Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
foi;shmqj;a i`.rdj
2019 ckjdß 15
2019wNsfhda.hla o@
YS% ,xld ksoyia mlaIfha ks¾ud;D Èjx.; tia' ví,sõ' wd¾' ã'
nKavdrkdhl YS%u;dKkaf.a 120 jeks ckau Èk ieureu .d¨uqjfÞr
nKavdrkdhl ms<srej wi,§ meje;ajqfKa miq.sh 08 jeks Þ' fï
nKavdrkdhl ms<srejg mqIafmdamydr ±laùug ckm;s ue;s weu;sjre
iuÕska tla j isáhd'
ckdêm;s ffu;S%md, isßfiak
uy;d w;ska fudr.ylkao
l¿.Õ c,dY ixj¾Ok
jHdmD;shg iu.dó j bÈ
flreKq ,.a., yß; .ïudkh
ck;d whs;shg m;ajqfKa rcrg
ckhdf.a isysk ienE lrñka'
01 foi;sh2019 ckjdß 15
foi;sh2019 ckjdß 15
ljrfha l;dj
16
20
23
26
29
33
36
03
14
18
2019wNsfhda.hla o@
34
zud.ï fldu,shZ ud;ßka fn,sw;a;g
ffu;%S md,kfhkahym;a rgla
Wvq .=jk;a wk;=f¾
wkd.;h n,d ÿjk hlv hld
m<uqj wdrlaIdj
mK fuka iqrlsuqorejka
W;=relrfha o< od ue÷rzuvqlkaoZ
udkjjd§l,dfõÈhd
<ud iudcfha ksfõÈldj
;=kajeks jrg;aw.ue;s jQ - ISla yiSkd
foi;sh 2019 ckjdß 1502
ixialdrl uKav,hÿ' w' 011 - 2513757úoHq;a ;emE, - [email protected]ÞyeÍfï wxYhÿ' w' 011 - 2515759$ È.=j - 232
m%Odk ixiAldrlkd,l l¨jejrcfhA m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a
foi;sh wxY m%OdkS ;s,lr;ak ,shkmgne`os
ixiAldrlÿñkao w¨;af.or
ksfhdacH ixiAldrlud,d u,aldka;s mrK.uf.a
iyldr ixiAldrl iy fidaÿm;afvdk,aâ fiAkdër
ks¾udK ie,iqïoñka; .=Kr;ak
PdhdrEm ixialrKh rE rgd iy ljr ks¾udKhixÔj fm;a;djvq
úfYaIdx. f,aLlfhdawdkkao chisxy
ks,qmq,a m%shxlr fmf¾rd
YHdud ikaOHdkdhlf.a
kqjka ufyaIa
ldxpkd isßj¾Ok
m%jD;a;s ks,Odßks,añ‚ m%kdkaÿ
l<ukdlrK iydhpJøsld .=KfiAlr
PdhdrEm WmfoaYliqo;a is,ajd
PdhdrEm Ys,amSka,laisß iqNdIK w,aúiA
huqks rYañld
o¾Yk lreKdr;ak
;=is; pkaøl=udr
t,a' tA' frdayK
fnÞyeÍfï l<ukdlreã' fla' ú;dkf.a
uqøKhrcfhA uqøK fomd¾;fïka;=j
m%ldYkh yd fnÞyeÍurcfhA m%jD;a;s fomd¾;fïka;=j
fj¿u 42" l,dmh 02" 2019 ckjdß 15
rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=j" 163" lsre<mk wejksõ"fmd,afyakaf.dv" fld<U 05'
2019 j¾Ih ;=< f.úh hq;= uq¿ úfoaY Kh m%udKh yd fmd,sh
wfußldkq fvd,¾ ñ,shk 5900la nj hs i|yka jqfKa' Y%S
,xld b;sydifha f.jk úYd, u Kh jdßlh ckjdß 14 jeks od f.úh
hq;= hehs w.ue;s;=ud fmkajd ÿkakd' th weußldkq fvd,¾ ñ,shk
2600la'
flfia fj;;a Y%S ,xldj jeks rglg fï id úYd, Kh jdßlhla
f.jd oeóu ÿIalr hs' tfy;a" wdrïN jk uQ,H j¾Ih ;=< iliqrejï
wd¾Ólhlg fhduqùu hs jvd;a hym;a' tfia fkdjqKfyd;a úfoia
Kh jdßl f.jd oeóu wmyiqúh yels hs' tmuKla fkdj foaYSh
lDIsl¾udka;h kÕd isgqùu iy iq¿ yd uOH mßudK l¾udka; flfrys
o wjOdkh fhduq l< hq;= hs'
úoaj;=ka fmkajd fokafka f.jqKq jirg jvd Wod jQ 2019 jir
wd¾Ól jYfhka YS% ,xldjg wNsfhda.d;aul nj hs' ta w;r remshf,a
w.h /l .ekSu" wdfhdack Èß.ekaùu" foaYSh ksIamdok jeä lsÍu
iy by< wd¾Ól j¾Okhla w;alr .ekSu jeks lreKq m%Odk hs'
fulS wNsfhda.d;aul ;;a;ajhka uOHfha miq.sh od fld<U fldgia
fjf<|fmdf<a ffoksl msßjegqu jir 10lg miq wju w.hla jd¾;d
l<d'
fï ;;a;ajh úfoia wdfhdaclhkag iqnodhs fkdjk nj hs úoaj;=ka
fmkajd ÿkafka' tmuKla fkdj ,dxlsl ck iudch l%ufhka
mßfNdackjd§ iudchlg k;=fjñka isák nj;a tla úoaj;a u;hla' ta
u`.ska wkjYH wdldrfha jqjukdjka bgq lr .ekSug úYd, msßjehla
orkakg;a ck;djg isÿ fj,d' fï ldrKd ish,a, .;a l, fï rfÜ
wd¾Ólh kÕd isgqùug ck;dj;a iSrefjka isáh hq;= hs' tfuka u rfÜ
ixj¾Okh yd wd¾Ól ke`.Su ksje/È lr .ekSug md,l mlaIhg n,
l< hq;= hs' wd¾Ól jYfhka fyda wdOHd;añl jYfhka iudc ÈhqKqjla
w;alr .ekSug rglg wjYH jkafka nqoaêu;a ck;djla ìys lr .ekSu
hs' th 2019 jif¾ h:d¾:hla lr .ekSug ,dxflah ck;dj
fm<.efikafka kï wd¾Ólh ch .ekSug wmyiq jkafka keye'
2019 jir ch.uqljrfha l;dj
03 foi;sh2019 ckjdß 15
jirla f.ù kj jirla
wdrïN jk úg ;u mqoa.,sl
wruqKq idlaId;a lr .kafka
flfia o@ hkak isysk olsk
w;r u rgla f,i wm bÈßhg
hkafka flfia o@ hkak;a
wjOdkfhka isàu idudkH
lreKla' th iEu mqoa.,hl=g u
fmdÿ h:d¾:hla'
fï ksid f.ù .sh 2018 jir;a
t,eUqKq 2019 jir;a ms<sn|
wd¾Ól" iudÔh yd foaYmd,k
oDIaáfldaKfhka úuid ne,Sug
wm ;SrKh l<d' tA ms<sn|j ;;=
o;a úYaf,aIlhka m%ldY lrkafka
f.jqKq jirg jvd t<eô jif¾
wNsfhda. /ilg uqyqK§ug wmg
isÿ jkq we;s nj'
flfia fj;;a iEu úg u
ck;dj úuis,af,ka miq jkafka
rch rg fjkqfjka l=ula isÿ
lsÍug lghq;= lrkafka o hkak'
fï ksid wd¾Ól jYfhka muKla
fkdj wfkl=;a lafIa;%j, o
wNsfhda.j,g uqyqKfok w;r u
rchg rfÜ ixj¾Okh fjkqfjka
o úYd, wdfhdackhla lsÍug isÿ
fjkjd'
fujr zfoi;shZ ljrfha
l;dfjka mdGl Tn fj; f.k
tkafka 2018 jif¾ wm meñ‚
.uka uÕ Tiafia hñka 2019
jif¾ tu wNsfhda. ch .ekSug
rgla f,i .kakd W;aidyh
ms<sn|j hs' tA i|yd lghq;=
lsÍug ie,iqï l< hq;= wdldrh
hs' fï ms<sn|j tA tA lafIa;%j,
úoaj;=ka woyia m< l<
wdldrh hs'
hï iudchl wd¾Ól jHqyh
u`.ska iudc" foaYmd,k"
ixialD;sl hk lafIa;% wdjrKh
fjkjd' ld,a udlaiaf.a wd¾Ól
ks¾Khjdohg wkqj rgl wd¾Ól
idOl uÕska iudc" foaYmd,k
;;a;ajhka ms<sìUq lrkjd' tfy;a"
miqld,Sk j udlaiaf.a u;h
fjkia ù ;sfnkjd'
kj udlaiajd§kaf.a u;h
jkafka wd¾Ólhg jvd iudcfha
we;s ixialD;sfha m%n,;ajh hs'
ksIamdok l%shdj,sh uÕska w;S;
iudch r|d mej;sh;a j¾;udkfha
Ôj;ajk iudch mßfNdackh
;=< wd¾Ólh mj;ajdf.k hk
wdldrhl=hs olakg ,efnkafka'
wfußldj" ì%;dkH we;=¿ hqfrdamd
rgj,a f,dalfha n,j;a rdcH
njg m;aù ;sfnkafka Tjqkaf.a
ksIamdok yelshdj Wmßu ÈhqKq
lr .ekSfuka wk;=rej hs'
j¾;udkh jk úg Ökh ta wkqj
u bÈßhg meñK ;sfnkjd' Ökh
NdKav ksIamdokhg fhduq ù
we;af;a ck;djf.a mßfNdack
yelshdj b,lal lr .ksñka'
´kEu ñksil=g mßfNdackh l<
yels jk wdldrfha .=Kd;aul
nfjka by< fyda my< NdKav
ksIamdokhg Ökh Wml%uYS,s
wdpd¾h tï' à' tï' uySIaiudc úoHd wOHhkdxYh - fld<U
úYajúoHd,h
ljrfha l;djljrfha l;dj
2019wNsfhda.hla o@
foi;sh 2019 ckjdß 1504
ù ;sfnkjd' ´kEu wdldrhl
uqo,lg iß,k wdldrhg hs tl
u NdKavhg jákdlï tl;= lr
;sfnkafka' ta wkqj Tjqkaf.a
rg f,dalfha m%n, wd¾Ól
u¾uia:dkhla njg o m;aù
;sfnkjd'
wo f,dalfha olakg ,efnkafka
mßfNdackh mokï lr .;a
ksIamdokhla' mßfNdackh ilia
jkqfha ixialD;shg wkqj hs' .;
fjñka ;sfnk ld,h mßfNdack
ixialD;shla iys; ld,hla' fï
;;a;ajh udlaia l,ska lshQ woyig
n,mEï lrkakla' wo wfma rfÜ
f.dvkeÕS ;sfnk ixialD;shg
wkqj jeämqr NdKav mßfNdackh
lrk yd uqo,a úhoï lrk
;eke;a;d iudcfha m%n,hl= njg
hs ms<s.efkkafka' tfy;a" ksIamdok
l%shdj,sfhka m%n,hl= ùug Tyqg
fyda wehg yelshdjla ;snqfKa keye'
rgl wd¾Ólh md,kh úh hq;af;a
wd¾Ól idOlj,ska' tfy;a" th bgq
fkdùu .eg¨ iy.; hs'
w;S; ck;djg ;snQ wjYH;djg
tyd .sh jqjukd yd wjYH;d
j;auka iudch ;=< olakg ;sîu
rfÜ wd¾Ól j¾Okhg o .eg¨
iy.; hs' ck;dj Tjqkaf.a
wdodhï wjYH;djg tyd .sh
mßfNdackhlg fhduqlr ;sfnkjd'
hdk jdyk" we֕ me,֕" cx.u
ÿrl:k jeks oE fï w;r m%Odk
;ekla f.k ;sfnkjd' ck;dj
fmd,Ujk mßfNdackjd§
wd¾Ólhl=hs rg ;=< we;s lr
;sfnkafka' tA ksid ck;dj ñ,§
.kafka ljr ksIamdokhla o hkak
.ek kej; jrla is;d ne,sh hq;= hs'
fï rfÜ ksIamdok lsisjla ;r.ldß
fjf<|fmdf<a olakg keye' wE;
msáir .ïudkhl fjf<|i,a ;=<
o fâgd ldâ (Data card) olakg
;sîfuka j;auka ñksidf.a m%Odk
wjYH;d fudkjdo hkak jgyd.;
yels hs' fï rfÜ ksIamdok
wd¾Ólhg isÿ jQfha l=ula o hkak
is;d .ekSug tjeks ksoiqka tug hs'
wm rfÜ ck;dj Wmhk
uqo,a wjYH;djg úhoï fkdlr
wkjYH oE i|yd úhoï lsÍu
fvd,rfha w.h by< hdug fya;=
ù fjkjd' Bg j.lsj hq;af;a furg
uyck;dj ñi md,lhka fkdfj
hs' msgráka f.kajk NdKav u;
nÿ mekùfï§ Bg tfrys jkafka
ck;dj u hs' ck;djg fï
úfkdaoldó Ôú;h wjYH ù ;snqK;a
foaYSh ksIamdok" iq¿ l¾udka;
ms<sn| wjOdkh fhduqjkafka
keye' j¾;udkfhaa fvd,rfha
w.h by< hdu hï ;ekl k;r ù
;sîu ms<sn| j i;=gq úh hq;= hs' Bg
fya;=j rfÜ wd¾Ólh fufyhùfï§
isú,a iudchg we;s j.lSu bgq
fkdùu wd¾Ól ì|jeàulg fya;=
ùu hs' tA ksid t<eô jir fï
rfÜ foaYSh l¾udka; iy kj
ksmhqïlrejka .ek is;sh hq;= b;d
jeo.;a ld, mrdihla f,i hs
ie,lsh yelafla'
ÿñkao w¨;af.or
w;S; ck;djg ;snQ
wjYH;djg tyd .sh
jqjukd yd wjYH;d
j;auka iudch ;=<
olakg ;sîu rfÜ wd¾Ól
j¾Okhg o .eg¨ iy.;
hs' ck;dj Tjqkaf.a
wdodhï wjYH;djg
tyd .sh mßfNdackhlg
fhduqlr ;sfnkjd'
05 foi;sh2019 ckjdß 15
f.da,Sh" wd¾Ól" uQ,H
iy N+ foaYmd,ksl
;;a;ajh u; 2018 jif¾§ Y%S
,xld wd¾Ólh uqyqK ÿkafka
wNsfhda. /ilg' jif¾ wjidk
ld¾;=fõ§ we;ss jQ foaYmd,k
wúksYaÑ;;dj iuia; id¾j
wd¾Ól ia:djr;ajhg we;s
wNsfhda. ;j;a ±ä l<d'
2017 jif¾§ fuka 2018 jif¾§
o mej;sfha ukao.dó wd¾Ól
j¾Ok fõ.hla' lDIsld¾ñl
wxYh .;a úg th h:d
;;a;ajhg m;a lsÍug hym;a
ld,.=Ksl ;;a;ajh fya;= jqj;a
bÈlsÍï lafIa;%fha mej;s ukao
.dó l%shdldß;ajh fya;=fjka
ld¾ñl wxYfha lghq;=j, we;s
jQfha wvq j¾Okhla' tfy;a"
fiajd wxYfha lghq;=j, mq¿,a
j¾Okhla isÿ jqKd'
foaYSh uqo,a fjf<`ofmd<
;=< wLKav j mej;s remsh,a
øjYS,;d ys`.h fya;=fjka
jdKsc nexl=j, ish¨ u
remsh,a ;ekam;= i`oyd wod<
jHjia:dms; ixÑ; wkqmd;h
2018 fkdjeïn¾ udifha§ my;
fy<Sug hs Y%S ,xld uy nexl=jg
isÿ jqfKa' ta fya;=fjka ia:djr
mokula u; øjYS,;dj iemhSu
fmr ±lau 2019
Y%S ,xld uy nexl=fõ m%;sm;a;s
fmr ±lau fkdfndaod ^ck
02 jeks od& bÈßm;a lrkq
,enQfha tys wêm;s wdpd¾h
bkaøð;a l=udriajdñ úiska'
2019 iy bÈßh i`oyd uqo,a
yd uQ,H wxY m%;sm;a;s
ÈYdk;sh m%ldYhg m;a lsÍu
hs tu`.ska isÿ jQfha' rcfha
iy fm!oa.,sl wxYfha
o iydh we;s j id¾j
wd¾Ól ia:dhs;dj <Õd lr
.ekSug wjYH Yla;su;a
iy úYajikSh m%;sm;a;s rduq
ieliSu fï 2019 m%;sm;a;s
fmr ±lafuys wfmalaIdj
fjkjd' wd¾Ólfha ish¨ u
md¾Yajlrejkag m%;s,dN ,nd
fok m%;sm;a;s yd ie,iqï
i`oyd M,odhS u`. fmkaùula
isÿ flfrk fï m%ldYkh Y%S
,xld uy nexl=fõ m%;sm;a;s
fmr ±lafuys 12 jekak
hs' ta weiqßkqhs fï ,smsh
ielfikafka'
wdpd¾h bkaøð;a l=udriajdñwêm;s - Y%S ,xld uy nexl=j
foi;sh 2019 ckjdß 1506
ksid fmd,S wkqmd;sl u; we;s jk
n,mEu iukh lsÍug m%;sm;a;s
fmd,S wkqmd;sl by< kexùug;a
Y%S ,xld uy nexl=jg isÿ jqKd'
WoaOukh ueÈ ;ks w.hl ia:dhS
j mj;ajd .ekSu tys tla wruqKla'
tu`.ska wfmalaId lf<a ueÈld,Sk j
Wmßu ksIamdok uÜgug wd¾Ólh
<`.d ùfï mq¿,a b,lalh imqrd
.ekSu hs'
úfoaYSh wxYh i,ld n,k úg
f.jqï fYaIh u; mej;s mSvkh
hï;dla ÿrlg wju lsÍug ixpdrl
bmhSï" fiajd kshqla;slhkaf.a
fm%aIK" úfoaYSh Rcq wdfhdack iy
rch fj; Kh ,eîï fya;= jqj;a
wmkhk wdodhu blaujd wdkhk
úhou by< hdu;a úfoaY úksuh
ráka bj;g .,d hdu;a fjf<`o
ys`.h mq¿,aùu;a fya;=fjka f.jqï
fYaIh u; ie,lsh hq;= mSvkhla
we;s jQfha ldrKd lsysmhla u;'
f.da,Sh uQ,H ;;a;ajh ±äùu"
úfYaIfhka u wfußld tlai;a
ckmoh uQ,H m%;sm;a;sh l%ufhka
±ä lsÍu fya;=fjka tlai;a ckmo
fvd,rh Yla;su;a ùu fï i`oyd
úfYaIfhka n,mEjd'
wfkl=;a ke`.S tk fjf<`ofmd<
wd¾Ólhla iys; rgj, olakg
,enqKq mSvkhg iudk j Y%S ,xld
remsh, wjm%udKhg ,la jqKd'
ta" 2018 jif¾ fojeks Nd.fha§
úksuh wkqmd;slfha wêl
WÉpdjpk mj;sk úg tu ;;a;ajh
u`. yerùug foaYSh úksuh
fjf<`ofmd<g ueÈy;aùug hs Y%S
,xld uy nexl=jg isÿ jqfKa'
úfoaYSh wxYfha m%jK;d w;r
ueÈ yd È.=ld,Sk j úfYaIfhka
fjf<`o NdKav yd fiajd wmkhkh
jeä lsÍu i`oyd jHqyd;aul
m%;sixialrK isÿ lsÍu;a jeo.;a'
2018 jif¾ wjidk Nd.fha
mej;s foaYmd,k wúksYaÑ;;dj
o úfoaYSh wxYhg n,mEï we;s
l<d' cd;Hka;r uQ,H wruqof,ys
úia;S¾K Kh myiqlï jevigyk
hgf;a Y%S ,xldjg wLKav Kh
myiqlï ,enqKq w;r .sh jif¾
,enqfKa mia jeks jdßlh hs' fï
jevms<sfj< 2019 jif¾ id¾:l j
ksu lsÍug hs wfmalaId lrkafka'
2018 jif¾ rdcH uQ,H wxYfha
l%shdldß;ajh jd¾;d lf<a ñY%
ld¾hidOkhla' wdodhï /
ia lsÍï wfmalaIs; uÜgug jvd
wvq ùu fya;=fjka 2018 jif¾
b,lal.; whjeh ys.h mshjd
.ekSu wNsfhda.d;aul lreKla ù
;sfnkjd' fï jk úg rch iu`.
