45

Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311
Page 2: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311
Page 3: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

-

Page 4: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

iIAIIfIIiflIQ

i

,ir [í y' i4

::u::: >_

EIN IN11t

Page 5: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

r

Page 6: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

Zln Die Zurgtrineeitet stb lab= berm allerley ftebte pin lteutfct?en

ianben. £artfnus cst utter.

OnAb vnb Rib vonóott vnf erm eater rub Lcrrn ,JLe f it el?zifto.8iirliet,tigen weyf fen lieben Lerrn / rOíe roof Íd nu roof bieg far verbannet rub ynn Ole acht ge-

tt ?an /Lette folien feLweygen /wo ie men fcLen ger Vott mel?r bean Sott ge cLewet Nett /wie benn tzucL) riel ynn beutfcLen lanben/ beybe gros rub tleyn /mein reben rub fct zetben aus ber felben ('act? noctj ymer rer folgen /vnb riel blurts Wilbervergíe1 fen.2tber wed myrOott ben munb auf f gett?an Matt vnb míck Leyflcn reben / ba ;u fo erefftíglíct? be myr f tet?et /rnb meyne fache / on meynen rab rub tt ?att /fo viel (tenter matt ?t rub weytter ausbreytt/ fo riel fie met ?r toben /rnb f ïct? 3lcict? (tenet/ als la tt?erub fpottc eryt?rs tobens /wie ber anberpPalm lagt . 2tn wilct ?em aileyne merceen mag/ wer níct?t verf lotet fit /bas bif e fact ?e nuts Bottes eggen fern. eintemal rid? Die art Cßóttlic4s worts rub werd s t ?íe euget / wilct ?ß ail;ert / benn am mey f ten ;us uimpt / wenn mans aufs 00íf t verfolget rna aentp ffen will.

Zarumb will fd2 reben ( wie 3 faías f agt ) rub níct ?t fct?weygeit / weyi íc t? lebe /bis bas Ct ?tíftus gerect ?tigt=eyt aus btect?e :ßíe eyn glallt3/ nub fern L?cylbertíge gnat) wie cru Ianzpe an3ttnbet werbe/ nub bitte nu euch alle meyne lieben t?errtl vnb frhiiu be /lv I1tet bife meyne fd?ziftrub ermanung flint) [id? annemen rub 3u Lert;cn fafen.Zenn /ich rev GleycO an niyr felber / wie ich fey / fo Pan ictj both)

?d ii fur

Page 7: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

fir Gott- tuft tect2tcm wt f en rhaniLn / b<<s fet, barÿnticll bas 6ntyile f ìxhc / xvítd?s id? riel bas m 6cht mit f tí lle f chweygctl rbertonletl / fon, bC111 1110711C CS 1'0:l 12C3't3Ct1 trctviícíj nlit etict? rub ga31t3et11 betltf chcn Ianb/ba hyn n1icÇ? ßott reroaf benet hat / es giLwbc obber gtetvbe nicht/ Wer bo t.vili.pub will ewer liebe bas f1cyrub getroft ;tlge f ~i,it rub angcf agt haben/bas/wo yhrmír bierílu>E gct)oachet/on 3weyf f t níctjt ntyr / pltbern Chaíf to gehoachet. )010 wer myr uictjt gchoachet / nicht mid? / fonbcrn Cb:i(fiotl reracbt. 17enn ict? treys yhe wol/rnb byn gewifs/zvas rub wo ijyn ích rea be obber leer / f ò wírbs itzuct, yebcrnlc.11 wot Ribs j`Núrell/f o er nleyne tere recht tríll anfeíjcn.

?tuffs erft/erf *zrcil wyr íet3t yn11 beutf ctjeal Iat bell burch rub burcb / wie lllall allenthalben bie f'ctjuien 3ur geben Iefft/ bic hohcil f ctjuletl werbels f'chwach/fIófternenlen ab/ rub will folichs gras búrre werben/rub bis Winne fart bahyrl/wiej f aia as fagt / wert ber gcy f t eottís btlrch fern woar bacín webet/rnb fcbeitlet fo beys brauffbttrct? bas tuangeliotl.Zclltl nu burcl) bas woatCßottis Hob-

/ tvie fold? wcf Ltl rllctj>ífttíct? rub nur au ff'bclz banctj geríc,t fey . 34 veyl ber ñeychlicbe bau& jct/bas fie ybre aslc/tócbter rub f+reullbe/ nícljt mehr foam obber 1nlzgen run eiofter rub ftifft rcra f toffen/r11b atls beul Oanr rub Butt werfen / rub auff Pelnbbe giittcr ('et3cn /wilt nfenlanb meher tar fen Villber Wen nod) f 4ubieru . Jsz f d,gen f is / Was foil man lawn laffctl / f O nícbt plázf ren / Enüníci) rub Y+4,J11t1s1 ï ávcl'bcil folio-WM C.n lari fie fo131c1x le reu/ba lllit f ie rid) e3'11cre11.

Wa$ aber f tct2C tent fin* atlbact2t rub }¡1{11

Run bYil(.

Page 8: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

Laben /3eurtet gtittgfaill ford? ) )$)r Cygen bcrctitnu$, t,cnii wo fie t ctteil Flícbt allerii ben baucb rub 3eyt Iíche itarttng fir ybzc tínber gef ìtcbt run el6ftern vnb flifften obber yni geyftiicbcn ftaiib / rub were ybr crnft gcwef fi /bcr Fínber beyl rub f èligeeyt 311 fit/ then /f ̀o martial l f ïe nícbt fo bie benbe abtaten rub t'ru f+illeii rub f h.gcn / soll Der geyft[ícl'e f taub nachts f ern /f ò wóiteti wir auch bas term is f j'en aria ftcbeu rub níctjts ba3u tbuil /fònbern wArben aif o fügen / 3fts war wie bass uangelíon Ieret / bas fotcber (taut/ rn f crn t ínbern f èrlícb í(1/2tctj lieber f o fieret rns both erne anber wey f è /bíe (ott ge fettig rub ruf erii Nub jè[íglícb fey / Zorn wyr wollten tba gerne rnfcrn lieben Vi ibern siebt alleys ben 'baudj / f onbcrn auctj bie feel ter f oigen/ bas Zero Den fteylícb rechte trewc eiltern ron fola ctjen f àcben tchen.

Das aber bcr WIZ teuf j^el f ïct" al o Sur f hube ftel let/ rub gibet f òlctjs eyn beli Rey f cblíctjeu weltbera t3en /bie Vínber rub bas lunge rolce fo 3utter[a f j'en/ tft t nicht wunber / rub wer wilts ybn rcrbencrenf sir i ft eyn ftb ftrnb gort bcr weht / Zas cr nu bes folk eyn ge f hzllen tragen/ bas ybni f èyne peter/ bie Vlóf to rub gei ftltcbe rotte verf tòzct werben burcbs tuangetíon /ynn waleben er alter nieyft bas lunge rota verberbet /an wilcbcn ybni gar ritt/ ía gast; rub gar gelegen íf t /wie tits múglícb t Vic feilt er Das 3ugcben obber anregen/ bas man lung rolct rect)t auf f 3ítjc eyn narre were er /bas er yim fernem rcicl feilt bas h f j'en rub bcl f f cil auf fricL teil /ba buret] es auf ft3 aller rcOroinbeft miifte 3u bo Den gctjcu /wic bean gcf chcbclwo er bas nícblicOe KW ate liebe tugeut verlose /rub Icíben riinfte /aas

íf3 fie

Page 9: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

fie mit reviler Nile nib Otter erhatften 3R Goals Ole*.

Zarunlb bat er zveyfffcb t[jan 3u ber 3eyt ba bic CL)zffeen yhre hnaer Ujri(f(fcL) attff3ogen vnb term líe jj ên . s.Es axollt yt)nl ber lunge bauffe 31a

gar cntlauffen nib vim feinem refct) eyn vniefbiíchs auff rfcbten. Da Fur er 3u/ nib b:eyttet foie mile aus/rfcL)te/f òlíd)e eló fter/ j'ct)ulen rub ftcnbe an/ bas es nicL)t múglíc[) mar/bas yL)m eyn e11abe bet f ollen etltlauffen / on f 3nberlíct) C3ottfs ivutlbcr. Iu er aber f i()et / bas bife ftríct?e bu5ct)s Cßottis won verraten merben/ fact er au f f bíe anber f èytf te91/rnb will nu gar nícL)ts la f j"en lernen. Otecht Cnb meyslict) tL)ut er abermal fir fern reydj 3uerLjatt ten/bas vim ber íutlge L)auf fe ía blcybe . Wenn er ben f eiben bat / fo mecft cr niter ybin au f f'/ rob bieybt f èyn/Lver mia yt)nl etLVas nenlenf be[)eit ble welt bellll loot 111ítíbell too y[1nt foil cyn fCL)abell gf f d)eL)elli beo ba rec()t beyffe/ ber mus bur d)s ¡tinge rolce ge j'd?e[jetl / bas ÿ tln eon, t:is erYentnfs aufF lrect)ft rub Cßotte*- tvo:i+ aus bzcyttet rib anber teret

níemanb/níemanb gleubt/m{fch evil f c[)eblícl.)s teuf eií f "ct) f'iirtletnen Oa s f ey/r91ó gebet boot) f ò ftí1E

baL)er/bas níenlanb nlcrcrt/vnb will ben fcLjabcn gett)an L)aben/et)e man rabten/lveren nib beffroi atl . wan f iu'c[)t rid) fìtr túrct'ell rtlb Erlegen rub roafferl/aetlti ba rft'f tetjQt man t'as fcL)aben rib ftumen fey . aber tras tic ber teuffel yin Run L)at/ Pet nfematlb/fittct)t auctj níetnaalb/gebet (till er, eytt. o bód) Ljíe bítlích mete/ basí tvo man eynen gulben gebe tribber bie tarcL'en 311 fireyttcn / Wain fie vus gleíct? auff Dcm L2,;if e Iet5el1/ t)uubert gú b

Page 10: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

ben geben rví rben /ob man gieícf, nar Qyneti tnabt rumb bamitauffer;íhen bas eyn rechter Ct)2íften man tvúrbe. F3yntema[ eyn recht menfch bef fer í f t/ rnb tnetjr nut3s rermag/ beten alle nlenw fchcn auf f erben.

