KALP DAMAR SSTEMNE ETKL LALAR

KALP DAMAR SSTEMNE ETKL LALAR

Kalp fonksiyonel olarak sol ve sa kalp olarak ayrlabilir. Bunlarn her biri bir karnck ve bir kulakk iermektedir. Perikardla evrilmi olan kalbin i tabakas epikardiyum adn alr. Miyokard kalp kasdr ve izgili kasa benzer. Kalp kan pompalama grevini, ritmik kaslma ( sistol) ve gevemelerle (diyastol) yapar. Kalp damar sistemi ( kardiyovaskler sistem) kalp, arter ve venlerden oluur. Kalple ilgili rahatszlklar; kalbin kendisi ile (aritmi, kalp yetmezlii, koroner damar tkanklklar= angina pektoris), dolam sistemi ile (arter tkanklklar, venz yetmezlikleri, hipertansiyon) yada riner sistemle ilgili olabilir.

Kalp damar sistemine etkili ilalar u gruplar altnda toplanabilir:

1. Kap yetmezliinde kullanlan ilalar

2. Antiaritmik ilalar

3. Antianginal ilalar

4. Periferik vazodilatrler

5. Antihipertansif ilalar

6. Antihipotansif ilalar

7. Antihiperlipidemik ilalar

8. Kan ve hemopoietik sistem ilalar

9. Diretikler

10. Su-elektrolit dengesi bozukluklarnda kullanlan ilalar

11. Asit-baz dengesi bozukluklarnda kullanlan ilalar

KALP YETMEZLNDE KULLANILAN LALAR

ok sayda kalp ve damar hastalnn son dneminde ortak komplikasyon olarak meydana gelen bir klinik sendrom olan konjestif kalp yetmezliinde, kalp dokularnn gereksinim duyduklar oksijen ve dier maddeleri yeterli derecede tayacak miktarda kan pompalanamamaktadr. Kalp disfonksiyonu, egzersize kar toleransn azalmas, nefes darl, ventrikler aritmi grlmekte, kan akmnn azalmas yannda akcier ve sistemik dolamda konjestiyon ( ar kanlanma) olumakta , kalp debisi dmekte ve ventrikler miyokardnda hipertrofi ( hcre hacmi bymesi ) meydana gelmekte ve akcier konjestiyonu ve dem grlmektedir. Bu arada kalp yetmezliini kompanse etmek iin vcuttaki nrohormonal mekanizmalar faaliyete geer. Sempatik sinir etkinlii artar, damarlarn sempatik tonusu ve adrenal medulladan kateolamin salglanmas artar, plazmada epinefrin ve norepinefrin dzeyi ykselir, taikardi ve periferik damarlarda vazokonstriksiyon grlr. Yetmezlik geliirken kalp debisinin ve buna bal kan akmnn azalmas ve sempatik etkinliin artmas sonucu renin-anjiyotensin-aldosteron mekanizmas da aktive edilir. Renin salglanmas, buna bal olarak anjiyotensin dzeyi ve bbrek st bezi korteksinden aldosteron salglanmas artar, hipervalemi (dolaan kan hacminin ar miktarda artmas) geliir. Hipervalemi renin salglanmasn frenler. Hipervalemiyi kompanse etmek iin antidiretik hormon salgs artar, ancak bu defa da su ve tuz retansiyonu geliir.

Konjestif kalp yetmezliinde kullanlan ilalar (pozitif inotrop etkili ilalar) hemodinamik (Kan basncyla ilgili) bozukluklar ve onlarn sonularn dzeltirler. Bu grup ilalar u alt gruplara ayrlabilirler :

1. Kalp glikozitleri 4. Diretikler

2. Vazodilatr ilalar ve sempatomimetikler 5. ACE inhibitrleri

3. Ksantin trevleri 6. Fosfodiestereaz inhibnitrleri

1. Kalp Glikozitleri (Dijitaller) :

Dijitalis (yksk otu) trlerinden elde edilen glikozitler, kalp adalesinin kaslma gcn arttrp, pozitif inotrop etki gstermektedirler. Kalp debisindeki azalmayla birlikte grlen ve ventrikllerin sistolik fonksiyonunun bozulduu kronik kalp yetmezlii tiplerinin tedavisinde kullanlrlar.

Kalp glikozitleri yapsal olarak iki ksmdan oluurlar. Birinci ksm pozitif inotrop etkiden sorumlu steroit iskeleti tar ve genin veya agikon adn alr. Siklopentanoperhidrofenantren yapsndadr ve uzaysal konformasyonlar U eklindedir. A-B ve C-D halkalar cis, trans eklinde balanmtr. kinci ksm ise eker molekllerinden olumutur, aglikon ksmnn A halkas 3 numaral konumda, -pozisyonunda bulunan hidroksil grubu zerinde tanan bu oligosakkaritler, molekle farmakokinetik zelliini kazandrr.

Kalp glikozitleri aglikonlarndaki deiiklie gre iki snfa ayrlrlar.

1. Kardenolitler : Aglikonun 17 numaral konumuna , -doymam be yeli lakton halkasnn -konumunda balanmasyla oluur.

2. Bufadienoitler : Aglikonun 17 numaral konumuna piron halkas balanmtr.

1.1 Dijitals glikozitleri

Dijitoksin, digoksin ve gitoksin, digitalis trlerinden ekstraksiyonla elde edilen en nemli dijital glikozitlerdir. Aglikonlar bu isimlerin sonuna genin eki getirilerek isimlendirilirler. Dijitalis glikozitleri metabolize olduklarnda aglikonun 3 numaral konumunda bulunan eker gruplarn kaybederler. Ayrca kardenolit yapsnda aglikona sahip glikozitlerde,17 numaral konumda bulunan ,-doymam be yeli lakton halkas doyurulmaktadr.

Doal dijitalis glikozitlerinden farmakokinetik ve biyoyararlanmn gelitirilmesi amacyla, metil digoksin, - ve -asetil digoksin gibi baz yar sentetik trevler hazrlanmtr.

BileikRR

Digoksin+-H-H

Metildigoksin+-CH3-H

Asetildigoksin+-H-COCH3

Asetildigoksin+-COCH3-H

1.2 Strofantus glikozitleri Kardenolit glikozitlerinden olup aglikonun 3 numaral konumundaki -hidroksil grubundan sakkaritler baldr. Aglikonu oluturan strofantidin, g-strofantidin ve strofantidin olmak zere iki tiptir.

1.3 Scilla glikozitleri Bufadienolidler olarak da isimlendirilir. Scilla maritima (ada soan) bitkisinden elde edilirler.

Kalp glikozitlerinin etki mekanizmalar Kalp glikozitleri, kalp adalesinin kaslma gcn arttrr (pozitif inotrop etki), kalp atm frekansn drr (negatif kronotrop etki), uyarm yaylmn zorlatrr (negatif dromotrop etki). Bu aktiviteyi u mekanizmalar ile gsterdikleri dnlmektedir:

Miyokard membranda Na+ ve K+ hareketini dzenleyerek hcre K+ dzeyinin dmesine neden olur.

Miyokard kaslma proteinlerini (aktin ve miyozin) direkt etkiler.

Hcre ii Ca+2 konsantrasyonunu bu iyonun balanma yerlerinden koparak ve hcre iine geiini salayarak artrrlar.

Kalp glikozitleri, Na+ ve K+ iyonlarnn hcre ii ve d dalmlarn dzenleyen tayc ATPaz enzimini (Na+,K+ ATPaz) inhibe ederler.

Kalp glikozitlerinin yap-aktivite ilikileri Kardenolit aglikonu tayan bileikler, bufadienolit aglikonu tayan bileiklerden daha aktiftir. Kardenolitlerdeki be yeli lakton halkasnn almas veya doyurulmas aktiviteyi drr.

Steroit halka sisteminin A-B halkas cis, B-C halkas trans, C-D halkas cis konformasyonda, numaral konumdaki hidroksil grubu ise mutlaka -konumunda olmaldr.

Farmakokinetik zellikleri kyaslandnda, yar sentetik trevlerin absorpsiyon ve eliminasyon hzlar ya/su partisyonlarna bal olarak daha iyi optimize edilmitir.

Kalp glikozitlerinin teraptik ve toksik dozlar arasndaki oran ok kktr. Bu bileiklerin yan etkileri ilacn teraptik etkilerinin iddetlenmesi ile ortaya kar. Dijital zehirlenmesinin en nemli kardiyak belirtisi taiaritmidir. lm nedeni genellikle ventrikler taikardi veya ventrikler fibrilasyondur. Kalp glikozitlerinin dier baz yan etkileri; konfzyon, deliryum, halusinasyon, ba ars, ba dnmesi, uyuukluk, yorgunluk hissidir. Kalp glikozitleri ile meydana gelen tehlikeli aritmilerin tedavisi iin ncelikle ila kesilir, takiben serum potasyum dzeyi llerek uygun dozda KCl verilir. Antiaritmik olarak intravenz lidokoin veya fenitoin uygulanr. Kalp glikozitleri, hipokalemiye neden olan tiyazit grubu, furosemit ve etakrinik asit gibi diretikler veya glkokortikoitlerle etkileerek dijital zehirlenmesine neden olurlar.

2. Vazodilatr ilalar ve sempatomimetikler :

Konjestif kalp yetmezliinin baz trlerinde vazodilatrler tek balarna veya sklkla diretiklerle kombine olarak ve dijitale gerek kalmadan kullanlabilirler. Ayrca akut konjestif kalp yetmezlii tedavisinde kullanlan betamimetik tipteki sempatomimetik ilalar vazodilatr etkilerinin yan sra, miyokard kaslma gcn artrarak pozitif inotrop etki de gsterirler ve dk olan kalp debisini artrrlar.

Dobutamin+ : N-[3-(4-Hidroksifenil)-1-metilpropil]-2-(3,4-dihidroksifenil) etilamin

Dobutamin karacierde ilk gei etkisine uramas nedeniyle sadece intravenz yolla kullanlr. Dobutamin hari dier tm vazodilatr ilalardan, antihipertansif, antianginal, sempatomimetik ve - bloker ilalarn anlatld konulardan da bahsedilecektir.

3. Ksantin trevleri :

Kalp glikozitleri ile yaplan kalp yetmezlii tedavisinde, ksantin trevi bileikler tedaviyi desteklemek amacyla kullanlrlar. Ksantin trevi ilalar ( teofilin ve trevleri) kalp zerine pozitif inotrop etki ile kalp kaslma gcn arttrmaya yardm eder, orta ve yksek dozlarda kalp at hzn arttrr ve koroner arterleri dilate ederler, diretik etkileri de vardr.

BileikR

Teofilin+

1,3-Dimetilksantin-H

Etofilin+

7-(2-Hidroksietil) teofilin-CH2CH2OH

Proksifilkin+

7-(2-Hidroksipropil) teofilin-CH2CHOHCH3

Teofilin+ Sentezi :

4.Diretikler :

Diretik ilalar, nefronlarn belli segmentlerinde reabsorbsiyonu inhibe ederek bbreklerde su ve tuz kaybn arttran ilalardr. Konjestif kalp yetmezliinde meydana gelen demi nlemek iin kullanlrlar. Bu konu daha sonra ayrntl olarak incelenecektir.

5. Anjiyotensin dntrc enzim (ACE) inhibitrleri :

Kaptopril, enalapril, lizinopril ve perindopril gibi ACE inhibitrleri oral olarak dijital ve diretiklere yardmc olmak amacyla konjestif kalp yetmezlii tedavisinde kullanlrlar. Kronik konjestif kalp yetmezlii srasnda gelien renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi hiperaktivitesini anjiyotensin II oluumunu azaltarak dzeltirler. Kalp debisi zerine etkileri orta derecedir, egzersize tolerans arttrrlar, solunumu dzeltirler.

6. Fosfodiesteraz inhibitr kardiyotonik ilalar :

Kalbin pompa performansn, dijitaller gibi miyokard oksijen tketimini fazla arttrmakszn dzeltebilirler. Deiik kardiyak rahatszl olan hastalarda, dier ilalara cevap alnamayan durumlarda ksa sreli tedavi iin kullanlrlar.

Amrinon+ : 5-Amino-3-(3,4-bipiridin)-6(1H)-on

Milrinon+ : 2-Metil-5-siyano-3-(3,4-bipiridin)-6(1H)-on

Mstahzarlar

Digoksin : Digoksine Nativella (Adilna), Digoksin-Sandoz (Novartis)Dobutamin : Debutrex (Lilly), Dobutamin (Abbott), Dobutamin HCl (Filiz Ecza Deposu)

ANTARTMK LALAR

Ritmik kaslmalar yapan kalbin, deiik hastalklara veya baz ilalarn kullanmna bal olarak uyar sisteminin yada uyar-iletim sisteminin bozulmas sonucunda dzensiz almasna aritmi, dzensiz kalp ritmini dzelten ve dzenleyen ilalara antiaritmik ilalar denir. Antiaritmik ilalar etkilerini hcre membranlarndan geen iyon akn direkt veya indirekt olarak dzenleyerek gsterirler. Kalbin fonksiyonunun dzenli grlebilmesi iin iki nemli zellie sahip olmas gerekir ki bunlar otomatisitesi ve ritmik almasdr. Aritmiler otomatisitesinin, impuls retiminin yada iletiminin bozulmas ile ortaya kar.

Ritim bozukluklarn dzelten antiaritmik ilalar genel olarak iki balk altnda incelenir.

1. Taiaritmi tedavisinde kullanlan ilalar

2. Bradiaritmi tedavisinde kullanlan ilalar

1. Taiaritmi tedavisinde kullanlan ilalar :

1.1 Yap spesifik ilalar : Reseptrle kompleks yaparak etki gsterirler. - blokrler bu gruba rnek olarak verilebilir.

1.2 Yap non-spesifik ilalar : Etkilerini miyokard hcre membrannn belli blgelerinde toplanarak gsterirler. Membran yzey basncnda arta neden olarak normal membran komponentlerinin normal biyolojik fonksiyonlarn yapmasn engeller.

