Fethiye-Gocek Özel Çevre Koruma Bölgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Çalışması

8/13/2019 Fethiye-Gocek zel evre Koruma Blgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirliliin nlenmesi almas

1/68


2/68


3/68

Fethiye-Gcek zel evre Koruma

Blgesinde Gemilerden KaynaklananKirlilii nlemek iin Mevzuat ve

AltyapDeerlendirmesi Raporu veEylem Plan

Trkiyenin Deniz ve KyKoruma AlanlarSistemininGlendirilmesi Projesi

2011

HazrlayanMustafa Kemal BattalDeniz Hukuku Uzman

T.C.EVRE VE EHRCLKBAKANLII

T.C.EVREVE EH RC L KBAKANLIIGl bireyler.

Gl toplumlar.


4/68ii Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirlilii nlemek iin Mevzuat ve AltyapDeerlendirmesi Raporu ve Eylem Plan

2011 evre ve ehircilik BakanlTabiat VarlklarnKoruma Genel Mdrl (TVKGM)Alparslan TrkeCad. 17. Sok. No.10 06510 Betepe/Yenimahalle/Ankara

Tel: +90 (312) 222 12 34 Faks: +90 (312) 222 26 61http://www.csb.gov.tr/gm/tabiat/

BirlemiMilletler Kalknma Program(UNDP)Birlik Mahallesi 415. Cadde No. 11 06610 ankaya/Ankara

Tel: +90 312 454 1100 Faks: +90 312 496 1463 www.undp.org.tr Gl bireyler. Gl toplumlar.

Bu yay

n tamamen ya da k

smen yeniden yaz

labilir ve herhangi bir ekilde eitsel ya da kar amac

gtme-yen amalarla, basksahibinden zel izin alnmakszn, kaynaa atfta bulunarak kullanlabilir. TVKGMveya UNDP, bu yaynn kaynak olarak kullanldtm yaynlarn bir kopyasnalmaktan minnet du-yacaktr. Bu yayn, herhangi bir ticari ama iin TVKGM veya UNDP den yazlizin almakszn tekrarsatnn yaplmasamacyla kullanlamaz.

Bu eser kaynaka amacyla u ekilde atfedilebilir: Battal, M.K. (2011). Fethiye-Gcek zel evre KorumaBlgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirlilii nlemek iin Mevzuat ve AltyapDeerlendirmesi Raporuve Eylem Plan- Assessment report on legislative and infrastructural requirements to mitigate the ship-based marine pollution and Action Plan. PIMS 3697: Trkiyenin Deniz ve KyKoruma AlanlarSistemi-nin Glendirilmesi Projesi. Teknik Rapor Serisi 6: 60 sf.

Bu yayn Kresel evre Fonu (GEF) mali desteiyle T.C. evre ve ehircilik BakanlTabiat VarlklarnKoruma Genel Mdrl (TVKGM) tarafndan BirlemiMilletler Kalknma ProgramTrkiye Temsil-cilii (UNDP Trkiye), T.C. Orman ve Su leri BakanlDoa Koruma ve Milli Parklar Genel Mdr-l, T.C. Gda Tarm ve Hayvanclk BakanlBalklk ve Su rnleri Genel Mdrl ortaklndayrtlen byk lekli Trkiyenin Deniz ve KyKoruma AlanlarSisteminin Glendirilmesi Projesikapsamnda baslmtr.

Teknik Rapor Serisi: 6

Yazar: Mustafa Kemal BattalDzelti: Harun Glsoy, Gner Ergn ve Glden Atkn GenoluKapak ve Tasarm: Evren alayanKapak Fotoraflar: Sarsala Koyu, TVKGM arivi Gcek, TVKGM arivi Gcek Krfezi Beton Tonoz ve Mapa almalar, TVKGM ariviFotoraflar:1-3, TVKGM arivi

Bu belge, evre ve ehircilik Bakanl, GEF ve BirlemiMilletler resmi belgesi olarak dnlmemelidir.


5/68iiiTrkiyenin Deniz ve KyKoruma AlanlarSisteminin Glendirilmesi

tarafdenizlerle evrili olan lkemizde doalyapsve iklimsel koullarnedeniyle kyalan-lar

byk bir biyolojik eitlilie sahip olup bu alan-lara ilikin sorunlar gn getike artmaktadr. Sonyllarda hzlkentleme, sanayileme, turizm, ikincikonut vb gelimelerden dolayarpk yaplama veplansz gelime yaanmakta, kyve deniz alanlarbu sorunlardan ciddi anlamda etkilenmektedir.

zellikle ekonomik alanlardaki gelimeler deniztamacln da arttrmakta kalknma, barnma,ticaret, rekreasyon ve temel ihtiyalarkarlamakiin kyve deniz alanlarnn kullanmna ballkgitgide artmaktadr. Bunun yansra hzlkentle-menin ve yaplamann ky alanlar zerindeki

baskskumul, tuzcul ve bataklk alanlarn kayb,kyve deniz kirlilii, kyekosisteminin kaybvebozulmasgibi birok sonucu dourmaktadr. Kyve deniz alanlarnn biyolojik eitlilii ve verim-lilii giderek artan bir baskya maruz kalarak, bualanlarda telafisi mmkn olmayan zararlar olu-turmaktadr.

Korunmasgerekli en nemli deerlerimizden olankyve deniz alanlarzerindeki bu basklarn gi-derilmesine ve bu sorunlarn zmne ynelikolarak bu alanlarn srdrlebilirlik ilkesi ereve-

sinde, doal yapsnbozmadan, koruma ve kullan-ma dengesi gzetilerek deerlendirilmesi amacyla;

temelde etkin bir uygulama ve denetim sreci ie-ren bir yapsal dzenleme ve altyapoluturulma-s, ilgili tm kurum ve kurulularn kapasitelerininbu yapsal dzenleme uyarnca arttrlmas, tmpaydalar arasnda ibirliinin ve koordinasyonunarttrlmas, etkin ve verimli bir iprogramve fi-nansal kaynak modeli oluturulmasbyk nemtamaktadr.

Tabiat VarlklarnKoruma Genel Mdrl tmbu hususlarn bilinciyle, 8.592 km kyuzunluunasahip lkemizin ky ve deniz alanlarnda ulusalmevzuatmz ve lkemizin taraf olduu uluslara-rasszlemelerle nesli tehdit ve tehlike altndakitr ve habitatlarn aratrlmasve korunmas, kyve deniz alanlarbiyolojik eitliliklerinin aratrl-mas, nemli koy ve krfezlerin deniz st aralartama kapasitesinin belirlenmesi, koruma kullan-ma esaslarnn belirlenmesi, btnleik ky alanynetimine ynelik almalarla, bu alanlarn kar-karya olduu sorunlarasgariye indirmek iinazami lde gayret sarf etmektedir.

Ky ve deniz kaynaklarnn korunmas gelienkresel bir ncelik olmasnedeniyle Deniz Koru-

ma Alanlar

kavram

da byk lde yay

lmaktaolup bu kavramn lkemizde neminin farkndal-noktasnda nemli almalar yrtlmektedir.

Genel Mdrlmz, 2009-2013 yllar arasndaBirlemi Milletler Kalknma Programnn uygu-layc ortaklnda yrtt Trkiyenin Denizve KyKoruma Alanlarnn Glendirilmesi b-yk lekli GEF Projesi ile, Trkiye karasularnda-ki denizel biyolojik eitliliin korunmas, kyvedeniz koruma alanlarveri ann yaplandrlmasve ekolojik hizmet fonksiyonlarnn etkin ve srd-rlebilir ynetimle etkin klnmasnda uzun vadeli

zm iin ilk admatmtr.Proje kapsamnda hazrlanan deniz ve kykorumaalanlarnda ekonomik analiz, balklk sosyo eko-nomisi de dahil olmak zere sosyo-ekonomik ara-trmalar, hassas alanlarn belirlenmesi, ekonomikprensiplerin planlamaya entegrasyonu, finansalsrdrlebilirlik, deniz aralarndan kaynaklanankirleticilerin azaltlmasile alternatif geim kaynak-larnkapsayan teknik alma raporlarserisinin;

- Mevcut kyve deniz alanlarnn daha etkin y-netimi ve ncelikle yeni kyve deniz alanlar-

nn kurulmasiin sorumlu kurumlarn ihtiyaduyduu i yapve kapasitenin glendirilme-si,

- Deniz koruma alanlar planlama ve ynetimsisteminin etkin iplanlamas, yeterli etkin y-netim maliyeti ve gelir retim dzeyine imkanvermesinin salanmas,

- Ky ve deniz koruma alanlarnn ok amalkullanmiinde ekonomik faaliyetlerin yneti-mi ve dzenlenmesi iin kurumlar araskoordi-nasyon mekanizmasnn salanmas,

konularnda 3 ana sonuca hizmet etmesi hedeflen-mekte olup bu kapsamda bilgilerinize sunulmaktadr.

Osman YMAYAGenel Mdr

nsz


6/68iv Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirlilii nlemek iin Mevzuat ve AltyapDeerlendirmesi Raporu ve Eylem Plan

indekilerYnetici zeti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .v

Executive Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi

MEVZUAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11. ULUSLARARASI MEVZUAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

a. Uluslararasgemi kaynakldeniz kirliliini nleme szlemeleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

b. Blgesel szlemeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

c. Uluslararas Denizcilik rgt kural ve tavsiyeleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2. ULUSAL MEVZUAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

3. MEVZUATIN UYGULANMASI VE AIKLIKLAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

a. Uluslararasmevzuatn Trkiyede uygulanmas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

b. Ulusal mevzuat

n proje alan

nda uygulanmas

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 c. Mevcut mevzuatn uygulanmasnda aklklar ve ihtiyalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

ALTYAPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

1. Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

2. Ulusal ve uluslararasmevzuatn etkin uygulanmasiin altyap gerekleri . . . . . . . . . . . . . . . 30

3. Mevcut gemi kaynaklatk alm altyaps. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

4. Atk alm uygulamalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

5. Saha gezisi, mlakatlar ve tespitler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

6. Gcek Krfezi ile Gcek- Dalaman KoylarKoruma ve Kullanma Usul ve Esaslarnngemi kaynaklatklarn alnmasasndan deerlendirilmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

7. Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesinin zellikleri ve hassasiyetleri temelinde altyapve uygulama sorunlar ve zm nerileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

8. Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesinde gemi kaynaklatklarn alnmaskonusundakoordinasyon, sorunlar ve zm nerileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

EYLEM PLANI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

1. Mevzuat konusunda yaplmas gereken faaliyetler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2. Altyapihtiyalarkonusunda yaplmasgereken faaliyetler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403. Koordinasyon konusunda yaplmasgereken faaliyetler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

4. Eylem Plan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

5. Eylem Plannn uygulanmasnn koordinasyonu ve izlenmesinde yetki, grev ve sorumluluklar . . 41

Ek-1 Petrol ve Dier Zararl Maddelerle Deniz Kirlenmesine Mdahale ve ZararlarnTazmini Konusunda Ulusal ve UluslararasMevzuat. . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Ek-2 Gcek Krfezi ile Gcek- Dalaman KoylarKoruma ve Kullanma Usul ve Esaslar . . 56


7/68vTrkiyenin Deniz ve KyKoruma AlanlarSisteminin Glendirilmesi

Ynetici zeti

R aporun Altyap blmnde Fethiye-Gcekzel evre Koruma Blgesi baz saysal vesomut verilerle tantlmtr. Raporuna ana konu-larnda biri olan altyapnn incelenmesi ve ilave

altyapihtiyalarulusal ve uluslararasmevzuatnetkin uygulanmaskapsamnda incelenmive de-erlendirilmitir. Daha sonra mevcut gemi kaynak-latk alm altyaps, saha gezisinden edinilen bilgive tespitler de dikkate alnarak incelenmitir. Projealannkullanan gemilerden atk alm uygulama-lar Raporun nemli blmlerinde birini olutur-maktadr. Bu blmde uygulamadan kaynaklanansorunlar da vurgulanmtr. Raporun dier bir b-lmnde daha nce yaplan saha gezisi, mlakatlarve tespitlere ksaca yer verilmitir. Mteakiben G-cek Krfezi ile Gcek- Dalaman KoylarKoruma ve

Kullanma Usul ve Esaslarnn gemi kaynaklatk-larn alnmas asndan deerlendirilmesine yerverilmi, ayrca Fethiye-Gcek zel evre KorumaBlgesinin zellikleri ve hassasiyetleri temelinde

altyapve uygulama sorunlarve zm nerileriRapora ayrntlolarak konulmutur. Raporun sonblmnde Fethiye-Gcek zel evre KorumaBlgesinde gemi kaynaklatklarn alnmaskonu-

sunda koordinasyon sorunlarve zm nerilerimevcuttur.

Eylem Plan ksnnda projenin daha nceki b-lmlerinde yaplan almalar ve ulalan sonulardikkate alnarak mevzuat konusunda yaplmasgereken faaliyetler, altyap ihtiyalar konusundayaplmasgereken faaliyetler ve koordinasyon ko-nusunda yaplmasgereken faaliyetler listelenmi-tir. Bu faaliyetlerin yerine getirilmesi iin sorumluve ilgili kurulular ile faaliyetlerin yerine getiril-mesinde nihai sre Raporun Ekindeki Eylem Plan

Tablosunda yer alm

t

r. Eylem Plan

n

n uygulan-masnn koordinasyonu ve izlenmesinde yetki, g-rev ve sorumluluklar ise Raporun son blmndeyer almaktadr.