ukd m%;sm;a;s iyfhda.s;djla
mj;ajdf.k hñka uy nexl=fõ
iajdëk;ajh" úksúoNdjh iy j.ùu
Yla;su;a lrk w;r u wvq WoaOuk
uÜgula mj;ajdf.k hdug lghq;=
lr ;sfnkjd' ta" uy nexl=fõ
n,;, Yla;su;a lsÍug wjYH
kS;suh ixfYDaOk ilia lsÍug
mshjr .ekSfuka' uQ,H wdh;kj,
ffk;sl yd kshduk rduqj Yla;su;a
lsÍu i`oyd jk nexl= mk;la
flgqïm;a lrñka ;sfnk w;r u
uQ,H wxYhg wod< wfkl=;a kS;s
ixfYDaOkh lsÍu o wdrïN lr
;sfnkjd'
ld¾hlaIu yd ia:djr cd;sl
f.ùï yd mshùï moaO;shla ilia
lsÍfï lghq;= o Yla;su;a lsÍug
f.k ;sfnkafka mshjr /ila'
ta hgf;a rg ;=< äðg,a f.ùï
hdka;%Khla m%j¾Okh lsÍug 2018
jif¾§ QR fla; (QR Code) mokï lr .;a f.ùï i`oyd y`ÿkajd
§ ;sfnkafka cd;sl m%ñ;shla'
rdcH Kh ;sridr;ajh
mj;ajdf.k hdu i`oyd rdcH Kh
l<ukdlrKh hgf;a wkd.;
Kh ,nd .ekSï ms<sn`o j.lSï
l<ukdlrKh lsÍfï jevms<sfj<la
o y`ÿkajd § ;sfnkjd' ta" il%Sh
j.lSï l<ukdlrK mk; mokï
lr.ksñka' foaYSh wdfhdaclhkag
cd;Hka;r fjf<`ofmd< fj;
m%úIag ùug wjldY i,iñka
f;dard .;a wxYj, m%d.aOkh msg;g
.,d hEu i|yd mj;sk iSud mq¿,a
lsÍug lghq;= lsÍu;a b;d jeo.;a'
07 foi;sh2019 ckjdß 15
f,dj mqrd uy nexl=j,g ish
uqo,a m%;sm;a;sh yev .iajd .ekSug
isÿ jQfha f.da,Sh wd¾Ólfha
we;s jQ m%jK;d u;' fuys§
m%d.aOkh msg;g .,d hdu iy
fjf<| ysÕh mq¿,aùu fya;=fjka
úksuh wkqmd;slh wjm%udKh
ùu" wvq wd¾Ól j¾Okh" uqo,a
iy Kh iuia;j, ukao.dó
ùu" uOHia: uÜgfï WoaOukh"
uqo,a fjf<|fmd< ;=< mej;s
wLKav øjYS,;d ysÕh hk ;;a;aj
ie,ls,a,g .ekSug hs Y%S ,xld uy
nexl=jg isÿ jqfKa'
mqrd oYlhl ld,hla ;=<
WoaOukh ;ks w.hl uÜgfï
mj;ajdf.k hdug Y%S ,xld uy
nexl=j iu;a ù ;sfnkjd' ñ,
ia:dhs;dj i|yd th úfYaIfhka
jeo.;a' fï i|yd Y%S ,xld uy
nexl=fõ n,;, Yla;su;a lsÍfï
wjYH;dj y÷kd .ekqKd' tkï"
Yla;su;a ffk;sl n,;, moaO;shla
mej;Sfï wjYH;dj hs' fï i|yd
Y%S ,xld uy nexl=fõ hymd,kh
ÈhqKq lsÍu" uQ,H wxYfha wëlaIKh
Yla;su;a lsÍu" rdcH uQ,H yd uqo,a
m%;sm;a;s iïnkaëlrKh by<
kexùu i|yd wjYH ixfYdaOk isÿ
lsÍu fuka u uqo,a kS;s mk; i|yd
mq¿,a ixfYdaOk isÿ lsÍug leìkÜ
wkque;sh o ,nd .ekqKd' fï jk
úg cd;Hka;r uQ,H wruqof,a
úfYaI{hkaf.a o iydh we;s j isÿ
flfrk tu ixfYdaOk mj;skafka
wjika wÈhf¾ hs'
jHjydr uqo,a l<ukdlrKfhys
msßjeh wvq lrñka iy wdrlaIdj
iy myiqj by< kexùfï wruq‚ka
uqo,a wju jYfhka Ndú; lrk
iudchla we;s lsÍug o Y%S ,xld
uy nexl=fõ wjOdkh fhduq ù
;sfnkjd' äðg,a f.jqï hdka;%Kh
m%j¾Okh lsÍu tys mshjrla'
tA wkqj nia r: iy ÿïßfha
.ukaj,§ Ndú;hg .ekSu i|yd
cd;sl jYfhka ms<s.;a f.ùï
ldâm;la y÷kajd§ug wfmalaId
lrkjd'
uQ,H úY=oaêlrKh iy
;%ia;jdohg wruqo,a iemhSug
tfrys j lghq;= lsrSu i`oyd jk
cd;sl m%;sm;a;s rduqj ;jÿrg;a
Yla;su;a lsrSu;a Y%S ,xld uy
nexl=j wfmalaId lrkakla'
fï jk úg uQ,H ld¾hidOk
n,ldh iu`. tl`. jQ mßÈ tu
ls%hdldß ie,iqfï hï m%.;shla
wm w;alrf.k ;sfnkjd' ta
hgf;a 2019 jif¾ ueoNd.h jk
úg uQ,H ld¾hidOk n,ldfha
zw¿ f,aLkfhkaZ Y%S ,xldj
bj;a lr .ekSu hs wfmalaIdj
jkafka' Y%S ,xld iq/l=ï iy
úksuh fldñiu" rlaIK kshduk
fldñiu iy fudag¾ r: m%jdyk
fomd¾;fïka;=j jeks wdh;k
iu`. wjfndaO;d .súiqïj,g
t,eöfuka wmf.a lghq;= ;jÿrg;a
jHdma; lr ;sfnkjd' tfia u uQ,H
nqoaê fiajd jeäÈhqKq lsÍu i`oyd
ish¨ md¾Yaj iïnkaëlrKh
lrñka idOkSh m%;sm;a;s
.Kkdjla u bÈßfha§ l%shd;aul
lsÍug hs kshñ; j ;sfnkafka'
Y%S ,xld uy nexl=j 2017 jif¾§
z;srir uQ,H l%shdud¾.Z m%j¾Okh
lsÍfï jevms<sfj<la wdrïN
l<d' fï jk úg Y%S ,xldfõ
;srir uQ,H i|yd bÈß ±laula
ms<sfh, lrñka ;sfnkjd' ta i`oyd
f,dal nexl=fõ cd;Hka;r uQ,H
ixia:dj fj;ska ;dlaIKsl iydh
o tlai;a cd;Skaf.a ixj¾Ok
jevms<sfj< fj;ska uQ,H iydh o
,nd .efkkjd' th 2019 jif¾§
m%ldYhg m;a lsÍug hs kshñ;'
tu`.ska ish¨ md¾Yajlrejkag
Tjqkaf.a ;srir uQ,H m%;sm;a;s
i`oyd u`.fmkaùula ,nd .; yels
ùu b;d iqúfYaI hs'
jHjydr uqo,a
l<ukdlrKfhys msßjeh
wvq lrñka iy wdrlaIdj
iy myiqj by< kexùfï
wruq‚ka uqo,a wju
jYfhka Ndú; lrk
iudchla we;s lsÍug
o Y%S ,xld uy nexl=fõ
wjOdkh fhduq ù
;sfnkjd'
ud,d u,aldka;s mrK.uf.a
foi;sh 2019 ckjdß 1508
mej;s foaYmd,k wia:djr;ajh wjika
lrñka Y%S ,xldj fï jk úg mshjfrka mshjr ia:djr rgla njg m;afjñka ;sfnkjd' miq.sh ld,fha j;auka wdKavqj wdrïN lrk ,o ixj¾Ok jevigyka tf,iska u l%shd;aul lsÍug 2019 jif¾§ kj ie,iqï flfrk nj hs mejfikafka' rg ;=< wd¾Ól j¾Okhla wfmalaIdfjka úúO ie,iqï l%shd;aul lsÍug fhdackd lr ;sfnk w;r 2018 foieïn¾ 21 jeks Èk w;=re iïu; .sKqula uqo,a yd ckudOH wud;Hjrhd md¾,sfïka;=jg bÈßm;a l<d' tys§ Tyq woyia m< lf<a fuf,iska'
uOH uÜgfï wdodhï ,nk rgla
jYfhka Y%S ,xldj ;jÿrg;a
ixj¾Okhla wfmalaId lrkafka
kï iEu wxYhl u tl yd iudk
ÈhqKqjla wjYHhhs' foaYmd,k
wia:djr;ajhla rg ;=< ks¾udKh
ù ;sfnkafka kï ish¨ fokd
wfmalaId lrk b,lalh fj;
hdu isyskhla muKhs' tA ksid
foaYmd,k ia:djr;ajh iEu
ld¾hhl u bÈß .ukg w;HjYH
fohla'
lDIsld¾ñl rgla f,i
ie,flk Y%S ,xldfõ rdcH fiajh
;=< fh§ we;s msßi fï jk úg
,laI 15 blaujd f.dia ;sfnkjd'
ixj¾Okhg rdcH wxYfhka bgq
jk fiajh úYsIag hs' rdcH wxYfha
ish¨ fokdf.a iydh we;s j kj
oelaula hgf;a 2019 jif¾§
lghq;= lsÍug hs rch wfmalaId
lrkafka' m%;sm;a;s flakaø lr
.;a kj oelaula iys; whjehla
md¾,sfïka;=jg bÈßm;a lrk f;la
w;=re iïu; .sKqu iïu; lr
.ekSu hs idudkH ms<sfj;'
t<eô jif¾ m<uq udi 04 i|yd
wfmalaIsl rcfha úhou remsh,a
ì,shk 1"765la' bka remsh,a ì,shk
970la Kh jdßl iy fmd,S f.ùu
i|yd hs fjkalr ;sfnkafka'
w;=re iïu; .sKqfï 55]l
m%;sY;hla igyka jQfha Kh jdßl
iy fmd,S f.ùï' Bg wu;r j
w;=re iïu; .sKqu uÕska remsh,a
ì,shk 480la mqkrdj¾;k úhoï
f,i fjkalr ;sfnkjd' m%d.aOk
úhoï i|yd fjkalr we;s uqo,
remsh,a ì,shk 310la' m%;sm;a;s
flakaø lr .;a kj whjehla
bÈßm;a lrk f;la w;=re
iïu; .sKqula bÈßm;a lr rcfha
fiajdjka mj;ajdf.k hdug
j.lsj hq;= rchla f,i wm lghq;=
lrkjd'
rfÜ wvq wdodhï,dNS ck;dj
we;s yels wh lrñka jHjidhlhka
f,i bÈßhg .ekSfï wfmalaIdj
ztkag¾m%hsia Y%S ,xldZ jevigyk
;=< ;sfnkjd' tu`.ska mqoa.,sl
wxYh fuka u l=vd yd uOH mßudK
jHdmdßl fCIa;%h m<uq udi
myl ld,h ;=< remsh,a ñ,shk
50"000lg jeä nexl= Kh ,ndf.k
;sfnkjd' jHdmdßlhka 35"000lg
jeä msßila iún, .ekaùug yels
fï jHdmD;sh uÕska fmd,S iyk
Kh remsh,a ñ,shk 5"000lg
wêl m%udKhl=hs ,nd fokafka'
fmd,S iyk u; mokï fjñka
lDIsl¾udka;h" wmkhk l¾udka;"
f;dr;=re ;dlaIKh" ixpdrl
jHdmdrh jeks fCIa;% /il msì§u
we;s lr wd¾Ól m%idrKhla tuÕska
n,dfmdfrd;a;= fjkjd'
.ïfmr<sh jevigyk uÕska
.%dóh há;, myiqlï ÈhqKq lsÍu"
iq¿ jdßud¾. yd jeõ" .fï fjf<|
fmd<" l=vd ud¾. ixj¾Okh i|yd
remsh,a ñ,shk 20"000lg jeä
uqo,la miq.sh Tlaf;dan¾ udih
jk úg ,nd§ ;sfnkjd' tA Tiafia
.%dóh wd¾Ólhg kj mKla ,nd
§ k.rfha fjf<|fmd< yd noaO
lsÍfuka wd¾Ól j¾Okhla w;alr
f.k ;sfnkjd'
uyskao mqIam l=udr
wd¾Ólhg w¨;a mKla
ux., iurùr uqo,a yd ckudOH wud;H
09 foi;sh2019 ckjdß 15
biairyg o@miaig o@
2019 j¾Ifha§ rgg uqyqK §ug
isÿjk wd¾Ól wNsfhda. ms<sn|
j i,ld ne,Sug isÿ jkafka
j¾;udkfha§ we;s ù ;sfnk
wd¾Ól yd foaYmd,k miqìu mokï
lr .ksñka' tA" foaYmd,kfhka
neyer j wd¾Ólh ms<sn| j i,ld
ne,Su ;d;aúl fkdjk ksi hs' fï
jk úg YS% ,xldfõ wd¾Ólh ;=<
w¾nqo .Kkdjla u;= ù ;sfnkjd'
fndfyda fokd W;aidy lrkafka
fï ish¨ wd¾Ól w¾nqo Tlaf;dan¾
26 Èkg miq j we;s jQ tAjd njg
w¾: ±laùug jqj;a i;Hh thg jvd
fjkia' we;s jQ foaYmd,k w¾nqoh
ksid tf;la mej;s wd¾Ól w¾nqoj,
miqìu yd uQ,drïNh 2018 j¾Ih
fkdfj hs' §¾>ld,Sk j wd¾Ólfha
;snQ jHqyd;aul ÿ¾j,;d /ila
ksid w¾nqohla u;=fjñka mj;sk
wjia:djl§ foaYmd,k fmr<sh;a
iuÕ isÿ jQfha tA w¾nqoh W.% ùu hs'
fï ksid 2019 jif¾ YS% ,xldj
uqyqKfok wd¾Ól wNsfhda. ms<sn|
j i,lk úg ´kEu wd¾Ólhl
ls%hdldß;ajh uek n,k id¾j
wd¾Ól o¾Yl ms<sn| j wjOdkh
fhduq lrñka idlÉPd lsÍu hs
jeo.;a' tu wd¾Ól o¾Ylj,g
wkqj hs rgla bÈßhg .uka
lrkjdo@ tl;ek /£ ;sfnkjdo@
miqmig .ukalrkjd ±hs ;SrKh
lsÍug isÿ jkafka' tfia u
l,dmfha fuka u f,dalfha fiiq
rgj,g iu.dó j wd¾Ól jYfhka
YS% ,xldj isákafka ljr uÜgul
±hs ms<s.ekSug isÿ jkafka fï
id¾j wd¾Ól o¾Yl wkqj hs' tA
wkqj YS% ,xldfõ o< foaYSh jDoaê
fõ.h tkï" wd¾Ólfha j¾Ok
fõ.hg l=ula isÿfjñka mj;skafka
o@ úksuh wkqmd;slhg isÿjkafka
l=ula o@ Kh nr fln÷ uÜgul
mj;S o@ úfoaY wdfhdackj,
;;a;ajh flfia o@ WoaOukfha
uÜgu fld;ek o@ hkd§ o¾Yl
/ila .<md ne,Sfuka miqj hs 2019
jif¾ wd¾Ól wNsfhda. ms<sn| j
újrKhla isÿ l< yels jkafka'
uq,ska u wd¾Ól jDoaê fõ.h
ms<sn| j i,lk úg b;sydifha
lsisÞl th 6]l iSudj blaujd
wdpd¾h tka' lSôhfyÜá fcHIaG lÓldpd¾h" udkj Ydia;% yd iudÔh úoHd
rg
foi;sh 2019 ckjdß 1510
f.dia keye' hï hï ixLHd f,aLk
yl=¿jd ±laùï uÕska 6]lg jvd
j¾Ok fõ.hla fmkaùug ixLHdk
Ys,aml%u iu;a jqj;a YS% ,xldfõ
ienE wd¾Ól jDoaê fõ.h 6]
blaujd f.dia keye' miq.sh jir
lsysmfha§ jqj;a 5]lg jvd wvq
jDoaê fõ.hl=hs jd¾;d fjkafka'
tfia jqj;a j¾;udkh jk úg
bkaÈhdj 10]lg wdikak jDoaê
fõ.hla o id¾:l j mj;ajdf.k
hkjd' bkaÈhdfõ tfia jqj;a
j¾;udk ;;a;ajh hgf;a YS% ,xldj
jeks rglg tn÷ b,lalhla t;rï
;d¾lsl jkafka keye' tfy;a" wvqu
;rñka 5] blaujd hk wd¾Ól
jDoaê fõ.hla mj;ajdf.k hdug
W;aidy l< hq;= hs'
tys§ YS% ,xldj uqyqKfok
wNsfhda. jkafka tA i|yd wjYH
m%udKj;a wdfhdack wm i;=j
fkdue;s ùu hs' tf,i wdfhdackh
lsÍu i|yd YS% ,xldj i;=j mj;sk
b;=reï fudkjdo@ tu b;=reï
rdcH yd fm!oa.,sl jYfhka
fldgia 2lg fnÞ ±laùug mq¿jka'
rdcH b;=reï f,i i,lkafka
rcfha whjeh f,aLkfha j¾;k
.sKqfï fYaIh hs' YS% ,xldfõ rdcH
b;=reï §¾>ld,Sk j fmkakqï
lrkafka iDK w.hla' tkï" rch
ish¨ u wdldrfhka ,nd .kakd
wdÞhïj,ska rcfha mqkrdj¾;k
úhou wvq l< miq j b;sß jk
m%udKh hs' wkdÈu;a ld,hl
mgka YS% ,xldfõ j¾;k .sKqfï
mj;skafka ysÕhla' fï ksid b;=reï
f,i rgg ;sfnkafka fm!oa.,sl
wxYfha b;=reï muK hs' wd¾Ól
jDoaê fõ.h 5] iSudj blaujd
hdug wjYH wdfhdack m%udKh
imhd §ug fï b;=reï m%udKj;a
jkafka keye' tA ksid ksh;
jYfhka u úfoaY wdfhdack u;
/£ isàug isÿjk w;r tA i|yd YS%
,xldjg 30]l wdfhdack m%udKhla
wjYH hs' miq.sh ld,fha hymd,k
wdKavqj hgf;a úfoaY wdfhdack
rg ;=<g f.kajd .ekSug úúO
ie,eiqï ilia l<;a tAjd lsisÿ
h:d¾:hla njg m;ajQfha keye'
mej;s foaYmd,k wia:djrNdjh;a
iuÕ fldgia fjf<|fmdf<a
wdfhdackh lr ;snQ wdfhdack
úYd, m%udKhla ráka neyer jqKd'
tfia neyer jQ úfoaY wdfhdack
wdl¾IKh lr .ekSu i|yd
fldgia fjf<|fmd< ;=< m%.;shla
fmkaúh hq;= hs' tA i|yd lsishï
ld, iSudjla .; úh yels hs' fï
ksid úfoaY wdfhdack <Õd lr
.ekSfï wNsfhda.h 2019 jir mqrd
u mej;sh yels hs'
lsishï rgla úfoaY rgj,a
iu`. .kqfokq lsÍfï§ ish¨
u wdldrj,ska ,efnk ,eîï
yd isÿjk f.ùï w;r ish¨ u
wdldrfha fjki f.jqï fYaIh hs'
YS% ,xldfõ f.jqï fYaIh È.ska È.g
u jd¾;d lrkafka iDK w.hla'
wfma rfÜ wdkhk úhoï iSs>%fhka
by< hk úg wmkhk bmehSu
b;d u ukao.dó iajrEmfhka jeä
ùu Bg n,mE m%Odk u fya;=j
hs' j¾;udkfha§ fjf<| fYaIfha
mj;sk fjki YS% ,xldfõ wmkhk
bmehSu fo.=K l<;a mshùug
miq.sh ld,fha hymd,k
wdKavqj hgf;a úfoaY
wdfhdack rg ;=<g f.kajd
.ekSug úúO ie,eiqï
ilia l<;a tAjd lsisÿ
h:d¾:hla njg m;ajQfha
keye' mej;s foaYmd,k
wia:djrNdjh;a iuÕ
fldgia fjf<|fmdf<a
wdfhdackh lr ;snQ
wdfhdack úYd, m%udKhla
ráka neyer jqKd'
11 foi;sh2019 ckjdß 15
fkdyels ;rfï úYd, mr;rhla
olajd j¾Okh fj,d' ld,hla
;siafia ;Sj% fjñka mej;s w¾nqofha
l+Gm%dma;sh jkafka úfoaY úksuh
wkqmd;h YS% ,xldjg b;d u
wys;lr wdldrfhka fjkiaùu hs'
tkï" remshf,a w.h nd,aÿ ùu hs'
th isÿ jQfha miq.sh udi lsysmh
;=<§ hs' fuys uQ,drïNh wmkhk
bmehSï ÿ¾j, ùu hs' YS% ,xldjg
tljr úYd, Kh jdßl m%udKhla
f.ùug isÿùu" weußld tlai;a
ckmoh ;=< fmd,S wkqmd;slh
úYd, jYfhka by< hdfuka
fvd,rh Yla;su;a ùu wd§ fya;=
rdYshla u tA i|yd n,md ;sfnkjd'
funÿ miqìula ;sìh§ YS% ,xldfõ
fkdfndaÞ we;s jQ foaYmd,k
w¾nqoh;a iuÕ tu lvd jeàu ;Sj%
ù ;sfnkjd'
fï ;;a;ajh yuqfõ rgla
jYfhka YS% ,xldj uqyqK fok
m%Odk .eg¨ 2la ;sfnkjd' tkï"
f.jqï fYaI ysÕh ;jÿrg;a mq¿,a
ùu yd wdkhk i|yd isÿ lrk
úhoï ;jÿrg;a iS>%fhka by<
hdu hs' fï ksid f.jqï fYaIfha
w¾nqohg úi÷ï fidhd .ekSu hs
jyd u l< hq;= jkafka' tfia jk
úg remsh, wjm%udKhg o úi÷ï
,efnk w;r th tl ojilska
fyda follska fyda úi|d .;
yels .eg¨jla fkdfjhs' tfy;a
;djld,sl úi÷ï ,ndÈh yels
hs' ksoiqkla f,i" cd;Hka;r
uQ,H wruqof,ka fyda fjk;a Kh
,ndfok wdh;khlska Khla
,ndf.k YS% ,xldfõ úfoaY ixÑ;
Yla;su;a l< yels hs' bka remsh,
lvdjeàu hï muKlg j<lajd .;
yels hs' ;j;a w;lska f.jqï fYaI
w¾nqohla ke;ehs f,dalhg lD;s%u j
fmkajd Èh yels hs' tfia fkdue;s
j f.jqï fYaI w¾nqohg flá
ld,Sk úi÷ï ,ndÈh fkdyels hs'
tA i|yd l< yels tl u úi÷u
foaYSh jYfhka wmkhk bmehqu
j¾Okh lr .ekSu hs' tfy;a" th
laI‚l j l< yels fohla fkdfj
hs' idïm%Þhsl ksIamdok lsysmhla
u; r|d mj;sk wmf.a wmkhk
úúOdx.slrKh l< hq;= hs' kj
ksIamdok lrd jyd u fhduq úh hq;=
hs' wfußldj" tlai;a rdcOdksh"
hqfrdamd rgj,a lsysmhla u;
r|dmj;sk wmkhk fjf<|fmd<
bkaÈhdj" Ökh jeks úYd,
fjf<|fmd<la ;sfnk rgj,g
wj;S¾K ùug ie,iqï ilia l<
hq;= hs' th jirlska follska bgq
l< yels ldrKhla fkdfj hs' tA
i|yd È.=ld,Sk úi÷ï wjYH hs'
jyd u tA i|yd wjYH ls%hdud¾.
