www.geoz

gizag

.com

â¤Ã§¡ÒäÇÒÁÁÑ蹤§ÈÖ¡ÉÒ (Security Studies Project)

â¤Ã§¡ÒäÇÒÁÁÑ蹤§ÈÖ¡ÉÒàÃÔ èÁ¢Ö 鹨ҡ¤ÇÒÁÁØ‹§»ÃÐʧ¤¢Í§Êӹѡ§Ò¹¡Í§·Ø¹Ê¹ÑºÊ¹Ø¹¡ÒÃÇÔ Ñ (Ê¡Ç.) 㹡Ò÷Õè з´Åͧ Ñ µÑé§ “·Ôê§á·§¤ ŒÒ¹¤ÇÒÁÁÑ蹤§” (Security Think Tank) ¢Öé¹ã¹Êѧ¤Áä·Â ´ŒÇ¤ÇÒÁµÃÐË¹Ñ¡Ç‹Ò ÊÀÒÇÐáÇ´ÅŒÍÁ´ŒÒ¹¤ÇÒÁÁÑ蹤§ã¹ÃдѺâÅ¡ ÃдѺÀÙÁÔÀÒ¤ áÅÐã¹ÃдѺªÒµÔ¢Í§ä·Â Ōǹᵋ༪ÔޡѺ¤ÇÒÁ·ŒÒ·ÒÂãËÁ‹æÍ‹ҧäÁ‹à¤Â»ÃÒ¡¯ÁÒ¡‹Í¹ ¤ÇÒÁà»ÅÕè¹á»Å§·Ñé§ËÅÒ¹ÕéŌǹ໚¹¼ÅÊ׺à¹×èͧÍ‹ҧÊÓ¤ÑÞ¨Ò¡¡ÒÃÊÔé¹ÊØ´¢Í§Ê§¤ÃÒÁàÂç¹ã¹»‚ 2532/2533 µÅÍ´ÃÇÁ¶Ö§¡Òá‹Í¡ÒÃÌҷÕèà¡Ô´¢Ö鹡ѺÊËÃÑ°ÍàÁÃÔ¡Òã¹Çѹ·Õè 11 ¡Ñ¹ÂÒ¹ 2544 áÅÐã¹Ê‹Ç¹¢Í§ä·Âàͧ ËÅѧ¨Ò¡¡ÒÃÂصԢͧʧ¤ÃÒÁ¤ÍÁÁÔǹÔʵÀÒÂã¹»ÃÐà·È¨¹¶Ö§à˵ءÒó»ÅŒ¹»„¹¤‹Ò·ËÒÃ㹨ѧËÇÑ´¹ÃÒ¸ÔÇÒÊàÁ×èÍÇѹ·Õè 4 Á¡ÃÒ¤Á 2547 ¡ç»ÃÒ¡¯ãËŒàË繶֧¤ÇÒÁà»ÅÕè¹á»Å§¢Í§»ÞËÒ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ä·Â ·Õè»ÃÐà 繤ÇÒÁÁÑ蹤§ãËÁ‹äÁ‹ä Œ¼Ù¡µÔ´ÍÂÙ‹¡ÑºàÃ×èͧ¢Í§Ê§¤ÃÒÁàÂç¹àª‹¹ã¹Í´Õµ ¼Å¨Ò¡¤ÇÒÁà»ÅÕè¹á»Å§àª‹¹¹Õé ·ÓãËŒÃÑ°áÅÐÊѧ¤Á¨ÓµŒÍ§à˧ÊÌҧͧ¤¤ÇÒÁÃÙŒ´ŒÒ¹¤ÇÒÁÁÑ蹤§ à¾×èÍ㪌໚¹à¤Ã×èͧÁ×Í㹡Òõ‹ÍÊÙŒ¡Ñº¤ÇÒÁ·ŒÒ·ÒÂãËÁ‹·Õèà¡Ô´¢Öé¹ã¹ºÃÔº·µ‹Ò§æ ´Ñ§¹Ñé¹ ã¹ª‹Ç§»ÅÒ»‚ 2547 â¤Ã§¡ÒäÇÒÁÁÑ蹤§ÈÖ¡ÉÒ¨Ö§¶×Í¡Óà¹Ô´¢Öé¹ â´Â์¹¡ÒôÓà¹Ô¹¡Ô¨¡ÃÃÁã¹ 3 ʋǹËÅÑ¡ 䴌ᡋ 1) ¡ÒÃÇԨѴŒÒ¹¤ÇÒÁÁÑ蹤§ (Security Research) ໚¹â¤Ã§¡ÒÃÇÔ¨ÑÂÃÐÂÐÊÑé¹ à¾×è͵ͺʹͧµ‹Í¤ÇÒÁµŒÍ§¡Òâͧ਌Ò˹ŒÒ·Õè ˹‹Ç§ҹ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ä·Â ã¹ËÑÇ¢ŒÍ·Õèà¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§¡Ñº»ÃÐà´ç¹»˜ÞËÒ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ ·Õè»ÃÐà·È¡ÓÅѧ༪ÔÞ ËÃ×ͤҴNjҨÐà¡Ô´¢Öé¹ã¹Í¹Ò¤µ 2) ¡ÒÃàÊǹҴŒÒ¹¤ÇÒÁÁÑ蹤§ (Security Forum) ໚¹¡ÒÃà»´àÇ·ÕàÊǹÒà¾×èÍáÅ¡à»ÅÕ蹤ÇÒÁàËç¹áÅлÃÐʺ¡Òó ÃÐËÇ‹Ò§ ¹Ñ¡ÇÔªÒ¡ÒáѺ਌Ò˹ŒÒ·Õè¼ÙŒ»¯ÔºÑµÔ§Ò¹ã¹»ÃÐà´ç¹»˜ÞËÒ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ 3) àÍ¡ÊÒÃÇÔªÒ¡ÒôŒÒ¹¤ÇÒÁÁÑ蹤§ (Security Paper) â¤Ã§¡ÒÃä Œ Ñ ¾ÔÁ¾ “ ØÅÊÒäÇÒÁÁÑ蹤§ÈÖ¡ÉÒ” ÍÍ¡à¼Âá¾Ã‹ãËŒ¤ÇÒÁÃÙŒà¡ÕèÂǡѺ »ÃÐà´ç¹»˜ÞËÒ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ã¹á§‹ÁØÁµ‹Ò§æ ᡋ਌Ò˹ŒÒ·Õè˹‹Ç§ҹ¤ÇÒÁÁÑ蹤§ áÅÐá¡‹Êѧ¤Áä·Âã¹Ç§¡ÇŒÒ§ â¤Ã§¡ÒäÇÒÁÁÑ è¹¤§ÈÖ¡ÉÒä´ŒÃѺ¡ÒÃʹѺʹع´ŒÒ¹§º»ÃÐÁÒ³¨Ò¡ Ê¡Ç. ÁÕ ÃÈ. ´Ã. ÊØÃªÒµÔ ºÓÃاÊØ¢ ໚¹ËÑÇ˹ŒÒâ¤Ã§¡ÒÃÏ

www.geoz

gizag

.com

®ÿ≈ “√§«“¡¡—Ëπ§ß»÷°…“

©∫—∫∑’Ë 41

«‘°ƒμ¡≥±≈ªíμμ“π’ 2465 :∫∑‡√’¬π ¡—¬√—™°“≈∑’Ë 6

The Pattani Crisis 1922 :Case Study of the Kurdish People

Lessons Learned from the King Rama VI Period

‚§√ß°“√§«“¡¡—Ëπ§ß»÷°…“¥â«¬§«“¡ π—∫ πÿπ®“°

 ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬

¡‘∂ÿπ“¬π 2551

 ÿ√™“μ‘ ∫”√ÿß ÿ¢∫√√≥“∏‘°“√

°“°ËÕ°“È“¬‡Ë¡ �� edit ��/�/0�, �0:���

จลสารความมนคงศกษา

ฉบบท 60 กรกฎาคม 2552

นโยบายตางประเทศและความมนคงของ

สหรฐอเมรกาตอเอเชย U.S. Foreign and Security Policy towards Asia

สรชาต บำรงสข บรรณาธการ

www.geoz

gizag

.com

จลสารความมนคงศกษา ฉบบท 60 นโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาตอเอเชย

บรรณาธการ สรชาตบำรงสข

พมพครงทหนง กรกฎาคม 2552

จำนวนพมพ 1,000 เลม

การพมพไดรบการสนบสนนจากสำนกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.)

เจาของ โครงการความมนคงศกษา

ต ปณ. 2030 ปณฝ. จฬาลงกรณ

กรงเทพฯ 10332

E-mail : newsecproject@yahoo.com

โทรศพทและโทรสาร 0-2218-7264

บรรณาธการ รศ. ดร. สรชาต บำรงสข

ผชวยบรรณาธการ นาง ธนา ยศตระกล

ประจำกองบรรณาธการ นางสาว กลนนทน คนธก

นางสาว อรวจตร ชเพชร

ทปรกษา พลโท วฒนนท ลลายทธ

พลเรอโท อมรเทพ ณ บางชาง

พลโท ภราดร พฒนถาบตร

พมพท บรษท สแควร ปรนซ 93 จำกด

59, 59/1, 59/2 ซ.ปณณวถ 30 ถ.สขมวท 101

แขวงบางจาก เขตพระโขนง กรงเทพฯ 10260

โทร. 0-2743-8045 แฟกซ. 0-2332-5058

www.geoz

gizag

.com

นโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาตอเอเชยU.S. Foreign and Security Policy towards Asia

สารบญContents

กลาวตอนรบ 1 รศ.ดร. สรชาต บำรงสขWelcomeRemark AssociateProfessorSurachartBamrungsukกลาวเปด 2 พล.ท. สรพล เผอนอยกาOpeningRemark Lt. Gen. Surapol Puanaiyakaนโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกา 3 อนช อาภาภรมยU.S. Foreign Policy AnujApa-piromสหรฐอเมรกาและระเบยบใหมในเอเชย 12 ศ.ดร. ไชยวฒน คำชUnitedStatesandNewOrderinAsia Professor Dr. Chaiwat Khamchooนโยบายความมนคงของสหรฐอเมรกา 19 รศ.ดร. สรชาต บำรงสขU.S. Security Policy AssociateProfessorSurachartBamrungsukอภปรายทวไป 24General Discussion

www.geoz

gizag

.com

� �� �

นโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาตอเอเชย

กลาวตอนรบ รศ.ดร. สรชาต บำรงสข

หวหนาโครงการฯ เวทวนนเปนเรองนโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกา ตอเอเชย แมเวลาจะลวงเลยมาเลกนอยหลงจากการสาบานตวเขารบตำแหนงของประธานาธบดโอบามา เพราะเดมเราตงใจจะเปดเวทใหไดในชวงประมาณเดอนกมภาพนธ แตกคดวาไมเนนนานจนเกนไปทจะทำความเขาใจกบเรองเหลาน ฉะนนวนนผมคดวาเปนโอกาสดท สมช. สขช. และ สกว. ไดเปดเวทรวมกน เพอทำความเขาใจรวมกนในเรองของทศทางนโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกา ผมเขาใจวาเปนเรองทเราไมเรยนรคงไมได เพราะทศทางใหมๆ หลายอยางไดเกดขนแลว และในโอกาสนผมอยากจะขออนญาตเรยนเชญทานพลโทสรพล เผอนอยกา เลขาธการสภาความมนคงแหงชาต กลาวเปดงานครบ

เรยบเรยงจากเสวนาความมนคง “นโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาตอเอเชยในสมยประธานาธบดโอบามา” จดโดยศนยความมนคง ศกษา สภาความมนคงแหงชาต สถาบนการขาวกรองและสำนกงานเลขานการคณะทปรกษาการขาว สำนกขาวกรองแหงชาต และโครงการความมนคงศกษา-สกว. เมอวนท 11 มนาคม 2552 ณ โรงแรมสยามซต กรงเทพฯ

www.geoz

gizag

.com

� �� �

กลาวเปด

พลโท สรพล เผอนอยกา เลขาธการสภาความมนคงแหงชาต

สวสดครบทานผมเกยรตทมารวมการสมมนาทกทาน วนนถอวาเปนโอกาสอนดในเชงความคด ในเชงปญญา เพราะวาเปนความรวมมอทไดรบความกรณาจากโครงการความมนคงศกษาของ สกว. และเปนความรวมมอของสำนกขาวกรอง แหงชาต สภาความมนคงแหงชาตจงไดมสวนทจะจดใหเวทวนนไดประโยชนรวมกนทกๆ องคกร หากดรายชอวทยากร ทานอาจารยอนช อาภาภรมย ถอวาเปนตำนาน เพราะวาทานตกผลกทางความคด ใน สมช. จะเคยไดยนบอยๆ เรอง “สามลทธใหม” ซงผมกเรยนทานวาผมเพงพบตวทานเองวนนเปนวนแรก แตผมเปนลกศษยทางความคดทานมานานแลว และกไดนำเอาสามลทธของทานไปประยกตอธบายปรากฏการณตางๆ ไปเปนฐานในการกำหนดแผนรวบรวมขาวสาร และใชในการวเคราะหเหตการณไดสารพด สามลทธใหม คอ ลทธโลกาภวตน ลทธจารตนยม และลทธอนาธปไตย ฉะนนเรยกวาวนนเปนวนทคมคามากๆ สำหรบทานทมารวมการสมมนา สำหรบทานอาจารยไชยวฒน คำช ทกทานกคงเปนแฟนรายการคกบอาจารยประทมพร ผมคดวาวนนเราจะไดสงทเปนสาระอยางมาก สำหรบเรองของสหรฐอเมรกา อกสกครทานวทยากรคงอธบายตอไป ถาดจากคำกลาวของประธานาธบดโอบามาในทประชมรฐสภาสหรฐอเมรกา เมอวนท 24 กมภาพนธทผานมา จะเหนวาการแกปญหาเศรษฐกจสหรฐอเมรกา นนใสไปทระบบมากกวาใสไปทปลายทาง อนนเปนวธคดของเขา คอเขาจะมโครงการใหธนาคารสามารถใหเครดตหรอปลอยกได เขากใสไปทระบบของเขาแลวม housing plan อก ซงอาจจะตางกบของเราทใสปลายทางดวย แตวาเชอวารอบนสหรฐอเมรกาจะเปลยนแปลงมาก เพราะวาสหรฐอเมรกาเคยเปนเสรนยมแบบทรฐจะตองไมเขาไปกาวกาย หรอไมไปยงกบระบบธรกจมาก แตคราวนรฐจำเปนตองมา

www.geoz

gizag

.com

� �� �

วางรากฐานใหระบบธรกจใหม และจะเปนการปรบตวครงใหญ นอกจากนโอบามา กลาววารฐจะลงทนในเรองของพลงงาน การทำแผนปฏรปสขภาพใหม จดแผนการศกษาใหม แมสหรฐอเมรกาในอดตกเคยมบางยคทเศรษฐกจตกตำและถอยกลบออกได คราวนสหรฐอเมรกาจะเปนอยางนนหรอไม เปนเรองทนาสนใจ ซงคงจะตองตดตามกบทานวทยากรในวนน ผมขอขอบพระคณทานวทยากรทไดกรณามาใหความร กบผรวมสมมนาซงมสวนราชการสำคญมากมาย ทงสำนกขาวกรองแหงชาต สภาความมนคงแหงชาต และขอขอบพระคณทาง สกว. ทไดกรณาเปน sponsor ในเรองของการจดองคความรใหแกสวนราชการของเราทจะตองใชในการปฏบตงาน อยางสมำเสมอมา

นโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกา

คณอนช อาภาภรมย หวหนาโครงการทศทางขาวสารประเทศไทย-สกว.