8/68vi Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirlilii nlemek iin Mevzuat ve AltyapDeerlendirmesi Raporu ve Eylem Plan

Executive Summary

F ethiye-Gcek Special Environmental Protec-tion Area is introduced with some physicaland numerical information and data at the Infra-structure section of the Report. The inspection of

infrastructure and determination and evaluation ofadditional infrastructure requirements for the ef-fective implementation of national and internation-al legislation is the other main topic of the Report.Later stage in the Report, the existing ship wastereception infrastructure is inspected under the in-formation and expertise gained from side visit. Theimplementations on waste reception from ships us-ing Project area is the other important part of theReport. In this Section of the Report, the problemsemanating from implementations are emphasized.

The conclusion of the side visit, determinationsand interviews are available in the Report. Theprovisions of the Principles and Procedures Pro-tection and Utilization of Fethiye-Gcek Specially

Protected Area related to ship waste reception areevaluated and the problems related to implementa-tion and infrastructure are determined. Finally theproblems on coordination and proposals for elimi-

nating in the Fethiye-Gcek Special EnvironmentalProtection Area is available in the last part of theReport.

In the Action Plan section of the Report, the legis-lative activities, the activities for completing of in-frastructure and activities for coordination mech-anism are listed taking into account the previousactivities and conclusions achieved are available.The responsible and related public bodies for im-plementation of action plan and the deadline foractivities are located in the Table for Action Plan

which attached to this Report. Finally the powers,responsibilities and duties in order to be monitoredand coordinated the action plan are included in thelast part of this report.


9/681Trkiyenin Deniz ve KyKoruma AlanlarSisteminin Glendirilmesi

Deniz tamaclnn nemi gnmzde tartl-maz. Ancak, deniz ulatrmasamacyla yap-lan gemi iletmeciliinin ve denizdeki dier denizaracfaaliyetlerinin phesiz deniz ortamna denizkirlilii ve zarar verme anlamnda eitli olumsuzetkileri vardr. Denizde gemi ve teknelerden kay-naklanan bu etkiler, operasyonel boaltmalar, ka-

zalardan veya kastlboaltmalardan kaynaklanankirlilik ve deniz yaamve organizmalarna fizikselzararlar olarak kategoride deerlendirilmekte-dir.

Deniz tamaclnn byk oranda lkeler arasyaplmas, deniz alanlarnn statleri ve denizlerinsahildar tm lkelerin ibirlii ile korunma ihtiyacdenizcilie evrensel zellik kazandrmtr. Bununsonucu olarak gemilerin yapm, dizayn, gemia-dam ile donatm, ekipman ile donatm, emniyet,gvenlik ve gemi operasyonlar alarndan ulus-

lararas kurallara tabi olmas

zorunluluu ortayakmBM kapsamnda UluslararasDenizcilik r-

gt (IMO-International Maritime Organization)kurularak denizcilikle ilgili evrensel kurallarn be-lirlenmesi yetki ve grevi verilmitir. Gnmzdeticari maksatla iletilen ok kk olmayan gemi-ler IMO platformunda hazrlanan ve kabul edilenuluslararasdenizcilik szlemeleri ile IMO kuralve tavsiyelerine tabi olarak denizdeki operasyonla-rnyrtmek zorundadrlar. Ancak, ticari amalailetilmeyen ve genel olarak rekreasyon amalariin kullanlan kk tekneler iin zorunlu uygu-

lamasolan uluslar araskurallar mevcut deildir.Bu nedenle bu kapsamdaki gemi ve teknelerin he-nz evrensel nitelikte evrensel nitelikte kurallaratabi olduu sylenemez.

Proje alannda bulunan limana gelen yk gemilerive 12den fazla yolcu tayan gnbirlik gezi tek-neleri gibi uluslararas denizcilik szlemelerinetabi gemilerin yansra zel tekneler, yatlar ve tica-ri amala kullanlmayan eitli gemiler gibi birokuluslararasdenizcilik szlemesi ile IMO kural vetavsiyelerine tabi olmayan gemiler de proje alann

kullanmaktad

r. Proje alan

nda ticari amala kul-lanlan gemilerin byk bir ksm kabotaj hattn-da altklarndan uluslararas szlemelerin birksmna tabi deildir. Bu farkllklar proje alannkullanan gemilerin tabi olduklar uluslararas veulusal mevzuatolduka genibir yelpazeye dat-maktadr. Bu nedenle projenin konusu, amalarvehedefleri de dikkate alnarak sadece gemi kaynaklkirlilii dzenleyen uluslararasve ulusal mevzuatincelenecektir.

Gemi kaynakl kirlilik konusunda IMOnun al-lm snflandrmas erevesinden bakldnda1

MEVZUAT


10/682 Fethiye-Gcek zel evre Koruma Blgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirlilii nlemek iin Mevzuat ve AltyapDeerlendirmesi Raporu ve Eylem Plan

de olsa Proje alannda uygulanma ihtimali dikkatealnarak petrol ve dier zararl maddelerle denizkirliliine mdahale konusundaki ulusal ve ulus-lar arasmevzuat da incelenmive Ek-1de gereklibilgiler sunulmutur.

Gemi kaynakldeniz kirliliini nleme szlemeleri;

a. Denizlerin Gemiler Tarafndan Kirletilmesininnlenmesine Ait UluslararasSzleme (MAR-POL 73/78- International Convention for thePrevention of Pollution from Ships 1973, asModified by the Protocol of 1978 thereto),

b. Akdenizde Petrol Kirlenmesi Olaylarna M-dahale Hakknda Uluslararas Szleme (IN-TERVENTION 69-International ConventionRelating to Intervention on the High Seas inCases of Oil Pollution Casualties 1969),

c. Atk ve Dier Maddelerin Suya BatrlmasYo-

luyla Deniz Kirlenmesinin nlenmesi Szle-mesi ve 1996 Protokol (LC 72-Convention onthe Prevention of Marine Pollution by Dum-ping of Wastes and Other Matter 1972 and 1996Protocol- LC 96),

d. Petrol Kirliliine KarHazrlklOlma, Mda-hale ve birlii UluslararasSzlemesi (OPRC1990- International Convention on Oil Polluti-on Preparedness, Response and Co-operation1990),

e. Tehlikeli ve ZararlMaddelerle Kirlenme Olay-larna Hazrlkl Olma, Mdahale ve birliiHakknda Protokol (HNS Protocol- Protocolon Preparedness, Response and Co-operationto Pollution Incidents by Hazardous and Noxi-ous Substances, 2000),

f. Gemilerde Kullanlan ZararlAnti-fouling Sis-temlerin Kontrolne Dair UluslararasSzle-me (AFS 2001-International Convention on theControl of Harmful Anti-Fouling Systems onShips 2001),

g. Gemi Balast Sularnn ve Tortularnn Yneti-mi ve Kontrol Hakknda UluslararasSzle-

me (BWM 2004- International Convention forthe Control and Management of Ships BallastWater and Sediments 2004).

Sorumluluk ve tazmin szlemeleri;

a. Petrol Kirliliinden Doan Zararn Hukuki So-rumluluu ile lgili Uluslararas Szleme ve1992 Protokol (CLC 69-International Conven-tion on Civil Liability for Oil Pollution Damage1969 and 1992 Protocol-CLC 92),

b. Petrol Kirlilii Zararnn Tazmini in Bir Ulus-lararasFonun Kurulmasle lgili Uluslararas

proje alannda bulunan limana gelen gemilerin oksnrlsayda ve yk gemileri olmas, bunlarn d-nda proje alanngnbirlik yolcu motorlar vezel tekneler ile yatlarn youn olarak kullanmala-rgemi kazasriski yaratsa da, gemilerin niteliklerigemi kazalarndan kaynaklanan kirlenme riskinihemen hemen ortadan kaldrmaktadr. Proje ala-

nnzel teknelerin ve yatlarn youn olarak kul-lanmasve deniz turizmi erevesinde gnbirlikyolcu motorlarnn faaliyetleri bu gemilerden kay-naklanan atklar ve bu atklarn deniz ortamnaboaltlmasndan kaynaklanan kirlenmeyi n pla-na karmaktadr. Bunun sonucu olarak mevzuatalmas kapsamnda gemi kaynakl atklardankaynaklanan kirlenmeyi dzenleyen mevzuat ay-rntl olarak incelenecek ve gemi kazalarndankaynaklanan kirlenme konusundaki mevzuat isegenel olarak tantlacaktr.

1. ULUSLARARASI MEVZUAT

A. Uluslararasgemi kaynakldeniz kirliliininleme szlemeleri

Yirminci yzyln son eyreinde dnya deniz-lerinin kirlenmesi konusunda artan endieler vemeydana gelen kazalarn yol atzararlarn taz-mininde yaanan aksaklklar, devletleri ve ilgiliuluslararaskurulular tedbir alma ynnde cid-

di gayretlere yneltmitir. Bu gayretler sonucundabelirlenen tedbirlerin balayc olma, etkin uygu-lama, denetim ve kontrol mekanizmalarnn olu-turulmas ve ihlallerin ulusal mevzuatlarla ceza-landrlmas ihtiyalar uluslararas szlemelerinhazrlanmasna ve uygulanmasna yol amtr. Buszlemeler gemi kaynakldeniz kirliliini nlemeszlemeleri ile sorumluluk ve tazmin szlemeleriolarak iki ana gurupta deerlendirilebilir. Denizci-lii uluslararaskarakteri nedeniyle gemi kaynakldeniz kirliliini nleme szlemeleri lkeler tara-fndan ok byk oranda taraf olma ve uygulama

alanbulmu, hatta bu szlemelerden bir ksmnnuygulanmadlkelerin karasular ve i sularn-daki ulusal mevzuatlar da etkilemitir. Aadagemi kaynakldeniz kirliliini nleme szlemele-ri ile tazmin szlemeleri listelenmive mteakipblmde gemi kaynakldeniz kirlilii szlemele-rinin proje konusu ile ilgili hkmleri tantlmtr.nemi nedeniyle Ek-1de gemi kaynakldeniz kir-lilii szlemeleri daha ayrntl olarak tantlm,Ek-2de gemi kazalarndan kaynaklanan petrol vedier zararl maddelerle kirlenme konusundakimevzuat genel olarak tantlmtr. Ayrca; dk


11/68


12/68



gibi gemilerin, faaliyetlerine veya harekt kabili-yetlerine halel getirmeksizin, makul ve tatbik edi-lebilir olduu lde, Szlemeye uyabilmeleriiin gerekli nlemlerin alnmasgrevi verilmitir(Madde 3.3).

Szlemede gemi; hidrofil tekneler, hava yastkl

aralar, batabilenler, yzer vas

talar ve sabit veyayzer platformlar dahil, deniz evresinde faaliyet-te bulunan her trl tekne olarak tanmlanmtr.Bu nedenle genel anlamda yukarda kapsama gir-meyen tm gemi ve deniz aralarSzleme kap-samnda olarak deerlendirilmelidir. Szlemenineklerinde her bir ekin kapsam ayrca belirlenmive gemi tanmlarilgili ek temelinde yaplmtr.

Gemilerin Denetimi ve Belgelendirilmesi

Szlemenin uygulanmaskapsamnda bir belge ta-masgereken gemi, bir taraf devletin yetkisi altn-

daki liman veya ak deniz tesislerinde bulunduusrada bu devletin yetkilendirdii grevliler tara-fndan denetime tabi tutulabilir. Taraf bir devletinkurallara uygun olarak tanzim edecei bir belge,dier taraflarca kabul edilecek ve bu Szlemeninkapsamna giren btn konularda, kendileri tara-fndan verilen bir belge gibi geerli olacaktr. Gemiveya tehizatnn belge ile teyit edilmizellikler-den olduka nemli bir lde uyumsuz olduunainandracak ak deliller bulunmaddurumda budenetim gemide geerli belge bulunup bulunma-dnn aratrlmasile snrlolacaktr. Gemi veya

tehizatnn bu belge ile teyit edilmizelliklerdenolduka nemli bir tarzda ayrldna inandracakak deliller varsa veya gemide geerli bir belge bu-lunmadzaman denetlemeyi yapan taraf devlet,geminin deniz evresine, makul olmayan bir zarartehlikesi arz etmeyecek hale getirilmesini salaya-cak tedbirleri alacak ve gemi bu hale getirilmedenhareketine msaade etmeyecektir. Byle durum-larda taraf devlet, geminin en yakn uygun bir ta-mir limanna gidebilmesi iin liman veya ak de-niz terminalini terk etmesine izin verebilir (Madde5.1 ve 5.2).

Szlemeye taraf olmayan devletlerin bayrantayan gemilere kar taraflar, Szlemenin ge-reklerini, bu gemilere kardaha hogrl dav-ranlmamasn salayacak ekilde uygulayacaktr(Madde 5.4).