1)er halben bitt ich eud alle nieyne lieben Ijerrn rub f vunbe rnb eottís u lcn rnb ber armen íu¢ gent Ltiílletl /tvÓllet bif e vache nicht fo geringe acOo ten /zvíe riet tt)un /bíe nicht fehen/was bet zueilt fúrft gcbencVt. Denn es ífteyn ernfte gro ffe fache ba elNirto rub aller we[[t riel antigt /bas rvyr ban îungen ro[cf heif fen rnb rattes. ") a mit if t ben aucl rus rub allen geholffen rub geratten. rnb bene t/ bas f oliche f title /beynlifct,e /túcri fige 4Iifect,tunge bes teuffcls nuit[ luit gro f fern Ctjiif tic ,en ers jt geA zveret repu. ,leben herru /rnus man íerlich fo riel wenben an búch fen /zvege /f tege /bemme /rnb ber gleichen ru3elichen ftuct=e mctjr / ba mit epne f lab 3eyttlict) ft ibe rnb gemach habe . Wartttnb foret man nicht riel mer /bocl auch fo riel xvenben an bie bt%rf ftige arme lugent /bas man erben ge fchícl?> ten vlan oben 3ween t)íelte 3u fd'ulmeyfterni

22uclj foi[ fief? eyn íglíct7er burger felbs bas Iaf fen beroegen /hott er his her fo riel Belts rnb Butts an ablas /meffen /rígilien/ f tiffsen /te(tament/ íaro tagen /bettet mt3nehen/ biuberfchaf fies/ zval frarA ten rub nias bes ge fchtvúrms tnet)r if t/ verlieren múf fen /rnb nu hyn flirt /roncattic gliabë/ folct)e6 raubens rnb Bebens lofs í ft / zvó[It hoch Gott 3u bancs rub 311 ehren/ hynf irrt bes fe[ben eyn tep[ Sur fcu[en geben/ bie armen fin ber auff 3t130en /bas - fo hert3[ích mol angclegtift/ fo er bock í)ette niúft trot 5et2eu mal fo riet rcriebens ben obgenanten

rcubcrti

Page 11: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

ttubtrn vnb noch mehr geben etvigtict) / zvo folcl`j iíecL)t bes tuangetíj níct)t Vollien tvere/rnb yt}n as non erlór'et L)ette/rnb creme boct)/aas/wo f ich bas wetet/be fct)weret /f Ñerret rub 3erret/bas ge, wïfYíct) ber tcu ffet Oa fey/ ber Oct? rlíctjt jò f perret/ ba mans su PIN tern rub ilu fren gab /¡a mit L)(zu p fen baL)yn treyb . 1)cnn er fulet / bas bis mace níc[)t reynes binges íft. ßo lait nu bit; bie erfte rro facLj (Zvi-Valle lieben L)crrti rub f rúnbe/ bie euctj be- wegen roll / bas wyr L)yrrnn bens teu ffe[ míber feQ Ljen/aUs bem alter f cbeblíd)fien t)eynitíctye f èvnbe. íe anber/bas/wíe fagt z Cor. 6. wyr bie gnabe Gottís níc[)t rergcblícl) enlp f ̀at)en nib bic fetíge 3cyt n¡c[)t rericunien. 'Penn Gott ber allnlec[)tíge L)att fur war vus beutjctjell ¡etìt gnebí Qtict) bat)eymen gc(ùct)t / rub ern rect)t gtitben jar auf f gerict)t.Da L)aben rogr íet3t bie tequila; geler, t¡ften ¡unge gefelten rub mauler/wit fp2act)en rub Aller Punit ge3íert / welíct)e fo root nuts f ct)af f'cn eíinbten / wo man yL)t b2attct)en wólit / bas ¡unge voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311 ríct)ten / bas er vim replan futif ft3e[)enberl obber act3eL)ellball far n1eL)r i?an/bcnrl bís[)er aile t)ot)en f ct)utan rub fIófter geeunb L)aben ." :ja was L)at mall gelernt qaui t)oLjen fc[)uten rub flóftern bíst)cr / berm ilúr er'el/tlót3/rnb b[oct) zverben:'3went3¡g/ríer3íg iar Oat eyner gelernt/rllb Oat nOCI) wíbbcr tateíni f ctj noct) beutfc[) gewuffi. 3ct) rcLjzveyge bas ict)enb [ícLj leftertíct) leben / aarynnen Die ale iugent fo íelilerlíct) rerberbtíft.

War íf is /et)e íet) wollt/bas t)ot)e rc[)ulen rnb ÍiójLer bliebenfò/wie fíe bis Ljer gcwe(èn jinb/bas

Nn

Page 12: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

Vern anber weyR 3u term rnb [eben rat fir Ole iugent gcb :aucbt mesen / wóllt ehe / aas

eyti trabe twiner nichts lernte rnb rinn were. enti es *mein crnfe meyuungibíttrob begírbcl

bas bife ere/ feile rnb teurfe[s fhuien entwebcr ynn abgrunb rerf iuncten /ober 3u Qtj :í f littet: re/2u len rerwanbcltwerbcn.2tber nu rns (ott fo reícha l ctj begrabet/ rub foücher /cut bie teenge geben tjat / bie bas junge roter feyn [Wren rub 3íben nlúa gen.'arlich fo íf not / bas wyr bie guabe eottís niebt ran wínb f blat)en /rnb Ia(fen yt)ti nicht reib f onf auf(op ffen. !fir feget fear ber ttjúr/ wol vas/ fo myr ybni auff thuu. tr grú(fet rns / fetíg ber yhnt anttvo2ttet.Ver fetjen mgrs /bas er fur rbcr gehet/ wer will yhu gibber tjolen;

, aft vas rn fcrte rosigen Tamer aaleben rub bie finfern slbarynnen wir gewef 011b.3ch actjt /bas bet lanb, /noch nie fo riel rol C3ottís wogt gea höret habe /als ít3t. wan fpirt yt2c nichts vim ber 12itioníen bauon /taken wyrs bens fo hyn gehen on band rub cnc/ f4 ifs 3u befolgen / myr werben noch greulicher f i fernís rub plage terrier?. kicbett bentfchen /I?eufftweyl ber niarcV f rberti, i r íf/ f anllet elm / weyi es f t eruct rub gutt wetter ill/ b2aucht (ottís gnabca rub wont / trey/ cs Oa íf. /pain bas font yhr wí(feu /Cßottís wort rub guabe í f ein fzrenber plat, regen /ber nicht wíber Eonipt/ wo er cyn mat gexvef èn íf. f ber ben Juba' gea zoe f /aber Oyu tit by-n /fie haben nu nícl ts.paulus b:actjt yhu ynn Lríccheu ianb.r)yn if auch byu /nu haben fie ben Zicirceen.aioni rub latinifcb lanb hat yljn auch gehabt / íf t)yu / fie haben nu ben 254141. Vub yhr deut f tjen burft oculacu/

044

Page 13: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

bas rÍ,r ybn ewig gaben Werbet / Zenn ber vn Dance rub veracbtung wirb rbn nícbt !offen bley- ben . t numb grey f f 3u rub hallt 311 / wer grey f fen vnb ("oaken Van /f aule benbe múJen eyn bá fl'es far

aben. tìie britte /fjt wort* altertjóhff l/nem[fdj C ott

tís gebott /ber burch )o f e fo of ft treibt rub fobert/ Die elltern f ̀ oiler Die eínbcr Wen / bas atutj ber rr. p f ̀ ohm f príebt . Wie Matt er ('o bocty rn f rn retail gepotten ben Einbern fun, 3u t1 un / rub 3u term nibs hub. `rnb bas werfet audj aus /bas vierbe gebott Cßottís / bo er Der elltern geLorf am ben fíry Bern fo t)ocb gepeut / bas man and burctjs geo rícbt tóbten foil vngetjo: f ame einber.Dnb warumb leben wir atiten anbers / Denn bas wír bes fungal voices warten / lereu/ rub cuff !ben V its lit the nfctjt 111 Iicb/bas ficb bas toile void rollt FC lb s le ren rub galten /barumb t)at fie rusCott be fol[jen/ bie wyr alit rub erf4ren f!tab /uvas ybn gut í fi / rub wirb gar f cbweriíctj redbnung ron vus fiar Die f& ben fobern. DarumbaucL Citofe befíll)tZeutero. ;z. rub fpricbt. gage beruen rater ber wirb byrs ragen /Die miter Die werbest byrs 3eygen.

Wie wol es f Taube vnb fcbanbe ífc / bas ba brit rn t rns !=omen íf t /bas tvyr aller erft reyt3en rub ras rert3en folio) 1a f fen / rn fere l ínber rub fttnges volce3u 3i en rub ri,r bestes bciut en/ fo bock bas felb lops Die natur Ribs foult treyben/ rub and? ber Ljeyben c Impel rus m.aiict) feiltíg wey f en . !fs íft fern vnuernunf ftfg tbier / bas ferner fungal nie t wartet rub Ieret / was On gepurt /on ber f trous/ Da (ott ron fagt)ob ;i. bas er gegen ferne íungen fo 12art íft /ails wean fie nícipt fern/rub le fi f erne

Byer

Page 14: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

everaufEber erben if gen AND Wag búifis /bas mfr Tonft alles Fetten rub tbetten rub waren gleícb eyt- tel beylígen / fo wyr bas inter wegen Laffen / bars umb zvyr alter tneyr leben / nen -Web/ bes jungen voids pflegende acht auch /bas titer ben euf> ferijcben f ïtnben / bíe wellt fier Gott ron teyner fo joch bef chweret eft/rub f o greroliche ftra f fe rer- bíenet /alIs eben loon Direr/ Ole wyr an ben Vtnberi than /bas wrr fie nicht sib en.

