Final conference ROMA - Final Report and recommandation · Web viewThe way in which the media reproduce negative stereotypes is alarming. For example, the programme "Gypsy's word"

Final conference ROMA - Final Report and recommandation

INKLUŻJONI AĦJAR TAL-KOMUNITÀ TAR-ROM

PERMEZZ TA’ INIZJATTIVI TAS-SOĊJETÀ ĊIVILI

_____________

RAPPORT FINALI

C O N T E N T

Introduction………………………………………….p. 3

Basic observations………………………………….p. 3

Recommendations………………………………….p. 5

Appendices

I.

Concept note of the project……………….p. 16

II.

Composition of the Coordination Group….p. 18

III.Events and activities of the project……….p. 19

IV.Country reports………………………….p. 35

V.

Most important related EESC opinions….p. 71

1. Introduzzjoni

1.1 L-appoġġ għall-integrazzjoni tar-Rom ilu prijorità tal-KESE. Il-Komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea dwar qafas tal-UE għal Strateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Rom sal-2020, adottata fil-5 ta’ April 2011, u l-iżvilupp ta’ dawn l-Istrateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Rom (NRISs) taw impetu ġdid lill-attivitajiet konsultattivi u ta’ monitoraġġ tal-Kumitat. Flimkien ma’ numru ta’ opinjonijiet esploratorji u fuq inizjattiva proprja, il-Kumitat nieda proġett fil-bidu tal-2014, bit-titlu “Inklużjoni aħjar tal-komunità tar-Rom permezz ta’ inizjattivi tas-soċjetà ċivili”. L-għan tiegħu kien li jeżamina l-impatt tal-leġiżlazzjoni Ewropea rilevanti minn perspettiva tas-soċjetà ċivili (organizzata), li jidentifika n-nuqqasijiet tagħha u li joħroġ bi proposti rigward il-passi li jmiss li għandhom jittieħdu.

1.2 Matul is-seduti, il-parteċipanti tal-proġett kellhom l-opportunità jiksbu informazzjoni direttament minn esperti, gruppi ta’ interess tas-soċjetà ċivili u dawk li jfasslu l-politika tal-UE, u li jiksbu esperjenza siewja minn żjarat ta’ studju lejn pajjiżi varji u minn laqgħat tagħhom ma’ rappreżentanti tal-gvern u tas-soċjetà ċivili. Konna fortunati biżżejjed li ġejna milqugħa tajjeb ħafna, u għalhekk nixtiequ nirringrazzjaw lill-partijiet interessati kollha għar-rieda infinita tagħhom li jikkontribwixxu l-għarfien indispensabbli tagħhom għall-ħidma tagħna. Kien importanti ħafna għalina li naraw li kien inġabar tant għarfien li jista’ jiżgura s-suċċess futur tal-integrazzjoni tar-Rom. Dan ir-rapport u l-proposta li takkumpanjah huma bbażati fuq l-għarfien u l-informazzjoni pprovduta mill-imsieħba tagħna. Nixtiequ nagħmlu enfasi partikolari fuq l-ideat tagħhom u fuq ir-rakkomandazzjonijiet tagħhom u, f’xi każijiet, talbiet għall-futur, u b’hekk jiġu rappreżentati l-interessi tas-soċjetà ċivili u tinħoloq Ewropa aktar ġusta b’aktar solidarjetà.

2. Osservazzjonijiet bażiċi

2.1 Minkejja l-istrateġiji varji li ġew żviluppati, ftit ġew implimentati u għalhekk il-qagħda tar-Rom, f’termini ta’ faqar u vulnerabbiltà, f’bosta Stati Membri mhijiex sejra għall-aħjar. Uħud mill-Istati Membri ma għamlux progress lil hinn mill-kliem fid-dokumenti.

2.2 Minkejja t-tnedija ta’ għadd ta’ proġetti strateġiċi ġenerali fuq skala kbira, ħafna Stati Membri ma kinux kapaċi jiġġieldu kontra l-impatt negattiv ta’ kuljum tas-segregazzjoni u d-diskriminazzjoni.

2.3 Speċifikament, in-nisa u t-tfal fi ħdan il-komunità tar-Rom isofru minn iktar minn tip wieħed ta’ diskriminazzjoni, b’hekk dan ipoġġi piż addizzjonali fuqhom. Fil-fatt, is-sitwazzjoni tan-nisa Rom fl-oqsma ċentrali tal-ħajja soċjali, bħall-edukazzjoni, l-impjieg u s-saħħa hija agħar meta mqabbla ma’ dik tal-irġiel Rom.

2.4 Għalhekk jeħtieġ li nindirizzaw il-fenomeni tas-segregazzjoni u d-diskriminazzjoni b’determinazzjoni u impenn reali, inkluż l-użu ta’ indikaturi u ta’ proċessi ta’ monitoraġġ li jinvolvu l-komunità tar-Rom innifisha.

2.5 Fil-maġġoranza tal-pajjiżi fejn ir-Rom jesperjenzaw is-segregazzjoni, il-kriżi ekonomika naqqset l-opportunitajiet tagħhom fis-suq tax-xogħol, il-kwalità tal-ħajja tagħhom u l-possibbiltajiet prattiċi għall-implimentazzjoni ulterjuri tal-istrateġiji, u l-indikaturi tad-diskriminazzjoni ddeterjoraw. Is-sitwazzjoni hija partikolarment negattiva għan-nisa, it-tfal u ż-żgħażagħ Rom.

2.6 Il-miri ewlenin rilevanti tal-istrateġija Ewropa 2020 ma ntlaħqux, u n-numru ta’ nies li jbatu mill-esklużjoni saħansitra żdied.

2.7 Huwa inkomprensibbli li s-Semestru Ewropew ma fih l-ebda referenza speċifika għall-Istrateġija dwar ir-Rom. Il-KESE jissuġġerixxi li l-Istrateġija dwar ir-Rom tiġi inkluża fis-Semestru Ewropew sabiex jissaħħu l-objettivi politiċi tagħha.

2.8 La l-Unjoni Ewropea u lanqas l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili m'għandhom verament il-mezzi biex jeżerċitaw influwenza diretta fuq l-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-politiki nazzjonali.

2.9 Il-proġett wassalna għar-realizzazzjoni importanti li r-riżultati pożittivi jistgħu jinkisbu permezz ta’ xogħol iebes u politika koerenti bbażata fuq livell għoli ta’ impenn politiku li jmur lil hinn mill-gvernijiet, kif ukoll permezz tal-parteċipazzjoni kontinwa tal-partijiet involuti fil-livelli kollha, bl-aċċettazzjoni tal-kultura tal-maġġoranza (kif inhu l-każ fil-Finlandja, b’mod partikolari).

2.10 Forsi l-aktar aspett konvinċenti tal-eżempju Finlandiż, li kien l-aktar proattiv fost dawk li rajna - u fl-istess ħin il-messaġġ ewlieni tiegħu - huwa l-fatt li dawk ikkonċernati huma involuti attivament u jgħinu biex jittieħdu d-deċiżjonijiet. Ir-rappreżentanti tal-komunità tar-Rom kienu preżenti fil-laqgħat kollha relatati mal-politika tar-Rom fil-livelli kollha u b'mod sinifikanti, f’termini kemm kwalitattivi kif ukoll kwantitattivi.

2.11 Huwa vitali għall-mexxejja politiċi ġodda tal-Ewropa li jirrikonoxxu l-valur tal-Istrateġija qafas u jżidu l-isforzi tagħhom biex jimplimentawha u jimmonitorjawha.

2.12 Il-mudell tad-drittijiet fundamentali tal-UE huwa bbażat fuq sett ta’ valuri fundamentali bħad-demokrazija, l-ugwaljanza bejn iċ-ċittadini, u r-rispett tad-drittijiet universali tal-bniedem, inklużi d-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali (ESCRs). Għar-Rom, l-aċċess tagħhom għad-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali huwa mblokkat minn diskriminazzjoni sistematika li mhijiex indirizzata fil-politika tal-UE u dik nazzjonali. Il-ksur ta’ dawn id-drittijiet ma jistax jibqa' jiġi injorat iktar. Fejn il-KESE ra żviluppi pożittivi fis-sitwazzjoni tar-Rom, kien fil-każijiet fejn il-fokus fuq dawn id-drittijiet kien tejjeb is-sitwazzjoni għar-Rom. Barra minn hekk, l-ostakli speċifiċi li jiffaċċjaw ir-Rom li huma ċittadini ta’ pajjiż terz, fil-biċċa l-kbira tagħhom għadhom ma ġewx indirizzati fi ħdan l-istrateġiji ta’ integrazzjoni tar-Rom.

2.13 L-impenn u l-preparazzjoni tas-soċjetà ċivili organizzata jiffurmaw il-garanzija u l-pedament għall-futur, speċjalment meta l-klima politika tkun favorevoli.

2.14 F’pajjiżi fejn is-sitwazzjoni tkun qiegħda tiddeterjora, jistgħu jiġu osservati l-karatteristiċi li ġejjin:

· hemm attitudnijiet u sentimenti partikolarment qawwija kontra ż-żingari, u l-modi li bihom jiffunzjonaw l-istituzzjonijiet huma influwenzati minn dawn l-attitudnijiet u s-sentimenti;

· l-NGOs li jirrappreżentaw is-soċjetà ċivili u r-Rom mhumiex involuti biżżejjed (jew xejn) fil-proċess ta’ implimentazzjoni tal-Istrateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Rom (NRISs);

· il-monitoraġġ u l-evalwazzjoni tal-implimentazzjoni tal-istrateġiji u l-programmi għandhom nuqqasijiet kbar (jew huma kompletament nieqsa);

· il-proċeduri ta’ allokazzjoni tal-għajnuna u r-riżorsi la huma la trasparenti u lanqas responsabbli, u r-riċevituri mhumiex l-utenti finali, iżda pjuttost ir-rappreżentanti tas-soċjetà normattiva (fornituri tas-servizzi, kuntratturi);

· in-numru u l-proporzjon ta’ intrapriżi soċjali involuti u l-ammont ta’ sussidji li jirċievu huma estremament baxxi;

· l-attivitajiet għall-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni u l-garanzija għal trattament ugwali, u l-attivitajiet tal-awtoritajiet superviżorji tal-midja, rarament ikunu indipendenti jew konsistenti, u jista’ jiġi osservat livell sinifikanti ta’ klijenteliżmu politiku;

· il-pożizzjoni uffiċjali tal-Istat dwar il-kontenut jew l-implimentazzjoni tal-Istrateġija tvarja b’mod sinifikanti minn dik tas-soċjetà ċivili;

· m'hemmx biżżejjed ġbir ta’ data jew analiżi, l-affidabbiltà tad-data hija inċerta, u r-rapporti tal-pajjiżi juru li qed jiġu segwiti l-interessi proprji tal-gvernijiet;

· il-livell ta’ segregazzjoni mhux qed jitnaqqas;

· l-implimentazzjoni tal-istrateġiji ġeneralment mhijiex sistematika, imma każwali;

· l-għotjiet/finanzjament fil-livell lokali xi drabi jingħataw biss għal proġetti li jiffukaw fuq ċerti aspetti tal-istrateġiji nazzjonali u ma jinkludux parteċipanti Rom;

· b’mod ġenerali, hemm nuqqas ta’ għarfien fis-soċjetà mhux tar-Rom dwar l-eżistenza u l-importanza tal-istrateġija dwar ir-Rom;

· l-organizzazzjonijiet tar-Rom qed ikomplu jkollhom livell sinifikanti ta’ dipendenza politika, u l-partiti tar-Rom għadhom ġeneralment ibbażati fuq il-patroċinju;

· l-indikaturi tal-istatus soċjoekonomiku u d-diskriminazzjoni jissuġġerixxu li l-anzjani, in-nisa u t-tfal huma partikolarment vulnerabbli, u fl-istess ħin huwa ġeneralment rikonoxxut li n-nisa huma l-muturi tal-bidla soċjali;

· l-aċċess għall-benefiċċji soċjali mhux qed jittejjeb, u f’xi oqsma saħansitra qed jiddeterjora. Fil-każijiet kollha, is-segregazzjoni istituzzjonali hija fattur li jnaqqas il-lonġevità u l-kwalità tal-ħajja;

· minbarra inugwaljanzi sinifikanti, iż-żgħażagħ Rom għandhom livell baxx ħafna ta’ parteċipazzjoni fis-sistema edukattiva - fil-livelli kollha tal-edukazzjoni, ir-rata ta’ parteċipazzjoni tagħhom hija sostanzjalment aktar baxxa minn dik taż-żgħażagħ fis-soċjetà mhux Rom. Rati għoljin ta’ tluq bikri mill-iskola, assenteiżmu u vagabondi huma sinjal ċar ta’ segregazzjoni;

· għad hemm każijiet serji ta’ diskriminazzjoni istituzzjonali (tkeċċija furzata, skejjel segregati, skejjel speċjali, inugwaljanzi fl-aċċess għas-servizzi, eċċ.).