Yap spesifik olmayan antiaritmik bileikler lipofiilik zellik tayan aromatik bir halka, iyonize olmu amino grubu ve aromatik halka ile iyonize amino grubunu balayan alkil ara zincirden olumaktadr. Lipofilik aromatik grup, fosfolipidlerin alkil zincirleri ile etkileirler. Ara alkil zinciri hidrojen ba yapabilecek sbstitentler tarken, amino grubu fizyolojik pH da iyonize olabilecek karakterdedir ve anyonik gruplarla etkileir.

Taiaritmik ilalar kardiyak etki potansiyellerine gre; membran stabilize edici ilalar (sodyum kanal blokrleri), -adrenerjik blokrler, aksiyon potansiyelini uzatan ilalar ve seici kalsiyum kanal blokrleri ve dier antiaritmik bileikler olmak zere be grup altnda incelenirler:

1. Sodyum kanal blokrleri Bu grup ilalar membran stabilize edici antiaritmikler veya antifibrilanlar olarak isimlendirilirler. alt gruba ayrlabilirler:

1.1. Kinidin benzeri etkili bileikler Kinidinden baka, ajmalin, prajmallin, ve lorajmalin gibi baz Rauwolfia (indol) alkaloitleri, prokainamit ve dizopramit bu gruba girmektedir.

Kinidinin yksek dozlardaki direkt etkisi zayf antikolinerjik etkisini basklar ve bradikardi ortaya karken, dk dozlarda bunun aksi olur ve taikardi ortaya kar. Kinidin, yan etkileri olduka fazla olan bir ilatr. Yksek dozlarda inkonizm, zellikle intravenz kullanldnda astmatik reaksiyon, hipotansiyon ve dolam kollaps yapabilir.

1.2. zellikle ventrikler taiaritmilerin tedavisinde kullanlan, kinidin ve benzeri bileiklere zt olarak aksiyon potansiyeli sresini ok az etkileyen ilalar Lidokain+: 2-(Dietilamino)-N-(2,6-dimetilfenil) asetamit

Sentezi :

Tokainit+ : 2-Amino-N-(2,6-dimetilfenil) propiyonamit

Sentezi :

Meksiletin+ : 2-[(2,6-Dimetilfenoksi)metil] etilamin

Sentezi :

Aprindin+ : N-[3-(Dietilamino)propil]-N-fenil-2-indanamin

Sentezi :

1.3. Ventrikler prematr atlara ve taikardilere kar kullanlan ilalar:

Flekainit+ : N-(2-piperidilmetil)-2,5-bis (2,2,2-trifluoroetoksi) benzamit

Sentezi :

Lorkainit+ : 1-zopropil-4-[N-(4-klorofenil)-N-fenilasetil] aminopiperidin

Sentezi :

Enkainit+ : 4-Metoksi-N-[2-[2-(1-metil-2-piperidinil)etil]fenil] benzamit

Sentezi :

Propafenon+: 2-[2-Hidroksi-3-(propilamino)propoksi]-3-fenilpropiyofenon

Sentezi :

Morasizin+ : 10-(3-Morfolinopropiyonil)fenotiyazin-2-karbamik asit etil esteri

Sentezi :

2. -Adrenerjik reseptr blokrleri

Bu grupta en ok kullanlan ilalar propranolol ve asebutoldr. Antiaritmik etkilerini iki mekanizma ile gsterirler:

a)Kardiyak -adrenoreseptrleri bloke ederek kateolaminlere miyokardiyal cevabn inhibisyonu.

b)Teraptik dozlarn zerinde kullanld durumlarda membran stabilize edici etkileri.

lk etkileri otomatisitenin basklanmas, kalp at hz ve miyokardiyal kontraksiyonun azalmas ve atriyoventrikler iletim uzamasna neden olur.

Propranolol+ : 1-zopropilamino-3-(1-naftiloksi)-2-propanol

Sentezi :

Asebutolol+ : N-[3-Asetil-4-[2-hidroksi-3-[(1-metiletil)amino]propoksi]-fenil] butanamit

3. Aksiyon potansiyelini uzatan ilalar Bu grupta amiodaron, bretilyum ve stalol bulunmaktadr. Bu bileikler potasyum kanallarnn inhibisyonuna ve repolarizasyonunun yavalamasna neden olurlar. Dier antiaritmiklere cevap vermeyen ventrikler taikardi ve ventrikl fibrilasyonunun tedavisi iin kullanlrlar.

Amiadaron+ : 2-Butil-3-benzofuranil[4-[2-(dietilamino)etoksi]-3,5-diiyodofenil] metanon

Amiadaron benzofuran yapsnda, antiadrenerjik etkileri yan sra antianjinal ve antiaritmik etkileri de gsteren bir bileiktir. Fotosensitivite, hipo ve hipertiroidzm yan etkilerinden bazlardr.

Sentezi :

Sotalol+ : 4-[1-Hidroksi-2-(izopropilamino)etil] metanslfonanilit

Sentezi :

Bretilyum tosilat+ : N-Etil-N-(2-bromobenzil)-N,N-dimetilamonyum p-toluenslfonat

Sentezi :

Kuaterner amonyum trevi adrenerjik nron blokr bir bileiktir. Hipotansif etkisine zamanla tolerans gelimesi nedeniyle antihipertansif kullanm terkedilmitir.

4. Kalsiyum antagonistleri Ca+ iyonunun hcre iine giriini inhibe ederler.Antriyoventrikler dmde iletim hz yavalar.Bu grup ilalar membran stabilize edici etkide gstermektedirler.Bu grubun prototipi verapamildir.Bu grup ilalar antihipertansif bileikler incelenirken tekrar ele alnacaktr.

Verapamil+ : (-[3-[[2-(3,4-Dimetoksifenil)etil]metilamino]propil]-(-izopropil-3,4-dimetoksi fenasetonitril

Diltiazem+ : 3-(Asetiloksi)-5-[2-(dimetilamino)etil]-2,3-dihidro-2-(4-metoksifenil)1,5-benzotiyazepin-4(5H)-on

Bepridil+ : (-[(2-Metilpropiloksi)metil]-N-fenil-N-benzil-1-pirolidinetanamin

5. Dier taiaritmik bileikler

Kalp glikozitleri : Supraventrikler taikardilerde kullanlrlar. r.Digoksin,dijitoksin

Magnezyum : Dijitale bal aritmisi olan hastalarda hipomagnezi durumunda kullanlr.

Otonomik ilalar : Fenilefrin ve metoksamin gibi sempatomimetik etkili vazokonstrktr ilalar yava intravenz injeksiyonla supraventrikler taiaritmilerin tedavisinde kullanlrlar. Bu bileikler kan basncn arttrrlar.2. Bradiaritmi tedavisinde kullanlan ilalar :

Atropin+ : (-(Hidroksimetil)benzen asetik asit 8-metil-8-aza-bisiklo[3.2.1]okt-3-il ester

Solanaceae familyasna ait baz bitkilerden ekstraksiyon yoluyla elde edilir. Parasempatolitik bir ilatr. Atriyoventrikler iletim hznn artmasna neden olur.

zoproterenol+ ve betamimetik etkili dier ilalar Kalpte (-adrenerjik reseptrleri uyararak taikardi olutururlar. Atriyoventrikler iletimi hzlandrrlar ve kalp debisini arttrrlar.

Bileik R1 R2 R3 R4 R5

Efedrin+1-Fenil-2-metilaminopropanol

-H-H-H-CH3-CH3

zoproterenol+1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-izopropilaminoetanol

-OH-OH-H-H-CH(CH3)2

Metaproterenol+1-(3,5-Dihidroksifenil)-2-izopropilaminoetanol

-OH-H-OH-H-CH(CH3)2

Terbutalin+1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-tertbutilaminoetanol

-OH-H-OH-H-C(CH3) 3

Mstahzarlar

Amiodaron : Cordarone (Sanofi-Synthelabo)Asebutolol : Prent (Bayer)Atenolol : Nortan (Sanofi-Synthelabo), Tensinor (A. brahim), Apo-atenol (Biocer)Digoksin: Digoxin-Sandoz (Novartis), Digoksine Nativella (Adilna)Diltiazem: Altizem-SR (Nobel), Dilkor-SR (Ulkar), Dilticard (lsan-lta), Diltizem (Mustafa Nevzat), Kadril-SR (Atabay)Dizopiramit: Norpace (Ali Raif)Efedrin: Efedrin (Haver), Efedrin Arsan (Bilim/Hsn Arsan), Ephedrin (Santa Farma)zoproteronol: Asteral (Gnsa)Kinidin: Longacor (Adilna)Lidokain: Aritmal (Tems)Meksiletin: Mexitil (Eczacba)Propafenon: Rytmonorm (Abbott)Propranolol: Dideral (Sanofi-Dou)Sotalol: Darob (Abbott), Talozin (Adeka)Terbutalin: Bricanyl (Eczacba), Verapamil: Fibrocard L. P.(Galepharma), soptin (Abbott), Ormil (Atabay), Veroptin (Koz la)

ANTANGNAL LALAR

Angina pektoris, gste balayp sol omuz ve sol kola yaylan ani ve iddetli bir ar gsteren bir kalp hastaldr. Kalpteki oksijen sunum ve istemi arasndaki dengesizlik sonucu ortaya kar. Koroner dolam, kalp fonksiyonlarn devam ettirmek iin kalp dokularna kan salamaktadr. Anginal ataklar, kalp dokusuna yeterince kan gelmemesi sonucu ortaya kar. Angina pektoris, atak esnasnda ortaya kan elektrofizyolojik deiikliklere gre iki tiptir :

Klasik angina : Efor anginas da denir. Geici miyokard iskemisinden kaynaklanabilir. Egzersiz veya heyecan sonucu ortaya kabilir.

Varyant angina : Koroner arter spazmna bal olarak miyokardiyal oksijendeki azalmalar sonucu ortaya kar.stirahat halinde grlr. Stabl olmayan angina olarak da adlandrlr.

Anginal hastalklardaki balca risk faktrleri ; sigara, ar kilo, hipertansiyon, hiperlipidemi, diyabet, solunum sistemi rahatszlklar ve psiik bozuklukluklar olabilir.

Antianginal ilalar, angina pektoris proflaksisinde ve tedavisinde kullanlan ilalardr. Bu ilalar, periferik damar direncini drmeleri sonucu kalbin yapt ii azaltarak kalbin oksijen gereksinimini azaltr, miyokardiyal oksijeni arttrrlar. deal bir antianginal ila;

Kalbin kaslmasn azaltarak miyokardn oksijen tketimini azaltmal

Oksijen sunumunu arttrmal

Koroner spazm nlemelidir.

Koroner kalp hastalklarnda kullanlan ilalar balca drt grupta incelenmektedir.

1. Nitrat ve nitritler

2. Kalsiyum kanal blokrleri (kalsiyum antagonistleri)

3. -Adrenerjik reseptr blokrleri

4. Dier ilalar

1. Nitrat ve nitritler :

Polialkollerin nitrik asit veya nitrz asit esterleridir. Bu ilalar damar dz kasnda direkt etkiyle geveme salarlar. Venz dn azaltarak sol ventrikln ykn azaltrlar. Genellikle sublingual uygulanrlar.

Bileik Forml

zoamil nitrit+zopentil nitrit

Nitrogliserin+1,2,3-Propantriol trinitrat

Eritritol tetranitrat+

1,2,3,4-Butantetrol tetranitrat

Trolnitrat+

Trietanolamin trinitrat

Pentaeritritol tetranitrat+2,2-Bis[(nitrooksi)metil]-1,3-propandiol dinitrat

zosorbit dinitrat+

1,4:3,6 Dianhidrosorbitol 2,5-dinitrat

zosorbit-5-mononitrat+

1,4:3,6 Dianhidrosorbitol 2-nitrat

2. Kalsiyum kanal blokrleri (kalsiyum antagonistleri) :

Kalsiyum modlatr, sitoplazma membranndaki zel balanma yerlerine veya reseptrlerine balanarak Ca++ giri ve kn deitirirler. Kasn kaslmas iin hcre uyarldnda, hcre ii Ca++ konsantrasyonu 10-5 Ma ykselir. Ca++ iyon transportu iin kontraktil protein sistemin (miyozin, aktin, troponin, tropomiyozin gibi) aktivasyonu gereklidir. Bunun iin gereken enerji ATPden salanr. ATP hidrolizi iin ise ar oksijen kullanlmaktadr. Bu nedenle kalp damarlarndaki ar kaslma ile Ca++ taanmas ve dolaysyla oksijen kullanm arasnda bir iliki vardr.

Kalsiyum antagonistleri bir taraftan kalp kaslmasn azaltarak aritmiyi dzeltirken, dier taraftan ATP ve oksijen tketimini azaltarak ve kroner damar spazmlarn gidererek iskemik kalp hastalklarnda yarar salar. Bu bileikler ayrca, damar dz kasn da (zellikle koroner, beyin ve bbrek damarlarnda) beslenmeyi dolayl olarak arttrr, skleroz riskini azaltr ve hipotansif olarak rol oynarlar.

Kalsiyum kanal blokrleri balca grupta incelenebilirler:

1,4-Dihidropiridin trevleri

Verapamil+ analoglar

Difenilalkil aminler

1,4-Dihidropiridin trevleri

Bileik R1 R2 R3 R4

Nifedipin+

2,6-Dimetil-3,5-dikarbmetoksi-4-(2-nitrofenil)-1,4-dihidropiridin

srapidin+2,6-Dimetil-3-izopropoksi-karbonil-5- karbmetoksi-4-(2,1,3-benzoksadiazol-4-il)-1,4-dihidropridin

Amlopidin+2-[(2-aminoetoksi)metil]-3-karbetoksi-4-(2-klorofenil)-5-karbmetoksi-6-metil-1,4-dihidropiridin

Felodipin+

2,6-Dimetil-3-karbmetoksi-4-(2,3-diklorofenil)-5-karbetoksi-1,4-dihidropiridin

Nimodipin+

2,6-Dimetil-3-(2-metoksietoksikarbonil)-4-(3-nitrofenil)-5-(izopropoksikarbonil)-1,4-dihidropiridin

Nisoldipin+2,6-Dimetil-3-karbmetoksi-4-(2-nitrofenil)-5-(karbizobutoksi)-1,4-dihidropiridin

Nitrendipidin+2,6-Dimetil-3-karbmetoksi-4-(3-nitrofenil)-5-karbetoksi-1,4-dihidropiridin

Nilvadipin+2-Siyano-3-izopropiloksikarbonil-4-(3-nitrofenil)-5-karbmetoksi-6-metil-1,4- dihidropridin

Yap-aktivite ilikileri :

1,4-Dihidropridin trevleri zerinde yaplan eitli almalarda biyoyararlanm arttrma, etki sresini deitirme ve yan etkilerini en aza indirmeye ynelik yapsal deiiklikler yaplmtr. Bu grup bileikler iin ortaya konan yap aktivite ilikileri yle sralanabilir.

