1

Finansijska egalizacijau Austriji

kako pokrajine i opštine mogu da ispunjavaju svoje zadatke

2

Sadržaj

• Država Austrija• Finansijska egalizacija – zašto je potrebna i šta reguliše• Različite vrste finansijske egalizacije• Definicije i razjašnjenje pojmova• Kako se odvija finansijska egalizacija• Mehanizam konsultacija• Rezime

3

Država Austrija

Austrija je savezna država. Ukupno 9 saveznih pokrajina ima zajedno 2350 opština.

(Grad Beč kao prijestonica savezne države ima poseban položaj – on je istovremeno i savezna pokrajina)

4

Polazni osnovi:

• Princip podmirivanja troškova– Svaka državna ravan (Savezna država, pokrajina, opština)

sama mora da nosi teret, koji nastaje iz realizacije njenih zadataka.

• Princip raspodjele i opterećenja – Finansijsko opterećenje koje nastaje sa ciljem ispunjavanja

zadataka mora biti pravedno raspodijeljeno - instrument za to: finansijska egalizacija.

Finansijska egalizacija – zašto je potrebna i šta reguliše

5

Finansijska egalizacija reguliše:

• Ko utvrđuje prihode i ko ih dobija

• Kako se zajednički savezni prihodi dijele između Savezne države, pokrajina i opština.

• Koji su drugi finansijski transferi dodatno još potrebni između savezne države, pokrajina i opština

6

Različite definicije finansijske egalizacije (1)

• Aktivna i pasivna finansijska egalizacija

– Aktivna finansijska egalizacija: reguliše raspodjelu prihoda (zakonom propisani pregovori, koji se pretaču u Zakon o finansijskoj egalizaciji na šest godina)

– Pasivna finansijska egalizacija („siva” finansijska egalizacija): troškovno opterećenje – zahtijevanje prihoda, a time i troškova. O kontra oporezivanju ovdje: mehanizam konsultacija.

7

Različite definicije finansijske egalizacije (2)

• Vertikalna i horizontalna finansijska egalizacija– Vertikalna finansijska egalizacija – to je raspodjela

„zajedničkih saveznih prihoda” između Savezne države, pokrajina i opština

– Horizontalna finansijska egalizacija – to je raspodjela opredijeljenih saveznih prihoda npr. između opština jedne savezne države.

8

Različite definicije finansijske egalizacije (3)

• Primarna, sekundarna i tercijarna finansijska egalizacija

– Primarna finansijska egalizacija: raspodjela prihoda posredstvom vertikalne i horizontalne finansijske egalizacije.

– Sekundarna finansijska egalizacija: dopunska raspodjela sredstava u obliku preuzimanja troškova i transfera između regionalnih komunalnih tijela, regulisana Zakonom o finansijskoj egalizaciji

– Tercijarna finansijska egalizacija: svi ostali novčani tokovi između regionalnih komunalnih tijela, koji nisu regulisani Zakonom o finansijskoj egalizaciji nego drugim zakonima

9

Primarna finansijska egalizacija

Raspodjela zajedničkih saveznih prihoda

U 2008.:

U 2009. i 2010.:

PDV

Porez na zarade

Porez od korporativnog prihoda

Porez na gorivo i gas

Porez na lični dohodak

Porez na kapitalne dobitke

Porez na upotrebu motornih vozila

Porez na duvan

Porez na osiguranje

Energetske takse

Porez na promet nekretnina

Standardni porez na potrošnju (automobili)

Sve druge obaveze

država pokrajine opštine

(nakon dedukcije

za FLAF)

Porezi 2008.

Total (u mil. €)% - savezna država

% - pokrajine (” Länder “) % - opštine

10

Primarna finansijska egalizacija

(na primjeru Forarlberga)

Vertikalna i horizontalna finansijska egalizacija na primjeru savezne pokrajine Forarlberg

Zajednički savezni prihodi u 2008. Utvrđivanje opštinskih udjela

1) Raspodjela država–pokrajine–opštine – krovna raspodjela I

Ukupni prihodi zajedničkih saveznih primitaka 66.210 mil. € Prethodni odbici i porodična davanja, zdravstvo itd. - 2.488 mil. €

Suma za raspodjelu država–pokrajine–opštine 63.722 mio. €

Savezna država 7,1% pokrajine 16,5% opštine 11,7% 45.228 mil. € 10.392 mil. € 8.102 mil. €