Gemilerin uluslararas szlemelerle belirlenmistandartlara ve uygulamalara uyumunun salan-masve denetimi grevi esas olarak bayrak devleti-ne ait olmakla birlikte, bayrak devletleri tarafndanuygulanan periyodik ve program ddenetimler-le bunun salanamadbir gerektir. Szlemede

ngrlen liman devleti yetkileri aslnda bayrakdevleti uygulamalarn tamamlayc mahiyetteolan liman devleti kontrolleri ile gemilerin MAR-POL 73/78 standartlarna uyumunun salanmasnamalamaktadr. MARPOL 73/78e taraf olmayandevletlerin gemilerine, taraf devletler tarafndanbu devletin limanlarnda Szleme hkmlerine

emsal uygulamalarn yaplaca hkm dolaylolarak, MARPOL 73/78e taraf olmayan devletle-rin taraf devletlerin limanlarna giden gemilerininszlemede belirtilen standart ve uygulamalaraveya bunlarla edeer standart ve uygulamalaratabi olacaanlamna gelmektedir. Bu hkmn ge-rektirdii uygulamalar lkeleri taraf olmaya tevikeden nedenlerin banda gelmektedir.

Dier Hkmler

Szleme ayrca; Szlemenin ihlaline ilikin aykrhareketlerin aratrlmasve kantlandrlmas, bil-dirimler, gemilerin sebepsiz geciktirilmesi halindetazminat talep haklar, olaylarn rapor edilmesi,uyumazlklarn zm, hakemlik, bilgi deiimi,kazalarn aratrlmas, Szlemeye taraf olma, Ek-lerin statleri, yrrle giri, Szlemenin tadilive feshi ve teknik ibirliine ilikin usul ve esaslarda dzenlemektedir. nemli saylabilecek konula-ra ilikin ksa aklamalar aadadr.

Szleme hkmlerine tabi olan herhangi bir ge-minin kurallara aykr hareket ederek, bir tarafnherhangi bir liman veya ak deniz terminalinde

denize zararlbir madde boaltp boaltmadhu-susunun kantlanmasmaksad ile gemi denetimetabi tutulabilmektedir (Madde 6.2).

Bir geminin herhangi bir yerde denize zararl birmadde veya iinde byle bir madde bulunan sv-y boalttna dair, delilleri ile beraber, dier birtaraftan haber alan ve kendisinden bu konuda birsoruturma yaplmas istenen taraf, Szleme h-kmlerine tabi olan bir gemiyi kendi yetkisi altn-daki limanlara veya ak deniz terminallerine gir-diinde denetleyebilir(Madde 6.5).

Szlemenin altncmaddesinde ngrlen bu yet-kiler ky devletlerinin ve liman devletlerinin skbavurduu uygulamalardr. ok ar olan ve bunedenle idari ve adli bavuru yollarnda itiraz ko-nusu olan evre cezalarnn kantlandrlmasnemtamaktadr. Avrupa Birlii mktesebatnda veuygulamalarnda, belli sreleri aan yolculuklarsonunda atk verilmemesi ve gemide atk bulun-mamas durumlarnn da MARPOL 73/78 ihlalisaylmasn gerektiren kurallar mevcuttur. Bazlkeler havadan izleme ve teknolojinin sunduudier yntemleri kullanarak etkin bir kontrol ve



dier maddelerin bir tankerle tanmashalinde buEk hkmlerinin aynzamanda tankere de uygu-lanacabelirtilmitir. Bunun yansra taraf devletidarelerine Ek Iin ksmen veya tamamen uygulan-masnn makul olmayacadurumlarda baz zelgemi tipleri iin IMOya bildirimde bulunmak su-retiyle Ek I hkmlerine edeer bazuygulamala-ra msaade etme yetkisi verilmitir (Kural 3).Ek Iin drdnc kuralgemilerin hizmete girme-den nce ve hizmetleri esnasnda Ek I hkmlerineuyumlarnkontrol etmek ve bu uyumu belgelen-dirmek amacyla yaplan inceleme ve denetimleridzenlemektedir. 150 groston ve daha byk tan-kerlerle, 400 groston ve daha byk dier gemilerhizmete girmeden nce yapm, tehizat, donatm,sistem, malzeme ve dier hususlarda uygunluundenetimi ve belgelendirilmesi iin balang ince-lemesine, uyumun srdrldnn kontrol iinsresi idare tarafndan belirlenen ve 5 ylamayanbir periyodik incelemeye ve gemideki donatm vesistemlerin alr durumda olmalarnn kontrolve belgelendirilmesi iin ara incelemeye tabidirler.dare ayrca, program d denetimlerle gemininuyumunu kontrol edebilir. Eer idare yllk zorun-lu inceleme ve denetim uyguluyorsa program ddenetimler zorunlu deildir. Tm inceleme ve de-netimler sresi ve ekli Ek Ide belirtilen esaslarauygun olarak belgelendirilir veya mevcut belgelereilenir. dare inceleme, denetim ve belgelendirme-

yi bizzat kendi memurlarvastasile yapabileceigibi bu amala ataddenetim elemanlarna, bellikriterlere uygun olarak yetkilendirdii tannmkurululara veya bazdurumlarda dier taraf dev-letlere yaptrabilir. Yaplan inceleme ve denetimdegeminin deniz evresine kabul edilemez niteliktezarar tehdidi yaratacak eksiklii veya uyumsuzlu-unun tespiti halinde gemi, eksikliklerini tamam-lamadan ve denize kmaya hazr hale gelmedenhizmetine izin verilmez. Denetim ve belgelendir-meyi mteakip gemide esaslbir deiiklik meyda-na gelmesi veya bir kaza sonucu Ek I hkmlerineuyumsuzluk tereddd ortaya kmas halindegeminin kaptan veya dier sorumlulardurumubelge veren idareye veya yetkilendirdii tannmkurulua bildirmek zorundadr. Bu durumda idareveya tannmkurulu inceleme ve denetimin ge-rekli olup olmadnaratrr.

Ek Iin denize petrol boaltlmasnn kontrolndzenleyen dokuzuncu maddesi, aadaki du-rumlarn tamamnn karlandistisnalar dndaprensip olarak denize petrol boaltlmasnyasak-lamaktadr. Denize boaltlmasyasaklanmolan

kantlandrma sistemi oluturmulardr. Trkiyeise sadece Marmara Denizi, Boazlar ve bazkr-fezlerde modern saylamayacak boaltma izlemeve kantlandrma tedbirleri uygulayabilmektedir.

Szlemenin uygulanmasnda gemilerin usulszekilde geciktirilmesinden veya alkonulmasn-

dan sak

n

lacakt

r. Szlemeye dayanarak sebepsizyere seferden alkonulan veya geciktirilen bir gemi,bu yzden uradkayp veya hasarlar iin tazmi-nata hak kazanacaktr (Madde 7).

Szlemenin uygulanmasve yorumlanmaskonu-larnda iki ve daha fazla taraf arasnda kacak birihtilafn, ilgili taraflar arasnda grmeler yoluylazmne imkan bulunmadve taraflar baka biruzlama yolu bulamadklardurumda uyumazlk,Szlemenin II. Protokolnde ngrld ekildehakemlie sunulacaktr (Madde 10).

Szlemede, teknik eklerin sessizlik prosedr iledeitirilmesi ve bazdeiikliklerin IMO tarafn-dan yaplabilmesi esasna dayanan ok detaylbirdeiiklik prosedr ngrlmtr (Madde 16).

1978 MARPOL Protokol

Protokol ile Szlemenin zorunlu eklerinden olanEk IInin uygulanmasProtokoln yrrle giri-ini mteakip yl sonraya braklmtr. Bylece,Ek II hkmlerini yerine getirme gl ekenlkelere gei sreci yaratlarak Szlemeye taraflke saysnn artrlmasve Szlemenin yrrl-

e giriartlarnn yerine getirilmesi amalanm-tr. Ayrca, Ek Ide deiiklikler yaplarak ayrlmbalast tank zorunluluu 20 000 dedweytton vedaha byk yeni gemilere indirgenmi, mevcuttankerler iin ve yeni tankerler iin ilave tedbirolarak tanklarn ham petrol ile ykanmas sistemigetirilmi, mevcut tankerlerin belirlenen gei s-recine uygun olarak baz tanklarnn temiz balasttankolarak kullanmzorunlu klnmve denetimve belgelendirme konusunda daha skkurallar ka-bul edilmitir.

Ek I - Ham Petrolden Kaynaklanan Kirlenmeninnlenmesi in Kurallar

sminden de anlalaca gibi MARPOL 73/78inbirinci eki petrolden kaynaklanan deniz kirlenme-sinin nlenmesini amalamakta ve bu ynde ku-rallar iermektedir. eriinde aksine bir hkmbulunmadka, Ek I tm tankerlere uygulanacaktr(Kural 2). 200 metrekp veya daha fazla petroldkme olarak tamak iin yaplmve bu maksat-la kullanlma kapasitesi olan tanker olmayan gemi-ler de Ekin bazhkmlerine tabidir. Ayrca, Sz-lemenin ikinci ekinde belirtilen petrol dndaki



petrol atklargemide tutulacak ve liman kabul te-sislerine boaltlacaktr.

Petrol tankerleri iin;

1) Tanker zel bir alanda olmayacak,2) Tanker en yakn karadan en az 50 deniz milin-

den daha uzakta olacak,3) Tanker yoluna devam ediyor olacak,4) Petrol boaltma miktarher deniz mili iin 30

litreyi gemeyecek,5) Toplam denize boaltma miktar MARPOL

ncesi tankerler (mevcut tankerler) iin ykntoplam miktarnn 1/15.000ini MARPOL son-rastankerler (yeni tankerler) iin 1/30.000inigemeyecek,

6) Petrol boaltma izleme ve kontrol sistemlerimevcut ve alr durumda olacaktr.

Petrol tankeri olmayan 400 groston veya daha b-yk gemiler iin;

1) Gemi zel bir alanda olmayacak,2) Gemi yoluna devam ediyor olacak,3) Petrol boaltma miktarbir milyonda 15 parti-

klden az olacak,4) Geminin petrol boaltma izleme ve kontrol

sistemleri, su ayrmasyapan cihazlar, petrolfiltresi veya Ek I de belirtilen dier cihaz vesistemleri alr durumda olacaktr.

MARPOL 73/78 Ek I ile, Akdeniz, Baltk Denizi,Karadeniz, Kzldeniz, Aden Krfezi, Antarktika,Kuzey-batAvrupa sularve Basra Krfezi gemi-lerden kaynaklanan kirlenmenin nlenmesi veyaazaltlmasamalar iin zel alan ilan edilmivebu alanlarda petrol tankerleri ve 400 groston vedaha byk gemilerden petrol boaltlmas ta-mamen yasaklanm, dier gemilerden yaplacakboaltmalar daha sk kurallara balanmtr. Budeniz alanlarnda atk kabul tesislerinin oluturul-masiin taraf devletlerin alacazel tedbirler deayrca belirlenmitir (Kural 10).

Yukarda belirtilen denize petrol boaltlmasnnyasaklanmas veya snrlandrlmas aadaki is-tisna durumlarda uygulanmayacaktr (Kural 11).

1) Geminin emniyetini salamak ve denizde cankurtarma amacyla petrol veya petroll kar-mlarn denize boaltlmas,

2) Kastl durumlar hari ve denize boaltmaynlemek veya en aza indirmek iin gerekli b-tn tedbirlerin alnmasartyla geminin veyatehizatn hasarnedeniyle petrol veya petrol-l karmlarn denize boaltlmas,

3) lgili kydevleti idaresinin onayalnmak ar-tyla kirlenme zararlarnn asgariye indirilme-sini salamak ve kirlilikle mcadele iin bir-leiminde petrol bulunan maddelerin denizeboaltlmas.

Ek I ayrca, inceleme, denetim ve belgelendirmeile ilgili dier detaylar, boaltma ile ilgili dieryasak ve istisnalar, kabul tesisleri ile ilgili kural-lar, balast tanklarve ykanmasesas ve usullerini,ayrlmbalast tanklarile ilgili kurallar, atma veoturmalarda kirlenmenin nlenmesi tedbirlerini,ift cidara geiuygulamalarn, gemide petrolnalkonulmasprensiplerini, petrol boaltma izlemeve kontrol sistemleri ve dier boaltma ynetim vetehizat ile ilgili esaslar, petrol kayt defteri for-mu ve kullanm prensiplerini, sondaj ve dier plat-formlar iin zel kurallar ve petrol tankerlerininborda ve karinelerindeki hasarlardan kaynaklana-

bilecek kirlenmenin en aza indirilmesi iin kuralla-riermektedir.

Ek-Iin tek cidarl tankerlerin elimine edilme s-recini dzenleyen hkmleri hemen her byktanker kazasndan sonra elimine srecinin hzlan-drlmasynnde deitirilmektedir. Bu gayretlerdeniz evresinin korunmasynnde samimi kay-glarn yansra tanker kazalarsonrasortaya kanevre felaketlerinin kamuoyunda yaratt fkeyibastrma ve politikaclarn ve idarecilerin bireyleryapld mesaj verme amalarndan da kaynak-lanmaktadr. rnein Erika ve Prestige kazalarn-dan sonra AB ve ye lkelerin giriimleri sonucuEk-Iin 13G maddesinde yaplan deiikliklerle tekcidarl tankerlerin elimine edilme sreci hzland-rlmtr.

