FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINEfhmzbih.gov.ba/podaci/klima/2014.pdf · 2015-03-23 · Gradačac 2,3 100 Stolac 1,3 100 Ivan Sedlo 1,7 100 Tuzla 2,0 100 Zenica

[Type text]

Pogled sa Opservatorije Bjelašnica

KLIMATOLOŠKA ANALIZA

G O D I N E

2014

http://fhmzbih.gov.ba

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINE


K L I M A T O L O Š K A A N A L I Z A 2014

2

BOSNA I HERCEGOVINA FEDERACIJA BOSNE I HERCEGOVINE

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD

KLIMATOLOŠKA ANALIZA GODINE 2014

SARAJEVO, februar 2015



3

Srednje godišnje temperature zraka u 2014.godini bile su znatno iznad standardne normalne vrijednosti (1961.-1990.godina) na čitavom posmatranom prostoru Bosne i Hercegovine, i kretale su se između 11,0 oC u Livnu i 15,9 oC u Mostaru. U planinskim predjelima imale su vrijednosti od 2,5 oC na Bjelašnici do 9,0 oC na Ivan Sedlu.Temperaturna odstupanja kretala su se u rasponu od 1,2 oC na Bjelašnici do 2,6 oC u Bugojnu. Temperaturne prilike tokom 2014. godine prema raspodjeli percentila svrstavamo u klasu ekstremno toplo. U Sarajevu i Tuzli 2014. godina je najtoplija od početka službenih mjerenja. Srednja temperatura zraka u Sarajevu bila je za 0,3 oC veća od najtoplije do sada 1950. godine. Na meteorološkoj stanici Tuzla srednja temperatura zraka bila je za 0,1 oC viša od najtoplije do sada 2000. godine.

STANICE TEMPERATURA

STANICE TEMPERATURA

odstupanje (oC) percentil

1 odstupanje (

oC) percentil

Bihać 2,1 100 Livno 2,0 100

Bjelašnica 1,2 100 Mostar 1,3 100

Bugojno 2,6 100 Sarajevo 2,1 100

Drvar 2,1 100 Sanski Most 2,1 100

Gradačac 2,3 100 Stolac 1,3 100

Ivan Sedlo 1,7 100 Tuzla 2,0 100

Zenica 2,4 100

Tabela 1 Odstupanje srednje godišnje temperature u odnosu na referentni period(1961-1990) i pripadajući percentili

Ukupne sume padavina u 2014. godini bile su znatno iznad prosjeka, a najveća odstupanja zabilježena su u sjevernim predjelima Bosne. Izmjerene sume padavina tokom 2014. godine kretale su se između 1082,7 mm u Sarajevu do 1934,3 mm u Bihaću. Analizom mjesečnih količina padavina izraženih u % prosječnih vrijednosti pokazuje da su se tokom 2014. godine odstupanja kretala između 116,2 % u Sarajevu do 159,0 % na Bjelašnici. Prema raspodjeli percentila količine padavina svrstavamo u klase kišno, vrlo kišno i ekstremno kišno. U Bihaću je izmjerena najveća visina snježnog pokrivača na prizemnim stanicama od 64 cm (26. 02.). U planinskim predjelima najveća visina snježnog pokrivača izmjerena je na Bjelašnici -228 cm (25. februara).

Tabela 2 Odstupanje godišnje sume padavina u odnosu na referentni period(1961-1990) i pripadajući percentili

STANICE PADAVINE

STANICE PADAVINE

odstupanje ( % )

2 percentil odstupanje (

% ) percentil

Bihać 147,9 100 Livno 146,1 100

Bjelašnica 189,0 100 Mostar 117,7 82

Bugojno 134,7 100 Sarajevo 116,2 88

Drvar 145,8 100 Sanski Most 150,8 100

Gradačac 138,0 100 Stolac 138,5 100

Ivan Sedlo 116,3 76 Tuzla 151,3 100

Zenica 154,3 100



4

Karta 1 Prostorna raspodjela srednje godišnje temperature zraka u 2014. godini metodom percentila

Karta 2 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina u 2014. godini metodom percentila



5

Karta 3 Prostorna raspodjela srednje godišnje temperature zraka u (oC) za 2014. godinu

Karta 4 Prostorna raspodjela godišnje količine padavina za 2014. godini u (mm)



6

Karta 5 Odstupanje srednje godišnje temperature zraka u 2014 godini u (oC)

od prosječne (1961.1990.)

Karta 6 Odstupanja ukupne količine padavina u 2014. godini u (%) od prosječnih vrijednosti za period (1961.-1990.)