wkq.ukh l<fyd;a jirla fyda
folla wejEfuka hï m%udKhlg
wmkhk Yla;su;a lr .ksñka
f.jqï fYaI w¾nqohlg o úi÷ï
fidhd .; yels hs'
rcfha Kh nr wfkla ldrKh
hs' th foaYSh yd úfoaYSh jYfhka
fldgia 2lg fnÈh yels hs' bka
foaYSh Kh wd¾Ólhg ±ä w¾nqohla
we;s lr keye' rch foaYSh Kh
wdmiq f.ùug wkq.ukh lrk
l%ufõoh jkafka kej;;a tu
wd¾Ólfhka u Kh ,nd .ekSu hs'
f.jqï fYaIfha w¾nqohg
úi÷ï fidhd .ekSu hs"
jyd u l< hq;= jkafka'
tfia jk úg remsh,
wjm%udKhg o úi÷ï
,efnk w;r th tl
ojilska fyda follska
fyda úi|d .; yels
.eg¨jla fkdfjhs'
tfy;a ;djld,sl úi÷ï
,ndÈh yels hs'
foi;sh 2019 ckjdß 1512
tkï" NdKavd.dr ne÷ïlr ksl=;a
lr wf,ú lsÍu hs' YS% ,xldjg
.eg¨jla ù ;sfnk úfoaY Kh
wdmiq f.ùug isÿ jkafka úfoaY
uqo,aj,ska u hs' wmkhk bmehSï"
ueofmrÈ. we;=¿ úfoaY fiajfha
kshq;= jQjkaf.a bmehSï fyj;a
fm!oa.,sl fma%IK" ixpdrl
jHdmdrfha bmehSï yd úfoaY
Kh yd m%Þk wd¾Ólhg úfoaY uqo,a
,efnk uQ,dY% hs' YS% ,xldj miq.sh
ld,fha uOH wdÞhï ,nk rgla
njg m;aùu;a iu`. úfoaY m%Þkj,
fmkakqï lrkafka wvqùula' tfia
úfoaY úksuh ,efnk uQ,dY%
ysÕjk úg Kh f.ùï i|yd
;sfnk tl u úl,amh úfoaY
rgj,ska ;j;a Kh ,nd .ekSu hs'
fÄojdplh jkafka YS% ,xldjg
Kh jdßlh muKla fkdj jdßlh
i|yd fmd,shla f.ùug o isÿ ùu
hs' È.ska È.g u Kh ,nd.ekSu
ksid fï jk úg YS% ,xldjg WÞ ù
we;af;a Kh W.=,lg yiqùug hs'
fï Kh W.=, ì| ±ñh yels tl
u l%uh jkafka YS% ,xldfõ úfoaY
úksuh bmehSu jeälr .ekSu hs' tA
i|yd wmkhk bmehSï by< kxjd
.ekSu" ixpdrl l¾udka;fha úfoaY
úksuh bmehSï by< kxjd .ekSu
wksjd¾hfhka l< hq;= ldrKhla'
tfia jqj;a miq.sh udi lsysmh ;=<
isÿ jQ foaYmd,kh w¾nqoh ksid
ixpdrl flaIa;%fha wiajkq fk<d
.ekSug ;snQ iaj¾Kuh wjia:dj
.s<sySs hkafka b;d u wjdikdjka;
wdldrfhka' tfuka u rgj,a
20lg wdikak jQ m%udKhla YS%
,xldj ixpdrhg kqiqÿiq rgla
f,i kïlr ;nqKd' fï ish,a,
tla Èklska h:d ;;a;ajhg m;a
l< fkdyels hs' tA i|yd úfoaY
¥; uKav,j, ld¾hNdrh o kj
wdKavqfõ úmlaIfha ld¾hNdrh o
b;d jeo.;a'
;j;a ldrKhla jkafka rfÜ
WoaOukh hs' tkï" ñ, uÜgfï
by< hdu hs' miq.sh jir 4l ld,h
;=< YS% ,xldfõ WoaOukh jd¾;d
jkafka ;ks b,lalul w.hlska'
tfy;a" bÈßfha§ tA wdldrfhka
n,dfmdfrd;a;= úh fkdyels hs' tA"
remshf,a lvd jeàu ksje/È ùug
lsishï ld,hla .;jk ksid' tA
ld,h ;=< wdkhk úhoï by<hdu
ksid foaYSh jYfhka NdKav yd
fiajdj, ñ, by< hdug mq¿jka'
tfy;a" WoaOukh hkq tf,i ñ,
by<hdu fkdfj hs' ñ, uÜgu
by< hk fõ.h hs' WoaOukh wvq
jQ mu‚ka tA rfÜ ck;djf.a Ôjk
uÜgu by< f.dia we;ehs mejish
fkdyels hs' by< WoaOukhla
mej;=Kq miq j WoaOuk wkqmd;slh
my<hdu uÕska wd¾Ólh i;H
;;a;ajhg m;ajQjd hehs mejish
fkdyels hs' fujeks ;;a;ajhla
WoaOukhg úi÷u
jegqma jeä lsÍu
fkdfj hs' úi÷u
jkafka foaYSh jYfhka
ksIamdok by< kxjd
ckkh jk /lshd
m%udKh by< kexùu
hs' tA wkqj /lshd
,dNSkaf.a wdÞhu by<
kexùu hs' fujeks
l%ufõohlg .uka
lsÍu wNsfhda.hla'
tA i|yd È.= ld,Sk
úi÷ï wjYH hs' 2019
jif¾ n,hg m;ajk
rcfha wNsfhda.hla
jkafka È.=ld,Sk
ie,iqï lrd rg f.k
hdu hs'
13 foi;sh2019 ckjdß 15
Tnf.a ÿ
rl
;k
wxl
h - ''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
iÕ
rd
Þhl
;ajh
re' 1
"536
'00$
re' 7
68'00
Tn <`.g u f.kajd .kak'my; l+mkh mqrjd wm
fj; tjkak'
mqj;a i`.rdj
YHdud ikaOHdkdhlf.a
bÈßfha§ YS% ,xldfõ o wfmalaId l<
yels hs' l=uk rchla n,hg m;a
jqj;a 2019 § WoaOukh by< hdu
je<elaúh fkdyels hs' fï ;;a;ajh
md,khg úúO lD;s%u Ys,am l%u
wkq.ukh l< yels hs' WÞyrK
f,i bkaOk ñ, wvq lsÍu fmkajd
Èh yels hs' bka WoaOukh my<
uÜgul ;nd .kakd njg ujd
fmkaúh yels jqj;a tAjd id¾:l È.=
ld,Sk úi÷ï fkdfj hs'
l< hq;= jkafka foaYSh ksIamdok
by< kxjd .ekSu hs' rgla jYfhka
wm isÿ l< Nhdkl u jro YS%
,xldj lDIsld¾ñl rgla nj wu;l
lr foaYSh jYfhka ksIamdokh l<
yels foa mjd wdkhkh lsÍu hs' rgg
wjYH ksIamdok ìyslrk jHjidhla
jqj;a ±kg rfÜ ;sfnkafka jdKsc
jHjidhla' rg i;= N+f.da,Ssh yd
foaY.=‚l mßirh ys;lr jkafka
foaYSh lDIsl¾udka;h ^ñßÈh
u;aiH l¾udka;h fuka u lrÈh
u;aiH l¾udka;h i|yd& kÕd
isgqùug jqj;a tA i|yd m%udKj;a
jevms<sfj<la keye' tA i|yd
wdl,amuh fjkila rgg wjYHhs'
WoaOukhg úi÷u jegqma jeä lsÍu
fkdfj hs' úi÷u jkafka foaYSh
jYfhka ksIamdok by< kxjd
ckkh jk /lshd m%udKh by<
kexùu hs' tA wkqj /lshd ,dNSkaf.a
wdÞhu by< kexùu hs' fujeks
l%ufõohlg .uka lsÍu wNsfhda.
hla' tA i|yd È.=ld,Sk úi÷ï wjYH
hs' 2019 jif¾ n,hg m;ajk rcfha
wNsfhda.hla jkafka È.=ld,Sk
ie,iqï lrd rg f.k hdu hs'
tfy;a" th wNsfhda.hla ù
;sfnkafka wfma rfÜ mj;sk
foaYmd,k ixialD;sh;a iuÕ
hs' n,hg m;ajk iEu rchla u
l,amkd lrkafka wdl¾IŒh
igka mdG uÕska B<Õ ue;sjrKh
Èkd .ekSu hs' fï ksid foaYmd,k
kdhlhka fuka u ck;dj o
lsishï È.=ld,Sk jevms<sfj<la
i|yd wdl,amuh fjkila we;s lr
.; hq;= hs'
YS% ,xldfõ fiajd úhqla;sh
ie,ls,a,g .;a úg W.;a ;reK
m%cdj w;r th 4]la' tfy;a" tu
.Kkh lsÍu ksje/È keye' th
w;d;aúl" h:d¾:h fkdfmkajk
ixLHdjla' ienE fiajd úhqla;sh
thg jvd by< w.hla jd¾;d
lrkjd' thg úi÷u rdcH fiajh
mq¿,a lsÍu fkdfjhs' rcfha
ld¾hh /lshd ,nd §u fkdfj hs'
/lshd ckkh lsÍug wjYH miqìu
ilia lsÍu hs' tkï" fm!oa.,sl
wxYh Èß.kajkiq¨ úYajdihla yd
wdfhdack mßirhla f.dvkeÕSu hs'
j¾;udkfha§ wd¾Ólhg rch ork
Þhl;ajh 20]l ;rï yels<Sula
fmkakqï lrkjd' tA ksid rdcH
wxYfha /lshd ckkh lsÍu wju
ù ;sfnkjd' hymd,k rch n,hg
m;ajk úg /lshd oi ,laIhla
ms<sn| wkdjels mejiqj o YS%
,xldfõ fiajd úhqla;sfha fï jk
úg fmkakqï lrkafka by< hdula'
fï wkqj n,k úg jir 2019
§ tlsfklg iïnkaO wd¾Ól
wNsfhda. /ilg YS% ,xldjg
uqyqK §ug isÿ ù ;sfnkjd'
jvd;a wjOdkhg fhduq úh hq;=
ldrKh jkafka fï ish¨ foa tl
u cd,hla njg m;a j ;sîu hs' tA
ksid YS% ,xldjg fï wNsfhda. ch
.ekSu i|yd È.=ld,Sk ie,iqu
wjYHhs' cd;sl m%;sm;a;shla
wjYHhs' tfukaa u l=uk rchla
n,fha isáh;a tu ie,iqu ls%hdjg
kxjk foaYmd,k hdka;%Khla
wjYHhs' rfÜ wjdikdjg fuf;la
tjekakla isÿ ù keye' n,hg
m;ajk wdKavqfõ foaYmd,k kHdh
m;% wkqj lghq;= lsÍu hs thg
fya;=j' fï ksid wd¾Ól jYfhka
fyda cd;sl m%;sm;a;shla ilia lr
tAjd ls%hdjg kexùug rch fuka
u úmlaIh o uQ,sl;ajh .; hq;=
hs' ck;dj o wdl,amuh fjkila
we;s lr .ekSu i|yd lsishï
lemlsÍula l< hq;= hs'
foi;sh 2019 ckjdß 1514
foay ú;a;sfoaY ú;a;s
ud;r - l;r.u fhdað;
ÿïßh ud¾.fha m%:u wÈhr
jYfhka ud;r isg fn,sw;a; olajd
bÈ flreKq lsf,da óg¾ 26la jQ
ÿïßh ud¾.fha m%:u ksÍlaIK
ÿïßh .uk bl=;a ckjdß 6 Þ isÿ
flrefKa m%jdyk yd isú,a .=jka
fiajd wud;H w¾cqk rK;=x.f.a
m%Odk;ajfhka'
YS% ,xld b;sydifha m%:u jrg
fn,sw;af;a isg ud;rg ÿïßhla
Odjkh flreKq wjia:dj ±l n,d
.ekSug m%foaYjdiS ck;dj ÿïßh
ud¾.h fomi /ia j isáfha ±ä
WfoHda.hlska' fn,sw;a; iy tA wjg
.ïj, Ôj;ajk oyia .Kka ckhd
tÈk WoEik isg u fn,sw;a; ÿïßh
ia:dkh wi, /iaù isáfha kj
ÿïßh .uk wdrïN lrk wjia:dj
±l .ekSu i|yd hs'
ueÈß 10lska iukaú; tï' iS' Ô'
919 ork zud.ï fldu,SZ f,i
kï fldg we;s úfYaI ÿïßh tÈk
fm' j' 10'00g w¾cqk rK;=x.
weue;sjrhd iy ÿïßh ks,Odßka o
/f.k fn,sw;af;a isg ud;r n,d
.uk wdrïN lrk úg meñK isá
úYd, msßila o ÿïßh ueÈßj,g
f.dv jqKd' iEu ÿïßh ueÈßhla u
.eyekq msßñ" nd, uy¨ ckhdf.ka
msÍ mej;=Kd'
fn,sw;a; - ud;r ÿïßh ud¾.
hg fn,sw;a;" jeõrelkak," nU/
kao yd lelKÿr f,i ÿïßh
ia:dk 4la ;sfnkjd' óg¾ 110la
È. f.dvke.s,a,lska yd óg¾
300la muK È.ska hq;a fõÈld
3lska iukaú; fn,sw;a; ÿïßh
ia:dkh tA y;r w;=ßka m%Odk u
ÿïßh ia:dkh hs' fuhg wu;r j
fjfyrfyak yd ms,¥j kñka
Wm ÿïßh ia:dk 2la o msysgqjd
;sfnkjd'
ÿïßh ud¾.fha iEu ÿïßh
ia:dkhl u fõÈld yryd u.Skag
udre ùu i|yd .=jka md,ï
fjkqjg Wux ud¾. bÈ fldg ;sîu
úfYaI hs'
,xldfõ È. u ÿïßh WuÕ
msysgd we;af;a ud;r - fn,sw;a;
ÿïßh ud¾.fha kdl=Üá.u
m%foaYfha isg lelKÿr ÿïßh
ia:dkh wdikakfha hs' tu Wuf.a
È. óg¾ 615la' óg fmr È. u
ÿïßh WuÕ jQfha Wvrg ÿïßh
ud¾.fha isx.suf,a WuÕ hs' tys
È. óg¾ 559la' fï yer ud;r -
zud.ï fldu,shZ ud;ßka fn,sw;a;g
YS% ,xld b;sydifha
m%:u jrg fn,sw;af;a
isg ud;rg ÿïßhla
Odjkh flreKq
wjia:dj ±l n,d
.ekSug m%foaYjdiS
ck;dj ÿïßh ud¾.h
fomi /ia j isáfha ±ä
WfoHda.hlska' fn,sw;a;
iy tA wjg .ïj,
Ôj;ajk oyia .Kka
ckhd tÈk WoEik
isg u fn,sw;a; ÿïßh
ia:dkh wi,g /iaù
isáfha kj ÿïßh .uk
wdrïN lrk wjia:dj
±l .ekSu i|yd hs'
15 foi;sh2019 ckjdß 15
ohd ,xldmqr
fn,sw;a; ÿïßh ud¾.fha óg¾
268l È.ska hq;a ;j;a WuÕla nU/
kao m%foaYfha bÈ fldg ;sfnkjd'
lsf,da óg¾ 26la jk ud;r
- fn,sw;a; ÿïßh ud¾.fha uq¿
ÿr m%udKfhka 10]la bÈ fldg
we;af;a .=jka md,ï u;ska' fuhska
lsf,da óg¾ 1'5l È.ska hq;a nU/
kafoa isg jeõrelkak, olajd jQ
.=jka md,u ,xldfõ Wi u yd È. u
.=jka md,u hs' tys Wi óg¾ 21la'
óg wu;r j ud;r - lelKÿr
olajd fldgfia ;j;a .=jka
md,ula bÈ lr ;sfnkjd'
ks,aj,d .Õ yryd jeà
we;s ud;r - fn,sw;a; ÿïßh
ud¾.fha yria ud¾. 18la o md,ï
12la o fndalal= 49la o Wv ìï
ud¾. 23la o hg ìï ud¾. 16la o
bÈ fldg ;sfnkjd'
fhdað; ud;r - l;r.u ÿïßh
ud¾.fha bÈ lsÍï isÿ flfrkafka
wÈhr ;=klska' m<uq wÈhr f,i
lsf,da óg¾ 26l È.ska hq;a ud;r -
fn,sw;a; ÿïßh ud¾.h bÈ fldg
;sfnkjd'
tys fojeks wÈhr lsf,da
óg¾ 48lska hq;a fn,sw;a; isg
yïnkaf;dg olajd o lsf,da óg¾
39l ÿrlska hq;a f;jeks wÈhr
yïnkaf;dg isg l;r.u olajd o
bÈ lsÍug kshñ; hs' fuhska m<uq
wÈhr jk ud;r isg fn,sw;a;
olajd jQ ÿïßh ud¾.h bÈ lsÍug
jeh fldg we;s uqo, weußldkq
fvd,¾ ñ,shk 278'2la' Ökfha
tlaisï nexl=j fï i|yd uQ,H
m%;smdok imhd ;sfnkjd'
uOHu bxðfkare ld¾hdxYfha
WmfoaYkh yd wëlaIKh hgf;a
fuys bÈ lsÍï lghq;= Ndr m%Odk
fldka;%d;alrejka jkafka phskd
ueIskß bïfmdaÜ tlaiafmdaÜ
fldamf¾Ü iud.u hs'
ì%;dkH hg;a úð; md,kh
mej;s jir 92lg fmr tkï"
1928 § bÈ lrk ,o uvl,mqj -
;s%l=Kdu,h ÿïßh ud¾.fhka miq
ksoyia ,xldfõ m<uq jrg bÈ
l< È. u ÿïßh ud¾.h jkafka
ud;r - fn,sw;a; ÿïßh ud¾.h hs'
fï iuÕ lsf,da óg¾ 1508la j
mej;s furg ÿïßh ud¾.j, È.
