FESKÖK . SINIF ÖĞRENCİ DEFTERİahmetkilinc.weebly.com/uploads/4/6/4/2/46429121/feskÖk_6._sınıf_binalarda_mantolama...Isı transferi, sıcak olan maddeler veya ortamlardan soğuk

1

FESKÖK 6. SINIF ÖĞRENCİ DEFTERİ

BİNALARDA MANTOLAMA YAPILMALI MI?

Bu öğrenci defteri 115K492 nolu 1001 projesi olan FESKÖK

kapsamında TÜBİTAK’tan sağlanan destek ile proje ekibi tarafından

geliştirilmiştir.

2

TERMOMETRE KAÇI GÖSTERİYOR?

Bir odada duvara asılı olan termometrenin fotoğrafı aşağıda verilmiştir.

Bu odada oturan üç arkadaşın termometre ile ilgili yorumları aşağıda verilmiştir.

Selim: Termometreye göre odadaki havanın ısısı 20 derecedir.

Sinem: Bence odadaki havanın sıcaklığı 20 derecedir.

Suat: Termometreye göre odadaki havanın ısı iletkenlik derecesi 20’dir.

Buna göre ısı ve sıcaklık kavramlarını düşünerek yukarıdaki kişilerin yorumları ile ilgili olarak

aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

3

Benim düşüncelerim

Doğru mu yoksa yanlış mı?

Neden?

Selim’in yorumu

Sinem’in yorumu

Suat’ın yorumu

Tartışma sonuçları


Neden?

Selim’in yorumu

Sinem’in yorumu

Suat’ın yorumu

4

NELER GÖZLEMLİYORUM?

Isının sıcak maddeden soğuk maddeye doğru akmasına ısı iletkenliği denir. Isı iletkenliği aynı

madde üzerinde olabileceği gibi farklı maddeler arasında da olabilir. Sıcaklığı farklı olan iki

ortam veya madde arasındaki ısı alışverişi, her iki ortam veya maddenin sıcaklığı eşit olana

kadar devam eder. Bu açıdan ısıyı iyi ileten maddelere ısı iletkeni madde denirken, ısıyı iyi

iletmeyen maddelere ısı yalıtkanı madde denir.

SORU 1. Evinde, okulda veya dış ortamda gözlemlediğin ısı yalıtkanı ve ısı iletkeni maddelere

aşağıdaki boşluğu kullanarak örnekler verebilir misin?

Gözlemlerim

Isı iletkeni maddeler:…………………………………………………………………………………………………………………………..

Isı yalıtkanı maddeler:………………………………………………………………………………………………………………………….

Tartışma Sonuçları

Isı iletkeni maddeler:…………………………………………………………………………………………………………………………..

Isı yalıtkanı maddeler:………………………………………………………………………………………………………………………….

5

SORU 2. Bu gözlemlerine ailendeki bireylerin de katılacağını düşünüyor musun? Yapmış olduğun

gözlemlerde yanlışlıklar olabilir mi?

Benim Düşüncelerim:

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

SORU 3. Bir malzeme veya eşyanın ısı iletkeni olup olmadığını ispatlamak için neler yapılabilir?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

6

SOBALI EV

SORU 1. Yukarıda verilen sobalı evde hangi malzemeler, eşyalar veya ortamlar ısı iletkeni

hangileri ısı yalıtkanı olarak kullanılmıştır?

Benim Düşüncelerim

Isı iletkeni olanlar

Isı yalıtkanı olanlar

Malzeme, eşya veya ortamlar

Tartışma sonuçları

Isı iletkeni olanlar

Isı yalıtkanı olanlar

Malzeme, eşya veya ortamlar

7

SORU 2. Isı transferi, sıcak olan maddeler veya ortamlardan soğuk olan maddeler ve

ortamlara doğru gerçekleştiğine göre sizce yukarıda verilen sobalı evde

gözlemleyebileceğiniz ısı transferleri hangi malzemeler, eşyalar veya ortamlar arasında olur?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Tartışma Sonuçları:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8

SUYU SOĞUTMAYALIM

1.Gerçekler: Ortamlar arasındaki ısı alışverişini engellemek amacıyla ısı yalıtkanı olan

maddeler kullanılır. Bu maddeler ısının daha sıcak ortamdan daha soğuk ortama doğru

akmasını engeller. Maddelerin ısı yalıtkanlıkları birbirlerinden farklıdır.