Optimum aktivite iin 1,4-dihidropridin halkasnn gerekli olduu saptanmtr. Etki iin halkann korunmas gereklilii vurgulanmaktadr. Halkann oksidasyon veya redksiyonu aktiviteyi drmektedir.

Nifedipin temel yaps zerinde yaplan en nemli deiiklikler, 3 ve 5 nolu konumlarda bulunan ester fonksiyonu zerinde olmutur. 3. ve 5. konumlardaki ester sbstitentleri 1,4-dihidropiridin aktivite ve seiciliklerini byk lde etkiler. 3. ve 5. konumlarnda farkl ester sbstitentleri bulunan bileiklerin, ayn sbstitentleri tayanlara oranla daha kuvvetli vazodilatr etkiye sahip olduklar gsterilmitir.

Ester fonksiyonunun ail, amit, slfonil, nitril gibi eitli karbonil fonksiyonlaryla yer deitirmesi kalsiyum modlasyonuna neden olan ilalarn ortaya kmasna yol amtr.

2. ve 6. konumlarda kk alkil gruplarnn bulunmas optimum aktiviteye neden olmaktadr. 2,6-Dimetil sbstitsyonu aktivite iin en uygundur. Bununla beraber, alkil grubunun yerine amino, siyano veya formil grubunun getirildii bileiklerde de aktivite grlmektedir.

4. Konumda sbstite bir aril veya heteroaril yaps tayan bileikler idealdir. Bunlarda farkl sbstitentlerin aktivite zerine etkisi incelenmitir. En aktif olanlar.o-sbstite fenil trevleridir.

Sterik faktrlerinde aktivite zerine olduka etkili olduu bildirilmitir. Fenil halkasnn o- ve /veya m- konumlarndan disbstitsyonu aktivite asndan uygundur.

lacn biyoyararlanmn gelitirmek iin 1,4-dihidropiridin yapsna 1 nolu konumdaki azot atomu zerinde durulmu ve bu konumun sbstitent iermemesi gerektii vurgulanmtr.

Verapimil analoglar Bu gruptaki iki bileik verapamil ve galopamil, rasemat ekilde hazrlanr. Dz kas hcrelerinde ve kalp iletim sistemi hcrelerinde Ca++ un hcre iine giriini engellerler. Sonuta vaskler dz kas tonusu ve periferik damar direncini azaltrlar. Supraventrikler aritminin yan sra tansiyon tedavisinde de kullanllar vardr.

R = -H : Verapamil+ : (-[3-[[2-(3,4-Dimetoksifenil)etil]metilamino]propil]-(-izopropil-

3,4-dimetoksi fenasetonitril

R = -OCH3 : Galopamil+: (-[3-[[2-(3,4-Dimetoksifenil)etil]metilamino]propil]-(-izopropil-

2,3,4-trimetoksi fenasetonitril

Sentezleri :

Difenilalkilaminler

Kalsiyum antagonist aktivite gsteren bu bileikler, amin yaps ierirler. skemik kalp hastalklarnda ikinci tercih edilen ila grubunu olutururlar. Koroner sklerozlu hastalardaki etkileri phelidir.

R= -C6H5 : Fendilin+ : N-(1-Feniletil)-3,3-difenilpropilamin

R= -CH2C6H5 : Prenilamin+ : N-(1-Benziletil)-3,3-difenilpropilamin

Lidoflazin+ : 1-[4,4-Di-(4-fluorofenil)butil]-4-[(2,6-dimetilanilinokarbonil)metil] piperazin

Sentezi :

,

3. - Adrenerjik reseptr blokrleri :

Antianginal olarak kullanlan propranol ve benzeri -adrenerjik reseptr blokrlerine Adrenerjik ilalar konusunda deinilmitir.

4. Dier ilalar :

Bu grup bileikler yapsal ynden birbirine benzemeyen fakat kalp damarlar zerine geniletici etkisi olan bileiklerdir. Genelde reseptrlerinde, adenozin konsantrasyonu zerine etki gsterirler veya karbokromen gibi ya asidi ykmn nleyerek glukoz dzeyini ykseltirler. Bunlar hidrofil ve hidrofob merkez arasndaki belli uzakl koruyarak katyon olutururlar. Bu katyon memmbrann temel yapsna afinite gsterir. Non spesifik koroner dilatr bileikler, adenozin potansiyelize edici olmalarnn yan sra, yksek dozlarda trombosit agregasyon inhibitr olarak da etki gsterirler ve skleroz riskini azaltrlar.

Dipiridamol+: 2,6-Bis[dietanolamino]-4,8-dipiperidinopirimido[5,4-d] pirimidin

Sentezi :

Karbokromen+ : 3-(2-Dietilaminoetil)-4-metil-7-(karbetoksi-metoksi) kumarin

Dilazep+ : 1,4-Bis[3-(3,4,5-trimetoksibenzoiloksi)propil]perhidro-1,4-diazepin

Hekzobendin+ : N,N-Dimetil-N,N-bis[3-(3,4,5-trimetoksibenzoiloksi)propil]etilendiamin

Hekzobendini HCl tuzu eklinde kullanlr. Ptatelet agregasyonu zerinde de etkilidir.

Sentezi :

Diltiazem+ : (+)-Cis-5-[2-(Dimetilamino)etil]-2,3-dihidro-2-(4-metoksifenil)-3-asetoksi-4-

okso-1,5-benzotiyazepin

Diltiazem L kanallar araclyla dz kas hcrelerine transmemebran kalsiyum giriini doza bal olarak inhibe eden kalsiyum kanal blokr bir ilatr. skemik kalp hastalklarnn tedavisinde HCl tuzu eklinde kullanlr. Periferik arterleri geniletir. Antiaritmik zellii de bilinmektedir. Oksijen tketimini ve kalbin ykn azaltr.

Sentezi :

Mstahzarlar

Amlodipin : Amlodis (Eczacba), Biocard (Fako), Monovas (Mustafa Nevzat), Nipidol (Biofarma), Norvadin (Abdi brahim), Norvasc (Pfizer), Vazkor (Deva)Diltiazem : Altizem (Nobel), Diltizem (Mustafa Nevzat), Kadril (Atabay), Kardizem (Deva), Dipiridamol : Drisentin (Sanovel), Kardisentin (Biokem), Rombosit (Fako) Felodipin : Plendil (Eczacba)Galopamil : Procorum (Knoll)Nitrogliserin : Deponit (Adeka), Nitril (Nobel), Nitrodisc (Ali Raif) sradipin : DynaCirc (Bayer)zosorbit dinitrat : soket (Adeka), somack (Abdi brahim), sordil (Fako), Nitofix (Nobel), Sorbid (brahim Ethem)zosorbit mononitrat : Elentan (Adeka), Monodur (Eczacba)Nifedipin : Adalat (Bayer), Kardilat (Fako), Nilvadipin : Nilvadis (Eczacba)Nimodipin : Nimotop (Bayer)Nisoldipin : Syscor (Zeneca)Nitrendipin : Baypress (Bayer), Nitrensin (Biofarma), Kardipin (Atabay)Verapamil : sopamil (brahim Ethem), Ormil (Atabay), Veroptin (Biokem)PERFERK VAZODLATRLER

Periferik bozukluklar, skleroz plaklar veya spazm nedeniyle tkanmasna baldr. Periferik vazodilatrler, beyin ve periferdeki damarlar genileten ilalardr. Etkilerini damar dz kas tonusunu azaltarak veya periferik ve serabral kan akmn arttrarak gsterirler. Hipertansiyona neden olmalar sebebiyle angina pektoris ve koroner trombozda kullanmlar kontrendikedir.

deal bir periferik vazodilatr ila ;

Salam damarlar zerine etki etmemeli

Kalp debisini azaltmamal

Kan basncn drmemeli

skemik dokuda oksijen tketimini azaltmal

Oral yoldan etkili olmaldr.

Periferik vazodilatrler etki mekanizmalarna gre yle snflandrlabilirler.

1. Direkt etkili vazodilatrler

2. -Adrenerjik reseptr antagonistleri

3. Kalsiyum antagonistleri

4. Adrenerjik nron blokrleri

5. -Adrenerjik reseptr blokrleri

6. Deiik yaplardaki ilalar

Piperazin trevleri

Prostaglandin trevleri

Ergot trevleri

Ksantin trevleri

Dier ilalar

1. Direkt etkili vazodilatrler :

Bu grup ilalar, damar dz kasnn yan sra dier dz kaslar da gevetirler ve antiantispazmodik etkilidirler. Musklotrop vazodilatrler olarak ta anlrlar. Bu grup ilalardan Eritril nikotinat ve inozitol nikontinat periferik damar hastalklar ve Raynaud hastalnn ( Kardiyovaskler sistemin el ve ayak parma gibi belli blgelerinde artm kaslmayla karakterize bir hastalktr. Baz durumlarda burun ve dilde de grlmektedir. Sonuta oluan vazospazm, ar meydana getirmektedir.) tedavisinde kullanlr.

Bileik Forml

Bametan+

1-(4-Hidroksifenil)-2-butilaminoetanol

Siklandelat +3,3,5-Trimetilsikloheksil mandelat

Nikotinil alkol+3-Hidroksimetilpiridin

Alminyum nikotinat+

Nikotinik asit alminyum tuzu

Eritril nikotinat+

1,2,3,4-Butantetraol tetranikotinik asit

nozitol nikotinat+

1,2,3,4,5,6-Siklosiklohekzanhekzaol hekzanikotinat

Bametan+ Sentezi :

Nikotinil alkol+ Senezi :

Nikotinil alkol bir prodrugtr. Vcutta eitli oksidazlarla nikotinik aside metabolize olarak etkisini gsterir. Periferik vazodilatr etkisi bilinmektedir. Cilt dkntleri, bulant, kusma ve hipotansiyon yan etkileridir. Tartarat tuzu eklinde kullanlr.

Siklandelat+ Sentezi :

2. -Adrenerjik reseptr antagonistleri :

Bu grup ilalar, 2-adrenerjik reseptrlerde seici antagonist etki gsterirler. Etkileri zellikle izgili kaslarda daha belirgindir. Bu grup ilalardan Bufenin, damar dz kasnda -adrenerjik reseptrleri antagonize ederek etkisini gsterir. kulan dolam bozukluklarnn tedavisinde de kullanlmaktadr.

Bileik Forml

fenprodil+

2-(4-Benzilpiperidino)-1-(4-hidroksifenil)propanol

Bufenin+

N-[2-Hidroksi-2-(4-hidroksifenil)-1-metiletil]-1-metil-4-fenilbutil amin

Bufeniyot+

N-[2-Hidroksi-2-(3,5-diiyodo-4-hidroksifenil)-1-metiletil]-1- metil-4-fenilbutil amin

fenprodil+ Sentezi :

3. Kalsiyum antagonistleri :

Kalsiyum kanal blokaj ile arteriyol dz kaslarda geveme yaparak vazodilatr etki gsterirler. Bu grup bileiklerden sinnarizin ve flunarizin kalpten ok periferik damarlar zerinde vazodilatr etki yaparlar. Antihistaminik zellikleri de vardr.

R= H : Sinnarizin+ : 4-Benzhidril-1-sinnamil piperazin

R= F : Flunarizin+ : 4-(4,4-Difluorobenzhidril)-1-sinnamilpiperazin

4. Adrenerjik nron blokrleri :

Bu grupta yer alan rezerpin, guanetisin ve Metildopa gibi bileiklere antihipertansif ilalar ksmnda deinilecektir.Bu grup ilalar, zellikle Raynaund hastalnda endikedir.

5. -Adrenerjik reseptr blokrleri :

-Adrenerjik reseptr bakmndan zengin damar yataklarnda etki gsteren ilalardr. Raynaud hastal ve perniyoda ( souk neticesi vcut ssndaki dme sonucu ortaya kan vazospastik bir rahatszlktr.) etkilidirler. Fenoksibenzamid bu grubun en nemli yelerindedir ve adrenerjik ilalar ksmnda bahsedilmitir.Bu gruba bir baka rnek timoksamindir.

Timoksamin+ : 1-Asetoksi-2-metil-4-(2-dimetilaminoetoksi)-5-izopropilbenzen

Sentezi :

5. Deiik yapda ilalar :

Piperazin trevleri Bu grup ilalardan piribedilin Parkinson hastalnda kullanld bildirilmektedir.

Piripedil+: 1-(3,4-Metilendioksibenzil)-4-(2-primidil)piperazin

Sentezi :

Prostaglandin trevleri : zellikleRaynaud hastal, Buerger hastal (Tromboangitis obliterans : Kk arter ve venlerde iltihabi deiiklikler sonucu damar duvarnn kalnlamas ve damarn daralmas ile kan akm ve doku beslenmesi engellenir. iddetli ar ve bacaklarda nekroz ortaya kar) ve periferik arter hastalklarnn tedavisinde kullanlmaktadrlar.

Ksantin trevleri : Periferikvazodilatr olarak kullanlan ksantin trevlerinden pentoksifilin, kan viskozitesini azaltarak kann ak zelliklerini deitirir.Raynaud hastal ve iskemik ataklarda kullanlr.Antihipertansif ilalarn etkisini potansiyelize eder.