Z a íeh lung war/ fieret man yin ber f cbuien ens fprictj wort .Y Ion minus eft neglígcre f ct?olarem/ quarr eorrumpere virgineni.Y1íebtgeringer ír es eynen Puler rar f eumen / benn erne íuigfratv fchwechen. las fa gt man barumb/ bas plan We fcbulmey f ter errb2ecLet /benn elan wif to ba3u mal eyn f cE wcrer f urbe / benn iungframen f ct?enben. 2tber / lieber berrgott beste gar riet geringer ífts twice= Ober wejber fcbenbécwíicbs bocb aisein ieyblicbe ertanbte f ùnbe mag gebti f f'et werben) geg gen Direr/ba Die eblen rectal rerla f f ei rub ge f ctjena bet werben / ba f olícbe f ìtnbe auch ntcbt geachtet web erkennet rib iymer gebúf f ct mírb r' £ webe ber Event ymer rib ewiglich.) werben teglícb fin Der gcporn vnb zvachf èn bey vu s Daher /rub í ft ley Der niemanb /ber Act? bes armen jungen voids an neme rub regire / ba le f rt mans gehen /wie es ges het. Die I`tó¡ter rub /tittle f ollteis tbun/ f o f iub f to eben bíe /ron benen Cbríf tus f ̀ agt. 5C0 ehe ber weilt vntb ber crgerní f f e wilden / wer bi f er jungen eynen ergert bie an mich gtetvben / hem were es be f f èr cynen weit f fein an ben bats gebendt /vnb pis weer ge f enctt ba es am tie ffe f ten íf fists pub Or Biber. fief f er nib verberber. íá 36%

Page 15: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

f paíct)fiu/('oicf)s alles íft ben eilt.rn gcrczgt/ -was get)et bas bíe rabt)errn rub obcyyeyt an r Ì% Yect)t gerebt / ia xvíe xveon Die entail abcr ('olcí)s niet.)t tL)ill1:LV er roils bene tt)utir f òlis b3llmb nact) bTeybon rub Die Eínber rerf eumet zverbenrrOo roíii pay ba bic oberVeytrnb °tab entfct)ulbígen/bas Own Plebs ilíct)t pit gepúrcnr3Jas es von ben elltern níct)t ge f cí)íct)t / bat nlanet)eriey rlact). 2tiif f's cafe/lino etlíct)e aud) níct)t fo f muni rub re,. blieb/bas f ie es tl)etten / ob f ie es glcíct) eunbtcn/ f'onberll tríe bic trau f reit)ertecl f ïe lid) auch gegen yt)re íullgen/rnb la ( f"elis Oa be bleiben/bas pie bic eyer von f ict) gezvo: f f en rub fúlber 3euget t)abcn/ níd)t nld)r tl)u11 fie ba3u .nu DÍf Q Vinber roiiee Deno noct) rnter rns rub bey rus Ieben ynn genleyner ftab will ben nil rernullf ft rub f onberiÍCt) Ct):í f rlíc[je Iíebe / bas Ieyben / Das f ie rnge3ogen stuff wact)f èn / vnb ben anbern Mbar; gíft rub fd)111eyf f e f eyen/ bank 3u tet3ft eyn gallt3e ftab cerf aerbe/ wie es benn 3u gobonl rub Gomorra rub Gab rub ettiíd)en md)r frebten ergangen ífr.

2tuff's anber/ f'o í(tber gróffefrt)au ffe bey entail Ieyber rnge f cl)íci=t ba3u/ rub llící)t iveys/zvíe man tuber 3ít)ee rub lei'llell f oil. penn fie nící)ts Ribs geiernet t)abcn/on ben baud) rer f ò:gcn/ rub gehó Yen f ònbeiIíd)e tout ba3u / bic Vínber woirnb rectjt term rub 3ít)en rotten. 2tu ffs b:ítte / ob glcíct) bic earn gef ct)íeet Eueren rub tróiltens gerne gibs tbuu/f ò baben fie ft- anbern ge f ct)e f f tc;l rub Onus tjaliten wíbber 3eyt 11oct) raune ba3u/al f ò Das bic not 3wíllget/ge111eíne 3uci)tmoffer f ilr bic eínber 3u 1)aütell/ s wólite berm eyn íglícber fuir f ïct) Ribs quell eygen t)Aliten/ Aber Das wúrbe Dem genley>

ilea

Page 16: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

nett n1an 311 fchwerr/ vnb wtrae abérilrai mallct fern Fnabermb arrnuts wiilen rerfelnnet.Za3u/fó. f terben ríei entail rub Ia fren werfen hynber rich/ rub wie Die felbell Durch fizrmunben rer fo:gt war-- .M. ;

ben/ob vii bic er farung 3u zvenígzvere % put nns bas rvol;cygen/bas ¡id? Gott rc[bs aer meyfcn ra ter nenllet/ais bere/ bic ron yberinan follf t verla P fen jï'nb.?luch flub etttíche bic nicht rínbcr Mabel:/ bie nenlen fief? auch brunib nichts an.

1:)arumb wills [2íe benl aab vnb ber óbert'cyt gepilren / bic aller gró fref ten fo:ge rub filcys all ffs hinge voice 3u [jaben.pcnll wey( ber gain-5m flab/ gutt/chr / leyb rub leben/ yhn 3u trewer hanb beo folhen íf t / fo thetten fie nícOt reb[ích f ïtr Gott rob ber weit / wo fie ber fiat) gebe 17 rob be f crung nicht fucbtell mit Atkin rernlÚgell/tag rub nacht. j2u iígt crier flab ecbcyen nicht alterne barynn/ Das man grof f c fchet3G fTznlie/fe f tenlauren/ fetjóne Meuf f er / ríei bachfin rub harníf ch 3cuge/aa wo Des ríel íf t/ rub toile Harrell briber rotten 1 íf fo. ríel belle crgefTfftb bef te gròffer fchabe ber f è[ben ftab.f-3onbern bas íft einer fiat) befits nib atterrei ehef t gebeyen/heyi rub Pra jf t/bas fie ríe[ foliage ierter/ rernulifftíger/erb rwo e3ogenerburger fjatt/bléta c ,et3e / rub Ailes gutfamlen/hai[ten vnb recht brauchen.

Wie hat bie flab aonlathan/bíe yhre fnàbcn 41 1-0 líes 3iijell/bas fie ynxvenbíg f m ffsehen / adhta 3eheil / 3weut3íg íaren auffs ausbinbigfi Eúnbtcn Iateyllífch vnb fríechí fch/ rub aiier[ey fare Mirk

voie man fie nennet ) barnaeh flux pin ben fríeg ronb regiment/0a zvtirben iroít3íge/vermin f}iíge rna treffliche !cute aus/nút.alterley flulf l rub erfarunge

ííj gefct2íert

Page 17: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

tercijïcrt / bas /welm roan ít3t arte 73 íf chofre rob álie fallen rub LT)ítiiicL :e rImI1 eltt`cL,cin lanbe/ atz eynen (»In f r 1, rc[)mcit3ct / rollt 1114'.n nicht ro vie' f lllben /ails 1114110a root y11n eynetn OiÓ111í fe0eu Prices fllecijt f anb. tarumb gieng auch yhr bíng ron flatten /ba f mb 111411 Leute bíe 3u alieriey tt1c7- tíg rub gC fCLnel?t waren. 211ío hats bíe Hott alte- 3eyt er;zvuu Sen rub erhaitteln run alter wellt / auch bey ben tjeyben / bas elan 3uchtmeyfterrub fCLjut- uneyfter bat mtijlen haben /ro man a begs ettwas reblíchs matt wól1en aus cm voice machen .Ja- E'er ift auch bas wort /3ucbt ineytieriynn ranCt PAL1 Io 04 4. ails 4U$ bent genicynen brauch ntenrch- Ikhs Lebens gellometl /ba er fpzrcbt. pas ge fët3e í f wirer 3ucL t mcy(cr gez,ef en.

eyl bean erne (tab roll rnb mus leute haben/ rub allenthalben ber gr6-fic gebreche /manget rub Cage e í f t /bas an Leuten f erie /fo mus man tlícbt Liar ren /bis fie Ribs tvacb(en / man wirb fie auch wí- Der aus f teyncu i avoen /IiocL) aus bolt; f 4 nít3é /f o mírb Oat níci,t zvuuiber thus / fo lange man ber fç cben burch anber rime bargethane Otter gera- ten Van.tarumb nnli f fen wyr ba3u t1,un /rub ntúbe rub Fo ft bran werben /fie jeibß cr3íhen rub macha .eta. Denn roes Íf t bíe f cL ulb / bas es íí3t vim alten *men ro mimic f iLyet ron gef fcL icEten1 lent-tom / on aer oberecyt / bie bas lunge void t?att to f j"en auf p machten zvíe bas hol`; yin warb weci7ret / rumb nicht 3u gef cljen /wie 111411s !ere rub 3í1)e : barumb íjts auch ro vnórbíg gcn,c cbfen / bas 3u reynem bazo /f onbern nur crn rnnút3 gebecre rub nur Sum tezvrwerg túcbti 3 is tuns boci) =ditlích regiment bleyben / roll

11141;

Page 18: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

tilan beim 311 Iafrét1/bas erttel rtilit3en rub fticbelre gíS'eu/f 0 mans wol bef fertl f:il/í ft yl)e eül wítb ru-- ucyntinfrtiges ftlrnGllen.O las man eben fo lric[jr (èw rub trólff e 3u Ijcrru nlaeietl / rub f èt3en rber bie/ fo bencl-em traen/ rote fie ron nlenf ct2ctt regírt werbé. o í(fs auct) ern r`rnllenf cOlícOe bass I)ert / man 11íCit weyttcr bencrt beim Alfa / wyr wòl[en it3t regúen / was get)t rus an / wie es bef 11CI1 geien werbe/bíe noch sons F0111e11. nícit rber n1e11(ct)en/ fonber rber few rub E.)unbc fawn folía etje lente regíren /bie nleir benn rircn ittita Ober eirc yin regítllent f àct,en. Wenn man gleíct) ben t)óiíffeu tiers f`iirrvenbet/bas man eyttci rep ne/ gelerte / gef ctjícfte leutt er3óge 3u tregíren / es wtirbe betlnoct, rub fo;ge (nug tjaben/ bas es wot 3u gíenge. Wie fa es beim yu geen/ wenn Man Oa gar níct)ts 311 tt,utf