2. Malzemelerimiz

Çeşme suyu

Kare şeklinde ve eşit boyda dört adet bardak

Toprak ve saman (talaş veya kuru ot da olabilir)

Bardağın etrafını saracak kadar strafor köpük

Bardağın etrafını saracak kadar alüminyum folyo

Su ısıtıcısı (Kettle olabilir)

Üç adet termometre

Bant

3.Yapılacak işlemler

1. İçleri boş olan eşit boyda kare şekilli üç adet bardağı alalım. Bardaklardan birincisinin

çevresini herhangi bir boşluk kalmayacak şekilde toprak, saman ve su ile oluşturduğumuz

çamurlu karışım ile sıvayalım. İkinci bardağın çevresini ise yine herhangi bir boşluk

kalmayacak şekilde strafor köpük ve bant yardımıyla kaplayalım. Üçüncü bardağın çevresini

ise yine herhangi bir boşluk kalmayacak şekilde alüminyum folyo ile kapatalım.

2. Çevresi yalıtılmış olan bu üç bardağın her birine daha önceden ısıtıcı(kettle)da kaynama

noktasına getirilmiş çeşme sularından eşit miktarda (dördüncü boş bardakla ölçüm

yapılabilir) ve her bir bardağın 3/4ü dolacak şekilde koyalım.

3. İçinde sıcak su olan bu bardakların her birinin içerisine birer adet termometreyi bırakalım

ve ilk andaki (0. dakika) su sıcaklıklarını ölçelim. Bu ölçümleri 2. dk, 4. dk, 6. dk, 8. dk ve 10.

dk için tekrarlayalım.

9

4. Tahminim

Yukarıdaki işlemleri yapmadan önce bardakların çevrelerinde kullanılan yalıtım

malzemelerini düşünerek bardakları, içlerindeki sulardaki sıcaklık değişimi açısından

kıyaslayınız? Tahmininizi nedenleriyle beraber aşağıdaki boşluğa yazınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

5. Gözlemlerim

3 numarada verilen işlemlere göre gözlemi yapalım. Aşağıdaki tabloda deney sonucunda elde

ettiğiniz verileri yazınız.

0.dakikada

2.dakikada

4.dakikada

6.dakikada

8.dakikada

10.dakikada

Samanlı çamur ile

kaplanan bardaktaki

suyun sıcaklığı

Strafor köpük ile kaplanan bardaktaki suyun sıcaklığı

Alüminyum folyo ile kaplanan bardaktaki suyun sıcaklığı

10

6. Sonuçlarım

Tabloda sunulan verileri düşünerek elde ettiğiniz sonuçları maddelerin ısı yalıtkanlıklarındaki

farklılıkları düşünerek yorumlayınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

SORU 1. Bulduğunuz sonuçların tam tersini bulan bir arkadaşınızı kendi çalışmanızın doğruluğu konusunda ikna etmek için neler yapardınız? Benim Düşüncelerim:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

11

SORU 2. Aynı gözlemi yapan iki öğrencinin gözlemlerden çıkardıkları sonuçlar aşağıda verilmiştir: Nergiz: Samanlı çamurla çevrelenen bardakta 0. dakikada sıcaklık 70 derece iken 10. dakikada 42 derece olmuştur. Buna göre samanlı çamurla çevrili bardaktaki sudan dış ortama bir miktar ısı transferi gerçekleşmiştir. Aylin: Samanlı çamurla çevrelenen bardakta 0. dakikada sıcaklık 69 derece iken 10. dakikada 37 derece olmuştur. Buna göre samanlı çamur ısıyı emmiş ve tekrar bardağa geri vermiştir. Buna göre aşağıdaki sonuçlardan hangilerine katılıyorsunuz? 1.İnsanlar yaratıcı ve özgür düşünceye sahip olduğu için Aylin ve Nergiz’in gözlemleri ile ilgili düşünceleri eşit derecede doğrudur.