Ksantil nikotinat+7-(2-Hidroksi-3-[N-(2-hidroksietil)-N-metilamino]propil)teofilin nikotinat

Pentoksifilin+1-(5-Oksohekzil)-3,7-dimetilksantin

Pentifilin+1-Hekzil-3,7-dimetilksantin

Ksantil nikotinat+ sentezi :

Periferik ve serebral hastalklarn yan sra hiperlipedimi tedavisinde de kullanlr.

Pentoksifilin+ sentezi :

Pentifilin+ sentezi :

Dier ilalar Pek ok deiik yapda periferik vazodilatr ila bulunmaktadr. rnein betahistin, histamine benzer etkiye sahiptir. Buflomelid, platelet agregasyonunu inhibe eder ve serebrovaskler hastalklarda ergot alkaloidlerinden daha etkilidir. Naftidrofuril ise Alzheimer hastal ve akut felte kullanlmaktadr.

Bensiklan+1-Benzil-1-(3-dimetilaminopropiloksi)sikloheptan

Betahistin+2-(2-Metilaminoetil)pridin

Buflomedil+4-(1-pirolidinil)-1-(2,4,6-trimetoksifenil)butanon

Butalamin+5-[(2-Di-n-butilaminoetil)amino]-3-fenil-1,2,4-oksadiazol

Siklonikat+3,3,5-Trimetilsiklohekzil nikotinat

Suloktidil+1-(4-izopropiltiyofenil)-2-oktilaminopropanol

Setiedil+2-(Hekzahidro-1H-azepin-1-etil)etil- -siklohekzil-3-tiyofen asetat

Sildenafil+1-[[3-(4,7-Dihidro-1-metil-7-okso-3-propil-1H-pirazolo[4,3-d]primidin-5-il-4-etoksifenil]slfonil]4-metilpiperazin

Vardenafil+2-[2-Etoksi-5-(4-etilpiperazinilslfonil)fenil]-5-metil-7-propil-3H-imidazo[5,1-f]-1,2,4]-triazin-4-on

Sildenafil sentezi :

MstahzarlarBensiklan: Angiodel (Organon)Betahsitin: Betaserc (Eczacba), Vasoserc (Abdi brahim)Flunarizin: Sibelium (Eczacba)nozitol hekzanikotinat: Hexanisit (brahim Ethem)Ksantil nikotinat: Coplan (Bilfar)Naftidrofuril: Praxilen (lsan)Nikotinil alkol: Ronical (Rosche)Pentoksifilin: Azupental Retard (Eba), Pentox (Abdi brahim), Trentilin (Santa Farma)Piribedil: Trivastal (Servier)Siklandelat: Siklospazmol (Organon)Sildenafil: Viagra (Pfizer), Sildegra (Fako), Vigranda (Eczacba)Sinnarazin: Sefal (Nobel)Vardenafil: Levitra (Bayer)ANTHPERTANSF LALAR

Hipertansiyon , sistemik arteriyal kan basncnn ykselmesi olarak tanmlanabilir. Hipertansiyon inmelerin en temel nedenidir; koroner arter hastalna yol aar , sonuta miyokard infarkts ve ani kalp durmalarna neden olur. Dnya Salk rgt , sistolik basncn 160 mmHg , diastolik basncn 95 mmHg y amas durumunu hipertansiyon olarak nitelendirmitir.

Kalp-damar sistemi , fonksiyonel zelliklerine gre dk ve yksek basn sistemi olmak zere 2 ye ayrlr. Tm vcut dolamnn arter ve arteriyoller yksek basn sistemine , vcut pulmoner dolamn ven ve venlleri dk basn sistemine aittir. Kan , kalpten damarlara dzenli olarak pompalanmakla beraber , diyastol srasnda kann akna bir engel olmamaktadr. Bu arterlerin elastik olmasna dayanr. Kalbe yakn arterler , kalbin her bir arpmasn takiben akan kann basncyla gerilmektedir. Bir sonraki diyastol srasnda , arterler daralarak kann ileri doru hareketini salamaktadr. Kann aorta belirli aralklarla pompalanmas basnta dzensizlikler ve hacimde deiikliklere yol aar. Basntaki bu deiiklikler , arteriyal kan basnc deerlerinin saptanmasna olanak salar. Sistol srasndaki maksimum basn sistolik , minimum deer ise diastolik basn olarak bilinir.

Arteriyal kan basncn oluturan temel parametreler ; kalp debisi ve periferik damar direncidir (PDD).Antihipertansif ilalar bu parametrelerden birini yada her ikisini deitirir. Kan basnc mekanizmas feedback mekanizmasyla tanmlanabilmektedir. Kan basnc deeri aorttaki baroreseptrlerle belirlenip MSSde dolam merkezlerine sinir impulslar olarak aktarlr. Dolam kontrol eden mekanizmalar , medulla oblangata ve komu beyin sapnda bulunur. Buradaki vazomotor merkezin aktivasyonu , sempatik tonusun artmasna neden olur , periferik diren ve kalp verimi artar. Sonuta , kan basnc artar. nhibe edici merkezin uyarlmas kan basncnda dmeye neden olur.

Hipertansiyon 2 tiptir :

Esansiyel veya primer hipertansiyon (idiopatik hipertansiyon) : Nedeni bilinmemektedir. PDD ykselmesine baldr.Vcut arln azaltma , tuz kstlamas, sigara , alkol ve yal yiyeceklerden kanma , egzersiz gibi hususlara dikkat edilmelidir.

Sekonder (semptomatik) hipertansiyon : Primer bir hastalk sonucu organdaki patolojik deiiklikler sonucu ortaya kar.

Kan basncn belirleyen mekanizmalar MSS , renin-anjiyotensin sistemi , bbrek sv hacmi ve damardaki lokal olaylardr. Kan basncnn reglasyonu aadaki mekanizmalarla salanmaya allr :

Otonom sinir sistemi merkezi kontrol salanr

Baroreseptr refleks etkilenebilir

Kalp atm hacmi ayarlanmaya allr

Periferik damar direnci ayarlanr

Tuz ve sv hacmi art ayarlanr

Renin-anjiyotensin sistemi dzenlenmeye allr.

Antihipertansif ilalar primer etki yerlerine gre yle snflandrlrlar :

Diretikler

Merkezi sempatolitik ilalar

Adrenerjik nron blokrleri

Adrenerjik reseptr blokrleri

-Adrenerjik reseptr blokrleri

-Adrenerjik reseptr blokrleri

Direkt etkili vazodilatrler

Arteriyel vazodilatrler

Arteriyel ve venz vazodilatrler

Renin-anjiyotensin sistemine etki eden bileikler

Damar dz kasna etkili bileikler

Dier ilalar

1. Diretikler :

Diretikler tek bana kullanldklarnda antihipertansif etki tarlar , ayrca dier antihipertansif ilalara yant arttrrlar. Diretiklerin kan basncn drc etkilerinin mekanizmas ak deildir. Bu ilalar esas olarak bbrek tbllerine etkiyle Na+ ve su kaybna neden olurlar ve balangta ekstraseller hacmi ve kalp debisini azaltrlar. Vcutta total Na+ miktarnn dmesi hcre ii Ca+2 deriimini azaltr. Hcreler kontraktil uyarya kar daha direnli hale gelir ve hcre membranndaki reseptrlerin vazokonstriktr uyaranlara ( Noradrenalin , adrenalin , anjiyotensin vb ) afinitesi der.

ndapamit+ : 3-(Aminoslfonil)-4-kloro-N-(2,3-dihidro-2-metil-1H-indolil) benzamit

Tiyazit benzeri antihipertansif etkisi olan diretik bir ilatr. Mono hidrat eklinde dier antihipertansif ilalarla kombine olarak kullanlr.

Sentezi :

2. Merkezi Sempatolitik lalar :

Orta ve ar hipertansiyon tedavisinde en temel yaklamlardan birisi sempatik sinir sistemi fonksiyonlarn inhibe eden bir ajan kullanmaktr. Santral etkili sempatolitikler SSS ye kolayca geerler ve 2- reseptrleri uyarrlar ; periferik sempatik sinir sistemine giden vazokonstriktr tons inhibe ederek etki olutururlar. Kan basncn drmenin yan sra kalp hzn azaltrlar.

2.1. Metildopa ve benzerleri :

Metildopa+: S (-) -3-(3,4-Dihidroksifenil)-2-metilalanin

Metildopa dopa dekarboksilaz enzimi ile metabolizasyona urayarak metil dopamin ve -metilnorepinefrine dnr. Oluan metabolitler gerek nrotransmittere ( norepinefrine ) benzer etki yaratarak antihipertansif etkiye neden olmaktadr. Metildopa vaskler direnci drr. Etil esteri ila olarak tedaviye girmitir.

Sentezi :

Rilmenidin+: N-(Disiklopropilmetil)-4,5-dihidro-2-oksazolamin

Hafif ve orta iddette esansiyel hipertansiyon tedavisinde kullanlr.

Sentezi :

2.2. madazolin trevleri :

MSSde -reseptr etkili olan imidazolin trevi ilalar , daha ok 2-adrenoreseptr agonisti olup beyinde vazokonstriktr uyarlar inhibe ederler. Bu ilalar , kardiyak verim ve periferik direnci drrler. Bu etkileri ile antihipertansif olmalar yannda , gz ii basncn azalttklar iin glokom tedavisinde de kullanlrlar. Ayrca migren ile opiyat , alkol , benzodiazepin ve sigara brakma tedavisinde de kullanlrlar.

midazolin trevi antihipertansif ilalar aadaki temel yapy tarlar.

Bileik Kimyasal sim R

Klonidin+

2-[2,6-Diklorofenil)amino]-2-imidazolin

Tolonidin+

2-(2-Kloro-4-metilfenil)amino-2-imidazolin

Moksonidin+

2-[(2-metil-4-metoksi-6-kloro-5-primidinil)amino]

-2-imidazolin

Tiyamenidin+

2-[(2-Kloro-4-metil-3-tiyenil)amino]

-2-imidazolin

Lofeksidin+

2-[1-(2,6-Diklorofenoksi)etil]-2-imidazolin

Fentolamin+

2-(3-Hidroksifenil)-N-(p-tolil)anilinometil

-2-imidazolin

Klonidin+ Sentezi :

Klonidin, periferik ve merkezi sinir sisteminde ,vazomotor merkezindeki -adrenoreseptrleri uyararak kan basncn dren ksmi agonist bir ilatr. Hidroklorr tuzu eklinde kullanlr. Antihipertansif olarak kullanlnn yan sra migren profilaksisinde teraptik deeri vardr.

2.3 Guanidin yaps tayanlar :

Bu bileikler , her ne kadar klonidinden daha zayf 2 reseptr agonist antihipertansif etkili bileiklerse de nemli avantajlar , periferik etkilerinin hi olmamas ve sadece merkezi 2 reseptr agonist olmalardr.

Guanoksabenz+:1-[(2,6-Diklorobenziliden)amino]-3-hidroksiguanidin

Merkezi etkili bir hipertansif ilatr. Hidroklorr tuzu eklinde kullanlr

Sentezi :

Guanfasin+: [(2,6-Diklorofenil)asetil]guanidin

Merkezi etkili antihipertansif bir ila olup klodine benzer etkiler gsterir. Antihipertansif etkisi byk oranda 2-reseptrleri merkezi olarak uyarmasna baldr; sonuta periferik direnci drr.

Sentezi :

Guanobenz+:[(2,6-Diklorobenziliden)amino]guanidin

Sentezi :

3. Adrenerjik nron blokrleri :

Bu ilalar periferde postgangliyonik adrenerjik sinir ucundan Noradrenalin salnvermesini inhibe eder.bu ilalar esas olarak adrenerjik sinir ucuna aktif , enerji gerektiren , Noradrenalin pompas tarafndan selektif olarak alnr , vezikllerde depolanr ve sinir uyarldnda Noradrenalin yerine salnarak Noradrenalinin sempatik etkilerini nler.

3.1 Rezerpin ve trevleri :

Rezerpin , zellikle tropik blgeler florasnda yaygn olarak bulunan Rauwolfia serpentina kklerinden elde edilen bir alkoloittir. Bitki kklerinin Uzak Douda , uzun yllardan beri psikoz ve hipertansiyon tedavisinde kullanl bilinmektedir. Rauwolfia alkoloitlerinin kan basncn drc zellii olan en nemli bileii rezerpindir. Rezerpinin yar sentetik trevleri ise resinnamin ve sirosingopindir. Bu ilalar diretiklerle beraber orta dereceli hipertansiyon tedavisinde kullanlrlar. Rezerpin , adrenerjik nron blokrdr. Rezerpin ve yar sentetik trevleri , Noradrenalin ve dopaminin vezikllere geri depolanmasn inhibe eder. Bu zellii periferde gsterdii gibi MSSde gsterir.

Rezerpin trevi antihipertansif ilalar aadaki temel yapy tarlar.

Bileik R

Rezerpin+(13,16,17,18,20)-11,17-dimetoksi-18-[(3,4,5-trimetoksibenzoil)-oksi]yohimban-16-karboksilikasit metil esteri

Sirosingopin+(18-[[4-[(etoksikarbonil)oksi]-3,5-dimetoksibenzoil]oksi]-11,17-dimetoksi-yohimban-16-karboksilik asit metil esteri

Resinnamin+(13,16,17,18,20)-11,17-dimetoksi-18-[[1-okso-3(3,4,5-trimetoksifenil)-2-propenil]oksi]-3,20-yohimban-16-karboksilikasit metil esteri

Rescimetol+(13,16,17,18,20)-11,17-dimetoksi-18-[[1-okso-3-(3-metoksi-4-hidroksifenil)-2-propenil]oksi]-3,20-yohimban-16-karboksilik asit metil esteri

Resinnamin+ Sentezi :

3.2 Guanidin trevleri :

Bu gruptaki bileikler , Noradrenalinin vezikllerden boalmasn salar ve sinapslardan geri alnmn inhibe ederler. Ayrca sinirlerde akson membrannda transport mekanizmasn da inhibe ederler.