ls' ó' 1535 olajd jeä ù ;sfnkjd'
2019 isxy, w¨;a wjqreoaog
fmr fï ud¾.fha u.S ÿïßh
Odjkh we/öug lghq;= fhdÞ
we;s nj hs ud;r - fn,sw;a;
m%:u ksÍlaIK ÿïßh pdßldjg
tla jQ m%jdyk yd isú,a .=jka
fiajd weue;s w¾cqk rK;=x.
ud;r ÿïßh ia:dkfha§ udOH
fj; mjid isáfha'
foi;sh 2019 ckjdß 1516
jir tlish mkylg;a jvd
merKs ÿïßh fiajh ms<sn|
iudcfha jßka jr l;dny w¨;a
jkafka ÿïßh fiajl jevj¾ck"
ÿïßh wk;=re wd§ ldrKd flfrys
ck;d wjOdkh fhduq ùu;a iu`.'
tfy;a" wjOdkh fhduq úh hq;=
ÿïßh fiajfha ixj¾Okd;aul
me;slvla o ;sfnk nj wm wu;l
fkdl< hq;= hs'
fkdfndaod ^2018 foieïn¾ 03& ta
ms<sn| l;dnyla h<s we;s jkafka
bka§h Kh wdOdr hgf;a weußldkq
fvd,¾ ñ,shk 106l úhoñka ÿïßh
oaú;aj lÜg, 06la iy kj ÿïßh
tkaðka 10la ,nd .ekSug ÿïßh
fomd¾;fïka;=j lghq;= lsÍu;a
iu`.' YS% ,xld rch yd bkaÈhdkq
rcfha EXIM nexl=j w;r 2017
jif¾ cq,s udifha w;aika lrk
,o .súiqul m%;sM,hla f,i hs tajd
furgg ,efnkafka'
ÿïßh fiajfha tf;la fuf;la
meñKs .uka uf`.ys ÿïßh u.Skaf.a
wmyiq;d uÕyrjd .ekSug;a
u.Ska uqyqKfok .eg¨j,g
úi`ÿï ,nd §ug;a jßka jr
m;ajk rchka fujeks mshjr
f.k ;sfnkjd' bkaÈhdfjka
muKla fkdj Ökfhka iy
weußld tlai;a ckmofhka o
fujeks n,fõ. lÜg, bÈßfha§
furgg f.kaùug hs rch wfmalaId
lrkafka' ta hgf;a Ökfhka
n,fõ. lÜg, 09la yd weußld
tlai;a ckmofhka tkaðka lÜg,
12la wdkhkh lsÍug hs fhdað;'
bkaÈhdfjka f.kajk ,o fï
n,fõ. lÜg, ms<sn| woyia
olajk ÿïßh idudkHdêldß
ä,ka; m%kdkaÿ( —u.Ska úYd,
msßila oekg ÿïßfhka ffoksl
j fld<U rdcldß lghq;=j,g
meñfKkjd' ta jf.a u wdmiq
ish .ïìï n,d hkjd' tfy;a"
fï lghq;= i|yd oekg ;sfnk
ÿïßh m%udKj;a keye' ta ksid
bka§h Kh wdOdr hgf;a ÿïßh
oaú;aj n,fõ. lÜg, yd kj
ÿïßh tkaðka ,nd.ekSug ÿïßh
fomd¾;fïka;=j ;SrKh fldg
;sfnkjd'˜
ta hgf;a m%Odk ud¾.h"
uqyqÿnv ud¾.h iy le,Ksje,s
ud¾.h ixj¾Okh lsÍug hs wmf.a
wjOdkh fhduqj ;sfnkafka' W;=re
ÿïßh ud¾.h" ;odikak ÿïßh
fiajdj yd l÷rg ÿïßh fiajdj
mj;ajdf.k hdug tjeks myiqlï
we;s ÿïßh wjYH hs' rfÜ tla tla
lafIa;%j, ixj¾Okhg Kh wdOdr
fok wjia:dfõ m%jdyk fiajdj
ÈhqKq lsÍu i|yd fhdackdj,shla
bÈßm;a l< nj;a ä,ka;
m%kdkaÿ mjikjd' tys m%;sM,hla
f,i hs n,fõ. lÜg, 6la yd
ÿïßh tkaðka 10la furgg ,eî
;sfnkafka'
;j ÿrg;a fï ms<sn| woyia
olajk ÿïßh idudkHdêldßjrhd
( —;j;a ÿïßh ueÈß 160la wmg
wjYH hs' wo Odjkfha ;sfnk
ÿïßh ueÈß 250la muK jir 30la
wkd.;h n,d ÿjk hlv hld
17 foi;sh2019 ckjdß 15
muK me/Ks hs' fld<U" uykqjr
k.rdka;r ÿïßfha ;sfnkafka;a ta
me/Ks ueÈßu hs' tA ksid ueÈß 160la
muK w¨;ska ,nd .ekSug;a wm
;SrKh lr ;sfnkjd'˜
furg ÿïßh tkaðka wdkhkh
iïnkaOfhka ;sfnkafka o ;rul
È.= b;sydihla' ,xld ÿïßh fiajhg
m%:u jrg ãi,a f¾,a ld¾ ;=kla
tx.,ka;fha English Electric Company wdh;kfhka f.kajkq
,enqjd' zSilver Smith', 'Silver Foom', 'Silver Spray' f,i kï lr ;snQ
tajd uqyqÿnv m%foaYfha Odjkhg hs
fhdod f.k ;sfnkafka'
jir 1950ka werô oYlh ;=<
ãi,a wekaðka flfrys keUqre
ùfuka m%:ufhka tx.,ka;fha
Brush Bagnall Electric iud.fuka
úÿ,s tkaðka 25la wdkhkh lr
;sfnkjd' 1954 jif¾ lekvdfõ
fckr,a fjdag¾ia iud.u ksmo jQ
ãi,a bf,laá%la wekaðka 10la o
,xldjg mß;Hd. lr ;sfnk w;r
wekaðka 04la ñ,§ .ekSu o isÿ ù
;sfnkjd' fï wekaðka Wmfhda.s lr
.ksñkqhs 1956 § zWvrg ueKsflaZ"
zreyqKq l=udßZ" zhd,a foaùZ iS>%.dó
ÿñßh wdrïN lf<a'
jir 150lg jvd wE;g Èjhk
jdIam wekaðfuka werUqKq ÿïßh
b;sydifha m<uq jrg ãi,a
ÿïßh tkaðula fhdojkq ,enqfõ
tx.,ka;fhka wdkhkh lrñka'
1952 jif¾ wdkhkh flreKq tu
ÿïßh wekaðu A. M - 1 j¾.fha
wekaðula' bka fojirlg miq j
lekvdfjka wdkhkh lrkq ,enQ M - 2 j¾.fha ÿïßh wekaðu f.kajkq
,enqfõ fld<U l%uh hgf;a hs'
1954 jif¾ wdkhkh lrk ,o
M-2 j¾.fha ÿïßh tkaðka wo
jk úg jhi wjqreÿ 60 blaujd
we;s w;r wo;a tajd Odjkh jk
nj hs ÿïßh fomd¾;fïka;=fõ
idudkHdêldßjrhd mjikafka'
bkaÈhdfjka ÿïßh tkaðka
yd n,fõ. lÜg, furgg
f.kajkafka YS% ,xldfõ ud¾.
moaO;shg iqÿiq f,i hs' ÿïßh
b;sydifha fhdaO msïula mekSug
ÿïßh fomd¾;fïka;=j fï jk úg
iliñka ;sfnk msUqrem;a l%shdjg
kxjd u.shdf.a .uka myiqj jvd;a
iqjmyiq wkaoñka ilid fok;=re
ck;dj weÕs,s .ksñka n,d isák
nj lsj hq;= ldrKhla' j¾;udkfha
ÿïßh u.Skaf.a .ukd.ukh
iS>%fhka jeä ù ;sfnkjd' tfuka
u oekg ÿïßh fomd¾;fïka;=j i;=
ÿïßh tkaðkaj,ska ishhg 55la jir
30l fiajd ld,hla iïmQ¾K lr
we;s ksid;a ÿïßh ueÈß 250la muK
jir 25la muK me/Ks ù ;sîu
ksid;a ÿïßh tkaðka iy n,fõ.
lÜg, w¨;ska ñ,§ .ekSug ;SrKh
lsÍu w;jYH ldrKhla'
ridxc,sld khkydß
u.Ska úYd, msßila
oekg ÿïßfhka ffoksl
j fld<U rdcldß
lghq;=j,g meñfKkjd'
ta jf.a u wdmiq ish
.ïìï n,d hkjd'
tfy;a" fï lghq;= i|yd
oekg ;sfnk ÿïßh
m%udKj;a keye
foi;sh 2019 ckjdß 1518
ffu;%S md,khla ia:djr rgla hk f;aud mdGh
Tiafia ffu;%Smd, isßfiak ue;s;=ud Y%S ,xldfõ
ckdêm;s Oqrhg m;a j ckjdß 8 jeksodg isõ jirla iïmQ¾K
jqKd'
2015 jif¾ ckjdß 8 jeks od ffu;%Smd, isßfiak ue;s;=ud
ckdêm;s Oqrhg m;ajqfKa tlai;a cd;sl mlaIfha muKla
fkdj isú,a iudc l%shdOrhka iy idudkH ck;djf.a o mq¿,a
ueÈy;a ùulska' ckdêm;sjrKhg mQ¾K iudc udOH ueÈy;a
ùula o olakg ,enqKd' tA ksid u th iudc udOH úma,jhl
wdrïNhla hehs o i|yka jqKd'
ckdêm;s ffu;%Smd, isßfiak ckdêm;s Oqrhg m;aùu;a
iuÕ Y%S ,xldfõ foaYmd,k b;sydihg kj msgqjla tla jqKd'
b;sydifha m%;súreoaO foaYmd,k Odrdfõ m%Odk mlaI fol jk
tlai;a cd;sl mlaIh iy tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkh
tlaj rchla msysgqjkq ,enqfõ cd;sl wdKavqjla f,iska'
hymd,kh kñka ye¢kajQ rch fï rgg wjYH wKmk;a
/ila md¾,sfïka;=fõ§ iïu; lr .;af;a 19 jeks jHjia:d
foaYmd,khfoaYmd,kh
ffu;%S md,kfhkahym;a rgla 2015 jif¾ ckjdß 8 jeks od
ffu;%Smd, isßfiak ue;s;=ud
ckdêm;s Oqrhg m;ajqfKa
tlai;a cd;sl mlaIfha muKla
fkdj isú,a iudc l%shdOrhka
iy idudkH ck;djf.a
o mq¿,a ueÈy;a ùulska'
ckdêm;sjrKhg mQ¾K iudc
udOH ueÈy;a ùula o olakg
,enqKd' tA ksid u th iudc
udOH úma,jhl wdrïNhla
hehs o i|yka jqKd'
19 foi;sh2019 ckjdß 15
l=udß úl%uisxy
ixfYdaOkh;a isÿ lr .ksñka' 19
jeks jHjia:d ixfYdaOkh uÕska
jir yhla j ;snQ ckdêm;s Oqr
ld,h jir my olajd wvq flreKd'
ffu;%Smd, isßfiak ue;s;=ud
ckdêm;s Oqrhg m;aùu;a iuÕ
NdIKh yd f;dr;=re fidhd hdu
ms<sn| úYd, m%.;shla o olakg
,enqKd' tfuka u f;dr;=re oek
.ekSfï mk; iïu; lsÍu yd kj
jHjia:djlg moku ilia lsÍu
o isÿ jqKd' ckdêm;sjrKfhka
miq f.dvkÕk ,o rcfhka udkj
ysñlï m%j¾Okh we;=¿ úúO
wxYj, m%.;shla ,nd ;sfnk nj
wdKavqjg iïnkaO msßia fuka
u isú,a ixúOdk fmkajd ÿkakd'
th i;Hhla nj we;eï rgj,a o
fmkajd ÿkafka ckdêm;s;=udf.a
rdcH md,kfha we;s úksúoNdjhg
m%Yxid lrñka'
;u rdcH md,k ;ka;%fha isõ
jirla f.ù hk ;ek fudr.
ylkao l¿.Õ c,dY jHdmD;shg
iu.dó j ksujQ ,.a., kj k.rh
újD; lrkakg ckdêm;s;=ud
lghq;= l<d' wÈka isõ jirlg
fmr ud fï rfÜ rdcH kdhlhd
f,i m;alr .ksñka ck;dj ;enQ
wfmalaId bgq lsÍug f.k .sh
jevms<sfjf<a id¾:l" wid¾:l
wjia:d ;snqKd hehs ckdêm;s;=ud
,.a., k.rh újD; lsÍfï§
mejiqjd' bÈß ld, iSudfõ§ ck;d
ch.%yK lrd fï rg fufyhjk
nj;a tys§ ckdêm;s;=ud fmkajd
ÿkakd'
ck;d m%cd;ka;%jdoh;a" ksoyi
;yjqre lsÍu;a" ish¨ cd;Skag
ìfhka ieflka f;drj Ôj;aúh
yels iudchla f.dvkeÕSug;a
foaYmd,ksl jYfhka lemjk
nj mejiQ ckdêm;s;=ud ksoyia
udOHhla" iajdëk wêlrKhla"
wmlaImd;S rdcH fiajhla
f.dvkeÕSug;a iy cd;sl wd¾Ólh
Yla;su;a lsÍug;a miq.sh isõ jir
;=< jeo.;a mshjr rdYshla .;a
nj;a fmkajd ÿkakd'
rg f.dvkeÕSug yd wNsfhda.
ch .ekSug we;s m%n, ndOlh
f,i t;=ud fmkajd ÿkafka jxpdj"
¥IKh iy wl%ñl;d hs' Bg tfrys
j foaYmd,k wêldßh ;=<;a rdcH
md,kh ;=<;a iqúfYaIS lemlsÍï
isÿ l< nj hs ckdêm;s;=ud
fmkajd ÿkafka' miq.sh w;aoelSï
wdYs¾jdohla lr .ksñka ¥IKh
iy jxpdj msgq oelSug Yla;su;a
jevms<sfj<la Tiafia w;aje,a
ne| .ekSug tla jk f,i hs
ck;djg újD; wdrdOkhla l<
ckdêm;s;=ud mjid isáfha'
foi;sh 2019 ckjdß 1520
hul= frda.d;=r ùu fyda
wk;=rlg ,laùu flf,i
fld;ekl§ isÿ fõo hkak
lsisjl=g fyda mQ¾jfhka ksYaph l<
fkdyels ldrKhla' úfYaIfhka
u fm!oa.,sl Ôú;fha§ ksfji
;=<§ frda.S ùu fyda fjk;a
YdÍßl wk;=rej,g Ndckh ùu
iq,nj ±lsh yels fohla' tfuka
u ksjfika mßndysr j fndfyda
fokl= jeä ld,hla .; lrkafka
;u /lshd ia:dk ;=<' fuys§
j¾;udk ld¾ñl ;dlaI‚l
ÈhqKqj;a iuÕ úúO úoHq;a yd
fjk;a hdka;s%l WmlrK iuÕ ;u
jD;a;Skays ksr; ùug hs fndfyda
fokl=g isÿ j ;sfnkafka' fuh
rdcH yd fm!oa.,sl hk fowxYfha
u /lshdj,g wÞ< j w;aú¢h
yels fmdÿ ldrKhla' úfYaIfhka
u /lshd Ôú;fha§ wk;=rej,g
Ndckh ùfï jeä wjldYhla
mj;skafka l¾udka;Yd,d wdYs%;
fiajd mßirhka ;=<§ hs'
fuys§ b;d u jeo.;a jkafka
/lshdj ksid isÿ jk fi!LH
wk;=re iy f,v frda. ms<sn|
wjÞkï ;;a;ajh y÷kd .ekSug
wjYH mßirh ieliSu hs' /lshd
ia:dkj, wk;=re iy f,v frda.
ms<sn| j wjÞkï wjia:d fndfyda
;snqK o tu ia:dkj, fiajfha
kshq;= whf.a fkd±kqj;alu iy
fkdie,ls,su;a nj ksid úúO
.eg¨j,g uqyqK §ug isÿ fjkjd'
tys§ hka;%iQ;% wdYs%; j jev lsÍu"
úúO ridhksl øjH iuÕ .eàug
isÿ ùu" nr bis,Su" tl È.g
mß.Klfha jev lsÍug isÿ ùu
jeks úúO jD;a;Skag wÞ< úúO
wjÞkï ;;a;ajhkag iy f,v
frda.j,g uqyqK §ug isÿ jk w;r
fujeks wjodkï ;;a;ajhka u`.