O Katılıyorum O Fikrim Yok O Katılmıyorum

2. 0. dakika ile 10. dakikadaki su sıcaklıkları arasında yüksek oranda bir farklılık olması gerekirdi. Dolayısıyla Aylin’in gözlem ve sonuçları Nergiz’in gözlem ve sonuçlarına göre daha doğrudur.


3. Bireylerin gözlemleri ile gözlemlerinden çıkardıkları sonuçlar düşünüldüğünde Aylin’in Nergiz’e göre gözlemleri ile daha uyumlu bir sonuç çıkardığı söylenebilir.


12

SORU 3. Bir kimya mühendisi olduğunuzu ve binalarda ısı yalıtımını arttırmak amacıyla bazı maddeler üzerinde çalıştığınızı düşünelim. Ancak bu maddelerin sadece yalıtkanlık derecesinin yüksek olması önemli değil başka faktörlere de dikkat etmeniz gerekiyor. Sizce bu diğer faktörler neler olabilir? Benim Düşüncelerim:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

13

HABERLER

Aşağıda yerel bir gazetede görev yapan bir gazetecinin binalarda mantolama ile ilgili olarak yapmış

olduğu bir haber verilmiştir.

SAKIN MANTOLAMA YAPTIRMAYIN!

Türkiye’de son zamanlarda bir mantolama furyası var. Hatta bunun zorunlu olduğunu söylüyorlar.

Peki ama bu mantolama sağlıklı mı? İşte tüylerinizi ürpertecek gerçekler: Mantolamada köpük denen

bir madde kullanılıyor. Bunlar 3-5 santim kalınlığında renkli strafor gibi malzemeler. Hepsi kanser

üretiyor. Bunu yaptıran kişiler, evlerini kanserli bir madde ile sarmayı kabul ediyorlar.

SORU 1. Bu haberi okuduktan sonra binalarda mantolama yapılmasının insan sağlığına zararlı

olduğuna inanıyor musunuz? Cevabınızı açıklayınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

14

SORU 2. Sizce bu haberi yapan gazeteci kendi düşüncelerine göre gerçekleri saptırıyor olabilir mi?

Cevabınızı açıklayınız.


……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

SORU 3. Bu haberin sizin için daha inandırıcı olması için gazeteciye neler yapmasını önerirsiniz?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

15

MANTOLAMADA HANGİ MALZEMEYİ KULLANALIM?

Selim Bey 10 katlı ve 40 haneli bir apartmanın yöneticisidir. Son açıklanan yasa çerçevesinde binalarda Enerji Kimliği’nin alınmasının zorunlu olduğunu televizyondan öğrenmiştir. Bu kapsamda 1000 m2 üzerindeki binalarda mantolama ile ısı yalıtımının yapılması talep edilmektedir. Bu şekilde ailelerin yakıt tüketimi azaltılacak ve ülke ekonomisine katkıda bulunulacaktır. Buna göre Selim Bey mantolama işi yapan üç firmanın temsilcisi ile farklı zamanlarda görüşmüş ve firma temsilcilerinin ifadelerini not almıştır. Aşağıda Selim Bey’in notları vardır. Birinci firma temsilcisi: Biz mantolamada plastik köpük kullanıyoruz. Bu köpük ile binanızın mantolama işini 10.000 TL’ye yaparız. Bu malzeme için 10 yıl garanti veririz. Bu malzemenin ısı iletkenlik değeri 0.042 W/mK’dır. Hiçbir şekilde su geçirmez. Uzun ömürlüdür. Binanın dış ve iç cephelerinde kullanılabilir. Ancak bazı dezavantajları da vardır. Örneğin kolay yanabilir. Dolayısıyla yanıcı nesnelere dikkat etmek lazım. Bir de çevre açısından düşünüldüğünde eğer geri dönüşüm yapılmazsa bu malzemeler bina yıkıldıktan sonra doğada uzun süre kalabilir. Bunun dışında herhangi bir dezavantajı yok. İkinci firma temsilcisi: Biz mantolamada taş yünü kullanıyoruz. Bu yünle binanızın mantolama işini 25.000 TL’ye yaparız. Bu malzeme için 5 yıl garanti veriyoruz. Bu malzemenin ısı iletkenlik değeri 0.040 W/mK’dır. Uzun ömürlüdür. Binanın tavan, dış ve iç cephelerinde kullanılabilir. Tek dezavantajı gözenekli yapısından dolayı su emme kapasitesi yüksektir. Bu durum binanın nemlenmesini sağlayabilir. Bunun dışında herhangi bir dezavantajı yok. Üçüncü firma temsilcisi: Biz mantolamada cam yünü kullanıyoruz. Bu yünle binanızın mantolama işini 15.000 TL’ye yaparız. Bu malzeme için 10 yıl garanti veriyoruz. Malzemenin ısı iletkenlik değeri 0.040 W/mK’dır. Uzun ömürlüdür. Çatı, iç ve dış cepheler ve hatta tesisat borularında kullanılabilir. Problem olarak sadece kurulumu sırasında işçilerimizin çok dikkatli olması gerekmekte. Bu madde işçilerde bazı deri hastalıklarına yol açabiliyor.