7

Tabela 3 Ocjena temperatura zraka po mjesecima na osnovu Conrad-Chapmanove metode

Tabela 4 Ocjena padavina po mjesecima na osnovu Conrad-Chapmanove metode

Najviša srednja mjesečna temperatura u 2014. godini od 24,1 oC registrovana je u avgustu na MS Mostar, a najniža od 2,2 oC registrovana je u decembru na MS Bugojno. Na planinama, najniža srednja mjesečna temperatura od -4,4 oC zabilježena je na Bjelašnici u decembru. Apsolutna minimalna temperatura tokom godine od -23,0 oC izmjerena je na MS Bjelašnica (31. decembar), a apsolutna maksimalna temperatura od 36,0 oC izmjerana je na MS Zenica (12. augusta). Najviša mjesečna suma padavina od 458,5 mm, izmjerena je u maju na MS Kalesija, a najniža na MS Gradačac gdje je tokom novembra izmjereno svega 11,9 mm.



8

Ekstremne klimatske anomalije (< 2 i > 98 percentila) po mjesecima i godišnjim dobima

Pregled po mjesecima Ekstremno toplo:

- januar (Bihać, Bjelašnica, Bugojno, Drvar, Gradačac, Ivan Sedlo, Livno, Mostar, Sarajevo, Sanski Most, Stolac, Tuzla i Zenica)

- februar (Bugojno, Drvar, Ivan Sedlo, Livno, Mostar, Sarajevo, Stolac i Zenica) - mart (Bugojno, Gradačac i Zenica) - novembar (Bjelašnica, Livno i Mostar)

Ekstremno hladni mjeseci nisu zabilježeni Ekstremno sušno:

- novembar (Gradačac)

Ekstremno kišno: - april (Bihać, Bjelašnica, Bugojno, Drvar, Sarajevo, Sanski Most, Tuzla i Zenica) - maj (Gradačac, Sarajevo, Tuzla i Zenica) - juli (Bihać, Bugojno i Livno) - septembar (Bihać, Bjelašnica, Drvar, Gradačac, Ivan Sedlo, Jajce, Livno, Mostar,

Sanski Most i Zenica) - decembar (Bjelašnica)

Pregled po godišnjim dobima

Ekstremno toplo:

- zima 2013.-2014. (Bihać, Bjelašnica, Bugojno, Drvar, Gradačac, Ivan Sedlo, Livno, Mostar, Sarajevo, Sanski Most, Stolac, Tuzla i Zenica)

- proljeće (Zenica) - jesen (Bugojno i Livno)

Ekstremno hladna godišnja doba nisu registrovana Ekstremno sušno:

- zima 2013.-2014. (Gradačac i Tuzla) Ekstremno kišno:

- proljeće (Bihać, Bjelašnica, Bugojno, Drvar, Gradačac, Sarajevo, Sanski Most i Tuzla i Zenica)

- ljeto (Mostar i Livno) - jesen (Bihać)

1



9

Karta 7 Prostorna raspodjela srednje temperature zraka - zima 2013. - 2014. godine metodom percentila

Karta 8 Prostorna raspodjela srednje temperature zraka - proljeće 2014. godine metodom percentila



10

Karta 9 Prostorna raspodjela srednje temperature zraka - ljeto 2014. godine metodom percentila

Karta 10 Prostorna raspodjela srednje temperature zraka - jesen 2014. godine metodom percentila



11

Karta 11 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina - zima 2014. godine metodom percentila

Karta 12 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina - proljeće 2014. godine metodom percentila



12

Karta 13 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina - ljeto 2014. godine metodom percentila

Karta 14 Prostorna raspodjela ukupne količine padavina - jesen 2014. godine metodom percentila



13

Tabele 5 - 10 Odstupanje srednje mjesečne temperature i mjesečne količine padavina u odnosu na referentni period

(1961-1990) i pripadajući percentili

Stanice januar

Temperatura Padavine

odstupanje (oC)

percentil odstupanje

(%) percentil

Bihać 6,1 100 107,1 54

Bjelašnica 3,7 100 116,9 56

Bugojno 6,3 100 138,3 76

Drvar 5,5 100 164,2 85

Gradačac 5,6 100 47,0 20

Ivan Sedlo 5,8 100 141,7 71

Livno 4,8 100 208,4 94

Mostar 3,7 100 173,0 86

Sarajevo 5,9 100 77,4 38

S. Most 6,0 100 77,4 24

Stolac 3,8 100 175,2 90

Tuzla 6,1 100 48,9 21

Zenica 6,3 100 52,7 28

Stanice februar


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 3,7 88 193,3 93

Bjelašnica 3,8 96 94,3 50

Bugojno 6,6 100 73,1 41

Drvar 4,8 100 23,7 98

Gradačac 4,2 92 54,4 28

Ivan Sedlo 4,7 100 55,5 21

Livno 5,3 100 143,1 73

Mostar 3,7 100 133,0 69

Sarajevo 6,3 100 296,9 7

S. Most 4,5 98 138,5 83

Stolac 4,1 100 97,3 51

Tuzla 5,0 97 71,0 33

Zenica 5,8 100 61,3 35

Stanice april


odstupanje (oC)

