Fiber Optik Kablolar

7/30/2019 Fiber Optik Kablolar

1/43

1. OPTK LETME GR

1.1. FBER OPTK KABLO NEDR?

Son on ylda,elektronik iletiim endstrisinde ok saydanemli ve dikkate deer deiim meydana geldi. Ses,veri vegrnt iletiimindeki olaanst art,daha ekonomik ve dahageni kapasiteli iletiim sistemlerine olan talebin de ayn ekildeartmasna neden oldu. Bu da elektronik iletiim endstrisinde teknikbir devrime yol at.Yeryz mikrodalga sistemleri oktanmaksimum kapasitelerine ulam bulunmaktadr;uydu sistemleri deher geen gn artan talebe ancak geici bir rahatlama

getirebilmektedir. Geni kapasitelere cevap verebilecek ve yksekkalitede hizmet salayabilecek ekonomik iletiim sistemleriningerekli olduu aka ortadadr.

Bilgi taycs olarak n kullanld iletiim sistemleri,sonzamanlarda olduka ilgi grmektedir. Bu blmde daha ileridegreceimiz gibi,k dalgalarn yeryz atmosferinde yaymak zorve elverisizdir. Dolaysyla,gnmzn nde gelen eitli vegelitirme laboratuarlarnda,bir k dalgasn "iermek" ve budalgay bir kaynaktan bir var yerine gndermek zere cam ya daplastik fiber kablolarn kullanld sistemlerle ilgili aratrmalaryaplmaktadr. Gdml bir fiber optik araclyla bilgi tayaniletiim sistemlerine fiber optik sistemler denmektedir.

1.2. FBER OPTK KABLONUN AVANTAJLARI:

geni band aral elektromagnetik baklk

karma olmamas evre koullarna kar diren tesis kolayl gvenilirlik maliyet

1


2/43

ORTAM BT ORANI(Mbps)SES

KANALITEKRARLAYICI BOLUU

(km)

KOAKSYEL

1,53,16,34590

244896

6721344

1 - 2

FBER OPTK

4590

180405 4355651700

672134426886048806424192

6-15 OK MODLU30 40 TEK MODLU

Tablo.1 - Fiber optik ve koaksiyel kablolar arasndaki band aralfark

1.2.1. Geni Band Aral

Yaplar gerei optik frekanslar daha geni bant geniliklerisaladklar iin, fiber sistemler daha byk bir kapasiteye sahiptir.Metalik kablolarda, iletkenler arasnda kapasitans ve iletkenlerboyunca indktans meydana gelir. Bu zellikler metalik kablolarn,bant geniliklerini snrlayan alak geiren filtreler gibi hareketetmelerine neden olur.

1.2.2. Elektromagnetik Baklk

Fiber sistemler, manyetik indksiyonun neden olduu kablolararas karmadan etkilenmezler. Cam ya da plastik fiberler elektriiiletmeyen malzemelerdir; bu nedenle fiber optik kablolarda, akmaknn meydana getirdii manyetik alan yoktur. Metalik kablolarda,karmann balca nedeni birbirine yakn yerletirilmi iletkenlerarasndaki manyetik indksiyondur.

1.2.3. Karma (Diyafoni) Olmamas

Fiber kablolar, yldrmn, elektrik motorlarnn, floresan nve dier elektriksel grlt kaynaklarnn neden olduu statikkarmadan etkilenmezler; bunun bir nedeni de, fiber optiklerin

2


3/43


4/43

1.2.7. Maliyet

Fiber optik bir sistemin uzun vadeli maliyetinin, metalik birsistemin uzun vadeli maliyetinden daha az olaca dnlmektedir.

1.3. FBER OPTK KABLONUN DEZAVANTAJLARI

Mevcut ebekeye ayarlanmasnda zorluklar kmaktadr.(bakr devre ve fiberin uyumamas) Digital ve analog sistemlerin uyumamas Fiber fiyatlarnn yeteri kadar ucuz olmamas. Ancak ksazamanda ucuzlamas muhtemeldir. tlk fiber kablodan buyana(sistem + kablo) so ucuzlam durumdadr. Uzun mesafeirtibatlarnda ise fiber optik sistemler konvansiyonel fiber ve bakrkablolarn ekonomik karlatrlmasnda bant genilii veya kanalmaliyeti de dikkate alnmaldr. Local ebekelerde fiber optik kabloya olan ihtiya fazlaolmadndan local ebekede kullanlacak tehizat gelitirmealmalar yava yava yrtlmektedir. Mevcut tehizatlar ise okpahaldr. Fiber optik kablolarn pratikte 5 km den ksa mesafelereekilmesi ekonomik deildir.

4


5/43

1.4. OPTK FBERLERN KULLANIM ALANLARI

Optik iletiim sistemleri; byk olanaklar salamas nedeniyleksa srede ok geni kullanm alanlar bulmutur. Bu sisteminkullanld eitli alanlar aada sralanmtr.

Zayflamann az, bant geniliinin byk, kanal bana denmaliyetin dk olmas nedeni ile , uzun mesafeli bykkapasiteli haberleme sistemlerinde ve orta mesafeli kkkapasiteli sistemlerde,

Hem rneksel hem saysal iletime olanak salamas ve genibantl servis verebildiinden zellikle santraller aras(jonksiyonlu) balantda,

Dk kayp, yksek hz nedeni ile bina ilerindeki iletimsistemlerinde (plastik fiberlerle),

Kapal devre televizyon sistemlerinde, Veri (data) iletiminde, Elektronik aygtlarn birbirleriyle balantsnda, Havaclk alannda (radar), yksek hz gerektiren aygtlar aras

ve uak i donanmlarnda, Demiryolu elektrifikasyon ve sinyalizasyon uygulamalarnda, Yksek gerilim iletkenlerinin iine fiber damarlar yerletirilerek

iletkenlerin, enerji tarken ayn anda haberlemeyi desalamasnda,

Trafik kontrol sistemlerinde, Reklam panolarnda, Tp alannda kullanlan aygtlarda, Nkleer enerji santrallerin ve radyo aktif nlarn iletiimi

bozduu yerlerde kullanlrlar.

1.5. FBER TRLER

- Plastik ekirdekli, plastik koruyucu zarfl- Cam ekirdekli, plastik koruyucu zarfl(ounlukla PCS fiberdenir:plastik koruyucu zarfl silika.)- Cam ekirdekli, cam koruyucu zarfl(ounlukla SCS denir:silikakoruyucu zarfl silika.)

5


6/43

ekil.1

Plastik fiberlerin cam fiberlere oranla eitli avantajlar vardr.Birincisi, plastik fiber daha esnektir ve bu nedenle camdan daha

dayankldr. Monte edilmeleri kolaydr, basca daha dayankl vedaha ucuzdurlar; stelik cama oranla %60 daha hafiftirler. Plastikfiberin dezavantaj, yksek zayflama zelikleridir; cam kadarverili yayamazlar. Dolaysyla, plastik fiberlerin kullanm nispetenksa mesafelerle (rnein,tek bir bina ya da bir bina kompleksidahili) snrldr.

Cam ekirdekli fiberler dk zayflama zellikleri sergilerler.Ancak, PCS fiberler SCS fiberlerden biraz daha iyiyidir. Ayrca, PCSfiberler yaylmdan daha az etkilenirler; dolaysyla, askeriuygulamalar asndan daha caziptirler. SCS fiberler en iyi yaylmzelliklerine sahiptir ve sonlandrlmalar. PCS fiberlere oranla dahakolaydr. Ne yazk ki, SCS kablolar en dayanksz kablolardr veyaylma maruz kaldklarndan en fazla zayflama bu kablolardameydana gelir.

6


7/43

ekil.2

Fiber optik kablolarla normal kablolar kyasladmzda iin teknikyn ve salad avantajlar dnda maliyet asndan fiberlerin okdaha pahal olduunu grrz ancak ksa mesafeler iin (1-5 km) yada bilgi tama kapasitesi bakmndan fiberlerde kullanlanmalzemeyle oynamak suretiyle hem fiyat uygunluu hem deihtiyaca cevap vermek mmkn olmutur.