16

1.Her bir öneriyi aşağıdaki tabloya özetleyiniz. Önerisi Bu önerinin avantajları Bu önerinin dezavantajları

Birinci

firma

temsilcisi

İkinci

firma

temsilcisi

Üçüncü

firma

temsilcisi

2. Şimdi her bir sonucun sizin için önem derecesini 1 (önemli değil)- 10 (çok önemli) olmak üzere 1-10 arası sayılardan birini kullanarak yukarıdaki tabloda avantaj ve dezavantajların yanlarına bu puanlamayı yaparak belirtiniz.

17

3. Şimdi size göre en iyi savunulabilecek ve en uygun olan öneriyi seçiniz ve bu seçimi nedenleriyle beraber aşağıdaki boşluğa yazınız. Benim Düşüncelerim:

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

18

YAKITLAR

(1) Yandığında çevresine ısı veren maddelere yakıt denir. (2) Yakıtlar güneşten gelen

enerjinin bitkiler ve hayvanlara besin yoluyla geçmesi ve sonrasında bu canlıların ölülerinin

zamana bağlı olarak dönüşmesi sonucunda oluşurlar. (3) Diğer bir deyişle güneşten gelen

enerjiyi korurlar ve yandıklarında ısı ve ışık açığa çıkarırlar. (4) Yakıtları katı, sıvı ve gaz olmak

üzere üç grupta toplayabiliriz. (5) Odun ve kömür katı yakıtlara; benzin, motorin ve gaz yağı

sıvı yakıtlara; doğal gaz, havagazı ve biyogaz ise gaz yakıtlara örnek olarak verilebilir. (6)

Ayrıca bu yakıtların kökeni daha önceki ölmüş bitkiler ve hayvanlar olduğu için kullandığımız

yakıtlara fosil yakıtlar da denir. (7) Bazı kaynaklara göre dünya üzerindeki fosil yakıtlar

yaklaşık yüz yıl içinde tükenecekler. (8) Bu yüzden birçok ülke rüzgar, güneş ve biyokütle gibi

yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmaya başlamıştır.

19

SORU 1.Yukarıdaki cümleleri nereden bildiğiniz ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgi

kaynaklarına göre cümleleri artı (+) koyarak eşleştiriniz.

Kendi gözlemlerimden biliyorum

Okuduğum bilimsel çalışmalardan biliyorum.

Okuduğum ders kitaplarından biliyorum.

Sezgilerimle biliyorum.

Kelimelerin anlamını düşünerek tahmin ediyorum.

Medyadan biliyorum.

Çevremdeki insanlardan öğrendiğim için biliyorum.