percentil Odstupanje

(%) percentil

Bihać 1,6 80 163,1 100

Bjelašnica 1,1 77 264,1 100

Bugojno 1,6 86 238,7 100

Drvar 1,8 93 201,6 100

Gradačac 1,6 80 199,2 98

Ivan Sedlo 1,0 74 139,4 94

Livno 1,4 91 122,7 71

Mostar 1,3 93 91,6 44

Sarajevo 0,8 73 201,6 100

S. Most 1,8 84 257,1 100

Stolac 1,0 75 126,9 77

Tuzla 1,1 76 246,7 100

Zenica 1,5 83 329,7 100

Stanice mart


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 2,9 85 144,6 81

Bjelašnica 1,9 80 129,2 74

Bugojno 3,3 99 56,9 20

Drvar 2,7 89 71,0 29

Gradačac 4,3 100 100,0 57

Ivan Sedlo 3,2 91 105,1 17

Livno 2,8 88 53,9 15

Mostar 2,8 94 50,8 12

Sarajevo 3,0 89 95,7 51

S. Most 3,2 95 103,6 55

Stolac 3,0 94 62,8 25

Tuzla 2,9 97 118,5 63

Zenica 3,4 100 75,4 39

Stanice maj


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać -0,2 48 171,4 97

Bjelašnica -0,7 30 211,1 97

Bugojno 0,1 48 174,8 99

Drvar -0,2 39 154,7 92

Gradačac -0,1 49 322,6 100

Ivan Sedlo -0,8 53 182,7 94

Livno -0,3 39 135,5 87

Mostar -0,1 40 95,5 47

Sarajevo -0,6 32 228,1 99

S. Most -0,1 47 207,5 98

Stolac -0,8 24 114,2 66

Tuzla -0,3 33 369,9 100

Zenica 0,1 54 250,0 100

Stanice juni


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 1,2 85 79,5 32

Bjelašnica 0,4 69 153,0 95

Bugojno 1,4 97 124,3 78

Drvar 1,3 96 118,6 71

Gradačac 1,4 95 73,3 28

Ivan Sedlo 0,3 55 158,4 87

Livno 1,7 95 167,4 93

Mostar 1,1 87 151,7 89

Sarajevo 0,7 70 137,5 77

S. Most 1,0 88 66,5 10

Stolac 0,8 80 187,3 94

Tuzla 0,8 80 55,0 10

Zenica 0,8 76 111,0 69



14

Tabele 11-16 Odstupanje srednje mjesečne temperature i mjesečne količine padavina u odnosu na referentni period

(1961-1990) i pripadajući percentili

Stanice juli


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 0,5 77 212,4 100

Bjelašnica 0,0 59 235,9 98

Bugojno 0,7 79 258,2 99

Drvar 0,2 64 122,0 68

Gradačac 1,0 82 91,5 51

Ivan Sedlo -0,2 59 136,2 89

Livno 0,1 59 328,2 100

Mostar -1,2 17 321,8 98

Sarajevo 0,6 87 91,3 44

S. Most 0,8 82 156,0 87

Stolac -1,0 21 237,9 93

Tuzla 1,1 83 119,2 71

Zenica 1,1 91 199,6 92

Stanice august


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 0,6 74 96,3 54


Bugojno 1,6 91 104,7 55

Drvar 0,9 80 99,9 51

Gradačac 0,8 70 259,1 98

Ivan Sedlo 0,5 74 96,2 60

Livno 0,6 76 113,0 57

Mostar -0,1 48 179,9 88

Sarajevo 1,2 79 110,6 61

S. Most 0,7 70 184,1 90

Stolac 0,4 55 136,6 90

Tuzla 0,7 74 218,2 98

Zenica 1,3 90 221,0 98

Stanice septembar


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać -0,4 33 305,0 100

Bjelašnica -0,9 26 224,8 100

Bugojno 0,5 66 345,7 98

Drvar 0,0 41 245,2 100

Gradačac 0,0 50 200,4 100

Ivan Sedlo -0,5 32 246,7 100

Livno -0,1 42 330,2 100

Mostar -1,1 26 278,7 100

Sarajevo -0,2 40 198,5 97

S. Most 0,2 67 317,9 100

Stolac -0,6 38 259,8 100

Tuzla 0,3 56 210,0 97

Zenica 0,5 67 268,2 99

Stanice oktobar


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 2,2 94 172,7 94


Bugojno 2,3 96 66,7 39

Drvar 1,4 87 77,7 44

Gradačac 2,3 97 138,7 82

Ivan Sedlo 1,1 78 53,5 28

Livno 1,6 90 51,5 26

Mostar 1,3 90 35,2 17

Sarajevo 1,7 86 76,8 38

S. Most 2,0 91 135,3 81

Stolac 1,3 86 20,0 11

Tuzla 1,6 84 166,7 84

Zenica 2,1 97 95,3 43

Stanice novembar


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 3,5 92 68,9 32

Bjelašnica 3,0 100 126,2 69

Bugojno 3,8 97 58,4 22

Drvar 3,7 97 132,9 74

Gradačac 2,7 93 14,7 0

Ivan Sedlo 3,8 98 78,2 30

Livno 4,1 100 90,6 51

Mostar 2,7 99 64,6 28

Sarajevo 3,6 97 49,9 11

S. Most 3,2 95 41,5 9

Stolac 2,9 97 80,2 47

Tuzla 3,1 96 31,8 3

Zenica 3,6 98 51,0 10

Stanice decembar


odstupanje (oC)


