Fakta Sebenar Isu Tuntutan Sulu Terhadap Sabah

FAKTA SEBENAR ISU TUNTUTAN ‘SULU’ TERHADAP SABAH

1

FAKTA SEBENAR

FAKTA SEBENAR

ISU TUNTUTAN ‘SULU’ TERHADAP SABAH

ISU TUNTUTAN ‘SULU’ TERHADAP SABAH TERHADAP SABAH

Editor:Nurul Insyirah Mohd Ishah

Noor Hidayah Yusof

Sekalung budi dan penghargaan:Pn Imelda Godon

Penerbitan Dasar Negara Negeri Sabah

En Ramlin AlimPemeliharaan Arkib Awam Dan Kaji Selidik Negeri Sabah



2




11Insiden pencerobohan bersenjata di Lahad Datu Sabah oleh sekumpulan penceroboh yang mendakwa sebagai ‘Tentera Diraja Kesultanan Sulu’ pada 12 Februari 2013 di Kampung Tanduo, Felda Sahabat telah menggugat keselamatan dan kesejahteraan rakyat Sabah.

Insiden tersebut turut mengorbankan wira-wira negara dalam usaha mempertahankan kedaulatan Sabah yang tercalar akibat kepada tuntutan waris Sultan Sulu terhadap negeri Sabah, kononnya merupakan hak kedaulatan mereka.

Pendahuluan

2





3

Persoalannya, setelah Malaysia merdeka dan menjadi negara berdaulat dan bakal merayakan penubuhannya yang ke-50 tahun ini, adakah wajar isu tuntutan terhadap Sabah ini dibangkitkan semula, lebih-lebih lagi oleh ‘kerajaan’ yang sudah tidak wujud di dunia? Melalui buku ini, ia akan mengupas dan merungkaikan persoalan yang timbul melalui fakta sebenar.

Pengarah Universiti Malaysia Sabah Kampus Antarabangsa Labuan (UMSKAL), Prof. Madya Dr. Ismail Ali pakar dalam bidang Sejarah dan Peradaban Maritim (Kelautan) Kepulauan Borneo menyatakan tindakan pencerobohan bersenjata yang didalangi oleh Jamalul Kiram III berlaku disebabkan faktor berikut;

• gagal memahami fakta sejarah; � gagal menerima realiti sejarah � gagal membezakan konsep kesultanan pada masa dahulu dengan konsep negara bangsa � tidak menghormati hak kedaulatan negara dan;



4



� tidak memahami perundangan antarabangsa - New Sabah Times ,12 Mac 2013

Fakta sejarah yang menyatakan bahawa negeri Sabah atau ketika itu Borneo Utara merupakan sebuah wilayah takluk di dua kerajaan tradisional iaitu Kesultanan Brunei dan Kesultanan Sulu adalah tidak dapat dinafikan iaitu sebelum kedatangan kuasa imperialisme Barat ke rantau ini pada akhir abad ke-18.

Meskipun pernah diperintah oleh Kesultanan Sulu, Sabah atau pada masa itu dikenali sebagai Borneo Utara telah diletakkan di bawah pentadbiran British North Borneo Company pada 1878 dan Empayar British sebelum diberikan kemerdekaan dan membentuk Persekutuan Malaysia bersama-sama Sarawak dan Tanah Melayu.

Sejarawan Prof. Emeritus Dr. Ranjit Singh dari Universiti Utara Malaysia dalam wacana bertajuk “The Lahad Datu Imbroglio: The Sabah Claim and Beyond” di Universiti Malaya pada Mac 2013 turut





5

menegaskan bahawa fakta sejarah dan bukan sejarah jelas menunjukkan Sabah sebuah negeri yang berdaulat dalam Malaysia. Menurutnya, kenyataan bahawa Kesultanan Sulu dan Filipina sudah hilang hak kedaulatan ke atas Sabah berdasarkan prinsip keberkesanan harus dan wajar diterima dengan hati terbuka oleh pihak-pihak terbabit.