Fiberleri snflandrlrken ilk nce 2'ye ayrlrlar; kapasitesine gre

ve yapsna gre; yapsna gre 3'e ayrlrlar:

1.5.1. Cam Fiberler

Nvesi ve klf camdan imal edilir. Veri iletimi asndan en iyiperformans gsterir. Yapmnda kullanlan cam ultra saf silikondioksit veya kuartz kristalidir. malat aamasnda indisi azaltmakiin, flor veya bor, indisi artrmak iin, germanyum veya fosfor ile

katklanr.

1.5.2. Plastik Kapl Silisyum Fiber

Cam nveye plastik klfa sahiptirler. Fiyat olarak cam fiberleregre daha ucuz ama performans asndan daha verimsizdir.

7


8/43

1.5.3. Plastik Fiberler

En ucuz fiber tipidir. Nvesi de klf da plastiktir. Performansen zayf fiyat en uygun fiberdir genelde kaplamalar yoktur. Ksamesafe iletiimi iin uygundur.

ekil.3 - Fiber Trleri

Fiber optik kablolarn nve tipine gre snflandrlmasndan vefiber karakteristiklerinden bahsedecek olursak nce yaplacaksnflandrma krlma indis profiline gre yaplaca iin krlma indisprofiline deinmek gerekir. Krlma indis profili nve klf indisleriarasndaki ilikiyi tanmlar. ki tip krlma indisi vardr. Kademeli

indis ve dereceli indis. Bunu yle aklayabiliriz; Bir kademeli indisfiberin u kesitine baktmzda dz bir kesit grrz. Bunun yorumufiber nvesinin her noktasnda ayn indis deerinin olduudur. Yanienjekte edilen k nvenin her yerinde ayn direnle karlar.Dolaysyla bildiimiz sradan yansma kurallarna gre nveierisinde yansyarak ilerler. Buna gre nve tipine gre ikiyeayrabilir fiber optik kablolar:

1.5.4. Dereceli ndis Fiber

Ayn kesit dereceli indis fiberden alnacak olursa nvenin dadoru tpk bir d bkey mercek gibi yay izdii grlr. Bununanlam ise nvenin ok sayda farkl younluklarda cam tabakadanolutuudur. Bu durumda k nve ierisinde kabaca bir sinsdalgas izerek ilerler.

8


9/43

ekil - 4

1.5.5. Kademeli ndis Fiber

ok modlu kademeli indis fiber en basit fiber tiplerinden biridir100 970m arasnda bir nve apna sahiptir. Nve apnn dahafazla olmas daha fazla mod tanmas asndan faydaldr. Ancakmodal yaylma en ok bu tip fiberde olur. Yaylma km bana 15-30nano saniye olur. Rakam saniyenin milyarda 15- 30 u gibigrnebilir ama btn kodlama sistemlerinde hataya sebep olacakdzeydedir. Kabul edilebilir yaylma miktar km de 1 ns dir. Iknve iinde dereceli indis fiber gibi sins dalgalar izmek yerinetam yansma kurallarna bal zig zaglar izerek ilerler.

ekil.5

9


10/43

2. FBER OPTK KABLONUN ALIMASI

Fiberin alma prensibi temel optik kurallarna dayanr. Bir

n demeti az youn bir ortamdan daha youn bir ortama geerkengeli asna bal olarak yansmas ( tam yansma) yada krlarakortam dna kmas (bu istenmeyen durumdur) mantna dayanr.

ncelikle fiber optik kablonun yapsna bir gz atalm. Kablo 3ksmdan oluur.

ekil-6

Nve: In ierisinde ilerledii ve kablonun merkezindekiksmdr. ok saf camdan yaplmtr ve esnektir. Yani belirli snrlardahilinde eilebilir cinsine gre ap tek modlu veya ok modluoluuna gre 8 mikrometre ile 100 mikrometre arasnda deiir(not: insan sa 100 mikro metre civarndadr).

Klf: Tipik olarak 125 mikrometre apnda nveyi saran vefibere enjekte edilen nn nveden kmasn engelleyen ksmdrayn nve gibi camdan yaplmtr ancak indis fark olarak yaklak%1 orannda daha azdr bu indis farkndan dolay k n nveyeenjekte edildikten sonra klfa gemez (ar bir katlanma ya daezilme yoksa) n klf nve snrndan tekrar nveye dner ve byleyansmalar dizisi halinde nve ierisinde ilerler.

10


11/43

Kaplama: Optik bir zellii olmayan kaplama polimer veyaplastik olabilir bir veya birden fazla katman olabilir. Optik bir zelliiyoktur sadece fiberi darbe ve oklardan korur.

2.1. In Demetinin Fibere Enjekte Edilmesi

Gnderilecek n yada sinyal fiberin nvesine enjekte edilir.Ancak fiber ierisinde klfa gememesi iin belirli bir a dahilindenveye girmeli ki nve klf snrndan tam yansma yapabilsin buaya kritik a denir. Hesaplanmas aadaki gibidir.

ekil.8 Krlma

ekildeki kabul konisi olarak grlen blm kritik annoluturduu ve tamamen fiber kablonun parametrelerine gredeiebilen bir konidir. Bu alardan kk gelen her n demetifibere girer. Formldeki n1 nve n2 klf indisleridir.

11


12/43

2.2.IIIN DALGA BOYLARI VE SPEKTRAL GENLK

ekil.9 Elektromagnetik spektrum

Her nn bir dalga boyu vardr. Bu dalga boyu n grnr-grnmez yada elektromagnetik spektrumda nerede ve ne zellikteolduunu belirler. rnein infrared (kzl tesi) nlar insan gznnalglayabilecei snrn altndadr.

12


13/43

Bir n demetinin nve ierisinde ilerleme hz dalga boyunabaldr. rnein mor olan yani mor renkli n dalga boyu 455 nm,krmz n dalga boyu 620 nm. Bunun anlam bu iki n fiberiinde ayn hzla ilerlemez. Krmz n aralarndaki dalga boyu farkkadar daha hzl ilerler (her sayklda). In bu zellii fiber optikiletimde bir dezavantaj olarak geri dner(modal yaylma olarak).

2.3. MOD

Mod genel olarak bir fibere enjekte edilen her n eklindetanmlanabilir ve ksmen fiberin bilgi tama kapasitesini ifade eder.Her fiberin tayabilecei mod says nvenin apna ve yapsnabaldr. Fiberin iletebilecei mod says iin ilk nce normalizeolmu nmerik aklk frekans (V) bulunur. Daha sonra iletilebilecekmod says (N) bulunur.

ekil.10

2.4. MODAL YAYILMA

Ayn anda fibere enjekte edilen nlar fiber sonuna farkl

zamanlarda ularlar buna modal yaylma denir ve sadece okmodlu fiberlerde meydana gelir. Modal yaylmay azaltmann 3 yoluvardr:

Kullanlacak fiberi daha az moda izin verecek ekilde semek,dolaysyla daha dar bant geniliine katlanmak Dereceli indis fiber kullanmak: dereceli indis fiberkullanldnda btn nlar dalga boyu ne olursa olsun nveninyapsndan dolay ayn yolu izleyeceklerdir. Bu en etkiliyntemdir. Bant genilii asndan da kstlama getirmez. Tek modlu fiber kullanmak bu tip fiberde yalnz tek modbulunduundan bir gecikme sz konusu olmaz.

13


14/43

2.5. MALZEME YAYILMASI

Farkl dalga boylar (renkler) fiber nvesi ierisinde farklhzlarda hareket eder. Ancak farkl ortamlarda da ortama gre defarkl hzlarda hareket eder. Ik hznn malzeme (nve) ierisindekihz hem nve malzemesine hem de n dalga boyuna baldr.Malzeme zelliinden kaynaklanan yaylmaya bu nedenle malzemeyaylmas denir. Bir kaynak normalde tek bir dalga boyunda kyaymaz. Bir ok dalga boyundan k yayabilir. Bu dalga boylararal spektral genilik olarak tanmlanabilir. Spektral genilik ledleriin 35nm lazer iin 2-3 nm dir. rnekten de anlalaca gibikullanlan kaynak lazer ise malzeme yaylmas ok daha az olur.rnein lazer kaynamzn 850nm de almasn istiyoruz. Kaynak848 nm ile 851 nm arasnda bir spektral erevede alsr. 848nmdeki sinyaller (krmzms) 851 nm deki sinyallerden daha hzlhareket edecektir. Ancak lede gre ok daha az bir yaylma ortayakar.