(%) percentil

Bihać 3,1 89 87,4 49

Bjelašnica 0,5 59 255,8 100

Bugojno 2,6 91 108,1 59

Drvar 2,2 91 127,6 76

Gradačac 3,1 90 113,9 73

Ivan Sedlo 2,0 86 92,2 54

Livno 2,2 92 155,1 78

Mostar 1,6 94 93,7 44

Sarajevo 2,4 90 98,5 54

S. Most 2,4 87 109,5 58

Stolac 2,3 87 168,9 89

Tuzla 2,0 82 105,7 56

Zenica 2,3 91 102,0 58



15

Zima 2013 – 2014 godine Srednje temperatura zraka tokom klimatološke zime 2013.-2014 godine (1.decembar 2013. godine – 28. februar 2014. godine) kretale su se od 3,9 oC u Drvaru do 9,6 oC u Stocu. U planinskim područjima srednje temperature zraka kretale su se u rasponu od -2,8 oC na Bjelašnici do 2,8 oC na Ivan Sedlu. Temperaturna odstupanja od normalne vrijednosti tokom zime koja se odnosi na period (1961-1990) bila su na svim stanicama pozitivna i kretala su se između 3,1 oC na Bjelašnici i 4,6 oC u Bugojnu. Srednje mjesečne temperature u decembru 2013. godine bile su na većem dijelu posmatrane teritorije nešto iznad ili u granicama višegodišnjeg prosjeka. Temperaturna odstupanja od prosječnih vrijednosti kretala su se od 0,3 oC u Stocu do 2,0 oC na Bjelašnici. Januar 2014. godine bio je znatno topliji u odnosu na višegodišnje srednje temperature koje se odnose na period (1961-1990). Odstupanja u januaru 2014. godine kretala su se do 6,3 oC u Bugojnu i Zenici. Srednje mjesečne temperature tokom februara bile su veće od prosječnih temperatura. Najveće odstupanje u odnosu na srednje mjesečne vrijednosti zabilježena su u Bugojnu od 6,6 oC. Ukupne količine padavina tokom zime 2013 - 2014. godine bile su u granicama višegodišnjeg prosjeka u južnim, zapadnim i jugozapadnim područjima Bosne i Hercegovine. U sjevernim i sjeveroistočnim predjelima količine padavina bile su ispod prosječnih suma za posmatrani period. Ukupne količine padavina kretale su se od 63,9 l/m2 u Gradačcu do 514,2 /m2 u Mostaru. Odstupanja od prosječne sume padavina kretala su se od 34,1 % u Gradačcu do 118,6 % u Livnu. Količine padavina tokom decembra bile su znatno ispod višegodišnjeg prosjeka u najvećem dijelu zemlje. U januaru i februaru sume padavina bile su uglavnom u granicama prosječnih suma za posmatrani period. U Sarajevu npr. tokom februara nije zabilježena ni jedna pahulja snijega. Proljeće 2014.godine Tokom klimatološkog proljeća 2014 godine (1. mart – 31. maj 2014. godine) srednje temperature zraka kretale su se od 10,5 oC u Drvaru do 14,9 oC u Mostaru,na planinama od 0,2 oC na Bjelašnici do 7,9 oC na Ivan Sedlu. Temperaturna odstupanja od normalne vrijednosti tokom proljeća koja se odnosi na period (1961-1990) bila su na svim stanicama pozitivna i kretala su se od 0,7 oC u Stocu do 1,9 oC u Gradačcu. Srednje mjesečne temperature u martu 2014. godine bile su znatno iznad višegodišnjeg prosjeka. Temperaturna odstupanja od prosječnih vrijednosti kretala su se od 1,9 oC na Bjelašnici do 4,3 oC u Gradačcu. April 2014. godine bio je topliji u odnosu na višegodišnje srednje temperature koje se odnose na period (1961-1990). Odstupanja u aprilu 2014. godine kretala su se od 1,0 oC u Stocu i na Ivan Sedlu do 1,8 oC u Drvaru i Sanskom Mostu. Srednje mjesečne temperature tokom maja bile su nešto ispod ili u granicama višegodišnjeg prosjeka. Najveće negativno odstupanje u odnosu na srednje mjesečne vrijednosti zabilježena su u Stocu i na Ivan Sedlu od -0,8 oC. Ukupne količine padavina u proljeće 2014. godine bile su znatno iznad višegodišnjeg prosjeka u Bosni. Na području Hercegovine količine padavina bile su u granicama ili nešto ispod prosječnih suma za navedeno razdoblje. Ukupne količine padavina kretale su se od 265,1 l/m2 u Stocu do 598,5/m2 u Tuzli. Odstupanja od prosječne sume padavina kretala su se od 77,1 % u Mostaru do 261,8 % u Tuzli. Količine padavina tokom marta bile su u granicama višegodišnjeg prosjeka. U aprilu i maju sume padavina bile su u Bosni znatno iznad prosječnih suma za posmatrani period. U maju su oboreni mnogi rekordi po pitanju jednodnevnih, dvodnevnih, trodnevnih ili mjesečnih količina padavina. Velike padavine izazvale su nezapamćene poplave u centralnim, i sjevernm predjelima Bosne.