6



22

6

Isu Tuntutan Sulu Terhadap Sabah

6

Isu tuntutan terhadap Sabah ini bukanlah kali pertama ditimbulkan. Tuntutan terhadap Sabah ini telah bermula sejak April 1962 iaitu semasa Konsep Persekutuan Malaysia sedang diperdebatkan dan kerajaan Filipina ketika itu telah membuat pengumuman rasmi tuntutan terhadap Sabah.

Namun, atas semangat ASEAN, kerajaan Filipina telah membatalkan tuntutan tersebut dan mengiktiraf Sabah sebagai sebahagian daripada Malaysia.

Menyedari usaha mendapat kembali Sabah melalui kerajaan Filipina tidak mendatangkan hasil, keluarga Kiram yang mengaku sebagai waris ‘Sultan Sulu’ mengambil tindakan drastik dan menceroboh Sabah untuk mencapai hasrat tertunda tersebut.





7

33Kesultanan Sulu pernah wujud pada abad ke-15 dan diiktiraf oleh Kesultanan Brunei yang merupakan antara empayar paling tua dan terbesar dari segi luas kawasan di dunia. Semasa pemerintahan Sultan Bolkiah (T.M. 1485 – 1524), keseluruhan Borneo ini dimiliki oleh empayar Kesultanan Brunei dan Sultan Brunei sendiri bergelar Sultan Borneo pada ketika itu.

Benarkah Kesultanan Sulu ini wujud?

7



8



Meskipun Kesultanan Brunei ketika itu mengiktiraf ketuanan Kesultanan Sulu namun berdasarkan Tarsilah Brunei, Kesultanan Brunei di bawah kepimpinan Sultan Muhyiddin tidak pernah memberikan wilayah di Borneo Utara dan wilayah di Pantai Timur kepada Sultan Sulu kerana angkatan Sultan Sulu tidak pernah memberikan bantuan sepenuhnya kepada Sultan Muhyiddin dalam perang saudara di Pulau Chermin. Mengikut sejarah, mereka dikatakan bersembunyi di Pulau Keingaran dan hanya datang ke Pulau Chermin setelah tamat peperangan untuk merampas harta benda sahaja -

“Perkara utama yang harus diterima ialah ketuanan Kesultanan Sulu hari ini hanya tinggal kenangan

dalam lipatan sejarah kerana tidak pernah menjadi negara berdaulat selepas Filipina menjadi sebuah negara bangsa bergelar ‘Republic of Philippines”

Petikan New Sabah Times ,12 Mac 2013, Prof. Madya Dr. Ismail Ali, Fahami Apa Itu Fakta dan Realiti Sejarah,





9

Status Kesultanan Sulu yang pernah menjadi sebuah kerajaan berdaulat telah berubah selepas tahun 1878 kerana kehilangan autoriti dan wujud sebagai sebuah kerajaan yang menumpang di bumi Filipina selepas penjajahan Sepanyol dan kemudian Amerika.


isu tuntutan terhadap Sabah ini dibangkitkan semula, lebih-lebih lagi oleh ‘kerajaan’ yang sudah tidak wujud di dunia? Buku kecil ini akan mengupas dan merungkaikan persoalan yang timbul melalui fakta sebenar.

79



10



44TIDAK. Ini kerana berdasarkan Perjanjian 1878, ia merupakan urusan antara Baron de Overbeck dan Alfred Dent (Syarikat Berpiagam Borneo Utara) dengan waris Sultan Sulu sahaja.

Menurut Prof. Dr. Ranjit Singh dari Universiti Malaya dalam wacana bertajuk “The Lahad Datu Imbroglio: The Sabah Claim and Beyond” turut menggesa Malaysia menghentikan bayaran penyerahan tahunan kepada waris kesultanan itu pada masa hadapan dan menutup kes itu dengan mengadakan dasar tegas untuk melindungi kedaulatan Sabah .