İlk defa öğreniyorum

Birinci cümleyi

İkinci cümleyi

Üçüncü cümleyi

Dördüncü cümleyi

Beşinci cümleyi

Altıncı cümleyi

Yedinci cümleyi

Sekizinci Cümleyi

20

SORU 2. Yukarıda verilen bilgi kaynaklarını düşündüğünüzde en çok güvenilir olduğunu

düşündüğünüz iki bilgi kaynağı ile en az güvenilir olduğunu düşündüğünüz iki bilgi kaynağını

aşağıdaki boşluğa yazınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

SORU 3. Kişisel gözlemleriniz ile elde ettiğiniz bilgiler, ailenizdeki bireylerden öğrendiğiniz bilgiler,

ders kitaplarından öğrendiğiniz bilgiler ve medyadan öğrendiğiniz bilgileri kesinlik açısından

kıyaslayınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

21

YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN ELEKTRİK ÜRETİMİ

Kullanılan enerji kaynakları tükenmiyor ve tekrar oluşabiliyorsa bu tip enerji kaynaklarına yenilenebilir enerji kaynakları denir. Güneş, rüzgar, hidroelektrik, jeotermal ve biyokütle enerjisi yenilenebilir enerji kaynaklarına örnektir.

SORU 1. Güneş enerjisi kullanılarak nasıl elektrik üretildiğini düşünüyorsun? Gözlemlerini aşağıdaki

boşluğa yazar mısın?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

22

SORU 2. Rüzgâr enerjisi kullanılarak nasıl elektrik üretildiğini düşünüyorsun? Gözlemlerini aşağıdaki



………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

SORU 3. Su enerjisi kullanılarak hidroelektrik santrallerde nasıl elektrik üretildiğini düşünüyorsun?

Gözlemlerini aşağıdaki boşluğa yazar mısın?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

23

SORU 4. Jeotermal enerjisi kullanılarak nasıl elektrik üretildiğini düşünüyorsun? Gözlemlerini

aşağıdaki boşluğa yazar mısın?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

SORU 5. Biyokütle enerjisi kullanılarak nasıl elektrik üretildiğini düşünüyorsun? Gözlemlerini aşağıdaki



………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

24

RÜZGAR TÜRBİNLERİNİ KURALIM MI?

İki ilçenin kesiştiği bir bölgenin rüzgar oranı açısından oldukça uygun bir bölge olduğu ve bu bölgenin rüzgar türbinleri sayesinde elektrik üretimi için ideal olduğu gözlenmiştir. Bu ilçelerin kaymakamlarının arasında geçen diyalog aşağıda verilmiştir:

Kaymakam 1: Bildiğin üzere her iki ilçede de yoğun bir kömür kullanımı var. Bu durum ciddi akciğer hastalıklarına neden oluyor. Rüzgar herhangi bir gaz üretmiyor. Dolayısıyla rüzgar türbinlerini kuralım derim.

Kaymakam 2: Anlıyorum. Sağlık kısmı cazip görünüyor ama türbinler için belirlenen yer ilçelere çok uzak. Taa oralardan bize elektrik getirilmesi çok masraflı olacaktır.

Kaymakam 1: Ama ürettiğimiz elektriği halka çok ucuza mal edeceğiz. Şu an hidrotermik santrallerden geliyor elektrik. Bu santraller zaten türbinlere göre çok daha uzak.

Kaymakam 2: Bir de o bölgedeki insanları düşünmek lazım. Bu santrallerin çok ses yaptığı ve insanlarda bazı işitme sorunlarına neden olduğunu duymuştum.

Kaymakam 1: Bu dediğini gelmeden önce bir makine mühendisine ve bir de KBB uzmanına sordum. Her ikisi de literatürde böyle bir etkinin olduğuna dair herhangi bir çalışmanın olmadığını söylediler.

Kaymakam 2: Gördüğüm kadarıyla çok hazırlıklı gelmişsin. O zaman senin dediğin gibi olsun.

25

SORU 1. Kaymakam 2’nin ikna olmasını nelere bağlıyorsunuz? Cevabınızı aşağıdaki boşluğa yazınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

26

SORU 2. Her bir kaymakamın ifadelerini düşündüğünüzde kaymakamların iddialarını (taraflarını), bu

iddialarının nedenlerini ve karşı tarafın öne sürdüğü nedenler için kullandıkları çürütmeleri aşağıdaki

tabloda yazınız.


