija su u statusu kandidata, Albanija i BiH su “potencijalni kandidati” za članstvo ,o konačnom statusu Kosova,  EU još  nema  zajednički stav.

Etimološko značenje:

erp (asirska riječ) – tamno i mračno

Po ovom tumačenju, Evropa je azijski poluotok na zapadu, naseljen stanovnicima iz sjevernih šuma i bogatog Orijenta. Naziv potiče po mitskoj legendi od princeze sa Orijenta, kćerke kralja Agenora iz Fenikije, koju otima Zeus pretvorivši se u bika i odvodi je do otoka Krita. Po nalogu njenog oca, njena braća su krenula u potragu sa istočnog Mediterana, na sjever i zapad i otkrivaju nova područja i osnivaju gradove. Po nalogu njenog oca, njena braća su krenula u potragu sa istočnog Mediterana, na sjever i zapad i otkrivaju nova područja i osnivaju gradove.

Historijsko oblikovanje Evrope se veže za Rimsko carstvo i cara Konstantina, a kršćanska crkva postaje posrednik između ljudi i Nebeskog carstva. Novo zapadno rimsko carstvo, Karlo Veliki,

Princip vjerskog unilateralizma, nisu priznavane različitosti.

Kroz period (1492.-1815.) afirmiraju se države-nacije i dolazi do prepreka idejama ujedinjenja, premda postoje dva načela kojima je cilj evropska organizacija – rađanje jednakosti država i svjesnost zajedničkih interesa.

Premda je ideja francuske revolucije bila u potpunosti inspirirana europskim duhom, car Napoleon I, realizirao je europsko jedinstvo vojnim putem. Sveta alijansa je pakt tadašnjih velikih sila o održavanju mira. 1830. taj pakt je zamijenjen «Europskom slogom», asocijacijom zemalja vođenih načelima nemiješanja u unutarnje poslove, traženja ravnotežnih rješenja između zemalja i sl. Solidarnost među zemljama tadašnjeg razdoblja bila je više tehničke, nego političke naravi (npr. komisije za plovidbu europskim rijekama, univerzalna telegrafska unija, poštanska unija).

P. Dubois: “De recuperatione terre sancte”, 1306.godine Evropski politički kamen temeljac koji sadrži konstitutivni elemenat evropske ideje – “obezbjeđenje mira na unutrašnjoj sceni i expanzije prema vanjskom svijetu.

Ser Winston Churchill je u Zurichu još 1943. godine izjavio: “Prije ili kasnije cijela Evropa će se morati ujediniti i sve glavne branše evropske porodice će jednog dana postati partneri. Moramo postići najveći nivo integracije Evrope koji je moguć, a da pri tome ne uništimo njene individualne karakteristike i tradiciju njenih drevnih naroda.”

Prvi su koraci u procesu integriranja nakon završetka II SR su:

EPU-a (Europska platna unija),

stvaranje OEEC-a (Organizacija europske ekonomske saradnje, iz koje je nastao OECD),

Sporazum o Zapadnoj uniji (17. marta 1948.), rezultat produžene prethodne vojne suradnje. Vijeće Europe, koje je osnovano Londonskim sporazumom 5. maja 1949. godine zbog osiguranja individualnih sloboda i unapređenja demokratskih vrijednosti u Europi.

Ova ideja je je mogla da ostane na tom nivou da 1948 godine nije došlo do usvajanja Marshalovog plana kojim se željelo obezbjeđivanje veće

američke ekonomske pomoći zemljama zapadne Evrope. Plan je dobio ime po G.Marshalu, tadašnjem ministru inostranih poslova USA. Obzirom da je pomoć bila nepovratna, ona nije naprezala privredu zapadnoevropskih zemalja u kasnijim godinama.