yrjd .ekSug wjYH mQ¾j wdrlaIs;
mshjr ms<sn| j ukd fldg ±kqj;a
ùu b;d jeo.;a'
/lshdfõ§ mqoa., ydks fyda
foafmd< ydks úh yels wk;=rej,ska
je<lSu ms<sn| j wjOdkh fhduq
l< hq;= hs' tys§ wdrlaIdj hkqfjka
y÷kd .kafka mqoa., yd foafmd<
ydks j<lajd .ksñka /lshdj
iqrlaIs; j isÿ lsÍu hs' Bg fya;=j
wka ish,a,g u jvd wdrlaIdj m%uqL
ldrKh jk neúka'
/lshdfõ§ fyda fm!oa.,sl
Ôú;fha§ fi!LH wk;=re iy
f,v frda.j,g n÷kaùug
n,mdk uQ,sl fya;= lsysmhla
;sfnkjd' fkdie,ls,a," flá
l%u Ndú;h" hdka;s%l fodaI"
ksis mqyqKqj fkdue;s lu" wê
wd;au úYajdih" mqoa., wdrlaIl
WmlrK Ndú; fkdlsÍu" .Dy
md,k ÿ¾j,;d" udkisl ÿ¾j,;d
yd udkisl mSvkh" fmr iQÞkula
fkdue;s ùu yd iqrlaIs; ls%hd
ms<sfj;a fkdi,ld yeÍu hkdÈh
bka m%Odk fjkjd'
mqoa.,hl=g fyda foafmd<lg
wk;=rla isÿ jkafka mQ¾j
m<uqj wdrlaIdj
fi!LHfi!LH
21 foi;sh2019 ckjdß 15
ie,iqulska f;drj hs' tfia u th
hï lsis ls%hdjl fyda ls%hdÞuhl
ksr; ùfï§ isÿ jk wkfmalaIs;
wjia:djla ksid md,kh lsÍu o
wmyiq hs' flfia fj;;a tys wjika
M,h jkafka hï mqoa.,hl=g fyda
foafmd<lg fyda ydks ùu hs' fï
ksid fmr iQÞku" ie,iqï.; nj"
mqyqKqj iy wjOdkh fuka u
wdrlaIs; l%ufõo wkq.ukh lsÍu
uÕska /lshd ia:dkfha wk;=re
wjÞkfuka ñÈh hq;= nj hs cd;sl
jD;a;Sh iqrlaIs;;d yd fi!LH
wdh;kfha wOHlaI ffjoH pïmsld
wurisxy mjikafka' tfuka u tys§
jD;a;Sh fi!LH iy iajia:;dj iq/
flk nj;a" tuÕska wdmÞ rys;
fiajd mßirhla ìys lr .ekSu uÕska
M,Þhs;dj by< kxjd.; yels nj;a
weh i|yka lrkjd' fiajlhkaf.a
jD;a;Sh fi!LH iy iajia:;dj iq/
lSu uQ,sl lr .ksñka lïlre yd
lïlre in|;d wud;HdxYh hgf;a
cd;sl jD;a;Sh iqrlaIs;;d yd fi!LH
wdh;kh msysgqjd ;sfnkjd'
hï fiajd ia:dkhl wêl
WIaK;ajh" ÿ¾j, wdf,dalh" wêl
Yíoh fya;=fjka tys fiajlhka
úvdjg m;a fõ kï" tu wdmÞ
md,kh lsÍug wjYH mshjr
fhdoñka jvd;a wdrlaIdldÍ j yd
kSfrda.Su;a j jD;a;sfhys fhÈh
yels miqìula ieliSug tu
md,kdêldßh ls%hd l< hq;= hs'
úfYaIfhka
u jev mßirfha
;sfnk wêl WIaK;ajh
fya;=fjka we;s jk
wd;;sh (Heat Stress) fuka
u úc,kh jeks ;;a;ajhkag
fiajlhka f.dÿre úh yels
hs' ;j o ysiroh" weia
fmkSfï ÿ¾j,;d" wk;=re
nyq,ùu iy ksIamdok m%ñ;sh"
ld¾hlaIu;dj yd M,Þhs;dj
wvq ùu flfrys n,mdk m%Odk
ldrKhla f,i ÿ¾j, wdf,dalh
iys; fiajd mßirh fya;= jk nj
hs cd;sl jD;a;Sh iqrlaIs;;d yd
fi!LH wdh;kh fmkajd fokafka'
tfia u wêl Yíoh iys;
fiajd mßirh o fiajlhkaf.a
YdÍßl yd udkisl fi!LHhg
wk;=reÞhl nj Tjqka fmkajd
fokjd' tys§ Y%jKdndO we;s ùu"
udkisl wd;;sh" wêreêr mSvk
;;a;ajhka we;sùu" wk;=re nyq,
ùu ^úOdkhka ksje/È f,i
ikaksfõokh fkdùu ksid& wdÈhg
we;s bv m%ia:d by< hs'
fuys§ cd;sl jD;a;Sh iqrlaIs;;d
yd fi!LH wdh;kh i|yka lrk
;j;a jeo.;a lreKla jkafka ¥Is;
jd;dY%h fya;=fjka fiajlhka úúO
f,v frda.j,g f.dÿre ùug bv
we;s nj hs' tys§ mSki iy weÿu"
wdYajdi m%dYajdi wmyiq;d" fjk;a
wdidok (Allergies) iy kdifhka
fidgq Èhr .e,Su jeks ;;a;ajhka
w;s ùug bv ;sfnkjd'
fndfyda fm!oa.,sl
l¾udka;Yd,dj, fuka u rcfha
wdh;kj, o fiajd wjYH;d
u; úúO ridhksl øjH Ndú;
lsÍug isÿ fjkjd' fuh fiajl
md¾Yajh me;af;ka wjÞkï
iy.; ;;a;ajhla njg o m;a
úh yels ldrKhla' úfYaIfhka
tys§ ifuys wdidok ;;a;ajhka
we;s ùu" fmKy¨ wdidokj,g
f.dÿreùu" §¾>ld,Sk ms<sld frda.
hg f.dÿreùug we;s bvlv jeä
ùu" jl=.vq frda.j,g f.dÿreùug
we;s bvlv jeä ùu fuka u mßir
moaO;sh ¥IKhg ,laùu hkdÈh
o isÿ fjkjd' fï ;;a;ajh hgf;a
fiajlhkaf.a iqrlaIs;;dj ;yjqre
lsÍu i|yd wdh;ksl uÜgñka
fiajlhkag ksis mqyqKqj ,nd§u"
±kqj;a lsÍu iy tA i|yd úêu;a
wdrlaIs; l%ufõo wkq.ukh lsÍu
tl È.g mß.Klfha
jev lsÍug isÿ ùu
jeks úúO jD;a;Skag
wÞ< úúO wjÞkï
;;a;ajhkag iy f,v
frda.j,g uqyqK §ug
isÿ jk w;r fujeks
wjodkï ;;a;ajhka u`.
yrjd .ekSug wjYH
mQ¾j wdrlaIs; mshjr
ms<sn| j ukd fldg
±kqj;a ùu
b;d jeo.;a'
foi;sh 2019 ckjdß 1522
ks¨mq,a ms%hxlr fmf¾rd
o b;d jeo.;a nj hs cd;sl jD;a;Sh
iqrlaIs;;d yd fi!LH wdh;kh
fmkajd fokafka'
tu wdh;kh úfYaIfhka fmkajd
fok ;j;a jeo.;a ldrKhla
jkafka fiajd ia:dk ;=< wk;=re
je<elaúh hq;af;a wehs o hkak
hs' w;a md wdÈh wysñ ùfuka fyda
wfkl=;a wjhjj,g ydks isÿ
ùfuka fyda iÞld,sl wdndê;
;;a;ajhkag m;a úh yels ksid;a"
mjqf,a wh yd ×;Ska wirK úh
yels ksid;a" tfuka u /lshd
ia:dkhg yd rfÜ wd¾Ólhg o
úYd, f,i mdvq isÿ úh yels
ksid;a" fiajd ia:dkh ;=< wk;=re
je<elaúh hq;= nj hs Tjqka fmkajd
fokafka'
tys§ wk;=re je<elaùug .;
yels ls%hdud¾. o Tjqka i|yka
lrkjd' hka;%j, we;s wdrlaIK
wdjrK bj;a fkdlsÍfuka" ksje/È
l%u wkq.ukh lsÍfuka" kshñ;
ld¾hh i|yd wÞ< wdhqO Ndú;
lsÍfuka" wk;=re weÕùfï ix{d
y÷kd .ekSfuka yd tA wkqj
ksje/È Wmfoia ms<sme§fuka" wÞ<
ld¾hh i|yd kshñ; wdrlaIK
WmlrK ksje/È j Ndú; lsÍfuka"
jev lrk ia:dkh msßisÿj ;nd
.ekSfuka iy .sks ksjk WmlrK
;nd we;s ia:dk$ud¾. wjysr
fkdlsÍfuka wk;=re j<lajd .;
yels nj o fmkajd fokjd'
tfia u tys§ iSñ; wjldYj,
jev lsÍug fmr iqrlaIs;;dj
ms<sn| iy;sl ùu;a" .sks .kakd
iq¿ ridhk wi, újD; .sks o¿
Ndú;h fyda .sks mq<sÕ= ksl=;ajk
ls%hdldrlïj,ska je<elSu;a" hï
lsis ld¾hhla ms<sn| j ksje/È
wjfndaOhla ke;s kï yeu úg u
tA ms<sn| j Wmfoia ,nd .ekSu;a
tfuka u Wi ia:dkj, jev
lsÍfï§ kshñ; wdrlaIs; n| má
ksje/È j Ndú; lsÍu;a jeo.;a
fjkjd' Bg wu;r j b‚ ux
Ndú;fha§ ksje/È l%u wkq.ukh"
nr tiùfï§$m%jdykfha§ ksje/È
l%u wkq.ukh jeo.;a' tuÕska
fyd| .Dy l<ukdlrKhla mj;ajd
.; yels w;r wdmÞj,ska f;dr
hym;a jev mßirhla ks¾udKh
lr .ekSug o yels fjkjd'
j¾;udkfha rdcH wdh;k fuka
u fm!oa.,sl wdh;kj,ska ish¨ u
rdcldß isÿ flfrkafka mß.Kl
Wmfhda.s lr .ksñka' fï ksid
nyq;r fiajl msßilg mß.Kl
Ndú; lsÍug isÿ j ;sfnkjd'
mß.Kl Ndú;h ;=< §¾>ld,Sk
j th mßyrKh lrkq ,nkakdg o
úúO ldhsl .eg¨j,g uqyqK §ug
isÿ fjkjd' fndfyda úg tl È.g
mß.Kl ;srh foi n,d isàug isÿ
ùu ksid úúO wlaIs frda. iy weia
fmkSfï ÿ¾j,;dj,g ,laùug;a"
tl u bßhõfjka §¾>ld,Ssk
mß.Kl Ndú;h ksid fldkao
wdYs%; wdndOj,g ,laùug;a isÿ
fjkjd' tA ksid tjeks rdcldßj,
ksr;jk ks,Odßkag tA i|yd iqÿiq
WmlrK iys; jev mßirhla
ks¾udKh lr §ug wÞ< wdh;k
ueÈy;a úh hq;= nj hs cd;sl jD;a;Sh
iqrlaIs;;d yd fi!LH wdh;kfha
wOHlaI ffjoH pïmsld wurisxy
i|yka lrkafka'
ffjoH pïmsld wurisxy(
—mß.Kl yd úúO WmlrK wdYs%;
j fiajh lrk ks,Odßkag th
jvd;a myiqfjka isÿ lsÍu i|yd
wjYH ;;a;ajhka i,id §u wdh;k
m%OdkSkaf.a iy wdh;kj, j.lSula
fjkjd' tfia u wÞ< myiqlï b,a,d
isàfï whs;sjdislula fiajlhkag
o ;sfnkjd' hï lsis fiajdjla
id¾:l j iy jvd;a ;Dma;su;a
j isÿ l< yels jkafka Bg wÞ<
fiajd mßirhla ;=< muK hs' hï
lsis fiajlhl= fyda fiaúldjla
fyda wiSre;djg m;aùfuka tys
wdikak;u ydksh isÿ jkafkaa
Tjqkaf.a mjq,aj, whg' tfia u
mqyqKq fiajlhl= wysñ ùu fiajd
wdh;khg o m%n, mdvqjla' tfiaa
jqj;a tA fiajlhd fyda fiaúldj
fjkqjg fjk;a whl= mqyqKq lr fyda
n|jd .ekSfï yelshdj wdh;khg
;sfnkjd' tfy;a" fiajlhdf.a
mjqf,a whg fyda {d;Skag isÿ jk
mdvqj iïmQ¾K lsÍu tfia isÿ l<
fkdyels hs' fï ksid mß.Kl fyda
fjk;a WmlrK wdYs%; fiajdj,§
tA i|yd .e<fmk m%ñ;sfhka
hq;= fïi" mqgq wdÈh ,nd Èh hq;=
fjkjd' tfia u o¾Yk ;srh i|yd
weiaj,g ydks fkdjk iy wys;lr
frda.j,ska weia wdrlaId lrk
wdjrK wdÈh ,nd §u jeo.;a' tfia
jqjfyd;a fiajlhdf.a wdrlaIdj iy
iqrlaIs;;dj ;yjqre lr .; yels
w;r u th wdh;kfha meje;aug o
ys;lr miqìula ks¾udKh lrkjd'˜
rdcH fyda fm!oa.,sl hkd§ ´kEu
wdh;khl fiajh lrk udkj
iïm; tA wdh;k i;= m%Odk;u
Yla;sh hs' tA ksid wk;=rej,ska iy
f,v frda.j,ska fiajlhka wdrlaId
lr .ekSu o tA wdh;k i;= jeo.;a
ld¾hhla' wdh;k uÕska tA i|yd
wjYH miqìu ilid Èh hq;= w;r u
fiajlhka o ±kqj;a j wdrlaIdldß
j fiajfha ksr; ùu hs b;d jeo.;a
jkafka'
23 foi;sh2019 ckjdß 15
<uhskag tfrys j isÿ jk ysxikh iy <ud
wmpdr je<elaùu ms<sn| cd;sl Èkh ckjdß
ui 04 jeksÞg hs fh§ ;snqfKa' fujeks Èkhla
m%ldYhg m;a lsÍfuka fyda tA ms<sn| iudcfha
wjOdkhla fhduqùu b;d jeo.;a' Èfkka Èk
fujeks wmpdr isÿùï jd¾;dùu wvq jk njla
fmfkkakg kï keye' flfia fj;;a rgl
n,OdÍkag fuka u iEu md¾Yajhlg u fï
ms<sn`o w;afkdy< yels j.lSula mejfrk ksid
fkdfndaod fi!LH" fmdaIK yd foaYSh ffjµ
wud;HdxYh úiska <ud wmfhdack je<elaùu i`oyd
jk l%shdldÍ ie,eiaula o t<s ±lajQjd' th <ud
,sx.sl ysxikh je<elaùu Wfoid foudmshka iy
jevigyka fufyhjkakka fjkqfjka ieliqKq
ud¾f.damfoaY ix.%yhla'
orejl= iïmQ¾Kfhka f;areï .; fkdyels"
±kqj;a ù leue;a; Èh fkdyels" ixj¾Okh w;ska
iQodkï ù fkdue;s iudc iodpdrhg fyda kS;shg
mgyeks jk wdldrfha ,sx.sl l%shdjl fhoùu
,sx.sl ysxikhla f,i f,dal fi!LH ixúOdkh
y`ÿkajkjd'
fouõmshka wysñ jQ orejka" ,sx.sl;ajh
iïnkaOfhka wñysß w;a±lSïj,g uqyqKÿka
fouõmshkaf.a orejka fuka u ;djld,sl
kjd;ekaj, isák orejka fndfydaúg fï
wñysß w;a±lSïj,g uqyqKfokjd' fuys§ jeä
jYfhka ,sx.sl wmpdrj,g ,la jkafka ;u
mjqf,a idudðlhkaf.ka ùu úfYaI;ajhla'
fuf,i jeäysá {d;Ska" foudmshka" ifydaorhka"
ñ;%hka wd§ ióm;uhka w;ska th ùu hs n,j;a
fÄojdplh jkafka'
mK fuka iqrlsuqorejka
ld,Skld,Sk
foi;sh 2019 ckjdß 1524
ldhsl" jdÑl yd udkisl
jYfhka isÿjk fï ,sx.sl
wmfhdackj,g msßñ <uhskag
jvd jeä jYfhka f.dÿre jkafka
.eyekq <uhska' orejl= yd
jeäysáhl= w;r fuka u orejl=
yd ;j;a orejl= w;r fuh isÿ úh
yels hs'
<ud whs;sjdislï ms<sn`o
m%{ma;sh wkqj <uhl= hkak
jhi wjqreÿ 18g wvq ´kEu
;eke;a;l= y`ÿkajkjd' tfy;a"
l<, wjia:dfõ isg tkï" 0 - 18
w;r jhia ldKavfha miqjkakka
<uhska f,i y÷kd .; hq;= nj
hs rd.u ffjoH mSGfha <ud frda.
úfYaI{ uydpd¾h wYaúks m%kdkaÿ
mjikafka' fï ksid orejka
wmfhdackhg ,laùu ms<sn| l;d
lrk úg .¾NKS iufha isg u
orejka wmfhdackhg ,la jk
nj wu;l fkdl< hq;= lreKla'
úfYaIfhka .Dyia: m%pKav;ajh
orejdf.a ffi, j¾Okhg n,mdk
nj hs wehf.a i|yk'
ìhlre isysk ±l ìhg m;a
ùu" bÈßm;a ùfï miq.dó nj"
fm!oa.,sl iajia:;dj ms<sn|
ie,ls,su;a fkdùu fuka u
ixj¾Okfha msßySï ,laIK
fmkakqï lsÍu wmfhdackhg
,la jk orejka flfrka Èiajk
,laIK' fï ;;a;ajfhka orejka
uqojd .ekSug kï l< hq;af;a
wmfhdaclhkaf.ka wdrlaId úh
hq;= wdldrh fuka u tA ms<sn|
ukd ±kqj;aNdjhla orejka ;=<
we;s lsÍu hs' tfia u wdrlaId
ùfï j.lSu orejka fj; u mjrd
fkdisg foudmshka ;u wjOdkh
orejka fj; fhduq lsÍu jeo.;a
njhs m%cd ffjoH úfYaI{ ksud,s
úfÊ.=Kj¾Ok i|yka lrkafka'
;jÿrg;a woyia olajk rd.u
ffjoH mSGfha <ud frda. úfYaI{
uydpd¾h wYaúks m%kdkaÿ ( —<ud
wmfhdack .;a úg ta iïnkaOfhka
l%shd l< hq;= wdldr folla
y`ÿkd .; yels hs' wmfhdackhg
,la jk orejka ksis f,i n,d
.ekSu ^Child Protection& iy
wmfhdackfhka je<elaùu (Safe Garding& l< hq;= b;d jeo.;a
ld¾hhka' iudcfha <ud wmfhdack
jeäùu hk ldrKh ud olskafka
ksud,s úfÊ.=Kj¾Okm%cd ffjoH úfYaI{
uydpd¾h wYaúks m%kdkaÿ <ud frda. úfYaI{
hid,s wfíiqkaor cd;sl <ud rlaIK wêldßfha
iyldr wOHlaI ^kS;s&
Y%S ,xldfõ jd¾;d jQ <ud wmpdr2010 - 2015
2010 3767 2011 3891 2012 5897 2013 5696 2014 5598 2015 5889
uQ,dY%h - ldka;d yd <ud ld¾hdxYh
25 foi;sh2019 ckjdß 15
b;d hym;a ,laIKhla f,i'
ixLHd;aul j tys jeäùu ÿlla
f,i fkd.; hq;= hs' thg fya;=j
fujeks isÿùï jd¾;dùu by<hdu
hs' tkï" wmfhdack iïnkaOfhka
±kqj;aùu by< uÜgul mej;Su
hs' fï ksid wjYH jkafka
wmfhdack je<elaùu flfrys
úfYaI wjOdkhlska lghq;=
lsÍfï wjYH;dj hs' tu`.ska <ud
wmfhdack iudcfhka ;=rka lsÍu
hs wjYH jkafka'˜
2017 jir wjika jk úg
<ud rlaIK wêldßhg ,eî we;s
,sx.sl ysxik meñKs,s ixLHdj
9014la' thska ,sx.sl ysßyer f,i
jd¾;d jQfha meñKs,s 501la' ¥IKh
lsÍï 304la yd ;on, ,sx.sl ysxik
309la jd¾;d ù ;sfnkjd' fï w;r
ldka;d yd <ud ld¾hdxYhg tu
jif¾ <ud wmpdr iïnkaO jd¾;d
jQ meñ‚,s ixLHdj 8548la' th fmr
jirj,g idfmalaI j ie,lsh hq;=
uÜgfï by<hdula' flfia fj;;a
fuf,i jd¾;d fkdjk isÿùï
;j fndfyda m%udKhla we;sjdg
ielhla keye' fï ksid wjYH
jkafka jfYaIfhka orejka fï
iïnkaOfhka ±kqj;a lsÍug lghq;=
lsÍu hs'
j¾;udkfha wka;¾cd,h
Tiafia isÿjk tjeks wmpdr
isÿùï m%udKh;a by< uÜgul hs
mj;skafka' The Grass Rooted Trust ys wOHlaI Hans Bilimoria mjik
wdldrhg 2017 jif¾ wka;¾cd,h
mßyrKh l< msßi 32]la' 2010
jif¾ th mej;sfha 22]l uÜgul
hs' flfia fj;;a wka;¾cd,h ksid
2017 jif¾ jd¾;d jQ wmpdr isÿùï
m%udKh 3685la' tfy;a" 2010 jif¾
jd¾;d ù ;sfnkafka 80la muK hs'
thska u kQ;k udOHj,ska isÿjk
wys;lr n,mEu fmkS hkjd'
1995 wxl 22 orK oKav
kS;s ix.%yh hgf;a wmrdO kvq
úêúOdk ix.%yhg 1998 isÿ
l< ixfYdaOk wkqj n,h ,eî
;sfnkjd <ud wmpdr iïnkaOfhka
lghq;= lsÍug' jhi wjqreÿ 16g wvq
kï th ye`Èkafjkafka ¥IKhla
f,i' túg jir 7lg fkdwvq jir
20lg fkdjeä nrm;< jev iys;
isro`vqjï ú`§ug hs isÿ jkafka'
cd;sl <ud rlaIK wêldßfha
iyldr wOHlaI ^kS;s& hid,s
wfíiqkaor i|yka lrkafka ;u
wdh;khg fï iïnkaOfhka
úfYaIs; ld¾hNdrhla mejÍ we;s
nj' weh( —1929 wxlh Tiafia
NdId ;%s;ajfhka u fï ms<sn`o
meñKs,s ndr .ekSu <ud rlaIK
wêldßh úiska isÿ lrkjd' th
meh 24 mqrd l%shd;aul hs' cd;sl
<ud rlaIK wêldßh hgf;a
úfYaI fmd,sia úu¾Yk tAllhla
msysgqjd ;sfnkafka isÿ jk <ud
wmpdr iïnkaOfhka kS;suh
l%shdud¾. .ekSug' tfia u ufkda
iudÔh wxYfhka o isÿ jkafka
iqúfYaI ld¾hNdrhla' 1999 wxl
32 ork idlaIs úêúOdk mk;
^ixfYdaOk& wkqj <ud wmfhdack
kvq iïnkaOfhka idlaIs f,i
ùäfhda mg fhdod .efkkjd'
fï ld¾hh isÿ lrkafka cd;sl
<ud rlaIK wêldßh úiska' kvq
úi`§ug jir .Kkla .; úh yels
hs' túg fujeks isoaê wu;lùu
j<lajd .ekSug ufyaia;%d;ag fyda
fmd,sia ia:dkdêm;sjrhl=g ùäfhda
mg idlaIs b,a,d isáh yels hs'
úfoaY rgj, fï Tiafia u hs idlaIs
fufyhjkafka' tfy;a" ,xldfõ
kS;sh wkqj fujeks kvqjla
iïnkaOfhka yria m%Yak úuiSug
ú;a;slre Widúhg le|úh yels hs'—
fujeks isÿùula iïnkaOfhka
meñKs,s l< miq ta i`oyd
idOdrKh bgq jkafka jir
.Kkdjla .; ùfuka miq j úh
yels hs' túg hym;a mjq,a cSú;hla
.; lrkakl=g fï isÿùfï
n,mEu ksid mjq,a Ôú;h wjq,a
ùfï wjÞkulg uqyqK§ug isÿ
jkafka kï th fl;rï wNd.