เรยนทานเลขาธการสภาความมนคงแหงชาต อ.พรเดช รองผอำนวยการ สกว. และตวแทนจากสำนกขาวกรองแหงชาต และสวสดผรวมเสวนาทกทาน กอนอนผมอยากจะขอเกรนสกสองเรองดวยกน ประเดนแรก คอคณโอบามามาใหมและกมาแปลก ผดขนบ เกอบเหมอนเรยกไดวาผดขนบของการเมองของสหรฐอเมรกาเลย จงเปนทแตกตนของทงโลก คณโอบามาเปนคนทเกงมาก เปนคนบนสง ใครไปพดกบเขาตองระวง เพราะคลายกบวามองขามหวเรา แลวทเราพดกมาด แลวกจบใสกลอง วาเราคดอยตรงไหน คอเมอเทยบกบบช ซงพดแผนเสยงตกรองตงแตเรมเปนประธานาธบดจนกระทงหมดวาระ กบอกวาการบกอรกเปนเรองถกตอง ลาสดกยงบอกวาถก แตคณโอบามาไมใชอยางนน ตอนกอนทจะสงทหารไปเพมทอฟกานสถาน บอกวา

www.geoz

gizag

.com

� �� �

สงครามอฟกานสถาน winnable เอาชนะได ตอมาเมอจะถอนทหารกบอกใหมสหรฐอเมรกาจะไมชนะสงคราม ไมถงกบขดแยงแตเปลยนได คอ แรกเรมบอกชนะได ตอมาบอกวาวนนไมชนะแลว เขากเตรยมจะถอน ถาเปนบช winnable กตองบอก winnable ใหรเลยอก 8 ป นคอลกษณะของโอบามา เขาพลกกลบไปกลบมาไดอยางคลองแคลว ทำใหเปนคนทอนตรายสงสำหรบรฐบาลตางๆ ทจะตดตอเกยวของดวย แลวกเปนทรจกกนทงโลกทวาตดตอกบพรรครพบลกนงายกวา เพราะวาเรารวาเขาจะพดอะไร แตตดตอกบพรรคเดโมแครตมนยาก เพราะไมรวาจะเอาอะไร เลยวไปเลยวมาได และดวยลกษณะเชนน ถาเผอไปตามโอบามา ผมวา ยากทจะไปเขาใจนโยบายเขา และกยากทจะจบทศทางเขาใหไดวาเขาอยตรงไหน และเขาจะเคลอนไปทางไหน จบตวยาก คราวนวธทจะจบตวเขาใหไดกคอ จะตองดพฒนาการนโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาในภาพรวม ถาเผอเราจบตรงนได ผมคดวาเราจบนโยบาย เราจบตวตนของโอบามาไดงายขน อนนเปนวธศกษา เพราะฉะนนผมเลยพดถงเรองพฒนาการนโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาเปนหวขอหนงขนมา ประเดนทสอง คอนโยบายตางประเทศเปนเรองทคอนขางซบซอน ประกอบดวยหลายมต ทผมเอามาพดวนนจะเนนเฉพาะสองมต นนกคอมตดาน ภมรฐศาสตร และมตดานเศรษฐกจ สวนมตอนๆ ยกตวอยางเชน เทคโนโลยทางทหารกมสวนกำหนดตอนโยบายตางประเทศ หรอวาเทคโนโลยการทำสงครามไปจนถงความเปนไปภายในประเทศ เหลานมสวนตอนโยบายตางประเทศทงนน แตจะขอเปนประเดนรอง คราวนเพอจะกลบมาตอบปญหาทตงไววนน ในเรองของนโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาตอเอเชยในยคประธานาธบดโอบามา ผมตงประเดนไว ดงน 1) โจทยในระยะใกล คอในระยะเวลาประมาณ 20 ปมาแลว อาจกลาวไดวาสหรฐอเมรกามลกษณะถดถอยลง ขณะทฝายเอเชยรงขน ทางฝงอเมรกาเปน sunset คราวนมคำถามวาความสมพนธระหวางสหรฐอเมรกากบเอเชยจะเปลยนไปบางหรอไม เปลยนเปนแบบเสมอภาคกนมากขน จะเปนอยางนนหรอเปลา นเปนโจทยใหญ ตวอยางทเหนไดชดเมอไมนานมานมการเผชญหนาทางเรอระหวางสหรฐ

www.geoz

gizag

.com

� �� �

อเมรกากบจน นเปนตวอยาง คอสหรฐอเมรกาแลนเรอไปทงโลก ทงเรอรบและเรอตางๆ แลนไปทงโลก และจนโดยทวไปกไมขดขวาง แตตอนนทมาขดขวาง ผมเขาใจวาเกยวของกบเรองของทเบต จะครบรอบการลกขนสของทเบต จนกเขาไปขดขวาง นกแสดงวาจนแสดงตววาสหรฐอเมรกาจะมาทำกบจนอยางเดม จนจะไมยอมแลว อนนก เพอคนใจรอนจะไดตอบวาลกษณะทว าร งขนกบตำลง จะเกดความเปลยนแปลงตอความสมพนธระหวางประเทศอยางไรบาง ยงมประเดนอนๆ อกหลายประเดน เชนวาประเทศจนกลายเปนประเทศทเปนเจาหนสหรฐอเมรกา ทด เหมอนจะใหญทสดของโลก ยงมอกหลายประเดนดวยกน ททำใหมการเปลยนแปลง นอกจากน โอบามากลาวปราศรยวาจะฟนฐานะความเปนผนำโลกของสหรฐอเมรกาขนมาอก เขาพดหลายทดวยกน คำถามสำคญคอใครจะตามเขา โอบามาบอกวาสหรฐฯจะกลบมาเปนผนำโลกอกครง ถามวาใครจะตาม แลวจะทำอยางไรคนถงจะตาม แคถามวาใครจะตามนกลำบากแลว โอบามาตองตอบใหชดวาใครจะตาม คนจะตามดแลวกมองกฤษ เยอรมนกไมแน ฝรงเศสกไมแน รสเซยไมตองพดถง จนกไมตามแนนอน ใครจะตามเขา อนนกเปนโจทยใหญ ถาเผอเราตงโจทยทถกแลว ผมคดวาเรากจะวเคราะหสถานการณไดดขน 2) ประเดนภมรฐศาสตร (geopolitics) มประเดนทงหมดอย 2 ประเดนใหญแนวคดเกยวกบภมรฐศาสตรทสำคญ คอเรองมหาสมทรกบมหาสมทธานภาพ (ocean power) เราจะพบวาความเปนมาของความสมพนธระหวางประเทศ ตอนทเรมตนจะอยทมหาสมทรแปซฟก มหาสมทรอนเดย รวมทงทะเลเมดเตอเรเนยนเหลานจะเปนแหลงผนนำทมบทบาทสำคญ พอป 1492 ตอนทโคลมบสไปขนบกทอเมรกา ความสำคญของมหาสมทรแอตแลนตกเรมเพมขน จะเหนวาอารายธรรมเกา อยทจน อนเดย และกรงโรมซงเปนทะเลเมดเตอเรเนยน แตพอเกดอเมรกา มหาสมทรแอตแลนตกกมความสำคญมากขน ปจจบนนกม 2 มหาสมทรใหญ ทถอวาถาใครไดครอบครองแลวจะไดครองโลก คอมหาสมทรแอตแลนตกกบมหาสมทรแปซฟก คราวนอเมรกาบอกวาตนเปนประเทศใหญประเทศเดยวทตด 2 มหาสมทร ประเทศอนไมตด จนตดแปซฟกแตไมตดแอตแลนตก เพราะฉะนนสหรฐอเมรกาควรเปนเจาโลก

www.geoz

gizag

.com

� �� �

คราวนมแนวคดทสำคญอกอยางหนง ผมคดวานาสนใจ คนทตดตามเรองความมนคงและความสมพนธระหวางประเทศควรจะตดตามกคอ ผนทวปยเรเซย ทานคงเคยไดยนชอ เบรสซนสก เบรสซนสกกเหนความสำคญของผนทวปนมาก และความจรงผนทวปนมคนเสนอมากอนวา ใครไดครองผนทวปนกจะไดครองโลก ซงเปนประเดนทพดถงกนมานานแลว คราวนเลยม 2 ภมรฐศาสตรทมนขดกน ใน ยเรเซยมประเทศเดยวทเหมอนจะตด 2 มหาสมทรคอรสเซย รสเซยดานหนงตดแปซฟก อกดานหนงตดมหาสมทรอารกตกทางขวโลกเหนอ ซงสามารถตอไปทแอตแลนตกได ความขดแยงมนมอย แตในทางปฏบตแลว เราจะพบวาทวปยเรเซย คอทวปยโรปกบเอเชยทตอกน เปนประชากรสวนใหญเกอบทงหมดของโลก และ ขนาดเศรษฐกจกราวๆ รอยละ 70 ของโลก ดงนน สหรฐอเมรกากเกดปญหาวา แมจะตดสองมหาสมทร แตวาถาเทยบพนทแลว สหรฐอเมรกากลายเปนคนนอก สหรฐอเมรกาอยนอกยเรเซย อนนสงผลกระทบตอนโยบายของสหรฐอเมรกาทมตงแตตนกคอวา สหรฐอเมรกาจะตองเปดยเรเซยขนมาใหได เพราะฉะนนวธทเขาจะเปนเจาโลกไดจะตองทำ 2 อยาง อยางทหนงกคอเปนเจาสมทร ตองครองทงมหาสมทรแอตแลนตก มหาสมทรแปซฟก และทะเลเมดเตอเรเนยนใหได อนทสองจะตองแทรกเขาไปบนแผนดนยเรเซยใหได ถาแทรกไมได ถงแมเขาจะครอง มหาสมทรไดทงหมด สหรฐอเมรกากไมสามารถเปนจะผนำโลกได เพราะวาคนในยเรเซยสามารถรวมกน แลวกจะใหญกวาสหรฐอเมรกาเสมอไมวาในทางใด ลกษณะเชนนกบงคบใหสหรฐอเมรกาตองมนโยบายไปเปดดนแดนตางๆ ทอยในยเรเซยขนมา ในสวนตอไปจะขอกลาวถงนโยบายตางประเทศสหรฐอเมรกา ซงผมจะแบงเปน 3 ยคดวยกน ยคแรก เปนชวงบกเบกจนถงสรางจกรวรรด ชวงบกเบกซงนบตงแตสหรฐอเมรกาตงประเทศในป 1776 สดสนทป 1900 (ความจรงคอป 1899 แตนบป 1990) ตงแตศตวรรษท 18 จนถงเรมตนศตวรรษท 20 ปทถอวาอเมรกากาวเขาสความเปนจกรวรรดคอป 1899 ในการชนะสงครามกบสเปน แลวสหรฐอเมรกากไดเอาฟลปปนสเปนดนแดนอาณานคม นโยบายตางประเทศในชวงนทสำคญม 2 ประการดวยกน ประการแรกคอ การประกาศลทธมอนโร ในประมาณป 1823 ประกาศเขตอทธพลวาทวปอเมรกาเปนเขตอทธพลของสหรฐอเมรกา อกประการหนง

www.geoz

gizag

.com

� �� �

คอ นโยบายเปดประตหรอทเรยกวา Open Door Policy ในสมยประธานาธบด แมคเคนลย แมคเคนลยนเปนคนทรบชนะสเปนและยดฟลปปนส นโยบาย Open Door Policy มทมาคอดนแดนในเอเชยโดยเฉพาะประเทศจนควรเปนดนแดนเปด ไมใชวาใครตอใครมาควาฉวยยดครองไป เพราะฉะนน Open Door Policy กเปนตวเรมตนวาอเมรกาจะตองมสวนรวมในเอเชย อกชวงหนงทอยากตงขอสงเกตคอป 1803 อเมรกาซอทดนครงใหญจากฝรงเศสทเรยกวา Louisiana Purchase เรองนสำคญเพราะถอวาเปนนโยบายตางประเทศดวย โดยมสาเหตมาจากการทสหรฐอเมรกาตองการขยายประเทศจากแอตแลนตกเตมไปจนถงแปซฟก แตวามดนแดนของฝรงเศสขวางหนาอย ทำใหแบงประเทศเปนสองสวน สหรฐอเมรกากตดตอซอ เพราะฉะนนอเมรกามความชำนาญเรองธรกจอสงหารมทรพยอยางมากจนถงปจจบน ฉะนนจะเหนไดวาสหรฐอเมรกามวธการไดดนแดนคอ 1) รบและตงตวเปนอสระ 2) ยดดนแดน 3) ซอดนแดน 4) ผนวกดนแดน จนกระทงถงป 1870 สหรฐอเมรกากกลายเปนมหาอำนาจทางเศรษฐกจของโลก เพราะฉะนนความจรงการเปนมหาอำนาจของสหรฐอเมรกาเรมตงแตราวทศวรรษท 1870 สหรฐอเมรกากเรมขนเปนมหาอำนาจแลว แตวาถกยโรปบดบงอย ซงตอนนนอเมรกามขนาดเศรษฐกจใหญทสดของโลก ยคสอง อเมรกากเรมเขามาแทนทชาตตะวนตกอนๆ นบตงแตป 1904-1947 เพราะหนงยโรปสรบกนมาก ออนแอ รฐบาลยโรปหมดสตางค กขายดนแดน สหรฐอเมรกากซอดนแดนไปเรอย ซอจากฝรงเศสในป 1803 ตอมากซออลาสกา จากพระเจาซารอก เพราะรสเซยทำสงครามกไมมสตางค อเมรกากเรมรสกวาพวกยโรปออนแอ และไมสามารถเปนผนำโลกไดอกตอไป ยงการทำสงครามโลก 2 ครง กยงทำใหสหรฐอเมรกาเขมแขงขน ในขณะทยโรปกออนแอลง ความคดทวาสหรฐอเมรกาเปนประทปแหงภผา และสองสวางโลกกเรมชดขน ในชวงนมนโยบาย ตางประเทศทสำคญทอยากจะใหพจารณาคอ ขอเสนอ 14 ประการ (Fourteen Points) ของประธานาธบด วลสน กลาวคออเมรกาหลงจากป 1870 ทนการเงนเรมมอำนาจสง เมอทนการเงนมอำนาจสง สหรฐอเมรกาเรมคดเรองโลกาภวตน เรองโลกทเปนอนเดยวกน ความคดทวาโลกเปนอนเดยวกนสวนหนงมนกทฤษฎ มาชวยคด นกทฤษฎพวกนเปนพวกฝายซาย พวกสงคมนยมตางๆ บางสวนอพยพ

www.geoz

gizag

.com

� �� �

ไปตงแตสมยมารกซ ถกปราบแลวกอพยพไปอยทอเมรกา บางสวนกเปนฝายซายอยในทนน สวนใหญเปนฝายซายจดจากยโรป แลวเขาไปเสนอเรองสากลนยม ซงเปน ความคดของสงคมนยม ทางสงคมนยมเขาถอสากลนยมของชนชนกรรมาชพ แตทางนเปนสากลนยมของชนชนนายทน โลกาภวตนกคอสากลนยมของชนชนนายทน ชนชนนายทนกจะเชอมเปนสายเดยวกนหมด นกเจรจานกการทตสหรฐอเมรกาบอกเวลาเขาไปเขาประชมทไหน เขาไมเคยไดพบกบตวแทนประเทศโลก ทสามเลย เขาพบแตตวแทนคนทพดภาษาเดยวกบเขาทงนน กคอภาษานายทน นกเปนแบบสากลนยม การทฝายซายไปผสมกบขวาจดเปนทงโลก ไมใชเฉพาะเมองไทย เปนปรากฏการณทวไป ไมไดเปนปรากฏการณพเศษ วดโรว วลสน กเสนอเรองความมนคงโลก แลวกเสนอเรองสนตภาพโลก ทำใหโลกเปนอนเดยวกน และความคดนกตอมากสรางสนนบาตชาต พอสนนบาตชาตลมไป แฟรงคลน รสเวลท กมาเสนอเรองสหประชาชาต รสเวลทเสนอวาฝายพนธมตรในสงครามโลกครงท 2 ใหเรยกชอใหมวา United States สหรฐอเมรกาเนองจากประเทศของเขา United เขากชอบ United ดวย เขากชอบทจะเปน United เพราะฉะนนเขากตงชอ United States แลวในป 1942 กจดคำประกาศของ United States คอพวกสมพนธมตร แลวคำประกาศนกเปนพนฐานในการตง United Nations หรอ องคการสหประชาชาต นกคอความคดท เปนโลกเดยว ความคดโลกาภวตน โลกเดยวภายใตการนำของสหรฐอเมรกา อนนพดแบบรวบรด แตถาไปถามสหรฐอเมรกา กจะบอกวาไมใช สหรฐอเมรกาแบกภาระโลก โลกไปยงกบเขา เขาปวดหวมาก เขามตวอยางเยอะ เขาบอกเขาปวดหวเพราะโลกไปยงกบเขา ในลำดบตอไปขอนำไปสสำนกคดเกยวกบนโยบายตางประเทศ ซงมอยเปนนบรอย เกดฟองสบทางสำนกคด สำนกคดทางเศรษฐกจกมมาก แตไมมใครเตอนสกคนวาจะเกดวกฤต กเลยเรยกวาฟองสบทางสำนกคด สำนกคดทางนโยบาย ตางประเทศ ผมคดวามอย 2 ททนาตดตาม ถาเผอเราจะตดตามนโยบายตางประเทศสหรฐอเมรกากมอยางอนอก เชน Brooklyn CATO แตทเลอกสองสำนก อนหนงกคอ สภาแหงวเทศสมพนธ (Council of Foreign Affairs: CFA) กอตงตงแตป 1621 พวกนไดอทธพลของฝายซาย อกอนหนงคอบรรษท Rand ซงยอมาจาก Research and Development อยในเครอของกองทพสหรฐอเมรกา

www.geoz

gizag

.com

� �0� �0

RAND อยกบกองทพอากาศ กองทพทสำคญของสหรฐอเมรกาคอกองทพอากาศ ของไทยอยทกองทพบก หนวยงานใดทอยกบกองทพอากาศถอไดวาเปนตวแทนของกองทพ กองทพทไดงบประมาณมากเปนทสอง กคอกองทพเรอ ทสามกกองทพบก ยคสาม เปนชวงสงครามเยน ซงปมของชวงนกคอการขบเคยวระหวางสหรฐอเมรกากบสหภาพโซเวยต แตเราพบวาในเอเชย จนเขามามสวน การทสหรฐอเมรกาตองไปปะทะกบจนเปนเพราะวาจนอยในเอเชยและเปนสงคมนยม แตจรงๆ แลวสหรฐอเมรกา ตองการปดลอมอทธพลของสหภาพโซเวยตเปนหลก เพราะสหรฐอเมรกาตอนนนยงมองวาจนยงไกลตอการคกคามความมนคงของตน รสเซยเปนอนตรายมากกวา 3) ปญหาจดเดอด สหรฐอเมรกามจดเดอดมากมาย แตจดเดอดสำคญของสหรฐอเมรกาม 3 จด จดทหนงอยทไตหวนกบทเบต จนจะไมยอมสองจดนตอสหรฐอเมรกาเปนอนขาด โดยเฉพาะกรณไตหวน สหรฐอเมรกากกดเอาไวตรงนเพอแสดงไววาตวเองเปนเจาสมทรของเขตแปซฟก จดทสองคอทะเลดำ (Black Sea) ทะเลดำเรมมความสำคญในชวงหลงจากสหภาพโซเวยตลมสลาย กลายเปนจดเดอดใหมทเขมขนมาก เพราะวาทะเลดำเปนทะเลทสามารถตอไปทเอเชยกลาง ตอไปททะเลสาบแคสเปยน แลวกมาครอบงำทงยโรป คอตดตอไปทางยโรปตะวนออกกได ไปทางเอเชยกลางกได แลวลงมาทางตะวนออกกลางกได ตดตอทงสามภมภาค แลวกชดกบรสเซย เพราะฉะนนตรงนเดมสหรฐอเมรกาเขาถงไดโดยผานตรก แตพอหลงจากโซเวยตลมสลายแลว สหรฐอเมรกาเขาถงไดโดยผานทางยเครนกบจอรเจย อนนเปนเหตผลวาทำไมเกดสงครามทจอรเจย เพราะรสเซยกไมยอมเชนกนทจะเปดทะเลดำใหแกสหรฐอเมรกา จดทสามคออสราเอล จดตรงนมความสำคญกวาอรก ในความหมายวาสหรฐอเมรกาอาจจะถอนจากอรก แตยากมากทจะถอน จากอสราเอล อสราเอลเปนจดสำคญทไวสำหรบกดดนกลมอาหรบทมนำมนมาก แลวกรวมไปถงโลกมสลมทอยใกลเคยง ไดแก อหราน 4) นโยบายของโอบามา ดงทกลาวแลววาโอบามาเปนนกการเมองทบนสงเพราะฉะนนเราจะจบรองรอยเขาไมคอยได ถาเผอจบได กมผลดคอเจรจางาย ในปจจบนอาจกลาวไดวาโอบามาดำเนนนโยบายแบบบนสง ทำใหคนจบยาก ไมรวา