Ek II - Dkme Zehirli SvMaddelerle KirlenmeninKontrolne Dair Kurallar

MARPOL 73/78in II nci Eki dkme halde tananzehirli svmaddelerin emniyetli tanmasve gemifaaliyetleri ile gemi kazalarndan kaynaklanacakbu maddelerle kirlenmeyi nleme veya en aza in-

dirme amac

yla kimyasal tankerlere baz

yap

m veina standartlargetirmekte, riskleri minimize ede-cek baz donanm ve ekipmanlar bulundurmayngrmekte ve iletme usulleri belirlemektedir.

Ek Iden farklolarak sadece Baltk Denizi, Karade-niz ve Antarktika Ek IInin uygulanmasamalariin zel alan olarak belirlenmitir (Kural 1.7). Bazistisnalar dnda dkme halde zehirli sv mad-deleri tayan tm gemiler Ek II kapsamna aln-mtr (Kural 2). Petroln yk olarak bir kimyasalmadde tankerinde tanmasdurumunda bu gemi-ye Ek I hkmleri de uygulanacaktr. Zehirli sv



maddeler deniz evresine etkileri dikkate alnarakX, Y ve Z zere kategoriye ayrlm, bu katego-rilere girecek maddeler nitelik olarak tanmlanmve bu maddelerin dndaki zehirli svmaddelerdier svmaddeler olarak isimlendirilmitir (Ku-ral 3 ve Kural 4).

Ek IInin zehirli s

v

maddelerin denize boalt

lma-sndzenleyen beinci kural, genel prensip olarakzel alanlarda tm kategorilere giren zehirli svmaddelerin, dier tm deniz alanlarnda da A, B veC kategorisine giren zehirli svmaddelerin deni-ze boaltlmasnyasaklamaktadr. Bu deniz alan-larnda aada belirtilen istisna durumlarda zeltedbirler alnmassureti ile zehirli svmaddelerindenize boaltlmasna izin verilmektedir (Kural 6).

1) Geminin emniyetini salamak ve denizde cankurtarma amacyla zehirli svmaddelerin vebu maddeleri ieren karmlarn denize boal-tlmas,

2) Kastldurumlar hari, denize boaltmayn-lemek veya en aza indirmek iin gerekli btntedbirlerin alnmasartyla geminin veya te-hizatn hasarnedeniyle zehirli svmaddele-rin ve bu maddeleri ieren karmlarn denizeboaltlmas,

3) lgili ky devleti idaresinin onay alnmakartyla kirlenme zararlarnn asgariye indi-rilmesini salamak ve kirlilikle mcadele iinbirleiminde zehirli sv maddeler bulunan

maddelerin denize boaltlmas.Zehirli sv maddeleri tayan gemilere Ek Ideaklanan inceleme, denetim ve belgelendirme re-

jimine benzer kural ve ykmllkler getirilmitir(Kural 10,11 ve 12).

Ek II ayrca, ykleme ve boaltma sistemlerine ili-kin kurallar, kabul tesisleri ve terminallerde bo-altmann dzenlenmesi esaslar, gemilerin Ek IIhkmlerine uyumunun kontrol prensipleri, ykkayt defterinin kullanm usulleri, gemide zehir-li svmaddeler iin deniz kirlenmesi acil durum

planlarnn hazrlanmasve uygulanmasesaslar,zehirli sv maddeleri boaltmak iin standartlar,kaza ile kirlenmeyi en aza indirmek iin gereklitedbirler ve petrol benzeri maddelerin tanmasve boaltlmasile ilgili hkmleri de iermektedir.

Ek III - Ambalajlanmekilde Deniz Yoluyla TananZararlMaddelerden Kaynaklanan Kirlenmeninnlenmesine Dair Kurallar

Toplam 8 madde ve bir lahikadan oluan MARPOL73/78in III nc Eki gemide paketlenmihalde ta-nan kirleticilerin tannmas, kaza durumlarnda

bunlardan kaynaklanabilecek kirlenmenin en azaindirilmesi ve bu tr kirleticilerin denize boaltl-masndan ortaya kacak kirlenmenin nlenmesiiin kurallar ve standartlar gelitirmeyi amala-maktadr.

Ek III n Uygulama balkl birinci kuralnda

Ekin zararl

maddeleri ambalajlanm

halde ta-yan btn gemilere uygulanaca belirtilmitir.Ayrca, Ekin hkmlerine uygun olmayacak ekil-de ambalajlanmzararlmadde tamaclyasak-lanmtr. Ayrca, taraf devletlerin, paketlenmi,ambalajlanm zararl maddelerin paketlenmesi,iaretlenmesi, etiketlenmesi, belgelendirilmesi, is-tifi, miktarlarnn snrlandrlmasve deniz evre-sinin zararl maddelerle kirlenmesinin nlenmesiveya en aza indirilmesi iin istisnalar belirlenmesikonularnda detayl tedbirleri ve zorunluluklaryaynlamalar ngrlmektedir. Uygulamada bu

tedbirler ve sorumluluklar IMO taraf

ndan geli-tirilen ve yaynlanan kural ve tavsiyelerle belir-lenmitir. Uluslararas Deniz Tehlikeli MaddelerTz (IMDG Code-International Maritime Dan-gerous Goods Code) bu konudaki standartlarge-nive detaylolarak iermektedir.

Ek III ayrca, kapsamna giren zararlmaddelerinpaketlenmesi, iaretlenmesi, etiketlenmesi, belge-lendirilmesi, istifi, miktarlarnn snrlandrlmasve istisnalar konusunda temel prensipler ile ge-minin yabanc lke limanlarna gittiinde Ek IIIhkmlerine uyumun kontrol iin liman devletikontrolne ilikin hkmler iermektedir.

Ek IV - Gemilerden Atk Sulardan Kaynaklanan Kirliliinnlenmesine Dair Kurallar

zellikle kylara yakn deniz alanlarnda gemi-lerden denize boaltlan atk sularn turizme, in-san salna ve deniz yaamna zararletkilerininyounlaan deniz trafii nedeniyle artmas, MAR-POL 73/78in IVnc ekinin gelitirilmesi ve etkinolarak uygulanmas ihtiyacn ortaya karmtr.Ek IV, gemilerin atk sularnn denize boaltlma-snn snrlandrlmasve bazilemlere tabi tutul-

mas, limanlarda ve terminallerde atksu alm tesis-lerinin oluturulmasve bu faaliyetlerin denetimi,belgelendirilmesi ve kontrol yoluyla denizleringemilerin atksularile kirlenmesini nlemeyi veyaen aza indirmeyi amalamaktadr. Toplam 11 mad-de ve bir lahikadan olumaktadr.

Ek IV, 200 groston ve daha byk yeni gemilereve 200 grostondan kk ve 10 kiiden fazla per-sonele sahip yeni gemilere uygulanmaktadr. Mev-cut gemiler iin Ek IVn yrrle giriini mte-akip 10 yllk bir geisreci ngrlmtr. Yanimevcut gemiler yrrle giriten 10 yl sonra ek



geminin normal almassrasnda toplanan, Sz-lemenin dier eklerinin kapsamna girmeyen vedevaml veya periyodik olarak atlmas gerekentaze balk ve paralar dnda her eit yiyecek,gemi ii ve iletme atklarkatatk olarak nitelen-dirilmitir.

Ek Vin kat

at

klar

n boalt

lmas

n

dzenleyen 3,4 ve 5nci kuralna gre katatklarn boaltlmasn-da temel prensipler aadadr.

zel alanlarda;

1) Sentetik halatlar, sentetik balk alar, plastikp torbalardahil ve fakat bunlarla snrlol-mayan btn plastik maddelerin veya toksikveya ar metal ieren plastik maddelerin ya-klmasndan ortaya kan kllerin denize bo-altlmasyasaktr.

2) Kattan yaplanlar, paavra, cam, maden, i-

eler, porselen, istif tahtalarve ambalaj mad-delerini de ieren btn dier katatklarn de-nize atlmasyasaktr.

3) Yiyecek artklarkaradan uygulanabildii ka-dar uzakta ve her durumda en yakn karadan12 deniz milinden daha az olmayan bir uzak-lkta denize atlabilecektir.

4) Katatklar baka bir atma veya boaltma ge-reklerine tabi olan bir madde ile karmoldu-u takdirde en skhkmler uygulanacaktr.

zel alanlar dnda;

1) Sentetik halatlar, sentetik balk alar, plastikp torbalardahil ve fakat bunlarla snrlol-mamak zere btn plastik maddelerin veyatoksik veya ar metal ieren plastik maddele-rin yaklmasndan ortaya kan kllerin denizeatlmasyasaktr.

2) Yzebilecek istif gereleri, kaplamalar ve am-balaj malzemesi en yakn karadan uygulana-bildii kadar uzakta ve her durumda 25 denizmilinden daha az olmayan bir uzaklkta, gdaartklarve kat eyalar, paavralar, cam, ma-

den, ieler, tabak krklarve benzeri atklarieren btn dier atklar 12 deniz milindendaha az olmayan bir uzaklkta denize atlabile-cektir.

3) Gda artklarve kat eyalar, paavralar, cam,maden, ieler, tabak krklarve benzeri atk-larieren btn dier atklarn bir paralaycveya tc cihazdan geirilmek suretiyleen yakn karadan 3 milden daha az mesafe-de olmayacak ekilde denize atlmasna izinverilebilecektir. Bu durumda atklarn gzleri25 mm.den daha geniolmayan bir szgeten

hkmlerine uyacaklardr (Kural 2). Ekin kapsa-mndaki gemiler atk sularn ynetimi ve boaltl-masile ilgili sistem ve tehizatlarnn Ek hkm-lerine uyumunun salanmasmaksadyla detaylarmetinde belirtilen esas ve usullere gre inceleme,denetim ve belgelendirmeye tabidir (Kural 3, 4, 5,6 ve 7).

Aadaki artlarn salanmasdnda denize atksu boaltlmasyasaklanmtr (Kural 8).

1) IMO tarafndan gelitirilmi ve idare tarafn-dan kabul edilmiuygun tme ve dezenfek-te sistemlerinden geirilmiatk sular gemininhz4 deniz milinden az olmamak ve en yaknkaraya 4 deniz milinden daha az mesafede ol-mamak artyla denize boaltlabilecektir. Atksu ilemden geirilmedii takdirde en yaknkaraya mesafe en az 12 deniz mili olacaktr.

2) Gemi idare tarafndan uygunluu belgelendi-

rilmiat

k su ynetim tehizat

na sahip olacak-tr.3) Atk su geminin etrafndaki sularda gzle g-

rlebilir yzen kat kirlilik meydana getirme-yecektir.

4) Atk su dier atklarla karttakdirde en skhkmler uygulanr.

5) Atk suyun boaltlmasgeminin veya gemide-ki insanlarn emniyeti asndan veya denizdecan emniyeti iin gerekli ise, denize gereksizboaltmaynlemek veya en aza indirmek iingerekli btn tedbirlerin alnmasartyla veya

geminin veya tehizatn hasarnedeniyle atksularn denize boaltlmas Ek IV hkmleri-nin ihlali olarak deerlendirilmemektedir (Ku-ral 9).

Ek V - Gemilerden KatAtklardan Kaynaklanan Kirliliinnlenmesine Dair Kurallar

Plastik, alminyum ve dier bazmetallerden ya-plan eya ve malzemelerin deniz tarafndan yokedilmesinin yzyllar srd ve bu tr malzeme-lerin deniz yaamna zarar verdii iyi bilinmekte-dir. Ek V, gemilerden deniz evresine karabilecek

bu tr malzemeleri de ieren evsel ve gemi faali-yetlerinden kaynaklanan atklarn deniz ortamnaatlmasnn snrlandrlmas ve kontrol yoluyladeniz kirlenmesinin nlenmesini amalamaktadr.Toplam 9 madde ve bir lahikadan olumaktadr.

Ek V, Ek Ide olduu gibi gemilerden katatklar-dan kaynaklanan kirliliin nlenmesi amalariinAkdeniz, Baltk Denizi, Karadeniz, Kzldeniz Ku-zey Denizi, Karayipler, Antarktika ve Basra Kr-fezini zel alan olarak belirlemitir (Kural 5). Tmgemiler Ek Vin kapsam ierisindedir (Kural 2).Tanmlar blmnde yaplan kat atk tanmnda



geebilecek kadar kk paralara blnmolmalararttr.

4) Katatklar baka bir atma veya boaltma ge-reklerine tabi olan bir madde ile karmoldu-u takdirde en skhkmler uygulanacaktr.

Kural 6 ile yukarda belirtilen kat atklarn deni-ze boaltlmasprensiplerine bazistisnalar getiril-mitir. Buna gre;

1) Gemi veya gemide bulunanlarn emniyeti-nin veya denizde can emniyetinin salanmasmaksatlariin denize katatk boaltlmasnngerekli olmas,

2) Hasarn meydana gelmesinden nce ve sonradenize boaltlmasnn nlenmesi veya en azaindirilmesi iin gerekli tm tedbirlerin alnmolmas art ile gemi veya tehizatnn hasarauramasneticesinde katatklarn denize d-klmesi,

3) Bu tr bir zararnlemek zere tm tedbirlerinalnmolmasartile, sentetik balk alarnnveya bu alarn onarlmasiin gerekli malze-menin bir kaza sonucu denize dp kaybol-mas Ek V hkmlerinin ihlali anlamna gel-memektedir.