Hhla úh yels o@ fï ksid <ud
wmpdr ms<sn`o meñKs,s iïnkaO
kvq lghq;= läkï lsÍu w;HjYH
ldrKhla fjkjd' flfia fj;;a
udOH Tiafia fujeks isÿùï jd¾;d
lsÍfï§ udOHlrejd ;ud i;= iudc
j.lSu y`ÿkd .ekSu ish,a,g u
jvd m%uqL wjYH;djla'
^fi!LH m%j¾Ok ld¾hdxYfha
mej;s udOH iïuka;%Khla weiqßka&
ldhsl" jdÑl yd udkisl
jYfhka isÿjk fï
,sx.sl wmfhdackj,g
msßñ <uhskag jvd jeä
jYfhka f.dÿre jkafka
.eyekq <uhska'
ud,d u,aldka;s mrK.uf.a
foi;sh 2019 ckjdß 1526
ufkdacd iurkdhl
wkqrdOmqr rdcOdksfhka
werUqKq fy< rdcjxYfha iEu
rdcOdkshl u o< od ysñg fijK
ÿka o< od ud,s.djla ;snQ nj m%lg
lreKla' tfy;a" ta 9 ud¾.fhka
W;=rg jkakg jõkshdj k.rhg
kqÿßka oka; Od;+ka jykafiag
kjd;eka iemhQ o< od ud,s.hla
iys; mqrdK úydr ixlS¾Khla
msysgd we;s nj okafka w;f<diaila
muKhs¡ jõkshdj fydfrdõm;dk
ud¾.fha 4 jeks lsf,daóg¾ lKqj
wi, msysá fï o< od úydrh
uvqlkao fkdfyd;a Y%S o< od úydrh
f,i ye|skafjkjd' oka; l=ure
yd fyauud,d l=ußh oUÈj ld,sx.
foaYfha isg ,laÈj kefÕkysr
fjrf<a ,xld mgqkg oka; Od;+ka
jykafia iÕjdf.k f.dvnisk ,o
w;r fï uvqlkao úydrhg hs th
/f.kú;a ;sfnkafka'
t;eka isg wkqrdOmqrh olajd
.uka ud¾.fha o< od ysñ jev úiQ
kjd;eka fmd<j,a w;ßka y;r
jeks ia:dkh f,i uvqlkao úydrh
ie,flkjd' tfuka u wkqrdOmqrfha
tjlg rc l< ls;aisßfujka rcq
fmruÕg meñK oka; Od;=j ms<s.;a
ia:dkh fï>.sß úydrh fyj;a
uvqlkao f,i ckm%jdofha i|yka
fjkjd'
ÿgq.euqKq rcqf.a oi uyd
fhdaOhl= jk kkaÈñ;% fï
m%foaYfha Wmka nj iy Tyq úiska
fï úydrh bÈ lsÍu wdrïN l<
njg f;dr;=re i|yka' th l%s'
mQ' 7 jeks ishjig wh;a f,i
ie,flkjd' uvqlkao úydrfha
j¾;udkfha olakg ,efnk kgUqka
w;r i|lv myK" uqr.,a yd
fldrjla.,a iys; o< od ud,s.h"
kdk f.hla" ms<su f.hla iy
ilauka u¿ m%lg j ;sfnk w;r
;ekska ;ek úisreKq ;j;a fndfyda
kgUqka olakg ,efnkjd' uvqlkao
fï biõfõ yqol,d fkdjQ nj mila
lrñka wjg msysá uylÉÑfldä
kgUqka we;===¿ ;j;a fndfyda fi,a
,sms iys; kgUqka oelsh yels hs'
rcráka W;=relrhg pdßldfõ
fhfok Tng úvd ksjdf.k wmf.a
Wreufha ieÕjqKq me;slvla ±ln,d
.ekSug uvqlkao úydrh fyd|
kjd;ekafmd<la jkq we;s'
W;=relrfha o< od ue÷rzuvqlkaoZ
27 foi;sh2019 ckjdß 15
rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=fõ
Ñ;%mg wxYhg wkqhqla; j
ksIamdok wxYfha m%OdkS f,i
fiajh l< wd¾' î' kjr;akhka ish
;sia wg jirl m%YxikSh fiajfhka
iuqfokafka 2018 foieïn¾ 13
jeksod hs' ksrka;rfhka rdcH
fiajhg wemlem j isá Tyq Ôú;fha
ie|E iuh úfõlSj;a iqjodhlj;a
f.ùug ierfik fudfyd;l fï
flá igyk ,shefjkafka Tyq
fjkqfjka'
kqjrt<sh Èia;%slalfha
fld;auf,a bmso" ye§jevqKq
wd¾' î' kjr;akhka ismai;r
yodrd we;af;a rkajka ;,dj
úÿyf,ka" fmdf,dkakrefõ
ljqvq,a, uyd úoHd,fhka iy
yeÿKqjej uOH uyd úoHd,fhka'
Tyq cd;sl wdOqksl;aj uKav,fha
ck ikaksfõok ld¾ñl Ys,am
mdGud,djlg iïnkaO jkafka
Wiia fm< yodrk w;rjdrfha§'
tys§ iskudlrKh ms<sn| yeoEÍug
1981 jif¾§ rcfha Ñ;%mg wxYhg
tla jk Tyq jir 03la uq¿,af,a
ridhkd.dr lghq;=" Yío mßmd,k
lghq;=" ixialrK lghq;= wd§
jYfhka Ñ;%mg wxYfha ld¾ñl
lafIa;%hg iïnkaO ish¨ wxYj,
uQ,sl mqyqKqjla ,enqj;a iaÓr
ia:dkh f,i f;dard.;af;a leurd
wxYh hs' mqyqKqfjka miq Tyq rcfha
m%jD;a;s fomd¾;fïka;=fõ fiajhg
tlajkafka leurd Ys,amshl= f,i hs'
tod leurd Ys,amh wo ;rï myiq
lafIa;%hla fkdjqfKa ;dlaIKfha
ÈhqKqj ta lrd <Õd ù fkd;snqKq
ksi hs' kùk mkakfha leurdjlska
iajhxl%Sh j isÿ jk fndfyda foa
tod isÿ jqfKa PdhdrEm Ys,amshdf.a
oE;ska' we;eï úg fl;rï jeo.;a
wjia:djla jqj;a wdjrKh lsÍug
fhduq lf<a tla PdhdrEm Ys,amshl=
muKhs' tla ia:dkhl" tla jeo.;a
isÿùula" wvqmdvqjla fkdjk fia
wdjrKh lsÍu tla PdhdrEm
Ys,amshl=g mejreK j.lSula'
wjYH foa wjYH wdldrfhka
u ksjerÈ j lsÍug Tjqkag
orkakg isÿ jQfha oeä
mßY%uhla'
wd¾' î' kjr;akhka
m%jD;a;s jevigyka iy
jd¾;duh jevigyka
.Kkdjlg u PdhdrEm
Ys,amshl= f,i iïnkaO jQ
w;r cd;sl W;aij" úfoia
kdhlhkaf.a meñŒfï"
ck kdhlhkaf.a úfYaI
yuqùï wd§ iqúfYaI wjia:d
ta w;r úfYaI hs' th
b;sydifha jeo.;a isÿùï
;sia wgjia fufyjr wyjr l<
wd¾' î'
wd¾' î' kjr;ak oaú;Shsl moku
u; rEmjdyskS ixia:dfõ m%jD;a;s
yd ld,Sk wxYfha ksIamdoljrhl=
f,i;a udOH f,alïjrhl= f,i;a
ckdêm;s udOH wxYfha m%Odk
leurd Ys,amshl= f,i;a fiajhfldg
we;af;a rcfha Ñ;%mg wxYfha
fiajh lrk ld,h w;r;=r§ u hs'
foi;sh 2019 ckjdß 1528
ldxpkd isßj¾Ok
wkd.;h fj; /f.k hEug ,nd
ÿka úfYaI odhl;ajhla' jd¾;duh
jevigykaj,§ Tyqg yeu úg u
wjia:dj Wod jqfKa ;siai ,shkiQßh"
iq.;md, fikr;a hdmd" ghsgia
f;dgj;a;" rxð;a is,ajd" f,iag¾
fcïia mSßia jeks m%ùK wOHlaIjre
hgf;a lghq;= lsÍug hs'
wd¾' î' kjr;ak oaú;Shsl moku
u; rEmjdyskS ixia:dfõ m%jD;a;s
yd ld,Sk wxYfha ksIamdoljrhl=
f,i;a" udOH f,alïjrhl= f,i;a"
ckdêm;s udOH wxYfha m%Odk leurd
Ys,amshl= f,i;a fiajhfldg we;af;a
rcfha Ñ;%mg wxYfha fiajh lrk
w;r;=r§ u hs'
;uka ye¥ jevQ udmshkag ;rug u
wl=re l< mdGYd,dj,g wdorh lrk
Tyq f.!rj lrk ;j;a hula fõ
kï ta" ish Ôú;fhka jeä ld,hla
.; l< rcfha Ñ;%mg wxYh hs'
oekqu" mqyqKqj" w;aoelSu
iy ;j;a fndfyda foa
tys§ Tyqf.a Ôú;hg
tlajkafka lafIa;%h
;=< m%ùK;ajhla f.dv
kÕd.ekSug uÕ újr
lrñka' rcfha m%jD;a;s
fomd¾;fïka;=j uÕsska
isÿ lrk cd;sl jYfhka
b;sydih wdrlaIdfldg"
wkd.; mrmqr fjkqfjka
ixrlaIKh lsÍfï uyÕ=
fufyjrg kjr;akhka
o ,nd § we;af;a iq¿mgq
odhl;ajhla fkdfj hs'
ta uyÕ= fufyjrg ;s;
fkd;nd u bÈßhg;a
;uka W.;a úIfha
kshe,Sfï n,dfmdfrd;a;= we;s j"
;siawg jirl rdcH fiajfhka úY%du
,;a Tyq fjkqfjka wm m;kafka
iqjodhl fia u w¾:dkaú; È.= úY%du
Èúhla'
rcfha m%jD;a;s wOHlaI ckrd,a kd,l l¿jej úY%du Èúhg iqn m;ñka
29 foi;sh2019 ckjdß 15
l,djl,dj
udkjjd§l,dfõÈhd
i;siapkaaaaaaaø tÈßisxy
foi;sh 2019 ckjdß 1530
iskudj" fg,skdgH iy fõÈld
kdgH w;ßka uq,ska u we;s
jQfha fõÈld kdgH hs' 1930 oYlfha
tu l,dfõ mqfrda.dó l,dlrejd
jQfha reishdfõ fldkaia;ka;Ska
iafgrkaia ,d´ials kï kdgHfõÈhd
hs' kdgH yd rx. l,dj ms<sn|
Tyqf.a l%ufõo ms<sn| mq¿,a
wjfndaOhla ,nd.;a fykaß
chfiak" uydpd¾h i;siapkaø"
.=Kfiak .,mam;a;s jeks kdgH
úYdrohka furg kdgH l,dj
id¾:l udj;lg fhduq l<d' tys
oejeka; yerjqï ,laIHh jQfha
ukfï kdgH hs'
80 oYlh jk ;=re u fõÈld
kdgH l,dj mej;sfha Wiia
uÜgul hs' furgg iskudj
,efnkafka ol=Kq bkaÈhdkq
wdNdifhka' tys yerjqï ,laIHh
jQfha 1556 § f,iag¾ fÊïia mSßia
l< zf¾LdjZ kue;s ks¾udKd;aul
úma,jh hs' úúO fg,sks¾udK
/.;a rEmjdysksfha wd.ukh 80
oYlfha uq,a Nd.fha isÿ jqKd'
rEmjdysksh wdrïN jQ jljdkqfõ ta
i|yd odhl;ajh ,ndÿkafka l,d
<eÈ msßila' Oïu cdf.dv ta w;r
mqfrda.dó pß;hla' t;=udf.a zYs,am
Yd,sldZ flakaøfha mqyqKq jQ ;s,la
.=Kj¾Ok wdoS msßila fï l%shdj,sh
bÈßhg f.k hdug úYd, iyhla
,ndÿkakd' fg,skdgH l,dfõ
mqfrda.dñhl= jQ mS' î' ksyd,aisxyhka
o úYsIag ks¾udKlrefjla' zm<sÕ=
ueKsflZ" zñysl;f.a orefjdaZ hk
úYsIag fg,sks¾udK ìysjkafka
tjeks msßilf.a odhl;ajfhka'
tï' fÊ' fmf¾rd jeks l,dldó
mßmd,k úYdrohl=f.a uÕfmkaùu
o b;d jeo.;a' t;eka mgka
fg,skdgH l,dj fid÷re iqug
id¾:l .ukla .sfha l,djg ys;e;s
fid÷re l,dlrejka msßilf.a
lemùï u; hs' fg,s l,dj
fjkqfjka rEmjdyskS ixia:dj"
iajdëk rEmjdysksh yd wfkl=;a
kd,sldjkaf.a wdrïNh iksgqyka
l<d' tfy;a" ysáyeáfha ,dxflah
fg,skdgH lafIa;%h ì| jeà we;s
njla fmfkkjd' Bg j.lsj
hq;af;a ;Skaÿ ;SrK .kakd msßi hs'
80 iy 90 oYlj, ìys jQ fg,s
ks¾udKhla úldYkh lsÍug iy
m%pdrKh lsÍug wkq.%dyl iud.
ïj, wjYH;djla u;= jqKd'
wkq.%dylhka .=jka ld,hg uQ,Huh
jákdlu f.jd fg,skdgH uq,§
ueo§ iy w.§ fjf<| oekaùï
bÈßm;a l<;a fma%laIlhdg l,d;aul
ks¾udKhla riú£ug lsis u ndOdjla
;snqfKa keye' tfy;a" wo isÿ jkafka
oekaùï w;rueo fg,skdgH fldgia
úldYh ùu hs' fg,skdgH lafIa;%h
;=< isÿ j we;s lvdjeàu lSug th
fyd|g u m%udKj;a'
mdi,a <uhskaf.a ks, we÷u iqÿ mdáka uikafka wehs@
ldgo fï mdg whs;s@ fndfyda fokl=g ta ms<sn|
wjfndaOhla keye' iqÿmdg whs;s yxihdg hs' orejka
yxihka úh hq;= hs' yxihdg iqúfYaI olaI;djla
;sfnkjd" Èfhka lsß fjkalr .kak' tA jf.a u
orejkag mq¿jka fjkak ´k l=vd l, mgka u fyd|
foa ;shdf.k krl foa wE;a lrkak' ish,a, wdrïN
úh hq;af;a t;ekska'
31 foi;sh2019 ckjdß 15
fg,skdgH l,dj iïmQ¾Kfhka
u jdKscuh me;a;lg fhduq jQfha
kd,sldj, msßia Tjqkag wdodhï
,eìh yels fyd| u ud¾.h njg
fg,skdgH f;dard .ekSu ksi hs'
y~leùï ks¾udK;a iuÕ foaYSh
fg,s l,djg lKfldld y~kakg
mgka f.k ;sfnkjd' y~leùï
ks¾udK wdrïN jQfha zTIskaZ jeks
Wiia ks¾udKj,ska' tjeks ks¾udK
w;sYh ckm%sh;ajh;a iuÕ ,dn
wfmalaIdfjka" úúO rgj, yriqka
ks¾udK uÕska ,dxflah fma%laIlhd
fudg lr ;uka l,dlrejka hehs
lshd.kakd uÜgug jHdmdßlhka
fm,ô,d' foaYSh ks¾udKhg uqo,a
f.jkjdg jvd wvq uqo,lska
yriqka ks¾udK msgráka f.kaùu
,dNodhl hs' fï fya;= ksid
j¾;udkfha olakg ;sfnkafka
foaYSh fg,skdgH lafIa;%h
lvdjeàfï Wmßu ;ekg m;aùula'
we;eï fg,skdgH k¿ks<shka
jy¨ka njg m;afj,d' ljrl=f.a
fyda ld, igyklg wkqj yeu foa
u l,n,fhka lrk ;ekg m;a
fj,d' ks¾udKfha l,d;aulNdjh
.ek yeÕSula Tjqkag keye'
lafIa;%h ;=< .eg¨ fndfyda
;snqK;a rx.k Ys,amSka Ys,amskshka
ta iïnkaOfhka uqksj; rlskafka
jrm%ido wysñ fõh hk ìfhka'
nqoaêu;a" ks¾jHdc l,dlrejd hkq
idudkH ñksid;a foúhd;a w;r
foda,kh jk pß;hla' l,dlrejka
lsisjl=f.a w;fld¿ fyda jy¨ka
úh hq;= keye' cd;sl m%Yakhl§
tlg tl;= ù y~ke`.Sug Tjqkag
we;af;a nrm;< j.lSula'
l,d lafIa;%fha mßydkshg
n,md ;sfnkafka l,dlrejka
ixúOdkd;aul j keÕS fkdisg fn§
lghq;= lsÍu hs'
wdOqksl rx.k Ys,amSka w;r;a
iqúfYaIS olaI;d we;s msßia isáh
o jeäfokl= uq,a;ek fokafka
ks¾udKhg fkdj uqo,g hs'
fcHIaGhkag .re lsÍu Tjqkag
.s,syShdu fÄohla' l,dlrejd
hkq ljrl= o@ Tjqkaf.a
ld¾hNdrh l=ulao hkak fndfyda
l,dlrejka jgydf.k ke;s nj
hs fmfkkafka' l,dlrejd udkj
ohdfõ ixfla;hla úh hq;= hs'
f,danfhka" oafõIfhka" fudayfhka
f;dr úh hq;= hs' fu;a;d" uqÈ;d"
lreKd" WfmalaLd fmroeß j isáh
hq;= hs' ixidr .uk ;=< hym;a
oE mqreÿ mqyqKq lr .kafka o@ ta
ish,a, ñksia ixy;sfha Wkak;sh
i|yd u fhoúh hq;= hs' fndfyda
fokl=g riúkaokh ms<sn| ksjerÈ
wjfndaOhla fkdue;s ùu nrm;<
ldrKhla'
mdi,a <uhskaf.a ks, we÷u iqÿ
mdáka uikafka wehs@ ldgo fï
mdg whs;s@ fndfyda fokl=g ta
ms<sn| wjfndaOhla keye' iqÿmdg
whs;s yxihdg hs' orejka yxihka
úh hq;= hs' yxihdg iqúfYaI
olaI;djla ;sfnkjd" Èfhka lsß
fjkalr .kak' ta jf.a u orejkag
mq¿jka fjkak ´k l=vd l, mgka
u fyd| foa ;shdf.k krl foa wE;a
lrkak' ish,a, wdrïN úh hq;af;a
t;ekska'
zuf.a rej, uu wrka hkafka
yq<Õ;a tlal hs' Wvq.ïn,d mSkkak
W;aiql fjkafka keye' kuq;a
uu ug wjYH b,lalhg hkjd'
uf.a b,lalh ñksidg fiajh
lsÍu hs' nd, ks¾udKj, uu
rÕmdkafka keye' ta jf.a u ;=Ügq
folg rÕmdkafk;a keye' kuq;a
ks¾udKh Wiia kï ,efnk uqo,
.ek ie,ls,su;a fjkafk;a keye'
Wiia id¾:l rx.khla bÈßm;a
lsÍu lshkafk;a fiajhla' l,dj
lshkafka wdkkaofhka m%{djg hk
lafIa;%hla" fï uÕska ñksiqkaf.a
nqoaêh m<,a fjkjd' Ôú;
mß{dkhla Tjqka fï uÕska ,nd.