3a f`p:ícif ft1 aber mat / ob slam gleíct) font rut" nitifc fct)11ten Ijaben / tras ifrrms aber nay / Tao teytlíf cí,/fríect,í f ct,/rnb ebreyí f cl, 311n6etl rub an- bere 0-eye Kinffe 311 leren / Pemba, wyr bocl, wol betlt f ci bíe rub E;Sottís wort leren / bic rns gnugp11 ift 3ur f èlícfeyt.?tnttrort.ja ícfj wcrs Igo ber root / bas wyr beutfd,en mii(j'en ruler be ffícit rub tolle tl,íer fern rub b[erbeu / wie rus beim bíe rmlblígenbc [cuber nenmen rub wyr auci trot Pers bíenen. ,C1)íct? trunbert aber/warunab wyr nícf)t and) eín mal (;;gen/ Was f òi[cn rtes f èybcn/tveítlf wiirt3e/rnb ber f iembben auslenbíf èien ware / f ̀ a wrr boct) f étbs weyn/fo.11/ wolle/ Haci)s/ t,olt3j rub frern run beutf cljen Ianben/nícl)t allerm bíe PP le iabeu 3ur narutl/fonberll auch bic tir rub teat 3u el)reil rub ict)31111at" Vt;nfic rub fpract)en

bíe

Page 19: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

Die rus on Paaen /ia gr6ffer f ctjntucr /uut3 /e/ rub fruiucu f inb /berbe 3ur tcyligen fdafft ;utter,/ f tcten rub wclltlíct regiment 3Z1 f treu /Dollen Dyr Verachten /rub ber auslenblf cl, eii bare bic rus Dí- Der not noel) ntit3e f hieb / baiu vá15 f c inben bis au f Eben Brat/ ber w61[en zurr uícOt gcratten /beyf fen Das nicht bíllict beutf`cbc narren rub bcf íenf

3war wann Vern anberer nut3 aii ben f'pzacljcu were / putt Docl vns bas bíllíct er f Fersen vnb any 3únben /bas es fo crn eble ferric gabc Cßottís íf t /ba alit rus bentf cOen Oott it3t fo reíc[j[iet2 fait vber alle Ienber teynifìtctt rub begrabet. ,Chan (Abet nictjt viel /bas ber teuf fcl bíe f élbcn tette laf den buret bie lohen f cOuleu rub E[ófter au ff omen. Ja fie Laben a113cyt muffs tOL)ef t Oa wibber getobet rub auch noct toben /bend ber teuffetrod ben bra ten wol /wo bie f }metiers afar fallen/ mime fern reich eyn f 4c12 gewytlucii /Das er nicht runty leicijt wiper 3U f cop f fen. Were er nu nidt tat nitigetl we= teil bas fie cr fitr Pemeil /bend ct er boat) /fie nu alf b f eOnial 3u hallten /bas fie ron Mu Ribs wíber ien rerge cue rub fallen . s ift ybni nicbt eyra lieber gaftbainit yns taus [?oralen/ Emiiib wíl[ er ytjn auch alp f perfi 1 bas erníCl tfange folle bleybcn. Eiren bóf en tuck Des teuffe[s/ f eOeil ruler gar we- 11íg/ lieben terren.

Earumb liebenDeutfcten Iafftvns lícbíe au- gen au ff thuu /Cßott maiden fur bas ebel MI/nob/ rub felt Drob lallten /Das rus nicht wiper ent3uc[?t Derbe /rub ber teuffel nídt Rpm nlutwílien búf fe. Denn bas tonnen wir nictjt leucecii/bas /wíe wol

bas tuailgclion alleyil buret bell teylígesi geyft if rotneu /rum tegiict tompt /f ò í f tS boch burcO nlíto

tel ber

Page 20: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

ter ber f pracljcn 1'omen/rnb bat 'and? baburcfj 310 genomen/mus and) Oa bureb bebai[teu tverben. IDetul gieícb ails Oa ßott buret? bíe apoftel rooiit ynn atte tvelit bas sFut:ngeiíol laf en Vomen/gab er Die 3urtgen ba 3u. 'rob batte aucb 3uuor buret? ber % ómer regiment / bie 1`ríecbí f'cbe rub laternif cbe fpracb fo 2veyt ynn alle Iamb ausgebreyttet / au ff bas f eyn tuange[íon ybe baib f ern rub roeyt ft ucíjt brectjte.21[f o I.?at er ít3t auch getban . ??íemant bat getvu fc / roarumb Uott bíe f practjen erf tir lies foo men/bis bas mau nu al[crerfi fibct/ bas es rmb bes tuangeiío zví[[en gefcbetjen íf}/ Cr bero naeb bat warn offinbarn/rnb ba buret? bes tub ebríffis regiment auff'becE=eti rub 3u póren. Zar umb bat er aucb Eríecben [aub bem curd?en geben/ auffbas bic Príectjen reríagt rub 3u fcreivet / bíe friedji fche f pracb aus brectjten / rub eyn àn f',;ng rarben/auch anbere f pracben mit ;u lernen.

e3o lieb nu alls rus bas tuangelíon íf c/fo ta( vns vber ben f pracbeu ballten . Zcnn Cßott bat ferne fcbzíff't tiícbt nub foui allcyn yin bic 3roo fpraeben fcbrctbc raffen/bas ante tertameut ynn bíe fbreífcbe / bas new pin bíe2tríecbíf cbe. Welctje nu Cßott nicbt reracbti fonbern 3u fernem wort er> mcietijatfitr alten aubernfjôtten attcb tvyr bie fèlbë fir anal aubern ebren.Zeñßpuiius rtjtimetbas fur eyai fenberlíebe ebre rub rorteyl ber breíf cben fpracb/bas Cßottís tvort brruuei geben i f e/ Da er fpraeb aóm ;. Was Oat bie befcbneyttung ror- tents obber nut3cs`a fc viel/atz f f's erti/f ò pub Oil Cgottís rebe bef'o[tjen/Zas rbtimet auch ber Vóníg Zauibp f+zim. t1}>. tr verfúnbígt (ern zwort,jacobf vnb firm gepott rnb recyte 3f rae[. t r Oat fcynem

e rolcl'

Page 21: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

void air° gettjan1116c0 revile rect,tt ytjnen ofRiv bart. Datjer aucij bic breí f cbe fpracb tjeylíg (jey` f et.Vnb f anct fJaulus i.nennet fie bie tjeytige f ctjri frr/on 3uJey¢ei rmb bes [jeylígen worts Cßatp Lis willen/bas bryrinen rerf'afi'et íft.2Uf ò niag auei? Die itríedjíf ctje f'ractj rool tjeylíg tjeyfen /bas aie relb fur anbern ba3u erwelet í f /bas bas alewe te(ta nient brínnen gef ctjríbé zvarbe. 'Dub aus ber f élben ails aus eyni brunnen run anbere f practj burctjs aoüllet f'ctjen gellof fen/ rub fie aucij getjcyiíget bat.

nib 'aft rue baggefagt fern / Das wyr bas eu.angelíon nictjt tool werben erbaltten / on bie f pracLjen .Die fpradjen Rub bie f ctjeyben/barylm bis meffer bes geyfcs ftieet gie flub Der fcEjreyn/ barynnen man bis eleynob tregt. eie flub bas geP g f s/baryrirlen man bíf ̀en trance f a fet. eíe f înb bie rennnot / barynnen bife f peyf e ligt. nib wie bas

uàngelíon Ribs 3eygt/e5fe f inb bie l?órbe/barrii nen nian bife brot rub ft f ̀dje rub brocpen beljeiit. ja wo wyrs eerf etjen / bas myr c ba Cßott f ìir fey >

Die f pract,en (aren iaffen/ fo werben wir níctjt al len bas tuangeHorl verlieren/ f ònbern toírb auctjr enblíclj batjyn geratten/bas wir wiber late-it-4U? noch beut f ctj rect?t ceben obber f ctjreyben t2tilaen. Des laftrns bas elenb grewlictj ezertipel 3ur be wey f`urigrnb warnung neniew run ben tjotjen fcrju len rub etS ftern / barynnen man nictjt alleyn bas fttlarigeliOn rerlernt/ f Olibern aucl7 lat£irilf Cbe rub b£ut f dje f pYRcije verbatet bat/bas bie elerlben lent. f cíjier 3u tautter beftien tvorbrn flub/ wíbcr beutf ctj noctj lateíníf ctj redjt reben Ober f cljreyben onilen. %rib bey natjerlb auch Die tlatúrlíctje rernutif}t verloren X?artutlb

Page 22: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

rarumbt aben6 bïc2tMCetAtte fears Firnät rig an ge f een /bas lie bas nerve te ftament you ate ZtriecLji f cke f pracbe f'affeten rub anbrúiben / orì 3roey ftei /bas fie es ros baf elbs ficher rub getvís rerroareté /rote yuu eviler gey[ígen laben/ Denn fie baben gef Len /alt bas ícníge bas sui?unf tíg roar/ rub nu alto ergangen í f t /tvo es ai[eyn ynn Die Vó pf f gef'a f het roí%rbe /rote manche roilbe /roif te/ rnorb- nuog rnb gemenge/ f b mancberiey f ynnen/ Mudd rob leren Oct? ergeben roixrben ynn ber Cbríf ten. t eyt / roi[cgen you rerun rveg 3u roeren nocg bie tynftl[tígen 3u f cbritten roeren /roo nícgt bas nerve teftamcnt gerais ynn f L rí ff i rob f pracbe gerafj"et were.taruuub ífts geniis / roo nícgt Die f pracgert bleyben / ba mus su let3t bas seuangc[íon rater gegen.

pas gat auc bar eyf f et /rnb 3eygt nocif an bfe errarung. Denn fo balb nacg Der 2tpoftel3eyt/ ba aie f prachen au ffjóreten /Ham and? bas fuangei hon milb ber giarrbe rob gant3e c gríftengeyt yge tricgr rob meter ab / bis bas lie roter hem'abf t gar rer f u rceen i f c/ Xub i ft f nier sert bíe f pract en gef'ai[en f inb /nícgtrieiberonbers you ber 'Cgríften beyt erf egen /aber gar riel grervIíc[jer groan! aus ̀

rnroífjengeyt ber fpracgrn getc[xgen.2Ufo reibber -` unib trey' ít3t Die f pracbeai erf iirr Vomcn flub / brin , gen fie ern Pita? liec)t i nit f ïcij rub tguo f ölcl grof r fe Oing/bas f icb alle waft rerrrunbert/ rub mus beLennen /bas ruir bas .1tuangeiíon fo tauter rub reyn gaben f if t ails Die 21poftel gegabt Lyaben /rab gant; pun f eyne erse reynigeeyt ionien ift / rob gar trie[ reyner /bene es sur 3eyt ranctr)icronymi oDDer auguftíní getvefeul i t.'tea fùmma / ber 1 eyiige

e íj ßerft

Page 23: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

gey R Peyn Marre/ge[jet auch níctjt mít ieíchtjrtí gen vnnótigen f achen rmb/ber i.jat bíe fprachen fo ntit3 vnb not geacht van ber ebríf tenheyt / bas er fie oftmats non ijymei prit fief? bracht I,at/ :níicOs pus acme Pitt gntigf am bewegen / Die f Fben nlit "

tiers rilb d)retl 3u f Ùci)en nub Illci)t 3ULteraci7ten/ avert er fie nu Ribs wíbber au f erben eriveci=t.