www.geoz

gizag

.com

� �0� �0

เขาจะไปทางไหน เราจบไดทเดนอกอยางหนง และนาจะเปนทศทางใหญกคอ โอบามาใหความสำคญกบการแกปญหาเศรษฐกจภายในเปนอนดบหนง ถาเขาทำตรงนไมสำเรจ นโยบายตางประเทศดอยางไรกไปลำบาก เพราะฉะนนตอนนอาจจะพบวานโยบายตางประเทศบางสวนทดำเนนมาตงแตสมยบชหรอสมยไหนกตาม บางทตองยอมออน เพอจะเขามาแกปญหาเศรษฐกจ และการแกปญหาเศรษฐกจสงคมภายในประเทศ นโยบายทวไปอนดบทสองของโอบามากคอ การปรบนโยบายจากขวาจดไปสการเปนกลางขวา ไมใชเปลยนเปนซาย บางคนอาจจะเหนวาโอบามาเปนซาย แตวา ทจรงแลวโอบามาเปนกลางขวา ตวอยางของกลางขวาคอ ประธานาธบดคลนตน ถาเอาสองอนมารวมกน เราจะคาดหมายนโยบายตางประเทศของโอบามาไดอยางไร เราตองไปดทจดเดอด 3 จด ผมคดวาทงจดเดอดทง 3 จด โอบามาตองมลกษณะทผอนปรน แตวาไมไดถอน เพราะวาเขาคงไมถอน ยคโอบามาหรอยคไหน ผมวาคงถอนยาก ไมจำเปนสดขดกไมถอน เขาจะรกษาไว จะมลกษณะผอนปรน ยดหยน เจรจามากขน ขณะทสมยบชจะไมยอมเจรจา โอบามาจะเขาโตะเจรจามากขน และเมอไรทเขาคดวาเขาไดเปรยบ เขาอาจกลบไปเหมอนบชกได 5) ผลกระทบตอประเทศไทย จากการดำเนนนโยบายแบบชกเยอ เดยวแรงเดยวออน โดยทวไปกพยายามจะผอนปรน ประเทศไทยในนโยบายสหรฐอเมรกา สามารถแบงออกเปน 2 ชวงใหญๆ ชวงแรกเปนชวงสงครามเยน ในชวงนประเทศไทยเนองจากไมไดเปนเมองขนใคร เพราะฉะนนกเปนเปาหมายทสหรฐอเมรกาจะเขามาตงฐานทพเหมอนกบอสราเอลเพอจะมาคมภมภาค แตพอสนสดสงครามเวยดนามและสงครามเยน ความจำเปนดงกลาวกลดลง สหรฐอเมรกากถอนออก แตกถอนออกไมหมด สหรฐอเมรกาจะอยตามชายขอบเพอจะรกษาการเปนเจาสมทร โดยสหรฐอเมรกาจะมาอยทฟลปปนส เวยดนาม และอนโดนเซย ซงสามประเทศนเปนจดทสหรฐอเมรกาใหความสำคญ สวนประเทศไทยจะมความสำคญเปนพเศษในฐานะทเปนสายสมพนธเกา เนองจากเรามความสมพนธกบสหรฐอเมรกาคอนขางแนนแฟนในชวงสงครามเยน รวมทงกอนหนานนดวย เพราะฉะนนสหรฐอเมรกาจะเรมเขามาฟนสายสมพนธเกาทเคยสมพนธเอาไว ทงพรรคการเมอง

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

บคคล และกลมบคคลตางๆ 6) นโยบายตออาเซยน หากกลบมาสคำถามวาสหรฐอเมรกาจะนำใคร ใครจะตาม และเขาจะทำไดอยางไร กอยากจะขอยกอาเซยนเปนกรณตวอยาง ผมคดวาสหรฐอเมรกาสามารถจะฟนการเปนผนำโลกอกครงหนงไดกโดยพยายามสรางภมภาคอาเซยนใหเปนเขตสนตภาพ เปนกลาง เปนประชาธปไตย และเจรญรงเรอง ซงกนาจะเปนอดมการณรวมของกลมอาเซยน คอตอนนอาเซยนอยในลกษณะคอนขางระสำระสาย ถาเผอสหรฐอเมรกาฟนอาเซยนขนมาใหมความเจรญรงเรอง เปนประชาธปไตย เปนกลาง เปนเขตสนตภาพ ปลอดอาวธนวเคลยร ดงนนหากสหรฐอเมรกาสามารถทำตรงนใหเปนตวอยางได สหรฐอเมรกากจะไดรบการยอมรบวา เปนพลงแหงสนตภาพไม ใชพลงของสงคราม เปนพลงของประชาธปไตยไมใชพลงของการหาลกนองหรอการสรางอาณานคม หากกลาวโดยสรปสำหรบสหรฐอเมรกา จากบรบทของนโยบายและความมนคงของสหรฐอเมรกาทมตออาเซยน และขยายขอบเขตเปนทงโลก ขอทหนงเปนการยากมากทสหรฐอเมรกาจะฟนฐานะความเปนอภมหาอำนาจผเดยวขนมาอกครงหนง สหรฐอเมรกาตองเปลยนนโยบายใหม ตองยอมรบวาโลกนกำลงกาวสการเปนโลกหลายขว เรากตองยอมรบอนน ถาเขาฝนทจะเขามายดครองเปนเจามหาสมทร มกองเรอแลนไปทงโลกแลว ใครตองมายำเกรง อาจจะเปนนโยบายทผดพลาดซำแลวซำอก แลวกจะไมเกดผลดทงตอสหรฐอเมรกา และประเทศทเกยวของรวมทงโลก ขอทสอง สหรฐอเมรกาตองยอมรบวาความมนคงอยางสมบรณของสหรฐอเมรกาไมสามารถสรางได ถาสหรฐอเมรกาจะสรางความมนคงจะตองสรางอยางสมบรณไมใหมรอยรวสกนด ในโลกนความมนคงแบบสมบรณไมม มแตความมนคงแบบสมพทธ ซงกคอเปนความมนคงรวมกน สหรฐอเมรกาตองเปลยนวธคดใหม เขาจะไปทำสงครามเพอจะสรางความมนคงของเขาฝายเดยวเปนไปไมได เขาจะตองยอมรบความมนคงรวมกน บทบาทนประเทศอนๆ อยางกลมอาเซยนกตองยอมรบเหมอนกนวา อาเซยนจะอยไดตองมความมนคงรวมกน ไมใชมความมนคงอยชาตเดยว แลวทะเลาะกบเพอนบาน ขอทสาม สรปวาสหรฐอเมรกายงมความไดเปรยบทางภมศาสตรการเมองหลายประการ โดยเฉพาะมพนทกวาง ความหนาแนนของประชากรนอย สหรฐอเมรกาสามารถเอาคนไปอยอกสกรอยลาน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

คนกยงได โดยทประชากรกยงไมหนาแนน ถามคนเขาไปอกรอยลาน ขนาด เศรษฐกจเขากใหญ กำลงเขากจะใหญขน แตถาเขาดำเนนนโยบายผด ไมวาเขาจะเขมแขงอยางไร นโยบายทผดหมายถงนโยบายทเปนแบบจกรวรรด ถอตวเองเปนตำรวจโลก ถอตวเองเปนนกเลงโต นโยบายแบบจกรวรรดทถอวาคนอนเปนลกนองตองไปขนตอเขา เหลานเปนนโยบายทไมถกตอง และขดตอความเปนไปของสถานการณในศตวรรษท 21 ซงจะไมเปนผลดตอสหรฐอเมรกา ทงในระยะสนและระยะยาว !

สหรฐอเมรกาและระเบยบใหมในเอเชย

ศ.ดร.ไชยวฒน คำช คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

สวสดทานผมเกยรตทกทาน อาจารยอนชไดกรณาปพนตงแตสหรฐอเมรกาตงประเทศมา มบทบาทอะไรอยางไร ผมสรปไปเลยนะครบ ไมตรงกบอาจารยกอยาถอนะครบ วาจรงๆ เปาหมายของสหรฐอเมรกาตองการรกษาความมนคงและมงคงของประเทศ เพราะฉะนนแนนอนเปาหมายความมนคงคอ ไมตองการใหใครมาคกคามประเทศตน จะปองกนแตภายในประเทศไมพอ สหรฐอเมรกาตองมาตงระบบความมนคงของประเทศนอกประเทศอยางททราบกนด ในเรองความมนคงทางเศรษฐกจและความมงคงทางเศรษฐกจ สหรฐอเมรกากแสวงหาผลประโยชนทางเศรษฐกจทวโลกตงแตประเทศเปนปกแผนแลว เพราะฉะนนฐานะของสหรฐอเมรกาปจจบนในฐานะเปนประเทศมหาอำนาจทยงใหญทสดของโลก แตตอนนสหรฐอเมรกากำลงเสอมถอยลง และไมมวนทจะกลบไปยงใหญเหมอนแตกอน ผมคดวาทอาจารยอนชสรปตรงน มผลตอการทจะใหเราดวาในอนาคตระเบยบความสมพนธระหวางประเทศในภมภาคนมนจะเปนอยางไร ในความจรงแลว นกทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศสวนใหญเปน นกวชาการอเมรกน มทฤษฎอยวาความมนคงของโลกจะมอยได (ทงความมนคง

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ทางเศรษฐกจและความมนคงทางทหาร) จะตองมประเทศทเปน hegemon เปนคนมาจดระเบยบ ซงในอดตทผานมาตงแตปฏวตอตสาหกรรมกมอย 2 ประเทศคอองกฤษในศตวรรษท 19 แลวกมาสหรฐอเมรกาในศตวรรษท 20 ในกรณของสหรฐอเมรกาเหนไดชดเจน เพราะหลงจากสงครามโลกครงท 2 ประเทศอนกออนเปลยไปหมด มสหรฐอเมรกาประเทศเดยวทมาจดระเบยบโลก ทงในดานความมนคงและในดานเศรษฐกจ ดานเศรษฐกจสหรฐอเมรกาเปนตวตงตวตจดตงธนาคารโลก IMF และขอตกลงทเรยกวา GATT ปจจบนกเปน WTO ระเบยบโลกชดนในทสดตองยอมรบวาทำใหเกดการเตบโตทางเศรษฐกจ การคาการขาย การลงทนระหวางประเทศกเฟองฟขนมา แตจะเทาเทยมกนทงประเทศระหวางประเทศแคไหนกตองดกน อยางไรกตามตองยอมรบวาระเบยบโลกทสหรฐอเมรกาสรางขนมา ทำใหญปนและยโรปตะวนตกฟนขนมา และตอนนกทำใหสหรฐอเมรกาเสอมถอยลงโดยเปรยบเทยบ ความจรงสหรฐอเมรกาไมไดเสอมถอยไปมาก แตประเทศอนแซงขนมา สหรฐอเมรกากดเสอมถอยลง ปจจบนจรงๆ เศรษฐกจของสหรฐอเมรกายงใหญเปนอนดบหนง เศรษฐกจของญปนอนดบสอง และจนอนดบสาม หากบวกกบของเยอรมน สามประเทศรวมกนถงเทากบสหรฐอเมรกาประเทศเดยว งบประมาณทางทหารของสหรฐอเมรกามากกวาประเทศ ทเหลอรวมกน เกอบจะมากกวาประมาณ 48 เปอรเซนต สหรฐอเมรกาตอนนกยงมฐานทพกระจายอยไปทวโลกเกอบรอยแหง เพราะฉะนนความเปนเจามหาอำนาจของสหรฐอเมรกาถงแมวาจะดเสอมลง แตปจจบนสหรฐอเมรกากำลงประสบปญหาเศรษฐกจอยางทไมเคยมมากอน นบตงแตเกดเหตการณเศรษฐกจตกตำทวโลก ในคำแถลงสนทรพจนของโอบามาพดไวชด ลำดบแรกของนโยบายของรฐบาลโอบามากคอการฟนฟเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาใหเขมแขง เพราะบอกวาสหรฐอเมรกาไมสามารถทจะเปนผนำในโลกได ถาหากเศรษฐกจออนแอ เพราะฉะนนสหรฐอเมรกาจะตองเขมแขงในประเทศ เพอทจะเขมแขงในโลก อำนาจทางเศรษฐกจเทานนทจะคำจนอำนาจทางทหาร อำนาจทางการทต และฐานะทจะเปน ผนำของโลก สวนประเดนทนาสนใจทเราจะสมมนากนในวนน ทาน อ.สรชาตตงไวคอ บทบาทในเอเชยของสหรฐอเมรกา หากยอนกลบไปมองใน 8 ปทผานมาสมยทาน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ประธานาธบด จอรจ บช ภาพลกษณของสหรฐอเมรกาในภมภาคยบเยน ตกตำมาก เพราะการไปใชอำนาจบาตรใหญทำสงครามในอาวเปอรเซย ในอรก ในอฟกานสถาน การใชอำนาจบาตรใหญ ทำใหนกวชาการคนดงของสหรฐอเมรกา อดตคณบดคณะ รฐศาสตรทมหาวทยาลยฮารวารด โจเซฟ ไนย (Joseph Nye) บอกวาสหรฐอเมรกาควรจะตองใช soft power บาง ปจจบนใชแตอำนาจทกระดาง หรอ hard power ทเปนอำนาจทางทหาร โจเซฟ ไนย เปนบคคลทนาสนใจมาก ปจจบนทานอาย 71 ป เคยเปนรฐมนตรชวยกระทรวงกลาโหมในสมยประธานาธบดคลนตน ไดขาววาทานจะมาเปนทตสหรฐอเมรกาประจำประเทศญปน ความจรงทานมบทบาทสำคญมากในการปรบความสมพนธทางดานความมนคงระหวางญปนกบสหรฐอเมรกา เพอใหญปนนน เขามาแบงเบาภาระทางความมนคงรวมกบสหรฐอเมรกามากขน เมอประมาณเดอน ทแลว ผมมโอกาสไดฟงนกวชาการชาวอเมรกน ผเชยวชาญเรองญปน แตสวนใหญผเชยวชาญเรองญปนในอเมรกากจะตองเชยวชาญเรองอเมรกนไปดวย นกวชาการทผมกำลงพดถงคอ ท เจ เพมเพล ทานเปนคนทสนบสนนโอบามา และวพากษ วจารณนโยบายเอเชยของบชอยางมาก กลาวโจมตวาจอรจ บชไมมความรรอบตว ทำใหนโยบายสหรฐอเมรกาประสบปญหาในเอเชย ทงๆ ทสหรฐอเมรกามผลประโยชนอยมาก แตจอรจ บชทำภาพลกษณเสยหาย เพราะฉะนนโอบามาจงตองสงฮลลารมาเยอนเอเชยครงแรกในรอบตงแต 30-40 ป ตงแตดน รสค รฐมนตร ตางประเทศของสหรฐอเมรกาในยคสงครามเยนเดนทางมาเยอนเอเชยเปนทวปแรกกอนภมภาคอนๆ เพราะตามปกตหลงจาก ดน รสค แลว รฐมนตรตางประเทศของสหรฐอเมรกาจะตองไปตะวนออกลาง ไปยโรป เอเชยนคลายๆ หมในอวย แตเวลานสหรฐอเมรกาตกใจ เพราะจนผงาดขนมา ถาปลอยใหสหรฐอเมรกามภาพลกษณยำแยอยางน และยงไมแสดงบทบาททแขงขน จนจะมอทธพลเพมขนเรอยๆ แตจรงๆ แลวตงแตอดต นโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกาในเอเชยมเปาหมายทไมเคยเปลยนแปลง กคอสหรฐอเมรกาจะตองไมใหประเทศใดเขามาครอบงำในภมภาคนนอกจากสหรฐอเมรกา เพราะฉะนนสหรฐอเมรกามผลประโยชนทางดานความมนคง และผลประโยชนทางดานเศรษฐกจซงเชอมโยงกนในเอเชย ผลประโยชนทางดานเศรษฐกจมกจะไมไดรบการกลาวถง เพราะบทบาท

