Slayt 1

YEDİNCİ BÖLÜM

FİNANSAL PLANLAMA

Slayt 2

Planlama Nedir?

■ Planlama, işletmenin tümünü ya da herhangi bir birimini ilgilendiren, gelecekteki hareket tarzının ilkelerini saptama süreci veya işlerin rastlantıya bırakılmayarak bir projeye göre yürütülmesi, kararların işe girişmeden önce alınması olarak tanımlanır.

Slayt 3

■ Piyasalardaki hareketliliğin artması,■ Üretimde mümkün olduğu kadar ekonomik ve

rasyonel sonuçlar almak zorunda kalınması,■ Fon tedarik etmenin ve işletmenin likidite

durumunu korumanın güçleşmesi,

■ planlı hareket etmeyi kaçınılmaz kılar.

Slayt 4

Finansal Planlama Nedir?

■ İşletmelerin faaliyetleri sırasında ortaya

çıkabilecek her türlü fon giriş ve çıkışlarının

önceden bir programa bağlanmasıdır.

■ Ana hedef : Optimal Likidite

Slayt 5

Planlarda Aranan Nitelikler

■ Finansal planlar değişen çevre koşullarına uyum bakımından esnek olmalıdır.

■ Ekonomik olmalıdır; yani bu planların yapılmasıyla beklenen fayda, planın yükleyeceği maliyetlerden fazla olmalıdır.

■ Finansal planlarla diğer bölümlerin planları arasında koordinasyon (uyum) olmalıdır.

■ Finansal planlar açıkça ulaşılmak istenen amaçları içermelidir.

Slayt 6

Finansal Planlamanın Amaçları

■ İşletme faaliyetlerinin yürütülmesi için gereken fonları sağlamak.

■ Finansman maliyetini en aza indirmek için en uygun koşullarda fon sağlamak.

■ İşletmenin finansal yapısını değişen koşullara uydurmak.

■ Beklenen nakit fazlalıklarını zamanında verimli kılmak, finansal açıklara önceden çare aramak ve finansal dengeyi korumak.

Slayt 7

Finansal planlar genelde üç grupta toplanır:

■ 1. Olağan finansal planlar

■ 2. Olağanüstü finansal planlar

■ 3. Özel finansal planlar

Slayt 8

Olağan Finansal Planlar

Bu plan, işletme faaliyetleri ile ilgili olarak, gerek miktar gerekse zaman bakımından birbirini karşılaması gereken bütün gelir ve giderleri kapsar.

Birbirini tamamlayan üç ayrı plandan oluşur:

■ i - Nakit Planı■ ii - Kredi Planı■ iii - Ödeme Araçları Planı

Slayt 9

Olağanüstü Finansal Planlar

■ Bu planlar genellikle yatırım ve uzun süreli sermaye ihtiyacını kapsar.

■ Sermaye ihtiyacının hesaplanması finansal planlamanın ağırlık noktasıdır.

■ Bir başka deyişle, olağanüstü finansal planlar, yatırımlar için gerekli olan fonların sağlanmasında bu fonlarla ilgili ayrıntılı bilgileri gösterir.

Slayt 10

Özel Finansal Planlar

■ İşletmelerin kurulmaları, genişletilmeleri, birleşmeleri, sağlamlaştırmaları ve tasfiye edilmeleri durumunda yapılan planlardır.

Slayt 11

Finansal planlamanın sağlayacağı başlıca yararlar

■ Yatırım programlarının finansal sonuçlarının önceden belirlenmesi ve kontrolü mümkün olur.

■ İhtiyaç duyulan sermayenin tedarikinde kolaylık sağlanır.

■ İşletmeye sermaye yatıran ortaklara veya üçüncü şahıslara, işletmenin yönetimi bakımından artan bir itibar ve güven sağlar.

Slayt 12

Finansal Planları Etkileyen Değişkenler

■ Zaman■ Paranın Zaman Değeri■ Ekonomik Koşullar■ Endüstri Koşulları■ Davranışlar

Slayt 13

Finansal Planlama Faktörleri

VERİLER

TAHMİNLER

VARSAYIMLAR

•Çevre Hakkında Veriler•Rakipler Hakkında Veriler•İşletme Hakkında Veriler

Slayt 14

Finansal Planlama Araçları

■ Finansal planlama araçları olarak proforma bilanço ve nakit bütçesi ön planda düşünülür. Ayrıca hammadde bütçeleri, reklam bütçesi, satış bütçesi, personel bütçesi gibi finansal raporlardan da söz edilebilir.