Mengulas lebih lanjut, mantan Pengarah Arkib Negeri Sabah, Datuk Datu Tigabelas Datu Zainal Abidin menjelaskan bahawa mengikut rekod sejarah di Malaysia, Filipina dan Brunei, Sultan Sulu terakhir yang diiktiraf iaitu Sultan Jamalul Kiram II yang mangkat pada tahun 1963 tidak mempunyai anak atau waris lelaki. Beliau hanya mempunyai tujuh orang anak perempuan sedangkan dalam hukum

Perlukah pampasan tahunan diteruskan?





11

Islam, seorang wanita tidak boleh dilantik sebagai waris atau pengganti dan ada dinyatakan di dalam perjanjian tersebut bahawa bayaran mesti dibuat kepada waris atau pengganti sahaja.

Dalam soal ini, jelaslah bahawa Sultan Sulu tidak mempunyai waris atau pengganti dan yang ada hanyalah keturunan, sedangkan dalam perjanjian yang ditandatangani tidak ada disebut mengenai keturunan atau keluarga. Ini jelas tuntutan mereka tidak berkaitan dari segi perjanjian.

11



12



55Berasaskah tuntutan ini dibawa ke Mahkamah Keadilan Antarabangsa (ICJ)

Akhbar Filipina “Philippine Star” melaporkan bahawa kerajaan Filipina tidak pernah melepaskan Sabah dan telah melantik sepasukan peguam untuk mengkaji tuntutannya ke atas Sabah.

Kerajaan Filipina berpendapat masih mempunyai hak untuk membawa tuntutan ini ke Mahkamah Keadilan Antarabangsa kerana meskipun kewujudan Kesultanan Sulu tidak diiktiraf oleh kerajaan Filipina namun kedaulatan Kesultanan Sulu telah dipindahkan kepada kerajaan Filipina. Ini kerana menurut mereka, Kepulauan Sulu merupakan sebahagian daripada negara Filipina.

Sehingga kini kerajaan Filipina dan keturunan Sultan Sulu percaya bahawa Sultan Sulu iaitu Sultan Jamalul Azam hanya memajak Sabah tanpa menyerahkan hak kedaulatan Sultan Sulu kepada Overbeck danDent berdasarkan terjemahan teks Perjanjian 1878 versi Amerika Syarikat.





13

Malaysia pula berpendapat Sultan Sulu telah menjual Sabah dengan menyerahkan hak kedaulatan Sultan Sulu kepada Overbeck dan Dent berdasarkan teks terjemahan versi British - Dr. Nordi Achie,” Sejarah Malaysia UMS, Tragedi 923 – Pencerobohan berdarah tentera Sulu di Lahad Datu”, Utusan Borneo.

Sekiranya kerajaan Filipina membawa tuntutan ini ke ICJ, Malaysia mempunyai peluang yang lebih besar untuk memenangi kes ini atas dasar:

5.1 Suruhanjaya Cobbold membuat pungutan suara di Sabah dan majoriti penduduk Sabah menyokong pembentukan Malaysia sekaligus menolak untuk bergabung dengan Filipina atau kembali ke pangkuan Sultan Sulu.

5.2 Presiden Macapagal pada 28 Januari 1963 berucap bahawa kerajaan Filipina sendiri telah memberikan hak mutlak kepada penduduk Sabahuntuk menentukan masa depan sendiri.

5.3 Secara Prinsip Keberkesanan, Kesultanan



14



Sulu mahupun kerajaan Filipina telah hilang hak kedaulatan ke atas Sabah kerana kerajaan Filipina tidak pernah mentadbir atau hadir secara fizikal ke atas Sabah.

Sekiranya dilihat kepada fakta sejarah entiti Kesultanan Brunei adalah antara kesultanan yang masih wujud sehingga kini dan lebih mempunyai hak kedaulatan ke atas Sabah. Namun atas dasar menghormati perjanjian yang telah dibuat, Brunei tidak menuntut hak kedaulatan ke atas Sabah kerana mereka turut menerima perlindungan daripada British.