2.6. ZAYIFLAMA, SAILMA VE ABSORBLAMAZayflama k fiber ierisinde yol alrken meydana gelen g

kaybdr dB/km olarak llr. Plastik fiberler iin 300dB/km tekmodlu cam fiberler iin 0,21dB/km civarndadr. Ancak nn dalgaboyu ile de ilgilidir aadaki grafik bu durumu gsterir.

14


15/43

ekil-10

ekil-11

Zayflamann en fazla olduu blgeler 730-950 nm ve 1250-1380nm blgeleridir. Bu blgelerde almamak daha avantajl olur.Zayflama iki sebepten dolay olur; salma ve absorblama.

2.6.1. Salma

Gelen nn yabanc bir maddeye apmasyla oluan dalmave k kaybdr Salma uzun dalga boyundaki nlarda ok dahakk bir etkiye sahiptir. Matematiksel olarak salma dalga

15


16/43

boyunun 4.kuvvetinin tersi ile orantl olduundan ksa dalgaboyundan uzun dalga boylarna geildike hzla azalr, ama asla sfrolmaz.

Salma;820nm de :2,5db1300nm de :0,24db1550nm de :0,012db gibi deerlerde seyreder.

2.6.2. Absorblama

Salmayla ayn nedenden oluur. Temel farkllk salma,n dalmas eklinde bir bozuklukken, bu olayda nsnmlenmesi sz konusudur. Fiber iindeki yabanc maddeler (rn:kobalt,bakr krom) absorblamaya neden olur. Kayplarn dkolmas iin bu maddelerin fiberde milyarda bir dzeyinde olmaldr.

2.7. MKROBENT KAYIPLARI

Mikrobent kayplar kablonun eitli sebeplerden bklmesindendolay oluur. Eer ciddi boyutlarda bir bklme varsa nntamamen yok olmas sz konusu olabilir. Bu nedenle fiber kablolargenelde ok katmanl korumal imal edilir.

3. FBER OPTK LETM SSTEM

16


17/43

ekil-12

ekil 12de optik bir iletiim hattnn basitletirilmi blokdiyagram gsterilmektedir. Hattn asal esi, verici,alc veklavuzdur.

Verici unlardan oluur: analog ya da saysal bir arabirim, birgerilim- akm dntrcs, bir k kayna ve bir kaynaktan-fibere k balayc.

Fiber klavuz, ya ar saf cam ya da plastik bir kablodur.Alc ise unlar ierir: bir fiberden k dedektrne balam aygt,

bir fotodedektr, bir akm- gerilim dntrcs, bir ykselte veanalog ya da saysal bir arabirim.

Fiber optik bir vericide, k kayna saysal ya da analog birsinyal tarafndan modle edilebilir. Analog modlasyonda, giriarabirimi empedanslar eler ve giri sinyal genliini snrlar. Saysalmodlasyonda, balangtaki kaynak zaten saysal biimde olabilir;eer kaynak bilgi saysal deil de analog biimde ise, saysal darbeakna dntrlmesi gerekir. Kaynak bilgi analog olduunda,arabirimde ek olarak bir analog/saysal dntrc bulunmaldr.

17


18/43

Gerilim- akm dntrcs, giri devreleriyle k kaynaarasnda elektriksel bir arabirim vazifesi grr. Ik kayna, ya kyayan bir diyod (LED) ya da enjeksiyon lazer diyodudur (ILD). BirLED ya da bir ILD tarafndan yaylan k miktar, srme akmnnmiktarna eittir. Gerilim- akm dntrcs, bir giri sinyalgerilimini, k kaynan srmede kullanlan bir akma dntrr.Kaynaktan fibere balayc, mekanik bir arabirimdir. levi,kaynaktan yaylan fiber optik kabloya balamaktr.

Fiber optik, cam ya da plastik fiber ekirdekten, bir koruyucuzarftan ve bir koruyucu klftan olumaktadr. Fiberden kdedektrne balam aygt da mekanik bir balaycdr. Bu aygtnilevi, fiber kablodan mmkn olduunca ok k dedektrnebalamaktr.

Ik dedektr ounlukla ya bir PIN (pozitif - saf - negatif )diyod ya da bir APD'dir ( fotodiyodu). Gerek APD gerekse PINdiyod, k enerjisini akma dntrr. Dolaysyla, bir akm- gerilimdntrcs gereklidir.

Akm-gerilim dntrcs, dedektr akmndakideiiklikleri k sinyal gerilimindeki deiikliklere dntrr.

Alc kndaki analog ya da saysal arabirim de elektriksel birarabirimdir. Eer analog modlasyon kullanlyorsa, arabirim

empedanslar ve sinyal dzeylerini k devreleriyle eler. Eersaysal modlasyon kullanlyorsa, arabirimde bir de saysal- analogdntrc bulunmaldr.

3.1 IIK KAYNAKLARI

Temel olarak, fiber optik iletiim sistemlerinde k retmedeyaygn olarak kullanlan iki aygt vardr : k yayan diyodlar(LED'ler) ve enjeksiyon lazerli diyodlar (ILD'ler). Her iki aygtn daavantajlar ve dezavantajlar vardr ve birine oranla teki aygtnseilmesi, sistem gerekliliklerini bal olarak yaplr.

3.1.1. Ik Yayan Diyodlar

18


19/43

Temel olarak, k yayan diyod (LED) yalnzca bir P-N eklemdiyodudur. ounlukla, alminyum galyum arsenit (AlGaAs) veyagalyum arsenit fosfit (GaAsP) gibi yar iletken bir malzemedenyaplr. Ledler n doal emisyonla yayarlar; k, elektronlar iledeliklerin yeniden birleiminin bir sonucu olarak yaylr. Diyod ilerin gerilimli olduunda, P-N eklemi zerinde aznlk tayclarmeydana gelir. Aznlk tayclar eklemde, ounluk tayclar ileyeniden birleip, enerjiyi k eklinde verirler. Bu sre, temelolarak klasik bir diyottaki sre ile ayndr; aradaki fark udur:LED'lerde belli yar iletken malzemeler ve katklama maddeleri,sre ma yapacak (foton retecek) ekilde seilir. Foton,elektromanyetik dalga enerjisinin bir nicesidir. Fotonlar k hzndailerleyen paralardr, ancak duraan halde iken ktleleri yoktur.Klasik yar iletken diyotlarda (szgelimi, germanyum ve silisyum),sre temel olarak ma yapmaz ve foton retimi olmaz. Bir LEDimal etmek iin kullanlan malzemenin enerji aral, LED'den yaylann grnr k olup olmadn ve n rengini belirler.

En basit LED yaplar, sade eklemli, epitaksiyel olarakbytlm veya tek dalm aygtlardr. Epitaksiyel olarakbytlm LED'ler, genellikle silisyum katkl galyum arsenitleyaplrlar. Bu tr LED'den yaylan tipik bir dalga boyu 940 nm'dir;100 mA'lik ileri ynde akmda tipik k gc ise 3 mW'tr.Dzlemsel dalm (sade eklemli) LED'ler 900 nm'lik bir dalgaboyunda yaklak 500 mW k yaparlar. Sade eklemli LED'lerinnde gelen dezavantaj, k emisyonlarnn ynl olmaydr; bu dabu tr diyotlar fiber optik sistemler asndan kt bir seenekhaline getirir.

Dzlemsel kark eklemli LED, epitaksiyel olarak bytlmLED'e olduka benzer; aradaki fark, dzlemsel kark eklemliLED'de geometrik tasarmn, ileri ynde akm aktif katmann okkk bir alanna younlatracak ekilde yaplm olmasdr. Buyzden, dzlemsel kark eklemli LED'lere oranla eitli avantajlarvardr.

