In~Nazzjon It-Tlieta, 28 ta' Novembru, 2017

18 FEATURE

It-Teatru De Porres (1953-2017) -I-ewwel parti Raymond Miceli

Sitt xhur ilu, preClza­ment fl-24 ta' Mejju ta' din is-sena, it-Teatru De Porles Ii jinsab biswit il­Knisja ta' Gesu Nazzarenu f' Tas-Sliema, fetan il­bibien tiegnu mill-gdid wara Ii kien ilu maghluq ll-il sena skorruti. Kif se naraw f ' dawn l-artikli, kellu stOlja valjata ghal1-ahliar. Beda minn nolma ta' P. Wistin Born OP. Forsi anki rninnabba li mion barra rna jidher xejn specjah, aktar kienu jir­referu gnalih bnala Sala De Porres milli teatru. Gnadda m inn zminijiet sbiC?h u obrajn koroh. Biss, kif se tkunu tistghu taraw, kontribut ta hu wko11.

Ftit storja .... Fil-bidu tas-snin 50, kien

ghaddej ii-process biex jigu kan­onizzat Martin De Porres, patri Dumnikan mill-Peru Ii ghex bejn 1-1579 u 1-1639. Kien gie dikjarat beatu fl-1837, iZda dam 8al-1962 biex gie dikjarat qaddis

Patri Wistin Born (1910-1986), Ii kien involut fil-qasam tax-­xandir, beda kampanja ta' gbir ta' fondi biex ikun jista' jaghmel monument f 'giehu. Bosta rues kienu basru Ii se jaghmel xi stat­wa jew monument. 1zda meta sehhlu jigbor celtu ammont ta' flus, hareg bl-idea Ii jkun aktar ta' gid Ii jaghmel xi haga hajja.­u minn hawn rubtet I-idea ta' sala jew teatru.

L-ewwel gebla L-ewwel gebla ta' dak Ii ghall­

bidu bdew jirreferu ghalih bhala Blessed Martin de Porres Educational Hall tqeghdet fil-5 ta' Dicembru 1953 mill­Provincjal tad-Dumnikani Maltin ta' dak iz-zmien Ii kien Fr Esmond L. Klimeck OP (1895-1983) minn New Zealand. le-eerimonja saret tl-4pm.

Tlestiet u giet inawgurata fit-23 ta' Ottubru 1957. Fil-bidu tas­serata I-iStrauss Amateur

Patri Wistin Born OP

Orchestra daqqet siltiet minn 'The Desert Song' u I-intermezz tal-opra 'Adriana Lecouvrier' . Il­kumpanija drammatika Veritas tellghet tableaux dwar iI-hajj a ta' Martin de Porres. Is-sala tbierket mill-Provinejal, Ii issa kien Fr Thomas Zammit OP (1902-1988) assistit minl?- Fr H. Degabriele OP u Fr P. Bugeja OP. Fost ohrajn sar diskors minn P. Wistin Bom. Is-Sa1a kienet tesa 650 per­suna u kien intqa1Ii ghal dak iz­mien kienet -attrezzata sew.

L-ewwe1 produzzjoni teatrali fiha kienet 'Bonav.entUre' ta' Charlotte Hastings Ii sa,ret minn The Safi Players b'risq iI-Little Sisters of the Poor fit-12, 13 u 14

II-Kor Jesus of Nazareth dirett mimi P. Salv Galea OP

ta' Dieembru, naturalment tal-. 1957. ll-produzzjoni kienet ta' Ralph Mansfield u fost l-attUl; kien hemm Margaret Willsher, Nicky Silk, Joseph Deprio, Ralph Mansfield, Elizabeth Lynch, Pat Hewitson, Keith Ferguson, Alma Batty, Joan Watson, Mavis Bastin u Audrey Baker.

Ftit anqas minn sentejn wara, fis-6 u s-7 ta.' Mejju 1959 ukciU tid-De Porres il-Maleth tellgnet verzjoni bil-Malti ta' dan l-istess xoghol, Ii bil-Malti saret minn 'Lena Ganado.

Dwar attivitajiet u produz­zjonijiet ohra Ii sam fib nitkell­mu aktar 'il quddiem. Biss tajjeb wiehed ikun jaf Ii fl-ewwel snin tad-De Porres, it-Teatru Manoel rna kienx qed jiffunzjona peress Ii kien qed isir xoghol ta' restawr fill biex jinftetan bhala teatru nazzjonali, naga 11 saret f'Dicembru 1960. Kien hemm izda, u kien jintuZa mhux fiit, ir-Radio City fil-Iiamrun.

Xogl1ol ta' restawr FI-1963 id-De Porres ghalaq i1-

bibien tieghu biex sar xoghol ta' restawr u rega' fetan fi Frar 1965. 1nawgurat ·mill-gdid mill-prov-

I

inejal Rev. Seraphin Zarb OP (1899-1976) u tbierek minn Fr Alvarus Camilleri OP, Prijur tal­Kunvent ta' Gesu Nazzarenu. Ghamel diskors P. Wistin Bom, Ii fost ohrajn irringrazzja lill-assis­tent tieghu Fr Karm Zammit kif ukoll numru ta' lajci Ii jaghtu s­sehem taghhom.