kakjd' tys fldgialrejl= ùug
,eîu úYd, ika;=Iaáhla' i;siapkaø
tÈßisxy kï úYsIag rx.Orhd tfia
lshd isákafka iqmqreÿ f,ka.;=
iskdjla uqj.g .ksñka'
80 oYlh jk ;=re u
fõÈld kdgH l,dj
mej;sfha Wiia f,i
hs' furgg iskudj
,efnkafka ol=Kq
bkaÈhdkq wdNdifhka'
tys yerjqï ,laIHh
jQfha 1556 § f,iag¾
fÊïia mSßia l< f¾Ldj
kue;s ks¾udKd;aul
úma,jh hs' úúO
fg,sks¾udK /.;a
rEmjdysksfha wd.ukh
80 oYlfha uq,a Nd.fha
isÿ jqKd'
foi;sh 2019 ckjdß 1532
zñys÷Z ixialD;sl moku yryd
jd¾Isl j iqj| moau Wmydr Wf<,
mj;ajñka l,dlrejka we.hSu"
ck;djg idrO¾u wOHdmkh
,nd§u" mßirh iq/lSu jeks
hy lghq;=j, ksr; fjñka
o" zw;ys;Z kue;s ckys;ldó
jHdmD;shla yryd È<s÷ mdi,aj,g
wdOdr Wmldr lrñka Èjhsk mqrd
foaYk mj;ajñka ksrka;rfhka
ñksiaiqkaf.a udkisl Yla;sh;a nqoaê
n,h;a jeä ÈhqKq lsÍug fï úYsIag
l,dlrejd mshjr .kafka ienE
udkjjdÈhl= f,i hs'
ÈhqKq ùu hkq yeÈhdj iy
ixialD;sh úkdY lsÍu fkdfjhs'
uy;aud .dkaê;=ud tla wjia:djl§
bÈßm;a l< jeo.;a lshukla
;sfnkjd' zTn Ôj;a jk ksjfia
fodr cfk,a újr lrkak' i;r
È.ska tk iq<Õg tkak bvfokak'
yenehs Tnf.a jia;% yq<Õg hkak
fokak tmdZ hkqfjka' hym;a
foaj,a mrïmrdfjka mrïmrdjg
wrka hkak wjYH hs' ñksiaiq ys;ka
bkakjd ñksiaiqkag yqÕla jev
lrkak ;sfnkjd lsh,d' tfy;a"
ñksiaiqkag ;sfnkafk tl jevhs'
ta" ñksiaiqkag jev lrk tl
ú;rhs' lõrej;a úfõpkh lr
lr bkakjg jvd ldg;a wdo¾Yu;a
Ôú;hla .; lrñka" Ôú;h
wNshi we;s w¾nqoj,g wfma Yla;s
m%udKfhka úi÷ï foñka Ôj;a ùu
hs jákafka'
ldxpkd isßj¾Ok
zw;ys;Z kue;s
ckys;ldó jHdmD;shla
yryd È<s÷ mdi,aj,g
wdOdr Wmldr lrñka
Èjhsk mqrd foaYk
mj;ajñka ksrka;rfhka
ñksiaiqkaf.a udkisl
Yla;sh;a nqoaê n,h;a
jeä ÈhqKq lsÍug fï
úYsIag l,dlrejd
mshjr .kafka ienE
udkjjdÈhl= f,i hs'
zud;r wdÉÑZ iskud mgfha
cjksldjla - 1973
ziefvd,a l÷¿Z iskud mgfha
cjksldjla - 1967
33 foi;sh2019 ckjdß 15
ksfõolhl= fyda ksfõÈldjla
jkakg fyd| lgy~la fuka
u ta i|yd yelshdjla o ;sìh hq;=
hs' iuyre jD;a;Shuh jYfhka
fyda ndysr l%shdldrlula jYfhka
ksfõok jD;a;sfha ksr; fjkjd'
ksfõok jD;a;sfha ksr;jk
ksfõol ksfõÈldjka úúO
iïudkj,g iy f.!rjdorhg
o md;% jQ wjia:d wmuK hs' 2018
cd;sl fh!jk iïudk Wf<f,a
ksfõol wxYfha m%:u ia:dkh
ysñlr .;af;a iajdëk rEmjdyskS
fiajfha ÈkQIs ksudërisxy hs'
Y%S chj¾Okmqr úYajúoHd,fha
Ydia;% mSGfha 2011 lKavdhfï
idudðldjla jk weh mdi,a
ld,fha§;a ksfõok lghq;=j,
ksr;jqK nj hs weh mjikafka'
<ud iudcj, lghq;=j,§;a
ksfõok yelshdfjka ,xldfõ
m<uq ;ek .kakg weh iu;afj,d'
mdi,a ld,fha isg u ksfõok
lghq;=j, ksr; ù ;sfnk
weh <ud iudcj, lghq;= lr
;sfnkjd' fydrK ;laIs,dfõ
m%Odk ksfõÈldj f,i jir
folla lghq;= lr ;sfnk weh
iajdëk rEmjdysksfha ksfõÈldjla'
fï ;rï ÿr .ukla wehg
meñŒug yels jqfKa .fï
<ud iduch ksid nj hs weh
mjikafka' weh oekg iajdëk
rEmjdyskS iajfha m%jD;a;s bÈßm;a
lrk ksfõÈldjla iy iyldr
ksIamdoljßhla'
2018 cd;sl fh!jk iïudk
Wf<f,a m<uq ;ek ysñ lr .;a
ksfõÈldj jQ ÈkQIs ;ud meñ‚
ksfõok .uka uÕ úia;r l<
wdldrh hs fï'
—2010 jif¾§ iuDoaê <ud
iudc ksfõok ;r.fhka ,xldfõ
m<jekshd jqKd' Bg miq j
chj¾Okmqr úYajúoHd,fha fyd|
u ksfõÈldj jqKd' rkariq l,d
Wf<f,a fyd| u ksfõÈldj jqKd'
miq j fh!jk iïudk Wf<f,a
iïudkhla ,nd.kakg yels jqKd'
fï iïudk Wf<, uf.a ySkhla'
óg fmr wikSm ;;a;ajhla ksid
ug ;r.hg bÈßm;a ùug fkdyels
jqKd' tfy;a" fujr tA ySkh ienE
jqKd' fk¿ï fmdl=K rÕyf,a
mej;s iïudk Wf<f,a§ ug
ksfõol wxYfha m%:u ia:dkhg
iïudkh ysñ jqKd'˜
weh fï ;r.fhka m<uq
jekshd jqfKa m<d;a kufhka
;r.lrejka oywg fokl= w;ßkqhs'
fï ch.%yKh msgqmi ;sfnkafka
.fuka ,enQ mkakrh nj hs weh
mjikafka'
uyskao mqIam l=udr
<ud iudcfha ksfõÈldj
ÈkQIs
foi;sh 2019 ckjdß 1534
.; jQ 2018 jif¾ .=jka u.Skag
úúO whqßka ndOd meñKs
jirla' f,dalfha mj;sk .ukd
.uk l%uj, iqrlaIs; u m%jdyk
ud¾.h jk .=jka ud¾.fha isÿ jQ
wk;=rej,ska ñh .sh u.Ska m%udKh
f.ù .sh 2017 jirg jvd 2018
jif¾ oi .=Khla'
.=jka .uka wdrlaIK cd,h
kue;s c.;a ixúOdkh 2018 ckjdß
2 jeks Èk ksl=;a l< jd¾;dj
wkqj f,dj mqrd miq.sh jif¾ we;s
jQ úYd, .=jka wk;=re 15la ksid
mqoa.,hka 556 fokl= ñh .syska'
fmr jif¾ tkï" 2017 § isÿ jQ
wk;=re 14ka ñh .sh ixLHdj 44
fokl= ùu f.jqKq jif¾ úkdYh
fld;rï o hkak fmkajkakla'
fuh fld;rï m%n, o hkak fmkS
hkafka miq.sh jir mqrd isÿ jQ
idudkH wk;=re
14lska isÿ jQ urK
ixLHdj 480la f,i
meje;Sfuka' tfy;a" f.jqKq
jirg l,ska jir ^2017& .=jka
.uka b;sydifha iqrlaIs; u jir
njg m;a jqKd'
.sh jif¾ isÿ jQ wk;=re ms<sn|
f;dr;=re imhk .=jka .uka
wdrlaIK cd,h fmkajd fokafka
isÿ jQ wk;=re 15ka 12la u isÿ ù
we;af;a u.S .=jka hdkdj,ska nj hs'
NdKav m%jdyk .=jka hdkd wfkla
wk;=re ;=kg wh;a' fko¾,ka;fha
msysgd we;s .=jka .uka ms<sn|
úu¾Ykh lrk fï wdh;kh
fmkajd fok mßÈ idudkH jdKsc
.=jka uÕska lsisjl=g wk;=rla
fkdjQ 2017 jifrka miq j Wod
jQ 2018 jif¾§ .=jka uÕSka 189
fokl=g
ure le|
jQ bkaÿkSishdfõ
,hka .=jka hdkd wk;=r .=jka
.uka l¾udka;hg t,a, jQ ure
myrla'
tu hdkdj Tlaf;dan¾ ui
w¨hu 6'20g cl¾;d bkaÿkSishdkq
w.kqjßka msg;a j trfÜ ¥m;la
jk neka.aldys ^Bangka& msysá
mka.ald,a mskdka.aj,g ^Pangkal pinang& hdu i|yd .=jka.; ù
ñks;a;= 13lg miq lvd jegqfKa
uy uqyqog' bkaÿkSishdjg wh;a
w;s úYd, ,dNodhs u.SS m%fõY m;%
imhk ,hka thd¾ iud.u l=,shg
f.k ;snQ fndahsx 737 uelaia j¾.hg
wh;a hdkh .sh jif¾ wf.daia;=
Wvq .=jk;a wk;=f¾
35 foi;sh2019 ckjdß 15
ui l=,shg ,nd § ;snqfKa Ök
iud.ula' Wvq.=jkg kxjk ,o
fï hdkhg we;s jQ m<uq ÿn,;dj
jQfha hdkh .uka lrk Wi uÜgu
olajk o¾Ylfha o;a; ksje/È j
igyka fkdùu hs' tu o¾Ylfha
o;a; fudfyd;ska fudfyd; fjkia
jQ w;r hdkfha uqj ìu foig
fhduqjk nj fmkS .shd' fmdf<dj
uÜgfï isg wä 5000l Wil
;sìh§ hdkh iu;=,s; lr .ekSug
kshuqjka W;aidy l<;a yelshdjla
,eî keye'
fï yd iudk isÿùulg óg fmr
o uqyqK ÿka kshuqjka ;uka uqyqK
fok w¾nqoh .=jkahdkd md,l
ueÈßhg oekqï § ;snqKd' hdkh wdmiq
.=jka f;dgqfmd<g /f.k tk f,i
lrk ,o kshuh wkqj kshuqjka
lghq;= lroa§ ysi my;g lr .;a
hdkh kej;=fKa wä 100;a 115;a
w;r ihqf¾ lsñfoñka' miq j fidhd
.kakd ,o zl`M fmÜáhZ fyj;a
hdkfha .uka ;;= igyka hka;%fha
f;dr;=re wkqj hdkfha lsisÿ
hdka;%sl fodaIhla fï fÄojdplhg
j.lshkakg b;sß ù ;snqfKa keye'
tfuka u tjeks wk;=rla isÿùug
fmr hdkd uÕska úkdY flfrk
wk;=re yeÕùfï ix{djka o fï
hdkfhka ksl=;a fkdùu wNsryila
jkafka wk;=rg fya;=j fidhd
.ekSug fkdyels ùfuka'
óg;a jvd .sh jif¾ fÄokSh
.=jka wk;=r olakg ,enqfKa
we,aÔßhdfjka' wi,ajeis rgla
jQ iyrdú (Saharawi& fj; hdu
i|yd wfma%,a 11 jeks Èk wyig
kexjqK we,aÔßhdkq .=jka yuqodjg
wh;a bÆIska 2 j¾.hg wh;a
.=jka hdkh .=jka f;dgqfmd<
wi,§u lvd jegqfKa mqoa.,hka
257 fokl= ureuqjg m;a lrñka'
geIalkaÜ .=jkahdkd ksIamdok
iud.u 1994 § ksmo jQ fï hdkfhys
we,aÔßhdkq yuqod Nghka" wdKavq
mlaIfha foaYmd,k{hka" iyrdú
isiqka we;=¿ idudkH jeishkaf.