f príd2iiu /es gut. ríes veter f ètíg tvorDen/tya ben auct) geleret on fpract)en. Zas íft war. /I» reet,enfiu aber au:.i) bas t)yn / bas fie fo offt riot ber f chrif ft ge feyit i)abetlrWíe of ft Feytet Fuld 2[up guftinus ynlp falter rub anbern auslegung/fo wot ails vílarítis/ía auch aile Die on Die f praeijeiu f ie0 ber f cOríf f't haben anterwunbelt aus 3utegenr Vnt, ob fie gleich ettroa recht gerebt haben / f ïnb fie boch ber f ad)en níci)t gezvíf's geroef én/ob bast-ells rect)t an beut ort f tet)e/ba fie es inn beutteu:' Z[is/ bas íeh bes eyu erempel 3erge. Jiedit í fis gerebt/ 046(.0M-tits Cßottí s fou íf t.2iber voie f póttt`f ct) tau- tet es ynn ben oren Der taoíàber faeOer / Da fie bes grunt) f'irreten aus betu 1o9.pf alm.Zecutu principie urn in bie vírtutís tue. e3o boch Da f ètbs run Der tbrei f ct)en f prad)en níctjts von ber eotti?eyt ge, fct)n^bert ftet)t . XOenn man aber al f à mit mgewíFf fen grúnbetl rub f èylf prúct)en ben glamben ('ct)t140. et/ifis níd)t eyn f Chlllad) rub fpot berChrlf ten ber Den t.ríbber ftçt)tern / bic ber fprach. eánbig Pipe rub werben tlur t)allftarriger yin yrtt?unl/vnb t)aïe ten rn f èrn glauben mit guttem f cteyn f ùr einen n1et3 fct)etl tratlnl.

rtÌes ift nu Die f COulb/ aas vtl f ér' gTaubF fo 3u ichanbeu tvírD : nem[íctj / bas tvyr Der f pracOen. utdlt iV if ren/vnb Oiet?eun LAt ffe/ aelln Die Cpia%

cOctli

Page 24: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

ekcn tvl f Ten. Wart nicljt g. t)íeronq. ge3tvangett ben pf alter ron nemenl 3uuerbolInct3eu aus barn tbreircOen rnlb bas milieu /bas /tro elan unit ben Jnben atlg rnrernl ßìf 4Iter kanbelt/ fpottcu fie rno fer/ bas es nict->t alfo ftinbe ynn s breírcken / wie cs bie rnf ern f tretenf rtu f lub ailcr aitten Teter aus tegung /bíe on f pracl2en bic f ctjríf t tjabcn get)an belt( ob fie tool rnreckts [cren) bock berges fta[It /bas fie faftofftrngetríffc /rnebene/ rub rus 3cyttígc f pracix furen /rub tappen wie cyn blínber an ber wanb /bas fie gar o frt bas rccl;ten texts fey leni rub ttlacken yknl cync nafen hack ykrer cubas ctt /trie barn rers broben ange3eyt/ Zecuni príncí& pill tc.Das cock 5.2(tigtifti. f albs n1Us Mennen/ wie er f ckreybt be boctrínaCttríft.bas eyuenl (kri ft1ictcn tcrer/ ber bic rckrifft fol! cadogan /not flub rber bie tatcinírct e / aucf -h bie Ztriecfji fat c rub

bref fcbe fprael)en.ts íftfottft rntnñg[ictj /bas er níctjt allant ka[bcn anfto fj'e/ 3a nod? not rub erg beys pa íft/ ob cyner bic fpracen Rpm on tool ran.

1Jarunlb ífts gar riel ern cuber bíng /rmb eynen fcklcckten prebíger bas g[aubcns /rub rntb men ausleger ber f et rifft /obbcr wie es g.paulus non¡ net /eynen propketen . tyn fek[cetjter prebíger ( ífß war ) kat fo riel kolier fpruck rub tent burcks bols metrcken / bas er (Oriftttm rerf taken /icren/ rua Ocyliglie0 [eben rub anbern prcbigeu fan. 2fber bíe fdjrifft aus 3ulegen rub 3u kanbc[n fur rid) txn/ rub 3u ftrcytten u'íbber bie yrrígen cyuftïrcr ber f Ckrífft /tft cr 3u goring( /bas Wet et f ìdß on f pracI en uíct t flu mus man yOe ynn ber COrirtenA, 4eyt roücke propIcten Laban/bie bie ta ri ffttreÿq ben /nub ausEeGcu /rubauct? aunt foranttnßeu /VUD

e íi1 íit

Page 25: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

fllfctyt Ming am tycyiipn !eben tint recut !ere'. t)artnb finb Die fprachen f traci=s rub alter binge von nótten pin ber Chríftenheyt / giddy nie bic propijeten /obber ausieger / obs gleích níclyt not Eft nota / f eytl mus/ bas evil fglíclyer Q [sift obier prebiger fey eyn folicty prophet / rote fanct patt4 sus fagt 1. tor. iz. rub tphe. q..

taper Lompts / bas f int Der 2tpof toi ;eyt /Di; ( ctyri f ft fo finf ter ift blieben rub nyrgent gcwi ffe be- tenbige auslcgunge Drabber ge fctjríben nb.1)enti auch Die lyeytígen voter ( mie gefagt) o f ft ge feyllt/ vn Weyl fie ber fpraehen rnwíf j'ont gave fen / flub lie gar feiben eynes / ber foret fon ft / ber foret fo.

Anet 'ernharttfteyn man von groffon gevit gef we fen /bas ích yhn fchíer thúrft vber alte serer fet;- en /Die bet mbt finb /beybe alite rub neme.2(ber f ì tye /rote er snit Der f curt fo of ft c mie mol geyft . ücty ) fpíeit rub fie furet au f fer Dem rechten Rum to halben haben aucty Diee5optyiften gefagt.t)íe f Chrif f fey flu ter / habet; gemeynet/ ßottís mort fey ron art fo fini ter / rub retie fo f elt;am . 2tber fie f open nictjt bas aller manget iígt an ben jprache11t fonft were níctjt líectyters ytyc gerebt / berm ßottís mort /wo wpr Die fprachen reritlinbett. tyt1 arc mus mir wot ¢miter roben/milchen boctj eyn ttrcta t fch tint ron f ieben íaren wot vernytnpt / Die wept lctj Die fpraehe nicht Venue.

Darumb ift bas auch eynl toll f í rnen en getrot fen / bas man Die f d ríf t that wòilen lernen Durci Der Peter auslegen / rub riel bñcher rub glo f feat [cf èn. /Dan foilt fief? baf sir cuff Die fprachen gebeu taben.Eenn Die lieben Teter / wept fie on fprachett ii 4lef èu f 1uD /babel f íe ;i{ WOW) mit Piglet; Worten

'lI

Page 26: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

an eynem fpructy geerberttet / rub benno4, rat t=aunt t)ynrach geotÙet /rna halb geraten / fjalb gc ' ftylet. go Leu fef tu Derr felben nach mit riel nu%L c/ rnb Vtinbtift bie roeyl burch,bie fpracheil / Dem f e[A. ben riel bas folidyen ratter / benn Der / ban bu folgeft.Zenn rote Die forme gegen beni fchatten if t/ fo ift Die f prache gegen aller rear &fen . 'Wert berm nu ben Clyri f tèn gepart / Die heyltgen fcrifft 3u rbentalls yhr eggen eyníges buch /rnb ern f ̀ urbe rub f ct,anbe t f / bas wyr refer eggen buch níctyt wt f fen /nocly rn f ers Gottís fprac h rub wort nicht Fennell/ jo i fts noch riel mehr f unbe rnb f ctj abed/ Das Lvyr níct f prachen [eren / f onberltctj / fo res ft3t Gott bar bent rub gibt Leute rnb bather rub al icriey /was aa3u bienet /rub vns gleich ba3u reít3t/ rnb fern buch gern wollt offal fcn haben. wie fro f ollten bie lieben Peter gewefen fern/room fie tjctteu f o t=umb Sur Lyey[ígen f chrtf f t tomen rnb Die f pradya en [eren / atis rorr i?únben. Wie gaben fie mítfo grober max rub tiers faun Me broceen erlanget/ Da wir mítOalber /ia fctjíer on alte crbeyt /bas eau t3e brob geroynner t?NJlbea. £ wie f chenbet yhr Revs refer fcmlL cyt t" ja wie gart wirb Gott auetL reehen fo[ctjen ref ern ruf[eys rnb rnbaucUbarreit.

a Der getyóret auch /bas e5.paulus I. Cor.14. twill /bas yen Der (Chrtftentjeyt foil bas rrtepi fern rber a[[eriey ¡ere /ba3u aller binge ron nóten íft /bíe fpraehe 3uwi fLen. Pea Der prebiger Ober serer mag wol Die iíblta curdy rub Durch [ef én/ rote er will/ er treffe obey ey[e /wenn niemanD Da i(t /ber ba PrA teyle / ob ers reet)t mache obber nicht . soli miau berm rrteylea / fo mus eun ft ber fpractyen Oa fern/ foti ft if is vcrioietu.Zaruzul ob wo[ Der glaube rub

aas

Page 27: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

bas ctuattgetion buret? let ?tectjte prebígcr nlag on f praci)ei prebígt werben / fo gctjet es bodj faut vnb fctjwae[j / vnb man wyrbs 311 [et3t nit be rib vberbri f fig vnb f el[et 3u pobcn.2íber wo bie f prat[) en p10/ 0a ge[jet es f ri fc[j rub (farce/ rib wirb We f c[jri f f t burctj trieben /vnb flnbet fìclj ber glaube ymer new /burctj anberc rib aber anbere wort rub werd / bas ber tzs. plaltln f ̀ o ic[j fiubírn yin ber fct?rí f ft rerglcict?t eytler ía et rub f príct,t/ Gott ó f f fe

neben ['Wen bie bíche we be.%) tlb p falm. .f yuem baum ber viner gullet rub Inner fin fc[j waf rer oat.