Intant fil-bidu tas-sebgmnijiet is-Sala De Porres gieli kienet tinkera ghal ricevimenti ta' tigijiet.

II-Kavallfer Paul Naudi

Xoghol iehor ta' rinnovament sar fuq iI-post, kemm fis-sa1a nnifisha kif ukoll f'faeilitajiet ta' magbha, fis-sajf tal-J979. IJ­Patrijiet Dumnikani avVicinaw lill-Kav. Paul Naudi' (1920-2007) biex, b'mod volontarju, imexxi t­teatru bhal direttur. Accetta Ii jaghmel dan u hatar grupp ta' nies biex jgninuh. Dan il-grupp kien magnmul minn Francis Stivala bhala deputat direttur, Karmen Azzopardi, Rosalene Fenech, Fr L Attard OP u Lino Farrugia . .

F'konferenza tal-anbarijiet 1i saret fiI-25 ta' Settembru 1979,

Paul Naudi enfasizza Ii I-post se jibda jkun uiat biss ghal attivitajiet kulturali, artistiei u drammatiCi. Attivitajiet politiCi mhux se jsiru. Se jkun immexxi bilala progett 'non-profit making' sostnut minn sponsorship. Semma Ii se jibdew isiru xi korsijiet. Se jkun ukoll il­post fejn l-Atturi Theatre Group itellghu I-pr-oduzzjonijiet kollha taghhom. Ghall-ewwel ' stagun taghhom hemm kellu jkollhom tnax-il produzzjoni - trnienja bl-1ngliz u erbgha bil-Malti. Qabel, il­bicca I-kbira tal-produzzjonijiet tal-Atturi Theatre Group kieilU jsiru fil-Lukanda Phoenicia. Semma Ii t-teatru kif inhu issa kien jesa 630 persuna.

L-Atturi Theatre Group Sadanittant jidher Ii I-ftehim

mal-Atturi Theatre Group Ii jkunu residenti tad-De Porres dam sa Novembru tal-1984, meta tellghu 1-ahhar produzzjoni taghhom henun, Ii kienet 'BedrooPl Farce' ta' Alan Ayckbourn. Fil-fatt dan waqaf jezisti biex imbaghad f'Novembru tal-1987, prattikament b1-istess rues, twaqqfu Atturi Productions Ii kellhom iI-post taghhom fil­Furjana, filwaqt Ii I-produzzjorujiet bdew jaghmluhom fit-Teatru Manoel.

Mill-bidu tal-1986 il-bibien tad­De Porres inghaIqu mill-gdid u wara Ii saru xi xoghlijiet rega' retail f' April 1987 meta issa bdew jirreferu ghall-post bhala De Porres Cuitural Centre. M1nkejja I-is em ta' Cultural Centre spiss beda jinkera auki ghal attivitajiet kummercjali jew ghal bazaars b'risq. xi ghan partikolari.

ghaJ pagna 19

In-Nazzjon It-Tlieta, 28 ta' Novembru, 2017

FEATURE 19

Kuncerti minn persuni ta' fama fid-De Porres Wiehed fiit jobsor Ii f'teatru jew

sala bhad-De Porres isiru kuncerti minn nies ta' fama mondjali, iZda kif se naraw dan sehh u mhux darba.

Fil-15 u s-17 ta'Ottubru 1958 sar recital mis-sopran Awstraljana Joan Hammond'. Twieldet fl-24 ta' Mejju 1912, ghaldaqstant meta kantat fid-De Porres kellha 46 sena. Imwielda fi New Zealand, madankollu kellha biss 6 xhur meta l-familja taghha marru jghixu l-Awstralja. Kienet teeeella kemm fil-muzika kif ukoll fl­isport. GhalI-ewwel · kienet vjolinista, u bhala tali hadmet ghal 3 snin mas-Sydney Philharmonic Orchestra. FI-1936 izda marret tistudja l-vuCi fi Vjenna, 1-Awstrija. Studjat ukoll ii-kant tant Dino Borgioli f 'Londra. Kienet maghrufa I-aktar fil-qasam operistiku gilall-interpretazzjoni ta' karattri Puecir\iaru.

Fost is-siltiet Ii interpretat fid-De Porres kien hemm arji miIl-opri 'Rusalka' ta' Dvorak u minn 'Queen of Spades' ta' Tchai­kovsky, il-kanzunetta 'Si mes vers ' ta' Reynaldo Hahn, '0 mio babbino caro ' minn 'Gianni Schicci' ta' Puccini u 1-' Ave Maria' ta' Bach-Gounod. .

Ghall-ewwel kuneert kienu prezenti ghadd kbir ta' nies, fosthom il-Gvernatur ta' Malta Trafford Smith (1912-1975) u 1-mara tieghu, kif ukoll Freddie Grisewood (1888-1972) tal-BBC.