Bileik Forml

Guanetidin+[2-(Hekzahidro-1(2H)azosinil)etil]guanidin

Guanoksan+[(1,4-Benzodioksan-2-il)metil]guanidin

Debrisokin+1,2,3,4-Tetrahidro-2(1H)-izokinolinkarboksamidin

Guanidin trevi antihipertansiflerin bir ksm aadaki genel yapya sahiptir.

Bileik R R R

Guanoktin+1,1,3,3-Tetrametil-butilguanidin

-H-H

Betanidin+1-Benzil-2,3-dimetilguanidin

-CH3-CH3

Guanoksifen+3-Fenoksipropilguanidin

-H-H

Guanetidin+ Sentezi :

Guanoksan+ Sentezi :

Debrisokin+ Sentezi :

4. Adrenerjik Reseptr Blokrleri :

Bu ilalar periferde adrenerjik sinir sonlanmalarnda efektr organdaki postsinaptik adrenerjik reseptrleri bloke ederek sempatik tonusu inhibe ederler. Etkiledekleri reseptr trne gre 3 grupta incelenirler : 1. -adrenerjik reseptr blokrleri 2. -adrenerjik reseptr blokrleri 3.- ve -adrenerjik reseptr blokrleri.

4.1 -Adrenerjik Reseptr Blokrleri :

-blokrlerin bazlar seici etkili olup etki mekanizmalar tam olarak bilinmemektedir. Periferik damar direncini azaltarak kalp debisini arttrd eklinde grler vardr. Bu etkilerini gsterirken , renin salglanmasn inhibe ettikleri gr arlk kazanmtr. Esansiyel hipertansiyonun tm tiplerine etkili olduklar bulunmutur.etkileri ge balamaktadr. Proplanolol , hem 1-hem de 2-adrenoreseptrlerdeki kateolaminleri antagonize eder. Kalp debisi azalmas sonucu kan basnc der.

4.2 - Adrenerjik Reseptr Blokrleri :

Bu ilalar arteriyol ve venllerdeki 1 reseptrleri bloke ederek arteriyoler rezistans ve venler kapasitans azaltrlar. Bu olay , refleks olarak kalp hz ve plazma renin aktivitesinde arta neden olur. Postral hipotansiyona neden olurlar.

4.2.1 Aminokinazolin yaps tayan ilalar :

Bu bileikler post-sinaptik 1-reseptr blokrler olup , periferik damarlar genileterek antihipertansif etki gsterirler. Presinaptik 2-reseptrleri bloke etmezler. Aminokinazolin yaps tayan antihipertansiflerin genel yaps aadaki gibidir.

Bileik R R

Prazosin+1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)-

4-(2-furoil) piperazin

-H

Terazosin+1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)-

4-(2-tetrahidrofuroil) piperazin

-H

Bunazosin+1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil) hekzahidro-4-(1-oksobutil)-1H-1,4 diazepin

-H

Trimazosin+4-(4-Amino-6,7,8-trimetoksi-2-kinazolinil)-1-[(2-hidroksi-2-metil)propoksikarbonil]piperazin

-OCH3

Doksazosin+1-(4-Amino-6,7-dimetoksi-2-kinazolinil)-4-[(2,3-dihidro-1,4-benzodioksan-2-il)karbonil]piperazin

-H

Prazosin+ sentezi :

Prazosin -adrenerjik antagonisti bir antihipertansiftir. Postsinaptik -adrenoreseptrleri seici ve kompetetif olarak bloke eder. Kan basncnda hzl dmeye neden olur. Damar dz kaslarn geveterek periferik damar direncini azaltr. Arter ve venleri gevetir. Hipertansiyonun tm tiplerinde konjestif kalp yetmezliinde ve Raynoud hastalnda kullanlr.

4.2.2 ndol yaps tayanlar :

ndoramin+ : 3-[2-(4-Benzamidopiperidino)etil]indol

ndoramin 1-adrenoreseptr blokr bir ila olup , hipertansiyon tedavisinde hidroklorr tuzu eklinde kullanlr. Postsinaptik 1-reseptrler zerine seici ve kompetitif olarak etki gsterir. Ayn zamanda histamin H1 reseptrlerinin kompetitif antagonistidir. Seratonin ve norepinefrin uptake inhibitrnn zayf antagonisti etkiye de sahiptir.

Sentezi :

5. Direkt etkili vazodilatrler

5.1. Arteriyel vazodilatrler :

Esas olarak arteriyel dz kasnda direkt etkiyle gevemeye neden olarak sistemik damar direncini drrler. Arteriyel direncin ve dolaysyla kan basncnn dmesi baroreseptr araclkl refleks sempatik yant ve renin-anjiyotensin-aldosteron sistemini devreye sokar. Bu kompansatuvar yant vazodilatrlerin antihipertansif etkisini azaltr. Bu nedenle bu ilalar kompansatuvar yant inhibe eden dier antihipertansiflerle kullanlmaldr.

Hidralazin+:1-Hidrazinoftalazin

Hidralizin , periferik damar direncini azaltarak etkisini gsterir. Arterlerde dilatasyon yapc etkilerine karn vnz damarlarn tonusu zerine etkisi yoktur. Hidralizin ve analoglar mutlaka diretik ve blokrlerle takviye edilmelidir. Diretiklerle birlikte konjestif esansiyel hipertansiyon tedavisinde etkilidirler.

Sentezi :

Dihidralazin+:1,4-Dihidrazinoftalazin

Bilinen ilk antihipertansif ilalardandr. Direkt etkili bir vazodilatrdr. Hidralazin gibi periferik damar direncini azaltarak etki gsterir. Hidroklorr ve slfat tuzu eklinde kullanlr.

Sentezi :

Minoksidil+:2,4-Diamino-6-piperidinoprimidin-3-oksit

Antihipertansif etkisi 1965 de bulunmutur. Etki bakmndan Hidralizine benzer ancak ondan daha gldr. Damar dz kasn gevetir. Direkt etkili dz kas geveticisidir.

Sentezi :

Diazoksit+:7-Kloro-3-metil-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

Arteriyel dz kaslarda geveme yapar. Damar kasnda ATP ye duyarl potasyum kanallarn aarak etkisini gsterir. Direkt etkisiyle arteriyolleri gevetir.

Sentezi :

5.2 Arteriyel ve venz vazodilatrler :

Sodyum nitroprusiyat+

Na2[Fe(CN)5]NO

Damar dz kasnda ve platetlerde , guanil siklaz aktive ederek platelet agregasyonunu inhibe eder ve vazodilatasyona neden olur. Arter ve venlerde vazodilatasyon yapar.

Kromakalim+: 2,2-Dimetil-3-hidroksi-4-(2-oksopirolidinil)-6-siyanobenzopiran

Renal ve gastrointestinal sistem damar dz kasn gevetir. Antihipertansif olmasnn yannda angina pektoris, kolon sendromu ve broniyal dz kaslarda neden olduu gevemeye bal olarak broniyal astma da kullanm alan bulmutur. Klinik deneme aamasnda olan bir ilatr.

Sentezi :

Pinasidil+: N-Siyano-N-(4-piridil)-N-(3,3-dimetil-2-butil)guanidin

Periferik vazodilatr bir ila olup doza bal kan basnc dmesine neden olur. Ayn zamanda anti aritmik zellikte tamaktadr.

Sentezi :

6. Renin-Anjiyotensin Sistemine Etkili lalar :

6.1 Anjitensin dntrc enzim (ACE) inhibitrleri :

Anjitensinojen , plazmada bulunan 2 globlin yapsnda bir maddedir. ACE , kininaz II veya dipeptidil karboksipeptidaz olarak da bilinir. ACE inhibitrleri , anjiyotensin II oluumunu engelleyerek , kan basncn dorudan etkilerler. Ayrca adrenal bezlerden aldosteron salglanmasn azaltrlar. Vcutta buluna ntral peptidaz enzimi de ACE gibi ilev grr ve peptit hidrolizi yapar. Anjiyotensin II oluturur.Anjitensin II ve III aldosteron salnmn uyarr. Hcre d sv hacmi ve kan basnc artar. Anjiyotensin I , II , III ; kan ve dokularda bulunan anjiyotenazlarn etkisiyle paralanr. Anjiyotensin II , arteriyolleri daraltarak vazokonstriksiyona neden olur. Ayrca anjiyotensin IIden aminopeptidazlar etkisiyle anjitensin III meydana gelir. Renin , anjiyotensinojene etki eder ve anjiyotensin I oluur ; bunun dntrc enzimle reaksiyonu sonucu anjiyotensin II oluur. Anjiyotensin Iin pesr etkisi olmad halde anjiyotensin II presr etkilidir.

Aada baz ACE inhibitr ilalar verilmitir ;

Bileik Forml

Kaptopril+

(2S)-1-(3-merkapto-2-metilpropiyonil)-L-pirolin

Enalapril+

(S)-1-[N-[1-(karbetoksi)-3-fenilpropil]-L-alanil] -L-pirolin

Lizinopril+

(S)-1-[N2-(1-karboksi)-3-fenilpropil-L-Lizil] -L-pirolin dihitrat

Silazapril+

(1S,9S)-9-[[(S)-1-karboksi-3-fenilpropil]amino] -oktahidro-10-okso-6H-piridazino[1,2 a] [1,2]diazepin-1-karboksilik asit 9-etil ester

Trandolopril+

[2S-[1[R*(R*)],2,3a,7a]] -1-[2-[[1-(etoksikarbonil)-3-fenilpropil]amino]-1-oksopropil]oktahidro-1H-indol-2- karboksilik asit

Kuinapril+

[3S-[2[R*(R*)],3R*]]-2-[2-[[1-(etoksikarbonil)-3-fenilpropil]amino]-1-oksopropil]-1,2,3,4-tetrahidro-3-izokinolin karboksilik asit

Ramipril+

[2S-[1[R*(R*)],2,3,6]] -1-[2-[[1-(etoksikarbonil)-3-fenilpropil]amino]-1-oksopropil]oktahidrosiklopenta[b]-pirol-2-karboksilik asit

Benazepril+

[S-(R*(R*)]-3-[[1-(etoksikarbonil) -3-fenilpropil]amino]-2,3,4,5-tetrahidro-2-okso-1H-1-benzazepin-1-asetik asit

Temokapril+

[2S-[2,6(R*)]]-6-[[1-(etoksikarbonil) -3-fenilpropil]amino]tetrahidro-5-okso-2-(2-tienil)-1,4-tiyazepin-4(5H)-asetik asit

Fosinopril+

[1[S*(R*)],2,4]-4-sikloheksil-1-[[[2-metil-1- (1-okso-propoksi)propoksi] (4-fenilbutil)fosfinil]asetil]-L-pirolin

Perindopril+

[2S-[1[R*(R*)],2,3a,7a]] -1-[2-[[1-(etoksikarbonil)-butil]amino]-1-oksopropil]oktahidro-1H-indol-2-karboksilik asit

Alacepril+

(S)-N-[1-[3-(asetiltiyo)-2-metil-1-oksopropil] -L-pirolil]-L-fenilalanin

Moeksipril+

2-[2-[[1-(etoksikarbonil)-3-fenilpropil]amino]-1-oksopropil]-1,2,3,4-tetrahidro-6,7-dimetoksi-3-isokinolin karboksilik asit

Kaptopril+ Sentezi :

lk bulunan ACE inhibitrdr. Bir n ilatr. Esansiyel ve renal hipertansiyonun yan sra konjestif kalp yetmezliinde kullanlr. Uzun etkili olup periferik damar direncini azaltarak etkisini gsterir.

6.2 Renin inhibitrleri :

Bu gruptaki bileikler , renin oluumunu inhibe ederek , anjiyotensinojen oluumunu azaltrlar.

6.3. Anjiyotensin II antagonistleri :

Bu gruptaki ilalar AT1-reseptrlerini bloke ederek vazodilatasyon , bbrekte su-tuz atlmnda artma , plazma hacminde azalma sonucu kan basncnda dmeye ve anjiyotensinin oluturduu hcresel hipertrofide azalmaya neden olurlar.

Anjiyotensin II antagonistlerinin genel yaplar aadaki gibidir ;

Bileik R

Losartan+

2-Butil-4-kloro-1-[[2-(1H-tetrazol-5-il)[1,1-bifenil]-4-il]metil]-1H-imidazol-5-metanol

rbesartan+

2-Butil-3-[[2-(1H-tetrazol-5-il)[1,1-bifenil]-4-il]metil]-1,3-diazaspiro[4,4]non -1-en-4-on

Kandersartan+

2-Etoksi-1-[[2-(1H-tetrazol-5-il)[1,1-bifenil]-4-il]metil]-1H-benzimidazol -7-karboksilikasit

Valsartan+N-pentanoil-N-[[2-(1H-tetrazol-5-il)[1,1-bifenil]-4-il]metil]-L-valin

Telmisartan+ 4-[[2-n-Propil-4-metil-6-(1-metilbenzimidazol-2-il) benzimidazolil]metil]bifenil-2-karboksilik asit

Losartan+ Sentezi :

AT1 reseptr alt tipi antagonistlerine rnek olarak verilebilir. Kompetetif bir blokrdr.

7. Damar Dz Kasna Etkili Bileikler :

Ca+2 kanal blokr olan bu ilalar antianjinal ve antiaritmik amalarla da kullanlrlar. Damar dz kasnda kaslma intraseller serbest Ca+2 deriimlerine bamldr ve Ca+2un transmembranal hareketlerinin inhibe edilmesi hcre iine ulaan total Ca+2 deriimlerinde dmeye neden olur. Sonuta Ca+2 kanal blokrleri arteriyol dz kasnda L tipi voltaja duyarl Ca+2 kanallarn bloke ederek gevemeye ve PDDde dmeye neden olurlar.