16

Ljeto 2014. godine Srednje temperatura zraka tokom klimatološkog ljeta 2014 godine (1.jun –31.august 2014. godine) kretale su se između 18,3 oC u Drvaru i 23,4 oC u Mostaru. U planinskim područjima srednje temperature kretale su se u rasponu od 9,2 oC na Bjelašnici do 15,8 oC na Ivan Sedlu. Temperaturna odstupanja od normalne vrijednosti tokom ljeta koja se odnosi na period (1961-1990) bila su pozitivna, osim u Mostaru gdje je ljeto bilo hladnije od temperaturne normale za ljeto. Odstupanje prosječnih temperatura kretala su se od -0,1 oC u Mostaru do 1,2 oC u Bugojnu. Srednje mjesečne temperature u junu 2014. godine bile su nešto iznad višegodišnjeg prosjeka. Temperaturna odstupanja od prosječnih vrijednosti kretala su se između 0,4 oC na Bjelašnici i 1,4 oC u Gradačcu i Bugojnu. Juli 2014. godine bio je topliji u odnosu na višegodišnje srednje temperature koje se odnose na period (1961-1990). Na MS Mostar, Stolac i Ivan Sedlo srednje temperature su bile niže od prosječnih. Odstupanja u julu 2014. godine kretala su se od -1,2 oC u Mostaru do 1,0 u Gradačcu. Srednja mjesečna temperatura u augustu na MS Mostaru bila je ispod višegodišnjeg prosjeka, a na ostalim stanicama srednje temperature bile su više od prosječnih. Temperaturna odstupanja u odnosu na srednje mjesečne vrijednosti kretala su se između -0,1 oC u Mostaru do 1,6 oC u Bugojnu. Ukupne količine padavina u ljeto 2014. godine bile su znatno iznad višegodišnjeg prosjeka. Najveća odstupanja u odnosu prosječne sume padavine zabilježena su u Hercegovini. Ukupne količine padavina kretale su se od 276,5 l/m2 u Sarajevu do 439,5 l/m2 na Bjelašnici. Odstupanja od prosječne sume padavina kretala su se od 114,3 % u Sarajevu do 199,9 % u Mostaru. Količine padavina u junu na većem dijelu posmatranog prostora su bile iznad prosjeka. Mjesec juli imao je veće sume padavina od prosječnih suma za isti period. U augustu ukupne sume padavina bile su na sjeveru zemlje znatno iznad prosjeka. Jesen 2014. godine Srednje temperatura zraka tokom klimatološke jeseni 2014 godine (1. septembar – 30. novembar 2014. godine) kretale su se između 11,3 oC u Livnu i 16,2 oC u Mostaru. U planinskim područjima srednje temperature zraka kretale su se u rasponu od 3,8 oC na Bjelašnici do 9,7 oC na Ivan Sedlu. Temperaturna odstupanja od normalne vrijednosti tokom jeseni koja se odnosi na period (1961-1990) bila su pozitivna. Odstupanje prosječnih temperatura kretala su se od 1,0 oC u Mostaru do 2,2 oC u Bugojnu. Srednje mjesečne temperature zraka u septembru 2014. godine na većini stanica bile su nešto ispod ili u granicama višegodišnjeg prosjeka. Temperaturna odstupanja od prosječnih vrijednosti kretala su se između -1,1 oC u Mostaru i 0,5 oC u Zenici i Bugojnu. Oktobar 2014. godine bio je znatno topliji u odnosu na višegodišnje srednje temperature koje se odnosi na referentni niz (1961-1990). Odstupanja u oktobru 2014. godine kretala su se od 1,1 oC na Ivan Sedlu do 2,3 oC Gradačcu i Bugojnu. Srednja mjesečna temperatura u novembru na svim stanicama bila je znatno iznad višegodišnjih prosječnih vrijednosti. Temperaturna odstupanja u odnosu na srednje mjesečne vrijednosti kretala su se između 2,7 oC u Mostaru i Gradačcu do 4,1 oC u Livnu. Ukupne količine padavina tokom jeseni 2014. godine bile su u granicama ili iznad višegodišnjeg prosjeka. Najveća odstupanja u odnosu prosječne sume padavine zabilježena su u zapadnim i sjeverozapadnim područjima Bosne. Ukupne količine padavina kretale su se između 215 mm u Gradačcu i 619 mm u Bihaću. Odstupanja od prosječne sume padavina kretala su se od 100,8 % u Mostaru do 170,2 % u Bihaću. Količine padavina u septembru bila je znatno iznad prosjeka i na najvećem dijelu posmatranog prostora padavine svrstavamo u kategoriju ekstremno kišno. U mjesecu oktobru sume padavina u zavisnosti koji kraj Bosne i Hercegovine posmatramo bile su



17

iznad odnosno ispod višegodišnjeg prosjeka. U novembru ukupne sume padavina bile su na većem dijelu posmatranog prostora ispod prosječnih suma.