3. Rakkomandazzjonijiet

3.1 Deliberazzjonijiet ta' politika

3.1.1 Il-mudell tad-drittijiet fundamentali tal-UE huwa bbażat fuq sett ta’ valuri fundamentali bħad-demokrazija, l-ugwaljanza, u r-rispett tad-drittijiet universali tal-bniedem, inklużi d-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali (ESCRs). L-aċċess tar-Rom għad-drittijiet ekonomiċi, soċjali u kulturali huwa mblokkat minn diskriminazzjoni sistematika (legali, istituzzjonali u bbażata fuq il-kuntatt) u sentimenti kontra ż-żingari li mhumiex indirizzati fil-politika tal-UE u dik nazzjonali. Il-ksur ta’ dawn id-drittijiet ma jistax jibqa' jiġi injorat iktar.

3.1.2 L-Istati Membri jeħtieġ li jagħtu attenzjoni partikolari lill-implimentazzjoni tad-drittijiet soċjali fil-qasam tal-integrazzjoni tar-Rom: il-Karta Soċjali Ewropea (ESC), imħejjija fi ħdan il-Kunsill tal-Ewropa, tistabbilixxi d-drittijiet u l-libertajiet soċjali u tistabbilixxi mekkaniżmu superviżorju li jiggarantixxi li jiġu rispettati mill-Partijiet Statali, li jinkludi proċeduri ta’ monitoraġġ u ta’ lmenti kollettivi.

3.1.3 Id-diskriminazzjoni u s-sentimenti kontra ż-żingari, li huma inerenti f’kull livell ta’ tfassil ta’ politika, soċjetà u proġett, huma dovuti għall-assenza tar-Rom fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet, u l-fatt li dawn ma jitħallewx isemmgħu leħinhom. Sabiex dan jingħeleb, fl-oqsma kollha li jaffettwaw il-komunità tagħhom, għandha tiġi żgurata l-inklużjoni miżurabbli tagħhom.

3.1.4 In-nisa u tfal fil-komunità tar-Rom huma miri speċifiċi ta’ diversi forom ta’ diskriminazzjoni u għalhekk għandhom ukoll jiġu implimentati b’mod konsistenti miżuri addizzjonali għal bilanċ bejn is-sessi fil-livelli kollha tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet f’oqsma li jaffettwaw il-komunità tar-Rom speċifikament.

3.1.5 L-ippjanar u l-implimentazzjoni b'mod sistematiku, il-koordinazzjoni tal-politika, is-sensibilizzazzjoni u l-monitoraġġ tat-tfassil tal-politika lokali, il-preferenza għal approċċi differenzjati bbażati fuq bżonnijiet ġenwini, ir-rappreżentazzjoni tal-provi u l-fatti, u l-evalwazzjoni konsistenti, permanenti u sistematika huma indispensabbli u għandhom jiġu indirizzati mal-inklużjoni tar-Rom matul il-proċess.

3.1.6 L-Istati Membri għandhom iħabirku fil-każijiet kollha għall-implimentazzjoni konsistenti tal-kriterju ta’ “aċċess sħiħ”. L-Istati Membri għandhom jindirizzaw id-diskriminazzjoni legali u r-regolamenti li jillimitaw l-aċċess għas-servizzi essenzjali skont l-istatus ta’ residenza, migrazzjoni jew ċittadinanza. “Aċċess sħiħ” iħaddan ukoll l-iżgurar ta’ proċessi amministrattivi li jiffaċilitaw l-aċċess, l-issodisfar tar-rekwiżiti għall-aċċessibilità fiżika u l-użabbiltà, l-aġġustament għall-bżonnijiet, l-affordabilità, u l-kwalità b’konformità ma’ standards għall-abitanti ta’ żoni residenzjali wkoll fejn il-popolazzjoni tar-Rom tkun konċentrata ħafna, u biex jittejbu l-konnessjonijiet tat-trasport għall-istituzzjonijiet u s-servizzi li għalihom għandhom dritt għal aċċess faċli u konvenjenti minħabba ċ-ċirkostanzi tagħhom. Is-servizz pubbliku għandu jinkludi perċentwal tar-Rom li jittrattaw kwistjonijiet speċifiċi għar-Rom u persuni Rom biex jiġi żgurat fehim ġenwin tal-kwistjonijiet li qed jiġu ffaċċjati.

3.1.7 L-impenn tal-amministrazzjoni politika l-ġdida tal-UE għandu jkun garantit biex tiġi żgurata implimentazzjoni sħiħa tal-istrateġija qafas. Il-politika ta’ integrazzjoni tar-Rom trid tibqa’ parti mis-Semestru Ewropew, u r-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiżi (CSRs) iridu jiġu segwiti b'mod rigoruż.

3.1.8 Hija biss l-implimentazzjoni sistematika ta’ strateġiji orjentati lejn sistema li tista’ tagħti r-riżultati.

3.1.9 L-element ewlieni ta’ politiki affermattivi huwa li n-nies li jappartjenu għal minoranza jkunu jistgħu jsemmgħu leħinhom u jiżguraw li l-interessi tagħhom jiġu rappreżentati. Jeħtieġ li nappoġġjaw l-għodod u l-approċċi li jgħinuhom jenfasizzaw l-iżvantaġġi soċjali tagħhom kif ukoll l-isforzi politiċi biex jingħelbu dawn l-iżvantaġġi.

3.1.10 Il-partijiet interessati kollha għandhom jirrikonoxxu l-għoti tas-setgħa bħala għodda li tippermetti lir-Rom isiru ċittadini ugwali.

3.1.11 Dawk li jiddikjaraw li jaqsmu l-istess identità għandhom ikunu kapaċi, fuq inizjattiva tagħhom stess u flimkien mal-pari li jagħżlu huma u bħala komunità, li jagħżlu triqithom u jippreservaw il-lingwa, il-kultura, id-drawwiet eċċ. li jikkostitwixxu l-bażi tal-identità tagħhom. Dan huwa għaliex l-istrateġija nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Rom għandha twitti t-triq li tippermetti lill dawk li jiddikjaraw l-identità tar-Rom li jiżviluppaw il-komunitajiet tagħhom stess, u forums pubbliċi (midja) u organizzazzjonijiet tagħhom stess u biex jagħmluhom siguri u sostenibbli (bħal fil-każ ta’ kwalunkwe grupp ta’ minoranza oħra li jsofri minn esklużjoni soċjali).

3.1.12 In-netwerk ta’ punti ta’ kuntatt nazzjonali tar-Rom ippjanat mill-Kummissjoni Ewropea jrid isir ġenwinament operattiv. In-netwerk jagħmel sens biss jekk ikollu l-kompetenzi u r-riżorsi meħtieġa, speċjalment il-finanzjament. Dawn il-punti ta’ kuntatt għandhom joperaw fuq il-bażi ta’ kooperazzjoni istituzzjonalizzata, mill-qrib, mal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili. Il-proċess ta’ implimentazzjoni jeħtieġ li jiġi eżaminat f’intervalli regolari biex jiġi identifikat kwalunkwe nuqqas jew titjib immedjatament.

3.1.13 Irid jiġi stabbilit netwerk ta’ esperti indipendenti f’kull Stat Membru sabiex tiġi żgurata evalwazzjoni soda tal-NRISs. L-Istati Membri jridu jallokaw ukoll fondi għall-monitoraġġ tal-UE u l-evalwazzjoni (indipendenti) minn organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, pereżempju taħt il-programmi operattivi. L-attivitajiet ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni jridu ċertament jitqiesu fil-finanzjament tal-programm matul il-proċess.

3.1.14 Minħabba l-konklużjonijiet li nsiltu fil-memorandum ta’ spjegazzjoni tar-rakkomandazzjoni proposta u minħabba d-deterjorament tas-sitwazzjoni soċjoekonomika minħabba l-kriżi, il-Kumitat iqis li l-Kunsill għandu jagħmel użu mis-setgħa tiegħu biex jadotta atti legalment vinkolanti sabiex jittaffew it-tbatija u l-faqar kbir li jipperikola l-ħajja tan-nies u jiġġieled kontra l-effetti l-aktar estremi tad-diskriminazzjoni, ir-razziżmu u l-preġudizzju kontra r-Rom.

3.1.15 Speċjalment f’każijiet ta’ żvantaġġ estrem, iridu jiġu stabbiliti oqfsa ċari għall-implimentazzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-introduzzjoni li ilha li jmissha saret tal-punti ta’ riferiment u indikaturi li jippermettu li din it-tip ta’ sitwazzjoni tiġi evalwata.

3.1.16 Gruppi ta’ riċerkaturi indipendenti mgħammra bi strumenti legali u s-salvagwardji meħtieġa f’termini ta’ etika tar-riċerka għandhom iwettqu valutazzjonijiet tal-implimentazzjoni tal-istrateġiji u jkunu appoġġjati minn finanzjament u trasparenza garantiti fl-użu tal-fondi.

3.1.17 Konsegwentement, il-korpi tal-UE responsabbli għat-teħid tad-deċiżjonijiet għandhom jagħmlu użu mill-possibbiltajiet tal-MMK fl-implimentazzjoni tal-politika ta’ integrazzjoni.

3.1.18 Ir-Rom m'għandhomx jingħataw drittijiet speċjali, iżda d-drittijiet fundamentali u d-drittijiet kollha tagħhom bħala ċittadini tal-UE jridu jkunu garantiti kompletament ukoll. Il-garanzija tad-drittijiet tinkludi miżuri proattivi biex jiżguraw li d-drittijiet jitgawdew fil-prattika u kwalunkwe ksur tad-drittijiet jiġi penalizzat, b’mod partikolari fejn in-nies responsabbli għall-infurzar tal-liġi jaġixxu b’mod inġust u diskriminatorju.

3.1.19 L-identifikazzjoni ta’ soluzzjonijiet hija preferibbli fil-każijiet kollha ta’ forom estremi ta’ faqar li jiksru d-drittijiet tal-bniedem u fin-nuqqas li jiġu sodisfati l-bżonnijiet bażiċi (eż. nuqqas ta’ aċċess għall-ilma tax-xorb, il-kura tas-saħħa jew is-sanità bażika għan-nies li jgħixu fil-periferiji tal-bliet, il-kampijiet, il-ġuħ fost it-tfal, it-traffikar tal-bnedmin, ambjent tax-xogħol u forom ta’ xogħol estremament perikolużi, eċċ.).

3.1.20 Huwa vitali li jiġu involuti u mmobilizzati sew ir-Rom fl-oqsma kollha ta’ azzjoni, biex jitwessa’ l-qafas kunċettwali għall-kooperazzjoni, u b’hekk tinħoloq kultura ta’ tiftix għall-kunsens li tmur lil hinn mill-konsultazzjoni waħidha.