Slayt 15

PROFORMA BİLANÇO

■ İşletmenin gelecekteki bir tarihte finansal

bakımdan ne durumda olması gerektiğini

gösteren bir tahmini tablodur.

■ Amaç : İşletmenin verdiği karar ve planların,

işletmenin aktif ve pasif kalemleri üzerindeki

etkilerini tahminlemektir.

Slayt 16

Proforma Bilançolarının Hazırlanması ■ a. İşletmenin planladığı satış hacmine ulaşabilmesi için,

dönen ve duran varlıklara yapılacak yatırım tutarının belirlenmesi, yani “aktif” tahmini yapılır.

■ b. İşletmenin satış hacminin genişlemesine bağlı olarak kendiliğinden oluşacak finansman kaynakları tahminlenir.

■ c. İşletmenin özsermayesi tahminlenir.

■ d. Aktif ve pasif tahminlerinin dengelenmesi yapılır. Böylece finansman ihtiyacı ve fazlalığı belirlenir.

Slayt 17

■ Geleneksel Yöntemler

Satışların Yüzdesi Yöntemi

Rasyolar Yöntemi

Günlük Satışlar Yöntemi

■ Modern Yöntemler

Regresyon Analizi

Korelasyon Katsayısı

Proforma Bilançolarının Hazırlanması

Slayt 18

Satışların Yüzdesi Yöntemi

■ Satışların yüzdesi yöntemi, satışlar ile bilanço kalemleri arasındaki ilişkiden hareket eder.

■ Satışların yüzdesi yöntemi ile satışlar ve bilanço kalemleri arasındaki ilişkiler saptanırken, işletmenin geçmiş dönem satışları ile içinde bulunduğu endüstri dalındaki standartlaşmış ilişkilerin dikkate alınması gerekir.

■ Böylece bilançodaki kalemlerin projeksiyonlarını yapmak mümkün olacaktır.

■ Bu uygulamada ilk adım, satışlarla doğrudan ilişkili olarak değişim gösteren bilanço kalemlerini belirlemektir.

■ İkinci adım ise, işletmenin geçmiş yıl bilançolarının incelenerek, satışlarla bilanço kalemleri arasındaki ilişkinin yüzde olarak saptanmasıdır.

Slayt 19

Örnek

Bir önceki yıl satışları 450.000 TL olan bir işletme, satış hacmini gelecek hesap döneminde 600.000 TL’ ye yükseltmeyi planlamıştır. Geçmiş yılın bilanço kalemlerinin satışlardaki yüzde değerleri şöyledir:

Hazır Değerler : %3 Finansal Borçlar : %10

Ticari Alacaklar: %12.5 Ticari Borçlar : %2Stoklar : %25 Ödenecek Vergi ve

Yükümlülükler : %6

Duran Varlıklar : %30

- Net Kar Marjı : %8- Kar Dağıtım Oranı : %50- Kısa Vadeli Banka Kredileri : 70.000 TL- Ödenmiş Sermaye : 50.000 TL- Kar Yedekleri : 116.250 TL

Slayt 20

AKTİF (TL) PASİFDönen Varlıklar Kısa Vadeli Borçlar- Hazır Değerler 18.000 - Banka Kredileri 70.000- Ticari Alacaklar 75.000 - Mali Borçlar 60.000- Stoklar 150.000 - Ödenecek Vergi ve

Yükümlülükler 36.000- Ticari Boçlar 12.000

Dönen Varlıklar 243.000 Kısa Vadeli Borçlar 178.000 ToplamıDuran Varlıklar 180.000 Özkaynaklar

- Ödenmiş Sermaye 50.000- Kar Yedekleri 140.250

Özkaynaklar 190.250Toplamı

Toplam 368.250

Finansman Açığı 54.750

AKTİF TOPLAMI 423.000 PASİF TOPLAMI 423.000

Slayt 21

Rasyolar Yöntemi

■ Endüstri hakkındaki tipik rasyolardan veya benzer işletmelerin rasyolarından yararlanarak proforma bilanço düzenlenebilmesi için; işletmenin faaliyette bulunduğu endüstri kolunun ve gelecek dönemler için planlanan satış hacminin bilinmesi gerekir.