8. Dier ilalar :

Ksantin trevleri, nikotinik asit trevleri, piperazin trevleri, pribedil gibi baz ilalar antihipertansif olarak tedavide kullanlmaktadrlar.MstahzarlarBenazepril : Cibadrex (Ciba), Cibacen (Novartis)Dihidralazin: Adelphan (Ciba) Enalapril: Enapril (lsan), Konveril (Nobel), Renitec (MSD), Vazolapril (Deva), Enelap (Saba)Fosinopril: Monopril (Bristol)Guanetidin: mselin (Ciba)Guanfasin: Estulic (Sandoz)Hidralazin: Apresolin (Ciba)ndapamid: Flubest (Ali Raif), Fludex (Servier), Fludin (Saba), Flupamid (Sanovel), Flutans (Drogsan), Flupamid (Drifen), ndamid (lsan), Sklerosin (Yurtolu), ndapen (Biofarma), ndurin (Sistem)rbesartan: Karvea (Sanofi-Dou)Kandesartan: Atacand (Astra-Zeneca)Kaptopril: Kapril (Mustafa Nevzat), Kaptopril (Deva), Lopril (Squibb)Klonidin: Catapress (Tek), Litansin (Mulda)Kuinapril: Acuitel (Eczacba)Lizinopril: Acerilin (lsan), nhibril (Yurtolu), Rilace (Sanovel), Sinopryl (Eczacba), Sinoretik (Eczacba), Tanstop (Nobel), Uropril (Mustafa Nevzat), Zestoretic (Abdi brahim), Zestril (Abdi brahim)Losartan: Cozaar (MSD), Hyzaar (MSD)Metildopa: Aldomet (Fako), Alfamet (brahim Esat)Moekspril: Univasc (Adeka)Perindopril: Coversil (Servier)Pirazosin: Minipress (Pfizer), Pratsiol (Atabay), Zonpress (Fako), Apo-Prazo (Biocer)Ramipril: Delix (Hoechst)Rezerpin: Adelfan (Ciba), Brinerdin (Sandoz), Bridtab (Eczacba), Hiperal (Eczacba), Serpasil (Ciba), Supres (brahim Ethem), Triserpin (lsan), Hypertens (Best)Rilmenidin: Hyperium (Servier)Silazapril: nhibace (Roche)Sodyum nitroprusiyat: Nipruss (Adeka)Telmisartan: Micardis (Boehringer Ingelheim), Pritor (Glaxo Smith Kline)Terazosin: Hytrin (Abbott)Trandolopril: Gopten (Knoll), Tarka (Knoll)Valsartan: Diovan (Novartis)ANTHPOTANSF LALAR

Hipotansiyon kan basncnn 100 mm Hgnn altnda olmas halidir. Patojenik olarak kardiyak verimin , azalm venz dn bal olarak azalmasdr. Hipertansiyon gibi iki ekli vardr :

Primer hipotansiyon : Otonomik olarak labil tansiyonu olan kiilerde rastlanr. Primer hipotansiyon , eer kiide stres hali varsa tedavi gerektirir. Bu durumda fiziksel egzersiz, masaj, sodyumca zengin beslenme ve kafein ieren iecekler yeterli olmaktadr.

Sekonder hipotansiyon : Primer hastalklar sonucu ortaya kar. Sekonder hipotansiyonun eitli nedenleri vardr.

- Kardiyovaskler kaynakl olabilir. Mitral stenoz, hipovolemi ve kardiyak yetersiz

sonucu ortaya kabilir.

- Nrolojik : Beyin travmalar veya tmr sonucu olabilir.

- Endokrin : Adrenokortikal yetmezlik veya hipotirodizm sonucu geliebilir.

Hipotansiyon, semptomlarna gre yle snflandrlabilir:

Asemptomatik kronik hipotansiyon : Dolam dzenindeki farkllklardan kaynaklanr. Semptom yoktur ve tedavi gerektirmez.

Kronik hipotansiyon :

Ortostatik hipotansiyon : Ba dnmesi , mide bulanmas bulgularn verir. ki tiptir :

- Hiperdiastolik : Kateolamin salglanmasna venz damarlarn yetersiz cevab

sz konusudur.

- Hipodiastolik : Kalp hzndaki deimeler ve sempatik sinir sisteminin yetersiz

reaktivitesi nedeniyle sistolik ve diastolik basnta azalma vardr.

Hipotansiyonun ilala tedavisinde temel amalar unlardr :

Venz dn ve tonusu arttrmak : Bu amala dihidroergotamin kullanlmaktadr. Ortostatik hipotansiyonun hiperdiostalik etkisini azaltr.

Kalbin kontraktilitesini ve periferik direnci arttrmak : Bu amala sempatomimetik ilalar kullanlr.

Sodyum iyonu eliminasyonunu azaltmak : Mineraokortikoitlerin alnmasyla sodyum klorr eliminasyonu azaltlabilir.

Baz antihipotansif ilalar aada verilmitir.

Bileik Forml

Amezinyum metilslfat+4-Amino-6-metoksi-1-fenilpiridazinyum metil slfat

Dopamin+2-(3,4-Dihidroksifenil)etil amin

Gepefrin+1-(3-Hidroksifenil)-2-aminopropan

Metaraminol+1-(3-Hidroksifenil)-2-aminopropanol

Etifelmin+2-Aminoetil-1,1-difenilbuten

Etilefrin+1-(3-hidroksifenil)-2-metilaminoetanol

Midodrin+N-[2-(2,5-dimetoksifenil)]etil re

Metoksamin+1-(2,5-dimetoksifenil)-2-aminopropanol

Epinefrin+

1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-metilaminoetanol

Norepinefrin+1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-aminoetanol

Foledrin+1-(4-Hidroksifenil)-2-metilaminopropan

Sinefrin+1-(4-Hidroksifenil)-2-metilaminoetanol

Dimetofrin+1-(3,5-Dimetoksi-4-hidroksifenil)-2-metilaminoetanol

Etifelmin+ sentezi :

Santral etkiye sahip antihipotansif bir ilatr.

Mstahzarlar

Dopamin : Dopmin (Drogsan), Giludop (F. Frik), Dopamin (Filiz)Epinefrin : Adrenalin (Anonim)ANTHPERLPDEMK LALAR

Lipid bileenlerinin kandaki normal dzeyleri zerine k hiperlipidemi olarak adlandrlr. Hiperlipidemi daha ok plazma trigliserit seviyesindeki ykselmeyi ifade eder.Hiperlipidemi birok kalp damar sistemi hastalklarna yol aar. Hiperlipideminin ortaya k ok deiik nedenlere baldr. Hiperlipideminin en nemli sonularndan birisi olan arteroskleroz, bir lipid metabolizmas hastal olup lipidce zengin oluumlarn (aterom), arter i duvarna yerleerek kan akmn engellemesiyle karakterizedir. Kolesterol ieren atenom oluumunu azaltmak iin kolesterol seviyesini drmek ve yksek dansiteli lipoproteini artrmak eklinde bir yol izlenir.

Hiperlipidemi tedavisinde , lipidce zengin beslenmenin kstlanmas yannda eitli kimyasal yaplara sahip ilalarda kullanlmaktadr. Antilipidemik ilalar etki meknizmalarna gre yle snflandrlrlar:

1.Lipoprotein sentezini azaltan ilalar

1.1.Hidroksimetilglutaril-koenzim A redktaz inhibitrleri

1.2.Fibaratlar

1.3.Nikotinik asit trevleri

1.4. Dier bileikler

2.Lipoprotein katabolizmasn artran ilalar

2.1.Safra asidi balayan ilalar

3. Dier ilalar

3.1.Lipoprotein sentezini azaltan ilalar3.1.1. Hidroksimetilglutaril-koenzim A redktaz inhibitrleriHMGCoA redktaz inhibitor etkiye sahip ilalar, statinler olarak bilinirler. HMGCoA redktaz enziminin bu gurup ilalarla inhibe edilmesi kolestroln karacierde sentezini engeller.

BileikRR

Mevastatin+1,2,3,7,8,8a-hekzahidro-7-metil-8-[2-(tetrahidro-4-hidroksi-6-okso-2H-piran-2-il)etil]-1-naftalenil-2-metilbtirat

HH

Lovastatin+1,2,3,7,8,8a-hekzahidro-3,7-dimetil-8-[2-(tetrahidro-4-hidroksi-6-okso-2H-piran-2-il)etil]-1-naftalenil-2-metilbtirat

HCH3

Simvastatin+1,2,3,7,8,8a-hekzahidro-3,7-dimetil-8-[2-(tetrahidro-4-hidroksi-6-okso-2H-piran-2-il)etil]-1-naftalenil-2,2-dimetilbtiratCH3CH3

Pravastatin+ : 1,2,6,78,8a-hekzahidro-,,6-trihidroksi-2-metil-8-(2-metil-1-oksobtoksi)-1- naftalenhaptanoik asid sodyum tuzu

Atorvastatin+ : 2-(4-florofenil)-,-dihidroksi-5-izopropil-3-fenil-4-(fenilaminokarbonil)- 1H-pirol-1-heptanoik asid

Fluvastatin+: 7-[3-(4-florofenil)-1-(1-metiletil)-1H-indol-2-il]-3,5-dihidroksi-6-heptenoik asit

3.1.2. Fibaratlar

BileikR1R2

Klofibrat+Etil 2-(4-klorofenoksi)-2-metilpropanoatC2H5Cl

Bezafibrat+2-[4-[2-(4-klorobenzamido)etil]fenoksi]-2-metilpropanoik asidH

Fenofibrat+zopropil 2-[4-(4-klorobenzoil)fenoksi]-2-metilpropanoat-CH(CH3)2

Gemfibrozil+ : 5-(2,5-dimetilfenoksi)-2,2-dimetilpentanoik asid

Klofibrat+ Sentezi:

3.1.3.Nikotinik asit trevleri

Nikotinik asid+ : Piridin-3-karboksilik asid

3.2. Lipoprotein katabolizmasn artran ilalar3.2.1 Safra asidi balayan ilalarKolestiramin+

Kolestipol+

3.3 Dier ilalar

Dekstrotiroksin+ : (+) 2-amino-3-[4-(4-hidroksi-3,5-diiyodofenoksi)-3,5-diiyodofenil

propiyonik asid

Mstahzarlar:

Atorvastatin : Ator (Sanovel), Lipitor (Pfizer), Tardan (Abdi brahim)Fenofibrat : Lipanthyl (Padeko), Lipofen (Nobel)Fluvastatin : Lescol (Novartis)Gemfibrozil : Gemfibril (Sistem), Lipogem (Eczacba), Lipos (Mustafa Nevzat), Lopid (Eczacba)Klofibrat : Atrofort (Dou)Kolestiramin : Estramin (Kansuk), Kolestran (lta), Colestid (Upjohn)Lovastatin : Lovagen (Eczacba), Lovakor (Deva), Mevacor (MSD)Nikotinikasit: Niconacid (Wander Pharma)Pravastatin: Marincap (Koak), Omega III (Nutri Farma), Seven Seas Pulse (Abdi brahim)Simvastatin: Lipovas (lsan), Simvakol (Nobel), Zocor (MSD), Zovatin (Eczacba)Dekstrotroksin: Dynothel (Zaman)ANTVARS LALAR

Varis, genileyen, uzayan ve aryan damarlardr.Anste toplar damar sisteminde (hemoroit), erbezlerinde (varikosel) ve midenin az ksmnda oluabilir.Nedeni tam olarak bilinmemektedir.Kaltsal olduu ynnde grler vardr.Cinsiyet hormonlar ile varis arasnda bir iliki olduu ne srlmektedir.Varisin kadnlarda daha sk gzlenmesi buna bir iaretse de tam olarak aklanamamtr.Balca nedeni toplar damarlarda bir zedelenme sonucu ortaya kan trombozlardr.Sperfasiyel, bacak venlerinin dilatasyonu olup ba dokusu zayfl , dem ve atrofi sonucu oluabilir.Ayrca mekanik ve hormonol etkilerlede meydana gelebilmektedir. lgile blgede dolamn aktivasyonu, yrme, hidroterapi, bisiklete binme ve bacak jimnastii yararl olmaktadr.Bu nlemlere ek olarak , antivaris ilalar varisli venlerin tedavisinde kullanlrlar.En yaygn olarak kullanlan ila sodyum moruhattr.Morina balnn karacierinden elde edilir.Varis tedavisinde eskin gibi triterpenik glikozitler kullanabilir.Diretik ilalarnda dem drenaj yaparak ksmen etkili olduklar bilinmektedir.Varis tedavisinde sklkla kullanlan ilalar unlardr:

Benzaron+ : 2-Etil-3-(4-hidroksibenzoil) benzofuran

Sentezi :

Trokserutin+ : 3,4,7-Tris (2-hidroksietil)rutin

Tribenozit+ : Etil-3,5,6-tri-O-benzilglkofuranosit

Polidokanol+ : 3,6,9,12,15,18,21,24,27-Nonaoksanonatriyakontan-1-olCH3(CH2)11(OCH2CH2)9OHMstahzarlarTribenosit : Procto-glyvenol (Novartis)

Polidokanol : Kortos (Embil), Dentinax (Abdi brahim), Aethysklerol (Cem Farma)DRETK LALAR

Diretik ilalar idrar hacmini artran bileiklerdir. Vcuttan su ve tuz almn arttrdklar iin bunlara salretikler de denir. Diretikler, bbrekler zerindeki etkilerine ramen renal ilalar deillerdir. Bbrek hastalklarnn tedavisinde ve bbrek yetmezlii olan hastalarn diyaliz balangcn geciktirmede kullanlmazlar .Aksine bir ok diretik (tiyazitler, potasyum tutucu diretikler) bbrek yetmezliini arttrabilir. Bu nedenle sadece su elektrolit hareketini etkileyen diretikler teraptik olarak kullanlabilir.