3.1.21 Il-prattiki attwali ta’ monitoraġġ u evalwazzjoni tal-Istati Membri ta’ spiss ikunu limitati għal rapporti mfassla mingħajr ebda metodu ta’ evalwazzjoni reali, xi drabi bbażati fuq data li ma tkunx affidabbli, u huwa normali għalihom li jipproduċu riżultati kompletament preġudikati. L-istabbiliment ta’ indikaturi u punti ta’ riferiment, kif ukoll il-metodoloġiji u r-rekwiżiti rilevanti li fuqhom jiddependi l-ġbir tad-data u r-rapportar xieraq u indipendenti, huma prerekwiżiti għall-evalwazzjoni ta’ strateġiji u programmi ta’ intervent. Għalhekk, il-Kumitat iħeġġeġ lill-Istati Membri biex finalment jadottaw u jimplimentaw b’mod effettiv il-qafas ta’ indikaturi bbażati fuq id-drittijiet għall-monitoraġġ tal-implimentazzjoni tal-NRISs stabbiliti mill-Grupp ta’ Ħidma dwar l-Indikaturi ta’ Integrazzjoni tar-Rom u jinvolvu l-Istituti tal-Istatistika nazzjonali, il-ministeri, l-awtoritajiet lokali, il-komunitajiet tar-Rom u l-partijiet interessati rilevanti l-oħrajn fl-implimentazzjoni tiegħu.

3.1.22 Il-kompiti ta’ evalwazzjoni fil-livell tal-Istati Membri għandhom ikunu fdati lil gruppi ta’ riċerkaturi u istituzzjonijiet magħżula permezz ta’ sejħiet miftuħa għall-offerti. Dawn għandhom ikunu professjonali u ħielsa minn rabtiet politiċi, u l-indipendenza tagħhom għandha tissaħħaħ aktar permezz ta’ firxa ta’ strumenti legali (eż. introduzzjoni ta’ dikjarazzjoni ta’ nuqqas ta’ kunflitt ta’ interess, regoli ta’ trasparenza għall-finanzi u l-użu ta’ fondi, verifika mill-komunità xjentifika, monitoraġġ ta’ metodi ta’ riċerka, eċċ.).

3.1.23 Minbarra l-finanzjament programmabbli, trasparenti u xieraq tal-korpi ta’ ugwaljanza, is-sitwazzjoni legali ta’ dawn il-korpi għandha tissaħħaħ ukoll; fl-istess ħin, l-awtoritajiet ta’ ugwaljanza għandhom iżommu wkoll rabtiet permanenti u mill-qrib mal-assoċjazzjonijiet rilevanti li jirrappreżentaw lir-Rom.

3.1.24 Għandhom jiġu stabbiliti indikaturi li jkunu stabbiliti għall-kejl preċiż tal-grad ta’ integrazzjoni u involviment tar-Rom (eż. rata ta’ impjieg fl-amministrazzjoni lokali jew ċentrali, data dwar l-attendenza l-iskola, livelli ta’ involviment fl-implimentazzjoni ta’ programmi, eċċ.).

3.1.25 Sabiex tiġi indirizzata s-segregazzjoni u d-diskriminazzjoni li tmur lura ġenerazzjonijiet u l-piżijiet fuq l-aspetti kollha tal-ħajja ta’ dawk ikkonċernati, l-implimentazzjoni ta’ programmi fil-forma ta’ proġetti b’enfasi fuq qasam problematiku partikolari wieħed mhijiex biżżejjed. Issa huwa vitali li jintagħżel approċċ sistematiku biex jintlaħqu l-objettivi strateġiċi li jirrispettaw bis-sħiħ ukoll l-importanza ta’ approċċ b’aktar minn aġenzija waħda u aktar minn parti interessata waħda.

3.1.26 Huwa vitali li tiġi appoġġjata l-introduzzjoni ta’ strument ta’ dħul bażiku, b’tali mod li ċertu proporzjon tal-paga minima, marbut ukoll man-numru ta’ tfal, jiġi pprovdut, u b’hekk jiġi garantit standard sigur ta’ għajxien għall-familji li jgħixu f’faqar estrem.

3.1.27 Huwa inaċċettabbli li t-tfal ibatu l-ġuħ. L-ikel għandu jsir disponibbli b'mod komprensiv fil-livell nazzjonali biex jiġi żgurat li l-ikel ikun jista’ jiġi pprovdut fl-iskejjel (anki matul il-vaganzi).

3.2 Rakkomandazzjonijiet speċifiċi ta’ politika

3.2.1 Edukazzjoni

· Il-leġiżlazzjoni għandha tiggarantixxi b’mod espliċitu d-dritt għal aċċess ugwali għal-livelli kollha tal-edukazzjoni għat-tfal kollha - inklużi l-edukazzjoni u l-kura fit-tfulija bikrija u t-taħriġ vokazzjonali - irrispettivament mill-istatus tar-residenza, il-migrazzjoni jew iċ-ċittadinanza;

· Programmi ta’ appoġġ fl-edukazzjoni pubblika (assistenza bir-reġistrazzjoni, programmi għall-iskrizzjoni fl-ewwel klassi, medjaturi, programmi għall-prevenzjoni u l-indirizzar tan-nuqqas ta’ attendenza u t-tluq bikri mill-iskola; appoġġ għal multikulturaliżmu; taħriġ tal-għalliema u sensibilizzazzjoni b’enfasi fuq id-drittijiet tat-tfal Rom, l-isfidi li jiffaċċjaw, u l-aspetti pożittivi tal-integrazzjoni; appoġġ immirat għal tfal li jkunu għadhom jaslu);

· L-għoti ta’ assistenza finanzjarja għall-familji bi dħul baxx, irrispettivament mill-istatus, biex jilħqu l-ispejjeż relatati mal-edukazzjoni (eż. uniformijiet, kotba, trasport, u eżenzjoni mill-ħlas fejn hemm miżati għall-edukazzjoni);

· L-abbozzar ta’ pjani u l-adozzjoni tagħhom mill-iskejjel għall-opportunitajiet indaqs, li se tkun ukoll kundizzjoni biex tintalab l-għajnuna;

· L-iżvilupp, l-implimentazzjoni u d-disseminazzjoni ta’ kurrikulu kollaborattiv (li jinvolvi l-parteċipazzjoni attiva u li jkun iffukat fuq it-tfal). Is-sensibilizzazzjoni u t-taħriġ tal-partijiet interessati rilevanti (għalliema, ġenituri, rappreżentanti tal-istituzzjonijiet responsabbli għall-organizzazzjoni u l-ġestjoni ta’ stabbilimenti edukattivi);

· L-involviment tal-familji Rom fl-edukazzjoni ta’ wliedhom: il-medjazzjoni bejn il-familji u l-iskejjel, is-sensibilizzazzjoni u l-fehim tal-importanza tal-edukazzjoni, id-diskussjonijiet informali, il-ġestjoni tal-kunflitti, il-bini tal-fiduċja fl-iskejjel;

· Il-programmi barra l-kurrikulu, l-attivitajiet, l-iżvilupp ta’ talenti. It-tnedija ta’ programmi ta’ rimedju fl-iskejjel rilevanti kollha, programmi ta’ assistenza fl-iskejjel;

· Il-promozzjoni konsistenti ta’ perspettiva ta’ edukazzjoni li tippromovi l-integrazzjoni, u programmi ta’ raffinar: ambjent tajjeb għall-ġenituri, programm “tal-ewwel u t-tieni ċans”, edukazzjoni bikrija tat-tfal, taħriġ għall-għalliema, attivitajiet barra l-kurrikulu, programmi li jħeġġu l-edukazzjoni ulterjuri, materjali tat-tagħlim speċjalizzati, miżuri favur aċċessibilità għal taħriġ għall-adulti, edukazzjoni ċiviku u taħriġ dwar id-drittijiet u l-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni, eċċ.;

· L-identifikazzjoni, il-prevenzjoni u l-eliminazzjoni tas-segregazzjoni tal-iskejjel ta’ kull tip (b’mod partikolari, skejjel speċjali u skejjel segregati) filwaqt li jiġi pprovdut appoġġ immirat għat-tfal migranti li jkunu għadhom jaslu fis-sistema edukattiva formali.

3.2.2 Impjieg

· L-objettivi tal-Istrateġija dwar ir-Rom għandhom jissaħħu permezz ta’ għodod tal-politika Ewropea tal-impjieg, permezz ta’ indikaturi u miri definiti b’mod ċar. Il-Fond Soċjali Ewropew għandu jżid il-finanzjament;

· Il-ftehimiet bejn in-negozji u l-NGOs tar-Rom għandhom jiġu intensifikati, sabiex jiġi stimulat it-taħriġ u l-impjieg vokazzjonali, speċjalment taħt l-Iskema ta’ Garanzija għaż-Żgħażagħ;

· L-intraprenditorija fost il-komunità tar-Rom għandha tiġi promossa: l-attivitajiet ekonomiċi informali għandhom jiġu megħjuna biex negozji, u l-NGOs tar-Rom għandhom jiġu provduti b’servizzi ta’ konsulenza tan-negozju u ta’ gwida;

· Il-promozzjoni ta’ intrapriżi soċjali, billi jiġu garantiti mikrokrediti u jiġi pprovdut taħriġ għall-partijiet interessati rilevanti. It-tfassil ta’ programmi ta’ medjazzjoni f’dan il-qasam ukoll. Programmi mmirati għall-bini tal-kapaċità biex jiżviluppaw l-intraprenditorija;

· Ħolqien tax-xogħol u programmi ta’ adattament (bħall-ACCEDER), “tagħlim permezz tax-xogħol“ (taħriġ fuq il-post tax-xogħol);

· L-appoġġ għal programmi ta’ reklutaġġ għas-settur pubbliku u l-infurzar tal-liġi; fl-istess ħin, jiddaħħlu programmi biex jindirizzaw id-diskriminazzjoni u l-preġudizzju;

· L-istabbiliment tal-karrieri individwali, permezz tal-istabbiliment ta’ servizzi ta’ konsulenza dwar il-karrieri bbażati fuq il-pari; is-sensibilizzazzjoni fuq il-post tax-xogħol, it-tfassil tal-kuntratti (taħriġ, konsulenza professjonali interna, taħriġ fuq il-post tax-xogħol, ġestjoni tal-mobbiltà professjonali, eċċ.); il-ħolqien ta’ ambjenti ta’ reklutaġġ li jkunu sorveljati u assistiti.

3.2.3 Aċċess għall-kura tas-saħħa

· Fejn id-dritt għall-kura tas-saħħa huwa dritt universali, il-kura tas-saħħa għall-komunità tar-Rom u għal dawk kollha fir-riskju tal-esklużjoni għandha tittejjeb (Spanja);

· Huwa importanti li wieħed jagħraf li saħħa tajba għall-komunità tar-Rom hija aktar minn sempliċiment aċċess għall-kura tas-saħħa. L-inugwaljanzi soċjali fis-saħħa jinqalgħu minħabba inugwaljanzi fil-kundizzjonijiet tal-ħajja ta’ kuljum u l-ixpruni fundamentali li jagħtu lok għalihom: l-inugwaljanzi fil-poter, fil-flus u fir-riżorsi. Id-differenzi fil-fatturi determinanti mis-soċjetà jirriżultaw f’inugwaljanzi tas-saħħa. Kull miżura tal-politika pubblika ppjanata u implimentata għandha tipprova tnaqqas dawn l-inugwaljanzi;

· L-esklużjoni mis-sistema tal-kura tas-saħħa tikkostitwixxi ksur fundamentali tad-drittijiet tal-bniedem u tfixkel b’mod serju l-kwalità tal-ħajja u l-prospetti tal-ħajja tan-nies. L-irtirar ta’ dritt fundamentali huwa inaċċettabbli. Barra minn hekk, li jkun hemm parti mill-popolazzjoni eskluża mis-servizzi tas-saħħa huwa ta' xkiel għall-objettivi tas-saħħa pubblika u l-etika professjonali. Għalhekk jeħtieġ li niggarantixxu l-aċċess għall-kura tas-saħħa għall-persuni kollha, irrispettivament mill-istatus tagħhom ta’ residenza, migrazzjoni jew ċittadinanza;

· Il-leġiżlazzjoni għandha tkun espliċita dwar id-dritt għall-persuni kollha, irrispettivament mill-istatus ta’ residenza, migrazzjoni jew ċittadinanza, li jkollhom aċċess għas-servizzi tal-kura tas-saħħa b'termini ugwali, inklużi dawk b’sussidji finanzjarji. Dan għandu jinkludi projbizzjoni fuq il-kondiviżjoni ta’ informazzjoni personali bejn l-istituzzjonijiet tal-kura tas-saħħa u l-awtoritajiet tal-migrazzjoni, u ta’ azzjonijiet ta’ infurzar qrib l-istituzzjonijiet tal-kura tas-saħħa;