Prethodni odbici IIEU finansiranje, vodoprivreda, zdravstvene institucije, egalizacije - 241 mil. €

2) Raspodjela pokrajna – opštinski dio – krovna raspodjela II

16,013% broj stanovnika 59,379% stepen ukupnog broja stanovnika24,608 % fiksni ključ (kompenzacija za korporativni porez 89/93,

porez na alkoholna pića 93/98)

Opštine Foralberga 362 mil. €

3) Raspodjela opštinskih djelova na opštine Foralberga – podraspodjela

12,7% Subvencije po potrebi – 46 mil. €

Prihodni djelovi 316 mil. €(u skladu sa brojem stanovnika, prihodnom moći raspodijeljeno na 96 opština)

11

Finansijske transakcijeSavezna država/ pokrajine/ opštine

(podaci iz 2008, prihodi u mil. €)

Savezna država: ukupni primici porez i prihodi 121.240, od toga zajednički savezni prihodi: 66.000

Pokrajine: prihodi od sopstvenih primitaka: 335

Opštine: sopstveni prihodi: porez na zemljište 555, komunalni porez: 2.238,Ostali prihodi 805, takse za korišćenje 2.024

Ertragsanteile10.000

Prihodniudio

7.900 Doprinosi

Namjenskidodatak

210

Namjenski dodatak4.000

Finansijske subvencije

40

Pokrajinskiudio

Troškovi4.000

12

Definicije i pojašnjenje pojmova

Definicija: ključ po broju stanovnika sa više stupnjeva (broj stanovnika)

•Osnovno polazište: pokrajine i opštine sa više stanovnika imaju veću finansijsku potrebu

•Opštine koje se povećavaju imaju veći udio po glavi stanovnika u prihodima od poreza

•Ključ po broju stanovnika sa više stupnjeva (2009): Do 10.000 stanovnika 1 ½

Od 10.001 do 20.000 stanovnika 1 2/3Od 20.001 do 50.000 stanovnika 2preko 50.000 stanovnika 2 1/3

13

Definicija: Finansijske subvencije i dodaci

– Javni lokalni prevoz putnika / za investicije i dodatak za pogon mineralnih goriva

– Finansijske subvencije za finansijski slabe opštine– Pozorišta– Unaprijeđenje životne okoline

14

Definicija: Porezi

Podjela prihoda:– prihodi koji su isključivo savezni – prihodi podijeljeni zmeđu savezne države i pokrajina

(opština)– prihodi koji su isključivo pokrajinski – prihodi podijeljeni zmeđu pokrajina i opština– prihodi koji su isključivo opštinski

Ovlašćenje saveznog zakonodavnog tijela:– Uređenje prihoda savezne države i zajedničkih saveznih

prihoda– Obrazloženje prihoda za isključivo savezne prihode – Prepuštanje prihoda pokrajinama (opštinama)

Ovlašćenje pokrajinskih zakonodavnih tijela za uređenje prihoda pokrajina i opština

Sloboda prava na odlučivanje opština

15

Definicija: prihodi koji su samo opštinski

– Porez na zemljište– Komunalni porez– Porez na drugo mjesto stanovanja– Porez na luksuz– Prihod od držanja životinja– Takse za opštinske institucije

16

Definicija: prihodi sa slobodnim pravom na odlučivanje

– Porez na zemljište (do maksimalno 500% vrijednosti jedinice)

– Porez na luksuz (generalno do 25%, filmovi do 10%)– Takse za držanje životinja– Takse za korišćenje (smeće, voda, kanal) (do maksimalno

200% godišnjih potraživanja)

17

Definicija: Pokrajinski dio

– Najviše 7,6% neumanjenih djelova prihoda (pokrajinski udio prenosi se pokrajni od opština iz prihodnog udjela – kao kompenzacija što ne postoje porezi pokrajine)

18

Kako se odvija finansijska egalizacija (Period finansijske egalizacije 6 godina)

• Mišljenja partnera u pregovorima

• Dodatno, mišljenja različitih socijalnih partnera (bez pravne obaveznosti)

• Pregovori između partnera u finansijskoj egalizaciji – to su Savzena država, šefovi pokrajina, savez gradova i zajednica opština

• Kalkulacija

• Odluke Nacionalnog savjeta tek nakon usaglašavanja partnera u pregovorima– Pravilnik Ministarstva finansija o procentnim stopama

za finansijsku egalizaciju– Odluka Nacionalnog savjeta o Zakonu o finansijskoj

egalizaciji

19

Mehanizam konsultacija (1)

• Zašto je bio potreban?– mogućnost prenošenja rashoda u skladu sa Finansijskim

ustavnim zakonom (F-VG)– tendencija države za centralizacijom– sve izrazitije slabljenje finansijske egalizacije posredstvom

pasivne („sive”) finansijske egalizacije• Šta znači?