Bu avantajlar unlardr: Akm younluundaki art, daha parlak bir k spotu

oluturur. Emisyon yapan alann daha kk, yaylan bir fibere

balamay kolaylatrr Etkili kk alann kapasitans daha dktr; bu da

dzlemsel kark eklemli LED'lerin daha yksek hzlardakullanlmasn salar

19


20/43

4. FBER OPTK KABLOLARDA KAYIPLAR

Fiber optik kablolarda iletim kayplar, fiberin en nemli

zelliklerinden biridir. Fiberdeki kayplar, k gcnde bir azalmayaneden olur ve bylece sistem bant geniliini, bilgi iletim hzn,verimlilii ve sistemin genel kapasitesini azaltr. Balca fiberkayplar unlardr:

Sourma kayplar Malzeme ya da Rayleigh sanm kayplar Renk ya da dalga boyu ayrlmas Yaylm kayplar Modal yaylma

Balam kayplar

4.1. SOURMA KAYIPLARI

Fiber optikteki sourma (yutma) kayb, bakr kablolardaki gkaybna benzer; fiberin saf olmamas nedeniyle fiberde bulunanmaddeler, sourur ve sya dntrr. Fiber optikleri imaletmede kullanlan ar saf cam, yaklak %99.9999 saftr. Gene de,

1 dB/km arasndaki sourma kayplar tipik deerlerdir.Fiber optikteki sourma kayplarna yol aan faktr vardr:

mortesi sourma, kzlalt sourma ve iyon rezonans sourmas.

4.1.1. Mortesi sourma

Mortesi sourmaya, fiberin imal edildii silikamalzemesindeki valans elektronlar neden olur. Ik, valanselektronlarn iyonize ederek iletkenlik yaratr. yonizasyon, toplamk alanndaki bir kayba edeerdir ve bu nedenle fiberin iletimkayplarndan birini oluturur.

4.1.2. Kzlalt sourma

20


21/43

Kzlalt sourmaya, cam ekirdek molekllerinin atomlartarafndan sourulan k fotonlar neden olur. Sourulan fotonlar,snmaya zg rastgele mekanik titreimlere dntrlr.

4.1.3. yon rezonans sourmas

yon rezonans sourmasna, malzemedeki OH-iyonlar nedenolur. OH-iyonlarnn kayna, imalat srecinde camn iinde skpkalan su moleklleridir. yon sourmasna demir, bakr ve krommoleklleride neden olabilir.

4.2.MALZEME YA DA RAYLEIGH SAINIM KAYIPLARI

malat srecinde, cam ekilerek ok kk apl uzun fiberlerhaline getirilir. Bu sre esnasnda, cam plastik haldedir(sv ya dakat halde deil). Bu sre esnasnda cama uygulanan germekuvveti, souyan camda mikroskopla grlmeyecek kadar kkdzensizliklerin olumasna neden olur;bu dzensizlikler fiberdekalc olarak oluur. Ik nlar, fiberde yaynm yaparken budzensizliklerden birine arparsa krnm meydana gelir.Krnm,n birok ynde dalmasna ya da salmasna yol aar.Krnm yapan n bir ksm fiberde yoluna devam eder, bir ksmda koruyucu zarf zerinden dar kaar. Kaan k nlar, kgcnde bir kayba karlk gelirler. Buna Rayleigh sanm kaybdenir.

4.3. RENK YA DA DALGA BOYU AYRILMASI

Daha nce de belirtildii gibi, bir ortamn krlma indisi dalgaboyuna baldr. Ik yayan diyodlar(LED'ler) eitli dalga boylarnieren k yayarlar. Bileik k sinyalindeki her dalga boyu farkl birhzda ilerler. Dolaysyla, bir LED'den ayn zamanda yaylan ve fiberoptikte yaynm yapan k nlar, fiberin en u noktasna ayn andaulamazlar. Bunun sonucu olarak, alma sinyalinde bozulmameydana gelir; buna kromatik bozulma denir.

21


22/43

4.4. YAYILIM KAYIPLARI

Yaynm kayplarna, fiberdeki kk bkmler ve burulmalarneden olur. Temel olarak, iki tr bkm vardr:mikro bkm vesabit yarapl bkm. Mikro bkm, ekirdek malzemesi ilekoruyucu zarf malzemesinin sl bzlme oranlar arasndaki farktankaynaklanr. Mikro bkm, fiberde Rayleigh sanmnn meydanagelebilecei bir sreksizlik oluturur. Sabit yar apl bkmler,fiberin yapm ya da monte edilmesi srasndaki bklmeler sonucumeydana gelir.

4.5. MODAL YAYILMA

Modal yaylmann ya da darbe yaylmasnn nedeni, bir fiberdefarkl yollar izleyen k nlarnn yaynm srelerindeki farktr.Modal yaylmann yalnzca ok modlu fiberlerde meydanagelebilecei aktr. Dereceli indeksli fiberler kullanlmak suretiylemodal yaylma nemli lde azaltlabilir; tek modlu kademeindeksli fiberler kullanldnda ise hemen hemen btnyle bertaraf edilebilir.

Modal yaylma, bir fiberde yaynm yapmakta olan bir kenerjisi darbesinin yaylarak dalmasna neden olabilir. Eer darbeyaylmas yeterince ciddiyse, bir darbe bir sonraki darbenin tepesinedebilir(bu, semboller aras giriime bir rnek oluturmaktadr).ok modlu kademe indeksli bir fiberede, dorudan fiber eksenizerinden yaynm yapan bir k n,fiberi bir ucundan dier ucunaen ksa srede kat eder. Kritik ayla ekirdek/koruyucu zarf snrnaarpan bir k n, en ok sayda dahili yansmaya maruz kalacak.Dolaysyla fiberi bir ucundan dier ucuna en uzun srede katedecektir.

4.6. BALAIM KAYIPLARI

Fiber kablolarda, u optik eklem trnden herhangi birindebalam kayplar meydana gelebilir:k kayna-fiber balantlar,fiber-fiber balantlar ve fiber fotodedektr balantlar. Eklemkayplarna ounlukla u ayar sorunlarndan biri neden olur:yanalayarszlk, asal ayarszlk, aralk ayarszlk ve kusursuz olmayanyzey.

22


23/43

4.6.1. Yanal Ayarszlk

Yanal ayarszlk, bitiik iki fiber kablo arasndaki yanal kaymaya da eksen kaymasdr. Kayp miktar, bir desibelin be ila onda biriile birka desibel aras olabilir. Eer fiber eksenleri, kk fiberinapnn yzde bei dahilinde ayarlanmsa, bu kayp ihmal edilebilir.

4.6.2. Asal Ayarszlk

Asal ayarszla bazen asal yer deitirmede denir. Asalayarszlk ikiden az ise, kayp 0.5 desibelden az olur.

4.6.3. Aralk Ayarszl

Aralk ayarszlna bazen u ayrlmas da denmektedir. Fiberoptiklerde ekler yapldnda, fiberlerin birbiri ile temas etmesigerekir. Fiberler birbirinden ne kadar ayr olursa, k kayb o kadarfazla olur. ki fiber birbirine balant parasyla birletirilmise, ulartemas etmemelidir. Bunun nedeni, iki ucun balant parasndabirbiri ile srtnmesinin fiberlerden birine ya da her ikisine birdenhasara yol aabilecek olmasdr.

4.6.4. Kusursuz Olmayan Yzey

ki bitiik kablonun ularnn btn przleri giderilmeli ve ikiu birbirine tam olarak uymaldr. Fiber ularn dikey izgidenaklklar 3'den az ise, kayplarn 0.5 desibelden az olur.