Slayt 22

Gelecek faaliyet dönemi için satış hacmi 70.000 TL olarak tahminlenen bir işletmenin faaliyette bulunduğu endüstri

kolundaki tipik rasyolar şöyledir:

Cari Rasyo : 1.6Borçlar / Özsermaye Rasyosu : 1.5Stok Devir Hızı Rasyosu : 5Alacakların Ortalama Tahsil Süresi : 45 GünÖzsermaye Devir Hızı Rasyosu : 3.5KVB / Aktif Toplamı Rasyosu : 0.3Duran Varlıklar / Özsermaye Rasyosu : 1.3

Örnek

Slayt 23

Özsermaye = Satışlar / Özsermaye Devir HızıBorçlar Toplamı = (Özsermayenin 1.5 katı) = 20.000 x 1.5 = 30.000 TL

Kısa Vadeli Borçlar = (Aktif veya Pasif Toplamının %30’dur)Pasif Toplamı (20.000 + 30.000) x %0.30 = 15.000 TLUzun Vadeli Borçlar = (Borçlar – KVB) = 30.000 – 15.000 = 15.000 TLStoklar = Net Satışlar / Stok Devir Hızı = 70.000 / 5 =

14.000 TLAlacaklar = Satışlar /360

Alacakların Ortalama Tahsil Süresi

= 70.000 / 36045 = 8.750 TL

Dönen Varlıklar Toplamı = (KVB x Cari Rasyo) = 15.000 x 1.6 =24.000 TLHazır Değerler = Dönen Varlıklar – (Alacaklar + Stoklar)

= 24.000 – (8.750 + 14.000) = 1.250 TLDuran Varlıklar:(Özsermayenin 1.3 katı) = 20.000 x 1.3 = 26.000 TL

Aktif Toplamı:Dönen Varlıklar + Duran Varlıklar = 24.000 + 26.000 = 50.000 TLPasif Toplamı:(KVB + UVB + Özsermaye) = 15.000 + 15.000 + 20.000 = 50.000 TL

Slayt 24

Aktif PasifProforma Bilanço (TL)

Dönen Varlıklar 24.000 Kısa Vadeli Borçlar 15.000Hazır Değerler 1.250Alacaklar 8.750Stoklar 14.000 Uzun Vadeli Borçlar 15.000

Duran Varlıklar 26.000 Özsermaye 20.000

Aktif Toplamı 50.000 Pasif Toplamı 50.000

Slayt 25

Günlük Satışlar Yöntemi

■ XYZ A.Ş.’ nin bir yıl sonraki satış tahminleri, satışların 72.000 TL olacağını göstermektedir. Şirketin gelecek yıldaki nakit ihtiyacı 5 günlük, alacakları 10 günlük,stoklar 30 gün, duran varlıklar 60 gün, satıcılar hesabının 15 günlük, tahakkuk etmiş giderlerin 16 günlük satışlara denk olduğunu saptamış, özsermayesi de 12.000 TL olarak belirlenmiştir. Yıl 360 gün kabul edildiğinde, bir günlük satışlar 200 TL olacaktır.

Örnek

Slayt 26

XYZ A.Ş. Proforma Bilanço (TL)

Aktif Pasif

Dönen Varlıklar 9.000 Satıcılar 3.000Hazır Değerler 1.000 Tahakkuk Etmiş Giderler 3.200Alacaklar 2.000 Özsermaye 12.000Stoklar 6.000

Duran Varlıklar 12.000 İhtiyaç Duyulan Fon 2.800Aktif Toplamı 21.000 Pasif Toplamı 21.000

Slayt 27

Regresyon Analizi ve Korelasyon Katsayısı

■ Bu yöntem, geçmiş yıllardaki satışlarla bilanço kalemleri arasında bir ilişki olup olmadığını istatistiksel yollarla araştırır ve finansal ihtiyaçların projeksiyonlarını yapar.