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ของสหรฐอเมรกาในเอเชย สวนใหญจะเหนออกมาในรปของการใชอำนาจทางทหาร แตจรงๆ แลวเศรษฐกจของสหรฐอเมรกาผกพนกบเอเชยมาก เชน รฐทผมเคยไปอาศยเรยนอยทมลรฐวอชงตน GDP ของรฐน 12 เปอรเซนต มาจากการคากบภมภาคเอเชย หรอการจางงาน เชน กรณรฐแคลฟอรเนยมคนงานประมาณ 3 แสนคน ทผลตสนคาเพอมาขายในตลาดเอเชย โดยรวมตอนนสหรฐอเมรกาคาขายกบเอเชยมากกวายโรป ถาพดใหเหนภาพวาปรมาณการคาทสหรฐอเมรกาทำกบเอเชยมากแคไหน กเอาผลรวมทสหรฐอเมรกาคากบรสเซย คากบฝรงเศส คากบอารเจนตนา คากบสเปน 4-5 ประเทศรวมกนยงไมเทาสหรฐอเมรกาคากบเอเชย เพราะฉะนนเมอผลประโยชนทางเศรษฐกจในเอเชยมมากขนาดน กจะตองสราง ผลประโยชนทางดานความมนคง ทจะไมกระทบกระเทอนผลประโยชนทางเศรษฐกจ ประเดนตอไปคอ ระเบยบโลกในภมภาคนในอนาคตจะเปนทางใดไดบาง ในอดตภมภาคนนบตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา สหรฐอเมรกาเขามาจดระเบยบในภมภาคเอเชยแปซฟก ตงแตนโยบายสกดกนจน เรมตงแตสงครามเกาหล มาจนสงครามเวยดนาม แตเมอเวลาผานไปสงทสหรฐอเมรกาจดระเบยบไว กมผลกระทบตอสหรฐอเมรกา ในสงครามเกาหลทำใหเศรษฐกจญปนฟนตวขนมา สงครามเวยดนามญปนกรวยยงขน จนกระทงปจจบนสหรฐอเมรกาไปปรบความสมพนธกบจน ตงแตนนมาจนกไปคาขายกบสหรฐอเมรกา เศรษฐกจจนกผงาด ขนมาจนแซงหนาเยอรมน เปนมหาอำนาจทางเศรษฐกจอนดบสามของโลก จนกระทงตอนนจนเปนเจาหนรายใหญทสดของสหรฐอเมรกา สหรฐอเมรกาซงมเงนจบจายใชสอยไดสวนหนงกเพราะจนไปซอพนธบตรของกระทรวงการคลงของสหรฐอเมรกา ในปจจบนสหรฐอเมรกาเรมเสอมถอยลง แตหากสหรฐอเมรกาฟนฟเศรษฐกจไดแลว (ถาทำไดอยางทโอบามาคาดหวงหรอฝนเอาไว) กนาสนใจวาระเบยบโลกจะยงคงสถานภาพเดมเหมอนเชนทเปนอย นอกจากนหากมองจนตามทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศอกทฤษฎหนงทเรยกวา Power Transition Theory คอ มประเทศซงผงาดขนมาใหมและทาทายมหาอำนาจเดม เหมอนอยางทเกดขนในยคกอนสงครามโลกครงท 2 เชน ญปน เยอรมนไมพอใจระเบยบเกาทมหาอำนาจเดมไดตงเอาไว มหาอำนาจเดมกไมตองการจะสญเสยความเปนเจา

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

มหาอำนาจ และไมยอมใหการทาทายเชนวานเกดขน ดงนนเมอจนผงาดขนมาแลว จะทำอยางไร ความจรงไมใชของใหม กอนทยโรปจะออกมาดำเนนนโยบายจกรวรรดนยม จนเปนมหาอำนาจทยงใหญในภมภาคน จนเปนคนจดระเบยบโลกทไมใชกำลง จนเปนประเทศแรกทใช soft power คอใชความยงใหญทางวฒนธรรมของตวเอง ทำใหประเทศอนตองไปจมกองจน เพราะความเหนอกวาทางวฒนธรรม ประเทศมขนาดใหญโต มทรพยากรมากมายมหาศาล แมในอดตจะเปนความสมพนธทไมเทาเทยมกนกจรง แตประเทศอนยอมรบได แมแตญปนกยอมรบความยงใหญของจนในสมยนน ไปเลยนแบบจนเรองระบบการปกครองแบบรวมศนย ระบบขาราชการตางๆ ในสมยราชวงศถง เพราะฉะนนในประมาณป 1800 จนเปนประเทศเศรษฐกจทใหญทสดในโลก เทคโนโลยกกาวหนาทสดกอนทจะมการปฏวตอตสาหกรรม และไมไดตองการจะไปคกคามใคร แลวในสมยนนกเปนความสมพนธแบบเอออาทรกน คอถาประเทศทอยรายลอมจนเอาเครองบรรณาการมา ยอมรบจน จนกเคารพไมไปกาวกาย ไมไปยงเกยวอะไรดวย คนทพดวาจนใช soft power เปนประเทศแรกในโลกกคอ ทานทตสงคโปรประจำสหรฐอเมรกา ชาน เฮง ช ญปนเองกเคยอยากจดระเบยบโลกกบเขาเหมอนกน ญปนจะเอาแบบจน อดมการณแบบจน แตใชวธการแบบตะวนตก คอตงวงไพบลยแหงมหาเอเชยบรพา รวมทงจะเอาประเทศไทยไปรวมอยดวย ไทยกรวมกบเขาดวย นกวาจะไดประโยชนจากญปน แตในทสดญปนกไมสามารถสรางระเบยบในภมภาคนได จนกระทงสงครามโลก ครงท 2 สนสดลงและสหรฐอเมรกากจดระเบยบมาจนถงทกวนน ตอนนวาไปแลวจนกถอมตว บอกวาตงแตสมยเหมาแลว รวมทงตอมา เตงกพดยำบอกวา ถาจนเตบใหญมา แลวจนไปรงแกใคร ขอใหมารวมมอกบทาน ทานจะจดการจนเองดวย จนกพดแบบนกเลงนะครบ อาวธตางๆ ทมอยนน เขามไวปองกนตวเองไมใชไปรงแกขมเหงใคร การใชกำลงอำนาจเพอรกษาผลประโยชนทางเศรษฐกจนนเปนเรองทไรจรยธรรม จนมลทธขงจอทบอกวาอยาทำกบคนอนเหมอนทเราไมตองการใหคนอนมาทำกบเรา จนเคยไดรบมาแลวอยางทกขทรมาน ความอดสทถกตะวนตกกนโตะ ทำใหเกดความขมขนใจ ดงนนเรองอะไรจนจะไปทำเหมอนอยางทจนเคยโดนกระทำมา เชอหรอไมเชอกอกเรองหนง แตจนเขากพดแบบน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

นอกจากนปจจบนจนกบสหรฐอเมรกายงมความตงเครยดกนททะเลจนใต ชอทะเลจนใตกบอกแลววาของจน จนบอกวาสหรฐอเมรกาเขามาในเขตเศรษฐกจจำเพาะของจน สวนสหรฐอเมรกาบอกวาเปนเขตทะเลหลวง กรณนอาจจะเปนอกจดหนงซงแสดงใหเหนวา 2 ประเทศไมยอมกนแลว สหรฐอเมรกาม Monroe Doctrine คอเขตอทธพลในละตนอเมรกา ในอเมรกาใต เปนของสหรฐอเมรกา ใครอยามาแทรกแซง จนกเอาอยางบาง คอเอาเขตทะเลจนใตเปนเขตอทธพลของตนเหมอนกนในเอเชย เพราะฉะนนสหรฐอเมรกาอยามาแทรกแซง หรออยามามอทธพลครอบงำเชนกน ในปจจบนรฐมนตรตางประเทศของจนกำลงเดนทางอยในสหรฐอเมรกา และไดปรกษาหารอกนวาเดอนหนาจะไปพบกนทองกฤษ เศรษฐกจอนดบหนงกบอนดบสามตองรวมมอกนฟนฟเศรษฐกจโลก ไมเชนนนกจะกระทบกระเทอนไปหมด จนเองจรงๆ กกลวเสยหน เพราะใหสหรฐอเมรกาก ไมฟนสกท ผลประการสำคญอกกรณกคอ หากสถานการณไมฟน การสงออกไปสหรฐอเมรกากประสบปญหามากขน จนจงใหสหรฐอเมรกากเพอซอสนคาจน เศรษฐกจจนจะไดเตบโต จะไดอางผลงานใหประชาชนได แมวาจนจะเปนคอมมวนสตแตกตองมความชอบธรรม พรรคคอมมวนสตตอนนดงคนอยไมไดดวยอดมการณ ตองดงดวยผลประโยชนทางเศรษฐกจ ถาคนจนตกงานมาก ระสำระสาย ผนำกลำบาก ผนำจนกกงวลใจ ในทสดแลวถงแมวาจนกบสหรฐอเมรกาจะแขงขนกนในเรองการสรางอทธพล แตในเรองเศรษฐกจจำเปนทผนำทงสองฝายนนหนหนามารวมมอกน แตความสมพนธทางทหารกเหมอนมดกดชวคราว เดยวกขดกน เดยวมาคนดกน ตอนนผนำทางทหารระหวางจนกบสหรฐอเมรกากพบปะกน จนไมพอใจครงหนง เมอตอนสหรฐอเมรกาขายอาวธ ขายเครองบนใหไตหวน 6.5 พนลาน จนประทวงไมพบดวย ไมเจรจา พบปะ แลกเปลยนขอมลความเหนกบผนำทางทหารของสหรฐอเมรกา แตตอนนกหนมาคยกนแลว อยางนเปนตน ในกรณของปญหาบนคาบสมทรเกาหล สหรฐอเมรกาคอนขางมบทบาท ยวยเกาหลเหนอ สอมวลชนตะวนตกรวมทงสอมวลชนไทยบางครงไปแปลขาวตะวนตกมา ไมมเวลาไดไปศกษาใหถองแท กไปประณามวาผนำเกาหลเหนอไมเจยมตว จนแลวยงจะคดจะไปมอาวธนวเคลยร ไปทดลองขปนาวธ ผนำมทะลดดน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ไมมเหตไมมผล ผมอยากบอกวาสงทผนำเกาหลเหนอทำอย ไมใชเรองทผดปกต คนปกตมเหตผลกตองทำอยางน ถาเกาหลเหนอตดสนใจไปซอมรบกบควบาแถวฟลอรดา โอบามาจะยนเฉยไปยนดเขาซอมรบดวยรเปลา กคงไมได ผนำเกาหลเหนอกเชนเดยวกน มหนำซำกยงมประสบการณอยวาสหรฐอเมรกาเคยไปรกรานเขา ไมชอบขหนารฐบาลคอมมวนสต และอาจจะกดดนใหโดดเดยวทางเศรษฐกจเพอบบใหมการเปลยนแปลงทางการเมองภายใน เพราะฉะนนมองในแงผนำของเกาหลเหนอ เขาจำเปนตองรกษาประโยชนอำนาจตอรอง เชนขวาขปนาวธยงไปถงอลาสกาได เขากตองปองกนตวเอง อยามาคดวาจะเขามางายๆ เหมอนอยางในกรณของอรก เหตทตองทำกเพราะวาเคยประสบกบการคกคามของอเมรกามาแลว สหรฐอเมรกากเคยคดจะใชอาวธนวเคลยรเหมอนกนในสงครามเกาหล โดยสรปมทฤษฎทมองในแงรายวา จนทผงาดขนในเอเชย จะกลายเปนประเทศมหาอำนาจใหมและจะชวงชงความเปนเจา อนจะนำไปสสงครามแยงชงความเปนผนำโลกเชนทผานมาแลวในประวตศาสตร อยางไรกตาม มอกทฤษฎหนงมองโลกในทางทด เรยกเปน InstitutionalistTheory ทฤษฎนบอกวา ปจจบนมสถาบนระหวางประเทศ องคการระหวางประเทศ ม Norm ระหวางประเทศ ทจะสงเสรมใหมความรวมมอกน มชองทางทจะปรกษาหารอกน แลกเปลยนผลประโยชนกนอยางสนตวธ ไมจำเปนทจะตองใชกำลงเขารกษาผลประโยชนเชนในอดต และในปจจบนของโลกแหงความเปนจรง โลกอาวธนวเคลยรถงแมจะหวาดกลวกนนก แตมนกทำใหเกดดลแหงความหวาดกลว ดงนนประเทศมหาอำนาจดวยกนหลงสงครามโลกครงท 2 จะไมปะทะกน เพราะมอาวธนวเคลยรดวยกน ถารบกนและตางฝายตางใชอาวธนวเคลยร โลกจะพงทลาย ดงนนหากเอาเหตการณประวตศาสตรมาทำนายอนาคต กตองดบรบทวาจะเปลยนแปลงไปอยางไร อกทงตองดความสมพนธ เวลาเปนขาวกเปนเรองความขดแยง เรองทเปนความรวมมอกนทไมคอยเปนขาว ไมคอยไดมาวเคราะหกน เพราะฉะนนหกลบคณหารแลวผมคดวาสหรฐอเมรกาในสมยประธานาธบดโอบามากพยายามปรบตวเอง เพอใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงทจนผงาดขนมา เพราะฉะนนจะตองประสานประโยชนกนในอนาคตใหได อยางนอยกเพอหลกเลยงความขดแยงระหวางมหาอำนาจทงสองในเอเชย

www.geoz

gizag

.com

�� �0�� �0

นโยบายความมนคงของสหรฐอเมรกา

รศ.ดร. สรชาต บำรงสข คณะรฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หากทานผเขารวมสมมนาในวนนไดอานสงทประธานาธบดโอบามาแถลงตงแตตน จะเหนทศทางใหญๆ ซงผมอยากจะสรปงายๆ วาเปน หนงหลกการ สเขมมง และหกประเดน ซงนาจะเปนพนฐานของนโยบายความมนคงของสหรฐอเมรกาในอนาคต หนงหลกการ ไดแก ขอเสนอของโอบามาทชดเจน คอการปรบทศทางใหมของนโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกา โดยมวตถประสงคเพอเสรมสรางความเปนผนำใหม หรอความเปน “new leadership” เพราะฉะนนหนงหลกการในขอนคอปรบนโยบายทงกระบวน ซงกจะตองตดตามดรปธรรมในอนาคต สเขมมง หมายถง นบตงแตโอบามาเรมทำแคมเปญจะเหนจดเนนใน 4 เรองใหญ คอ 1) การยตสงครามอรก 2) ยตการสรบกบตาลบนและอลกออดะหในอฟกานสถาน 3) การรกษาความปลอดภยของอาวธนวเคลยร แลวใหหลกประกนเรอง ของวสดกมมนตภาพรงสไมใหตกอยในมอผกอการราย 4) การปรบทศทางทางการทตของสหรฐอเมรกาใหมทงหมด ซงมสอง ประเดนหลกคอ หนง การแสวงหาการสนบสนนจากประเทศพนธมตร สองแมจะ ดเปนประเดนแฝง คอไมพดเปนเขมมงใหญ ไดแก การแสวงหาสนตภาพทถาวรในปญหาความขดแยงระหวางอสราเอลกบปาเลสไตน ดงนนสงทประธานาธบดโอบามาพด ถาขมวดรวมจะเหลอสเขมมงคอ ยตสงครามในอรก ยตการสรบในอฟกานสถาน รกษาความปลอดภยเรองของอาวธนวเคลยรและสารกมมนตภาพรงส และปรบทศทางทางการทตของสหรฐอเมรกาใหม หกประเดน ประกอบดวย 1) ปญหาอฟกานสถาน ปากสถาน

www.geoz

gizag

.com

�� �0�� �0

2) ปญหาอาวธนวเคลยร 3) ปญหาอหราน ไดแกเรองของอาวธนวเคลยร แตแยกเปนกรณของอหรานโดยเฉพาะ 4) ปญหาความมนคงดานพลงงาน 5) ปญหาอสราเอล และ 6) การปรบใหม หรอ Renew คอการปรบกระบวนการทางการทตของสหรฐอเมรกาใหมทงหมด หวขอหลงจะมรายละเอยดในหลายเรอง ถาเราดแตตนจนถงวนนในเชงหลกการ อาจสรปอยางททดลองนำเสนอคอ หนงหลกการ สเขมมง และกหกประเดน และตอนนเราเรมเหนรปธรรม 4 ประเดนใหญๆ หรอ 4 ทศทาง ไดแก ทศทางแรก ประธานาธบดโอบามาประกาศชดเจนวาจะใชสภาความมนคงแหงชาต หรอ NSC ของสหรฐอเมรกาเปนเครองมอหลก อนนชดเจน คอพดชดมากกวายคของประธานาธบดบช และถอเปนทศทางหลกเลย และเปนประเดนแรกทนาสนใจกคอ การกำหนดนโยบายโดยพนฐานจะดำเนนการโดย สมช. ทศทางทสอง เราไมคอยรสกเทาไร เพราะอาจจะดเหมอนไกลตว คอการใชทตพเศษ หรอ special envoy วนนเราเหนคณฮลลารมาจาการตา โตเกยว โซล และปกกง แตในอกมมหนงผมคดวาสอบานเราอาจจะไมคอยเหน เชน ในชวงปจจบนตะวนออกกลางไมไดอยในมอของกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา หากอยในมอของจอรจ มเชล ซงเปน special envoy ทเขามารบเรอง Middle East และรชารด โฮลบรค เปนคนทเขามาทำงานดานเอเชยมาตลอด เขามารบงาน ดานเอเชยใต คอรวมอฟกานสถาน ปากสถาน และอนเดย และอกกรณหนงกนาสนใจ จนกไมไดอยในมอของกระทรวงการตางประเทศของคณคลนตน จนอยในมอของโจ ไบเดน หากดลกษณะการแบงงานนาสนใจ จะเหนถงการตองการความเรวในการแกปญหา โดยพงพากลไกในระบบนอยลง ทศทางทสาม วนนถาสงเกต บทบาทของกระทรวงการตางประเทศสหรฐอเมรกา อาจจะไมใชบทบาทในการเปนคนทำนโยบายเปนหลก แตกลายเปนบทบาทในการสรางภาพลกษณใหมใหกบสหรฐอเมรกา ซงอาจอธบายไดจากประเดนอยางท อ.ไชยวฒนพด อทธพลของโจเซฟ ไนย เรอง soft power ทำใหตองการการสรางภาพใหมของสหรฐอเมรกาในวนน เพราะภาพลกษณของรฐบาลอเมรกนในชวง 8 ป สมยประธานาธดบชตกตำมาก เพราะฉะนนวนนการขบเคลอนของกระทรวงการ ตางประเทศสหรฐอเมรกา จงรบภาระหนาทหลกในการสรางหรอ build image ใหม