5. FBER OPTK DZENLEMELER

5.1. OK MODLU KADEME NDEKSL FBER

ok modlu kademe indeksli dzenleme, tek modludzenlemeye benzer; aradaki fark, merkezi ekirdein ok daha

23


24/43

geni olmasdr. Bu fiber tr, daha geni bir k-fiber aklnasahiptir, dolaysyla kabloya daha ok k girmesine imkan verir.ekirdek / koruyucu zarf arasndaki snra kritik adan daha bykbir ayla arpan k nlar , ekirdekteki zikzak eklinde yaynmyapar ve srekli olarak snrdan yansrlar. ekirdek / koruyucu zarf snrna kritik adan daha kk bir ayla arpan k nlar,koruyucu zarfa girer ve yok olurlar. Fiberde yaynm yaparken, birk nnn izleyebilecei ok sayda yol olduu grlebilir. Bununsonucu olarak, btn k nlar ayn yolu izlemez, dolaysylafiberin bir ucundan dier ucuna olan mesafeyi ayn zaman sresisresi iinde kat etmezler.

ekil.13

5.2. OK MODLU DERECEL NDEKSL FBER

Dereceli indisli ok modlu fiberin yapsndaki ekirdein indisiyar apa bal olarak deiir. Yani dardan bakldnda (okhassas ve gl mikroskoplarla) iten da doru emerkezlihalkalar halindedir. Bu halkalarn her birinin krlma indeksi farkldrve iten da doru gidildike krlma indisi der. Yani tammerkezde en byk indeks, en dta ise en kk indeks bulunur.Bu katmanlarn says imalat firmaya gre deiir. Genellikle bukatmanlarn says 50-400 arasndadr. Merkezde direkt olarak gidenk az yol alr ancak burada indeks byktr. Daha d katmanlardagiden klarn aldklar yol daha fazladr ancak bu katmanlardaindeks kk olduundan n hz indeks profili ile ters orantlolarak deiir. Dolaysyla tm klar belli dm noktalarndabirleirler ancak alc uta darbeler arasnda bir gecikme olur. Bunaramen gecikme basamak indeksli ve ok modlu fiberlerinkine gredaha azdr.

24


25/43

ekil.14

5.3. TEK MODLU KADEME NDEKSL FBER

Tek modlu kademe indeksli fiber, yeterince kk bir merkeziekirdee sahiptir; yle ki, temel olarak n kabloda yaynmyaparken izleyebilecei tek bir yol vardr. En basit tek modlukademe indeksli fiber biiminde, dtaki koruyucu zarf havadr. Camekirdein krlma indisi yaklak 1.5'tir,hava koruyucu zarfnnkrlma indisi ise 1'dir. Krlma indislerindeki byk fark, cam/havasnrnda kk bir kritik a (yaklak 42 derece) oluturur.Dolaysyla fiber, geni bir aklktan gelen kabul eder. Bu da, kaynaktan kabloya balamay nispeten kolay hale getirir. Ancak

bu tr fiber, tipik olarak ok zayftr ve pratikte bu fiberin kullanmsnrldr.

Tek modlu kademe indeksli fiberin daha kullanl tr,koruyucu zarf olarak hava yerine baka bir malzemenin kullanldtrdr .Koruyucu zarfn krlma indisi merkezi ekirdein krlmaindisinden biraz daha azdr ve koruyucu zarf boyunca sabittir. Butr kablo, fiziksel olarak hava koruyucu zarfl kablodan dahagldr, ancak kritik as da ok daha yksektir(yaklak 77derece). Kritik ann bu kadar yksek olmas, kabul asnn kk,kaynak-fiber aklnn ise dar olmasna yol aarak kkaynandan fibere balamay gletirir.

Her iki tr tek modlu kademe indeksli fiberde de, k fiberedeyansma yoluyla yaynm yapar. Fibere giren k nlar, ekirdektedorudan yaynm yaparlar ya da belki bir kez yansrlar. Dolaysyla,btn k nlar kabloda yaklak ayn yolu izler ve kablonun birucundan dier ucuna olan mesafeyi yaklak ayn srede katederler. Bu, tek modlu kademe indeksli fiberlerin ok nemliavantajlarndan biridir.

25


26/43

ekil.15

6. FBERLERDE ARA BALANTI KABLOSU VEKONNEKTRLER

6.1. Ara Balant Kablosu (pig-tail)

Fiber damardaki optik sinyalin damardan sisteme veyasistemden damara gei yaplabilmesi iin kullanlan ve bir ucundabirletirici yani konnektr bulunan, sk tpl olarak retilmi iindeyalnz tek bir fiber damar bulunan zel kablolardr. 3-10 muzunluunda retilmektedir.

6.2. Konnektr

26


27/43

Sistemden alnan optik sinyalin en az kaypla fiber damaragemesini (vida veya geme yntemiyle tutturularak) salayanmalzemelerdir. Optik fiber ara balant kablolarnn bir ucundabulunur.

6.3. plak Fiber Adaptr

Optik fiber ara balant kablosu balants yaplmaddurumlarda (geici olarak) optik sinyalin geiini salamak iinkullanlr. Fiber adaptrnn vidal veya geme ksm sistem veya Ulinke balanrken dier ksm dzgn kesilmi plak fiber damargerip sktrarak ileri -geri hareketinin engelleyecek ekildeyaplmtr. Birletiriciden farkl bir kaynak yapma ve snrl esneklikgibi olumsuz ynleri olmayp istenildii an fiber damardan ayrlabilir.Deiik yapda olanlar mevcuttur.

27


28/43

6.4. U Link

Konnektrleri veya plak fiber adaptrlerini (fiziksel olarak)kar karya getirerek ksal sinyalin bir noktadan dier birnoktaya geiini salayan malzemedir.

Bu gei, bir damardan dier bir damara, damar ile sistem arasndaveya ayr iki sistyem arasnda oalbilir. Sabit ve esnek olarakkullanlabilen deiik yapda olanlar bulunmaktadr.

6.5. Zayflatclar (optik potlar)

Optik zayflatc; sistemin alma snrndan daha ok, gelen

optik gcn drmek iin kullanlr. Zayflatclar sinyali 0-25 dB'ye kadar zayflatabilir.

28


29/43

Zayflatma gelen k ile giden k arasndaki gei aralnazaltarak veya oaltarak geen n miktarn ayarlama ilkesinedayanr. stenilen zayflatma deeri (sistemin alma snrlar) eldeedilince zayflatc zerindeki ayar vidas ile sabitlenir. Yaps iftkonnektrl olup optik ara balant kablosu(pig-tail) gibidir.

7. DNYADA VE TRKYEDE FBER VE BAKIR

Dnyadaki bakr rezervlerinin gn getike eksilmesi ve bantgenilii ihtiyacnn her geen yl akl almaz hzla artmas,kullanclar hz bamsz fiber optik kablo kullanmaya yneltmesibekleniyor.

ok deil be yl ncesine kadar Trkiyede kurulan biroknetwork altyaps herhangi bir standarda sahip olmayan kablolarkullanlarak yaplrd. Tabi bu kablolamann herhangi bir testi deolamazd. Nerden nereye geldik, evrensel kablolamadanbahsettiimiz gnmzde, birok yeni yatrm ve yeni teknolojigelecekte bizleri bekliyor.

1995 yllarnn banda Kategori3 ve 4lerden vazgeildi.Gerek data kablosu olarak retilen ve birok kuruluun belirlemiolduu standartlara uygun kablolar kullanlarak network altyaplaryaplmaya baland. Genelde Avrupada geerli sertifikalar verenISO, bu retilen kabloya Kategori5 adn verdi ve standardn daClassD95 ile ifade etti. ISO/IEC 11801 standard ile retilen bukablolama altyapsnda, uygulamalardan bamsz hem ses hem dedatann kolaylkla geebilecei bant geniliine ulalabildi.Spesifikasyonlar belirli olan bu kabloda artk testler yappuygunluu da retici firmalar tarafndan onaylanabilecek bir

mekanizma otomatikman olumu oldu. Sistemlere onbe yllksistem-performans garantisi verilebildi. Sistem- performansgarantisi testlerini ve altyap hizmetlerini verebilen kurululara dayetkili kurucu sertifikalar verildi.