· It-tneħħija mmirata tal-ostakli għall-aċċess għas-sistemi tas-saħħa (nuqqas ta’ għarfien, ostakli lingwistiċi u amministrattivi, diskriminazzjoni);

· L-esperjenza miġbura mill-operazzjoni tal-medjaturi tas-saħħa tar-Rom hija konvinċenti. Għandna nużaw l-amministrazzjoni tal-iskemi ta’ għajnuna biex jissaħħu dawn il-programmi, biex ikun żgurat li dawn jiġu aċċettati u jiggarantixxu l-vijabbiltà tagħhom;

· It-tixrid u l-applikazzjoni tal-Indiċi ta’ Politika tal-Integrazzjoni tas-Saħħa tar-Rom (Rhipex) bħala għodda ta’ ppjanar u valutazzjoni;

· L-użu u t-tixrid tal-unitajiet mobbli tas-saħħa li ġew stabbiliti f’numru ta’ pajjiżi, u l-espansjoni tal-firxa ta’ servizzi provduti;

· Il-provvista tal-finanzjament addizzjonali meħtieġ biex jiġu ssodisfati r-rekwiżiti għall-eżamijiet u l-provvisti mediċi osservati matul il-proċeduri dijanjostiċi, bil-garanzija li jingħataw l-ispejjeż ta’ vvjaġġar;

· Il-karavans mediċi (fejn it-tobba u l-istudenti mediċi joffru konsultazzjonijiet mingħajr ħlas fuq il-post għall-komunitajiet foqra, inklużi r-Rom) jistgħu jinkoraġġixxi u jkunu ta’ sostenn għall-foqra, inklużi n-nies Rom, li jinstabu li jkollhom l-aktar problemi serji tas-saħħa biex ikomplu bl-investigazzjonijiet mediċi tagħhom;

· L-iżgurar li t-tfal kollha, fis-sitwazzjonijiet kollha (u minkejja s-sitwazzjonijiet tagħhom) ikollhom aċċess għall-programmi nazzjonali tat-tilqim u l-kura pedjatrika;

· Il-monitoraġġ ta’ aċċess sħiħ u ugwali għall-kura tas-saħħa, l-identifikazzjoni ta’ każijiet ta’ diskriminazzjoni istituzzjonali u l-pubbliċità ta’ differenzi negattivi fit-trattament. Il-monitoraġġ indipendenti tas-saħħa (l-awtorità tal-korp), il-bini ta’ kapaċitajiet tar-riċerka;

· Jeħtieġ li jkollna data ħafna aktar estensiva, aċċessibbli u ta’ kwalità ogħla sabiex jittejjeb l-aċċess għad-data dwar is-saħħa u l-kura tas-saħħa, u sabiex jiġu ppjanati programmi mmirati, ibbażati fuq l-evidenza. L-appoġġ għar-riċerka u ġbir ta' data aktar preċiż;

· Fil-każ tar-refuġjati mingħajr dokumenti, jeħtieġ li nirrikonoxxu u nissalvagwardjaw id-drittijiet fundamentali, l-etika professjonali u l-aspetti tas-saħħa pubblika, u li niżguraw il-forniment tas-servizzi bażiċi;

· Il-kapaċità tan-nies (inklużi r-Rom) li jgħixu f’faqar estrem li jiksbu aċċess xieraq għal kura tas-saħħa hija affettwata wkoll mill-fatt li ma għandhom l-ebda mod li jkollhom eżamijiet tal-għajnejn jew li jixtru nuċċalijiet jew lentijiet tal-kuntatt adegwati. Il-monitoraġġ tas-saħħa tal-għajnejn tal-popolazzjoni tar-Rom u l-kunsiderazzjoni tal-miżuri korrettivi kosteffiċjenti biex jittejbu l-ħajjiet ta’ dawk ir-Rom fir-riskju u ta' dawk li għandhom vista batuta.

3.2.4 Akkomodazzjoni

· Salvagwardji legali biex jiġu infurzati d-drittijiet tal-kerrejja u jiġu evitati l-iżgumbramenti sfurzati mingħajr avviż dovut. Il-konsultazzjoni minn qabel, il-kuntatt ma’ medjaturi soċjali u l-involviment tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili kollha għandhom ikunu obbligatorji;

· Mekkaniżmi effettivi u indipendenti għall-ilmenti biex jindirizzaw id-diskriminazzjoni fil-provvista ta’ akkomodazzjoni fuq il-bażi tal-etniċità, ir-razza, l-istatus tar-residenza, il-migrazzjoni jew iċ-ċittadinanza (inkluża d-dekriminalizzazzjoni tal-provvista ta’ akkomodazzjoni u l-kiri lill-migranti irregolari);

· Ma hemm l-ebda dubju li l-faqar u l-ghettos jiksru serjament id-drittijiet fundamentali u l-ġustizzja soċjali. It-tnedija ta’ programmi għall-akkomodazzjoni soċjali, l-iżvilupp tal-programmi eżistenti;

· L-istabbiliment ta’ salvagwardji leġiżlattivi u ġurisprudenzjali biex b’hekk ma jkunx possibbli li l-kerrejja jiġu rilokati f’viċinat li ma jissodisfax l-istandards, irrispettivament mis-sitwazzjoni;

· Jeħtieġ li jiġi kkontrollat li l-proċedura għall-allokazzjoni u l-valutazzjoni tal-akkomodazzjoni tkun soġġetta għal kontrolli stretti f’termini ta’ miżuri legali u fir-rigward tal-prevenzjoni ta’ diskriminazzjoni istituzzjonali;

· Il-monitoraġġ, l-identifikazzjoni ta’ kwartieri fqar, l-intervent minn medjaturi, il-bini ta’ akkomodazzjoni soċjali, l-appoġġ għar-rilokazzjoni, programmi ta’ appoġġ, l-evalwazzjoni;

· Il-bini ta’ akkomodazzjoni soċjali affordabbli. Jintużaw il-garanziji kuntrattwali;

· Jintużaw il-programmi ta’ medjazzjoni;

· Kundizzjonijiet inadegwati tal-akkomodazzjoni għandhom impatt sinifikanti fuq il-possibbiltajiet ta’ suċċess tal-politiki f’oqsma oħrajn. Għalhekk, il-prijorità għandha tingħata lill-għajnuna għall-akkomodazzjoni fil-kuntest tal-politika ta’ sostenn.

3.2.5 Politika ta' appoġġ

· Il-verifika tad-distribuzzjoni tal-Fondi Strutturali u ta’ Investiment Ewropej (Fondi SIE) issostni aktar bir-reqqa, inkluż bl-involviment tas-soċjetà ċivili, l-indirizzar tad-distorsjonijiet u l-irregolaritajiet u, fl-istess ħin, tissemplifika l-prattiki;

· Iż-żieda fit-trasparenza u r-responsabbiltà fir-rigward tad-distribuzzjoni u l-użu tar-riżorsi fil-każijiet kollha. Konsegwentement, jiġu emendati l-arranġamenti operattivi regolatorji;

· Matul l-implimentazzjoni tal-Fondi SIE, l-Istati Membri għandhom jagħmlu użu aktar effettiv tal-baġit tal-assistenza teknika tal-Fondi SIE biex jinvolvu lis-soċjetà ċivili fl-evalwazzjoni;

· Il-provvista tal-informazzjoni dwar il-finanzjament tal-UE (websajts, materjal ta’ informazzjoni, taħriġ, bażijiet tad-data tal-għarfien, ċentri ta’ informazzjoni, eċċ.), inkluż għall-komunitajiet lokali (muniċipalitajiet, organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili);

· L-evalwazzjoni indipendenti tal-effettività, ir-rilevanza u l-proċeduri għall-użu tal-fondi strutturali tal-UE;

· Il-mekkaniżmi ta’ monitoraġġ għandhom jiżguraw ukoll li l-Fondi Strutturali ma jkunux jistgħu jintefqu fuq kwalunkwe programm li jaggrava l-fenomeni tas-segregazzjoni u d-diskriminazzjoni;

· Il-ħolqien ta’ fond ta’ emerġenza, fuq il-linji tal-Fond Ewropew ta’ Aġġustament għall-Globalizzazzjoni, li jipprovdi għajnuna diretta f’sitwazzjonijiet estremi ta’ segregazzjoni huwa kruċjali.

· L-investiment fir-riċerka u l-provvista ta’ servizzi innovattivi u inklużivi għar-residenti kollha Rom, irrispettivament mill-istatus, fil-livell lokali fejn jiġu żviluppati s-servizzi.

3.2.6 Parteċipazzjoni

· Bħalissa jeżistu żewġ strutturi li jagħtu lir-Rom l-opportunità li jsemmgħu leħinhom fil-livell Ewropew. L-ewwel waħda hija l-Pjattaforma Ewropea għall-inklużjoni tar-Rom. Maħluqa fl-2008, tlaqqa' flimkien il-gvernijiet nazzjonali, l-UE, l-organizzazzjonijiet internazzjonali u r-rappreżentanti tas-soċjetà ċivili tar-Rom. L-għan ta' din l-istruttura hu li tistimula l-kooperazzjoni u l-iskambji ta’ esperjenzi fost il-partijiet interessati kollha dwar il-politiki u l-prattiki ta' suċċess tal-inklużjoni u l-integrazzjoni tar-Rom. L-oħra hija l-Forum Ewropew tar-Rom u tal-Vjaġġaturi, li ġiet stabbilita fl-2004 mill-Kunsill tal-Ewropa bil-għan li r-Rom jingħataw l-ispazju għal dibattitu fil-livell Ewropew;

· Il-parteċipazzjoni tar-Rom fl-istadji kollha tal-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet hija essenzjali sabiex jinkisbu politiki effettivi li jistgħu jagħmlu bidla ġenwina għas-sitwazzjoni tar-Rom fl-UE. L-għodod li għandna fil-preżent mhumiex biżżejjed f’dan ir-rigward;

· Ir-Rom iridu jinstemgħu fi ħdan struttura formalizzata fejn fehmiethom ma jkunux jistgħu jiġu injorati minn dawk li jieħdu d-deċiżjonijiet u fejn ikunu jistgħu jipprovdu kontribut fl-oqsma kollha ta’ politika u mhux esklużivament fi kwistjonijiet li jikkonċernaw direttament lill-popolazzjoni tar-Rom. Fil-livell tal-UE, għandha tiġi stabbilita struttura permanenti fi ħdan il-KESE li tippermetti kontribut ċar u ffukat mill-popolazzjoni tar-Rom li jista’ jiġi segwit fi ħdan qafas formalizzat;

· Il-Kummissjoni Ewropea tirrakkomanda li l-Istati Membri jwaqqfu pjattaformi nazzjonali għall-integrazzjoni tar-Rom, li jkunu miftuħa għall-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u li fihom ikunu jistgħu jieħdu sehem l-organizzazzjonijiet kollha. Dawn il-pjattaformi jkunu joperaw fuq bażi regolari. L-organizzazzjoni tal-operazzjonijiet tagħhom u l-aġenda tal-laqgħat tagħhom ikunu miftehmin b’mod konġunt mill-punt ta’ kuntatt għar-Rom u l-organizzazzjonijiet li jirrappreżentawhom;

· Il-Kummissjoni Ewropea, il-KESE u l-NGOs għandhom iniedu l-Forum Ewropew għar-Rom, sabiex jinvolvu lis-soċjetà ċivili fl-iżvilupp u l-implimentazzjoni tal-politiki (il-Forum Ewropew tal-Migrazzjoni huwa eżempju ta’ dan);

· Jiġu żviluppati netwerks ta’ forums ta’ koordinazzjoni lokali, li jistgħu jistimulaw inizjattivi lokali billi jippromovu l-kooperazzjoni bejn ir-rappreżentanti tal-awtoritajiet lokali, l-Istat u s-soċjetà ċivili;

· Hija prijorità li tissaħħaħ il-kapaċità tal-NGOs li jaħdmu fil-qasam tal-inklużjoni tar-Rom (fir-rigward tar-riżorsi umani, il-promozzjoni, l-assorbiment tar-riżorsi u l-komunikazzjoni);

· Huwa essenzjali li jiġu promossi l-kultura u l-lingwa Rom, flimkien ma’ identità pożittiva tar-Rom (il-preservazzjoni tal-kultura, il-lingwa u l-festivals, l-appoġġ tal-prodotti kulturali u tal-midja, eċċ.). Jeħtieġ li jiġu stabbiliti l-kundizzjonijiet tajbin sabiex il-persuni kkonċernati jkunu jistgħu jkunu kburin bl-identità tagħhom ta' Rom;

· Sabiex tiġi promossa l-parteċipazzjoni, il-ħolqien ta’ indikaturi li jqiegħdu fil-prattika l-prinċipju “xejn mingħajrna”, mit-tfassil, permezz tal-implimentazzjoni, sal-evalwazzjoni.