Da bi došlo d 1947 godine je sazvana međunarodna konferencija na kojoj su učestvovali Velika Britanija, Francuska, Austrija, Belgija, Turska, Irska, Italija i Portugal. o implementacije ovog plana bilo je neophodno ostvariti određenu saradnju primalaca pomoći. Postignut je sporazum o provođenju Marshalovog plana. Razlog ovakve strategije USA je u tadašnjoj političkoj situaciji tzv hladnog rata. U slučaju sukoba, zemlje zapadne Evrope su praktično bile prva odbrambena linija USA.

Francuska je odigrala odlučujuću ulogu u stvaranju Evropske unije i EEZ, uvodeći Zapadnu Njemačku u svjetsku politiku i ekonomiju. Najveću ekonomsku korist od integracija je imala Zapadna Njemačka.

Ugovor o osnivanju Evropske zajednica za ugalj i čelik CECA ili tzv Montan unija potpisan je 18 aprila 1951. u Parizu i stupio je na snagu jula 1952. za razdoblje od pedeset godina. Od tada se taj datum obilježava kao Dan Evrope, jer su tada, smatra se, udareni temelji današnje Evropske unije.

Pored Francuske i Njemačke, ovaj ugovor su potpisale još Italija i zemlje Beneluksa (Belgija, Nizozemska i Luksemburg). Evropska zajednica za ugalj i čelik ispunila je očekivanja i nagnala je evropske zemlje na dalju saradnju, i to ne samo na ekonomskom planu.

Rimski ugovori 1957.

Jedan ugovor se odnosio na osnivanje Evropske ekonomske zajednice (EEZ), u okviru koje je planirano stvaranje zajedničkog tržišta i zajedničke spoljne carine. Zajedničko tržište trebalo je da obezbjedi protok robe, usluga i kapitala i odgovarajuću koordinaciju politika zemalja potpisnica. Drugi ugovor je osnivanje Evropske zajednice za atomsku energiju (EUROATOM), zajednički projekat u oblasti nuklearne politike.

EEZ je imala sljedeće ciljeve:

uspostavljanje zajedničkog tržišta

unapređenje uravnoteženog privrednog razvoja trajan i neinflatoran rast koji će čuvati i štititi životnu sredinu visok stepen usklađenosti ekonomskih rezultata visok nivo zaposlenosti i socijalne zaštite podizanje nivoa životnog standarda

privrednu i društvenu povezanost solidarnost među državama članicama

Stvaranje EEZ prvenstveno je rezultat vojno-političkih zbivanja i u osnovi je stimulirano hladnim ratom i blokovskom podjelom svijeta.U takvoj konstelaciji odnosa EEZ je konstituirala nadnacionalne institucije. Vrhovni zakonodavni organ je Skupština Evrope. Operativno-izvršni organ je Savjet (vijeće) ministara, čiji je osnovni zadatak bio koordiniranje opće ekonomske politike.

Šest zemalja zapadne Evrope pripadale su trima zajedničkim organizacijama:

- Evropskoj zajednici za ugalj i čelik,

- Evropskoj ekonomskoj zajednici i

- Evropskoj zajednici za atomsku energiju.

Svaka od njih imala je sopstvene institucije. Da bi se racionalizirao rad ove tri zajednice, njihovi izvršni organi objedinjeni su 1965. godine u Briselu pod zajedničke organe Evropske zajednice (EZ). Da bi se racionalizirao rad ove tri zajednice, njihovi izvršni organi objedinjeni su 1965. godine u Briselu pod zajedničke organe Evropske zajednice (EZ). od 1967. godine uveden je identičan sistem poreza na dodatu vrijednost roba i usluga (PDV) i proširen je na sve zemlje članice, ali stope nisu ujednačene.

Evropsko udruženje slobodne trgovine EFTA 1960 – Stockholmska konvencija (Austrija, Švicarska, Danska, Norveška, Portugal, Švedska, Velika Britanija, Finska, Island Lihtenštajn), Konvencija Yaounde, saradnja sa ex evropskim kolonijama 1963.