İddiası İddiasının nedenleri Karşı tarafın öne sürdüğü nedenler için kullanılan çürütmeler

Kaymakam 1

Kaymakam 2

Tartışma Sonuçları:

İddiası İddiasının nedenleri Karşı tarafın öne sürdüğü nedenler için kullanılan çürütmeler

Kaymakam 1

Kaymakam 2

27

KÜRESEL ISINMA

Küresel ısınmanın gerçekleşme mekanizması ile ilgili olarak üç arkadaşın yapmış olduğu yorumlar

aşağıda verilmiştir:

Remzi: Bana kalırsa küresel ısınma ozon tabasındaki delikten dolayı oluyor. O delikten içeri giren

Ultraviyole ışınları dünyamızın aşırı ısınmasına neden oluyor.

Buket: Bence karbondioksit gibi sera gazları atmosferde birikiyor. Bu gazlar dünya yüzeyinden

yansıyan ışınların tekrar dünyaya geri dönmesini sağlayarak dünyanın aşırı ısınmasına neden oluyor.

Zeynep: Karbondioksit ve kükürdioksit gibi sera gazları ozon moleküllerinin parçalanmasına neden

oluyor. Bu şekilde delinen ozon tabakasından giren UV ışınları dünyamızın aşırı ısınmasına neden

oluyor.

Buna göre küresel ısınma ile ilgili ön bilgilerinizi düşünerek yukarıdaki kişilerin yorumları ile

ilgili olarak aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

28

Benim düşüncelerim


Neden?

Remzi’nin yorumu

Buket’in yorumu

Zeynep’in yorumu



Neden?

Remzi’nin yorumu

Buket’in yorumu

Zeynep’in yorumu

29

KÜRESEL ISINMA İNSAN KAYNAKLI MI YOKSA DOĞAL BİR OLAY MI?

Hawaii’deki istasyonlarda yapılan ölçümlerde 1960 ile 2000 yılları arasında havadaki karbondioksit

miktarı ile ortam sıcaklığının değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir. Bu grafiği değerlendiren iki bilim

insanının yorumları aşağıda verilmiştir:

Bilim İnsanı 1. Görüldüğü üzere 1960 ile 2000 yılları arasında karbondioksit seviyesi sürekli artmış ve

bununla beraber dünyanın ortalama sıcaklığında 2000 yılında 0.9 derecelik bir artış olmuş. Bu durum

insanların son 40 yılda endüstriyel faaliyetler, ulaşım ve ısınma gibi faaliyetlerde yoğun olarak

karbondioksit üretmesi ile açıklanabilir. Eğer fosil yakıtların aşırı kullanımı durdurulamazsa, diğer bir

deyişle bir sera gazı olan karbondioksit salınımının önüne geçilemezse gelecek 100 yıl içerisinde ciddi

problemlerle karşılaşabiliriz. Bugün bile bu sorunları yaşamaya başladık. Örneğin buzullar erimeye,

denizlerde su seviyesi yükselmeye, beklenmedik iklim değişiklikleri olmaya ve ciddi su sıkıntıları

yaşanmaya başladı. Bunun için karbondioksit ve karbonmonoksit gibi küresel ısınmaya neden olan

sera gazlarının üretimi sınırlanmalıdır. Endüstride yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalı, ev ve

binaların ısı yalıtımı arttırılmalı, özel araba yerine toplu taşıma tercih edilmeli, geri dönüşüme önem

verilmelidir.

Bilim İnsanı 2. Ben bu grafiğe baktığımda dünyanın ortalama sıcaklığının bazı dönemlerde arttığını

bazı dönemlerde ise azaldığını görüyorum. Yani insan faaliyetleri sonucunda karbondioksit artmış

olmasına rağmen dünya sıcaklığında doğal nedenlerden dolayı artışlar ve azalışlar oluyor olabilir.

Nitekim güneşin aşırı ısınması ve insan dışı nedenlerle (örneğin volkanik patlamalar) de bu durum

meydana gelmiş olabilir. Ben küresel ısınmanın insan kaynaklı olduğunu düşünmüyorum. Bence

bahsettiğim doğal nedenlerle oluyor olabilir. Öte yandan Kyoto gibi sözleşmeler ile küresel ısınmanın

önlenmesi için ülkelerin endüstrilerini yavaşlatmaları ve petrol ve kömür yerine başka enerji

kaynaklarına yönelmeleri istenmektedir. Bu durum ülkelerin ekonomik gelişimlerini negatif yönde

etkileyecektir. Ayrıca buzulların erimesi ile ilgili duruma da katılmıyorum. Örneğin 2012’den beri

arktik buzulun % 50 oranında arttığı gözlenmiş.