· Il-knejjes jista’ jkollhom rwol importanti biex tinqered is-segregazzjoni personali u istituzzjonali. Jeħtieġ li nqajmu kuxjenza fost il-knejjes, nagħtuhom is-setgħa, nappoġġjaw programmi għal dan l-iskop, u niżguraw li dawn ikunu jistgħu jipparteċipaw fil-proċessi ta’ konsultazzjoni lokali. Jeħtieġ li jittieħdu miżuri biex jiġu miġġielda s-sentimenti kontra ż-żingari li, f’xi każijiet, insibuhom anke fil-knejjes, permezz tal-użu ta’ strumenti xierqa (programmi edukattivi, kampanji ta’ sensibilizzazzjoni, korsijiet ta’ taħriġ, medjazzjoni eċċ.);

· Huwa wkoll importanti għall-mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni (orizzontali u vertikali) li jkunu bbażatai sistematikament, fil-livelli kollha, fuq il-kunsens u l-involviment konsistenti tal-aktar nies milquta. Jeħtieġ li jkun hemm kultura ta’ kunsens li tmur lil hinn minn konsultazzjoni sempliċi, u pjattaformi għal djalogu kontinwu.

3.2.7 Evalwazzjoni

· Strumenti/miżuri vinkolanti legalment, jew mezzi oħra ta’ infurzar ta’ impenji politiċi, b’mod partikolari f’każijiet fejn l-evalwazzjoni indipendenti sistematikament turi żvilupp negattiv (pereżempju faqar estrem, żieda fin-numru ta’ tfal li jbatu l-ġuħ, żieda fil-qgħad fost ir-Rom, il-proliferazzjoni ta’ każijiet ta’ diskriminazzjoni);

· Il-ġbir u l-kondiviżjoni ta’ data kwalitattiva fir-rigward ta’ ambjenti kkaratterizzati minn diskriminazzjoni u segregazzjoni, is-sistematizzazzjoni u l-forniment ta’ din id-data fil-kuntest tal-mekkaniżmi ta’ koordinazzjoni lokali u ċentrali.

3.2.8 Id-dimensjoni tal-antidiskriminazzjoni

· Id-diskriminazzjoni u s-sentimenti kontra ż-żingari jeħtieġ li jiġu rikonoxxuti mill-partijiet interessati kollha bħala r-raġuni prinċipali għall-esklużjoni u s-segregazzjoni tar-Rom li għandhom jiġu indirizzati sabiex jinkisbu d-drittijiet indaqs għar-Rom fl-UE. Dan jeħtieġ li s-soċjetà ġenerali tiġi edukata dwar is-soċjetà tar-Rom u l-impjegati taċ-ċivil iridu jkunu informati dwar l-obbligi tagħhom skont il-leġiżlazzjoni dwar id-drittijiet tal-bniedem;

· Kemm l-UE kif ukoll l-Istati Membri jridu jieħdu l-miżuri kollha meħtieġa biex jiżguraw li l-Istati Membri jikkonformaw mad-Direttiva dwar id-Diskriminazzjoni abbażi tar-Razza jew l-Etniċità u d-Direttiva dwar l-Ugwaljanza fit-Trattament fl-Impjieg u fix-Xogħol;

· L-inklużjoni tad-drittijiet soċjali fil-mandat tal-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali (FRA);

· Is-salvagwardja tal-libertajiet fundamentali Ewropej għan-nomadi u l-vjaġġaturi, u b’mod partikolari għat-tfal, in-nisa, l-anzjani u l-morda;

· It-tisħiħ tal-għodod għal-leġiżlazzjoni, ir-rakkomandazzjoni professjonali, il-monitoraġġ u l-implimentazzjoni, l-appoġġ għat-taħriġ dwar l-espressjoni possibbli ta’ preġudizzji fil-midja. It-tisħiħ tal-indipendenza tal-awtoritajiet superviżorji tal-midja u s-salvagwardja tar-riżorsi tagħhom;

· Is-sensibilizzazzjoni fost ir-Rom dwar drittijiethom u li jsir possibbli li jaċċessaw il-ġustizzja faċilment;

· L-aċċess għall-assistenza legali, l-appoġġ għal mekkaniżmi oħrajn ta’ promozzjoni sabiex jissaħħaħ il-proċess tar-rapportar;

· Kemm l-UE kif ukoll l-Istati Membri għandhom jiżguraw traspożizzjoni u implimentazzjoni tad-Direttiva dwar il-Vittmi (li tapplika għall-vittmi kollha tal-kriminalità b’mod ugwali, irrispettivament mill-istatus tar-residenza) li effettivament jipprovdu protezzjoni u aċċess għall-ġustizzja għall-vittmi Rom tal-kriminalità (eż. rapportar sikur lill-pulizija; investigazzjoni u prosekuzzjoni xierqa, fosthom motivazzjonijiet potenzjali ta' preġudizzju u fatturi aggravanti oħra; aċċess għal status ta’ residenza, aċċess għal servizzi ta’ appoġġ);

· L-appoġġ ta’ alleanzi strateġiċi bil-kooperazzjoni u l-assistenza tal-midja (il-promozzjoni ta’ bidla fl-attitudnijiet, informazzjoni/kultura sostanzjata, il-preżentazzjoni tal-istorja tar-Rom, il-ġlieda kontra l-isterjotipi, l-interkulturaliżmu u l-multikulturaliżmu, is-sensibilizzazzjoni);

· Il-ftuħ ta’ ċentri ta’ informazzjoni u għarfien lokali tar-Rom, sabiex jiġu miġġielda l-isterjotipi negattivi;

· Id-dokumentazzjoni u l-kondiviżjoni tal-aħjar prattiki, l-iskambju ta’ informazzjoni fuqhom u t-titjib tal-aċċessibilità tagħhom;

· L-istabbiliment ta’ korpi - indipendenti jekk ikun possibbli - responsabbli għat-trattament ugwali fil-qasam ġudizzjarju u tal-liġi kriminali, u l-iżgurar li dawn jimxu bla xkiel;

· Is-sensibilizzazzjoni tal-identità, il-valuri u l-kultura tar-Rom, billi jiġu pprovduti l-għodod meħtieġa għal dan (kanali u xandiriet tar-radju u tat-televiżjoni, taħriġ, finanzjament, eċċ.);

· L-ikkastigar sistematiku u sever ta’ każijiet ta’ segregazzjoni fl-edukazzjoni u fil-postijiet tal-għajxien u tax-xogħol, permezz tal-ħolqien ta’ mezzi ta’ rimedju.

4. L-involviment tal-KESE

4.1 Il-KESE għandu jkompli l-attivitajiet tiegħu fir-rigward tal-istrateġija qafas tal-UE u l-implimentazzjoni tal-NRISs, u jipprovdi pjattaforma wiesgħa kemm jista’ jkun għall-kondiviżjoni tal-esperjenzi bejn l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u d-djalogu mar-rappreżentanti tal-istituzzjonijiet tal-UE. Il-KESE, f’kooperazzjoni mal-NGOs u l-Kummissjoni Ewropea, għandu jniedi l-Forum Ewropew tar-Rom, sabiex is-soċjetà ċivili u l-istituzzjonijiet Ewropej jaħdmu flimkien biex jirregolaw l-Istrateġija.

4.2 Dan għandu jikkontribwixxi għall-għarfien tal-aħjar inizjattivi permezz tal-għodod ta’ komunikazzjoni tiegħu. Huwa għandu jippromovi l-kwistjoni tal-inklużjoni tar-Rom fin-negozjati mal-istituzzjonijiet tal-UE.

4.3 Bħalma juru l-esperjenzi tal-proġett, il-Kumitat għandu jiffaċilita struttura permanenti fi ħdan it-termini ta’ referenza biex jipprepara valutazzjonijiet tal-impatt mal-komunità tar-Rom fuq l-implimentazzjoni tal-politika tal-UE u jekk dawn l-objettivi kollha jkunux intlaħqu. Dan il-qafas ta’ attivitajiet ulterjuri għandu jkollu l-potenzjal li jinforma lill-Kummissjoni u lill-Parlament dwar nuqqas ta’ konformità mal-istrateġiji nazzjonali u l-impatti negattivi ta’ proġetti jew politiki. Dan jista’ jinkludi verifika tal-għadd ta’ parteċipanti Rom fi kwistjonijiet relatati mar-Rom, u valutazzjoni tal-impatt tal-proġetti tal-KE li jappoġġjaw ir-Rom li teżamina l-proċess tad-definizzjoni u l-allokazzjoni tal-fondi għall-proġetti.

4.4 Il-Kumitat għandu jieħu sehem fl-organizzazzjoni tal-attivitajiet tal-Pjattaforma tar-Rom.

4.5 Huwa għandu jżomm kuntatt mill-qrib mal-KES nazzjonali, b’mod partikolari f'dawk il-pajjiżi li għandhom popolazzjoni kbira tar-Rom jew fejn ġew identifikati nuqqasijiet. Huwa għandu jieħu l-inizjattiva li jorganizza laqgħat bejn dawn l-organizzazzjonijiet, laqgħat konġunti ta’ esperti u konferenzi fil-livell lokali, u jiżgura l-involviment tal-partijiet interessati fil-proċess.

_____________

ANNESS I

DOKUMENT KUNĊETTWALI TAL-PROĠETT

I.SFOND

· PROĠETTI

Fuq inizjattiva tal-President tal-KESE Henri Malosse u wara deċiżjoni tal-Bureau tal-KESE ta’ Lulju 2013, il-KESE beda biex jaħdem fuq proġetti. It-terminu “proġett” għandu jinftiehem fis-sens tal-“metodu Jean Monnet”: Azzjonijiet pan-Ewropej jew azzjonijiet pilota li jista’ jkollhom impatt fl-livell Ewropew.

Ġie stabbilit proġett tas-Sezzjoni SOC dwar “Inklużjoni aħjar tal-komunità tar-Rom permezz ta’ inizjattivi tas-soċjetà ċivili”.

L-iskop tal-proġett huwa li jenfasizza l-impatt tal-leġiżlazzjoni, il-programmi u l-politiki tal-UE mill-perspettiva tas-soċjetà ċivili. B’mod partikolari, huwa intiż biex jevalwa liema huma l-istrumenti xierqa u effettivi biex jinkiseb involviment akbar tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili bħala mezz biex tittejjeb l-inklużjoni soċjali tar-Rom. Ġie stabbilit grupp ta’ koordinazzjoni esploratorju li jikkonsisti minn 9 membri (inkluż president) biex iħares lejn lakuni potenzjali fil-ħidma li diġà qed issir fil-livell Ewropew, nazzjonali, reġjonali u lokali biex tittejjeb l-inklużjoni soċjali tar-Rom, b’mod partikolari n-nuqqasijiet fejn involviment akbar tas-soċjetà ċivili jista’ jiffunzjona bħala rimedju u/jew fejn l-Opinjonijiet tal-KESE diġà offrew soluzzjonijiet. Il-partijiet interessati esterni li jaħdmu fil-qasam se jiġu mistiedna jattendu biex jinfurmaw lill-grupp ta’ ħidma dwar l-azzjoni prattika li qed titwettaq bħalissa.