14

5.3 Secara ‘Prinsip Keberkesanan’, Kesultanan Sulu mahupun kerajaan Filipina telah hilang hak kedaulatan ke atas Sabah kerana ia (Filipina) tidak pernah mentadbir atau hadir secara fizikal ke atas Sabah.

Selain itu, sekiranya dilihat kepada fakta sejarah entiti Kesultanan Brunei adalah antara kesultanan yang masih wujud sehingga kini dan lebih mempunyai hak kedaulatan ke atas Sabah. Namun atas dasar menghormati perjanjian yang telah dibuat, Brunei tidak menuntut hak kedaulatan ke atas Sabah kerana mereka turut menerima perlindungan daripada British.





15

66Status Sabah dalam Malaysia

Berdasarkan fakta sejarah Malaysia, Brunei dan Filipina jelas bahawa status Sabah dalam Malaysia tidak boleh dipertikaikan kerana secara perundangan Sabah sah ‘dalam’ Malaysia setelah Sabah bebas daripada penjajah berdasarkan kepada lima piagam pembebasan Sabah seperti berikut:

Piagam PertamaSultan Brunei membuat perjanjian dengan Alfred Dent dan Baron de Overbeck pada 28 Disember 1877.

Piagam KeduaSultan Sulu membuat perjanjian dengan Alfred Dent dan Baron de Overbeck pada 22 Januari 1878.

Piagam Ketiga British memberi kuasa kepada Syarikat Berpiagam Borneo Utara untuk mentadbir Sabah pada 1 November 1881.



16



Piagam KeempatMenandatangani Perjanjian untuk bergabung dengan Sarawak, Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu untuk merdeka daripada penjajahan British pada 9 Julai 1963.

Piagam KelimaPertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu membuat satu referendum dan mengumumkan bahawa majoriti Sabah dan Sarawak mahu menjadi sebahagian daripada Persekutuan Malaysia.

Justeru, berasaskan kepada piagam-piagam ini tiada satu pihak pun termasuklah Sultan Sulu boleh menuntut Sabah.


16

Piagam KeempatMenandatangani Perjanjian untuk bergabung dengan Sarawak, Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu untuk merdeka daripada penjajahan British pada 9 Julai 1963.

Piagam KelimaPertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu membuat satu referendum dan mengumumkan bahawa majoriti Sabah dan Sarawak mahu menjadi sebahagian daripada Persekutuan Malaysia.

Justeru, berasaskan kepada piagam-piagam ini tiada satu pihak pun termasuklah ‘Sultan Sulu’ yang boleh menuntut Sabah.

1616





17

77Kesimpulan

Hakikatnya, sebagai sebuah negara merdeka dan berdaulat yang diiktiraf oleh Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, Malaysia tidak seharusnya tunduk kepada mana-mana kerajaan yang mahu menuntut wilayah yang terdapat di Malaysia, apatah lagi kerajaan tersebut sudah tidak wujud di dunia. Kita juga tidak perlu bimbang kerana undang-undang Malaysia boleh melindungi dan mempertahankan negara dalam hal ini. Tragedi pencerobohan berdarah di Lahad Datu itu adalah ujian buat rakyat Malaysia dan wajar dijadikan iktibar pada masa akan datang.

1717

4

F A K T A S E B E N A R I S U T U N T U T A N ‘ S U L U ’ T E R H A D A P S A B A H

sejarah jelas menunjukkan Sabah sebuah negeri yang berdaulat dalam Malaysia. Menurutnya, kenyataan bahawa Kesultanan Sulu dan Filipina sudah hilang hak kedaulatan ke atas Sabah kepada Malaysia berdasarkan prinsip keberkesanan harus dan wajar diterima dengan hati terbuka oleh pihak-pihak terbabit.

��

17



18



Ramlin Alim, Ketua Bahagian Pemeliharaan Arkib Awam dan Kaji Selidik, Jabatan Arkib Negeri Sabah.

Datuk Datu Tigabelas Datu Zainal Abidin, mantan Pengarah Arkib Negeri Sabah.

Prof. Dr. Ranjit Singh, Pakar Sejarah Sabah dan Sarawak, Universiti Utara Malaysia, Wacana “The Lahad Datu Imbroglio: The Sabah Claim and Beyond”.