s!s f oil rns auc[j níct)t Irrem / bas cttlicije f ict? be$ geyfts rOiimen /rib bie f ctjri f f t geringe actjten. s Fttlíc[je aucf;fr rate bie brúber Valbetl(cs bie fOract, en níe1.7tuút3líctj actjten. aber lieber freue) / geyft Ijyu /gey f t tjer /íctj bin auc[j vin gey(t gewef feil/ rub tjabe auch gerft ge fe[jeu( wens yt)e gellten loll roil eygenem ftey f ctj rtj men. )ríüeíc[jt n1e[jr/ beim eben bie felbigen nod? yin iar letjen werben / wie fait fie auctj f ùtj rijtnnal,2fuc[j tjat nleyil gerft f ìctj ettwas beweylet / lo bocÿ ytjrer geyft yin wínctel gar flit( Eft /rib níctjtriel nneOr fernen rbun1 au ff' wírfft.tasweysietj aber tool /wie ftzftber geyft alles atleytle ttjut / were íctj bodj allen ptiffctjeu 3u f erne geese ft /wo mir uíc[jt bie 1praeljetl getjol ffen nib mid) ber lc[jrífft f ictjer rub gewífs gemactjt [jetten., ctj tjette auc[j trot hunt) f uin fein/rib rim ber (title redjt prebigen . aber ben map ft rub bíe E5optjiften mit ben gant3en .11-:nbect ríftífctjen regt- nient / wí rbe ic[j wo! tjaben Laffen f eytn was fie f iub. iDer tcuffet adjtetmeynen geyft níc[jt f o Elft/ alts meine f praetje rub rober ynn ber fctjrifft.tcuu inert) geyf t tlytllpt yt)il iíctxts bent-mid? c lleytl.

?lber

Page 28: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

2(ber bie tyyiigen f hrifft rub f pract?en nlaet en yhnl Ole weilt 3u enge / rub thut yt»n1 rehaben ynn feym reich.

E3o ran ich auc[j bie brúbcr Vaibenfes baryn, men gar nichts Iober/ bas fie bie rpracben rcrach ten. Dente ob fie gleich recht kraal / ('o nlúfjên fie both gar Oft des rechten terts feylen/ rub auc1 vn gern t rub rnge fchicPt blcybeu 3t1 fechten f 1r,2aen glauben wibber ben yrthnm . pasu ift yhr birg fo fu1 feer rub au ffeyne eygen wey f e ge ;ogen/aufër ber fchrif ft Ivey fe 3u reben /bas ich beforge /es fey /ob., ber werbe nicht lauter bleyben. Denn es gar f erlích íferon C ottís facben ambers reben/ obber mit an- bernwo2tenlbenu Gottfelhs bzaucht. ttirrlích/fie mñgcn bey yhn felbs hcylíg leben rub !eren.2tber tai cyl fie on fprache bleybcn / wirb yhn nlangclin min-en/bas allen anbern mangelt / nenlüch / bas fie hie fctjrifft gewís rub grunblích nicht hanbein/ noch anbcrn vólclern nt tjiict) tin mugen. U)eyi f ie aber bas mot túnbten thron/ rub nicht thun iv &

len / mögen fie 3u jenen /tvíe es f ùr ßott 3uuerante tvortten f éy.

nu bas fey ge fagt ron nuts rub not ber f prac,en rub Chrífclíchen fchuien / fur bas gey(flíci7 meren vub Sur tidal heyi. Yiu tall rus auch ben Icyb fur rumen/ rub fersen/ ob fct on rep feel noch hyme[ obber helle were / rub rollten alleyne bas 3eyttlich regiment an fehen nach her wellt /ob bas felb nicht búr ff viel mehr gutter f ct)ulen rub geterter ieutte /. berm bas gerRüche . Denn bisher Eich Des ram Die E ophiften fo gar nichts haben angenomen / rub hie fchulen fo gar auff bent geyf dienen (taut) ge rícl?tet /bas gietch eyne fchaube gewef Èn if t/ fo eyn

7p gelerter

Page 29: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

-geTérter íf t ehlich roorben /vnb hat ¡Wen en hören fa Gen / f the / ber rota, we[IClích rnb will nicht gey f to lith werben /gerabe ails were alleyn ytr geyftlich= er f t mb Gott angenem /vnb ber wetltlíche ( wie fie yhn nennen) gar bes teufels rnb vuchrífilích. go Doch bie weyl fin* Gott fie felbs Des teufels eygen werben/rnb al[eyn bif er arm pó f f el(wíe ynn berZ3a byioníf eben gefèncfnís Dein voice ff racl ger t)ac[,) vm rant) rnb rechten ftanb í(e blieben / rub bit be- (ten rub óberf ten 3mn teuff'ei gen Z5aby[on gef ìirt vnb mit platten rub eappen. Diu hie ill nicht not 3u fagé /wie as wel[tlích regi

nient ern Oland, orbnung rub Raub í fc. 7auon ich font t fo riel eft hab / bas ici, hoffe/ es 3weyffe[ niemanb bran.gonbern ill 3u [,anbellen /wie man f egne ge f chicete leutt breyn Eríege . Dub hie bieten vus bie heyben eyn gro jf en trot; rub fc[,mach an/ Die ror3eyten/ fonberlict? Die Xómcr rfbltríechen/ gar nichts gewuft haben /ob fo[ícher ftanbOott ge fïete aber nicht/rnb haben both mit f olict)em ernft rub fcys/ bic iungen Enaben rub meybIín lafen Ier, nen rub auff3íhen /bas fie ba3u geict,icftwurben/ aas ich mitt? ruler (Ct,ri fíen f chemen mus / wenn' ich bran betide / rub fonberlich ¡lifer beutfchen/ bíe wir fo gar Pee rnb tiier f ïnb/ rub tagen tt ?ice rcn /3a was folien bie f ct ?ulen / fo man Hielt roll Qey(tlich werbenrbíe wir boot? wi f f'en Ober yhe Lvíf fen fol[en /wie eyn nóttíges rub iuit3es bíng es ift/ rub Bott fo angenem /wo eyn Súrf t /he1T /rabman obber was regírn f oll /gelert rub gefa2icrt ift / ben felben ftanb CL ríf t[íct? 3u fairen.

XX?enn nu gleici? (wie ich eft habe) eevn reek were /rub mail ber f chulen rub fprachZ gar nichts

aurtfre

Page 30: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

bail* vmb ber f`chríff rnb gottls mltien.go were boctj altern bif c IWWac, gnugfam / bíe aller befeu f ebulen beybe f u r ëoaben rub meyblin an allen orte ten au 3u ricljten /bas Die weilt /auelj yhren wellt lichen (tanb eufferiich 3u hatten /body beDarfffeiner gef ebieeter manner rrb framer .'Das bie manner tvol regirn fanben lamb rub leutt.t)ie frawen trot 3iCjen rib hallten Mitten ijaus /L2ínber / rub ge f gin- be. Ru f oliebe mauler mú jfen aus Mabel.' werben/ rub fo1ictje ratven nu%fj"en aus meyblín werben. t)arumb íßs 3u tíjun /bas man Inebiín rob merbo lin bau rec) ?t Jere rub auff3ibe.Ru trab broben geragt / per genuyn man tout Lyle níctjts 3u / Pans aucC) nicht / wilts auch nicht / trey's and) nicht/ Millen rub hegt patens than / aber fie Lyaben auf u feblitten 3uf<iren / 3u tríneren / rub yin ber mumerey 3u iauffen /, rnb f ïnb belaben mut LyoLyen

mereFlícljcn gef ebef en bes t=ellers /ber & ben rub Der 1ailer.)nb obs ettliche gern tbetten/marren fie bic andern f ctjewcu /bas f de nicht fir narren obber t=et3er geballten werben. crumb wills cucty lieben Xabberuii alieyne run ber ballt' bleyben / ybr gabt auch raum rub Fag Da3u / be f j'er bent Stirfien rub yemi.

Ja f prieb i /trn iglíctjer mag firm todfiter rnt f one won f ̀ elver legen Ober ybe 3i en mit 3uebt. 2lnts wort.3a man fiber not /wie nabs leret rut 3eucOt. ',Ono wenn bíe Sucht miffs bóbeft getrieben wirb/ rub wol gerett /fo t=oiupts nícCjt Eerier / bann bas ern wenig ern eynge3wungen rub erbat geberbe Da íf{/ f onft bierbens glerehwol cyttcl ÿolt3b6cee/ Die wiber Lyle ron noch ba von wif jën 3u f agen /níec niant' wíber rabten noel, tyci f fell Vonnen. Vo man

Page 31: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

fie aber Ieret rnb'3óge ynn fcl)u1en ober Foult /bá ge lerte rub 3ticOtige hierher rub nt ey f terynn weren j Da bíe rpracyen rub anbere elznft rub yíf toríen fete ten /ba wlirben f ìe y6ren bíe gerc ?ícyte rub fpuucte alter wellt / wie es Direr ftab / bi ftm Feld? / bírern ßúr f ten /birm mau/ bí fèm werbe/ ganger! teere/ rub etinbten afro run eurt3er 3eyt/ g[eíd) ber gant3: en went ron anbegrun /weren /[eben / rab rub ano fcylege / gelingen rub rngelíngen / fur fief? f'ar% fen/wie run eym rpígel /baraus fie benn yt)ren Win fcL icl?en / rub Oct? run ber wellt fat frt rict)ten tttn< Den unit OM-as fircyt/ a3u wít3ígrub Plug were ben aus ben reiben yí- torten / was 3u f ìut)en rub 3t1 meyben were run bif lein ruf leulisyen [eben /rub cznbern aucy baruacy rabteil rub regírn. Zie 3ucyt aber bíe man bayeyme on ro[cL e fcyulen f 1r mnlpt/ Die will rus we*. macyen buret) eggen erf,rung/ .eye bas gercyícyt / ro flub zehr I)uubert mat tob/ -rub ?abeu curer leben[ang alles rabebec htíg go. t)anbelt /benn 311 eygeuer erfzruug getOrt riet 3eyt.