II.METODI TA’ ĦIDMA

· OBJETTIVI TAL-PROĠETT

L-għanijiet tal-proġett huma:

1. li jinkiseb fehim aħjar evalwazzjoni tal-politiki li huma stabbiliti biex jimplimentaw il-Qafas tal-UE għall-Istrateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Rom sal-2020 (COM (2011) 173 final) kif ukoll tal-istrateġiji tal-Istati Membri - mill-perspettiva tal-partijiet kollha rilevanti li għandhom x’jaqsmu mal-politika ta’ inklużjoni tar-Rom iżda speċjalment tas-soċjetà ċivili organizzata;

2. li jinftiehem il-livell ta’ involviment tar-rappreżentanti tar-Rom u tas-soċjetà ċivili organizzata fl-ippjanar, l-implimentazzjoni u l-valutazzjoni tal-programmi fil-livell lokali, reġjonali, tal-Istati Membri u tal-UE; u biex jingħataw l-opportunità li jesprimu l-kummenti, l-ideat u r-rakkomandazzjonijiet tagħhom u li jinstemgħu fil-livell tal-UE;

3. li jiġu identifikati u kondiviżi prattiki tajbin jew diffikultajiet li jiltaqgħu magħhom f’għażla ta’ Stati Membri;

4. li jirrapporta u possibbilment jagħmel rakkomandazzjonijiet lill-KESE, l-istituzzjonijiet Ewropej u atturi oħrajn involuti fil-politika ta’ integrazzjoni tar-Rom.

L-eżerċizzju jirrifletti l-karatteristiċi speċifiċi u l-valur miżjud tal-KESE: approċċ minn isfel għal fuq u l-involviment sħiħ tal-membri li jirrappreżentaw ġenwinament ċittadini attivi fil-livell prattiku fl-Ewropa kollha. Huwa wkoll konformi mal-attivitajiet Going Local tal-Kumitat.

· TWETTIQ TAL-ISTUDJU

A) Laqgħat tal-Grupp

Il-grupp ta’ ħidma jiltaqa’ mill-inqas darba fil-bidu tal-proġett biex jorganizza l-ħidma tiegħu u jiddiskuti l-objettivi tiegħu. Il-partijiet interessati rilevanti (Istituzzjonijiet tal-UE u NGOs) jiġu mistiedna wkoll biex id-diskussjoni tiġi estiża.

B) Seduti ta’ smigħ

Isiru seduti ta’ smigħ biex janalizzaw l-erba’ “oqsma kruċjali” tal-istrateġija qafas kif ukoll is-sitwazzjoni u l-eliġibbiltà tal-miżuri kontra d-diskriminazzjoni li diġà ttieħdu fl-Istati Membri.

C) Żjarat tal-pajjiżi

Il-grupp ta’ ħidma (f’sottogruppi ta’ tliet membri) iżur erba’ Stati Membri tal-UE sabiex jiltaqa’ ma’ organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili u awtoritajiet pubbliċi li jaħdmu fil-livell prattiku fuq kwistjonijiet tar-Rom biex jiġi aċċertat sa liema punt qed jiġu implimentati l-Istrateġiji Nazzjonali għall-Integrazzjoni tar-Rom.

Il-pajjiżi magħżula minħabba s-sitwazzjoni speċifika tagħhom fil-qasam tal-politika ta’ inklużjoni tar-Rom huma r-Rumanija, il-Bulgarija, Spanja u l-Finlandja.

Lil hinn mill-laqgħat strutturati li jsiru fil-pajjiżi rilevanti, kwestjonarju jgħin biex tiġi evalwata s-sitwazzjoni tar-Rom u l-politiki relatati mal-inklużjoni tagħhom.

D) Diskussjoni round table tas-soċjetà ċivili

Abbażi tal-informazzjoni miġbura, il-Kumitat se jorganizza diskussjoni round table tas-soċjetà ċivili biex isir rendikont tal-esperjenzi miksuba mill-proġett. Din tkun tinvolvi lill-imsieħba istituzzjonali tal-KESE (Kummissarju, MEPs, Presidenza tal-UE), l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili, il-partijiet interessati mill-Istati Membri li fihom ikunu saru ż-żjarat, gruppi ta’ riflessjoni u organizzazzjonijiet rilevanti oħrajn.

· RIŻULTATI TAL-ISTUDJU

Wara kull missjoni, jitħejja rapport ta’ missjoni konċiż, taħt ir-responsabbiltà ta’ relatur, li jkun wieħed mit-tliet membri li jwettqu l-missjoni

Wara t-tlestija tal-erba’ missjonijiet, jitħejja abbozz ta’ rapport finali taħt ir-responsabbiltà tal-President tal-grupp ta’ ħidma. Dan ikun ibbażat primarjament fuq: ir-rapporti ta’ missjoni, l-informazzjoni miġbura matul il-laqgħat, mill-programmi taż-żjarat lokali u permezz ta’ kwestjonarju distribwit fost l-NGOs. L-għan tiegħu huwa li jifformula għadd ta’ konklużjonijiet u rakkomandazzjonijiet kumplessivi.

L-abbozz ta’ rapport finali jiġi komunikat u finalizzat fid-diskussjoni round table tas-soċjetà ċivili fi Brussell.

Wara dan l-avveniment, ir-rapport finali li jirriżulta jiġi komunikat lill-istituzzjonijiet Ewropej (MEPs, Kummissjoni, Presidenzi), il-Kumitat tar-Reġjuni, il-Kunsilli Ekonomiċi u Soċjali nazzjonali u partijiet interessati rilevanti oħra.

_____________

ANNESS II

COMPOSITION OF THE COORDINATION GROUP

Ákos Topolánszky, President

Emilio Fatovic

Lubomir Hadjiysky

Waltraud Klasnic

Ivan Kokolav

Eugen Lucan

Luis Miguel Pariza Castaños

Madi Sharma

Anne-Marie Sigmund

Valeria Atzori, secretariat

Joëlle Doudard, secretariat

ANNESS III

EVENTS AND ACTIVITIES OF THE PROJECT

5. MEETINGS AND HEARINGS

5.1 6 March 2014

First Meeting of the Coordination Group

First meeting: discussion and agreement about objectives, schedule and results. Definition of the European general framework in the 4 pillars of the European Framework for the integration of the Roma (Education, Employment, Health and Housing) as well as the non-discrimination as horizontal element.

Participants :

Coordination Group

Lubomir Hadjiysky, member

Ivan Kokolav, member

Eugen Lucan, member

Ján Oravec, member (replacing Waltraud Klasnic)

Luis Miguel Pariza Castaños, member

Ionut Sibian, member (replacing Anne-Marie Sigmund)

Ákos Topolánszky, President

European Commission

Hana Horka, Unit for Health Determinants, Directorate General for SANCO

Ilona Negro, Unit for non-discrimination policies and Roma coordination, Directorate General for JUST

Dominique Bé, Unit for Social inclusion and poverty reduction, Directorate General for EMPL

Frank Pierobon, Unit for Education and training in Europe 2020 governance, Directorate General for EAC

NGOs

Ivan Ivanov, European Roma information (ERIO)

Gabriela Hrabanova, European Roma Grassroots Organisations Network (ERGONET)

Zoltán Massay Kosubek, European Public Health Alliance (EPHA)

Julie Pascoet, European Network Against Racism (ERPC)

On 12 May 2014 and on 7 November 2014, the Coordination Group on Roma organized a public hearing in Brussels in the context of the EESC project on "Better Inclusion of the Roma community through civil society organizations". For the first hearing, a special focus was put on health policies and antidiscrimination. For the second one, a special focus was put on education, employment and housing strands of the EU Framework for Roma Integration

For both hearings, the aims was to:

· highlight the impact of EU legislation and, programs from the perspective of civil society.

· assess appropriate and effective instruments to more closely involve civil society organizations as a means to improve the social inclusion of the Roma.

· look into possible shortcomings in the work already being done at European, national, regional and local levels

5.2 12 May 2014

Second Meeting of the Coordination group

1st Public hearing : Focus on health and antidiscrimination

Programme

2:00 – 2:30Registration

2:30 – 2:40 Opening

Ákos Topolánszky: Presentation of the work of the EESC Coordination Group

2.40 – 3:00The Roma and Health: state of play, evaluation of measures adopted, main challenges, future developments

Isabel de la Mata, European Commission, DG SANCO, Principal Advisor for Health

Isabelle Beauclercq, International Organization for Migration (IOM)

3:00 – 3:40Statements of relevant NGOs

Zoltán Massay Kosubek, European Public Health Alliance (EPHA)

Stéphane Heymans, Doctors of the World

Liliana Keith, Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants

Violeta Naydenova, Open Society Institute

3:40 – 4.10Questions & answers

4.10 – 4.20 Coffee breaks

4.20 – 4:40The Roma and anti-discrimination: state of play, evaluation of measures adopted, main challenges, future developments

Ilona Negro, European Commission, DG JUST, Unit for Non-discrimination policies and Roma Coordination

4:40 – 5:30Statements of relevant NGOs

Ivan Ivanov, European Roma Information Office (ERIO)

Baudouin Janssens, Amnesty International (AI)

Adam Weiss, European Roma Rights Centre (ERRC)

Anne-Sophie Parent, Age Platform Europe

Julie Pascoët, European Network against Racism (ENAR)

5:30 – 5:50Questions & answers

5:50 – 6:00Conclusions by Ákos Topolánszky

Participants

Isabelle BEAUCLERCQ

International Organization for Migration (IOM)

Richard BERENDSEN

Council of Europe

Morgane COULON

European Association for the Defense of Human Rights

Isabel DE LA MATA

European Commission, DG SANCO, Unit for Health Determinants

Emilio FATOVIC

EESC Coordination Group's member

Lubomir HADJIYSKY


Stéphane HEYMANS

Doctors of the World

Lilana KEITH

Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants

Ivan KOKALOV


Maria KRISLOVA

Belgian NGO "Fébul"

Eugen LUCAN


Zoltán MASSAY KOSUBEK

European Public Health Alliance (EPHA)

Maria MELCHIOR

Doctors of the World

Nele MEYER

Amnesty International (AI)

Violeta NAYDENOVA

Open Society Institute

Ilona NEGRO

European Commission, DG JUST

Anne-Sophie PARENT

Age Platform Europe

Luis Miguel PARIZA CASTAÑOSEESC Coordination Group's member

Marta PINTO

European Roma Information Office (ERIO)

Agnieszka Ewa PYRZYK

European News Agency

Amanda RASOLOFOTSARA

European Association for the Defense of Human Rights

Madi SHARMA


Anne-Marie SIGMUND


Georgi STOEV


Ákos TOPOLÁNSZKY

EESC Coordination Group's President

Miranda VUOLASRANTA

European Commission, DG JUST

Jessica WANKE

German Federal Employment Agency

5.3 7 November 2014

2nd Public hearing: Focus on education, employment, housing and antidiscrimination

Programme

9.00 – 9.30Registration

9.30 – 9.45 Opening by Ákos Topolánszky

Presentation of the work done so far by the EESC Coordination Group

9.45 – 10.15The Roma and Education: state of play, evaluation of measures adopted, main challenges, future developments

Szilvia Kalman, European Commission, DG EAC

Michael Guet, Council of Europe

10.15 – 10.45Statements of relevant NGOs

Dan Pavel Doghi, Roma Education Fund

Dorottya Atol, European Roma Rights Centre (ERRC)

Sandra Zep, ERGO Network and Centre de Médiation des Gens du Voyage Roms

Eszter Pasztór, ERGO Network and Fresco Village Hungary

10.45 – 11.15Questions & answers

11.15 – 11.30Coffee break

11.30 – 11.45The Roma and Employment: state of play, evaluation of measures adopted, main challenges, future developments

Dominique Bé, European Commission, DG EMPL



1.00 – 2.30Lunch break

2.30 – 3.00The Roma and Housing: state of play, evaluation of measures adopted, main challenges, future developments

Andor Urmos, DG REGIO


Mauro Striano, FEANTSA

Dorottya Atol, European Roma Rights Centre (ERRC)

Ahmet Akim, ERGO Network and Centre de Mediation des Gens du Voyage des Roms


4.10 – 4.20Coffee break

4.20 – 4.40The Roma and Antidiscrimination: state of play, evaluation of measures adopted, main challenges, future developments

Axelle Cheney, European Commission, DG JUST, Unit for Non-discrimination policies and Roma Coordination


Helen Gould, European Roma Information Office (ERIO)

Violeta Naydenova, Open Society European Policy Institute (OSEPI)