Mietet fl-1996. Fil-21 u 23 ta' Jannar 1959 sar

zewg kuncerti organizzati minn Rediffusion Malta mill-vjolinist Ingliz ta' fama intemazzj onali mwieled I~Italja Alfredo Campoli. Twieled fl-20 ta' Ottubru 1906, u ghalhekk meta daqq tid-De Porres kellu 52 sena. Missieru kien

Alfredo Campoli

iida irtirat meta twieIed Alfredo. Meta kellu biss 10 snin diga kien beda jdoqq f'kuncerti fil ­pubbliku. Fl-1919 reban midalja tad-deheb ghall-interpretazzj oni tieghu tal-Violin Concerto ta' Mendelssohn waqt iI-London Music Festival. FI-1923 ghamel id-debutt professjonali tieghu b'recital f ' Wigmore Hall.

Fost is-siltiet Ii interpreta fid­De Porres kien he~ is-Sonata in C Minor Op. 30 No. 2 ta' Beet­hoven. Campoli miet fl-1991.

Fit-22 u 24 ta' April 1959 sam zewg kuneerti orgaruzzati minn Rediffusion Malta bl-appogg tal­British Council bis-sehem tat-

mliZieist filwaqt li ommu sopran Ii L-Ingliii Julian Bream u Peter Pears

Aktar m.ill-istorja ...

Patri Karm Zammit OP ,

minn pagna 18

Nibtet kumpanija oilra Ii kienet residenti tal-post, il-Young Deporrians Ii nsibuhom I-aktar attivi bejn 1-1992 u 1-1994. Ghall-a~ar ta' Marzu 1996, wara diversi rapprezentazzjoni­jiet tal-operetta 'Snow White u s­Seba' Nani' ta' P. Kann Zammit OP, id-De Porres rega' ghalaq fl-

. bibien tieghu u spicea fi stat kbir ta' abbandun, tant Ii sahansitra

. kien hemm mien meta wara kull xita, is-saqaf jibda joqtor mi~ diversi bnadi.

Okkaijoni gdida FI-2013 imbaghad inqalghet

okkazjoni Ii tigi zv.iluppata parti minn dak Ii kien il-kunvent 1-

tenur Peter Pears u I-kitarrist Julian Bream. Peter Pears twieled tit-22 ta' Gunju 1910 u ghalhekk meta gie hawn kellu 48 sena. Habib tal-kompozitur Ben­jamin Britten u fil-fatt kien 1-ewwel interpretu ta' numru ta' karattri ewlenin fl-opri tieghu. Miet fl -1986. Min-nan.a I-ohra Bream twieled fl-1933 u ghadu haj.

Fid-19 u 21 ta' Ottubru 1960 sar recital mill-kitarrist Spanjol ta' fama mondjali Andres Segovia. Twieled fil-21 ta' Frar 1893 u ghaldaqstant meta ghamel il-kuneert fid-De Porres kellu 66 sena, meta propju kien fl-aqwa tieghu. Hu kien mistieden hawn minn Rediffusion (Malta). Dwaru konna gibna artiklu f'din il­gazzetta fit-2 ta' Gunju ta' din is­sena, meta ghalaq }O sena mejjet.

Fid-9 ta' Jannar 1971 sar kuneert mit-tenur Zvediz Rolf Bjoerling Ii matulu kanta arji ta' Puccini, Strauss, Grieg u Rachmaninoff. Twieled fl-1929, missieru kien it-tenur Jussi Bjoerling. TI-missier rna kienx jaqbel Ii ibnu jaqbad l-istess karriera tieghu u fil-fatt Rolf beda jkanta professjonalment

antik Ii mieghu imiss it-teatru. Gilalhekk gie ie-cans Ii s-sala, Ii kienet fi stat mgharraq, isirilha refurbishment qawwi u tigi armata b'dak kollu Ii jitlob teatru Hum. Apparti I-palk, dressing rooms, dwal, sistema ta' public· address u aecessOlji ohra, saru arja kkundizzjonata u sistema ta' ventilazzjoni li jandmu mas-sala kollha.

lx-xoghol dam ghaddej u fl-24 ta' Mejju 2017 rega' fetail it­teatru, issa bnala parti mid-De Porres Pastoral and Cultural Centre. Dakinhar il-Kor Jesus of Nazareth immexxi minn P. Salv Galea OP, Ii kemm-il darba fil­passat ha sehem f' xi atti vita fl­istess post, tella' prograrrim korali u muzikali.

Is-sopran Awstraljana Joan Hammond

meta kellu 32 sena fiit wara Ii miet missieru .

FI-I0 ta' Marzu 1985 ta' kuncert P. Renato D'Andrea OP. Dan il-patri hu fil-fatt kantawtur u jwassal il-messagg tal-Knisja b'inod Ii jilhaq hafna rues. Hu stmat Ii ghamel madwCI;I 2,000 kuncert f'pajjizi Ewropej u tal-Amerika t'lsfel. Beda johrog diski albums mill-ahhar tas­sittinijiet u b 'kollox hareg 18-il wanda. Rolf Bjoerling