Razdoblje od 1975. do 1986. godine često se naziva razdoblje Europesimizma. Pojava demokratije u Španjolskoj, Portugalu i Grčkoj. Europski monetarni sistem (EMS) ustanovljen je 1979. godine uz mehanizam deviznih tečajeva i ECU (europska obračunska jedinica), dogovor oko Budžetskih ugovora (1970. i 1975.g.).

II proširenje:

1981. – Grčka;

III proširenje

1986. – Portugal, Španjolska)

Demokratizacija institucija:

prvi neposredni izbori za Europski parlament - 1979.) Osnivanje Europskog revizijskog suda - 1975.

Zajednički ciljevi definirani su u Ugovoru o EU:

ekonomski i društveni napredak i visoki stepen zaposlenosti, Postizanje uravnoteženog i održivog razvoja stvaranjem

područja bez unutarnjih granica, snaženje ekonomske i društvene povezanosti,

Sve pristupajuće države moraju prihvatiti kompletan EU acquis kao preduvjet za članstvo.

Ugovor iz Mastrichta TEU je zasnovao EU kao strukturu baziranu na 3 principa:

1. Evropska zajednica EZ2. Zajednička spoljna i bezbjednosna politika CESP3. Kooperacija pravosuđa i unutarnjih poslova CJHA4. Ugovorom iz Amsterdama je učvršćena svaka od od ove tri osnove

Evropski parlament

• Evropski parlament je jedina institucija Evropske unije čije članove građani biraju na direktnim izborima i koja zastupa isključivo njihove interese na evropskom nivou.

Nastao je stapanjem skupština:

Evropske zajednice za ugalj i čelik, Evropske ekonomske zajednice i Evropske zajednice za atomsku energiju, u jedinstvenu Skupštinu 1957. godine, na osnovu konvencije o

određenim zajedničkim institucijama Evropskih zajednica, a činili su ga delegati zakonodavnog organa država članica.

Od 1979. godine poslanici u Evropskom parlamentu biraju se na direktnim izborima svakih pet godina. Kvote za poslanička mjesta u Evropskom parlamentu za svaku novu državu članicu određuju se ugovorom o pristupanju. Izbori za Evropski parlament organiziraju se u svakoj državi članici, a na tim izborima pravo glasa, te pravo kandidiranja

imaju ne samo državljani države koja popunjava svoju kvotu, nego i državljani druge države članice koji imaju prebivalište u toj državi.

Evropski parlament ima tri glavne uloge:

Zakonodavnu, Demokratski nadzor, Da odlučuje o budžetu

Zakonodavnu ulogu dijeli je s Vijećem EU i Evropskom komisijom.Demokratski nadzor - provodi nad drugim institucijama EU.

Evropska komisija mu redovno podnosi izvještaje, prisustvuje plenarnim sjednicama Evropskog parlamenta i odgovara na pismena i usmena pitanja.

Vijeće EU sastavljeno je od po jednog predstavnika iz svake države članice na ministarskom nivou i uvijek se sastaje u istom broju. Sastav Vijeća se mijenja zavisno od teme o kojoj se na sastanku raspravlja; Kad se raspravlja o poljoprivrednoj politici, sastaju se ministri poljoprivrede; kada se radi o pitanju migracija, ministri unutrašnjih poslova, itd.

Vijeće EU sastaje se u devet različitih oblika ili formacija:

Vijeće za opće poslove i vanjske odnose (GAERC), Vijeće za ekonomske i finansijske poslove (ECOFIN), Vijeće za saradnju u oblasti pravosuđa i unutrašnjih poslova (JHA) Vijeće za zapošljavanje, socijalnu, zdravstvenu i potrošačku politiku

(EPSCO), - Vijeće za poljoprivredu i ribarstvo, -Vijeće za okoliš, - Vijeće za obrazovanje, mlade i kulturu (EYC) - Vijeće za konkurenciju, - Vijeće za promet, telekomunikacije i energetiku (TTE).