Diretikler etki yerlerine gre yle snflandrlabilirler :

Proksimal tbl zerine etkili olanlar

Karbonik anhidraz inhibitrleri

Ksantin trevleri

Ozmotik diretikler

Henle kulpu zerine etkili olanlar

Cival diretikler

Kvrm diretikleri

- Furosemit tipi kvrm diretikleri

- Dier kvrm diretikleri

Distal tbl zerine etkili olanlar

Tiyazit grubu diretikler

Potasyum tutucu diretikler

- Aldosteron antagonistleri

- Sikloamidin trevleri

Diretikler kullanl yerleri yle sralanabilir:

Akut demler

Kronik demler

Hipertoni

Akut ve kronik kalp yetmezlii

Zehirlenmeler bal direz gl

Diabetes insipidus (ekersiz diabet)

Glokom(karbonik anhidraz inhibitrleri)

1. Proksimal tbl zerine etkili olanlar :

1.1 Karbonik anhidraz inhibitrleri :

Karbonik anhidraz, alyuvarlar, renal korteks, gz, santral sinir sistemi, gastrik mukoza ve renal tbllerde bulunan bir enzimdir ve karbondioksidin karbonik aside dnmn katalizler. Oluan karbonik asit ise hidrojen ve bikoarbonat iyonlarna dissosiye olur. Aa kan hidrojen iyonu sodyum ile deierek sodyum tutulmasn salar. Karbonik anhidraz inhidraz inhibitrleri hidrojen oluumunu ve dolaysyla bu deiimi engeller. Sonuta sodyum ve buna bal olarak ta suyun reabsorbsiyonu azalr. Ayrca amonyum oluumu azalrken amonyumun geri emilmesi artar. Slfamoil gruplarnn yapsal benzerlikleri nedeniyle karbonik anhidraz enziminin aktif noktasna balandklar ve bylece meydana gelen enzim inhibisyonu da hidrojenin konsantrasyonunun azalmasna ve sodyum ile bikarbonat iyonlarnn atlmna yol aar.

Karbonik anhidraz inhibitr diretiklerin uzun sreli kullanmnda , idrar ok fazla alkalileir ve vcutta asidoz oluur. Asidoz olutuunda karbonik anhidraz inhibitrleri etkinliklerini kaybederler ve vcutta normal asit-baz dengesi oluana kadar etkisiz kalrlar. Bu nedenle kullanmlar snrldr. Ayrca potasyum kaybna yol aarlar. Karbonik anhidraz inhibitrleri gnmzde nadiren diretik olarak kullanlmakla birlikte glokom tedavisinde ska kullanlmaktadrlar.

Yap aktivite ilikileri :

Aktivite iin yapda slfamoil grubu bulunmaldr.

Slfamoil grubundaki azot atomu nonsbstite olmaldr.

Slfamoil grubunun bal olduu halka aromatik karakter tamaldr.

Aada baz karbonik anhidraz inhibitr ilalar verilmitir.

Bileik Forml

Asetazolamit+

5-Asetilamino-1,3,4-tiyadiazol-2-slfonamit

Metazolamit+

5-Asetilimino-4-metil-2-1,3,4-tiyadiazolidin-2-slfonamit

Etoksazolamit+

6-Etoksibenzotiyazol-2-slfonamit

Diklorfenamit+

4,5-Diklorobenzen-1,3-dislfonamit

Asetazolamit+ Sentezi :

Diklorfenamit+ Sentezi :

1.2. Ksantin trevleri :

Ksantin bir prin trevidir. Kahve ve ay ekstrelerinde bulunan kafein, teofilin, teobramin gibi ksantinlerin diretik olarak kullanmlar ok eskilere dayanr. Bu bileikler , adenozin reseptrlerini bloke ederek bbreklerden renal medullaya doru artan kan akna neden olurlar.

Bileik Forml

Kafein+

1,3,7-trimetilksantin

Teofilin+

1,3-dimetilksantin

Teobromin+

3,7-dimetil ksantin

Teofilin+ ve Kafein+ Sentezi:

1.3. Ozmotik diretikler :

Dk molekl arlkl bileiklerdir. Tam olarak metabolize olamazlar. Balca ozmotik diretikler, mannitol, sorbitol ve izosorbittir. Sorbitol ve mannitol intravenz uygulamadan sonra glomerlden szlrler fakat tbllerde reabsorbe olmazlar. Ozmotik basnlarna bal olarak tbler lmende su tutarlar ve direzi arttrrlar.

2. Henle kulpu zerine etkili olanlar :

2.1. Cival diretikler :

Bilinen ilk diretik ilalardr. Kalomel (HgCl) kullanlan ilk cival diretiktir. Bu ve dier cival diretiklerin absorbsiyonlarnn zayf olmas ve toksik etkileri nedeniyle gnmzde pek kullanlmazlar. Ancak intramskler olarak ok iddetli demlerde kullanlrlar.

Mersalil+: o-[[3-(Hidroksimerkri)-2-metoksipropil]karbamoil]fenoksiasetikasit sodyum tuzu

Merallrit+: N-(-Karboksipropionil) -N-[2-metoksi-3-(teofilin-7-il-merkripropil)]re

2.2. Kvrm diretikleri : Henle kulpunun kan kolunda etki gsterirler. ok etkilidirler. ki alt grupta incelenirler.

Furosemit tipi kvrm diretikleri

Bileik Forml

Furosemit+

4-Kloro-N-(2-furfuril)-5-slfamoilantranilik asit

Bumetanit+

3-(Butilamino)-4-fenoksi-5-slfamoilbenzoik asit

Piretanit+

4-Fenoksi-3-(1-pirolidinil)-5-slfamoilbenzoikasit

Azosemit+

2-Kloro-5-(1H-tetrazol-5-il)-4-[(2-tienilmetil)amino] benzenslfonamit

Dier kvrm diretikleri

Etakrinik asit+

[2,3-Dikloro-4-(2-metilenbutiril)fenoksi]

asetik asit

Etozilin+

2-Karbetoksimetilen-3-metil-5-piperidino-4-tiyazolidinon

Ozolinon+2-Karboksimetilen-3-metil-5-piperidino-4-tiazolidinon

Furosimit tipi kvrm diretiklerinin yap etki ilikileri :

Bir numaral konumda mutlaka karboksilik asit grubu bulunmaldr.

Be numara konumda slfamoil grubu optimal diretik aktivite iin gereklidir.

Drt numaral konumda sbstitent olarak klor, triflorometil, veya fenoksi, alkoksi, anilino, benzil veya benzoil gruplar bulunmaldr.

5-slfamoil benzoik asitlerin iki serisi arasndaki balca fark 2 ve 3 numaral konumlara sbstite olan fonksiyenel gruplarn yapsdr. 5-slfamoil-2-aminobenzoikasit serisinin 2-amino grubundaki sbstitentler son derece snrldr. rnein sadece furfuril, benzil ve tiyenilmetil trevlerimaksimum diretik aktivite gsterir. Dier yandan 5-slfamoil-3-aminobenzoik asitlerin 3-amino grubundaki sbstitentler optimum optimum diretik aktiviteyi bozmayacak ekilde ok geni bir aralkta deitirilebilirler.

Etakrinik ait trevlerinin yap etki ilikileri :

Molekln oksiasetik asit ksm benzen halkasnn bir numaral konumunda bulunduunda optimum diretik aktivite elde edilir.

Keton grubu asit grubuna gre para konumunda olmaldr.

Klor veya metil gibi aktivite edici gruplar keton grubuna gre 3 veya 2 ve 3 numaral konumlarda bulunmaldr.

Alkil sbstitentleri keton grubuna ( konumunda ve 2-4 karbon atomu uzunluunda olmaldr.

ifte ban doyurulmas aktiviteyi azaltr.

Furosemit+ Sentezi :

Piretanit+ Sentezi :

Azosemit+ Sentezi :

Etakrinik asit+ Sentezi :

Etazolin+ sentezi :

3. Distal tbl zerinde etkili olanlar :

3.1. Tiyazit grubu diretikler :

Tiyazitler bisiklik slfonamid trevleridir ve bir tanesi halka sisteminde olmak zere iki tane slfonamit grubu tarlar. Sodyum ve klorr iyonlarnn atlmn arttrrlar. Bu arada potasyum ve magnezyum iyonlar da artarak elimine olurlar. Buna karlk kalsiyum ve fosfat iyonlarnn atlmnda azalma grlr. Kronik tedavide ve metabolik asidoz srasnda etkilidirler.

Yap etki ilikileri :

2. konumda metil gibi kk alkil sbstitentleri olmaldr.

3. konumda lipofilik grup sbstitsyonu diretik etkiyi belirli oranda artrr.

Haloalkil, arilalkil veya tiyoeter sbstitsyonu molekln lipit znrln arttrarak diretik etkinin uzamasn salar.

3. ve 4. konumlar arasndaki ifte ban doyurulmasyla elde edilen dihidro trevlerinde aktivite on kat daha fazladr.

4.,5. veya 8. konumlarda alkil grubu bulunmas diretik aktiviteyi azaltr.

6. konumda klor, brom, trifluorometil ve nitro gibi gruplar aktiviteyi arttrrken metil veya metoksi gibi gruplar aktiviteyi belirgin olarak azaltr.

7. konumda slfamoil grubu mutlaka olmal ve sbstitent tamamaldr.

Bileik R R R

Bentiyazit+

3-[(Benziltiyo)metil]-6-kloro-7-slfamoil-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H

-Cl

Klortiyazit+

6-Kloro-7-slfamoil-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit-H- H-Cl

Hidroklortiyazit+6-Kloro-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H-H-Cl

Metilklotiyazit+2-Metil-3-klorometil-6-kloro-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-CH3-CH2Cl-Cl

Triklormetiyazit+3,3-Diklorometil-6-kloro-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H-CHCl2-Cl

Butizit+3-zobutil-6-kloro-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H-CH2CH(CH3) 2-Cl

Politiyazit+2-Metil-3-[(2,2,2-trifluoroetiltiyo)metil]-6-kloro-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-CH3-CH2SCH2CF3-Cl

Bendroflumetiyazit+3-Benzil-6-trifluorometil-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H

-CF3

Hidroflumetiyazit+6-Trifluorometil-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H-H-CF3

Siklotiyazit+3-(2-Norbornen-5-il)-6-kloro-7-slfamoil-3,4-dihidro-2H-1,2,4-benzotiyadiazin-1,1-dioksit

-H

-Cl

Tiyazit benzeri slfonamit diretikleri :

Bileik R R

Mefrusit+4-Kloro-5-slfamoil-N-metil-N-(tetrahidro-2-metil-2-furfuril) benzen slfonamit

-H

Klopamit+4-Kloro-N-(cis-2,6-dimetilpiperidino)-3-slfamoil benzamit

-H

Klortalidon+2-Kloro-5-(1-hidroksi-3-okso-1H-izoindol-1-il)

benzen slfonamit

-H

Ksipamit+2-Hidroksi-4-kloro-5-slfamoil-N-(2,6-dimetilfenil) benzamit-OH

ndapamit+3-Slfamoil-4-kloro-N-(2,6-dimetil-1-piperidinil) benzamit

-H

Metolazon+Fblokrler

Kuinetazon+7-Kloro-2-etil-1,2,3,4-tetrahidro-4-okso-6-slfamoilkinazolin

3.2. Potasyum tutucu diretikler :

Potasyum tutucu diretikler, aldosteron antagonistleri hari nadiren tek balarna verilebilirler. Tiyazitler veya kvrm diretikleri ile kombine halde kullanlrlar. ki grup altnda incelenirler :

3.2.1. Aldosteron antagonistleri :

Spironolakton ve onun metaboliti olan kanrenon ve potasyum kanrenoat tedavide kullanlr. Bu bileiklerin etkileri ge balar ve uzun srer. Sodyum absorbsiyonunu ve potasyum atlmn azaltrlar.

3.2.2. Sikloamidin trevleri :

Bu grup diretiklerde sikloamidin yaps ieren triamteren ve amilorit toplayc kanalda ve distal tbln son ksmnda sodyum kanallarn bloke ederek etkilerini gsterirler. Ayrca iyon proton deiimini de inhibe ederler.

Amilorit Hidroklorr+:3,5-Diamino-N-(aminoiminometil)-6-kloropirazino karboksamit

monohidroklorr dihidrat

Triamteren+:2,4,7-Triamino-6-fenilpteridin

Sentezi :

MstahzarlarAmilorit HCl: Moduretic (MSD)

Asetazolamit: Diazomid (Sanofi-Synthelabo)

Bumetanit: Bumid (Biokem)

Furosemit: Desal (Biofarma), Foromid (Deva), Urex (Biosel)

Hidroklortiyazit: Accuzide (Pfizer), Aldactazide (Ali Raif), Cibadrex (Novartis), Inhibace Plus (Roche), Konveril Plus (Nobel), Rilace Plus (Sanovel), Sinoretik (Eczacba), Triamteril (Deva), Zestoretic-10 (Abdi brahim)

ndapamit: Coversyl Plus (Servier), Flubest (Ali Raif), Fludex (Servier), Flupamid (Sanovel), ndapen (Biofarma),

Kafein: Adafen (Akdeniz), Dalvorin (Eczacba), Dolviran (Bayer), Spalt (Santa Farma), Klortalidon: Akuadon (Terra), Hypertens (Soylu), Regroton (Novartis)Teofilin: Aminocardol (Novartis), Asthmadol (Bozok), Talotren (Novartis), Teokap-SR (Nobel) Triamteren: Triamteril (Deva)KAN VE HEMOPOETK SSTEME ETK EDEN LALAR

Kan ve hemopoetik sistemi etkileyen ilalar u alt gruplar altnda incelenebilir.

Hemostatik ilalar

Antikoaglanlar

Antitrombositik ilalar

Trombolitik ilalar

Antianemik ilalar

Plazma ve plazma yerine geen maddeler

Su ve elektrolit dengesi bozukluklarnda kullanlan ilalar

Asit-baz dengesi bozukluklarnda kullanlan ilalar

HEMOSTATK LALAR

Hemostatik ilalar, kanamay durdurma amacyla kullanlan bileiklerdir. Koaglanlar olarak da bilinirler. Hemostaz kanamann durmas, trombos ise damar iinde trombus (pht) oluumudur. Hemostaz kan kaybn engellemek iin rol alan mekanizmalarn tmn ifade eder. Bu mekanizmalar, koaglasyon, platelet (trombosit) aktivasyonu, fibrinoliz ve damardan kaynaklanan etkileri iermektedir. Hemostazda trombositlerin balangta damar i yzeyine yapmas gerekleir, ardndan fibrin oluarak kanama nlenmi olur. Fibrinojen, protrombin, tromboplastin (trombokinaz) ve kalsiyum iyonlar nemli phtlama faktrleridir ve tromboplastin dndakiler kanda proenzim olarak dolarlar. Phtlamann iki nemli yn; platelet agregasyonu (trombositlerin kmelemesi) ve fibrin oluumudur.