Graf 1 – 3 Hod srednje dnevne temperature zraka u 2014. godini

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1.1. 19.1. 6.2. 24.2. 13.3. 31.3. 18.4. 6.5. 24.5. 11.6. 29.6. 17.7. 4.8. 22.8. 9.9. 27.9. 15.10. 2.11. 20.11. 8.12. 26.12.

oC S A R A J E V O

SRED. st+2stdev st+stdev st-stdev st-2stdev 2014

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

40,0

1.1. 19.1. 6.2. 24.2. 13.3. 31.3. 18.4. 6.5. 24.5. 11.6. 29.6. 17.7. 4.8. 22.8. 9.9. 27.9. 15.10. 2.11. 20.11. 8.12. 26.12.

oC M O S T A R


-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

1.1. 19.1. 6.2. 24.2. 13.3. 31.3. 18.4. 6.5. 24.5. 11.6. 29.6. 17.7. 4.8. 22.8. 9.9. 27.9. 15.10. 2.11. 20.11. 8.12. 26.12.

oC B I H A Ć




18

Graf 4 – 6 Hod srednje dnevne temperature zraka u 2014. godini

-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

35,0

1.1. 19.1. 6.2. 24.2. 13.3. 31.3. 18.4. 6.5. 24.5. 11.6. 29.6. 17.7. 4.8. 22.8. 9.9. 27.9. 15.10. 2.11. 20.11. 8.12. 26.12.

oC T U Z L A


-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1.1. 19.1. 6.2. 24.2. 13.3. 31.3. 18.4. 6.5. 24.5. 11.6. 29.6. 17.7. 4.8. 22.8. 9.9. 27.9. 15.10. 2.11. 20.11. 8.12. 26.12.

oC L I V N O


-15,0

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1.1. 19.1. 6.2. 24.2. 13.3. 31.3. 18.4. 6.5. 24.5. 11.6. 29.6. 17.7. 4.8. 22.8. 9.9. 27.9. 15.10. 2.11. 20.11. 8.12. 26.12.

oC Z E N I C A




19

Graf 7 – 14 Mjesečni hod srednje temperature zraka i mjesečne anomalije u 2014. godini

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC S A R A J E V O

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC M O S T A R

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC B I H A Ć

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC T U Z L A

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC L I V N O

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC S A N S K I M O S T

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC B U G O J N O

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC G R A D A Č A C



20

Graf 15 – 18 Mjesečni hod srednje temperature zraka i mjesečne anomalije u 2014. godini

Analizom srednjih dnevnih temperatura na meteorološkim stanicama Sarajevo, Mostar, Tuzla, Bihać, Sanski Most i Livno zabilježeni su izuzetno topli i izuzetno hladni dani.

Mjesec Sarajevo Mostar Bihać Sanski Most Tuzla Livno

topli hladni topli hladni topli hladni topli hladni topli hladni topli hladni

Jan 3 0 4 0 4 0 5 0 5 0 4 0

Feb 6 0 2 0 1 0 1 0 3 0 3 0

Mar 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Apr 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Maj 0 3 0 2 0 0 0 2 0 1 0 2

Jun 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0

Jul 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0

Aug 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0

Sep 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1

Okt 1 0 0 0 2 0 0 0 0 0 1 0

Nov 0 0 1 0 3 0 3 0 1 0 2 0

Dec 0 0 1 2 3 2 0 1 0 1 0 3

Ukupno 12 3 11 8 14 2 9 3 9 2 11 6

Tabela 17 Izuzetno topli i izuzetno hladni dani po mjesecima u 2014. godini

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC

Z E N I C A

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC D R V A R

-10,0

-5,0

0,0

5,0

10,0

15,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC B J E L A Š N I C A

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

oC I V A N S E D L O



21

Graf 19 – 21 Dnevne količine padavina u 2014. godini

73,3

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

1.1

.

9.1.

17

.1.

25

.1.

2.2

.

10

.2.

18

.2.

26

.2.

5.3

.

13

.3.

21

.3.

29

.3.

6.4

.

14

.4.

22

.4.

30

.4.

8.5.

16

.5.

24

.5.

1.6

.

9.6

.

17

.6.

25

.6.

3.7

.

11

.7.

19

.7.

27

.7.

4.8

.

12

.8.

20

.8.

28

.8.

5.9.

13

.9.

21

.9.

29

.9.

7.1

0.

15

.10

.

23

.10

.

31

.10

.