30

SORU 1. Aynı grafiğe bakmalarına rağmen bilim insanlarının farklı yorumlar yaptığı gözlenmektedir.

Bu durumun nedenleri hakkında neler düşünüyorsunuz?


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

SORU 2. İfadelere baktığınızda hangi bilim insanının söylediklerini daha ikna edici buluyorsunuz?

Nedenleriyle beraber yazınız.


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

31

SORU 3. Birinci bilim insanı küresel ısınmanın önlenmesi için bazı çözüm önerileri önermiştir.

Aşağıdaki tabloda bu öneriler sıralanmıştır. Buna göre bu önerilerin küresel ısınmayı nasıl önleyeceği

ile ilgili düşüncelerinizi tablodaki boşluklarda belirtiniz.

Benim Düşüncelerim

Çözüm önerileri

Küresel ısınmanın önlenmesindeki etkileri

1. Yenilenebilir enerji kaynaklarının

kullanılması

2. Evlerde ve binalarda ısı yalıtımının yapılması

3. Özel arabalar yerine toplu taşımanın kullanılması

4. Geri dönüşüm yapılması

32


Çözüm önerileri

Küresel ısınmanın önlenmesindeki etkileri

1. Yenilenebilir enerji kaynaklarının

kullanılması

2. Evlerde ve binalarda ısı yalıtımının

yapılması

3. Özel arabalar yerine toplu

taşımanın kullanılması

4. Geri dönüşüm yapılması

33

BÜYÜK TARTIŞMA

1.ADIM. Bir binada yaşadığınızı düşünelim. Binanızda henüz mantolama yapılmamış. Komşularınızın

bir bölümü mantolamanın riskli olduğunu ve yapmak istemediklerini ifade ederken, diğer bölümü

ise mantolamaya olumlu baktıklarını ifade etmişlerdir. Bugüne kadar ısı yalıtımı ve yakıtlar ile ilgili

olarak birçok bilgi öğrendiniz ve etkinlik yaptınız. Öğrenci defterinizdeki bu bilgi ve etkinlikleri tekrar

düşünerek binanızda sizce mantolama yapılmalı mı? Cevabınızı gerekçeleri ile beraber aşağıdaki

boşluğa yazar mısınız?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

34

2.ADIM. Yapmış olduğunuz tartışma sonrasında kendi kararınızda değişiklikler ve düzeltmeler

yapmayı istiyor musunuz? Aşağıdaki boşluğa tartışma sonrasındaki son kararınızı yazar mısınız?

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

35

Fotoğraf Kaynakları

Termometre Kaçı Gösteriyor:

http://www.bilgicim.net/2015/08/05/termometre-nedirtermometre-calisma-prensibi.html

Sobalı Ev:

https://editoratlarge.com/articles/christopher-forbes-to-auction-personal-collection-at-rago

Haberler:

http://www.ris.world/news/swissmedic-journal-2015

Mantolamada Hangi Malzemeyi Kullanalım?

https://paramountdecisions.com/use-cases/design-construction/insulation/

Yakıtlar:

http://www.inloughborough.com/images/car_253.jpg

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimi:

http://www.eco-business.com/news/renewables-aseans-new-energy-frontier/

Rüzgar Türbinlerini Kuralım mı?

http://www.blaze-energy.com/benefits.php

Küresel Isınma İnsan Kaynaklı mı Yoksa Doğal Bir Olay mı?

Biyoloji Kitabı (Neil A. Campbell ve Jane B. Reece)

http://www.bilgicim.net/2015/08/05/termometre-nedirtermometre-calisma-prensibi.html

http://www.blaze-energy.com/benefits.php

Documents

FESKÖK . SINIF ÖĞRENCİ DEFTERİahmetkilinc.weebly.com/uploads/4/6/4/2/46429121/feskÖk_6._sınıf_binalarda_mantolama...Isı transferi, sıcak olan maddeler veya ortamlardan soğuk