■ Eğer, satışlarla bilanço kalemleri arasında bir ya da bire yakın korelasyon katsayısı saptanıyorsa doğrusal bir ilişki söz konusudur.

■ Regresyon analizi ile tahminler yapılarak, planlama süreci tamamlanır.

Slayt 28

MODA A.Ş.’ nin günlük satışlar ortalamaları ile günlük stoklar ortalamaları, maliyet fiyatlarıyla 2008-2012 yılları arasında tabloda görüldüğü gibidir.

Yıllar Günlük Satışlar Günlük Stoklar (TL) (TL)

(N) (X) (Y)

2008 2.000 24.0002009 3.000 26.0002010 4.000 28.0002011 5.000 30.0002012 6.000 32.000

ÖRNEK

Slayt 29

R (Yıllar) X Y X2 XY Y2

2008 2 24 4 48 5762009 3 26 9 78 6762010 4 28 16 112 7842011 5 30 25 150 9002012 6 32 36 192 1024

5N 20 X 39602 Y902 X 580XY 140Y

Slayt 30

]19600)3960(5[]400)90(5[

2800)580(5

xr =

22

2

)(

))(())((

XXN

XYXXYa = 2)20()90(5

)580)(20()140)(90(

= = 20.000

22 )(

))((

XXN

YxXYN b = = 2)20()90(5

)14020()580(5

= 2

Y = a + bX = 20.000 + 2xY = 20.000 + 2 (10.000) = 40.000 TL

=1

)])(][)([ 2222 YYNXXN

YXXYN =

Slayt 31

NAKİT BÜTÇESİ

■ Nakit bütçeleri rasyo analizinin tersine, işletmenin geleceğe yönelik çalışmaları ile ilgilidir. Nakit bütçelerinin dinamik özelliği, onun gelecek hakkında tahminlere dayandırılmasından; başka bir deyişle, çalışmaların zaman içinde bir akış halinde ifade edilmesinden ileri gelir.

■ Nakit bütçeleri, gelecek dönem içindeki çalışmaları esas almakla birlikte, gelecek hakkındaki tahminlerde bulunmak için geçmiş verilere dayanmaktadır.

Slayt 32

■ Nakit bütçesi, gelecek bir dönem içinde, (“genellikle bir yıl” veya “altı ay”) nakit giriş ve çıkışlarını gösteren bir tablodur.

■ Bu tablonun yöneticinin karar verme aracı olabilmesi için, düzenlenmesi sırasında iki konu üzerinde durulması önem taşımaktadır;

Nakit giriş ve çıkışlarını miktar olarak doğru tahminlemek.

Nakit giriş ve çıkışlarını zaman bakımından düzenlemek.

Slayt 33

Nakit bütçelerinin önemini üç noktada belirtmek mümkündür:

■ 1. Nakit bütçeleri, gelecek faaliyet dönemleri için gerekli fon tedariki, sağlanacak fonların geri dönüşümünün mümkün olup olmadığı, mümkün ise sürenin belirlenmesi bakımından önem taşır.

■ 2. Nakit bütçeleri, mevcut ve sağlanacak fonların ekonomik olarak kullanılıp kullanılmadığını belirtir. Nakit bütçeleri, fonların hangi alanlara yatırılmış olduğunu ve kullanım alanları arasındaki ilişkilerini göstermesi bakımından önemlidir. Bu nedenle nakit bütçeleri dinamik bir planlama aracıdır.

■ 3. Nakit bütçeleri, işletmenin maksimum nakit ihtiyacını göstermesi bakımından da önem taşır.

Slayt 34

Nakit Bütçesinin Kapsamı ve İlkeler

Nakit Bütçesi Düzenleme Zamanı

İşletme Faaliyetindeki Değişmelerin Saptanması

Nakit Girişleri

Satış Tahminlemesi

Alacakların Tahsil Süresi

Diğer Nakit Girişleri

Nakit Çıkışları

Hammadde Giderleri (Alışlar)

İşçilik Ücretleri – Yönetim ve Satış Giderleri

Diğer Ödemeler

Slayt 35

Nakit Bütçesi Uygulaması-1

Gönenç Halıcılık A.Ş. halı ve kilim üretimi ile uğraşmaktadır.