Wert benn bas lunge roicemus leel=en rub fprín gen /obber yye was 314 fcl)a free I)aben / ba es tuft wen gat/ rub yym barynn nicht 3u teeren tit/ alte nicht gut were /bas mans a[[esweret.Waro stub tollt elan bella ÿy111 nzcyt rolcye rd)ulen 311Fi.4

d)te11 rub Çolcl)e tuilf t f 1r[egen r (501temai es í!3t ron (Dais gnaben alles afro 3ugerícyt íft/ bas bíe tuber mit tuft rub rpíel [eren ember)/ es feral fpra cyen obber anber Nutt obber yí f fioríen.Vnb ífì ít3t nicht rneyr bie yel[e rub bas f'egf lvr ruler f ct)uo [en /ba wir ynuen gemartert f iubi rber ben Calìta Eibus rub temporalíbus/ ba wir bocy nichts benn eyttet nícljts gelernt laben aurcy ro riet fteupen/

3tucnl/

Page 32: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

igttern / ang (t rub ïanter. Ytympt man ro riet 3egt rub ntabe/bas man bic t=ínbcr fpíelen auff earten/ fingen / rub tant3en Ieret/ Warumb nympt man níctjt auctj fb vtel 3eyt/bas man lie [ef én rub anbei Kull [eret/rvcyl fie Mug rub nniffig /gef etjícrt rub Iúrtíg ba 3u finbrjctj retie fin. míeíj/ Wesmícb fin ber bette rub vermócbts/ gíe !mitten mir nícbt al- term bic f practjen rub bí(foríen Oren/ fonbern aueb f ingen/vnb bie rouf ica mit ber gant3en mattx mátíca lernen.Zenn was ill bis alles / bam cruel ttínber fpíeif aarynnen bic 2tríecOen yOre l:inber vor 3eytten 3ogcn / ba burcb bocb wunbcr gef cbícEte leut aus worben 3u aller[ey bernaeh túcbtig. a wie [eyb íft mirs ít3t / bas íctj níchtmebr poeten rub bíftoríen gclef'en babe/ rub nricb aucb bic (è4- ben níemanb gelernt bat. rabe baf iir mtif t Wu bcs teuffets bred/ bic phítofbpbos rub óopbí- tier; mit groffer 12oft/erbcyt/vnb jcbaben / bas útj pug babe bran aus 3ufegefl.

eo fprícbftu3a wer Ilan ferner eínber fb empe rcnlrnb alte 3ii íuncrern 3íebent ie nlü f en yin bau fe ber erbeytwarten ic. 2tntwort. 3fts bocb s:ciçb nícbt mow meynung/bas man f òlcbe f dbu[en an--,!

rícbte / roíe fie bísijer gewe f en f inb /ba ey n Fnabe 3went3ig obber brey f f íg far bat rber bem Zonat rnb.2t[epaiiber gelernt/rub bennocb nichts gelernt at sit tot ern anber iveltt/rnb gebet anbers 3i1. Meru meynung í ft/bas man pie t=siaben bes tags eyn f tunb obber 3zvo [afre 3u f òlcOer f cljule geben/ tvut) níctjts befte 'winger Die anber 3eyt/ymbaufe fcbaffcn/banbwercl? lernen/rub wo 3u man fie tja ben wí[[/bas bcybes mít eynanber gebe/ wer[ b.s: rolcíung íft/ rlia $ewarten i?an.Zríngcn fie boct,

7J ítf f on(t

Page 33: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

leyber icing pug rut f'iuf iernis verfutietvnb verbose ben.0 it flub alt ;u lange gnug betrtrct'e beftíen geo weren.,staf t rns ern mal auch ber rernunfft branch en /bas(ottmercl?ebie banct?barLeytrcyner guter/ rub antler lanbe ret)en / b +<s wry auct) menrcl)eti vnb reute f inb /bíe ettwas nút3licL s euttnrebbcr ron yLjir lernen Ober fie (eren túnben /ba mit auct) buret) vus bie went gebeiert werbe. Jcb t)abe bas tiler ue getl)an. jet) wollt yt)e Deutfcbem taube gerne geraten rub get)olf fear L)abewob mícl) gieíci) ettlíct) bartiber werben veract)ten rub roicL)en treroen rat) yeas wínb rci)tat)entrub befj"ers wíf en zv3lleni bas nrus iCC) gerd)et en iaf en.3cL) treys zvol /bas aal- here t ubten be f j"er L)aben ausgericI ttaucL) zerr fie f ct)ìveygen /ríct)t ict)s aus fo gutt ails ícL)s tan.Js rfc yt)e be f fer ba3u gereb /i íe rngef cl)íctt es and? feribcnn alter binge bawl" gef c0tvígé.Vnb bin ber toff uurg /Gott werbe yt)e ewer ettlíct)e ermeden/ bas meyn trewer rat) nict)t gar run bie afj'cben fei= le /rub werben an f eíen /nícít ben ber es retie/ ron% Bern bie fact? felbs bewegen rub ¡kb bewegen taf j'en.

2trtt let3ten if c auch bas woi 3u bebenden / arten ben reuigen fo lieb rub tuft t)aben / bas folcL)e rci)u Ien rub rpract)en yntiDeut f cL)en ianben auffgericbt rub ert)atiten werben / bas man fers rub ro fee nícL)t f pare /gutte ltbrareyen obber btct)er Leaf er/ fonberiíc y run ben grof fen Bebten / bie rolíct)s woi verneigen /3uuer f chafj"en. Menu fo bass uangelt, on vnb atierley runft roll bleybeu/ nuis es yt)e Fills bticíjer rub f ct)rí fft rerraf j'et nub angebunben lern. /Vie bíe propt)eten rub 2poftel reibs getban Oa, ben/ails ich broben gefugt i)abe. Vnb bas níct)t

atleyne

Page 34: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

acme barumb/ bas bfe yenfgen / ro rns geyf t[fclj nib meiitlích fiirfietxn (ollen /3u feien rub (tubirn haben /Tonbern bas awl? bie guten bt ckr betjal[ ten rub nicht verloren werben campt ber rut* rub fpract,en / fò wyr ít3t von Gottís graben tjaben. 2)ierynnen fit auctj g.pauius tïeyf jig gavel-en/Oa er Zimottjeo be pet iltjet / er lone antjallten am le fen nib auch be fíltjt /er ('olle bas pergamen 3u Lroaba gelajfen/ tuft f ietj bringen.

a f ollci)s tjaben f îch gei í f fen alle eónigreiche/ bie etroas fonberlfcl?s gewef en flub /vnb 3uuor bas

fraelí(c1 c voice /unter wilcOen fold's werd 2Do- fe an fieng ber er fie /vnb hies bas buch bes geiet,s ynn bie labe Cßottís rerwaren / nib tt)ets muter bie Oanb ber ,teuften /bas man be ben felben folk l o ten abfd,rí fit/ wer es bebítr f fte/ alf o /bas er auch Dem iónige gepeut /er folk von ben,euitcn fold's budjs abf ctjrí f ft nemen. /Jas than wol Chet / wie Gott bas ,Leuitifctx prie(tertLytnn voter anbern ge fd,,ef f ten / auch ba3u verorbenet Oat /bas fie ber bother Often rub warten f ol[ten . Mach belli at bi f e líbrarey gemeret rub gebe ert,3o fuaibariach efamuel /»c uíbf a[omo /pf lias /rub fo fortan vie[ metjr Ztonfge rub propí)cten.7)akr íft rowers bfe tyylíge f ct?rí fft bes alten Zeftaments / wílictje f on f t nymcr mehr were Stu f àmen bract t obber blie- ben /wo Gottni4,t t,ette follctjen ffeys brauff kyp fen tjaben.

IJem epempcl nach /gaben awl? bie f ti f ite vnb ïl3f ter vor 3eyttcn librareycn angericl, t / wie tuoi mit wenig gutter bt3ct)ern . 70nb was es f lur f ckto Deis than patt /Das man 3u Der ;eye nicht brob gea

tja[iteu

Page 35: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

:zirten hatt / bsictjer rub -gutte Ir"brareyen 3u vers man blic[jer rub-Leyte genug ba3u bat.,

tc/fftnlan barnacb trot geLVarzvorben/bas leper mítber 3eytbat)yn gcf:Itcn fft arfe eiítlft rub fpram eijen.',Oalb asl fiat recltf cba ffcner bicber/bíetollen vnnlit3en fcleblictjell búcler / Catt,ori con%Morffta/C9rccffta/ kabyrínttjus /Dormi fef cure/ rub ber gleyctjen erels miff rom 6T.etif fet quo g era rtíft/bas Omit bic ,statefnifcbe fpractx 3it bo ben fft gangén-/ rub nyrgent Vern gefclfc%te fcbulc noci) fare noel 2veyf c 3l1 !Rubin/ fit t?bCr bIÍEben. J,ib zvfe zvyr erfircn rub ge feleal labcn/bas tuft fo viel snú je rub esbeítmlan bie fp:aclen rub Funft/ beunoctjt gar rnuoll1ome11 aus ettlÍcben broct?cal vslb find-Ten cutter blzcbe'r/aus bclll ftaub rub war, ;turn zvfbber crffr bract bat / rub nod, teg[icty bran f ìlebt rut) erbeyt / g[cyct) zvíe elan run eyner 3lift6-reten ftab run ber s7f rcOen a1acb ben f ètlet3en rub elcysloten grebt.