Bilgisayar sistemlerinin gelimesi ve bant genilii ihtiyacnnhzla artmas ile ClassD95 standartlar artk bu ihtiyalara cevapveremez duruma geldi. 99 yllarnn banda ISO yeni bir standartolan Kategori5E (Enhanced) ClassD99un duyurusunu yapt. Bustandart ile artk ClassD95te kullanlamayan Full-duplexuygulamalar iki kat hz ile kullanlmaya baland. Artk verilecek olan

29


30/43

onbe yl sistem-performans garantisi ClassD99 testleri yapldktansonra verilebiliyordu.

2000li yllarn banda ise aktif cihaz reticileri teknolojilerinihzla gelitirdiler. Uygulamalarda Gigabit altyapsna geildi,Internet-intranet, VoIP, Videokonferans uygulamalar ayn altyapzerinde koturulmas istei ortaya kt. Standartlar belirli olanClassD99 bu ihtiyalara cevap veremez duruma geldi. Dnyadabyk kablo reticileri yeni bir teknoloji gelitirerek bu ihtiyalarkarlama yolunda almalara balad. Category6 olarak adlandrlanbu kablo ile ClassE serisine geilmi oldu. Artk kurulacak olanomurga, gigabit altyapsyla hzland ve 1000BaseT uygulamalar bukablo zerinde koturulabiliyor duruma geldi. Byk sistemkullanclar yksek bant genilii isteyen uygulamalarda bu kabloyukullanmak zorunda olduklarndan Trkiyede ve dnyada kullanmpay hzla gelimektedir. Ancak Category6 kablonun standartlarhenz ISO tarafndan belirlenmi deil. 2001 yl sonlarna dorustandartlarnn belirlenmesi bekleniyor.

Evrensel kablolamada yksek bant genilii ihtiyac her geengn hzla artyor ve kullanclar hzla altyaplarn yenileme yolunagidiyorlar. nmzdeki yl ierisinde artk masaya kadar Gigabitkoturulaca gerei, reticileri heyecanlandryor. Bu yzdenClassF zmleri olan Kategori7 birok byk retici tarafndantasarland hatta retime geildi.

nmzdeki be yl ierisinde yapsal kablolama bakrzmleri ile fiber optik rnlerinin byk bir rekabete gireceigerei gnmzde olduka taraftar buluyor. Dnyadaki bakrrezervlerinin gn getike eksilmesi ve bant genilii ihtiyacnn hergeen yl akl almaz hzla artmas, kullanclar hz bamsz fiberoptik kablo kullanmaya yneltecei bekleniyor. Fiber to Deskzmlerinin u an bile ok konuulan bir konu olduu bir gerek.

8. FBER KABLO RNEKLER

30


31/43

9. EKLER

9.1. TRKYEDE NTELER TBARYLE FBER

31


32/43

OPTK KABLO SSTEMLER

Fib

Fiber Hat Fib

Fiber HatNTELER Mik

Says NTELER Mik

Says

ADANA 1917,370 290 K.MARA 703,875 184ADIYAMAN 581,240 122 KARABK 457,490 56AFYON 1157,965 260 KARAMAN 537,520 109ARI 533,482 107 KARS 855,369 98AKSARAY 554,268 108 KASTAMON 941,773 206AMASYA 771,080 187 KAYSER 1703,763 293ANKARA 3991,878 786 KLS 74,570 16ANTALYA 2136,955 655 KIRIKKALE 577,480 125ARDAHAN 274,320 56 KIRKLAREL 668,568 140ARTVN 409,070 84 KIREHR 362,105 80AYDIN 1197,908 285 KOCAEL 566,360 204BALIKESR 1706,482 374 KONYA 2600,704 502BARTIN 663,118 116 KTAHYA 750,588 138

BATMAN 398,639 38 MALATYA 1175,651 182BAYBURT 214,795 32 MANSA 1329,523 212BLECK 439,807 92 MARDN 667,840 136BNGL 442,574 50 MERSN 1901,010 414BTLS 544,300 88 MULA 1621,035 423BOLU 652,440 178 MU 412,268 66BURDUR 953,117 170 NEVEHR 762,210 125BURSA 1998,603 467 NDE 932,548 207ANAKKALE 1356,387 255 ORDU 849,375 140ANKIRI 916,563 138 OSMANYE 258,270 16ORUM 1060,906 150 RZE 612,420 178DENZL 1638,118 274 SAKARYA 723,823 132DYARBAKIR 1231,677 229 SAMSUN 1537,014 358DZCE 378,680 20 .URFA 789,004 144EDRNE 630,100 176 SRT 114,090 24ELAZI 935,315 146 SNOP 803,357 142ERZNCAN 960,363 144 IRNAK 374,860 64ERZURUM 1049,315 199 SVAS 1711,432 280ESKEHR 1544,034 170 TEKRDA 997,201 242GAZANTEP 660,730 213 TOKAT 1093,055 192GRESUN 910,630 228 TRABZON 1070,370 230GMHANE 561,195 102 TUNCEL 377,817 42HAKKAR 227,315 32 UAK 611,460 109HATAY 748,048 263 VAN 786,817 102IDIR 287,360 34 YALOVA 214,470 41ISPARTA 1300,970 209 YOZGAT 1045,172 160ST.AND.YAK. 1415,950 376 ZONGULDA 711,427 246

ST.YAK. 1823,158 643ZMR 1880,464 687 TOPLAM 77340,373 15991Total

9.2. ISO/IEC 11801DE BELRTLEN OPTK FBER TPLER

32


33/43

Beldenstandart

fiberFiber tipi

1 GbEperformans

((metre)850/1300 nm

Gelitirilmi 1 GbEperformans (metre*)

850/1300 nm

50/125(600/1200MHz x km)

OM 2 550/550 750/2000

50/125 OM 3* 300 m 1062.5/125(200/600

MHz x km)OM 1 275/550 500/1000

ITU-G.655*ya Gre (kablolu) Single-Mode Optik Fiberlerinzellikleri*

Fibertipi

Boyut(m)

Dalgaboyu(nm)

Zayflama(db/km)

ortalama/max

Non-zerodispersion range1530 - 1565 nm(ps/(nm x km))

PMD Linkdesignvalue

(ps/km)

RefractiveIndex

9/125 8.4 0.6 1550 0.25/0.28 3.5 D 8.5 0.1 1.470125 1

*istee bal alnabilir

9.3. FBER OPTK TERMLER SZL

- A -

Attenuation/Zayflama Bir sinyali bir kablo veya devredeilerlediinde genliinde oluan azalmadr. Bir orann logaritmasolarak llr. Desibel (dB) olarak ifade edilir.

Fibertipi

Coreap(m)

Bant genilii (MHzx km) 850/1300

mmGigabit

Ethernet1 GbE performans(metre) 850/1300

nmOM 1 50 or 62.5200/5001 GbE250/550 OM 250 or 62.5500/5001

GbE550/550OM 3501500/50010 GbE (seriel)300/belirtilmedi OS1ITU-G.652'ye uygun Single-Mode fiber

33


34/43

Attenuator/Zayflatc Bir fiberdeki optiksel g artrmn azaltanpasif bir optikal komponenttir.

- B -

Backreflection, optical ...loss /Geri yansma , optikal dnkayb. Hava ve cam arasndaki yn yansma miktar farkndandolay bir fiberin sonundaki atlaklk veya parlaklktan dolayyansyan k. Genellikle den n %4nn den a oran dBolarak ifade edilir.

Balant Elektronik devrelerde (veri) alveriini salayankomponentler ve teknoloji.

Balun Dengelenmemi bir koaksiyel iletim hattn dengeli bir hat ileiletiren bir devre. Ayn zamanda 300 ohm dengelenmi empedans,75 ohm dengesiz empedansa evrilebilir. Yani bir tranformatrgrevi de yapar.

Bant Saniyedeki veri iletim hznn ortalama birimidir (500 bant =500 bit/saniye).

Bant genilii Sinyal frekanslarnn oran veya fiber optikkomponent, balant veya networkn bit orannda alaca oran.

Bend loss/Bklme kayb a) Fiberin snrl ya ..... bir eilimlekvrlmas ya da b) Fibere dardan gelen fiziksel darbelerden dolayoluan zayflama ekli. Binder/Balayc Birletirilmi kablo komponentlerini bir aradatutan bant veya tel.