Mohd Ariff bin Dato’ Hj Othman, Tuntutan Filipina Terhadap Sabah – Implikasi dari segi Sejarah, Undang-undang dan Politik.

Sumber:





19

Rencana bertajuk ‘Fahami Apa Itu Fakta dan Realiti Sejarah’ dalam New Sabah Times, oleh Prof. Madya Dr. Ismail Ali, Pengarah Universiti Malaysia Sabah Kampus Antarabangsa Labuan.

Rencana bertajuk ‘Tragedi 923 – Pencerobohan Berdarah Tentera Sulu di Lahad Datu’ dalam Utusan Borneo, oleh Dr. Nordi Achie, Pensyarah Kanan Sejarah Malaysia di Pusat Penataran Ilmu dan Bahasa, Universiti Malaysia Sabah (UMS).



20



Kronologi Tuntutan ‘Kesultanan Sulu’ Terhadap Sabah

Abad ke-14 dan ke-15Empayar Kesultanan Brunei memiliki keseluruhan Kepulauan Nusantara.

Abad ke-17 dan ke-18Sebahagian besar wilayah di bahagian utara dan pantai timur Sabah ditadbir oleh Kesultanan Sulu setelah diserahkan oleh Kesultanan Brunei sebagai ganjaran ke atas pertolongan yang diberikan oleh Sulu dalam menyelesaikan perang saudara antara Sultan Muhyiddin dengan Sultan Abdul Hakkul Mubin di Pulau Chermin, Brunei.





21

Abad ke-18 dan ke-19Kesultanan Sulu meluaskan empayar ke Sabah bertujuan mengeksploitasi pelbagai sumber daratan dan marin.

Tahun 1878Dominasi Kesultanan Sulu di wilayah-wilayah jajahannya di Sabah berakhir apabila Sultan Jamalul Alam menyerahkan sendiri wilayah-wilayah tersebut kepada British North Borneo Company melalui perjanjian 1878 berikutan penjajahan Sepanyol ke atas Filipina.

Tahun 1962Sultan Esmail Kiram I menyerahkan surat rasmi kepada Presiden Macapagal untuk meminta bantuan Kerajaan Filipina membantunya menuntut sebahagian wilayah di Sabah bagi pihak Kesultanan



22



Tahun 1966Usaha menuntut hak kedaulatan oleh waris Kesultanan Sulu yang diterajui oleh keluarga Kiram berkubur apabila Presiden Ferdinand Marcos yang menggantikan Presiden Macapagal mengiktiraf secara rasmi bahawa Sabah adalah sebahagian daripada Malaysia.

Tahun 1974Isu tuntutan ke atas Sabah ini semakin kuat apabila Kerajaan Filipina di bawah Presiden Marcos melalui Presidential Memorandum Order 427 telah mengiktiraf semula kewujudan Kesultanan Sulu apabila anak Sultan Esmail Kiram iaitu Datu Mohammad Mahakuttah A. Kiram ditabalkan sebagai Sultan Sulu.





23

Tahun 1977Presiden Marcos mewakili Kerajaan Filipina menarik balik hasrat untuk menuntut Sabah atas semangat ASEAN semasa berlangsungnya Persidangan Kemuncak ASEAN di Kuala Lumpur.

Tahun 1989Usaha menuntut Sabah dihidupkan semula apabila Sultan Jamalul Kiram III mendesak Kerajaan Filipina menuntut Sabah bagi pihak waris Sultan Sulu tetapi tidak dipenuhi oleh Kerajaan Filipina.




2323

9 Februari 2013Sultan Jamalul Kiram III bertindak bersendirian bersama pengikutnya meneruskan tuntutan itu dengan cara yang lebih drastik, menceroboh Sabah dan melakukan kekacauan dan kekejaman yang melanggar peraturan antarabangsa.

23


23


2324


Documents

Fakta Sebenar Isu Tuntutan Sulu Terhadap Sabah