8.1

1.

16

.11

.

24

.11

.

2.12

.

10

.12

.

18

.12

.

26

.12

.

mm S A R A J E V O

69,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1.1.

8.

1.

15.1

. 22

.1.

29.1

. 5.

2.

12.2

. 19

.2.

26.2

. 4.

3.

11.3

. 18

.3.

25.3

. 1.

4.

8.4.

15

.4.

22.4

. 29

.4.

6.5.

13

.5.

20.5

. 27

.5.

3.6.

10

.6.

17.6

. 24

.6.

1.7.

8.

7.

15.7

. 22

.7.

29.7

. 5.

8.

12.8

. 19

.8.

26.8

. 2.

9.

9.9.

16

.9.

23.9

. 30

.9.

7.10

. 14

.10.

21

.10.

28

.10.

4.

11.

11.1

1.

18.1

1.

25.1

1.

2.12

. 9.

12.

16.1

2.

23.1

2.

30.1

2.

mm M O S T A R

72

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1.1

. 8.

1.

15.

1.

22.

1.

29.1

. 5.

2.

12.

2.

19.

2.

26.

2.

4.3

. 1

1.3

. 1

8.3

. 2

5.3

. 1.

4.

8.4

. 1

5.4

. 2

2.4

. 2

9.4

. 6.

5.

13.

5.

20.

5.

27.5

. 3.

6.

10.

6.

17.

6.

24.

6.

1.7

. 8.

7.

15.

7.

22.

7.

29.

7.

5.8

. 1

2.8

. 1

9.8

. 2

6.8

. 2.

9.

9.9

. 1

6.9

. 23

.9.

30.

9.

7.1

0.

14

.10

. 2

1.1

0.

28

.10

. 4

.11

. 1

1.1

1.

18

.11

. 2

5.1

1.

2.1

2.

9.1

2.

16

.12

. 2

3.1

2.

30

.12

.

mm B I H A Ć



22

Graf 22 – 24 Dnevne količine padavina u 2014. godini

94,6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1.1

.

9.1.

17

.1.

25

.1.

2.2

.

10

.2.

18

.2.

26

.2.

5.3

.

13

.3.

21

.3.

29

.3.

6.4

.

14

.4.

22

.4.

30

.4.

8.5

.

16

.5.

24

.5.

1.6

.

9.6

.

17

.6.

25

.6.

3.7

.

11

.7.

19

.7.

27

.7.

4.8

.

12

.8.

20

.8.

28.8

.

5.9

.

13

.9.

21

.9.

29

.9.

7.1

0.

15

.10

.

23

.10

.

31

.10

.

8.1

1.

16

.11

.

24

.11

.

2.1

2.

10

.12

.

18

.12

.

26

.12

.

mm T U Z L A

55

0

10

20

30

40

50

60

1.1.

8.

1.

15

.1.

22

.1.

29

.1.

5.2.

1

2.2

. 1

9.2

. 2

6.2

. 4.

3.

11

.3.

18

.3.

25

.3.

1.4.

8.

4.

15

.4.

22

.4.

29

.4.

6.5.

1

3.5

. 2

0.5

. 2

7.5

. 3.

6.

10

.6.

17

.6.

24

.6.

1.7.

8.

7.

15

.7.

22

.7.

29

.7.

5.8.

1

2.8

. 1

9.8

. 2

6.8

. 2.

9.

9.9.

1

6.9

. 2

3.9

. 3

0.9

. 7

.10

. 1

4.1

0.

21

.10

. 2

8.1

0.

4.1

1.

11

.11

. 1

8.1

1.

25

.11

. 2

.12

. 9

.12

. 1

6.1

2.

23

.12

. 3

0.1

2.

mm S A N S K I M O S T

63,2

0

10

20

30

40

50

60

70

1.1

. 8

.1.

15

.1.

22

.1.

29

.1.

5.2

. 1

2.2

. 1

9.2

. 2

6.2

. 4

.3.

11.3

. 1

8.3

. 2

5.3

. 1

.4.

8.4

. 1

5.4

. 2

2.4

. 2

9.4

. 6

.5.

13

.5.

20

.5.

27

.5.

3.6

. 1

0.6

. 1

7.6

. 2

4.6

. 1

.7.

8.7

. 1

5.7

. 2

2.7

. 2

9.7

. 5

.8.

12

.8.

19

.8.

26

.8.

2.9

. 9

.9.

16

.9.

23

.9.

30

.9.

7.10

. 1

4.1

0.

21.

10

. 2

8.1

0.

4.1

1.

11.

11

. 1

8.1

1.

25.

11

. 2

.12

. 9

.12

. 1

6.1

2.

23.1

2.

30.