Ek V ayrca, pompa, boru ve yk boaltma dzen-lerine ilikin kurallar, kabul tesisleri ve terminaller-de boaltmann dzenlenmesine ilikin hkmler,gemilerin Ek V kurallarna uyumunun kontrolneilikin yetki ve sorumluluklar, katatk kayt defte-

rinin kullanlmasesaslar, kaza ile kirlenmeyi enaza indirmek iin tedbirler ve petrol benzeri mad-delerin tanmas ve boaltlmas iin prensipleriermektedir.

Ek VI - Gemilerden Hava Kirliliinin nlenmesine DairKurallar

1997 Protokol ile MARPOL 73/78e ihtiyari ekolarak ilave edilen ve toplam 3 blm, 19 mad-de ve be lahikadan oluan Ek VI, gemi eksozla-rndan kaynaklanan slfroksit ve nitrojenoksitemisyonlarnsnrlamakta ve ozon delici gazlarn

salnmasnyasaklamaktadr. Ek VI ile, slfroksitemisyonlarkonusunda daha skkurallarn uygu-land Slfroksit Emisyonu Kontrol Alanlaroluturulmakta, bu alanlarda % 1,5 m/mi geenemisyonlara izin verilmemektedir. Gemiler Ek VIgereklerini yerine getirmek iin, teknolojik olarakslfr oksit snrlandrma metotlaruygulamaktaveya eksoz gaz temizleme sistemleri kullanmak-tadr. Ek VI ayrca, Baltk Denizini slfroksit

emisyonu kontrol alanolarak kabul etmi, halonve kloroflorokarbon ieren ozon delici gazlarnemisyonunu belirtilen takvime uygun olarak ya-saklamtr. Salnma yasana baz istisnalar geti-rilmitir. Buna gre, geminin emniyetini salamakve denizde can kurtarma amacyla, denize gerek-siz salnmay nlemek veya en aza indirmek iin

gerekli btn tedbirlerin alnmasartyla veya ge-minin veya tehizatn hasarnedeniyle salnma EkVI hkmlerine aykr saylmayacaktr. Ek VI iledzenlenen kurallar tm gemilere uygulanacaktr.(Kural 1 ve 3).

Ekin kapsamndaki gemiler hava kirliliinin nlen-mesi amalar iin salnmann kontrol altna aln-masile ilgili sistem ve tehizatlarnn Ek hkm-lerine uyumunun salanmasmaksadyla detaylarmetinde belirtilen esas ve usullere gre inceleme,denetim ve belgelendirmeye tabidir (Kural 5, 6, 7,

8 ve 9).Ek VI ayrca, iletme ykmllkleri konusundaliman devleti kontrol yetkileri, kurallarn uygu-lanmasve ihlallerin belirlenmesine ilikin usul veesaslar, salnma standartlar ve kabul tesislerineilikin hkmler iermektedir.

A.1.3. Ak denizde petrol kirlenmesi olaylarnamdahale hakknda uluslararasszleme(INTERVENTION 69-International Convention Relating toIntervention on the High Seas in Cases of Oil PollutionCasualties 1969)

Szleme, ak denizde bir petrol kirlenmesini m-teakip ky devletlerinin kendi kylarna ynelikmuhtemel kirlilii veya kirlilik tehlikesini nle-mek, azaltmak veya ortadan kaldrmak zere akdenizde gerekli baztedbirler alma hak ve yetkisinikabul etmektedir.

A.1.4. Atk ve dier maddelerin suya bastrlmasyoluyla deniz kirlenmesinin nlenmesi szlemesi(LC 72-Convention on the Prevention of MarinePollution by Dumping of Wastes and Other Matter 1972

and 1996 Protocol- LC 96)

Szleme, denizlerin atk ve dier maddelerin ge-milerden ve uaklardan suya batrlmas yoluylakirlenmesinin nlenmesi konulu ve genel olarakdeniz kirlenmesinin nlenmesi gayretlerine katksalayan kresel karakterde bir uluslararasszle-medir. Bu amala, bazmaddelerin suya batrlma-sn yasaklamakta, bazlarnn suya batrlmasnda genel veya zel izinlere tabi tutmaktadr.



olduu kantlanmtr. Ayrca, gemilerin karina te-mizlii iin kuru havuzlara alnmasihtiyacnor-tadan kaldrmak zere karinalara yapmcanlla-rn temizliinde ultrasonik ve elektrolitik sistemlerde yaygn olarak kullanlmaktadr.

A.1.8. Gemi balast sularnn ve tortularnn ynetimi

ve kontrol hakknda uluslararasszleme (BWM2004- International Convention for the Control and

Management of Ships Ballast Water and Sediments

2004)

Bilim adamlardeniz evresindeki yabanctrlerinzararlarnn izlerini bindokuzyzl yllarn bala-rnda fark etmelerine ramen bindokuzyzyetmiliyllara kadar bu konu detaylolarak incelenmemi-tir. Bindokuzyzseksekli yllarn sonunda bazyelkeler balast sularve tortularile tanan yabancorganizmalarn zararl etkilerini IMO gndemine

getirmive IMO bu konuda bir rehber hazrlam-tr. 1992 Rio Konferansnda BM de konuyu ulusla-rarasbir problem olarak kabul etmitir. Szlemebalast sularve tortularnn ynetimi iin uluslara-rasbir ereve yaratmakta ve uluslararashukukauygun olarak blgesel ihtiyalarn karlanmasnahukuki zemin oluturmaktadr.

Gnmzde artan deniz trafii nedeniyle dnya-nn bir tarafndan alnan balast sularnn baka birdenize boaltlmasve bu ilemle tanan bazsuculorganizmalarn tandklardenizlerde deniz yaa-

m

na zarar vermesi zellikle Karadeniz gibi kapal

ve balast sularnn yksek oranda tanddeniz-lerde giderek artan nemli bir problem haline gel-mitir. Bu problemin bilimsel boyutta incelenmesiynnde evrensel baz ibirlii projeleri gelitiril-mekle birlikte soruna neden olan gemilerin baznleyici tedbirler alarak balast sular ve tortularile tanan sucul organizmalarn zararletkilerininazaltlmasn salayacak bir uluslararas hukukdzenlemesinin mevcudiyeti ve yaygn olarak uy-gulanmasmcadelede nemli bir admdr. BWM2004, uygulama alanna giren gemilerin kendi

zelliklerine uygun olarak detaylbalast ynetimiuygulamalarngsteren birer Balast Suyu ve Tor-tular Ynetim Plan tamalarn, Balast SuyuKayt Defteri tutmalarndikte etmekte ve tadk-larbalast sularna Szlemede detaylaraklananilemleri yapmak suretiyle ierisindeki sucul or-ganizmalar etkisiz hale getirmeyi veya saylarnazaltmay amalamaktadr. Szlemede belirtilenyllarda aamal olarak uygulanmaya balayacakekilde 400 groston ve daha byk gemiler balastsuyu deiimlerini en yakn karadan en az 200 milakta ve en az 200 metre derinlikte yaplabilecek,

A.1.5. Petrol kirliliine karhazrlklolma,mdahale ve ibirlii uluslararasszlemesi(OPRC 1990- International Convention on Oil PollutionPreparedness, Response and Co-operation 1990)

Szleme milli, blgesel ve kresel seviyede bualandaki bilimsel ve teknolojik anlayn ve bilgi-

lerin gelitirilmesi, mdahale usullerinde teknikibirliinin salanmas ve zel eitim programla-rnn gelitirilmesi konularnda da bir temel olu-turmaktadr.

A.1.6. Tehlikeli ve zararlmaddelerle kirlenmeolaylarna hazrlklolma, mdahele ve ibirliiprotokol (HNS Protocol- Protocol on Preparedness,Response and Co-operation to Pollution Incidents byHazardous and Noxious Substances, 2000)

Protokol, konu hakknda ana szleme olan OPRC90a paralel hkmler iermektedir ve ana Szle-me ile birlikte petrol ve dier tehlikeli ve zararlmaddelerle kirlenmeye hazrlklolma, mdahaleve ibirlii iin milli, blgesel ve kresel seviyedebu alandaki bilimsel ve teknolojik anlayn ve bil-gilerin gelitirilmesi, mdahale usullerinde teknikibirliinin salanmasve zel eitim programlar-nn gelitirilmesi konularnda bir ereve olutur-maktadr.

A.1.7. Gemilerde kullanlan zararlyosunnleyici (Anti- fouling) sistemlerin kontrolne

dair uluslararasszleme (AFS 2001-InternationalConvention on the Control of Harmful Anti-FoulingSystems on Ships 2001)

Anti-fouling boyalar gemilerin taban ve teknele-rinde yosunlamay ve kk deniz kabuklular-nn ve bazyumuakalarn yaparak yaamasnnlemek ve bylece tekne yzeyinde przszl- muhafaza ederek suyun mukavemetini ve do-laysyla yakt tketimini azaltmak amacyla kulla-nlmaktadr. IMO ilk defa 1989 ylnda tributyltin(TBT) ieren anti-fouling boyalarn deniz yaamnazarar verdiini kabul etmive ye lkelere 25 met-reden kk deniz aralarnda alminyum olma-yan teknelerde anti-fouling boyalarn kullanmnnlenmelerini tavsiye etmitir. Mteakiben anti-fouling sistemlerin kullanmnn tm gemilerdeyasaklanmas ve bu maksatla uluslararas bala-ycl olan bir dzenleme yaplmas ynndekialmalar sonucunda bu szleme hazrlanmtr.

Gnmzde karine boyalariin TBT esaslsistem-lere alternatif olarak bakr ve silikon esaslsistem-ler gelitirilmeye balanmtr. Bu sistemlerin TBTesasl sistemlere nazaran bin kat daha az zararl



bunun mmkn olmad deniz alanlarnda bumesafe en yakn karadan en az 50 mil olacaktr.

Szleme henz yrrle girmemitir.

B. Blgesel szlemeler

Proje alaniin deniz kirliliini konu alan tek bl-

gesel szleme Akdenizin Deniz evresi ve Ky-sal Alanlarnn Korunmasiin Szleme (Barselo-na Szlemesi) Convention for the Protection of theMarine Environment and the Coastal Region of theMediterranean (Barcelona Convention)dir. Sz-lemenin uygulama alanbatda Cebelitark Boa-z, douda SveyKanal, kuzeyde Mehmetik veKumkale fenerlerini birletiren izgiye kadar a-nakkale Boazile snrlolarak koylar ve krfezlerdahil tm Akdeniz alandr. Trkiye Szlemeyeve Eki protokollere taraftr.

Taraflar gemilerden kaynaklanan kirliliin kontroledilmesi, nlenmesi ve azaltlmasiin ve kirlenmeolaylarnda tm gerekli tedbirlerin alnmasnda i-birlii yapacaklardr.

Barselona Szlemesinin Gemilerden kaynakla-nan kirlenme baslkl 6nc maddesi TaraflarnAkdeniz blgesinde gemilerden boaltmalar sonu-cu meydana gelen kirliliin nlenmesi, azaltlma-sve kirlilikle mcadele tedbirlerinin uluslararaskurallara uygun olarak almalarnve uluslararas

seviyede genel kabul grmolan bu tr kirlenme-nin snrlandrlmasile ilgili kurallarAkdenizdeuygulamalarn ngrmektedir. Grld gibiSzleme gemi kaynaklkirliliin nlenmesi konu-sunda yeni kurallar tespit etme yerine uluslarara-sseviyede genel kabul grmkurallarn corafikapsama alannda uygulanmasn talep etmekte-dir. Uluslararasgenel kabul grmkurallardankastedilen bir nceki paragrafta ilgili hkmleriaklanan MARPOL Szlemesi ve bu szlemeninuygulanmaskapsamnda hazrlanan IMO kural ve

tavsiyeleridir. Szlemenin bu hkm ve hkmnyorumu gemilerden atk almn da iermektedir.Barselona Szlemesinin kirlilik kaynaklar teme-linde Szlemeye ek eitli protokolleri bulunma-sna ramen atk almve gemilerden boaltmalarkonusunu detayl olarak dzenleyen herhangidirprotokol yoktur.

Aada protokollerin isimleri verilmitir;

Akdenizin Gemilerden ve Hava AralarndanSuya Batrmadan KorunmasHakknda Proto-kol

Acil Durumlarda Akdenizde Petrol ve DierZararl Maddelerle Kirlenmeye Mdahaledebirlii Protokol

Akdenizin Kara Kaynakl Kirlenmeye KarKorunmasHakknda Protokol

Akdenizde zel Koruma Alanlarve Biyolojik

eitlilik Protokol Akdenizin Tehlikeli Atklarn Snraan Tan-masve Bertarafndan Kaynaklanan Kirlenme-ye KarKorunmasHakknda Protokol

Akdenizin Kta Sahanl, Deniz Taban veToprakaltnn Aratrlmasve letilmesindenKaynaklanan Kirlenmeye Kar KorunmasHakknda Protokol

Btnletirilmi Ky Alanlar Ynetimi Hak-knda Protokol

Akdenizde zel Koruma Alanlarve Biyolojik eitlilik

ProtokolFethiye-Gcek KBnin oluturulmas ve yne-timine temel oluturan ve bu alanda kirliliin n-lenmesi yetki ve sorumluluklarndzenleyen bl-gesel mevzuatoluturmasnedeniyle Akdenizdezel Koruma AlanlarVe Biyolojik eitlilik Pro-tokolnn hkmlerinin incelenmesinin faydalolacadnlmektedir.