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ทศทางทส เปนประเดนสดทายในการดำเนนการคอ เรองของการแสวงหาพนธมตร ซงจะเหนชดวาประธานาธบดโอบามาใหความสนใจกบพนธมตรมากขน พดงายๆ คอจะฟงมากขน จากนโยบายสหรฐอเมรกาเดมซงเปน unilateral หรอ การดำเนนการแบบฝายเดยว กจะเรมปรบทศทางใหม ฉะนนจะเหนวาในการดำเนนการจะมลกษณะ 4 ทศทางใหญๆ แตอยางไร กตาม ปญหาเฉพาะหนาจงไมใชอยทการแสดงออกวารฐบาลโอบามา มทศทางตางจากรฐบาลบชเทานนในเรองของนโยบายตางประเทศ แตปญหาใหญอยทวา ถาไมสามารถจดการนำเอากำลงของสหรฐฯออกจากอรกได การใชกำลงของสหรฐอเมรกา ในนโยบายตางประเทศจะประสบปญหา กลาวคอวนนในเชงกำลงเขาไปตดกบสงครามในอรก แลวถาจำเปนตองใชกำลงเพอสนบสนนนโยบายตางประเทศในพนทสวนอนของโลก กจะถกบงคบใหปรบ คอตองเอากำลงออกจากอรกเพอเตรยมใชในจดอน อยางทเราเหนในประเดนปจจบนในปญหาเกาหล ในอกมมหนงเงอนไขตรงนถกบงคบดวยปจจยทางเศรษฐกจ วนนเหนชดวาในสภาวะทางเศรษฐกจทเปนวกฤตการณแฮมเบอรเกอรนน สหรฐอเมรกาไมสามารถดำเนนนโยบายตางประเทศแบบเดมได สมมตวาถาประธานาธบดโอบามาอยากทำแบบบชกทำไมได เพราะเศรษฐกจไมเออ และอยางไรเสยกตองปรบ เพราะคาใชจายสงครามในอรกกบในอฟกานสถาน ตวเลขปจจบนอยท 1 ลานลานเหรยญสหรฐ คอ 1 trillion หรอ เทากบประมาณ 8 พนลานเหรยญยโร คำถามจากวกฤตแฮมเบอรเกอรกคอรฐบาลโอบามาจะแบกไหวหรอไม ซงสามารถตอบชดดวยตวเองวาดวยเงอนไขทางเศรษฐกจแบบน ถาตองลงทนสงครามในอรกกบในอฟกานสถานคงเปนปญหาไมใชนอยกบระบบเศรษฐกจอเมรกน นอกจากน อตราการสญเสยชวต พบวาในปจจบนทหารอเมรกนเสยชวตแลวมากกวา 4,900 นาย ใน 2 พนทการรบคอในอรกกบในอฟกานสถาน เพราะฉะนนในทางความมนคงทางทหาร เกดสงทเรยกวาความเหนอยลาจากสงคราม ในสภาวะแบบนอาจจะยงไปไมถงจดแบบเวยดนาม คอไมถงขนคนออกเผาหมายเกณฑ แตถาสงเกตดมความนาสนใจอกมมหนงคอ แลว อเมรกนเอาใครไปรบ ถาสมมตคนผวขาวในบานเรมไมอยากรบ ซงวนนพบวาสงครามในอรกกบในอฟกานสถานนน กองทพสหรฐอเมรกา ใช immigrant คอ ผอพยพทเขาไปอาศยอยในอเมรกาไปรบมากขน ขอเสนอคอถารอดตายกลบมาจะได

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

citizen ดงทมขอสงเกตวา ดจากผทจะสญเสยมกจะเปนคน minority หรอคนกลมนอยในสงคมอเมรกน นอกจากนปญหาวกฤตเศรษฐกจเปนปจจยบงคบอกทางหนง สงผลใหรฐบาลสหรฐอเมรกาในอนาคตตองรวมมอกบประเทศอนมากขน เพราะวกฤตรอบนใหญ อยางเชนเมอครงทเราคยกนตอนเดอนพฤศจกายน ถาใครเขารวมตอนนนคงจำได เราพดกนเสมอวาถาอเมรกาจาม โลกทงโลกกเปนหวด แตถาอเมรกาเปนไขหวดใหญ นกไมออกนะครบวาโลกทงโลกจะเกดอะไรขน อกทงนโยบาย ตางประเทศและความมนคงทผานมาเปนเหมอนหนงคาวบอย อศวนหนากากดำหรอ Lone Ranger ทไปไหนคนเดยว แลวกปราบอธรรม เขาบอกวานโยบายแบบ Lone Ranger สดทายจะทำใหสหรฐฯแบกภาระไมไหว กลาวคอวกฤตเศรษฐกจบงคบใหสหรฐอเมรกาตองรวมมอกบทงจน ญปน รสเซย และกบสหภาพยโรป ดงจะเหนวาไตรมาสแรกของป 2008 สหรฐอเมรกาออกพนธบตรมลคา 569 พนลานเหรยญสหรฐ หรอประมาณ 455 พนลานยโร แตในไตรมาสแรกของปน (2009) สหรฐอเมรกาจะออกพนธบตร 493 พนลานเหรยญสหรฐ หรอประมาณ 394 พนลานยโร และผซอรายใหญกลายเปนจนกบญปน ผลทเกดขนทำใหจนกลายเปนเจาหนรายใหญของอเมรกน จากสภาพเชนนยอมทำใหแนวโนมโลกในอนาคตเปนโลกแบบหลายขวมากกวาโลกแบบขวเดยว (หรอทเราใชภาษาองกฤษวาเปน unilateralism) ใน ความเปนหลายขว เราเหนคำพดตงแตของประธานาธบดชาเวซแหงเวเนซเอลาพดชดวา วนนปกกงนาสนใจกวานวยอรก หรอผนำหลายๆ ประเทศพดชดวาโลกกำลงเปลยนแปลง ถามองจากมมเศรษฐกจ และควบคกบมองจากมมการเมองระหวางประเทศ กเหนไดชดวารฐบาลโอบามาจะไมสามารถดำเนนการกำหนดทศทางแบบฝายเดยวไดเชนในอดต และทงสงทเราเหนชดในเชงอดมการณซงเปนแรงขบเคลอนของนโยบายตางประเทศสหรฐอเมรกากคอ อดมการณแบบเสรนยม ซงอ.อนชบอกวาประเภทกลางขวา วาทจรงนโยบายสหรฐอเมรกาอยางไรกคงไมซายโดยสภาพ แตในกลางขวาซงอยากจะขอใชอกคำหนงกคอ มทศทางนโยบายทเปนเสรนยมมากขนเมอเปรยบกบสมยประธานาธบดบช นอกจากนถามองจากมตทางการเมอง นโยบายอยางนจะกระทบกบ

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ความสมพนธตอประเทศพนธมตรของสหรฐอเมรกาอยางไร ดงเชนตอนทประธานาธบดคารเตอรขนเปนผบรหารทำเนยบขาว แลวกปรบเรองนโยบาย ตางประเทศสหรฐอเมรกา ทเนนเรองศลธรรมและเรองของสทธมนษยชน ในชวงเวลาเชนนนเกดการเปลยนแปลง 6 ตลาคม 2519 ทกรงเทพฯ ซงกคอการทไทยพยายามทจะถอยกลบไปสนโยบายทเปนขวามากขนในยคสงครามเยน ในชวงหลงป 2519 ความขดแยงเชงนโยบาย อนหมายถงทศทางระหวางไทยกบสหรฐอเมรกาชดเจนมาก คำถามในอนาคตกคอ วนนเมอรฐบาลโอบามามลกษณะเปนรฐบาลเสรนยมมากขนนน จะมผลกระทบตอการเมองในประเทศพนธมตรของสหรฐอเมรกาอยางไร แนนอนในบางกรณอาจจะพดลำบาก เชน กรณของในเอเชยกลาง ซงสหรฐอเมรกาวางนำหนกไวกบปญหายทธศาสตรและกบปญหาแหลงพลงงาน แตสมมตหากพจารณาดในกรอบเลกๆ ทศทางนโยบายเสรนยมของโอบามาจะกระทบกบทศทางของการเมองในบานเราไหม อนนกเปนตวอยางของคำถาม ซงผมคดวาอยางทเรยนในตอนตนวารฐบาลโอบามาเพงเรมตน และจะเรมขบเคลอนดวยทศทางใหมๆ วนนจงมอะไรใหมหลากหลายประเดน และอาจจะตอบไมไดหมด พรอมๆ กบการมขอสงเกตหลายเรอง อยางไรกตามสงทโอบามาแคมเปญวา “Change” ถาสหรฐอเมรกาเรมทำไดจรง กคอความเปลยนแปลง และความเปลยนแปลงนจะเกดอะไรกบโครงสรางอำนาจของโลก และสอง จะเกดอะไรกบความสมพนธระหวางสหรฐอเมรกากบประเทศพนธมตรรอบๆ อกระดบหนง และสาม ผลกระทบจากความเปลยนแปลงทถกขบเคลอนกบการเมองภายในของชาตพนธมตรเอง หากมองในกรอบภมภาค เชน การเมองในภมภาคของเอเชยตะวนออกเฉยงใต รวมทงกบการเมองในไทย หรอในกรณของพมา ประเดนเหลานเปนโจทยใหญ เพราะพรรคเดโมแครตนนใหความสนใจกบปญหาพมาและกรณอองซาน ซ จ มาตลอด อนนกเปนปญหาทงสำหรบไทยและอาเซยนดวย ประเดนคำถามเหลาน เราอาจจะตองคอยๆ ดความคลคลายของปญหาในอนาคต ซงเวทสมมนาโดยความเปนจรงนนตอบไมไดหมดทกประเดน แตอยางนอยกพอจะชวยใหเหนทศทางใหญๆ พรอมกบเหนประเดนทเราอาจจะตองชวยกนแสวงหาคำตอบสำหรบอนาคต

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

อภปรายทวไปผรวมเสวนา : ผมอยากจะเรยนถามอ.อนชและกทานอ.ไชยวฒน คอททานบรรยายวาสหรฐอเมรกานาจะปรบนโยบายทมความเปนกลางมากขน และกพดถงเรองประชาธปไตย อาจารยบอกวาเปนประชาธปไตย มสนตภาพ เปนกลาง และเปนประชาธปไตยมากขน ทนตอกรณประเทศไทย คอไมไดตองวจารณการเมองภายใน แตวามมมองอาจารยคดวาสหรฐอเมรกาจะวเคราะหอยางไร วาประชาธปไตยของสหรฐอเมรกาทอาจารยหมายถงมองแครปแบบคอ มการเลอกตง มรฐธรรมนญ มรฐสภา วนนมนายกรฐมนตรออกมาแลว และกใชการเมองแลว หรอมองในเชงเนอหาวาประชาธปไตยของไทยในวนน เปนประชาธปไตยรเปลา ถาวเคราะหโครงสรางเชงอำนาจ และมแนวโนมตามหนงสอทแจก ผมเหนดวยกบผเขยนวา จรงๆ แลวมนเหมอนขวากลบเขามา แลวกทำทาวาจะคอมนจะมประเดนอก เชน สหรฐอเมรกา จะคดอยางไรตอกรณของอาจารยคนหนงของจฬาลงกรณทตองออกไปอยตางประเทศ เพราะบางกรณเปนปญหาเรองทศทางประชาธปไตย คอเราพยายามพดเปนวชาการนะครบ และถามจรงๆ ไมไดพดเพอการเมอง อาจารยคดวาเปนอยางไรครบ สหรฐอเมรกาเขาจะตดสนใจอยางไร หรอเขาจะเอาผลประโยชนของชาตเปนหลกกอนใชไหมครบ ขอบคณครบ อ.อนช : หลกของนโยบายตางประเทศทงโลกกคอรกษาผลประโยชนแหงชาต ทงโลกเลย พดกนแนวไหนกสรปแคนคอ รกษาผลประโยชน (national interest) สวนทวาจะกลบไปกลบมามนอยทสถานการณและปจจยแวดลอมอนๆ และผมอยากจะพดอกอนหนงทบอกวาคณโอบามาเขาบนสง ทอ.สรชาตสรปกยงเหนชด เขาไมตองการใหรวาเขาจะไปทางไหน เหมอนพญาอนทรย เขาบนอยสง สมมตวาใหฮลลารมารบเรองการตางประเทศ ไมนานกจบทางได แตถาเผอเขาตงทตพเศษจะจบไมไดเลยวาเขาจะไปทางไหน นโยบายอะไรจะเปนอยางไร เพราะมนไมไดรวมอยตรงน แลวทเขาตงทตพเศษเปนนกการทตรนเกา ประเภทลายคราม เปนคนทยอมรบไดทงขวาและกลาง อนนกปดเอาไว ทำใหคนไมรอกวาเขาจะเอาอยางไร และเขาจะเปนคนตดสนใจขนสดทาย ในกรณเมองไทย ถาเผอเขาจะกลบมาเพอทำอะไร

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

สกอยางเพอผลประโยชน ผมวาทสำคญคอวาเขานาจะมาฟนสายสมพนธเดมทมอยไมวาจะเปนพรรคการเมอง บคคล กลมบคคล พรรคการเมอง เพอเปนฐาน ถาสมมตเรามความคดอนหนง คอตอนนมการเสนอทฤษฎเรองระบบทนในโลก ระบบทนในโลกแบงเปนสองสวน คอทนนยมแบบเสร สหรฐอเมรกาเปนทนนยมแบบเสร สวนจนเปน authoritarian capitalist เปนทนนยมแบบรวบอำนาจสศนยกลาง ถาสมมตวาเขาวางเปาไว ทผมบอกประชาธปไตยผมมองจากจดเหลาน เขาถอวาเพอผลประโยชนอเมรกา ไมควรใหเมองไทยเปนทนนยมแบบรวมอำนาจสศนยกลางแบบจน เขากจะมาฟน ใครกแลวแตทวาอยในเกณฑ สมมตวาจะลง รายละเอยดจนถงอาจารยทานหนงหรอไม ผมไมแนใจนะ เขาวางกรอบไวอยางนคอเมองไทยไมควรจะเปนทนนยมแบบ authoritarian ควรจะเปนทนนยมแบบเสร นคอประชาธปไตยของเขา คอขอบเขต เขาจะกำหนดคราวๆ แตวาเวลาลง รายละเอยดกขนอยกบทต อยท CIA ทเขาจะลงมาปฏบตและเลอกเคลอนไหว อ.ไชยวฒน : ถาโยงมาถงการเมองไทย ผมถอวาตลอดเวลาทผมวเคราะห ผมไมสนใจวาใครเปนรฐบาล ใครเปนฝายคาน ใครเหลอง ใครแดง วากนไปตามเนอผา ความเหนสวนตวของผมเหนวา นกวชาการไมมหนาททจะมาตอตานหรอสนบสนนฝายหนงฝายใด แตควรวเคราะหวาเปนอยางไร ผมถนดอยางนน ไมใชวาอยางนเปนวธทถก ผมคดวาความผดหรอถก ประชาชนทสนใจกมวจารณญาณทจะคดไดเอง ผมไมเชอวานกวชาการจะตองมาแสดงจดยน เปนผนำทางจรยธรรม อาจารยกตองเรยนรจากสงคมเหมอนกน ผมเชอในวจารณญาณทคนไทยตดสนในเรองเกยวกบประเดนทางการเมอง มาถงในกรณของสหรฐอเมรกา ถาถามวาสหรฐอเมรกามเกณฑวาประเทศไหนเปนประชาธปไตย รปแบบเนอหาหรออะไร อนหนงทผมคดวาเกณฑทเปนมาตรฐานคอรฐบาลตองมาจากการเลอกตงจากประชาชน สวนเรอง ซอเสยงขายเสยงกเปนเรองของแตละประเทศทจะไปดแลกน แตถารฐบาลไมไดมาจากเจตจำนงของประชาชนผานการเลอกตง ซงตามกฎหมายของสหรฐอเมรกา ถาใครไดอำนาจมาโดยวธทไมใชผานการเลอกตงคงมปญหา ทานคงทราบดอยแลวถงปฏกรยาของการยดอำนาจ ไมเฉพาะกบสหรฐอเมรกา เดยวนเปนไปทวโลก ผนำประเทศทยดอำนาจเขาสงคมไมได เพราะฉะนนถาใครคดจะไดอำนาจมาโดยวธแปลกๆ กตองรบผล ผมเชอวาในปจจบนคงจะเปนปจจยสำคญและการยดอำนาจ

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ทำไดไมงายเหมอนอดตทผานมา สวนเรองการเมอง กคออยางในกรณเรองความเหนแตกตางกนทางการเมองในอเมรกาไมตางกบไทย แบงเปนสองขวเหลอง นำเงน แตพอถงจดหนงเขาตองยอมรบกฎกตกาทมอย ประธานาธบดโอบามากพยายามทจะประสานความสมานฉนทภายในประเทศ ซงโดยทวไปกสำเรจ ทโอบามาสำเรจกเขาใจไดงาย เพราะวา 1) ระบบการเลอกตงของสหรฐอเมรกาเปนทยอมรบกตกากนอยแลว 2) โอบามาไมใชตวทอยในความขดแยง แตในกรณของไทย รฐบาลเปนสวนหนงของความขดแยง ตอใหพดสมานฉนทกนอยางไร ถาการแกไขความขดแยงโดยทฝายหนงไดประโยชนเหนอกวาอกฝายหนง ไปเรยกรองใหสมานฉนททงปทงชาตอกฝายหนงกไมยอม ถาความขดแยงถามนเกดขนแลวแกไขโดย zero-sum game คนหนงไดหมดอกคนหนงเสยหมด คนท เสยกไมมวนทจะยอม ขนอยกบวาสวนทไมยอมมมากนอยขนาดไหน ถามเยอะมากๆ หรอกำกงกนอนนนาเปนหวง บานเราทำไมถงถกตอนมาอยมมนกไมร เพราะฉะนนมนถงลำบากในการทจะแกไขความขดแยง พดอยางไรกได แตเวลาทจะนำไปทำใหมนเกดจรงๆ มนตองมองความเปนจรงวาในตอนนทมความขดแยง การทแกไขปญหามนตองไมมใครไดทงหมดหรอเสยทงหมด มนตองมทางทจะทำใหเปนไปไดทสงคมเราจะกลบมาสมานฉนท ความจรงผมมหศจรรยคนไทยดวยกนเอง ทงๆ ทเราเปนประเทศไมกประเทศในโลกนทนบถอศาสนาพทธ แลวหลกศาสนาพทธคอหลกทางสายกลาง ไมตงไมหยอนเกนไป ประนประนอม ประสานประโยชนกน เมอกอนเราทำกนได ทำไมปจจบนเราทำอยางนนไมได ทงๆ ทบคลกคนไทยไมใชคนสดโตง ผมชนชมคนไทยและศรทธาในคนไทย และกเชอวามนจะตองเปนอยางนในทสดทำไมมาถงจดนได แบงเปนสดโตงทงสองดาน อนนตองยอมรบวาสวนหนงสงคมขาดกลมคนหรอคนในสงคมทจะเปนทยอมรบดวยกนทงสองฝาย เพอทจะทำใหสองฝายหนหนาเขาหากนหรอเพอทจะคลคลายสถานการณ ผมอยากจะสรปนดหนงทนาสนใจคอวา ผมคดวาโอบามาเปนนกการเมองซงมองโลกแหงความเปนจรง ทานไมไดเปนนกอดมคตสงสง ทานมองความนาจะเปนไปไดในโลกแหงความเปนจรง เพราะฉะนนนโยบายทานจงเปนแบบผสมผสานทเรยกวา 3D Defense Diplomacy และ Development สมยทานจอรจ บช ชาวโลกมกจะมองแต D แรกคอ D-Defense อะไรกทหาร อะไรกอำนาจบาตรใหญ