Şirket yönetimi maliyetleri düşürmek ve kalitede üstünlük sağlamak amacıyla 26.000 TL’ ye bir makine satın almayı düşünmektedir. Satışların 2010 yılında aylar itibariyle tahmini şöyle yapılmıştır:

Ocak 26.000 TLŞubat 33.000 TLMart 41.000 TLNisan 55.000 TLMayıs 68.000 TLHaziran 72.000 TLTemmuz 28.000 TLAğustos 19.000 TLEylül 3.000 TLEkim 2.000 TLKasım 7.000 TLAralık 1.000 TL

Slayt 36

Gönenç Halıcılık A.Ş. 2009 yılı sonu bilançosu (TL)

AKTİF PASİF

Hazır Değerler 1.000 KVB 2.000 Alacaklar 6.000 Ödenecek Vergiler 3.000Stoklar 24.000 Banka Kredileri 9.000Dönen Varlıklar Top 31.000 Cari Pasif Top. 14.000Duran Varlıklar 25.000 UVB (%10 faiz) 12.000

Özsermaye 30.000

TOPLAM AKTİF 56.000 TOPLAM PASİF 56.000

Slayt 37

■ İşletme hakkında aşağıdaki nakit konuları bilinmektedir (TL):

1. Alacaklar 60 gün içinde tahsil edilecektir. Buna karşılık borçlar, 30 gün içinde ödenecektir. Geçmiş dönem alacakları ise Şubat ayında tahsil edilecektir.2. Bankalara olan borcun, 5.000 TL’si Ocak 2010’da, geri kalan kısmı da Şubat ayında ödenecektir.3. Hammadde alışları satışların %40’nı, işçilik ücretleri %20’sini oluşturmaktadır. Yönetim ve satış giderleri ise aylık 1.000 TL olarak belirlenmiştir.4. Geçen yılın borcu, Ocak ayı içinde, vergi borçları da 3 eşit taksit halinde ödenecektir (Ocak-Temmuz- Ekim).5. Uzun vadeli kredi faizi her yıl düzenli olarak Ocak ayında %10 faiz oranı üzerinden ödenecektir.6. Şirket yönetimi, satın almayı düşündüğü yeni makine bedelinin yarısını Ocak ayında, geri kalanını da Eylül ayında ödeyecektir.7. 1000 TL Ocak ayında minimum nakit dengesi olarak ayrılacak, ayrıca Şirket müdürünün, Ocak ayında 3000 TL’lik iştirakinden alacağı mevcuttur.8. İşletmenin daha etkin ve likit çalışabilmesi için nakit durumu yeterli görülmediğinden İş Bankası İzmir Şubesinden, 2010 yılı sonunda ödemek üzere 45.000 TL’lik kredi talep edilmektedir.

Slayt 38

Aşağıdaki verilerden yararlanarak X işletmesinin 2010 yılı ilk altı aylık dönemi için nakit bütçesini düzenleyiniz.

1. X işletmesinin 2010 yılı toplam satışlarının 600.000 TL olacağı tahmin edilmiştir.

2. Satışlar aylara göre eşit dağılım göstermektedir.3. Aylık satışların tamamı peşin olarak yapılmaktadır. 4.Geçmiş dönem alacakları 10.000 TL’dir ve Şubat ayında tahsil edilecektir.5. Nisan ayında 20.000 TL temettü geliri, her ay 15.000 TL kira geliri, Mayıs

ayında ise 10.000 TL sabit değer satış geliri sağlanacaktır.6. Her ay aylık satışların %40’ı tutarında hammadde peşin satın alınacaktır. 7. Nisan ayında ekonomik ömrünü tamamlayan bir makinenin 50.000 TL’ye

yenisinin satın alınması planlanmıştır.8. Geçmiş dönem borçları 25.000 TL’dir ve Ocak ayında ödenecektir.9. İşletme her ay yönetim ve satış giderleri için ortalama 20.000 TL

harcayacaktır.10. İşletme bir bankadan 90.000 TL kredi talep etmiştir. Nakit bütçesini

düzenleyerek, bu kredi talebinin uygun olup olmadığını ve alınacak kredinin altı ay sonunda geri ödenip ödenemeyeceğini belirtiniz.

Nakit Bütçesi Uygulaması-2

Slayt 39