Hemostatik ilalar sistemik hemostatikler ve lokal olarak kullanlan hemostatikler olarak iki grupta incelenirler.

1.Sistemik hemostatikler :

a) Heparin antagonistleri : Gl bazik maddelerdir. Heparinle kompleks oluturarak onu ntralize ederler. Protamin slfat bu amaca en sk kullanlan ilatr.b) Antifibrinolitik ilalar : Bu grup bileikler, plazminojen aktivitesini inhibe ederek, plazmin oluumunu azaltarak veya plazmin etkisini antagonize ederek etki gsterirler. Aminokaproik asit , aminometilbenzoikasit bu grup ilalardandr. Aprotinin de popipeptid yapsnda plazminin etkisiyle fibrinolizisi nhibe eden, phtlama faktrlerine etki ederek protrombinin trombine dnmesini durduran bir bileiktir.

Aminokaproik asit+: 6-Aminohekzanoik asit

H2N(CH2)5COOH

c) Vitamin K ve analoglar : Phtlama faktrlerinin inaktif durumdan aktif duruma getirilmesi K vitamini ieren enzimlerle olur. Fitamenadion bu grup ilalardandr.Fitomenadion+ : 2-Metil-3-Fitil-1,4-naftakinon

d) Kan bileenleri: Hemofili ve benzer durumlarda replasman iin kullanlan rnler, trombosit bozukluklarnda kullanlan bileikler ve trombosit konsantresi gibi bileiklerdir. Plazma koaglasyon faktrlerindeki eksiklikler kanamaya neden olabilir. Bu gibi durumlarda plazma fonksiyonlar kullanlr.

e) Dier ilalar :

Etamsilat+: 2,5-Dihidroksibenzenslfonik asit dietilamin tuzu

Adrenalon+ : 3,4-Dihidroksi--metilaminoasetofenon

Karbazokrom+ : 1-Metil-3-hidroksi-5,6-indolindion semikarbazonu

2. Lokal hemostatikler Kanama blgesine lokal olarak uygulanan maddelerdir. Koaglasyonu hzlandrrlar. Arter ve venerden kaynaklanan kanamalarda etkisidirler. Jelatin sngeri, oksitlenmi selloz, toz halde yada jelatin sngere emdirilmi olarak kullanlabilen trombin, tromboplastin, %1 adrenalin zeltisi (Sistemik etkileri gz ard edilmemelidir.), ayrca gm nitrat, potasyum alminyum slfat, inkoklorr, potasyun permanganat, ve demir (III) klorr gibi astrenjan bileiklerde kanamalar durdurmak amacyla lokal olarak uygulanabilir.

Mstahzarlar

Aminokaproik asit : Epsamin (brahim Ethem)

Aprotinin: Trasylol (Bayer)Etamsilat: Hemostaz (Yurtolu), Dicynone (Biotek)

Fitomenadion: Konakion (Roche), Libavit-K (Liba)

ANTKOAGLAN LALAR

Kann koaglasyonunu etkileyerek damar ii kan phtlamasn nleyen ilalardr. Kann phtlama zamann uzatrlar. Kronik damar hastalklar, miyokard enfarkts, tromboz ve emboli oluumunu engellemede kullanlrlar. Hemofili, aktif lser, hipertansiyon ve kanama riski olan durumlarda kontrendikedirler. Antikoaglan ilalar, venz tromboz tedavisinde kullanlrlar ama arteriyal trombazda baarszdrlar.

ki grup altnda incelenirler.

1. Direkt etkililer Phtlama faktrleriyle dorudan etkileen bileiklerdir. Bunlar; heparin ve heparinoitler, ankrot, hirudin, kan saklamada kullanlan sitrat tuzlar ve EDTA gibi bileiklerdir.

2. ndirekt etkililer ( Oral antikoaglanlar ) 2.1. Kumarin trevleri Bileik Forml

Dikumarol+3,3-Metilenbis(4-hidroksikumarin)

Etilbiskumasetat+

Etil bis-3,3-(4-hidroksikumarinil) asetat

Varfarin+

3-(-Asetonilbenzil)-4-hidroksikumarin

Nikumalon+

3-(-Asetonil-4-nitrobenzil)-4-hidroksikumarin

Kumaklor+3-(-Asetonil-4-nitrobenzil)-4-hidroksikumarin

Siklokumarol+3,4-Dihidro-2-metil-2-metoksi-4-fenil-2H,5H-pirano-[3,2,c][1] benzopiran-5-on

2.2. ndandionlar

BileikR

Fenindion+2-Fenil-1,3-indandion

-H

Klorindion+2-(4-Klorofenil)-1,3-indandion

-Cl

Bromindion+

2-(4-Bromofenil)-1,3-indandion

-Br

Fluindion+

2-(4-Fluorofenil)-1,3-indandion

-F

Anisindion+

2-(4-Metoksifenil)-1,3-indandion

-OCH3

Fluindarol+

2-(4-Trifluorometilfenil)-1,3-indandion-CF3

Mstahzarlar

Etil biskumasetat : Tromexan (Geigy)Fitomenadion: Konakion (Roche), Libavit-K (Liba)

Heparin: Heparin ( Trfarma), Liquemine (Roche), Nevparin (Mustafa Nevzat)

Varfarin: Coumidin (Eczacba), Orfarin (Drogsan)

ANTTROMBOSTK LALAR

Antitrombositler (antiptaletler) antiagregan ilalardr. Trombus (damar ii pht) oluumunu engellerler. Trombositler, damar endoleline yaparak agregasyona (kmelenme) urarlar. Antiptalet ilalar, zellikle koroner arter hastalklarndaki koruyucu etkilerinden dolay son yllarda zerinde ok durulan ve youn aratrmalar yaplan bir ila grubudur. Bu grubun en nemli ilalar aspirin, slfinpirazon ve dipiridamoldr.

Dipiridamol+: 2,6-Bis[dietanolamino]-4,8-dipiperidinopirimido[5,4-d] pirimidin

Sentezi :

Slfinpirazon+ : 1,2-Difenil-4-[2-(fenilslfinil)etil] pirazolidin-3,5-dion

Sentezi :

Tiklopidin+ : 5-(2-Klorobenzil)-4,5,6,7-tetrahidrotiyeno[3,2-c] piridin

Sentezi :

Ozagrel+ : E 3-[4-(1H-imidazol-1-il metil)fenil-2-propenoik asit

Sentezi :

Aspirin+ :

Sentezi :

MstahzarlarAspirin : Aspirin (Bayer), Alaspin (Liba), Ataspin (Atabay), Babypin (Pfizer), Bebaspin (Deva), Coraspin (Bayer), Ecoprin (Abdi brahim)Dipiridamol: Drisentin (Sanovel), Kardisentin (Biokem), Rombosit (Fako)Slfinpirazon: Anturan (Geigy), Agrelizin (Yurtolu)

Tiklopidin: Agretik (Biokem), Ticlid (Sanofi), Ticlocard (Koak)TROMBOLTK LALAR

Antikoaglan ilalarn kan damarlarnda 72 saatten daha nce oluan trombus zerine etkileri yoktur. Trombolitikler damar iinde oluan trombusu eriten ilalardr. Fibrinolitikler olarak da bilinirler.

Fibrinoliz, phtlama sonucu oluan fibrinin kimyasal paralanmas sonucu, plazmin (fibrinolizin) adl enzimin etkisiyle, phtnn erimesidir. Fibrinolizin nonspesifik bir proteaz olup plazmada plazminojen (profibrinolizin) denen bir prekrsr halinde bulunur. Trombolitikler, endojen plazminojenin fibrinolizine dnmesini uyararak etki gsterirler. Oluan plazmin fibrini paralar. Trombilitik ilalar, protein yapsnda olup enzimatik aktiviteye sahiptirler, ayn zamanda plazma viskozitesini ve eritrosit agregasyonunu azaltrlar. Etki mekanizmalar yledir;

Plazminojen Plazmin Fibrin znr peptit

Plazminojen, 2-antiplazmin, streptokinaz, brinolaz, fibrinolizin, defibratit, alteplaz, retaplaz, anistreplaz, rokinaz trombolitik olarak kullanlan bileiklerdir. Bu ilalarn neden olduu kanamalar, aminokaproik asit gibi fibrinolitik inhibitrleri tarafndan tedavi edilir.

Mstahzarlar Alteplaz : Activase (Genentech)Retaplaz: Rapilysin (Roche)Streptokinaz: Streptase (Hoescht Marinon Roussel)rokinaz: Urokinase (Onko-Kosel), Ukidan (Serono)

ANTANEMK LALAR

Anemi (kanszlk tedavisinde kullanlan ilalardr. Anemi; demir, B12 vitamini, folik asit gibi, eritrositler iin gerekli bileenlerin yetersiz olmas durumunda ortaya kar. Aneminin ortaya knda rol oynayan baz faktrler unlardr:

Kan kaybna bal anemiler : Bunlar akut (yaralanma ve arter ve ven yrtlmalar sonucu ortaya kar) ve kronik ( peptik lser, hemoroit ve hemorajiler sonucu gelien kanamalarn sebep olduu) olabilirler.

Eritrosit yapmndaki yetersizlie bal anemiler, alyuvar yapm (eritropoezis) ile ilgili faktrlerin yetersizliine bal olup, demir eksiklii anemisi, bakr ve kobalt eksiklii anemisi, B12 vitamini eksiklii anemisi, kemik ilii yetmezliine bal anemi ve folik asit yetmezliine bal anemiler gibi eitli alt gruplara ayrlrlar.

Eritrosit paralanmasna bal anemiler (hemolitik anemi)

Eritrositlerin azalm yapm ve artm ykm sonucu ortaya kan anemiler: Hemoglobinopati ( Hemoglobin moleklnn genel yapsnn genetik olarak bozulmas hali) ve talasemi (Akdeniz anemisi) bu gruba rnektir.

Anemi tedavisinde kullanlan ilalar u gruplarda incelenebilir:

Demir eksikliinde kullanlan ilalar : Vcuda demir salayan ve demir eksikliinde kullanlan ilalara hematinik ilalar da denir. Bu amala demir preparatlar kullanlmaktadr.

Megaloplastik anemide kullanlan ilalar : Megaloblast, vitamin B12 ve folik asit yetmezliinde alyuvarlarn normalden daha fazla bymesidir. Bu tip anemide kobalaminler ( Hidroksikobalamin, Siyanokobalamin, Metilkobalamin vs.), lkoverin kullanlr.

Hematopoetik gelime faktrleri : Kemik iliinde projenitr hcrelerin aa kmasn ve bakalamn dzenleyen faktrlerdir. Balca gelime faktrleri; eritropoietin, koloni stimle edici faktr (G-CSF) ve interlkindir.

Mstahzarlar

Demir fumarat : Fersamal (Glaxo), Vi-Fer (Deva)

Demir Glkonat: Ferro-vital (Eczacba)

Demir Hidroksit: Ferrum (Abdi brahim)

Demir Sodyum Edetat: Sytron (Parke-Davis)

Demir Sorbitol: Jectofer (Eczacba)

Eritropoetin: Eprex (Grel), Recormen (. Ethem)nterlokin: Proleukin (Roche)Siyanokobalamin: Ctamen (Glaxo), Dodex (Deva)

PLAZMA VE PLAZMA YERNE GEEN BLEKLER

Kan, dokulara oksijen ve besinlerin tanmas, karbondioksit ve metabolitlerin dokulardan uzaklatrlmas, vcut scakln ayarlama, eitli iyonlarn dengelenmesi gibi fizyolojik rolleri stlenmitir. Normal koullarda kan hacmi sabittir. Hemoraji, kusma, diyare ve dier patolojik durumlarda ayrca, travmalar, yaralanmalar veya cerrahi ilemler srasnda kan hacmi der. Bu durumda kan transfzyonu veya kan bileenleri verilebilir. Kan transfzyonunun alerji, enfeksiyon, hemoliz, kontaminasyon ve immn cevap riskleri nedeniyle ou zaman tam kan yerine kan bileenlerinin verilmesi yolu izlenmektedir. Bu yola plazma, albumin, immnoglobulin, plazma protein fraksiyonlar, alyuvarlar, granlosiler verilebilmektedir. Bu bileikler, antijen ve pirojen tamamal, toksik olmamal, kan viskozitesini arttrmamal, koaglasyon zerine etkili olmamal, kolay sterilize edilebilmeli, dayankl olmal, organlarda ve plazma bileenlerinde harabiyet yapmamal ve atlm tam olmaldr. Plazma rnleri ve yardmc maddeler iki grupta incelenirler:

1. Hipovolemide kullanlan maddeler: Bunlar, kan, plazma ve plazma proteinleridir.

2. Plazma yerini tutan maddeler: Bunlar dekstran, jelatin, fluosol DA, hidroksietil niasta ve tuz zeltileridir (Serum fizyolojik, Ringer, Laktatl Ringer zeltileri ).

Mstahzarlar

Albumin: Albuminar (Farma-Tek), Albumin-LFB (Er-Kim), Human Albumin (Berk), Zenalb (Sodhan)Dekstran: Dekstran 70:Macrodex (Eczacba), Dekstran 40:Rheomacrodex (Eczacba)Hidroksietil Niasta: Plasmasteril (Fresenius), HAES-Steril (Fresenius)Polijelin: Haemaccel (Hoechst)SU ve ELEKTROLT DENGES BOZUKLUKLARINDA KULLANILAN LALAR

Su insan vcudunu oluturan elemanlardan en byk olandr. Vcut svlar, suya geirgen bir hcre zar tarafndan hcre d veya hcre