Protokoln corafikapsamBarselona Szlemesi-nin uygulandalan olarak belirlenmive ayrcaaadaki deniz ve kara alanlarnda da uygulan-

masngrlmtr. Deniz yatave altndaki topra; Karasularnn geniliinin llmesinde yarar-

lanlan balang izgisinin kara tarafnda ka-lan ve akarsular sz konusu olduunda tatlsusnrna kadar uzanan sular, deniz yatanvealtndaki topra;

Sulak alanlar da dahil olmak zere, Taraflarnherbirince belirlenen karasal kyalanlarnie-rir.

Protokol kapsamnda belirlenen zel koruma alan-larnn hedefi olarak aadaki hususlar belirlen-mitir.

uzun dnemli hayatiyetlerini gvence altnaalabilecek ve biyolojik eitliliklerini srdr-lebilecek byklkteki temsil kabiliyetine sa-hip kyve deniz ekosistemleri tiplerini,

Akdenizdeki doal datm alanlarnda yokolma tehlikesi altnda bulunan veya gerileme-lerinin ya da kendiliinden kstlolan alanlar-nn bir sonucu olarak klmbir doal alanasahip olan yaama ortamlarn,



Kurulu Tarafndan aadaki iki karar ile rehberdokmanlaryrrle girmitir. Bu iki statnnbirlikte veya mnferiden verildii deniz alanlar-nn dnda uluslararasdenizcilik szlemelerininhkmleri uygulanmakta, bu statlerin verildiideniz alanlarnda ise uluslararasdenizcilik szle-meleri hkmlerinin dnda bu szlemeler veya

IMO tarafndan belirlenmiilave kural ve tedbirleruygulanmaktadr. PSSA ve SAlar konusunda IMOGenel Kurulu kararile karlmereve rehberleraada ksaca aklanmtr.

1) MARPOL 73/78 Szlemesi Kapsamnda zelAlanlarn (SA-Special Areas) BelirlenmesiHakknda Rehber ve zellikle Hassas DenizAlanlarnn (PSSA- Particularly Sensitive SeaAreas) Tanmlanmasve Belirlenmesi in Reh-ber hakknda A.927(22) sayl IMO Genel Ku-rul Karar

Karar ile kabul edilen rehber MARPOL Szleme-sinin I, II ve Vnci ekleri kapsamnda zel alanlarnbelirlenmesi iin Szlemenin taraflarna rehberliksalamayhedeflemektedir.

Rehber ayrca; zel alanlarn belirlenmesi iin kri-terler temelinde oinografik ve ekolojik artlar vegemi trafii zellikleri, uygulama ve dikkate aln-masiin gerekli dier hususlar konusunda gereklibilgi ve belgeleri aklamaktadr. Rehberin diernemli bir fonksiyonu da zel alanlarn belirlen-mesi iin uygulanacak prosedrleri tarif etmesidir.

2) zellikle Hassas Deniz Alanlarnn (PSSA- Par-ticularly Sensitive Sea Areas) TanmlanmasveBelirlenmesi in Revize EdilmiRehber hak-knda A.982(24) saylIMO Genel Kurul Karar

Rehberin hedefiPSSAlarn belirlenmesi ve tanm-lanmas konusunda tm taraflar gerekli bilgilerisunmak ve usul ve esaslarbelirlemektir.

Rehber gemi kaynaklkirlilii ve gemilerin denizevresine etkilerini; gemi operasyonlarndan kay-naklanan kirlilik, kazalardan veya kastl boalt-malardan kaynaklanan kirlilik ve deniz yaamve

organizmalarafi

ziksel zararlar olarak s

nfl

and

r-maktadr.

PSSAlarn belirlenmesi iin usuller ve prosedr-ler rehberde ayrbir blm halinde aklanmtr.PSSAlarn tanmlanmas iin ekolojik, sosyo-eko-nomik ve bilimsel kriterlerin belirlenmesi zorun-ludur. Rehberin nem verdii dier bir konu dauluslararas denizcilikten kaynaklanan etkile-rin hassasiyetlerinin belirtilmesidir. Bunun yansra belirlenecek PSSAda uygulanacak koruyu-cu tedbirler de planlanmasgereken dier nem-li bir alandr. Bavurularn deerlendirilmesinde

tehlikeye dm, tehdit altnda veya endemikolan bitki ve hayvan trlerinin varlklarnsr-drmeleri, remeleri ve yeniden kazanlmalariin kritik nemi olan yaama ortamlarn,

bilimsel, estetik, kltrel veya eitsel adanilgi ekmelerinden dolay zel neme sahipalanlarkorumaktr.

Protokolde koruma nlemleri alnmas konusun-da taraf lkelere nemli yetkiler verilmitir. zelkoruma alannn btnln dorudan ya da do-laylolarak bozma olaslolan atklarn ve bakamaddelerin boaltmnn veya atlmasnn yasak-lanmas, gemilerin geiinin ve her trl durmannveya demirlemenin dzenlemeye tabi tutulmas,ekolojik ve biyolojik srelerin ve peyzajn korun-masnamalayan baka her trl nlem alnmaskonumuzu ilgilendiren balca yetkilerdir. Proto-kol ayrca, biyolojik eitliliin korunmasamalar

iin bazteknik ve idari hususlar

da dzenlemek-tedir.

C. UluslararasDenizcilik rgt kural vetavsiyeleri

UluslararasDenizcilik rgt (IMO-InternationalMaritime Organisation) tm Dnyada gemi kay-naklkirlenin nlenmesi ve gemi kaynaklkirlen-meye kardeniz evresinin korunmas konusun-da kurallar koymaya yetkili tek BirlemiMilletleruzmanlk kuruluudur. Denizcilik, evrensel karak-teri nedeniyle IMO platformunda dzenlenmiveyrrle girmizorunlu kurallar ieren uluslara-rasdenizcilik szlemelerinin kurallarna tabidir.Uluslararas yolculuk yapan gemilerle lkelerinlimanlar arasnda tamaclk yapan gemiler buszlemelerin hkmlerine uymak zorundadr. s-tisnai durumlarda bu szleme hkmlerinin ver-dii yetkiler kapsamnda Devletler istisnai uygula-malar yapabilmektedirler.

IMOnun IMO Szlemesi ile yetkilendirilmi or-ganlar uluslararas denizcilik szlemelerininhkmlerinin Devletler tarafndan etkin ve yek-

nesak uygulanabilmesi iin zorunlu veya tavsiyeniteliinde kurallar belirlemektedir. MARPOLSzlemesi baz hassas deniz alanlarnn gemikaynakl kirlenmeye kar korunmas iin ulus-lararas denizcilik szlemelerinin kurallarndandaha sk kurallarn belirlenmesi ve uygulanma-s iin deniz alanlarna iki farkl stat getirmitir.Bunlar; zel Alanlar (SA-Special Areas) ve zel-likle Hassas Deniz Alanlar (PSSA- ParticularlySensitive Sea Areas)dr. SA ve PSSAlarn snr-larnn ve bu alanlarda uygulanacak ilave kuralve tedbirlerin belirlenmesi nedeniyle IMO Genel



dikkate alnmasgereken kriterle ve uygulama ku-rallarda rehberde yer alan dier nemli hususlar-dr. Akdenizde Henz PSSA mevcut deildir.

2. ULUSAL MEVZUAT

a. 2872 saylevre KanunuUlusal birincil mevzuat olarak gemilerden atk al-mkonusunda mnhasr bir kanun bulunmamak-tadr. Bunun yansra 2872 saylevre Kanunun11nci maddesinin son fkras, liman, tersane, gemibakm-onarm, gemi skm, marina gibi kytesis-lerinin, kendi tesislerinde ve gemi ve dier denizaralarnda oluan petrol, yalkatatklar ve sin-tine, kirli balast, sla, slop gibi sv atklar ile ev-sel atksu ve katatklarn alnmas, depolanmas,tanmasve bertaraf ile ilgili ilemleri ve tesisle-ri yapmak veya yaptrmakla ykml klnmtr.Ayrca, buna ilikin usul ve esaslarn evre ve e-hircilik Bakanl tarafndan karlacak ynetme-likle belirlenmesi ngrlmtr. 2872 saylev-re Kanununun dari nitelikteki cezalar balkl20nci maddesi gemilerin ve teknelerin Kanundangrlen yasaklara ve snrlamalara aykrolaraklkenin egemenlik alanlarndaki denizlerde ve yar-glama yetkisine tbi olan deniz yetki alanlarndave bunlarla balantlsularda, tabi veya sun gl-ler ve baraj glleri ile akarsularda gemi kaynaklatklardenize boaltmalardurumunda verilecek

cezalar

dzenlemektedir. Buna gre;1) Petrol ve petrol trevleri (ham petrol, akarya-kt, sintine, sla, slop, rafine rn, yal atk vb.)tahliyesi veya dearjyapan tankerlerden, bin (da-hil) gros tona kadar olanlar iin gros ton bana 40Trk Liras, bin il bebin (dahil) gros ton arasndaolanlara, bu miktar ve ilave her gros ton bana 10Trk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise,yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana100 Kuru,

2) Kirli balast tahliyesi yapan tankerlerden bin (da-

hil) gros tona kadar olanlar iin gros ton ba

na 30Trk Liras, bin il bebin (dahil) gros ton arasndaolanlara bu miktar ve ilave her gros ton bana 6Trk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise,yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana100 Kuru,

3) Petrol trevleri (sintine, sla, slop, akaryakt,yalatk vb.) veya kirli balast tahliyesi yapan gemive dier deniz vastalarndan bin gros tona kadarolanlar iin gros ton bana 20 Trk Liras, bin ilbebin (dahil) gros ton arasnda olanlara bu miktarve ilave her gros ton bana 4 Trk Liras, bebin

gros tondan fazla olanlara ise, yukardaki miktar-lar ve ilave her gros ton bana 100 Kuru,

4) Katatk brakan veya evsel atksu dearj yapantanker, gemi ve dier deniz aralarndan bin (da-hil) gros tona kadar olanlar iin gros ton bana 10Trk Liras, bin il bebin (dahil) gros ton arasnda

olanlara bu miktar ve ilave her gros ton ba

na 2Trk Liras, bebin gros tondan fazla olanlara ise,yukardaki miktarlar ve ilave her gros ton bana40 Kuruidar para cezasverilir.

Ayrca, Kanunun 20nci maddesinin f fkras, 11ncimaddeye gre kurulmaszorunlu olan atk alm, nartma, artma veya bertaraf tesislerini kurmayan-lar ile kurup da altrmayanlara 60.000 Trk Li-rasidari para cezasverileceini dzenlemektedir.12nci madde ile atk almkonusundaki hkmlerde dahil Kanun hkmlerine uyulup uyulmad-nn denetleme yetkisi evre ve ehircilik Bakanl-

na verilmitir. Ancak evre ve ehircilik Bakanl-gerektiinde bu yetkiyi 12nci maddede saylankurum ve kurulularla Bakanlka uygun grlendier kurum ve kurululara devredebilmektedir.Kanunun Trkiyenin yetkisi altndaki deniz alan-larna atklarn boaltlmasnyasaklayan ve bunauymayanlara ceza ngren hkmleri de atk almkonusu ile ilgili ve destekleyici birincil ulusal mev-zuat olarak kabul edilebilir.

b. 5216 saylBykehir Belediyesi Kanunu

5216 saylBykehir Belediyesi Kanununun 7nciMaddesi ile; deniz aralarnn atklarntoplamak,toplatmak, artmak ve bununla ilgili gerekli dzen-lemeleri yapmak grevi bykehir belediyelerineverilmitir. Bu hkm bykehir belediyeleri s-nrlarierisinde kalan limanlarda gemilerden atkalnmaskonusunda grev ve sorumluluklar be-lirtmekle birlikte, atk alnmas konusunda dierulusal mevzutta ve uluslararasszlemeler ve di-er dokmanlarda belirtilen usul ve esaslaretkile-meyecektir.

c. Gemilerden atk alnmasve atklarn kontrolynetmelii

2872 saylevre Kanunu ve MARPOL Szlemesihukuki dayanak kabul edilerek karlan Gemiler-den atk alnmasve atklarn kontrol ynetmeli-i konu hakknda temel ikincil ulusal mevzuatoluturmaktadr. Bu ynetmeliin nemli hkm-leri aada belirtilmitir.

Birinci maddede, ynetmeliin amac;Trkiyenin deniz yetki alanlarnda gemile-rin rettii atklar ile yk atklarnn denize



verilmesinin nlenmesi ve deniz ortamnn ko-runmas maksadyla, ykmlleri tarafndanatk kabul tesislerinin kurulmasve iletilmesiile atk alma gemilerine ilkin usul ve esaslarbelirlemek olarak ifade edilmitir.