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

โอบามาตองการการทตการเจรจา ปญหาเกาหล 8 ปสมยจอรจ บช แทนทจะทำใหเกาหลเหนอรวมมอรวมใจทจะไมเกดความตงเครยด แตไปผลกดนจนกระทงทำใหเกาหลเหนอจนเชอวาตองผลตนวเคลยรเพอปองกนตนเอง เพราะ ดค เชนยจะไมมวนเจรจากบกลมชวราย the evil ทศทางคอจะไมเจรจา จะไมพดถง จะไมประนประนอม สงเกตดตงแตโอบามา debate กบฮลลาร ฮลลารกพยายามทจะใหอเมรกาเขมแขง แลวกบอกไมเจรจาแมแตอหราน โจมตโอบามา ตอนทเราดเขาโตเถยงกน แตตอนนกตองหนมาปฏบตตามแนวนโยบายของโอบามา ทนาสนใจยงขนคอรฐมนตรกลาโหมของสหรฐอเมรกาคนปจจบนซงเปนพลเรอนคอ โรเบรต เกตส ไมมทางเกดขนในประเทศไหนเลยทรฐมนตรกลาโหมมาบอกวา งบประมาณทางทหารของอเมรกาตอนนมากไป เอาไปแบงใหกระทรวงการตางประเทศบาง เขาจะไดเปนเครองมอในการทจะทำใหฐานะของสหรฐอเมรกาในสงคมทวโลกดขน ในการรกในเชงการพฒนาการทต จงตองม 3 องคประกอบ ทผสมผสานกนเพอทำใหบทบาทของสหรฐอเมรกาเปนทยอมรบ สวน soft power กคอการททำใหคนอนทำตามเรา ตามทเราตองการ โดยไมตองใชกำลงบงคบขเขญ เขาเหนแบบอยาง ทด เขาเหนไมตรจต เขาเหนการกระทำทเปนธรรมเขากตามเราเอง ผมคดวานาสนใจ โอบามาซงเปนนกการเมองทเรยกวาผานประสบการณมา เคยอยใชชวตอยในอนโดนเซย 4 ป คอเขามองโลกเหมอนอยางพวกเรา คอมองโลกแหงความเปนจรง แนนอนเขาเปนประเทศมหาอำนาจ ทเรยกวาเจามหาอำนาจ หรอแมกระทงปจจบนถงแมใครจะวาเสอมถอยลง แตเขาพยายามทจะปรบตว พยายามทจะเปลยนแปลงอเมรกา เปลยนแปลงใหเหมอนเดม ทอเมรกาจะไดเปนประเทศเจามหาอำนาจตอไปในลกษณะทไดรบการยอมรบจากนานาชาต แมแตจนเองจนยงบอกเลยวาจนตองการทใหม one superpower และ many great powers คอหมายความวา อเมรกากเปนไปอยากจะเปนอะไรกเปนไป แตอยามาทำใหประเทศอนเดอดรอนโดยเฉพาะอยางยงกบจน เพราะฉะนนนโยบายของโอบามาตอเอเชย ตอภมภาคเรา เราจะดถาดในรปธรรม ในเรองเกยวกบนโยบายความมนคง นโยบายเศรษฐกจ นโยบายการคา ผมคดวามนจะมความตอเนองกบรฐบาลทผานมาในแงของเปาหมาย แตในแงวธการในแงบทบาททางการทต ผมคดวาทมนโยบายทางดานตางประเทศและความมนคงของประธานาธบดโอบามาจะมความระมดระวง และสขมมากกวาในสมยของทาน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ประธานาธบดจอรจ บช แตความจรงไมเปนธรรมทจะวจารณทานประธานาธบดจอรจ บช ทมตอนโยบายในเอเชย ในลกษณะทเหมอนกบการเพกเฉยตอเอเชย ซงกเปนเพราะเอเชยไมมปญหาอะไรทเปนปญหาสำคญเรงดวนทจะตองจดการ เนองจากปญหานโยบายความมนคง และนโยบายตางประเทศของสหรฐฯอนดบแรกๆ คอปญหาในตะวนออกกลาง ในอรก ในอฟกานสถาน แตในเอเชยการทสหรฐอเมรกาไมมบทบาทแขงขน กไมไดหมายความวาผลประโยชนของเขาลดนอยลงแตอยางใด ผรวมเสวนา : อ.ไชยวฒนพดถงการตดงบประมาณของกระทรวงกลาโหมสหรฐอเมรกา กเลยอยากจะขออนญาตเรยนถามทานผอภปรายทง 3 ทานเกยวกบนโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกา ในยคของประธานาธบดโอบามา ขอบคณครบ อ.ไชยวฒน : ประเดนนททานถามสำคญมาก กอนทงบประมาณผานสภาไป ความจรงมขาวลอวาสมยโอบามาจะตดงบประมาณทางทหาร หรองบประมาณปองกนประเทศลง 10 เปอรเซนต พอขาวนออกไป ปรากฏวาพวกกลมผลประโยชน กลมอตสาหกรรมอาวธไดออกมาคดคาน และมอย 2 ความคดในสงคมอเมรกน ความคดหนงอธบายวาทสหรฐอเมรกาเสอมถอยลงทางเศรษฐกจใน 7-8 ปทผานมา เพราะงบประมาณทางทหารของสหรฐอเมรกามากเกนไป เปนปจจยหนงททำใหเศรษฐกจอเมรกาถดถอย แลวพอมขาววาจะถกตดไป 10 เปอรเซนต สงพมพในอเมรกา ทงหนงสอพมพ ทงวารสาร พวกสมาคมสรางเครองบน Aerospace Association กลงทนโฆษณาในหนาหนงสอพมพวาจรงๆ แลวอตสาหกรรมอาวธ ชวยเศรษฐกจของประเทศ ถาไปตดงบประมาณทางทหารเทากบวาตดการวาจางงานจำนวน 2 ลานคนใน 40-50 กวารฐของอเมรกา อยางนอย 40 รฐในเขตเลอกตงทงหลาย ซงพวกนเปนอตสาหกรรมทางทหารทงนน วฒสมาชก 50 กวาคนเขยนจดหมายขอใหรฐบาลสนบสนนเรองนตอไป เพราะวาเปนผลประโยชนในเรองการ จางงาน กระตนเศรษฐกจ และกบอกวาอตสาหกรรมทหารเปนอตสาหกรรมททำใหเกดการจางงานและเศรษฐกจเตบโต ปญหาเชนนนกวชาการกเถยงกน เขาบอกวาการใชจายงบประมาณทางทหารกบความกระทบกระเทอนตอฐานะทางเศรษฐกจเปนอยางไร จะเหนไดจาก

www.geoz

gizag

.com

�� �0�� �0

ตวอยางรสเซย สหภาพโซเวยตในสมยกอนทจะลมสลาย มการสรางอาวธแขงขนกบสหรฐอเมรกา จนกระทงเศรษฐกจลมละลายไป แตในขณะเดยวกนเขากบอกลองดประเทศเกาหลใต และไตหวน ยกตวอยาง 2 กรณน สดสวนของงบประมาณทางทหารกบงบประมาณโดยรวมสงมาก แตทำไมเศรษฐกจเตบโต แตสงทนาสนใจกคอวา ทำไมสหรฐอเมรกามกสรางใหในโลกนตองมศตร พอสงครามเยนยต ตองม 3 ประเทศทชวราย (Axis of Evil) ในตะวนออกกลางกเอาอรก อหราน ในเอเชยกเอาเกาหลเหนอ เพราะบอกวาสหภาพโซเวยตเปนภยคกคามกอาจฟงไมขน อนนสวนหนงกตองวเคราะหใหถองแทวา เปนเพราะอตสาหกรรมทางทหาร ผลประโยชน ในสวนนหรอไมทผลกดนใหเกดความตงเครยดอยเสมอ เพราะเมออาวธขายไมออก จนกบไตหวนตอนนกสมพนธกนด คาขายกนมากขน ไมจำเปนทจะตองไปซออาวธจากอเมรการาคาแพง 6.5 พนลานเชนทผานมา แตสหรฐอเมรกาพยายามทจะทำใหมนดตงเครยด ดงเชนทเกดขนเรวๆ น กรณเรอทเขาไปในทะเลจนใต รสกวาจะตองมอะไรททำใหคนในภมภาคตางๆ ยงจำเปนตองมอาวธปองกนความมนคง แลวคนทขายอาวธมากทสดในโลก กคอสหรฐอเมรกา แลวขายใหประเทศไหน กประเทศทมความขดแยงกน ซออาวธอเมรกาไปรบกน พดอยางนไมไดหมายความวานโยบายความมนคง นโยบายตางประเทศสหรฐอเมรกาถกกำหนดโดยพวกกลมอตสาหกรรมทางทหาร แตหมายความวานโยบายดงกลาวมกจะสอดคลองกบอตสาหกรรมทางทหาร ประเดนนขอตงเปนขอสงเกตนะครบ อ.อนช : ผมขอพดตอนดหนง ทวาสหรฐอเมรกาเสอม มวธวดหลายอยาง 1) วดโดยพนฐานทสดกคอ วดจากสดสวนของ GDP ตอ GDP โลก ซงจะเหนวามนลดลง สนสงคราม GDP ของสหรฐอเมรกามราวๆ รอยละ 30-40 เดยวนกตกเหลอรอยละ 20-25 คอมสดสวนลดลง คาดวาอกราว 20-30 ปขางหนา GDP ของประเทศกำลงพฒนาอาจจะสงกวาประเทศพฒนาแลว ซงรวมจน อนเดย โดยสรปกคอปจจยทางเศรษฐกจเปนตวพนฐานสำหรบวดความเปนมหาอำนาจ และความแขงแกรงของประเทศ 2) พจารณาจากคาเงนดอลลาร คาเงนดอลลารแกวง ความจรงเรมแกวงมาตงแตทศวรรษท 1970 แกวงมาโดยตลอด ตอนนนผกกบทองคำ กอนนนคาดอลลารแขงมาก เอาดอลลารไปซอทองคำแลกเทากนเลย เมอยกเลกระบบดงกลาว

www.geoz

gizag

.com

�� �0�� �0

ไปคาเงนดอลลารกออนลง ขอกลบมาเรองการใชจายทางทหารกบการเตบโตทางเศรษฐกจ มศพทเรยกวาลทธ Keynes ทางการทหาร (Military Keynism) ทถอวาการมเศรษฐกจทางทหารทำใหเศรษฐกจของชาตเจรญ ซงของทงโลกมนมถกกบผดอยในตว คอจะใชไดผลชวงหนง แลวเกนชวงนนการไดผลมนกจะลดลง จนกระทงกลายเปน negative กลายเปนไมไดผลแลวกตดลบ ตวอยางของอตสาหกรรมทางการทหารกเชนวา CEO ของ General Electric ซงพดตงแตในชวงกอนสงครามโลกครงท 2 วาบรรษทใหญๆ ในสหรฐอเมรกา ควรจะมตวแทนอยในกองทพ ม liaison หรอ ตวแทนเขาไปอยในกองทพ และคนทเปนตวแทนควรจะมยศ มตำแหนงทางทหาร เขาไปทำแลวกมตำแหนงระดบทหารสญญาบตร เพราะฉะนนกเกดความเชอมโยงระหวางตวแทนของบรรษท เชน General Electric, General Motors แมกระทงบรษทสรางภาพยนตรกเขาไปรวมดวย อยางภาพยนตรเรอง Transformer ทเปนหนยนต ซงกไดทนจาก Pentagon เพอจดสรางขน คอวาพวกน ใครจะทำภาพยนตรทำอะไรกมตวแทนขนมา ไปขอเงนมาแลวกมาจดทำ ดงจะเหนไดตงแตอตสาหกรรมทางบนเทง อตสาหกรรมทางวฒนธรรม ไปจนถงอตสาหกรรมหนก จะมตวแทนเขาไป อนนกเชอมโยงกน แลวกอตสาหกรรมทางทหารมาผสมกน เขาประเมนวาในชวง 6 ป ตงแตการเตรยมสงครามและสหรฐอเมรกาเขาไปทำสงครามโลกครงท 2 เศรษฐกจสหรฐอเมรกาขยายตวรอยละ 7 หลายคนกตงขอสงเกตวาตงแตสดสวนของ GDP สหรฐอเมรกาลดลง คาเงนดอลลารกไมแขงเหมอนเดม เรมมนกรฐศาสตรเสนอทฤษฎทเสนอเปนไตรภาค บอกวาอเมรกาไมสามารถเปนอภมหาอำนาจผเดยวได เพราะฉะนนกเสนอไตรภาค มสหรฐอเมรกา ยโรป ญปน สามชาต โดยมเบรสซนสกเปนผเสนอคนสำคญ แลวคลนตนกรบอทธพลของเบรสซนสกไป ในขณะเดยวกนมนมนโยบายคขนานทเรยกวานโยบายขวาจด นโยบายขวาจดจากพวก neo-conservative ซงจำนวนหนงมาจากพวกฝายซายและพลกไปเปนฝายขวา กเสนอทฤษฎวา โดยเฉพาะหลงจากสหภาพโซเวยตลมสลาย เขาคดวาถาเผอจากตรงนน สหรฐฯ ควรฉวยโอกาสตตะลย คอตตะลยเหมอนกบตครงสดทาย แพกยอม ชนะกไดหมด แพกเหมอนกลบมาสทเดม กไมเสยหายรายแรงอะไร

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

นโยบายตตะลยเหนไดจากการบกเขาทตะวนออกกลาง แลวเขาไปทะเลดำ แลวกลยเขาไปจนถงประเทศเตรกเมนสถาน ตตะลยเขาไปจนชดรสเซย กดรสเซยจนอยแลว จนกไมยาก ปรากฏวาไมสำเรจ พอไมสำเรจนโยบายของสหรฐอเมรกากตองถอนกลบมา มาเรมตนใหม ทงๆ ทรวาอาจจะไมสำเรจ แตกคดวานาจะสำเรจ และผมคดวาชนชนนำสหรฐอเมรกาคอนขางจะเหนพองตอนทบชทำสงครามอรกวานาจะเสยงครงสดทาย เปน imagination เดาใจวาชนชนนำนาจะคดวาควรจะเสยงเปนครงสดทาย ถาเผอเสยงไมสำเรจกกลบมาสทเดม ปรากฏวาเสยงไมสำเรจกกลบมาสทเดม คอโอบามากมาเรมตนใหม เรมตนตรงทเปนกลาง ทำใหดยาก ไมรวาจะไปซายหรอไปขวา อยตรงกลาง แลวกเอาคนเกามา เอาคนของบชเขามาอยตงมากมาย เอาคนของรพบลกนเขามาอยมารวมกนหมดเพอจะไดมาเรมตนใหม เพราะฉะนนนโยบายสหรฐอเมรกา ถาเผอจะสรปสนตอนนคอการเขามาตงตนใหม เพอทเขาจะเปนผนำโลกอกครงหนง แตเปนผนำโลกแบบใหม ซงผมคดวาเขายงไมมแบบทชด ผมคดวาจนถงปจจบนเขายงไมมแบบทชดเจนวาจะเปนอะไร เพราะมนอยในการปรบคลคลายตว เดมมกลม G-7 กลมนกเปนมหาอำนาจตะวนตก ไตรภาคกมสหรฐอเมรกา ยโรป และญปน ตอมาเพมเปน G-8 นกวารวมได ปรากฏ G-8 เอาไมอย กประชมกนตอนหลงกเอา G-8 มารวมสงเกตการณ พอตอนทายบช เขาคงเหนพองกนวาเปน G-20 กจดตงกลม G-20 ขนมา ผมคดวากลมนเปนตวแทนของโลกหลายขว เขากประชมกอนทบชจะลงครงหนง จะประชมเดอนหนาอกครงหนง องกฤษเปนเจาภาพ กตองลองดวา G-20 จะออกมาอยางไร เพราะฉะนนผมคดวาโอบามาอยางท อ.ไชยวฒนกลาวถงคออยกบโลกของความจรง เขาเรมจากความเปนจรง มาดวาระเบยบโลกจะออกมาเปนแบบไหน แลวสหรฐอเมรกาจะฉวยโอกาสจากสถานการณนนกลบมานำโลกอกครงไดอยางไร อ.สรชาต : ผมเชอวาถาตดตามเรองความมนคง และเอาเอกสารทโอบามาใชทำแคมเปญเปนตวตงหลกกอน ผมคดวาโอบามามองภยคกคามตออเมรกนใน 3 รปแบบ โดยประธานาธบดโอบามามองวาความมนคงมภยคกคาม 3 ประเดนคอ คอ 1) ปญหานวเคลยร หรอขอเสนอเรอง Nuclear Security 2) Biosecurity อาจจะเรยกวาเปนความมนคงทางชวะ 3) Information Security ความมนคงดานสารสนเทศ