Evropska komisija (Komisija Evropskih zajednica, Komisija) uz Evropski parlament i Vijeće EU čini institucionalni trougao koji rukovodi i vodi Evropsku uniju, te promovira zajedničke evropske interese. Evropska komisija kao zajednička institucija EU uspostavljena je Ugovorom o spajanju (Merger Treaty) 1965. godine. Do tada su postojale tri tzv. visoke vlasti za tri zajednice (CECA, EEZ i Euratom). Evropska komisija podijeljena je na 26 generalnih direktorata i 15 službi, koje su podijeljene na direktorate, a unutar njih na odjele.

Sud pravde Evropskih zajednica je institucija EU, koja je uspostavljena Ugovorom o CECA (1951./1952.). Zadatak Suda je da osigura da se zakonodavstvo Evropske unije tumači i primjenjuje na isti način u svim državama članicama EU. Sud ima nadležnost da rješava pravne sporove između država članica EU, institucija EU, pravnih subjekata i fizičkih lica.

Evropsko vijeće je najviši politički organ Evropske unije i kao takav uspostavljen je Jedinstvenim evropskim aktom 1986. godine.

Riječ je o sastancima šefova država/vlada EU-a, tzv. sastanci na vrhu ili samiti EU-a.

Osim šefova država/vlada EU, Evropsko vijeće čine i generalni sekretar Vijeća EU i visoki predstavnik za vanjsku i sigurnosnu politiku, ministri vanjskih poslova EU, predsjednik Evropskog parlamenta i predsjednik Evropske komisije.

U Evropskom vijeću mogu učestvovati i ministri ekonomije i finansija i drugi ministri po potrebi. Predsjednik Evropskog vijeća je šef države/vlade države predsjedavajuće Vijećem EU.

Evropski revizorski sud je institucija Evropske unije čiji je osnovni zadatak provjera zakonitosti i pravilnog izvršavanja budžeta, odnosno svih prihoda i rashoda Evropske unije (uključujući sve institucije, tijela i druge organizacione jedinice EU).

Osnovan je 1977. godine, a sastoji se od po jednog člana iz svake države članice čiji je mandat šest godina.

Prvostepeni sud ne mijenja nadležnost Suda pravde Evropskih zajednica predviđenu Osnivačkim ugovorima, već da bi rasteretio njegov rad, preuzima nadležnosti u prvoj instanci za određene tužbe i postupke koje pokreću fizička i pravna lica protiv akata institucija Evropske unije.

Na presude Prvostepenog suda postoji mogućnost žalbe Sudu pravde Evropskih zajednica. Sud se sastoji od 27 sudija, iz svake države članice po jedan, a koji su imenovani zajedničkom odlukom država članica na obnovljivi mandat od šest godina.

Ekonomski i socijalni odbor je savjetodavno tijelo Evropske unije koje je uspostavljeno 1957. godine i zastupa interese različitih ekonomskih i socijalnih grupa na evropskom nivou.

Prema Ugovoru o Evropskoj uniji i Ugovoru iz Amsterdama (1997./ 1999.), riječ je o pitanjima ekonomske i socijalne kohezije, transevropske infrastrukturne mreže, zdravstvene politike, obrazovanja i strukovnog obrazovanja, kulture, politike zapošljavanja, socijalne politike, okoliša i transporta.

Evropski ombudsmen kao jedno od tijela Evropske unije uspostavljen je Ugovorom o Evropskoj uniji (1992./1993.) i djeluje kao posrednik između građana i institucija Evropske unije.

Evropski ombudsmen istražuje žalbe na nepravilan rad institucija i tijela Evropske unije, uključujući i žalbe na rad Evropske komisije, Vijeća Evropske unije i Evropskog parlamenta.

Samo Sud pravde Evropskih zajednica i Prvostepeni sud nisu u njegovoj nadležnosti.

Evropska centralna banka je finansijsko tijelo Evropske unije, koje je na osnovu Ugovora o Evropskoj uniji (1992./1993.) osnovano 30. juna 1998.

Evropska centralna banka operativno je počela djelovati uporedo s uvođenjem treće faze monetarne unije, 1. januara 1999., odnosno s uvođenjem eura kao zajedničke valute.