Parynn ift rus anC[) reCbt c'efcbet)e(1 rub bat' C9att purer rnbancl°barl?eyt reclt zvof be3afet/ às zvyr nfctjt bebaebtcn revue zvoftlat / rub rorrat fcla f f tell/ ba es 3eyt zvar/rnb zvol funbten/bamít wyr gyutte Weber rub gelerte [cut Oaten bebaiiten/ lief reu es fo Farcn / ails gícnge es rnp,4,níctjt ali/ ZOO- er aucb zviberulilb/rnb tics an Vt ber beylír gen iebrffft rub glitter / ben 2íríftoteleín men dilÍtvn3cfícl)ell fctjeb[ícOen bÚc[jel'n bfe rus r1Úr yi11e1' Yveyttel' ron ber 'ybrl'en fYlretell/ Da3u bÍe Leu 'f rIg la1'nen/bic Maníctje rub ber tjotjell ¡en grpen`t/bíe rS1111e11fcblictjeill glitt ge+o'

ftif fc vlíb viel Zoctores/prebíca.¢4re8/hJ`Ja6Pf trOS PfzfeEt

Page 36: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

pfafen /vnbmaníctje/basí( /Qrofre /grobe /fitte eRf /mít rotten rub braunen parreten ge f anmutet/ wie bie f w mit eyner gtl!ben retell rnb perlen /er - L altten /vnb auffvns Ribs 3e[aben Ljabcn/ bie Vns nícL)ts Guts lereteri/ f onbern nur ynier mehr blín- Der rnb toller mactjten / rub MO. alle niter Butt fef jen / rub f zm[eten nur bes braces rnb miftes p[jrer ralRetiGen Giftigen bileber alte ekf ter/ ía alte winced roll/ bas GrewiícL, 3u benceen ff1.

pits niebt eyn elenber lamer bisher 3eweIn/ bas e,yn íu,abc oat muf ten 5went3íg far Ober terger f tabiren /altern /bas er f O wet bóres [ateíní f ctj at gelernt / bas n1octjt p z werben rnb mcf's lc- fen: X nbwflebemesbal m Pownellíft/ ber ift fe[íg ßcweft /F3eliG fit bie muter Gewcft / bie ern foUcb Vint) Getra3cn l at.'nb fft boctj eyui armer rngeter., ter mantel; fern leben Lang blieben/ ber wibber 3u cgluceen note 3u eyer legen Getl cL t t ritt. E3otcije te-

arer rub Eier fier babeu zurr míif fen atlenttjalben Lja ben / bie f clbs nichts Geeunbt / rub ntcbts Guts nod, recL is tjaben =Gen feral /ia auc1 bie warf °e

níct t Gewff t /tvíe man body lernen rnb feral rate. Wes i bie f cbulbt" Fs f ïnb earn amber bileber fúr talbar cgewef c /bcan f olebe tolle CDz uicíe rubC c. pbtften bileber . Was rotten beim ambers braus werben /beul eyttcl tolle f cl, uter rnb [erer /wíe bie bileber waren bie fie [ereten . ltyn bole beceet emu tauben /vu5 eyn narr mattet fella eltiGen. 3Jas f ft Der lohn ber vnbanclbareeyt / bas man nícbt bat fíeys an líbrareyen Gewenbet / f oubern tat la f den Die Butten btictjer rergetjen /rnb bie rnnút3en bar Oaten. t if aber

Page 37: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

?tber meyn rab í fft nîct)t /bits man on rnter f chie* aïiertey be eher 3u hau ff raffe / rnb nicht mehr ge. benote /beñ nur au f f bie menge rnb b Tuffen bactjer. 34 wollt bie wa1 brunber haben /bas nickt Hott

fey /alter 3uriften comment/ alter irt,eologen f3en tcntíar uiu rub alter phíto f opt)en;Onc Nones/ rub aller Manict7e e5ermones 3u Ponlen. 3a ich wollt folc( en mifc gant; atlsftoff n /rnb mit rect)tfct)af- f yen b 1cijern menge iíbrarcy rer f orgetl / rub geler te lent barber 3u rab nemen. serf iIíct f oltt bie t)ej lige f et rif f bcybe aal f, ate titriccljíptj/f bre f fc1) /vnb teutf ct) /rnb ob fie nota? ynn mehr f prao el)cn avare /bannen f èyn.tarnacb oie be f ccn anale gcr rub oie .filai f etl beybe 2 riectjif ct) / tbrcy f ek/ rub £a:,_Í f cb /wo ict) fie f iben I tznbe. Tjarnact, folche bacher / bie 3u ben fpract)en 3u lernen bte- ncn /ails bie Poeten rnb .)ratores /nicht angere- hen ob fie rcyoen obber Chrifeen zveren/ 2riectp WI, obber £ateini f ctj.Denn aus f ole11en mus mati aie Cßrammatica lernen . Dartloch fòliten f eyn /bíe bict)er ron ben f egen I?tìn f {cn / rub f onf t ron alten anbern lúnf ìen. 3u fet3t auch ber %echt rub trt3e Bey búcher/ Wiemol auch hie vnter ben Comm" ten qua glitten aval not ift.

mit ben f arnemfien aber f ollten f ëyn bie et)roo Waal r ub Jif torien /tvasertey fprachcn man t)á, bau Ftinbe /Denn bie f èibett tvunber ntit3 PO/ ber %volt` Ia:rff'3u eri=ennen rub 3u regeren /,fia auct7Got Cis tvanber rub averti? 3n f et)en/ n,íe manct)e féy ale ge f el,ictjte rnb f pn ct)e f ollt man tt3t haben / bic ynn Deutfc0cn tanben gefchet)en rñb gongen f ïnb/ ber wyr tat gar rcytis wif enlbas macht /niemanb

ift Da

Page 38: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

(ft t bá gen'c en/bcr fie bef cbríeben /ober ob fie hon bef chríeben geese f t rneren /nicmanb bic b &eher ge- [jailten hat /barumb man auch ron rim I)cut(ch+ en tlícbts weys rim auber1l tannen /rib nits ffen ais [er unlit bie I)eut jeher Luther' beyffetl / bie nichts mehr etinben /bean erlegen rin fre f fen rub fauffen. ?íher bie Aríecbi fchen rnb kateínífeher /, a atoll aíe f breí f eben haben rhr bíng fo gnaro rut' fteyf `íg befchrieben /t'as /roo auch ern werb ober tiib ettwas f ont'erlicbs getban obt'er gcrent hat/ bas mus alle wellt Jelin rub míf f en / nle werl f inb zvvr Deutf eben noch ymcr Deutf chef / rnt' wóllen heut f the bleyben.

Wert rns betel it3t óott fo gnet'íglich beratten fjat /mit allerfolle /beybe berEtinfc / gelertcr leutte rub Weber/ fo ífts 3eyt /t'as wyr erraten rub eynf fchnertten bas befte /bas wrr l inben / rub ictjet3e famlen /bamitwrr ettwas beballten cuff bas yuo Eunf f tige ron bí f en gúlben iaren /Cat' nicht bifi reis ehe errate rerf èunlcn.Denn es 3u bcforgen í(c/ rnb ft3t reboil míbber anfèhet /bas man ruler new rub anber búcher macht / t'as 3u legt ba brr Tonle/ bas t'urctj bes teuffeis wcrce /bíe gotten bticbcr/ fo it3t burch ben bruce er fur bracht f inb /wíbber- umb rnterbrucet werben /rnb bie lof en herlof cn bíß eher ron rnnút3en rub tollen bíngen wíber ern reif, fen rnb alle winced fíiUen . penn baniit geht ber teu ffel gewislích rmb/ bas man f ich wíbbcramb mit eyttei eatholicon /8lorif ten /Mobernif len rut' bes rcrbanlpten .QDúníchen rub êophíflcn mífis/ tragen rub martern mitre /wie rorL n /rnb ynier lernen rna bocl) uynler nichts erlernen.

-; ííj Zer

Page 39: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

ter t)aiben bit fctj éucl) meine iièben herrn/ xóltet bíf e meine Crave rig) fíeys /bey euct) Iaffen frut)t fa)affen. ",nb ob atria) zvereu/ bic mkt? 3u geringe baf lir t)Íetten /baa fie Mans 1'abt6 f oliten leben /obber mid) alts ben rerbampten ron ben tr. rannen /reract)ten /bíe zvolten boct) bas anf eben/ aas let? nícL)t bas nleyne /f onbern altern bes gant; en eutfajen tanbs glace rub L)ert iucí)e. Dub ob íct) fc[)on ern harr ziere /rub treffe boct) was guts/ folks yt)e Leinene roeyfèn ein fct)anbc bunceen /mir 3tl fo[gen.'nb ob id) gteyct) ern Vircre rub rev. be zvere/ f o elan boct) f iL)et /bas nícl)t mir baraus ran ber cult; t?omeni f onber!1 ben C L)rí ftewf ollen fie body biLtic[) mernen bici$ níct)t reracL)ten. sus L)at wo[ el)e mats ern narr bas 3u geraten / beim ern gant3er rapt ber tlugen. more mile f of ron Sep tL ro term to fJell. Jíe mit be L) íct) euct) alle Got.

tos graben /tier x' lit etur t ert3en erzvercL)en rub an3únben /bas fie fief) ber armen/

elenben/ rer[af fclleli% íllgent not croft a1N1e111C11 /rnb buret)

Cßótttíct)e t ilf fe /yi)n rabten rub t etf

fen 3u f ett- gin

rub (f)rifts tict cm regiment

tbeutf c[)es tanbs an Ieyb rub feet mit alter Pk/

rnb rberflus 3u tob rub ereit hott bem rater buret) 3ef um Gurr

(Cum v1 }fern 1?eylallb. 21men.

Page 40: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311
Page 41: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

1+

p

`L;

i'st,

'L

¿f

l

rk1 `vr',

r:

c

it

n:P

z

....,,.'.>.:!*,

Page 42: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

c.

a.1.1f.1 ..'.r4`1:.. r , z4 _.:

i

s+i

Page 43: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311
Page 44: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

14,

zf

"

'" , -

.

4

;

'4%19 ' io",411

k "t fi:

Page 45: Featured | Special Collectionsspeccoll.library.arizona.edu/online-exhibits/files/...voice 3u terellals nícL)t fur allgeal/bas 1111.11 ict3t omen t?ilabetl fan vim b2eyan farm 311

a",, .. ; ,' .

* %l,,.'0 s}l?tjJ?' ydr"..,S,":XYr,. T : r ' ç ;f; ,

9p 1r i ti 1

bi i. f i j r t)

t; { I i '

1A1.11 t r, 1 # ki f, ti y

; I 'j , F+ . ydtt

* - I i /

1 tr`s' t '7#

,`` t .`

i " " 1

' + .. it i; +

f ( ; i

{{°I)1! ;K4j f jtlí tI . 1t t¡'rï fiÍY

LT fl '.T .i i 4, j

F ;;i°` t :, ifY; '1! ''i';1 1TS il' ) iiIry,i ti'l/y;yl 1;,:f., F}

e s r ) x `ti rr i': ori :i

r I I , It i , í i - ' 5, t , } r

;F Je' ;lf `.`jt+l 1,7;11 '1" ` F b

1 az+ l;,L` 1; t 't : }., ,

¡ ¡ ' r t 1 i 4;°1F its "-; t . i `l , a r1' :,. t,, ;

t' . 1,

{ ; r \ i t' 'í i i 8 1 j Ìa:

? t E: ' é

si(i g' tt:. ti _. : ; ÿ ;

o "

c . ? ;

1 , . . `,

4

,r1': . 1) ', " .'.»

i ` i fj y i

' ,t

s; ` 1 1

ÿ

.

r - vF+? +.:

rS.