- Obavezni pregovori- Neophodnost usaglašavanja- Ukoliko nema saglasnosti: troškove snosi uzročnik

• Gdje je do sada sve primjenjen (neki primjeri)?– Austrijska zajednica opština 2005.: Ministarstvo je kasnilo

sa ubiranjem u oblasti poljoprivrede, što je za opštine bilo finansijski nepovoljno

– Pokrajine Forarlberg, Salcburg, Tirol 2006.: Reforma lokalnog saobraćaja Savzene države dovela je do većeg opterećenja pokrajina i opština

– Salcburg, Gornja Austrija, Kernten 2008.: Reforma u zdravstvu Savezne države opteretila je pokrajine

20

Mehanizam konsultacija (2)

• Mehanizam konsultacija – rezime

– stanje 2005: - ukupno 227 zahtjeva za 109 projekata sprovođenja prava savezne države, koje je realizovala najmanje jedna pokrajina ili gradski odnosno opštinski savez

– ukupno 31 zahtjev za projekte sprovođenja prava pokrajine, koje je realizovala savezna država – ukupno 10 zahtjeva za projekte sorovođenja prava pokrajine, koje su realizovali gradski ili opštinski savezi

– Mehanizam konsultacija = moćno oružje opština, za postizanje pozitivnih rezultata

21

Rezime (1)

• Finansijska egalizacija je neophodna, jer:

– opštine smiju da ubiraju takse (npr.: voda, kanali), ali ne da oporezuju, kako bi npr. fnansirale javni prevoz ili bolnice)

– pokrajine moraju da ispunjavaju zadatke za Saveznu državu („posredna savezna uprava”), a za to ne smiju da ubiraju prihode (načelno bi to bio interes Savezne države, ali bi odluka bila na pokrajinama)

– bez finansijske egalizacije opštine uopšte nisu u stanju da ispune mnoge zadatke niti da pruže usluge građanima.

22

Rezime (2)

• Finansijska egalizacija je fer, jer:– se mora pregovarati u relativno kratkim razmacima (svakih

6 godina)– u periodu od 6 godina mogu biti uzete u obzir promjene u

poreskim prihodima, ali i u društvu

– su opštine tako punopravan partner pokrajina i savezne države

– opštine mogu bolje da planiraju

– pregovori moraju da dovedu do rezultata koji će nositi svi.

23

Prilog: pravni osnov (1)

Savezni ustavni zakon

član 10 – isključivo savezna nadležnostčlan 15 – isključivo nadležnost pokrajina član 13 – uređuje nadležnosti za prihode, nadležnosti za poreze, administrativne nadležnosti, zakon o finansijskoj egalizaciji

Savezni ustavni zakon iz 1948.

Princip podmirivanja troškova član 2 Finansijskog ustavnog zakona iz 1948.Prenošenje troškova član 2 Ustavnog zakona iz 1948.

Savezno zakonodavno tijelo može da prenese rashode na pokrajine, Pokrajine mogu da ih prenesu na opštine. Granice rashoda su uređene članom 4 F Saveznog ustavnog zakona.

Princip egalizacije opterećenja član 4 Finansijskog saveznog ustavnog zakona iz 1948.

24

Zakon o finansijskoj egalizaciji iz 2008.

Prilog: pravni osnov (2)

Mehanizam konsultacija i Pakt stabilnosti iz 1999.

25

• Finansijska egalizacija, sačinila Vasile / Voiculescu Oana / Gessl Elisabeth / Kolm Stephanie, Ekonomski univerzitet Beč – Ekonomska i socijalna politika zimski semestar 08/09.

• Finansijska egalizacija – kratak uvod, Veronika Adensamer / dr Andreas Höferl, 2004.

• Istorija i efekti finansijske egalizacije u drugoj Republici, u: Seminar Ekonomskog univerziteta Beč, Budžetska analiza, univ. prof. dr A. Novy, 2005.

• za posebno vrijedne napomene i dokumenta zahvaljujem se Udruženju opština Forarlberga, Peter Jäger 2009.

Hans Kohler

2010.

Spisak korišćene literaturei dokumenata