Gabriela Hrabanova, ERGO Network


5.50 – 6.00Conclusions by Ákos Topolánszky

Participants

Coline ACH


Joana AGUDO I BATALLER


Ahmet AKIM

ERGO

Louise ANDRIEU

Espace Interrégional Européen

Dorottya ATOL

European Roma Rights Center (ERRC)

Dominique BÉ

European Commission

Axelle CHENEY

European Commission

Lena Pengel DE VOLDER

European Federation of Community of Sant'Egidio

Dan Pavel DOGHI

Roma Education Fund

Marit ERDAL

United Nations Human Rights Office

Emilio FATOVIC


Helen GOULD


Michael GUET

Council of Europe

Lubomir HADJIYSKY


Gabriela HRABANOVA

ERGO

Szilvia KALMAN

European Commission

Ivan KOKALOV


Agota KOVACS

EFTA

Eugen LUCAN


Sylvain MOSSOU

High Commissioner for Human Rights

Violeta NAYDENOVA

Open Society European Policy Institute (OSEPI)

Eszter PASZTÓR

ERGO

Anneleen PIRARD


Alessia ROGAI


Serena ROMEO

Issues Without Borders

Ingrid SCHULERUD

Ministry of Foreign Affairs

Mauro STRIANO

FEANTSA

Ákos TOPOLÁNSZKY

EESC Coordination Group's President

Andor URMOS

European Commission

Marie VAUGEOIS

CCI Pays de la Loire

Miranda VUOLASRANTA

European Commission

Urpo VUOLASRANTA

Finland Roma Forum

Sandra ZEP

ERGO

5.4 3 February 20015

Final conference on Better inclusion of the Roma community through civil society initiatives

Programme

8.30 – 9.00Registration and coffee

9.00 – 12.00Opening

Ákos Topolánszky, President of the EESC's Coordination Group on Roma

Debate with representatives from EU Institutions, International Organizations and NGOs:

European Commission (DG JUST, DG EMPL, DG EAC, DG REGIO, DG SANCO),

European Parliament, Council of Europe, European Union Agency for Fundamental Right (FRA), Latvian Presidency, Committee of the Regions, European Roma Information Office (ERIO), ERGONETWORK, European Roma Rights Centre (ERRC), European Public Health Alliance (EPHA).

12.00 – 13.00Session 1 – The Roma and Education: good practices

Presentations

· Raluca Negulescu, Alternative Education Club - Policy Centre for Roma and Minority in Romania

· Viveca Arrhenius, Ministry of Social Affairs and Health

· Juan M. Reyes Campos, Promociona Programme - Fundación Secretariado Gitano in Spain

· Daniela Petkova, Center Amalipe in Bulgaria

· Nevsija Durmish, Roma Education Fund

General discussion

13.00 – 14.30Lunch break

14.30 – 15.30Session 2 – The Roma and Housing: good practices

Presentations

· Javier Ramírez and Maria José Alonso, Istituto de Realojamiento e Integración Social in Spain

· Sarita Friman-Korpela, Ministry of Social Affairs and Health - Advisory Board on Roma Affairs

General discussion

15.30 – 16.30Session 3 – The Roma and Employment: good practices

Presentation

· Juan M. Reyes Campos, Acceder Programme - Fundación Secretariado Gitano in Spain

General discussion

16.30 – 17.30Session 4 – The Roma and Health: good practices

Presentation

· Dilyana Dilkova, National Health Mediators Network in Bulgaria

General discussion

17.30 – 18.00Conclusions

Ákos Topolánszky, President of the EESC's Coordination Group on Roma

Ahmed AHKIM

Centre de Médiation des Gens du Voyage et des Roms (CMGV)

Aurora AILINCAI

Council of Europe

Maria José ALONSO

Istituto de realojamiento et Integración Social

Cornelia ANDREI

European Commission

Viveca ARRHENIUS

National Advisory Board on Romani Affairs

Dominique BE

European Commission

Gianluca CESARO

Open Society European Policy Institute

Anna DEFOUR


Ruus DIJKSTERHUIS

Ergonet

Dilyana DILKOVA

National Health Mediators Network in Bulgaria

MariarosaDI NUBILA

European Commission

Teresa DOCIO

Castilla y León Permanent Delegation to the EU

Nevsija DURMISH

Roma Education Fund

Emilio FATOVIC

EESC's Coordination Group on Roma

Carolina FERNANDEZ

Fundacion Secretariado Gitano

Sarita FRIMAN-KORPELA

National Advisory Board on Romani Affairs in Finland

Lubomir HADJIYSKY


Dora HUSZ

European Commission

Szilvia KALMAN

European Commission

Lilana KEITH

Platform International Cooperation on Undocumented Migrants

(PICUM)

Waltraud KLASNIC


Ivan KOKALOV


Deniss KRETALOVS

Ministry of Culture of the Republic of Latvia

Philip LANDON

Council of the EU

Allyson LOWE

Carlow University

Eugen LUCAN


Katharina LUDWIG

Representation of the Rhineland-Palatinate

Zoltan MASSAY-KOSUBEK

European Public Health Alliance (EPHA)

Martina MENEGHETTI

Equinet

Valérie MITTEAUX

Caravane Films

Gonzalo MONTAÑO

Fundacion Secretariado Gitano

Gabriella NAGY

Embassy of Hungary in Belgium

Raluca NEGULESCU

Policy Centre for Roma and Minority

Nemanja MICIC

Labor and Employment Agency of Bosnia and Herzegovina

Luis Miguel PARIZA CASTAÑOSEESC's Coordination Group on Roma

Daniela PETKOVA

Center Amalipe

Soraya POST

European Parliament

Agnieszka PYRZYK

European News Agency

Zeljko RAJIC

Labor and Employment Agency of Bosnia Herzegovina

Javier RAMÍREZ

Istituto de realojamiento et Integración Social

Juan REYES CAMPOS

Fundación Secretariado Gitano

Alessia ROGAI


Monika SAMOVA


Rocío Ariño SERRANO

IRIS

Madi SHARMA


Anne-Marie SIGMUND


Kadri SOOVA

Platform International Cooperation on Undocumented Migrants

(PICUM)

Marek SZILVÁSI

European Roma Rights Center (ERRC)

Ákos TOPOLÁNSZKY


Massimo TOSCHI

European Union Agency for Fundamental Rights

Andreea TUDOR

Romanian National Contact Point for Roma – Ministry of European

Funds

Andor URMOS

European Commission

Solvita VĒVERE

Ministry of Culture of the Republic of Latvia

Miranda VUOLASRANTA

European Commission

6. COUNTRY VISITS6.1 Helsinki, Finland

2 and 3 June 2014

Programme

Monday 2 June

11.00 Visit to the National Advisory Board on Romani Affairs

Ministry of Social Affairs and Health

· Information from the National Advisory Board on Romani Affairs

Sarita Friman-Korpela / Anssi Pirttilahti

· Information about regional Advisory Boards on Romani Affairs

Henna Huttu

· Education of Roma pupils – National Board of Education

Satu Blomerus

· Information about Roma language – University of Helsinki

Henry Hedman

· Discrimination of Roma people in housing and working life in Finland – Minority ombudsman's office

Pirjo Kruskopf

· Equality work and combating discrimination; Roma portal – Ministry of Interior

Panu Artemjeff

14.30 Meeting with a group of older Roma in Helsinki

Meilahti recreation centre

· Information about a project on elderly Roma

Tiina Pirttilahti,

Tuesday 3 June

9.00Visit to the city of Vantaa and meeting with the city and Roma NGO`s

· Information about the local working group of Roma in Vantaa

Vice mayor Heidi Nygren,

· Information about local projects in VantaaRiitta Dincay

· Information about Roma activities in the city of TurkuVäinö and Tuula Lindberg

· Information from Romani Missio ry

Tuula and Valfrid Åkerlund

· Information from the Finnish Roma Association (Suomen romaniyhdistys ry)

Tiina Pirttilahti and Katja Vauhkonen

· Information from the National Roma Forum of Finland (Suomen Romanifoorumi ry)

Tino Varjola

· Information from the Finnish league for Human RightsPäivi Majaniemi

Participants

Tuula Åkerlund

Romani Missio ry

Panu Artemjeff

Ministry of the Interior

Valeria Atzori

EESC Coordination Group secretariat

Satu Blomerus

National Board of Education

Sarita Friman-Korpela


Henry Hedman

University of Helsinki

Henna Huttu


Ivan Kokolav

EESC Coordination Group member

Pirjo Kruskopf

The Minority Ombudsman´s office

Väinö Lindberg

Regional Advisory Board on Romani Affairs

Paivi Majaniemi

Finnish League for Human Rights

Heidi Nygren

Vice mayor, city of Vantaa

Tiina Pirttilahti

Meilahti recreation centre / Finnish Roma Association

Madi Sharma


Ákos Topolánszky

EESC Coordination Group President

Tino Varjola

National Roma Forum of Finland

Viveca Arrhenius

Ministry of Social Affairs and Health

6.2 Bucharest, Romania

30 June – 1st July 2014

Programme

Monday 30 June

11.00Strategy of the Government of Romania for the Inclusion of Romanian

Citizens Belonging to the Roma Minority - The National Agency for the Roma

· The Foundation for an Open Society

Daniela Tarnovschi

· Civil Society Development Foundation (CSDF)

Stefania Andersen / Raluca Simbotin / Ionut Sibian

· Policy Center for Roma and Minorities

Florin Botonogu

· "Impreuna" Agency for Community Development

Gelu Duminica

· Romani CRISS

Marian Mandache

15.00Romanian NGO Agenda regarding Roma community

c/o Romanian Economic and Social Council

· Roma Culture Museum of Romania, Romano ButiQ Association

Nicoleta Bitu

· The Roma Center for Health Policies – SASTIPEN

Daniel Rădulescu

· Carousel

Marian Ursan

· Roma Secretariat Foundation

Adrian Marin

· The Community Development Association "Together for the Future"

Cristina Costea

Tuesday 1st July

10.00Visit to Alternative Education Club: meeting with Roma Women and Policy Center for Roma and Minorities

· Policy Center for Roma and Minorities

Raluca Negulecsu

Participants

Stefania Andersen

Civil Society Development Foundation (CSDF)

Valeria Atzori


Florin Botonogu

Policy Center for Roma and Minorities

Gelu Duminica

"Impreuna" Agency for Community Development

Emilio fatovic


Marian Mandache

Romani CRISS

Adrian Marin

Roma Secretariat Foundation

Raluca Negulescu

Policy Center for Roma and Minorities

Anca Radu

The Foundation for an Open Society

Madi Sharma


Ákos Topolánszky


Marian Ursan

Carousel

Daniel Vasile

National Agency for Roma (NAR)

Georgian Viorel Lunca

Romano ButiQ Association

6.3 Madrid and Sevilla, Spain

15 – 16 September 2014

Programme

Monday 15 September

9.00Strategy of the Government of Spain for the Inclusion of the Roma Minority

Ministry of Health, Social Services and Equality

· Directorate General for Services to Family and Childhood

Ministry of Health, Social Services and Equity

Salomé Adroher Biosca

· Social programs - Directorate General for Services to Family & Childhood


Mª Dolores Ruiz Bautista

· Directorate General for Equal Opportunities


Carmen Plaza Martín

· Directorate General for Public Health, Quality and Innovation -


Elena Andradas Aragonés

· Directorate General for Public Health, Quality and Innovation


Inmaculada Navarro Pérez

· Council for the Promotion of the Equal treatment

Ignacio Sola Barleycorn / Juan de Dios Ramírez Heredia

10.30Meeting with organizations members of the Permanent State Commission of Roma Population (CEPG) - Strategy of the Government of Spain for the Inclusion of the Roma Minority


· Federación de Asociaciones Gitanas Extremeñas - FAGEX

Antonio Vázquez Saavedra

· Fundación Secretariado Gitano (FSG)

Humberto García

· GAZ KALO Federación de Asociaciones Gitanas de Navarra

Ricardo Hernández Jiménez

· Asociación Promoción Gitana de la Rioja

Enrique Jiménez Gabarri

· Asociación Mujeres Gitanas ALBOREA

Rosalía Vázquez Barrul

· Asociación gitana de Asturias UNGA

José Antonio Jiménez Jiménez

· Adjunto 1º de la Defensora del Pueblo

Francisco Fernández Marugán

13.30Meeting with the Instituto de Realojamiento e integración Social (IRIS)