Bozulma Bir dalga formu veya sinyaldeki istenmeyen deiimler.

BPS Saniyedeki bit says. Saniyede iletilen ikili bitlerin saysdr:(mbps), (gbps).

Brandwidth/Bant genilii Belirli bir frekans bandnn alt ve stlimitleri arasndaki farktr (Hz cinsinden).

34


35/43

Breakdown voltage/Arza voltaj ki iletken arasndakiizolasyonun bozulup elektrik arknn olutuu voltaj, gerilimdeeri.

Breakout Bir veya birden fazla iletkenin oklu bir iletkendenayrlarak ama hatta bal devrelere baland nokta veyanoktalardr.

Buffer Bir optikal fiber zerindeki koruyucu tabaka.

Bklme ap Dz, yuvarlak, fiber optik veya metalik kablonunherhangi zt bir etki olmakszn bklebildii yarap.

Bkml per Bir arada bklm ayn uzunluktaki iki ayruzunluktaki izole iletkenlerin oluturduu ift, bkml per.Bkml per kablo Bir veya daha fazla bkml perden yaplmolan kablo.

Byte Bir grup bitiik ikili rakam (8 bit).

- C -

Cladding Bir optikal coreu saran ve k yansmasna izin veren birmateryal. Coreu sararak iletilen n yzeyde dalmasna engelolur. Bir bakasnn zerine uygulanan bir metal katman.Cladding,genellikle iletkenlii artrmak ve paslanmay azaltmak iin tercihedilir.

Core Bir optikal fiberin k tayan ortadaki paras, yanstmascladdingden fazla olan ksm. Bir kablonun ortasndaki blm.Uygulamada en ok bir koaksiyel kabloda grlr. Core, merkezi

iletkendir ve dielektrik materyal, core zerine uygulanr.Corona Potansiyel eimi kesin bir deere ulatnda sonulanan biriletkendeki gazlarn iyonlamas.

Coupler I birden fazla fibere blen veya toplayan optikal devre.

Coupling Direk elektriksel balant olmakszn bir devrenin iki veyadaha fazla kablosu veya komponenti arasnda enerji transferigereklemesi.

35


36/43

Coverage Bir metal koruyucunun ana yzeyi ne derece kapladnngstergesidir. % olarak ifade edilir.

CPS Cycle per secondun (frekans) ksaltmasdr (Hz).

Cut-off wavelength Dalga uzunluu tesinde sadece singlemodefiberin yaylma propagationn bir modunu salar.

- D -

dB (mm) odBmnin 1 mikrowatta eit olduu sinyal gcnn kesinlmdr. dB ile karlatr.

Desibel Bir desibel bir belin on katdr ve g orannn 10 kezlogaritmasna, voltaj orannn 20 kez logaritmasna veya akmorannn 20 kez logaritmasna eittir. Desibeller ayn zamandaakustik gc ifade etmek iin kullanlr. Sesin grnr seviyesi gibi,desibel sfr dB olarak kabul edilen referans ile karlatrmayapldnda gerek bir seviyeyi ifade eder.

- E -

Emilme Optikal gcn sya dnmesi sonucu fiber optiktekizayflamann miktar.

- F -

Fiber distributed data (FDDI) 100 Mbpse kadar deien verilerlebirlikte fiber optik linkler iin ANSI standard. Saniyede 100 megabitinterface yerel alan a iin standart.

Fiber kanal Tartlabilir, yksek hzl, seri data transferi arayzstandard.

Fiber optik letiim ve sinyal iin optik fiberlerden k geii.

Fider kablosu Bir CATV sisteminde ana amplifikatrlere giden ana

iletim kablosu. Ana kablo olarak adlandrlr.

36


37/43

Fresnel yansmas Geri yansma, optik return loss, hava ve camnrefraktif indislerinin fark nedeniyle olumu fiberin parlak ucundanyansyan k. Tipik olarak %4 k olay.

Full duplex (FDX)/Tam dubleks E zamanl, iki yollu, her ikiynde bamsz transmisyon.

Fusion splicer/Fzyon ekleme Fiberleri kullanarak veyaarlandrarak fiberleri ekleme.

- G -

GigaHertz (GHz) 1 milyar hertze eit frekans birimi.

Graded-index fiber Coreun refraktif indeksinde claddingiazaltmaya ynelik, parabolik eri eklinde multi-mode optik fibereidi.

Grlt Bir kablo veya devrede, sistemden normal olarak geensinyali engelleyen herhangi bir d sinyal.

- H -

Half-dublex Her iki ynde de transmisyon -e zamanl olmadan-paketlerin gnderilip alnmasna deiik zaman aralklarnda izinverir. Full dubleks ile kyaslaynz.gibi d etkilere dayankl, metalden metale veya kaynak satlpaketleri anlatmak iin kullanlr.

Hertz (HZ) 1 saniyede bir sinyalin yapt kutuplamadaki deiimsays. Frekans belirtisi, saniyedeki dnglerin yerini alr.

Hibrid kablo ki veya daha fazla fiber eidini ieren fiber optikkablo; 62,5 m multi-mode ve single-mode gibi.

Yksek hzl seri verikonnektr. Yksek hz seri data konnektr ve kablo tm korumadr,kontroll empedans fiber kanal, 55A uygulamalar ve dier teki standartlariin dnce aamasnda olanlar iin sistemin balantsn kurar.

- I -

37


38/43

Insertion loss/Ekleme kayb Sistemin ktsn ncedentanmlayarak ve cihazn sisteme eklenmesinden sonra bir kabloveya komponentin zayflama ls.

Insulation crimp Bir telin izolasyonu etrafnda oluturulan terminaleklemesi veya temasnn alan.

ISO Uluslararas Standartlar Organizasyonu; bilgisayarstandartlarn ilerleten ve a iletiimi iin OSI modelini gelitirenkurum. Bilgisayarlar, veri iletiimi ve dier alanlar iin dnyaapnda standartlar gelitirme ve kurmaktan sorumlu uluslararas

Ana Kurulu.

- K -

Kanal plak tel veya kablonun ilerledii metal veya plastik kanal.Tel veya kabloyu koruma amal kullanlr ve metal olanlar kabloyuyangn tehlikesine kar da korur.

Kapasitans Ietkenler arasndaki bir dielektrik materyalin birpotansiyel fark ile enerji depolayabilmesi zelliidir. l birimifaraddr. Kablo kapasitans genelde picofaradlar seviyesinde llr.

Kategori TIA/EIA tarafndan belirlenen ve kablonun iletimperformansn gsteren bir deerdir.

Kbps Bir saniyedeki kilobit says. Bir saniyedeki 1,000 bit.

Klf Ietkenler iin mekanik koruma salamak iin izole iletkenlerzerine d klf kaplama. Korumal transmisyon hattnn d iletmeyzeyi olarak da bilinir.

Koalsiyel kablo Bir metalik tp veya koruma iine yerletirilmi bir

iletken (koruyucu veya tpten dielektrik malzemeyle ayrlm) veizole d klftan oluan silindirik iletim hattdr.

Konnektr Bir tel veya kablodan bir dierine elektrik akmnngemesine izin vermesi iin dizayn edilmi olan bir devre. Birkonnektr kablo veya telde herhangi bir bozulma, krlma olmaksznbaka bir kablo veya devreye veri ve elektrik akm geiinikesebilir.

Koruma klf Koruma malzemesiyle kaplanm bir kablonun optik

yzdesi.

38


39/43

Kromatik dalm Ik hzna bal dalga boyu uzunluunun nedenolduu bir darbenin optikal dalga yolundaki anlk yaylmasdr.

- L

LAN/Yerel alan a Yerel alan a. Kk bir alana servis yapmakiin tasarlanm herhangi bir kullanc saysn birletiren veri a.

Lay Tek bir tel veya iletken iin bir tel veya kablo ekseni boyuncabir iletken veya kablonun ekseni etrafnda tam bir tur yapabilmekiin llen uzunluk.