12

.

mm L I V N O



23

Graf 25 – 32 Mjesečne količine padavina i mjesečne anomalije u 2014. godini

-100

-50

0

50

100

150

200

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm S A R A J E V O

-150

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm M O S T A R

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm B I H A Ć

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm T U Z L A

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm L I V N O

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm S A N S K I M O S T

-100

-50

0

50

100

150

200

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm B U G O J N O

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

350

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm G R A D A Č A C



24

Mjesečne količine padavine i anomalije Graf 33 – 36 Mjesečne količine padavina i mjesečne anomalije u 2014. godini

U Sarajevu je srednja godišnja temperatura iznosila 11,7 oC, i za 2,1 oC bila je viša od standardne normalne temperature. Prema raspodjeli percentila 2014. godinu svstavamo u klasu ekstremno toplo. Količina padavina bila je viša od višegodišnjeg prosjeka i iznosila je 1082,7 l/m2. Padavine, prema raspodjeli percentila, svrstavamo u kategoriju kišno. Srednja temperatura u Mostaru iznosila je 15,9 oC i za 1,3 oC bila je viša od srednje godišnje temperature. Prema raspodjeli percentila temperaturnu vrijednost svrstavamo u klasu ekstremno toplo. Ukupna količina izmjerena tokom 2014. godine iznosila je 1782,9 l/m2. Prema raspodjeli percentila padavine svrstavamo u klasu kišno.

Graf 37 – 38 Šest najtoplijih godina u Sarajevu i Tuzli od početka službenih mjerenja

-50

0

50

100

150

200

250

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm Z E N I C A

-50

0

50

100

150

200

250

300

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm D R V A R

-50

0

50

100

150

200

250

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm B J E L A Š N I C A

-100

-50

0

50

100

150

200

250

300

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm I V A N S E D L O

10,8

11,0

11,2

11,4

11,6

11,8

2014. 1950. 2000. 1951. 2008. 2013.

oC S A R A J E V O

11,5

11,6

11,7

11,8

11,9

12,0

12,1

2014. 2000. 2008. 2007. 2012. 1951

oC T U Z L A



25

Graf 39-40 Pet najkišovitijih godina u Tuzli i Gradačacu od početka službenih mjerenja

Graf 41-42 Kumulativne mjesečne padavine u 2014. godini i kumulativne prosječne mjesečne padavine u periodu (1961-1990)

1200

1250

1300

1350

1400

2014. 2001. 1932. 1937. 2010.

mm T U Z L A

1000

1050

1100

1150

1200

1250

2014. 2001. 2010. 1955. 1972.

G R A D A Č A C

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1000,0

1200,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm S A R A J E V O

2014 1961-90

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1000,0

1200,0

1400,0

1600,0

1800,0

2000,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm M O S T A R

2014 1961-90



26

Graf 43-44 Kumulativne mjesečne padavine u 2014. godini i kumulativne prosječne mjesečne padavine u periodu (1961-1990)

0,0

200,0

400,0

600,0

800,0

1000,0

1200,0

1400,0

1600,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm T U Z L A

2014 1961-90

0,0

500,0

1000,0

1500,0

2000,0

2500,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

mm B I H A Ć

2013 1961-90



27

1 Način ocjenjivanja srednjih mjesečnih temperatura i ukupnih mjesečnih količina padavina vrši se na osnovu odstupanja od

kontinuiranog niza u periodu 1961.-1990. godina a upotrebljavajući izmjenjenu Conrad-Chapmanovu metodu. Percentil se izražava u (%) i ukazuje nam u koliko slučajeva određena vrijednost nije prevaziđena u promatranom periodu. Prvi red kod temperatura u tabeli pokazuje odstupanje temperature od srednje vrijednosti izraženo u (°C), a drugi red odgovarajući percentil prema kojem se data vrijednost svrstava u određenu kategoriju. Kod padavina prvi red pokazuje ostvarenu količinu padavina u odnosu na prosjek, tj odstupanje u (%) od srednje vrijednosti količine padavina, a drugi red odgovarajući percentil prema kojem se data vrijednost svrstava u određenu kategoriju.

TEMPERATURE PERCENTILI PADAVINE PERCENTILI

ekstremno hladno < 2 ekstremno sušno < 2 vrlo hladno 2-9 vrlo sušno 2-9 hladno 10-25 sušno 10-25 normalno 26-74 normalno 26-74 toplo 75-90 kišno 75-90 vrlo toplo 91-98 vrlo kišno 91-98 ekstremno toplo >98 ekstremno kišno >98

Na sjednici Komisije za klimatologiju pri WMO, koja je održana u novembru 2001.godine, određeno je da se period 1961-1990. koristi kao referentni niz za usporedbu, sve do završetka sljedećeg niza 1991-2020. Godina, tj. do 2021. godine. 2 Ostvarene količine padavina u odnosu na prosječne vrijednosti

Analizu pripremio: Dženan Zulum

Documents

FEDERALNI HIDROMETEOROLOŠKI ZAVOD BOSNE I HERCEGOVINEfhmzbih.gov.ba/podaci/klima/2014.pdf · 2015-03-23 · Gradačac 2,3 100 Stolac 1,3 100 Ivan Sedlo 1,7 100 Tuzla 2,0 100 Zenica