· Francisco Javier Ramírez Caro

14.45Meeting with FSG: presentations of programmes and visit of Cañada Real

· Employment Department of ACCEDER

Álvaro Gutiérrez

· Education Department of PROMOCIONA

Mónica Chamorro

· Department of Social Inclusion - Housing

Maite Andrés

Tuesday 16 Septemberst July

9.00Meeting with Junta de Andalucía

· Dirección General de Servicios Sociales y Atención a la Drogodependencia de la Junta de Andalucía- ecretaría para la Comunidad Gitana (Sevilla)

Ana Conde Trescastro / Juan Carlos Navarro Zafra

11.15Visit of the Project of Torreblanca

· Presentation of programmes : Aula abierta (education) - Getting families closer to school - Gadyé (Education) - Kerelo Buti (Employment )

Guadalupe Quirós / Belén Vázquez

14.00Meeting with Fakali - Federation of Associations of Roma Women

· Beatriz Carrillo

Participants

Salomé Adroher Biosca


Elena Andradas Aragonés

Directorate General for Public Health, Quality and Innovation

Maite Andrés

Roma Secretariat Foundation (FSG)

Valeria Atzori


Beatriz Carrillo

Fakali - Federation of Associations of Roma Women

Mónica Chamorro


Ana Conde Trescastro

Directorate General for Social Services and Drug

Juan de Dios Ramírez Heredia

Unión Romaní

Carolina Fernández


Humberto García


Álvaro Gutiérrez


Ricardo Hernández Jiménez

GAZ KALO Navarre Federation of Roma Associations

José Antonio Jiménez Jiménez

Asturias Roma Association (UNGA)

Juan Carlos Navarro Zafra

Directorate General for Social Services and Drug

Luis Miguel Pariza Castaños


Carmen Plaza

Directorate General for Equal Opportunities

Guadalupe Quirós

Unión Romaní

Francisco Javier Ramírez Caro

Institute for Relocation and Social Integration (IRIS)

Eugenia Relaño Pastor

Consultant in the fields of migration and equal treatment

Madi Sharma


Ignacio Sola Barleycorn

Council for the Promotion of Equal Treatment

Belén Vázquez

Unión Romaní

Rosalía Vázquez Barrul

ALBOREA Association of Roma Women

Antonio Vázquez Saavedra

Extremadura Federation of Roma Associations - FAGEX

Francisco Virseda Barca

First Deputy Ombudsman

6.4 Sofia, Bulgaria

20 – 21 October 2014

Programme

Monday 20 October

9.00Strategy of the Government of Bulgaria for the Inclusion of the Roma Minority

Council of Ministers

· Secretariat of the National Council for Cooperation on Ethnic and Integration Issues

Rositsa Ivanov

· Ministry of Labor and Social Policy

Spaska Petrova

· Centre for Educational Integration of Children and Pupils from Ethnic Minorities at the Ministry of Education and Science

Lilyana Kovacheva

· Public Health Inspector of the Republic of Bulgaria - Ministry of Healthcare

Angel Kunchev

· Commission of Protection against Discrimination

Ana Strashimirova

12.30Meeting with Ministry representatives - National Council for Cooperation on Ethnic and Integration Issues

· Rositsa Ivanova / Ahavni Topakbachian / Daniela Nikolova / Nikola Petkov

14.00Meeting with NGOs – Part I

· Bulgarian Academy of Sciences

Ilona Tomova

· Diverse and Equal Association

Radostin Manov

· Health and Social Development Foundation

Elena Kabakchieva

· Ethnic minorities Health problems Foundation

Ivailo Tournev (tbc)

· Gulchai Foundation

Maria Stoimenova

· Chitalishte (Community Center) Simona 2000

Georgi Bakov

· Open Society Institute Sofia

Tsanko Mihaylov

· Aretee Youth Foundation Bulgarian Academy of Sciences

Radostina Chaprazova

Tuesday 21 October

9.00Meeting with NGOs – Part II - EU Permanent Representation in Sofia

· Integro

Lilia Makaveeva or Milen Milenov

· Amalipe

Deyan Kolev

· Trust for Social Achievement

Maria Metodieva

· National Health Mediators Network

DilyanaDilkova / Ivailo Tournev

· GlaxoSmithKline Bulgaria/ Bulgarian partner organisation

Vassilena Vizeva / Mariela Marcheva

· Health of the Roma Foundation

Stefan Panayotov

· SOS Health Association

Petar Petrov (tbc)

· Bulgarian Association for patients' Rights Defence

Plamen Taushanov

11.30Visit of the Community Health and Social Center in the Fakulteta suburb of Sofia with HESED

14.00Visit of the Project "Every student can be a winner" with Amalipe

Participants

Bistra Andreeva

Youth and educational projects

Valeria Atzori


Mikel BachravovMinistry of Labour and Social Policy

Georgi Bakov

Chitalishte (Community Centre) Simona 2000

Bogdan BogdanovNational Statistical Institute

Radostina Chaprazova

Aretee Youth Foundation

Rositsa Ivanov

National Council for Cooperation on Ethnic and Integration Issues (NCCEII)

Elena KabakchievaHealth and Social Development Foundation

Victoria KirilovaMinistry of Education and Science

Elena KiurovaDepartment for Equal Opportunities, Anti-discrimination and Social Assistance Benefits, Ministry of Labour and Social Policy

Ivan KokalovEESC Coordination Group member

Lilyana KovachevaCentre for Educational Integration of Children and Pupils from Ethnic Minorities at the Ministry of Education and Science

Tsanko Mihaylov

Open Society Institute Sofia

Nelia Mikushinska

Public Health Directorate, Ministry of Healthcare

Alexandrina Modenova

Employers Organisation – Economic Initiative Union

Daniela Nikolova


Nikola Petkov


Pavlina Rusinova

Roma Integration Centre

Maria Stoimenova

Gulchai Foundation

Ahavni Topakbashian


Ákos Topolánszky


ANNESS IV

COUNTRY REPORTS

REPORT OF THE FIRST COUNTRY VISIT – FINLAND

2 and 3 June 2014

Members: Ákos Topolánszky (Gr. 3), Ivan Kokalov (Gr. 2), Madi Sharma (Gr. 1)

SOC Secretariat: Valeria Atzori

As part of the project on "Better inclusion of the Roma through civil society initiatives", three members of the coordination group and one member of the SOC secretariat took part in the first country study trip to Helsinki, Finland, on 2 and 3 June 2014.

The visit was made possible by the very generous and professional support and assistance of Ms Viveca Arrhenius, the Roma National Contact Point for Finland, who also stayed with us for the entire length of the visit and interpreted where necessary.

The programme began with a visit to the National Advisory Board on Romani Affairs. This structure brings together representatives of different ministries (foreign affairs, education, social affairs, health, etc.) and Finnish national Roma organisations. The great majority of the representatives of the government advisory bodies on Roma issues were Roma, which was a strong sign of the developed political culture and commitment of the Finnish government when it comes to implementing their Roma policy.

The first to speak were Sarita Friman-Korpela, senior adviser at the National Advisory Board on Romani Affairs, and Väinö Lindberg, deputy chairman of the Regional Advisory Board on Romani Affairs. They outlined the main achievements of the last 50 years of Roma policy in Finland. The Roma population in Finland is rather homogenous: they settled here 500 years ago and there have been few travellers due to the harsh winter conditions and difficult language. However, it took time to build mutual trust and understanding between the Roma and non-Roma communities. Participation of Roma was paramount and in the Finnish system they were represented at all levels of policy making. Equality had to be seen and perceived in everyday life and should not be a mere formality. Finland had also had a president who was very supportive of the Roma cause: committed politicians were an essential element of success. Finally, sufficient financial resources were needed. According to Ms Friman-Korpela, many mistakes had been made but they had tried to learn from them and make the necessary policy changes. The breakthrough was the first dedicated housing programme in the late 1970s in order to set minimum standards in housing policy, as well the commitment to implementing it to ensure appropriate living conditions. This made it possible to stabilise the general social and living conditions and educational opportunities for Roma, who until then had been itinerant.

Then, Ms Sarita Friman- Korpela and Ms Henna Huttu presented information on the National and Regional Advisory Boards on Romani affairs: the structure was established in 1956 and is composed of 16 members, half of whom are nominated by Roma NGOs and Regional Advisory Boards and half by the government ministries. Its main tasks were to monitor the development of the situation concerning Roma, make proposals, fight discrimination and promote the Romani language and culture. There were also Regional Advisory Boards and Local Roma working groups. The local Roma working groups were established in 2001 and were present in 20 municipalities. They focused on activities and services for the local Roma population and were voluntary.

The main achievements of the last 50 years of Roma Policy in Finland were:

· The Roma Housing Act (1970s) to address the problem of housing.

· An universal approach to welfare policies, where all citizens, including the Roma are included on an equal basis.

· The establishment of a Roma Education Unit in 1994.

· The Constitution guaranteed the Roma’s right to maintain and develop their own language and culture in 2000 (Basic Right in 1995).

· The establishment of a four (4) Regional Advisory Boards in 2003 to improve Roma participation

· The integration of Roma in broad terms in Finnish society today.

The Finnish Literature Society had published a book on the history of Finnish Roma funded by the Ministry of Education and Culture. The main challenges ahead were to widen the scope of Roma policy and to secure more resources.

Ms Satu Blomerus gave a presentation on the education of Roma people. The Finnish education system provided all children with a free education in Finnish or Swedish from the ages of 7 to 17. All children from the age of 6 are entitled to pre-school education free of charge. Pre-school education became compulsory for all children on 1st January 2015. The early-education, pre-school and basic education programmes include free lunches (also free breakfast and afternoon snack in early-school and pre-school education) for all children. The children must also see the school doctor and school nurse a minimum of once a year. This service is free of charge.

A Roma education group was founded in 1994. It had three employees, two of whom were Roma. Moreover, the government provided financial assistance for the basic education of Roma people. In the period 2008-2014, 37 municipalities with the largest numbers of Roma residents received such assistance. This aid reached an estimated 85% of Roma pupils. Municipalities had to apply for the grant and the final amount depended on the number of Roma living there. Different teaching methods were used, there was cooperation between home and school and every pupil received carefully planned support. The programme offered a number of examples of best practice:

· Roma parents' seminars: to foster cooperation between home and school and build confidence

· Further education of teachers and other staff

· School assistance for pupils with special needs given by people with a Roma background (also provided to non-Roma children)

· After-school activities (always on a voluntary basis): homework support, sport activities, snacks and meals. Activities for parents as well (information about school, parenting, etc.)

· Support for further studies

With the Romani language in an increasingly precarious position for different reasons (better conditions in the labour market, assimilation, urbanisation, families of mixed ethnic background, etc.), the Finnish government had decided to protect it by providing two hours of class tuition per week for a minimum of two pupils, in addition to what they called "language nest activities" (for persons of all ages – mainly verbal activities).

A survey on the education of Roma was conducted in 2010-2011. It was addressed to headmasters, Roma parents, caregivers and pupils. 1 341 schools took part. The results were encouraging. A majority of Roma pupils perform well at school and 94% of the headmasters felt that cooperation between Roma homes and schools was good. Bullying exists but was not felt to be a big problem by Roma children. The biggest problem remained absenteeism. Over the last 10 years, the number of pupils going on to vocational training after basic education had doubled.

Henry Hedman, a professor at the University of Helsinki of Roma background, spoke about the Romani language. There were two main dialects spoken in Finland and considered by UNESCO to be among the most endangered languages. As few as 13% of Roma now spoke their original language. 80% of Roma children had not received any Romani language instruction. The main obstacles were the lack of teachers and written learning material. Language revitalisation was one of the objectives of national policy on Roma. Romani was now been taught at the University of Helsinki as an optional subject, and there were six doctoral students carrying out research on it. Own broadcasting time on television in Romani would be

Documents

Final conference ROMA - Final Report and recommandation · Web viewThe way in which the media reproduce negative stereotypes is alarming. For example, the programme "Gypsy's word"