Lay direction Kablonun ekseni boyunca bakldnda bir kablodaspiral bkmn ilerlemesinin yn. Yaylma yn sol veya saolabilir.

Lazer Dar bir kla uygun k kayna ve dar bir spektral bantgenilii (2 nm kadar).

LF (Low frequency) Alak frekans. Federal letiim Komisyonutarafndan dizayn edilen radyo spektrumunda 30dan 300 kHzekadar deien frekans band.

Light emitting diode/LED kayna P-N birleimiyle oluan uygunk gnderen yar iletken cihaz. Ik younluu elektriksel akmaak bir ekilde oransaldr.

Local area network/Yerel alan a Yksek veri oranlarnaazaltmla (100 Kbpsden 155 Mbpsye) snrl bir corafi alanasnrlandrlan veri iletiim sistemi (6 mile veya 10 kmye kadar).Alan; tek bir binadan, birka binadan veya kamps tipi dzenlemeyingrr. A, baz switchleme teknolojisi etlerini, ortak taycdevir kullanmaz, her ne kadar toplu ve zel networklere sahip olsada kullanlmaktadr.Loose tube Kablolanan bir fiberi evreleyen, ounlukla subloklama jeliyle doldurulmu koruyucu tp.

Loose tube kablo Kablo dizayn tipi; ncelikle bina d kullanmiin: Bir veya birden fazla fiber, sert plastik tplerin ierisindedir.Fiberler 250 mikrona bufferlanmtr.

- M -

39


40/43

Mbps Saniye bana megabit, bitlerin says, bir saniyede iletilenmilyon bit.

Megahertz (MHz) Bir milyon hertze eit frekans birimi (birsaniyede bir milyon hertz).

Micron/Mikron Metrenin milyonda biri.

Microwave Uzak kzltesi ve geleneksel radyo frekans oranarasnda olan elektromanyetik spektrum blm. Mikrodalgafrekans oran 1 GHzden 300 GHze erimektedir. Mikrodalgalargenellikle noktadan noktaya balantlarda kullanlr; nk kdemetinin iine kolayca younlaabilirler.

Mikrobending Az bir mikrometrenin ayn eksende yerine gemedurumunu kapsayan fiber erilii ve milimetrenin uzaydakidalgaboyu. Mikrobendler k kaybna ve sonu olarak fiberinzayflamasnn artmasna neden olurlar.

Modal dispersion/Modal yaylma Bir optik fiberde deiikmesafelerde ve hzlarda giden ift n iin yaylan at.

Mode field diameter (MFD)/Mode alan ap Singlemode fiberdeoptik enerjinin ap. nk MFD erit apndan daha byktr. MFD

pratik bir parametre olarak erit apnn yerini alr.Mode mixing/Modkarm Yaylma hzlarnda multimode fiberindeiik modlarnn deikenlik gstermesi. Birbirlerinden bamszyaylmalar ne kadar uzun olursa, fiber bant genilii multimodesapmas fiber uzunluu ile ters orantl olarak deiir. Fibergeometrisi ve indeks profilinin homojen olmamas ve aamalenerjinin deiik hzlardaki modlar arasnda deikenlik olmassonucu ortaya kmaktadr. Bu mod karmna gre uzun multimodefiberler shod fiberlerdeki Iineer extrapolasyonla edinilen deerden

daha byktr.Mode/Mod Bir optik fiberde ilerleyen tek elektromanyetik dalga.

Monokromatik Tek bir dalga boyunu kapsar. Pratikte, radyasyonmonokromatik olamaz ama daha dar dalga uzunluu band gsterir.

Mono-mode fiber Singlemode fibere baknz.

MT-RJ MT-RJ Anlamas tarafndan (AMP, Siecor, HP, Fujikura, USConec.) gelitirilmi MT-RJ fiber optik konnektr.

40


41/43

Multimode In ift modunu gnderen cihaz veya tayan fiber.

- N -

Numerical aperture (NA) Bir fiber iin asal kabuln ls.Yaklak olarak kabul konisinin yar asnn sinsdr.

- O

Optical waveguide optical fiber Dk zayflamann optiksaydam malzemesini ieren ve bu eritin daha dk refraktif indeksinin optik saydam malzemenin cladding ierikle dielektrikwaveguide erit. Sinyailerin Lightwaveler ile iletimi iin kullanlr veseyrek olarak fiber olarak refere edilir. Ek olarak baz optikkomponentlerde laser diodeler -ki bunlara da optik waveguidelardenir- dzlemsel dielektrik waveguide durumlar vardr.

Optik fiber Camn ince filamenti. Ik eklinde bilgi tayabilen eritve cladding ieren optik eleman.

Optik kayp Fiberler, couplerlar boyunca iletilen n transfer

edilirken kaybettii optik g miktar.OSI Ak sistem balants; ISO tarafndan gelitirilen LAN iletiimmodeli.

OTDR/Optik Zaman Alan Refraktr Optik bir etkinin fiberboyunca lld yerde ve girdilere yansmalarda zamann birfonksiyonu olarak bir fiberi karakterize etmek iin bir yntem.Zayflama katsaysn uzakln bir fonksiyonu olarak zararlar ve

dier lokal kayplar tanmlamakta, tahmin etmede yararldr.

- P -

Pigtail Bir uta sonlanm konnektrlere sahip fiber optik kablo.

Kablo birleimine de baknz.

41


42/43

Plastik optik fiber Plastik optik fiber, cam optik fiberden dahaucuz olduu iin masast fiberi destekleyecek ekilde dizaynedilmitir.

Preform Optik fiber dalga boyundan cam durumu.

Primary coating/n kaplama retim srasnda alanngvenirliini koruyan fiberin cladding yzeyine direk olarakuygulanan plastik kaplama .

- R -

Receiver/Alc Bir fiber optik sistemde k enerjisini elektrikselenerjiye eviren elektronik paket.Reflection loss/Yansma kayb Bir izgi sreksizliinde gcnyansmasna gre kaybolan sinyal paras.

Refraktif index Bir vakumda k hznn transmisyon evresindekihzna oran.

- S -

SC Optik fiber konnektr tipi. SC, ST gibi 2,5 mm demir kullanr,push-pull eklemeye izin veren yuvada durmaktadr ve konnektrnkaldrlmas adaptr oluturmaktadr. Hzl veri alar iin seiminkonnektr olmaktadr.

Spectral bandwidth/ Spektral bant genilii Aydnlatmagucnn en fazla ve bunun yars olduu dalga boylar arasndakifark.

- T -

Transmitter Bir fiber optik sistemde elektrik enerjisini kenerjisine eviren elektronik dzen.

42


43/43

- U -

UHF Ultra high frekans; 300-3,000 MHZ aras.

- V

Velocity of propagation (VP) Belirli uzunluktaki bir kablodakielektrikenerjisinin iletim hznn ayn mesafede bolukta k hzna oran.Genelde % olarak ifade edilir.

VHF Very-high frequency; Federal letim Komisyonunca 30-300MHz arasnda standartlatrlmtr.

VLF Very low frequency; 10-30 kHz aras.

- W -

Wave length Bir sinyalin pozitif tepe deerleri arasndaki mesafe.Frekans arttka dalgalar yaklar ve bu mesafe de azalr.

- Z

Zero-dispersion wave length 1) Bir single mode fiber optiktemateryalin n dalmyla dalga yolu n dalmnn birbiriniengellemedii dalga boyu veya boylar. Not: Tm silika yapdakifiber optiklerde, minimum materyaln dalml yaklak 1.3mikronluk dalga boyundan olumaktadr. Singlemode fiberler dopantieren silika yapdaki camdan yaplmaktadrlar; bu yzden demateryalin n dalml dalga boyu bir miktar deiir: Zero-dispersion wave length (sfr n dalml dalga boyu), yaklak 1.55mikron seviyelerinde gerekleir. Mhendislikte en dk zayflamakatsaysndaki kk bir art. 2) Kabaca bir ifadeyle multimodefiber optikte, materyal n dalmnn minimum, rnein gerektesfr olduu dalga boyu. Minimum-dispersion wave lengthin eanlamls.

Documents

Fiber Optik Kablolar