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ประเดนแรกชดเจน เรอง Nuclear Security กคอบทบาทอยางทเราเหนวา อเมรกนพยายามจะควบคมการแพรกระจายของอาวธนวเคลยร เชน ในกรณของเกาหลเหนอ รวมถงของอหราน ประเดนทสองนาสนใจวาโอบามากลบวางนำหนกกบเรอง Biosecurity ตวอยางเชน เชอแอนแทรกซ คอกลวการถกโจมตดวยอาวธชวภาพ ผมเองนกไมออกวาทำไมโอบามาวางนำหนกไวกบประเดนน หรอหากมองคขนานการโจมตดวยอาวธทางชวเคมมโอกาสเชนกน แตแปลกวากลบไมเนนเรองเคม คอเนนการปองกนการถกโจมตดวยอาวธชวะ และประเดนทสาม เรองของการถกโจมตเพอทำลายระบบสารสนเทศ เพราะฉะนนในทศนะของโอบามาภยคกคามปรากฏ 3 สวน แตขณะเดยวกน หากยอนกลบมาพจารณาหกประเดนในนโยบายตางประเทศ หาเรองเปนปญหาความมนคงตรงๆ หกประเดน ไดแก 1) ปญหาอฟกานสถานบวกปากสถาน 2) ปญหาอาวธนวเคลยร 3) ปญหาอหราน 4) ปญหาความมนคงดานพลงงาน 5) ปญหาอสราเอล และ 6) การทบทวนทศทางนโยบายทางการทตใหม ถาตดเรองการทตใหมออก ทเหลออก 5 ประเดนกเปนปญหาความมนคงโดยตรง แตเรองทงหมด มนขมวดปมอยอกประเดนหนง ผมเชอวามคำถามอยตลอดเวลาวา โอบามาเอาอยางไรกบ terrorism กจะขอตอบจากเอกสารของเขา แมวาอาจจะยงเรวมากทจะวเคราะหวาทศทางจะไปอยางไร แตโอบามาเสนอ โดยจะขอใชภาษาแบบเกา ไดแก หาเขมมงหรอหาทศทางหลกในการตอสกบการกอการราย ซงมรายละเอยดดงน 1) ถาอเมรกาจะส อเมรกาตองเลอกสนามรบใหถก เพราะฉะนนอนนผมคดวามนโยงกบเรองของการถอนตวออกจากอรกและอฟกานสถานในอนาคต 2) เพมขดความสามารถของตนเองและขยายบทบาทของหนสวนทางยทธศาสตร 3) ตองทำลายการสนบสนนกลมสดโตงหรอกลมสดขวทงหลาย 4) สรางความเขมแขงกบสงท เปนคณคาแบบอเมรกน กคอสงท อ.ไชยวฒนพดคอ soft power และ 5) ปองกนตวประเทศคอ Homeland เพราะฉะนนในทศทางหลก โอบามาเสนอหาเขมมง ในขอเสนออนนโยงกบอกสงหนง ในแพคเกจทโอบามาพดในชวงหาเสยง โอบามาเสนอใหปรบกองทพอเมรกนทงระบบ ซงเปนขอเสนอนาสนใจมาก ถาทำแบบทโอบามาพดกเทากบรอกองทพสหรฐอเมรกา

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

นอกจากน ประธานาธบดโอบามาใหสตยาบนเขารบตำแหนงในวนท 20 มกราคม วนนวนท 11 มนาคม กเรมเหนทศทางบางอยาง แตรปธรรมอาจจะไมเหนทงหมด แตแนวโนมของการปฏบตบางอยางไดเหน เชน กรณของการใช special envoy นาสนใจ เปนตวแบบทไทยไมคอยใช จรงๆ ในอดตเราใชนะครบ ในหลวงรชกาลท 5 สง special envoy ไปเจรจากบฝรงเศส ทปารส ตอนทเรามปญหาวกฤต ร.ศ. 112 เพยงแตเดยวนเราไมคอยรสก เปนอดตของเราเทานนเอง นโยบายโอบามาถาดจากแพคเกจในการแคมเปญและดขอเสนอของเขา และถาเขาทำไดหมด เฉพาะทศทางเรองความมนคง อยางเชนในกรณของการปรบรอกองทพสหรฐอเมรกาทงกระบวน วาทจรงไมงาย เรองปฏรปกองทพเปนเรองทโหดรายทสดประเดนหนงกบทกประเทศและทกรฐบาล แตผมคดวาปญหาใหญวนนทเปนของจรง และเปนปจจยทบบเขาสดทายคอเศรษฐกจอเมรกน ไมปรบกไมได ไมหาเพอนกไมได เพราะเศรษฐกจวนนรฐบาลอเมรกนนาจะแบกไมไหว ใครทดขาวหลงเลอกตง และโดยเฉพาะอยางย งอกชวงหนงหลงสาบานตว ผมคดวาประธานาธบดโอบามาออกมาพด สงสญญาณชดวาเศรษฐกจขางหนานนหนก การทผนำออกมาพดขนาดนแสดงวาเนอในของเศรษฐกจอเมรกนนนหนกแนๆ เพราะฉะนนสญญาณเตอนจากอเมรกนดงเชนทเราเคยพดกนตอนทคยเรองวกฤตเศรษฐกจวา ผมไมไดกลวอเมรกนจาม แตกำลงกลวอเมรกนเปนไขหวดใหญ แลวไมรวาเศรษฐกจโลกจะเปนอยางไร ใครทสนใจขาวหลงปใหม ญปนคนตกงานเยอะ แลวคนตกงานญปนไปอยในสวนสาธารณะทโตเกยว แลวมคนเรยกรองใหรฐบาลญปนเปดอาคารของรฐบาลทไมใช ใหคนตกงานเขาไปพกอาศยอย เพราะชวงหลงปใหมหมะตก วนนยอดสงออกในประเทศหลกๆ ทวโลกลดเกอบหมด ตวอยางอยางนผมคดวาเปนประเดนใหญมากซงกำลงทาทายเราทวโลก ถาสมมต อเมรกนปรบทศทางขนาดใหญได แลวไทยจะเอาอยางไรกบตวเราเอง รวมถงอกกรอบทใหญกวาตวเราคอ ทศทางของความสมพนธกบเอเชยในอนาคต ผรวมเสวนา : จากททานวทยากรพดถงนโยบายสหรฐอเมรกา เรองทวาอนาคตอาจจะพยายามสรางเขตอาเซยน เนนความเปนกลางและประชาธปไตย และในประเดนทวาหลกนโยบายสหรฐอเมรกา 3D คอ Diplomacy Defense และ Development ถามองจากตวนโยบายใน 3 ประเดนน มองในภาพของสงทสหรฐอเมรกาจะกระทำ

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

ตออาเซยนแลว ปญหาทเปนจดบนทอนกคอเรองของปญหาพมา ไมทราบวากรณน สหรฐอเมรกาจะทำอยางไรกบกรณพมา จะปรบเปลยน Diplomacy และจะม ผลกระทบกบไทยหรอไม อ.ไชยวฒน : เปนคำถามทดครบ ผมเสรมกอนทจะตอบวาโอบามาเปน realist อยางไร อาจจะเรยก realist idealist คอเปนอดมคต แตเปนอดมคตแบบมองโลกแหงความเปนจรง อยางเชนยอมรบวาในกรณอฟกานสถานจะสงทหารไปเพม อเมรกาไมมทางชนะ แลวตอนนหาทางตองไปเจรจาพวกตอลบานหวสายกลาง สรางแนวรวม อนนมองโลกแหงความเปนจรง ความจรงเขามอดมคต เขาอยากจะเลกอาวธนวเคลยรใหหมดไปจากโลก แตในขณะเดยวกนกยอมรบความจรงวาเปนไปไมไดตอนน จงพยายามคอยๆ ลดการเผชญหนาทางนวเคลยร อกประเดนหนงเกยวกบงบประมาณทางทหารของสหรฐอเมรกาโยงกบระบบสรางอาวธทขายตางประเทศ ตวเลขปหนงแสนลานทสหรฐอเมรกาขายอาวธใหแกรฐบาลตางประเทศ แลวกสรางงาน 2 ลานคน นกแสดงใหเหนวามความเกยวพนกบผลประโยชนทนกการเมองในสภาตองโหวตสนบสนนงบคาจายทางทหาร แตทนาสนใจ ถาเราอยากจะดวาคนอเมรกนเขาคดเหนอยางไร เดยวนงาย เรากเปดไปดปฏกรยาของคนอเมรกนเกยวกบงบประมาณทางทหาร กมจดหมายเขยนถงบรรณาธการหนงสอพมพ นาสนใจมาก บอกวาทำไมเราไมลงทนความมนคงทแทจรง ทำไมไปลงทนระบบอาวธซงมนไมไดปองกนอะไรเลย จะไปสรางไปทำไมเรอดำนำ จะไปรบกบใคร ศตรมาจากไหน ดสงบประมาณจำนวน 7 แสนลานเหรยญสหรฐ เอามาสวนหนงสราง ระบบประกนสขภาพ สรางการศกษาใหคนอเมรกนสามารถแขงขนกบตางประเทศได เอาไปกระตนเศรษฐกจอะไรตางๆ พอเขยนไปคนซงไมเหนดวยกบอกวาคนนมนโง ไมรวามนกระตนเศรษฐกจอยางไร อยางทเราคยกน กเถยงกนอยางน ประเดนเชนนนาสนใจวาเปนแนวความคดทถกเถยงกนในสงคมอเมรกนมาอยางยาวนาน ยอนกลบมาเรองนโยบายสหรฐอเมรกาเรองการสนบสนนประชาธปไตย สงเสรมสทธมนษยชน คออนนคลายๆ เปนไฟตบงคบ ใครมาเปนรฐบาลของสหรฐอเมรกาจะตองมอดมการณ อดมคตวาประเดนนเปนสงทเขาตองสงเสรม เพราะการเมองภายในสหรฐอเมรกากมกลม NGO กลมตางๆ ทเรยกรองประชาธปไตย และการเคารพสทธมนษยชน เพราะฉะนนฮลลารกไปเยอนจน ทานกตองพดเรอง

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

Human Rights แตในขณะเดยวกนสงเกตด ทานกไมไดพดมาก เพราะวาตอนนกำลงคบเจรจากบเขา ไปมไมตรจต แลวอยดๆ ไปวจารณเขาเรอง Human Rights มนกจะสรางบรรยากาศทไมเออตอความรสกทจะเปนมตรกน พอหลงจากฮลลารจากไป รายงานของกระทรวงการตางประเทศกออกมาเลยวจารณจนยบเยนในปญหาสทธมนษยชน แตกตองทำ กระทรวงการตางประเทศกทำ ถาไมทำกจะถกวพากษวจารณในกรณพมาโอบามากตองพดในหลกการ ตองใหพมาเปนประชาธปไตยอะไรตางๆ แตจะทำอยางไรใหเกดขนไดจรง อนนทกรฐบาลมปญหา เปนไปไมไดทจะไปบงคบใหพมาเขาเปลยนแปลง ถาคนภายในเขายงไมเปลยน ผมกพดเสมอวาเปนวธการทไมถกตองทจะทำใหพมาเปนประชาธปไตยโดยไปโดดเดยวเขา ไมมประเทศไหนในโลกถกโดดเดยวแลวเปนประชาธปไตย ยกตวอยางควบา สหรฐฯดำเนนนโยบายโดดเดยวควบคกบการควำบาตรทางเศรษฐกจ เขากเปนระบบสงคมนยมของเขาอยางนน พมากเหมอนกน ถาเราอยากจะใหพมาเปนประชาธปไตยกตองไปมความสมพนธกบเขา ไปลงทน ไปเปดคาขายเตมท ใหคนพมาปกกลาขาแขง คนทำงานมกำลงแลวไปตอสกบรฐบาล แตในภาวะปจจบนปดประตตแมวสบายเลย คนท อยากจะเรยกรองประชาธปไตยสไดทไหน พมายงโดดเดยว ยงสบายใหญเลย ประชาธปไตยจะตองเกดจากปจจยภายในเปนสำคญ คณจะไปเทศนาสงสอนเขา กสงสอนไปเถอะ แตตองไมไปโดดเดยวควำบาตรเขา เขาไปลงทนเลย ผมรสกเหนใจขาราชการพมา อตสาหลงทนซอรถจะขบไปรบคนไปเทยว ถกรฐบาลอเมรกนควำบาตรไมใหมาทองเทยวในพมา คนพมาแทนทจะลมตาอาปาก มเงน เขมแขง รวมพลงกน กลายมาตอตานตะวนตกไปอก เพราะฉะนนวธการในพมาผมเหนดวยกบนโยบายทการแกไขปญหา สนบสนนสงเสรมประชาธปไตยพมาจงไมควรใชวธการโดดเดยว อ.สรชาต : ผมคดวามโจทยซอนอกประเดนหนง ถาตงคำถามวาการปรบทศทางนโยบายทเปนเสรนยมของโอบามาจะกระทบตอการเมองภายในของรฐในเอเชยอยางไร และคดคขนานกบโจทยอกมมหนง แลวจะกระทบกบความสมพนธระหวางไทยกบพมาอยางไร นกเปนตวอยางของปญหาซง อ.ไชยวฒนตอบแลวบางสวน ปญหาเชนนเปนประเดนทสกนอยในสหรฐอเมรกา ระหวางสำนกคดทถอเอาการ sanct ion เปนทศทางหลก และอกสำนกคดหน งคดอย างท อ . ไชยวฒน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

เปดประเดน คอตองเขาไปสรางหรอไปฟนเศรษฐกจเพอใหเกดชนชนกลางในพมา แลวปลอยใหชนชนกลางในพมาเรยกรองประชาธปไตยเอง ซงอาจจะคลายกบตวแบบไทยประมาณป 2516 เปนตน ขอถกเถยงอยางนนาสนใจวาในอนาคตรฐบาลทวอชงตนเอาอยางไร แมวนนยงไมชดวาตกลงทศทางหลกๆ ถาพดถงประเดนโดยเฉพาะอยางยงพรรคเดโมแครตคอนขางสนใจเรองของพมากบอองซาน ซจ ทศทางจะออกมาอยางไร และถาออกมาแลวกมคำถามในอกดานหนงวา จะกระทบใน ความสมพนธระหวางเรากบพมาหรอไม และอาจจะไปถงปญหาการเปดรบโรฮงญา เปนตน เพราะปญหาจะพนกลบไปถงปญหาโรฮงญา ประเดนเหลานอยางทผมเรยนวา การวเคราะหอาจจะยงตอบไมไดทงหมด แตอาจจะตองมองดเพมเตม เพราะเวลาทอเมรกนทำนโยบาย มหนวยงานทเปนแรงขบเคลอนมากกวาเพยงทำเนยบขาว มากกวากระทรวงการตางประเทศอยางทเราเหน อกกลมหนงทมบทบาทมากมาโดยตลอดกคอ Think Tank ทเปนตวแบบอยางทพวกเราทำในขณะน แตองคกรในสหรฐอเมรกาคอนขางใหญและคอนขางเปนระบบ เชน Council of Foreign Relations (CFR) สถาบนเหลานนาสนใจ และเราไมคอยมคนตดตาม เชนคำถามวาวนนใครเปน Think Tank หลกใหกบรฐบาลเดโมแครตทวอชงตน เราตอบตรงนนอยมาก เราคดแบบไทยวา เวลาทำนโยบายมนจบกนททำเนยบแบบของไทย แตของอเมรกนไมใชอยางนน นโยบายไมไดเรมททำเนยบและกไมจบททำเนยบ เพราะจบทสภา เพราะฉะนนเวลาเรมตนพจารณา นโยบายตางประเทศและความมนคงของอเมรกาตองตระหนกวาเรองราวหลายอยางมาจาก Think Tank ซกไหน เพราะ Think Tank ของอเมรกามปกทางการเมอง เชน CATO ท อ.อนชกลาวถง CATO เปน Think Tank ขวาสด CATO สนบสนนเรองนวเคลยร สนบสนนเรองเสรมสรางขดความสามารถทางการทหาร แตนาคดตอวาสำหรบรฐบาลโอบามา Think Tank ทจะเขาไปอยกบทำเนยบขาวเปนชดไหน RAND ไมตองพดถง RAND อยกบกองทพอยแลว แตในสวนอนๆ จะม Think Tank ชดไหนเขาไป แลว Think Tank เหลานถาเราตามละเอยดจะเหนทศทางและขอเสนอ อยางกรณพมาม Think Tank ชอ Open Society คนทอยเบองหลง Open Society คอจอรจ โซรอส โซรอสสนใจพมาอนเปนผลมาจากปญหายโรปตะวนออก เพราะวาดจากนามสกลกคงเดาไดวาเปนคนทมพนเพมาจากภมภาคนน