Ynetmelik kapsamna, Trkiyenin deniz yetkialanlarnda bulunan gemileri, bu alanlarda bu-lunan limanlarda yaplmasgerekli atk kabultesisleri, atk alma gemileri ve atklarn bertaraftesislerine tanmasgirmektedir.

Besinci madde ile gemilerden kaynaklanan atk-larn evreye zarar verecek ekilde dorudanve/veya dolayl olarak deniz ortamna bra-klmas yasaklanm ve atk alma gemilerineverilmesi, alnmas, geici depolanmasve ber-tarafsafhalarnda sorumlu gerek ve tzel ki-ilerin, evre ve insan salna zarar vermeye-cek tedbirleri almaszorunluluu getirilmitir.

Atk alm ykmlleri olarak adlandrlan limanileticileri, Bykehir Belediyeleri ve Ynet-melikte belirtilen dier ykmller; gemilerinrettii atklar ile yk artklarnn alnmasnahizmet edecek yeterli kapasite ve teknik do-nanma sahip atk kabul tesislerini mnferi-den veya mtereken kurmak, Geici FaaliyetBelgesi ve evre Lisansalmak zorundadrlar.Ynetmeliin Altnc maddesinde ayrca atkalm ykmllklerin grev ve sorumluluklarbelirtilmitir. Atk alma gemi ileticilerinin y-kmllkleri 8nci maddede, kabotaj hattnda

sefer yapan gemi iletmecilerinin ykmllk-leri de 9ncu maddede, Liman Bakanlklarnnykmllkleri 11nci maddede dzenlenmi-tir.

Ynetmeliin Muafiyetler ve alternatif uygula-malar balkl7nci maddesinde; atk alm te-sisi kurulmasna gerek olmayan kytesislerinemuafiyet verilmesi art ve yetkileri dzenlen-mitir.

Gemilerin ykmllkleri balkl 10ncumadde gemilerin atk verme ykmllkleri

dzenlenmitir. Buna gre; Trkiyenin denizyetki alanlarnda bulunan uraksz gemiler ha-ricindeki gemiler; normal faaliyetlerinden kay-naklanan ve Ynetmelik kapsamnda tanmyaplan atklar, Ynetmelik hkmlerine grekurularak iletilen atk kabul tesislerine veyaatk alma gemilerine geciktirmeksizin vermek-le ykmldrler.

Ynetmeliin 12-17nci maddelerinden oluannc blm atk kabul tesislerinin ve atkalma gemilerinin evre lisansalma ilemlerinidzenlemektedir.

Ynetmeliin 18 ve 19ncu maddeleri atklarntanmasve bertarafilemlerini dzenlemek-tedir. 24nc madde ise kytesisleri iin lisansalma zorunluluuna istisnalar getirmektedir.Buna gre; karasularnda tarifeli sefer yapangemilerin yolcu almak iin yanat limanla-rn, balkbarnaklarnn ve yat yanama ka-

pasitesi elli yat altnda olan yat limanlarnnyneticileri lisans almak zorunda deildir. An-cak bu limanlar hizmet verdikleri gemilerdenatklarnalabilecek kapasitede atk kabul tesis-lerine sahip olmak zorundadrlar. Bu kapasiteve kriterler l Mdrl tarafndan belirlenir.Tesislerin kurulmas ve iletilmesinde ilgilievre ve salk mevzuathkmleri sakldr. lMdrl sz konusu tesisleri denetlemek-le grevlidirler. Bu madde kapsamna girenliman yneticileri, tesislerinde retilen ve de-

polanan at

klar

19ncu madde kapsam

ndabertaraf etmek veya ettirmekle ykmldr-ler. Bu madde gereklerine uymayan limanlarnfaaliyetlerine izin verilmez.

Ynetmelik hkmlerine uymayan, gerektiigibi almayan veya yetersiz olan atk kabultesisleri ve atk alma gemileri, her hangi bir kiiveya kurulu tarafndan; szl, yazl, telefonveya ahsen evre ve ehircilik Bakanlnaveya Ulatrma, Denizcilik ve Haberleme Ba-kanlna bildirilebilir. Bu ihbarlar gizli tutu-lur.

Ynetmeliin 26ncmaddesi atk alm hizmetleri-nin cretlendirilmesi usul ve esaslarndzen-lemektedir. Buna gre; atk kabul tesislerininve atk alma gemilerinin verecekleri hizmetlergemilerden alnacak bir cret karlnda ya-plmak zorundadr. Gemilerden alnacak crettarifesi; atklarn azami dzeyde toplanmasnsalamak zere, adil, effaf ekilde olmasnadikkat edilerek evre ve ehircilik Bakanltarafndan belirlenir. Belirlenen cret tarifesiResm Gazetede yaymlanarak yrrle gi-

rer. At

k al

m creti, at

k al

m hizmetini verenatk alm ykmls tarafndan tahsil edilir.Atk Kabul Tesislerinin ve Atk Alma Gemile-

rinin Denetlenmesi balkl 27nci maddeyegre; atk alma gemilerini ve atk kabul tesis-lerini bu Ynetmelik gereklerinin yerine geti-rilmesi asndan denetleme yetkisi ve ykm-ll evre ve ehircilik Bakanlve Valilieaittir. Atk alma gemilerinde liman bakanlk-larnca yaplan Ulatrma, Denizcilik ve Ha-berleme Bakanl yetkisi dahilindeki dene-timlerde tespit edilen tm aksaklklar evre



ve ehircilik Bakanlna ve Valilie yaz ilebildirilir.

Ynetmeliin eklerinde ayrca atk kabul tesis-leri genel yeterlik kriterleri, gemilerin rettiiatklar iin atk kabul tesisleri yeterlik kriterlerive yk artklariin atk kabul tesisleri yeterlikkriterleri belirlenmitir.

d. evre ve ehircilik Bakanlnn Tekilat veGrevleri Hakknda Kanun Hkmnde Kararname

Kanun Hkmnde Kararname ile evre ve ehirci-lik Bakanlna evrenin korunmas, iyiletirilmesiile evre kirliliinin nlenmesine ynelik prensipve politikalar konulmas ve uygulanmas grev-leri verilmitir. zel evre Koruma Blgeleri ko-nusundaki somut grevler ise Kanun HkmndeKararnamenin 13/A Maddesi ile Tabiat Varlkla-rn Koruma Genel Mdrlne verilmitir. Bu

maddeye gre Genel Mdrln yetki, grev vesorumluluklaraada belirtilmitir.

Milli parklar, tabiat parklar, tabiat antlar, ta-biatkoruma alanlar, sulak alanlar ve benzerikoruma stats bulunan dier alanlarn tescil,onay ve ilanna dair usul ve esaslar belirle-mek ve bu alanlarn snrlarntescil etmek.

Tabiat varlklar ve doal sit alanlar ile zelevre koruma blgelerinin tespit, tescil, onay,deiiklik ve ilanna dair usul ve esaslarbelir-lemek ve bu alanlarn snrlarntespit ve tescil

etmek, ynetmek ve ynetilmesini salamak. Milli parklar, tabiat parklar, tabiat antlar, ta-

biatkoruma alanlar, doal sit alanlar, sulakalanlar, zel evre koruma blgeleri ve benze-ri koruma stats bulunan dier alanlarn kul-lanma ve yaplamaya ynelik ilke kararlarnbelirlemek ve her tr ve lekte evre dzeni,nazm ve uygulama imar planlarnyapmak,yaptrmak, deitirmek, onaylamak, uygula-mak veya uygulanmasnsalamak.

Tabiat varlklar, doal, tarihi, arkeolojik ve

kentsel sitler ile koruma stats bulunan di-er alanlarn aktyerlerde koruma ve kul-lanma esaslarnilgili bakanlklarn grnalarak belirlemek ve bu alanlarn ksmen veyatamamen hangi idarelerce ynetileceine ka-rar vermek, her tr ve lekteki evre dzeni,nazm ve uygulama imar planlarnyapmak,yaptrmak ve onaylamak.

Orman alanlar dnda yer alan korunma-s gerekli tanmaz tabiat varlklar, korumaalanlar ve doal sit alanlarnn Bakanlkabelirlenen ilke kararlarna, onaylanan planlara

uygun olarak kullanlmak zere tahsisini ger-ekletirmek, uygulamalarn tahsis artlarnauygun olarak gereklemesini izlemek ve de-netlemek.

Tabiat varlklar ve doal sit alanlar ile zelevre koruma blgelerine ilikin olarak;

hlihaz

r haritalar

ald

rmak, gerekli grlenprojeleri yapmak, yaptrmak ve onaylamak,her trl aratrma ve inceleme yapmak,yaptrmak, izlemek, eitim ve bilinlendirmealmalaryrtmek, kullanm yasagetiri-len alanlarn kamulatrma veya benzer yol-larla kamunun eline geirilmesini salamak,kontrol ve denetim yapmak, gerekli grlenalanlarn korunmas ve kirliliin nlenmesiamacyla yatrm yapmak veya ilgili idarele-rin yatrm projelerini desteklemek, bu alan veblgelerde Devletin hkm ve tasarrufu altn-

daki yerlere ilikin her trl tasarrufta bulun-mak, iletmek, ilettirmek ve kullanm izinle-rini vermek, korunan alanlara ilikin insan vefinansman kaynasalamak.

Bakan tarafndan verilen benzeri grevleriyapmak.

Kanun Hkmnde Kararname ile Bakanln g-revlerini yrtmesine ilikin dier idari ve teknikesaslar ile Bakanln kuruluu ve birimleri dzen-lenmitir.

Kanun Hkmnde Kararnamenin ilgili hkmle-rine gre Bakanlk balsolan Tabiat VarlklarnKoruma Genel Mdrlnn grev ve sorum-luluklar K Blgelerinde gemi kaynakl denizkirliliinin nlenmesini de iermektedir. Ancak;Genel Mdrln bu grev ve sorumluluklarnmevcut mevzuat dikkate alarak yapmas gerek-mektedir. Bu durum, Genel Mdrln gemikaynakl kirlenmenin nlenmesi konusundakiuluslararasve ulusal mevzuatuygulayarak gemikaynakl kirlenmeyi nlemesi anlamna gelmeklebirlikte bu mevzuatta yer alan hkmlerin tesin-

de baz

tedbir ve uygulamalar getirmesinde her-hangibir hukuki engel bulunmamaktadr.

e. Gcek Liman Talimat

Gcek Liman Talimat, Gcek Limannn snrla-rn, yanama balama ve demir yerlerini, ticareteyasile patlayc, parlayc,yancve benzeri teh-likeli maddelerin boaltma ve ykleme yntemle-riyle yer ve zamanlarn, gemilerin Limanda kala-bilecekleri srelerle, evre kirliliinin nlenmesi veLimanda genel gvenlik ve disiplinin salanmas-na ilikin dier hususlardzenlemektedir. Ayrca;


25/68



braklmas zorunludur. Bu noktalar dndakatatklar hibir koya braklmaz.

Gcek-Dalaman Koylarnda gemiler en fazlabir koyda 3 () gn, tm koylarda faslasz11 (onbir) gn sre ile balkalabilirler. Snrlgn sonunda kaldKoyu terk etmek zorun-

dad

rlar. Gcek Krfezi ve Gcek-Dalaman Koylarie-risinde pilotaj hizmeti alan gemiler ve su spor-larhari dier gemi veya su aracile en fazla 6deniz mili srat yaplabilir.

Gcek-Dalaman Koylarnda Turizm AmalSportif Faaliyet Ynetmelii kapsamnda ilgilikurum ve kurululardan izin alnmasartyla

jetski hari su sporlaryaplabilir.

Gcek Krfezi ve Gcek-Dalaman Koylarie-risinde seyir, can, mal ve evre emniyeti gerek-

leri ve atk alm faaliyetleri haricinde gemidengemiye ve kara tankerinden gemiye petrol vedier zararl maddelerin transferini yapmakkesinlikle yasaklanmtr.

Gcek Krfezi ve Gcek-Dalaman Koylarna;gemi sicile kaytlolma zorunluluu olmayanbalama kt ruhsatnamesinde, yat (zel,ticari ve dier), gezinti (tenezzh) gemisi, san-dal, palamar botu, amatr balkteknesi, atkalma gemisi, grev/devriye gemisi, yangnsndrme gemisi, dalg gemisi, klavuz botu,

arama kurtarma gemisi, batk karma gemisi,yzer atk alm tesisi, bilimsel aratrma/ince-leme gemisi olarak kaytlolanlar haricindekigemi ve su aralarnn acil durumlar haricindegirive klaryasaktr.

Yasakl gemi veya su aralarnn sz konusualanlara herhangi bir faaliyet nedeniyle zaruriolarak girmesi Liman Bakanlndan alnacakgeici izne tabidir.

Belirlenen koruma ve kullanma usul ve esas-larna uyulup uyulmadnn denetim yetki-si ve koordinasyonu Mula Valiliine aittir.Koruma kullanma esaslarna uyulup uyulma-dnn denetimi, Tabiat Varlklarn KorumaGenel Mdrl, Ulatrma, Denizcilik veHaberleme Bakanl zmir Blge Mdrl-, Gcek Liman Bakanl, Mula l evre veehircilik Mdrl, Sahil Gvenlik Komu-tanl, IMEAK Deniz Ticaret Odastemsilcisiile Mula Valiliinin gerekli grecei, dierilgili kurumlar temsilcilerinden oluan komis-yon marifetiyle gerekletirilir.