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

แตพอเขาทำยโรปตะวนออก เขาเอาเงนมาลงทำเรองพมาดวย ซงกนาคดวา Open Society จะเขาไปมบทบาทในกระทรวงการตางประเทศหรอนโยบายของทำเนยบขาวตอเฉพาะเรองพมาหรอไม เพราะฉะนนวนนเวลาเรามองกระบวนการกำหนดนโยบายของสหรฐฯอาจจะตองมองดวยสายตาทกวางขนวา กระบวนการทำนโยบายอเมรกนจรงๆ ซบซอน ของเราไมคอยซบซอนเพราะจดเรมไมมากและไมลก ทำกนอยางมากกบคนไมกคน คดแลวกตดสนใจกนเอาเอง ถกไมถกกไมรกผลกดนกนไป แลวเจาหนาทฝายความมนคงโดยเฉพาะทหารกรบไปปฏบต พอมปญหากยกใหทหารไปทำ อะไรอยางนนเปนตน แตของอเมรกาผมมองวามความซบซอน และ หากมองโอบามาในความซบซอนเชนน มปญหาทเขาถกบงคบใหตองทำ อยางทผมยำเสมอวาวกฤตเศรษฐกจบงคบโอบามา กบทศทางทปกของเดโมแครตรวมทง ผสนบสนนเดโมแครตทงหลายมความรสกตลอดเวลาวา นโยบายสมยบชไปทำลายพนธมตรของอเมรกน คอทำใหอเมรกนไมมมตรประเทศเทาทควร ไปทไหนกเจอประเภท Yankie Go Home เหมอนกบชวงสงครามเยนในอดต วนนเราจะเหนวาอเมรกนพยายามจะฟนความสมพนธกบชาตพนธมตรมากขน อ.อนชพดนาสนใจ โดยนำเสนอวาเขาคงจะฟนกบสายสมพนธเกา มนกคงเปนได แตตวบคคลเกาๆ โดยอายกแกกนไป กไมรจะฟนไหวไหม แตนาสนใจกวา สมมตคดเลนๆ ผมมแตโจทยนะครบไมมคำตอบ แลวใครคอตวของสายสมพนธใหม เปนตน มมอยางนจะเหนทศทางของการขบเคลอนไดชดเจนขนในอนาคต วนน 11 มนาคม โอบามาเขาสาบานตวในวนท 20 มกราคม เราเปดประเดนพรอมกบมโจทยใหเราตองหาคำตอบอกมากมาย แตมมหนงทอยากจะขอฝากวาถาสนใจเรองเหลาน การดการขบเคลอนของ Think Tank ของอเมรกนเปนสงสำคญ เพราะ Think Tank เหลานอทธพลมากในเชงนโยบาย เรองราวทเปดประเดนเชนนเปนอะไรทจะตองพจารณาตอไป เพราะทศทางใหมๆ ของสหรฐฯ อาจจะเกดผลกระทบกบเราไดเหมอนกน แตดงทกลาวแลววาโจทยวนนอาจจะตองชวยกนตอบ ชวยกนคด แลวชวยกนด ผรวมเสวนา : ผมอยากถามวาตอนนจดไดวาบน ลาดนชนะอเมรกาแลวใชไหม ตงแต 9/11 เพราะอเมรกาเศรษฐกจพงไปหมดแลว อ.อนช : ผมเขาใจวา บน ลาดน เปนคนทสหรฐอเมรกาสรางขน แลวกเปาใหใหญ

www.geoz

gizag

.com

�� ���� ��

เกนจรง ผมเขาใจอยางนน อาจจะเขาใจผด การเปาใหใหญเกนจรงกคลายกบท อ.ไชยวฒนพด กคอการสรางศตร บางทเขาเรยกการสรางศตรรวมภายนอก อนนกเปนอบายเกา นโยบายตางประเทศเกาในลกษณะเชนนทำมาตงแตสมยกรกโบราณ ไมใชของใหม ทำมาเรอย เปาใหขาศกใหญ แมกระทงกรณเกาหลเหนอ ผมกสงสย เขาเปาใหใหญอก เกาหลเหนอจะเปนอะไรอยนดเดยว จนกไมเอากบเกาหล รสเซยกไมเอา สหรฐอเมรกาเปาใหใหญ บน ลาดนกเปาใหใหญ เพอทจะสามารถพดวาตองทำสงครามตอตานการกอการราย ถาพดวาบน ลาดนตวจรงๆ ตวนดเดยว กไมสมเหตสมผลทจะไปทำสงครามตอตานการกอการราย เปาขนมาใหใหญขนมา เพราะฉะนนสงทอเมรกาพายแพกคอนโยบายของตวเขาเอง สหรฐอเมรกาดำเนนนโยบายทจะไปครองโลก แลวกเปนการดนรนครงสดทาย แลวกไมสำเรจ ผมคดวาตวนตางหากทเปนปญหา และผมคดวาจำนวนหนงกยอมรบชะตากรรมและพรอมทจะมาเรมตนใหม อยางโอบามาเขายอมรบวาตอนนถงเวลาทอเมรกาตองมาเรมตนใหม ปญหาอยทวาประเทศตางๆ ถายงไมพรอมทจะเรมตนใหม แลวกหลบตาทำไป อเมรกากจะเหมอนเดม โลกกเหมอนเดม อนนกจะเกดปญหาอก เพราะอเมรกาเขากไมเอาแลว เขาบอกวาเอา New Deal คราวน New Deal คราวทแลวทำในประเทศอเมรกา แตคราวนเปน New Deal ระดบโลก Global New Deal เปนการลางไพใหมระดบโลก แลวกมากนใหม ลองดซวาจะเอากนยงไง แตอเมรกาตองเปนทหนงนะ อยางไรเสยเขากยงยดตรงนไวเปนหลกการสำคญ อ.ไชยวฒน : ความจรงเรองททานถาม ผมชอบโอบามาอยางหนง เพราะเขาคดเหมอนๆ กบสามญสำนก เชน เรองกรณ 9/11 ความจรงโอบามาไมไดพด สาธคณไรท ซงในระหวางรณรงคหาเสยงคนนบอกวาทสหรฐอเมรกาโดนนะสมควรแลว ควรจะโดนเพราะไปรงแกเขา ความจรงผมคดวาโอบามาคดเหมอนเขา โอบามาถงไมเหนดวยทไปทำสงครามในอรก อรกมนไมใชตวรบผดชอบอะไรตางๆ แตเวลาหาเสยงเลอกตงพดตรงๆ ไมได ผมเชอวาสาธคณไรทกบโอบามาไปโหวตดวยกน ทานตองปรกษากนแลว วเคราะหวาจรงๆ ทอเมรกาโดนกอการรายเปนเพราะเราเองไมเปนธรรมในตะวนออกกลาง ในแงหนงทบน ลาดน ไดแนวรวมตอตานอเมรกา โอบามาจงตองพยายามเปลยนวาเขาเปนคนสมเหตสมผล ไมใชอำนาจบาตรใหญ

www.geoz

gizag

.com

�� �0�� �0

ตอนทผสอขาวตางประเทศของ International Herald Tribune สมภาษณผมวา ถาโอบามาขนมาจะมผลอยางไรตอในเอเชย ตอภาพลกษณของอเมรกา ผมฟนธงเลยบอกวาแคไดรบเลอกตง ภาพลกษณของอเมรกาจะดขน เมอโอบามาไดรบเลอกตงมาไดไมนาน BBC ไปทำโพลสำรวจคน 13,000 คน จาก 21 ประเทศ ปรากฏวาภาพลกษณของอเมรกาดขน 6 เปอรเซนต แคไดรบเลอกตงเทานน แตตองดตอไปดวยวาผลงานของโอบามาจะเปนอยางไร พอมาเปนประธานาธบดจรงๆ แลวอาจจะไมไดเปนอยางทควรจะเปน เพราะฉะนนผมคดวาตอนนอยางหนงทผมเชอกคอวา การดำเนนนโยบายตางประเทศของสหรฐอเมรกาจะมลกษณะของดลระหวาง Realism กบ Idealism ในความเปนผนำของโอบามา และสำหรบโอบามา ทงๆ ทอารมณของคนอเมรกนในปจจบน ใครเปนประธานาธบด กคงจะแย แตโอบามากยงไดรบความนยมสงสด ไมเหมอนอยางประธานาธบดยคหลงๆ ดกวาคลนตนอก ทงๆ ทเศรษฐกจ ขาวแตละวนๆ มแตหดหทงนน ภรรยาของโอบามาทงๆ ทเปนผวส แตความนยมกดกวานางแนนซ เรแกน นางฮลลาร และนางลอรา บช ทงๆ ทไมคอยแสดงบทบาทอะไร แสดงวานโยบายทงภายในและ ภายนอกของสหรฐอเมรกาของโอบามาสะทอนถงคนสามญ คนทคดอยางพวกเรา โอบามาคดอยางพวกเราจรงๆ ผมเชอเลยวา เขาคดและมองความเปนจรง เพราะฉะนนผมจงคาดเดาวานโยบายสวนใหญของโอบามาจะมลกษณะทยอมรบความเปนจรง สำหรบนโยบายการคา ถงแมวาจะตองเอาใจคนอเมรกนกลมผใชแรงงาน ปกปองตลาด ในทสดกบอกวาทำอยางนนไมได เราจะปกปองตลาดไมได เดยวจะกระทบเศรษฐกจโดยรวมของอเมรกา อยางนเปนตน เพราะฉะนนใน 4 ปขางหนา ผมคดวานโยบายตางประเทศของอเมรกาจะนมนวลขน และขนอยกบเราจะเอาประโยชนอยางไรจากนโยบายของสหรฐอเมรกาทงตางประเทศทงภายในประเทศ อ.สรชาต : ผมคดวา อยาเพงไปรสกวา ตอนนเหมอนกบอเมรกาแพ บน ลาดน หากแตการตอสทเกดขนเหมอนกบเกมสงครามทยงไมจบ แตมมหนงทนาสนใจคอ เปนไปไดไหมทจะมการเจรจาระหวางทำเนยบขาวกบอลกออดะห หรอวาไมเจรจา ไมเจรจาแตจะรบตอไปอยางไรบนเงอนไขทางเศรษฐกจอยางทเปนอย ปญหาอาจมอาการคลายๆ กบสงครามเวยดนาม เมออเมรกนอยากเพมกำลงรบในเวยดนาม

www.geoz

gizag

.com

�� �0�� �0

แตเศรษฐกจตอนนนไมเออ และการเกณฑคนหนมผวขาวเขามารบในเวยดนามทำลำบากมากขนจากการตอตานสงครามทขยายตวเปนวงกวางในสงคมอเมรกน คำตอบสดทายคอรบตอไปดวยการเกณฑชาตพนธมตรใหไปรบ เพอเพมกำลงรบใหแกกองทพสหรฐฯทขยายกำลงพลไมได นอกจากน หากมองตวตนของประธานาธบดโอบามา กจะเหนไดจากกรณทหนงสอพมพในบอสตน เขาถามโอบามาวาถาใหโอบามาอธบาย (หรอ describe) ตวเอง โอบามาจะตอบอยางไร คำตอบนาสนใจนะครบ เพราะโดยปกตเวลาเราพดถงนโยบายตางประเทศ เรามกจะไมไดพดอยมมหนงคอ ผลของบคลกสวนตวทมสวนตอการกำหนดนโยบายตางประเทศและความมนคง โอบามาตอบอยางนครบ เขาบอกวาถาใหเขาตอบวาตวเขาเองเปนคนเชนไร เขาเปนคนทรบฟงคนอนและเปนคนทใหความเคารพคนอน นาสนใจนะครบมมของคำตอบอยางน ผนำอเมรกนบางทอาจจะไมคอยมบคลกทแสดงออกอยางนเทาไร เพราะฉะนนเรากอาจคาดหวงดงท อ.ไชยวฒนกลาวทำนายวานโยบายอาจจะ soft ลง แตโอบามากบอกวา นโยบาย soft แนๆ แตจะมอกมอหนงทยงถอกระบองไวแบบเกา อนนยงเปนอะไรซงผมคดวาตองตดตามด สำหรบปญหาเรองกอการราย ซงผมวานาสนใจมากวาในนโยบายทโอบามาพยายามผลกดนออกมา โดยเฉพาะอยางยงตอกรณของอลกออดะห ตอปญหาสงครามในอรก และตอปญหาสงครามในอฟกานสถาน จะเอาอยางไร รวมทงใกลบานเรา ตอกรณของปญหาเจไอ หรอปญหาเฉพาะหนาใหญทสดคอ จะปดไมปดกวนตานาโม โอบามาเสนอใหปด แตกมคำถามตอมาวาถาปดทคมขงผกอการรายทกวนตานาโมแลว จะเอาคนตรงนนไปอยตรงไหน เขาบอกวาม 2-3 solutions หนง สงขนศาลอเมรกน เจาทฝายกฎหมายอเมรกนบอกวาโดยหลกกฎหมายอเมรกนเอาผดไมได เพราะหลกฐานนอย สอง สงกลบประเทศเจาของสญชาต กมคนสายหวอก สาม สงขนศาลระหวางประเทศ กวนตานาโมมแนวโนมปดแนๆ เพราะวนนกระทรวงกลาโหมสหรฐอเมรกาบอกเลยนะครบวา การจบนกโทษตองถอตาม Field Manual (FM) ของกองทพบกสหรฐอเมรกา และ FM กองทพบกสหรฐอเมรกาวาดวยการปฏบตตอเชลยศกกำลงถก revise ใหมทงหมด นกเปนตวอยางของความพยายามในยคของโอบามา

www.geoz

gizag

.com

�� PB

เพราะฉะนนปญหาเรองของการกอการราย จะยงคงเปนอกหนงจดทเปนปญหาใหญ แตอยางทนำเรยนวาวนนเราคงถกไมไดทงหมดโดยเงอนไขเวลา ซงกหวงวาในอนาคต Think Tank จากทงสามหนวยงานจะไดรวมกนจดเวทถกแถลงเรองของนโยบายตางประเทศและความมนคงของสหรฐอเมรกาในวาระตอไปอก เพราะบทบาทของมหาอำนาจใหญอยางสหรฐฯ เปนประเดนทจะตองตดตามศกษา และเฝามองอยางหลกเลยงไมได...และไมวาโลกอนาคตจะเปนโลกแบบขวเดยวเชนปจจบน หรอจะเปนแบบหลายขว บทบาทของสหรฐฯ กจะยงคงมผลกระทบตอความเปนไปของโลกอยางไมเปลยนแปลง และยอมมผลกระเทอนตอประเทศไทยอยางหลกเลยงไมไดดวย !

---------------------------------------------

www.geoz

gizag

.com

 ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬ ( °«.)THE THAILAND RESEARCH FUND (TRF)

ç √â“ß √√§åªí≠≠“ ‡æ◊ËÕæ—≤π“ª√–‡∑»é

 ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬ ( °«.) ‡ªìπÀπ૬ߓπ¢Õß√—∞ „π°”°—∫¢Õß ”π—°π“¬°√—∞¡πμ√’ ¡’¿“√°‘®„π°“√ π—∫ πÿπ°√–∫«π°“√ √â“ߧ«“¡√Ÿâ  √â“ßπ—°«‘®—¬ ·≈– √â“ß√–∫∫°“√«‘®—¬ ‡æ◊ËÕμÕ∫§”∂“¡·≈–‡ πÕ∑“߇≈◊Õ°„À⠗ߧ¡ ÷Ëߧ√Õ∫§≈ÿ¡∑—Èß„π√–∫∫‡»√…∞°‘®¿“§¥—È߇¥‘¡·≈– ¡—¬„À¡à ‡æ◊ËÕ¬°√–¥—∫¢’¥§«“¡ “¡“√∂¢Õߪ√–‡∑»„À⇪ìπ —ߧ¡∞“𧫓¡√Ÿâ §√Õ∫§≈ÿ¡∑ÿ°√–¥—∫·≈–∑ÿ°¿“§ à«π¢Õß —ߧ¡‰∑¬ ‚¥¬¡’·π«∑“ß°“√ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬¥—ßπ’È

1.  √â“ߧ«“¡√Ÿâ∑’Ë®–𔉪 Ÿà°“√æ—≤π“∑’Ë ¡¥ÿ≈ (Balanced Development) ‚¥¬°“√«‘®—¬‡æ◊ËÕ„À⇰‘¥ Knowledge-based Policymaking √–À«à“ß¿“§√—∞ ª√–™“™π ·≈–π—°«‘™“°“√„Àâ¡’°“√‡™◊ËÕ¡‚¬ß∫√‘∫∑∑’ˇªìπ®√‘ßμ—Èß·μà„π√–¥—∫™ÿ¡™π∑âÕß∂‘Ëπ‰ª®π∂÷ßπ‚¬∫“¬√—∞∫“≈·≈–°“√μà“ߪ√–‡∑»

2.  √â“ߧ«“¡¡—Ëπ§ß∑“ߧ«“¡√Ÿâ‡°’ˬ«°—∫ª√–‡∑»‰∑¬ (Security in Knowledge)‚¥¬‡πâπß“π«‘®—¬æ◊Èπ∞“π ‡æ◊ËÕ‡ªìπÀ≈—°„π°“√√Ÿâ®—°μ—«‡Õß·≈–°“√¥”√ßÕ¬Ÿà¢Õߪ√–‡∑»‰∑¬ ·≈–‡πâπß“π«‘®—¬‡∑§‚π‚≈¬’∑’˪√—∫„Àâ‡À¡“– ¡°—∫ª√–‡∑»‰∑¬‡æ◊ËÕ°“√æ—≤π“∑’ˬ—Ë߬◊π

3. ¢¬“¬∞“π¢Õß —ߧ¡§«“¡√Ÿâ¿“¬„πª√–‡∑» (Knowledge Base-Widening)‚¥¬ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬¢Õß™ÿ¡™π∑âÕß∂‘Ëπ ºŸâª√–°Õ∫°“√ π—°»÷°…“ §√Ÿ·≈–π—°‡√’¬π ·≈–§π∑—Ë«‰ª

†°“√æ—≤π“Õ¬à“߉¡àÀ¬ÿ¥π‘ËߢÕß  °«. ∑”„Àâ  °«. ‰¥â√—∫§«“¡‡™◊ËÕ∂◊Õ®“°Àπà«¬ß“π¿“§√—∞μà“ßÊ „À⇪ìπ¿“§’√à«¡ π—∫ πÿπ∑ÿπ«‘®—¬‡æ◊ËÕ √â“ßÕߧ姫“¡√ŸâÕ—π‡ªìπ√“°∞“π„π°“√°”Àπ¥π‚¬∫“¬μàÕ‰ª

 ”π—°ß“π°Õß∑ÿπ π—∫ πÿπ°“√«‘®—¬ ( °«.)979/17-21 ™—Èπ 14 Õ“§“√ ‡Õ  ‡ÕÁ¡ ∑“«‡«Õ√å ∂ππæÀ≈‚¬∏‘π ·¢«ß “¡‡ π„π‡¢μæ≠“‰∑ °√ÿ߇∑æœ 10400‚∑√. 0-2278-8200 ‚∑√ “√ 0-2298-0476www.trf.or.th / e-mail : webmaster@trf.or.th

40

°“°ËÕ°“È“¬‡Ë¡ �� edit ��/�/0�, �0:����

www.geoz

gizag

.com

www.geoz

gizag

.com