Gcek Krfezi ile Gcek-Dalaman KoylarKorumave Kullanma Usul ve Esaslarnn tam metni Ek-2dedir.

g. evre Kanununa Gre Verilecek dar ParaCezalarnda hlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi ileTahsili Hakknda Ynetmelik

Ynetmelik; 2872 sayl evre Kanununa greverilecek idar para cezalarnda ihlalin tespiti vecezann kesilmesi usulleri ile ceza uygulamasn-da kullanlacak alndlarn ekline, datmna vekontrolne ilikin usul ve esaslar dzenlemekamacyla hazrlanm ve yrrle konulmutur.Ynetmelik; Trkiye Cumhuriyeti snrlarierisin-de kalan serbest ve mnhasr ekonomik blgelerdhil tm kara alannda, lkenin egemenlik alan-larndaki denizlerde ve yarglama yetkisine tabiolan deniz yetki alanlarnda ve bunlarla balantl

sularda, tabii veya suni gller ve baraj glleri ileakarsularda 2872 saylevre Kanunu uyarnca uy-gulanacak idar yaptrmlarkapsamaktadr.

Ynetmeliin Bakanlkta idar para cezasvermeyetkisi balkl5nci maddesi ile 2872 saylevreKanununda belirtilen ihlaller iin idar para cezasverme yetkisi; Bakanlk merkez tekilatnda evreYnetimi Genel Mdr, evresel Etki Deerlen-dirmesi ve Planlama Genel Mdr ile Doa Koru-ma ve Mill Parklar Genel Mdr, tara tekilatn-da ise evre ve ehircilik l Mdrne verilmitir.

Ayrca, evre Kanununun 12 nci maddesi uyarncayetki devri yapldnda; ihlaller iin dar Yapt-rm Karardzenlemek suretiyle idar para cezasverme yetkisi yetki devri yaplan kurum veya ku-rulular tarafndan kullanlacaktr.

evre Denetim Ekibinin Grevlendirilmesi, Grev-leri ve Bilgi Verme Ykmll konularndakiusul ve esaslar Ynetmeliin nc blmndedzenlenmitir. Gemilerde ihlalin tespiti balk-l11nci maddeye gre evre denetim ekiplerincedeniz alanlarnda yaplacak tespitlerde aadaki

usul ve esaslara uyulacaktr.1) Kirleten geminin olay mahallinde bulunduu

durumlarda; kirlenme mahallindeki idar paracezasvermeye yetkili kurumlarn/kurulula-rn evre denetimi ekiplerince;

Kirlenen mahallin ve kirleticinin yeteri kadarfotoraf, film ve video ekimi ile tespiti yaplr.

Kirlenen mahalden ve kirleticiden yeteri ka-dar numune alnr, Ynetmeliin Ek-1inde yeralan Numune Tutanadzenlenerek ilgililer-ce imzalanr.



Alnan numuneler zel kaplarna konarakzerleri mhrlenir.

Alnan numunelerin analizlerinin yaplmasiin numuneler en yakn yetkilendirilmilabo-ratuvara mevzuatta belirtilen sre iinde tes-lim edilir/gnderilir.

Al

nan numuneler yetkilendirilmi laboratu-varda derhl deerlendirilerek sonu bir raporile bildirilir.

Ynetmelik ekinde yer alan Tespit Tutanadzenlenerek ilgililerce imzalanr.

2) Kirleten geminin kirlenme mahallinden uzak-lap karasularmz, serbest ve mnhasr eko-nomik blgeler ierisinde bulunduu durum-larda; kirlenme mahallindeki idar para cezasvermeye yetkili kurumlarn/kurulularn ev-re denetimi ekiplerince;

Kirlenen mahallin yeteri kadar fotorafla tespi-ti yaplr.

Kirlenen mahalden yeteri kadar numune al-nr, Ynetmeliin Ek-1inde yer alan NumuneTutanadzenlenerek ilgililerce imzalanr.

Alnan numuneler zel kaplarna konularakzerleri mhrlenir, tarih, saat, numune alnanyer belirtilerek etiketlenir.

Alnan numuneler tahlil iin en yakn yetkilen-dirilmilaboratuvara mevzuatta belirtilen sreiinde teslim edilir/gnderilir.

Ynetmeliin Ek-2sinde yer alan Tespit Tuta-nadzenlenerek ilgililerce imzalanr. Kirlenme mahallindeki idar para cezas ver-

meye yetkili kurum/kurulu tarafndan; du-rum, vakit geirmeksizin hakknda ceza uy-gulamak zere kirleten geminin bulunduumevkideki idar para cezas vermeye yetkilikuruma/kurulua bildirilir.

3) Yukarda (2) nolu bende gre tespiti yaplanevre kirliliine ilikin geminin bulunduumevkideki idar para cezas vermeye yetkilikurumun/kuruluun evre denetim ekipleri

tarafndan; Fotorafla tespit yaplr. Kirleticiden yeteri kadar numune alnr, Ynet-

meliin Ek-1inde yer alan Numune Tutanadzenlenerek ilgililerce imzalanr.

Alnan numuneler zel kaplarna konularak,zerleri mhrlenir, tarih, saat, yer, numunealnan yer belirtilerek etiketlenir.

Alnan numuneler tahlil iin en yakn yetkilen-dirilmi laboratuvarlara mevzuatta belirtilensre iinde teslim edilir/gnderilir.

Ynetmeliin ekinde yer alan Tespit Tutanadzenlenerek ilgililerce imzalanr.

4) Kirleten geminin kirlenme mahallinden uzak-lap, karasularmzn, mnhasr ekonomikblge veya serbest blgelerin dnda bulundu-u durumlarda; kirlenme mahallindeki idarpara cezasvermeye yetkili kurumlarn/kuru-lularn evre denetim ekiplerince;

Kirlenen mahallin yeteri kadar fotorafla tespi-ti yaplr.

Kirlenen mahalden yeteri kadar numune al-nr, Ynetmeliin Ek-1inde yer alan NumuneTutanadzenlenerek ilgililerce imzalanr.

Alnan numuneler zel kaplarna konularak,zerleri mhrlenir, tarih, saat, numune alnanyer belirtilerek etiketlenir.

Alnan numuneler tahlil iin en yakn yetkilen-dirilmilaboratuvara mevzuatta belirtilen sreiinde teslim edilir/gnderilir.

Ynetmeliin Ek-2sinde yer alan Tespit Tuta-nadzenlenerek ilgililerce imzalanr.

Olay, mahallin en byk mlki amirine bildiri-lir.

Ynetmeliin Gemilerde ihlalin tespitinde istis-na balkl 12nci maddesine gre; kirleticilerinzellikleri ve kirlenme younluu gz nne al-narak, 18 grostona kadar olan (18 groston dhil)gemilerin sebep olduu kirlenmeler iin, numunealmaya, fotoraf, film ve video ekimi ile tespitegerek yoktur.

Ynetmelik ayrca; Denetim ve Tespit Tutanailedar Yaptrm KararDzenlenmesi, dar Para Ce-zasVerilmesi Usulleri, Takip ve Tahsili, gemilereverilecek idari para cezasnn deme ekli ve sre-si, idari para cezasnn denmemesi halinde izlene-cek yol konularda dzenlemitir.

2872 saylevre Kanununa dayanlarak karlanGemilerden Atk Alnmas ve Atklarn KontrolYnetmelii Trkiyenin deniz yetki alanlarnda

bulunan gemilerin rettii at

klar ile yk art

kla-rnn denize verilmesinin nlenmesi ve deniz orta-mnn korunmasmaksadyla, ykmlleri tarafn-dan atk kabul tesislerinin kurulmasve iletilmesiile atk alma gemilerine ilikin usul ve esaslarbe-lirlemektedir.

Ynetmeliin Genel Hkmler balklikinci b-lm gemilerden atk alma ve atk verme konusun-daki ykmllkleri dzenlemektedir. Deniz kirli-liini nlemek amacyla gemilerden kaynaklananatklar evreye zarar verecek ekilde dorudanve/veya dolayl olarak deniz ortamna brakmak



yasaktr. Gemilerden kaynaklanan atklarn atkkabul tesislerine ve atk alma gemilerine verilme-si, alnmas, geici depolanmasve bertarafsafha-larnda sorumlu gerek ve tzel kiiler, evre veinsan salna zarar vermeyecek tedbirleri almakzorundadr.

Ynetmeliin Atk al

m ykmllerinin ykm-llkleri balkl altnc maddesine gre; evre

Kanununun 11 inci maddesi ile 5216 saylByk-ehir Belediyesi Kanununa gre gemilerden atkalma ykmll bulunan sorumlular olaraktanmlanan atk alm ykmlleri; gemilerin ret-tii atklar ile yk artklarnn alnmasna hizmetedecek yeterli kapasite ve teknik donanma sahipatk kabul tesislerini mnferiden veya mterekenkurmak, Geici Faaliyet Belgesi ve evre Lisansalmak zorundadrlar. Sorumluluk gemilerden atkalm ykmll bulunanlarda olmak kaydylaatk kabul tesisleri nc ahslar tarafndan dailetilebilecektir. Atk alm ykmlleri ayrca;

Sahip olduklar atk kabul tesislerinde topla-nan atklar2872 saylKanun ve ilgili mevzuathkmlerine gre bertaraf etmek veya ettir-mekle,

Limanlarna gelen veya yanamak zere aktabekleyen gemilerden kaynaklanan ve bu Y-netmelikte tanmlanan atklargemilerin talebizerine gemilerin gecikmesine yol amakszn

almakla, Szleme yaptklaratk alma gemilerinin ta-dklaratklaratk kabul tesisine almakla,

Ynetmelik Ek-4 veya Ek-5de yer alan atktransfer formlarn doldurmak ve Bakanlkabelirlenecek yntem ve srelerde l Mdrl-ne gndermekle,

Atk kabul tesisinde ve atk ynetim planndayaplacak deiiklikler iin Bakanlktan onayalmakla,

Lisans belgesinde belirtilen atk trleri dnda

atk alma talepleri iin Bakanlktan izin almak-la,

Szleme yaplan atk alma gemilerinin lisans-larkapsamnda belirtilen alma alanlard-nda bir geminin atk verme talebi olmasdu-rumunda Valilikten izin almakla,

Uraksz gemilerin atk verme talepleri do-rultusunda szleme yaptlisanslatk almagemisini atk alm ii ile grevlendirmekle,

Atk ynetim plannher ylda bir Bakanlasunmakla ykmldrler.

Ynetmeliin Muafiyetler ve Alternatif Uygu-lamalar balkl yedinci maddesine gre; faali-yetleri nedeni ile Ynetmelik hkmlerinin uy-gulanmasnn imknsz veya gereksiz olduunudnen liman yneticileri, Bakanla yazlolarakbavurarak muafiyet isteinde bulunabilir. Ba-kanlk, limanlarn fiziki zellikleri, trafii, limana

gelen gemilerin atk tr ve miktarlarn dikkatealarak; gerekli inceleme ve deerlendirmeleri yap-tktan sonra liman yneticilerinin talebini uygungrmesi durumunda, uygulamayaklayan mua-fiyet belgesini liman yneticisine verir. BykehirBelediyesi gemi atk alm hizmeti veriyor ise; yet-ki alannda bulunan liman ileticileri BykehirBelediyesi ile gemi atk alm szlemesi yaptktansonra muafiyet belgesi almak iin Bakanla ba-vurur. Muafiyet verilen limanlarda muafiyet art-larnda deiiklik olmashlinde Bakanla duru-

munu bildiren bir rapor sunulur.Ynetmelie gre, Trkiyenin deniz yetki alan-larnda bulunan uraksz gemiler haricindeki ge-miler; normal faaliyetlerinden kaynaklanan veYnetmelik kapsamnda tanm yaplan atklar,Ynetmelik hkmlerine gre kurularak iletilenatk kabul tesislerine veya atk alma gemilerinegeciktirmeksizin vermekle ykmldrler. Bir li-mana varmak iin yola kan gemilerin donatan,iletici, kaptan ya da acenteleri; gemilerin rettiiatklarn atk tr ve miktarn, bu atklar verip

vermeyeceini veya bir sonraki limanda at

klar

n

boaltacan, ilgili atk alm ykmlsne ve li-man bakanlna Bakanlk ve Mstearlk tarafn-dan belirlenecek haberleme yntem ve sistemi ilebildirir.

Ynetmelik ayrca; atk alma gemisi ileticilerinykmllkleri, liman bakanlklarnn ykm-llkleri, atk kabul tesisleri ve atk alma gemileriiin lisans belgesi ilemleri, atklarn tanmasvebertaraf ilemleri, atk alm hizmetlerinin cretlen-dirilmesi, atk kabul tesislerinin ve atk alma gemi-lerinin denetlenmesi, atk kabul tesisleri genel ye-terlik kriterleri, gemilerin rettii atklar iin atkkabul tesisleri yeterlik kriterleri ve yk artklariin atk kabul tesisleri yeterlik kriterlerini dzen-lemitir.

Karasularmz

Documents

Fethiye-Gocek Özel Çevre Koruma Bölgesinde Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Çalışması