ka iukaú; u.Ska 247 fokl= iuÕ
ld¾h uKav,fha oi fokl= o thg
we;=<;a jqKd' bkaÿkSishd .=jka
hdkd wk;=r fuka fï wk;=rg o
fya;=j wNsryila'
lshqndfõ yjdkd m%Odk .=jka
f;dgqfmd< wi,§ fulaisldkq .=jka
fiajdjg wh;a hdkhla wk;=rlg
m;a ù u.Ska 112 fokl= ñh hdu
jd¾;d jkafka uehs udifha§ hs'
fmnrjdß udifha§ brdkfha If.%dia
^Zagros) m%foaYfha§ mqoa.,hka 66
fokl= urKhg m;a jQ wk;=r
ms<sn| mÍlaIK meje;afjoa§"
fkamd,fha l;aukavq .=jka
f;dgqfmd<g f.dvnEug W;aidy
l< hdkhg isÿ jQ wk;=rlska ñh
.sh mqoa.,hka .Kk 51 fofkla'
2000 jif¾ isg .=jka .uka
wk;=re j<lajd,Sfï l%shdj,sfhys
m%.;shla we;s ù ;sfnk nj
c.;a .=jka .uka wdrlaIl cd,h
fmkajd fokjd' tfy;a" .=jka .uka
l¾udka;hg uqyqK §ug we;s m%Odk
.eg¨j md,kh l< fkdyels wk;=re
nj hs tu wdh;kh fmkajd fokafka'
miq.sh jir my ;=<§ we;s jQ Nhdkl
.=jka wk;=re 25ka 10lg u th fya;=
jQ nj hs tu ixúOdkfha woyi'
.=jka f;dgqfmd< Odjk m:fhys
fidhd.; fkdyels fodaI" hdka;%sl
fodaI" ñksidf.a w;aje/§ï" mdßißl
.eg¨ ksid we;sjk wjysr;d ksid
fun÷ .eg¨ we;súh yels nj hs
ixúOdkh mjikafka'
fko¾,ka;fha msysgd
we;s .=jka .uka ms<sn|
úu¾Ykh lrk .=jka
.uka wdrlaIK cd,h
fmkajd fok mßÈ idudkH
jdKsc .=jka uÕska
lsisjl=g wk;=rla fkdjQ
2017 jifrka miq j Wod jQ
2018 jif¾§ .=jka uÕSka
189 fokl=g ure le| jQ
bkaÿkSishdfõ ,hka .=jka
hdkd wk;=r .=jka .uka
l¾udka;hg t,a, jQ
ure myrla'
.=Kr;ak rdukdhl
foi;sh 2019 ckjdß 1536
l,la b;d È<s÷" fkdÈhqKq rgla
f,i ie,l=Kq nx.a,dfoaYh
;=< lemS fmfkk ixj¾Okhla
we;s lrñka rg jvd;a §ma;su;a
wkd.;hla fj; fhduq lsÍug iu;a
jQ kdhsldj f,i ms<ss.efkk ISla
yiSkd msg msg ;=kajekss j;djg;a
trg w.ue;s Oqrhg m;aùu miq.sh
Èkj, ol=Kq wdishdkq foaYmd,k
lr<sfha úYd, wjOdkhla
Èkd.;a isÿùula jqKd' foieïn¾
30 jekss Èk mej;s nx.a,dfoaY
uyd ue;sjrKfhka weh iqúi,a
ch.%yKhla ysñ lr .ekSug
iu;a jQ nj hs jd¾;d jqfKa' trg
md¾,sfïka;=fõ wdik 300ka wdik
288la u Èkd .ekSug weh wh;a wjdñ
,S.h kdhl;ajh ÿka ikaOdkhg
yelshdj ,enqKd' ISla yiskdf.a
f,dl= u ;r.ldßh jkafka ;j;a
m%Odk fmf<a foaYmd,k pß;hla
jk L,svd ishd hs' fï ldka;djka
fofokd w;r mj;sk WKqiqï
n, fmdrh ±ka oYl .Kkdjla
;siafia u nx.a,dfoaY foaYmd,kh
wrlaf.k ;sfnkakla nj ryila
fkdfjhs' flfia fj;;a L,svd ishd
wh;a jk nx.a,dfoaY cd;sljd§
mlaIh úiska kdhl;ajh fokq ,enQ
ikaOdkhg fujr ysñ jQfha wka;
mrdchla' Tjqkag ysñ l.; yels
jQfha wdik 7la muK hs' fï wkqj
md¾,sfïka;=fõ wdik ixLHdfjka
ishhg 90lg jvd ysñ lr .ekSug
yiSkdf.a ikaOdkhg yelshdj ,eî
;sfnkjd'
flfia fj;;a L,svd ishdg fujr
ue;sjrKhg ;r. lsÍug wjia:djla
fkd,enqKq nj;a úfYaIfhka i|yka
l< hq;= hs' thg fya;= jQfha weh fï
jk úg jxpd ¥IK ms<sn| isÿùï
lsysmhla iïnkaOfhka fpdaokd ,en
isr o~qjï ú¢ñka isàu hs' flfia
fj;;a weh kï mjikafka fï
fpdaokd foaYmd,k jYfhka m<s.ekSu
i|yd iy ;ud foaYmd,k fmdr
msáfhka bj;a lsÍu i|yd fhdÞ.;a
Wml%uhla nj hs'
ISla yiSkd ue;sjrKfhka
ch.;a;;a úreoaO mCI fï m%;sM,h
m%;sfCIam lsÍu;a fujr ue;sjrKfha
;j;a úfYaI;ajhla' Tjqka fï
ue;sjrK m%;sM,h y÷kajkafka iskd
Wmojkakla yeáhg hs' ue;sjrK
¥IK ls%hd f;d. .Kkska isÿ jQ
njg;a úreoaO mCI wfmaCIlhkag
iy ls%hdldßlhkag úYd, jYfhka
ysßyer t,a, jQ njg;a Tjqka fpdaokd
lrkjd' ue;sjrKh meje;ajqfKa
foieïn¾ 30 jeksÞ jqj;a we;a;
jYfhka u th wdrïN ù ;snqfKa
l,ska Èk rd;s%fha njg o Tjqka
iroï lr ;sfnkjd' l,ska Èk
rd;s%fha isg u Pkao fmÜá fydr
Pkaoj,ska msrùu wdrïN ù ;snQ
njg hs Tjqka fpdaokd lrkafka' fï
ksid fï ue;sjrK m%;sM,h wj,x.=
lr kej; ue;sjrKhla meje;aúh
hq;= nj;a Tjqka m%ldY lr ;snqKd'
fï w;r úmlaIfha fï úfrdaO;d
iïnkaOfhka úYd, cd;Hka;r
wjOdkhla o fhduqj ;snQ w;r
ue;sjrK ¥IK ls%hd isÿ jQ njg
t,a, jk fpdaokd iïnkaOfhka
iajdëk úu¾Ykhla lrk f,i
tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkh o
b,a,Sula lr ;snqKd' weußldj"
hqfrdamd ix.uh jeks md¾Yaj o fï
iïnkaOfhka m%ldY ksl=;a lr
;=kajeks jrg;aw.ue;s jQ
ISla yiSkd
37 foi;sh2019 ckjdß 15
;sfnkq olakg ,enqKd' tfy;a"
yiSkd md¾Yajh kï fï ish¨
fpdaokd m%;sfCIam lr ;sfnkjd'
rfÜ m%cd;ka;%jd§ ksoyi
W,a,x>kh lsÍu iïnkaOfhka
yiSkdg tfrys j úfrdaO;d u;=
ùu ±ka l,l isg u ±lsh yels
;;a;ajhla' wehf.a foaYmd,k
úreoaOjd§ka fuka u udOHfõ§ka"
isú,a ls%hdldßlhka jeks md¾Yaj
u¾okh lsÍu iïnkaOfhka wehg
tfrys j ±ä f,i fpdaokd t,a,
fjkjd' flfia fj;;a yiSkd fï
jk úg jir 10lg wdikak ld,hla
tl È.g nx.a,dfoaYh md,kh
lr we;s w;r tu ld,h ;=< trg
wd¾Ólfhys lemS fmfkk m%.;shla
<Õd lr .ekSug weh iu;a jqKd'
nx.a,dfoaYh wd¾Ól jYfhka
jvd;a ÈhqKq rgla njg m;a lsÍfï
lghq;af;a§ yiSkdf.ka ,efnk
Þhl;ajh fndfyda úg w.ehSug ,la
jkq olakg mq¿jka'
fï jk úg 71 jeks úfhys
miqjk ISla yiSkd nx.a,dfoaYfha
b;d jeo.;a foaYmd,k mjq,lska
mej; tk flkl= nj;a ryila
fkdfjhs' weh nx.a,dfoaYfha
ks¾ud;Djrhd f,i ie,flk
ISla uqðn¾ ryudkaf.a Èh‚hla'
nx.a,dfoaYh njg m;a jQfha l,ska
kefÕkysr mdlsia;dkh f,i mej;s
l,dmh hs'
nx.a,dfoaY ksoyia igkg Wr
foñka" wk;=re j trg m%:u rdcH
kdhlhd njg m;a jQ uqðn¾ ryudka
yuqÞj ;=<ska u;= jQ l=uka;%Khl
m%;sM,hla f,i 1975 jif¾
>d;khg ,la jqKd' fï >d;k
fufyhqfï§ ryudka muKla fkdj
Tyqf.a mjqf,a fndfyda fokl= o
urd oukq ,enqjd' ryudkaf.a ìß| jQ
*dis,d;=fkaid uqðí fuka u Tjqkaf.a
orejka ;sfokl= o >d;lhkaf.a
f.dÿre njg m;a jqKd' ryudka
hqj<g orejka mia fokl= isá w;r
thska ;sfokl= u msßñ orejka'
Tjqka ;sokd u fuys§ >d;khg
,la jqKd' thg wu;rj uqðn¾
ryudkaf.a ifydaorhl= we;=¿ mjqf,a
;j;a idudðl idudðldjka lsysm
fofkl= u ñh .shd' tfy;a" ISla
yiSkdg iy wehf.a fidfydhqßh
jQ ISla frydkdg fuhska Èú .,jd
.ekSug yels jQfha Tjqka tA jk úg
c¾uksfha ld,h f.jñka isá ksi hs'
fuhska miq ld,hla hk;=re yiSkdg
nx.a,dfoaYhg meñŒug yels jQfha
keye' weh bkaÈhdfõ /ljrKh
hgf;a kjÈ,a,sfhys /£ isáhd'
wjidkfha yiSkd wjdñ ,S.fha
kdhl;ajhg m;a lr .kakd ,o
w;r 1981 jif¾ kej; nx.a,dfoaYh
fj; meñ‚hd' tA jk úg wehf.a
jhi wjqreÿ 34la' 1986 jif¾ mej;s
trg uyd ue;sjrKfhka miq úmlaI
kdhsld Oqrhg m;a jQ yiSkd l,la
úmCIfha lemS fmfkk kdhsldjl
f,i lghq;= lsÍfuka wk;=re j
1996 jif¾ mej;s ue;sjrKhlska
chf.k m<uq jeks w.ue;s Oqrhg
m;a jqKd' tfy;a" 2001 jif¾ mej;s
B<Õ ue;sjrKfha§ L,svd ishdf.a
nx.a,dfoaY cd;sljd§ mCIh w;ska
yiSkdf.a wjdñ ,S.h mrdchg m;a
jQ w;r yiSkd kej;;a úmlaIg
;,a jqKd'
2004 jif¾ yiSkd >d;kh
lsÍu i|yd Èh;a jQ fufyhqu o
wef.a Ôú; l;dfõ ;j;a úfYaI
wjia:djla f,i i|yka l< yels hs'
tA jk úg úmCI kdhsldj jQ weh
vld w.kqjr mej;s úfrdaO;d
/<shla i|yd iyNd.s fjñka isá
w;r tu /<shg fndaïn m%ydrhla
t,a, jqKd' úis oyilg wêl
ck;djla fï /<shg iyNd.s ù isá
nj hs mejiqfKa' m%ydrh t,a, jQfha
yiSkd /<sh wu;d iq¿ fõ,djlg
miq j' tu m%ydrfhka 24 fokl=
urKhg m;a j 300lg wdikak
msßila ;=jd, ,enqjd' yiSkdf.a
Ôú;h fíreK;a weh;a ;=jd, ,enQ
msßig wh;a jqKd'
weh fojeks jrg w.ue;s Oqrhg
m;a jQfha 2008 jif¾ mej;s uy
ue;sjrKfhka miqj hs' tÞ mgka wo
olajd u jir 10lg lsÜgq ld,hla
;siafia yiSkd nx.a,dfoaYfha w.ue;s
Oqrh fydnjñka isákjd' jeä u
ld,hla nx.a,dfoaYh md,kh l<
kdhsldj f,i o fï jk úg weh
b;sydihg tla j wjika' 2018 jif¾
f,dj n,j;a u ldka;djka 100 fokd
f,i cd;Hka;r f*daíia iÕrdj m<
l< ,ehsia;=fõ 26 jeks ia:dkh ysñ
lr .ekSug;a weh iu;a jqKd'
ksyd,a mSßia
weh fojeks jrg
w.ue;s Oqrhg m;a jQfha
2008 jif¾ mej;s uy
ue;sjrKfhka miqj hs'
tÞ mgka wo olajd u jir
10lg lsÜgq ld,hla ;siafia
yiSkd nx.a,dfoaYfha
w.ue;s Oqrh fydnjñka
isákjd' jeä u ld,hla
nx.a,dfoaYh md,kh l<
kdhsldj f,i o fï jk úg
weh b;sydihg
tla j wjika'
foi;sh 2019 ckjdß 1538
fï jif¾ cmdkfha b;d
úfYaI isoaêhla isÿùug
kshñ; j ;sfnkjd' tkï" j;auka
cmdk wêrdchd jk wlsysf;da
wêrdchd ish rclu w;ayeÍu hs'
fï jk úg 85 jeks úfhys
miqjk wlsysf;da wêrdchd frda.
mSvd /ilg f.dÿre j b;d ÿn,
;;a;ajhl hs isákafka' fï
;;a;ajh u; Tyq ish jeäuy,a
mq;%hd jk kreysf;da l=ure fj;
rclu Ndr § isyiqfkka nei
hdug iQÞkï fjñka isákjd'
fuh isÿùug kshñ; j we;af;a
fï jif¾ wfma%,a 30 jeksÞ hs'
fuys we;s ;j;a úfYaI;ajhla
jkafka cmdkfha wêrdchl= fï
wdldrfhka ish leue;af;ka rclu
w;ayßkafka jir 200lg muK
miq j ùu hs' fuhg fmr fujeks
isoaêhla isÿ j we;af;a 1817 jif¾§
hs' fï wdldrfhka tÞ rc lsre<g
iuq ÿka wêrdchd jQfha fldaldl=
wêrdchd hs' Tyq tA jk úg 1780
jif¾ mgka jir 37la rclu ord
;snqKd' thska miq f.ù .sh jir
200l ld,h ;=< lsisÿ wêrdchl=
fï wdldrfhka rclu w;yer
keye' ks;r u lsre< udre jqfKa
wêrdchkaf.a wNdjfhka miqj hs'
wlsysf;da wêrdchd isyiqkg
m;a jQfha 1989 jif¾ hs' tA" Tyqf.a
mshd jQ ysfrdaysf;da wêrdchdf.a
wNdjfhka miqj hs' wlsysf;da
wêrdchd rclug m;a jk úg
56 jeks úfhys miq jqKd' flfia
fj;;a miq.sh jir lsysmh ;=< u
Tyq miq jQfha .s,ka ;;a;ajfha
hs' yDoh jia;=fõ wdndOj,ska
iy mqr#iaÓ ^Prostate) .%kaÓfha
ms<sldjlska o Tyq mSvd ú¢kjd'
fï ;;a;ajh hgf;a ;udg iqmqreÿ
wdldrfhka" uq¿ Yla;sh fhdoñka
ks, lghq;= bgq lsÍu b;d wmyiq
nj;a tA ksid rclu w;ayeÍug
leue;s nj;a fuhg fojirlg
fmr Tyq i|yka l<d'
±kg cmdk rc mjq,
iïnkaOfhka mj;sk iïm%Þh
wkqj ish ks, ld,h w;rueo
rclu w;ayeÍug wêrdchl=g
yelshdjla keye' Tyq urKh
f;la u wêrdchd f,i lghq;=
l< hq;= hs' tfy;a" wlsysf;da
wêrdchdf.a fi!LH ;;a;ajh
iïnkaOfhka we;s jQ w¾nqoh
ksid Tyq flfrys idkqlïms;
ùug cmdkhg isÿ jqKd' fï wkqj
Tyqg fï jif¾ rclu w;ayeÍug
yelsjk wdldrfhka kS;s iïmdokh
lsÍug mshjr .ekqKd' fuhg
bv ,enqfKa tA iïnkaOfhka
md¾,sfïka;= mk;la iïu; lr
.ekSfuka miqj hs' th wÞ< jkafka
o wlsysf;da wêrdchdg muK hs'
Tyqf.ka miq rclug m;ajk whg
fï mk; wÞ< jkafka keye'
yßñ rc iemd''''''uu wlsysf;da wêrdchd
wlsysf;da wêrdchd isyiqkg
m;a jQfha 1989 jif¾ hs' tA
Tyqf.a mshd jQ ysfrdaysf;da
wêrdchdf.a wNdjfhka
miqj hs' wlsysf;da wêrdchd
rclug m;a jk úg 56
jeks úfhys miq jqKd' flfia
fj;;a miq.sh jir lsysmh
;=< u Tyq miq jQfha .s,ka
;;a;ajfha hs'
39 foi;sh2019 ckjdß 15
wlsysf;da wêrdchd ie,flkafka
cmdk rc mjq, idudkH ck;dj
fj; jvd;a ióm lsÍug úYd,
Wkkaÿjla ±la jQ flkl= f,i hs'
Tyq fjk;a wêrdchkag jvd fmdÿ
ck;dj w;rg hdug leue;a;la
±lajQjl= f,i o ie,flkjd'
wlsysf;da wêrdchd újdy lr
.;af;a o idudkH mjq,l
ldka;djla' wehf.a tA ld,fha
ku ñÑflda fIdavd' fï fofokd
tlsfkld uqK .eiqfKa fgksia
lS%vd msáhl§ nj hs i|yka jkafka'
fï wdldrfhka cmdkfha
wêrdchl= idudkH mjq,l ;re‚hl
újdy lrf.k we;af;a rc mjqf,a
jir 2"600l muK b;sydih ;=<
m<uq jeks j;djg hs' ñÑflda
fIdavd idudkH mjq,l ldka;djl
jk w;r u weh fjk;a wd.ul
flkl= ùu;a úfYaI;ajhla' weh
wh;a jQfha frdaudkq lf;da,sl
wd.ug hs' wlsysf;da cmdkfha
m%Odk wd.ula jk Iskafgda wd.ug
wh;a flfkla' fï fjkialï ksid
wlsysf;da weh újdy lr .kakjdg
rc mjqf,a fndfyda md¾Yaj fj;ska
úfrdaO;d t,a, jQ nj o mejfikjd'
ksyd,a mSßia
wlsysf;daf.a uj jQ fldacqka ìij o
fuys§ úYd, úfrdaOhla ±la jQ nj;a
fï ksid ñÑflda ìij úúO udkisl
mSvdj,g mjd f.dÿre jQ nj;a i|yka'
wlsysf;daf.ka miq rclu Ndr
.ekSug ierfik kreysf;da l=ure
fï fofokdf.a jeäu,a mq;%hd hs'
Tjqkag ;j;a orejka fofokl=
isák w;r tA wlsIsfkda l=ure iy
Èh‚hl jk ihdflda l=frdaÞ
hs' wlsysf;da wêrdchd wfma%,a 30
jeks Èk rclu w;ayeÍfuka miq
uehs 1 jeks Èk kreysf;da l=ure
rclug m;a jkq we;s' kuq;a Tyqf.a
ks, wNsfIal W;aijh meje;aùug
kshñ; j we;af;a Tlaf;dan¾ 22
jekss Èk nj hs i|yka jkafka'
cmdk rc mjq, f,dalfha we;s
mer‚;u rc mjq, f,i ie,flk
w;r kreysf;da tys 126 jekss
wêrdchd f,i wNsfIal ,nkq we;s'
fï wdldrfhka cmdkfha
wêrdchl= idudkH mjq,l
;re‚hl újdy lrf.k
we;af;a rc mjqf,a jir
2"600l muK b;sydih
;=< m<uq jeks j;djg hs'
ñÑflda fIdavd idudkH
mjq,l ldka;djl jk
w;r u weh fjk;a wd.ul
flkl= ùu;a úfYaI;ajhla'
weh wh;a jQfha frdaudkq
lf;da,sl wd.ug hs'
wlsysf;da wêrdchd ish ìß| ñÑflda fIdavd iuÕ
Tgqkak ysñ kreysf;da l=udrhd
foi;sh 2019 ckjdß 1540
m%shxlr ùrisxy
,nk jif¾ ´iafÜ%,shdfõ§
7 jeks jrg meje;afjk
úiaihs 20 f,dal l=i,dk l%slÜ
;r.dj,shg iDcqj u iqÿiqlï ,nd
.ekSfï wjia:dj Y%S ,xld l%slÜ
lKavdhug wysñ jqKd' ta" miq .sh
jif¾ foieïn¾ 31 jeks od jk
úg cd;Hka;r l%slÜ ljqkais,fha
úiaihs 20 fYa%‚.; lsÍïj, 9 jeks
ia:dkfha miqùu fya;=fjka'
Y%S ,xldj fjkqjg fujr f,dal
l=i,dkhg iDcq j iqÿiqlï ,nd
.;af;a fldavqldr we*a>ksia;dk
lKavdhu hs' cd;Hka;r l%slÜ
msáfha fmr<sldr lKavdhula jk
Tjqka úiaihs 20 cd;Hka;r msáhg
msúisfha 2010 jif¾ isg hs'
cd;Hka;r fYa%‚.; lsÍïj,
bÈßfhka isá lKavdhï 8 fï
;r.dj,sfha fojeks jghg ^12
fokdf.a jghg& fl<ska u iqÿiqlï
,nd.;a w;r úiaihs 20 f,dal
l=i,dk l%slÜ ;r.dj,sh wdrïN jQ
2007 jif¾ isg wLKav j ;r.dj,s
6lg >dcqj u iqÿiqlï ,nd.;a Y%S
,xldj iu`.ska nx.a,dfoaYhg o
fujr ;r.dj,sfha§ iqÿiqlï ,nd
.ekSfï ;r.dj,shg uqyqK §ug isÿ
j ;sfnkjd'
2014 jif¾ ,is;a ud,sx.f.a
kdhl;ajfhka úiaihs 20 f,dal
Y+rhka jQ Y%S ,xldj bka fmr
fojrla 2009 § iy 2012 §
wkqY+rhka njg m;a jqKd'
miq.sh jif¾ Y%S ,xldj
cd;Hka;r úiaihs 20 msáfha§ ;r.
8lg tlajQ w;r bka ch f.k
we;af;a ;r. 4la muK hs'
fï iïnkaOfhka woyia olajk
Y%S ,xld úiaihs 20 kdhl ,is;a
ud,sx. mjikafka f,dal l=i,dk
;r.dj,shg iDcqj u iqÿiqlï
,nd .ekSug fkdyels ùu .ek
lk.dgqjg m;ajk nj;a tfuka
u uQ,sl jgfha§ úYsIag oialï
olajñka wjika 12 fokd w;rg
tlaùug ;u lKavdhug yels jkq
we;s nj hs'
fl,ska hkak neß wfma l%slÜ
41 foi;sh2019 ckjdß 15
m%shxlr ùrisxy
Y%S ,xld l%slÜ wdh;kh ixúOdk lrk m%Odk;u
l%slÜ ;r.dj,sh jk m<uq fm< - ztaZ Ya%Ksfha ,S.a
l%slÜ ;r.dj,sfha§ mkaÿ heùfuka jd¾;djla msysgqùug
fld<U l%slÜ iudch ksfhdackh lrk md oÕ mkaÿ
l%Svl ud,skao mqIaml=udr iu;a jqKd' ierikaia l%Svd
iudch iuÕ fudrgqj o fidhsid l%Svdx.Kfha mej;s
;r.fha ierikaia fojeks bksfï§ ms;slrejka oi
fokd u ojd .ksñka ud,skao fï jd¾;dj msysgqjQfha
,l=Kq 37la muKla ,ndfoñka'
foaYSh l%slÜ msáfha§ mkaÿ
hjkakl= bksul§
lvq¨ 10 la ojd.;a
fojeks wjia:dj
f,i hs fuh
jd¾;d fmd;g
tlajQfha'
Y%S
,dxlsl
l%Svlhl= foaYSh ;r. msáfha oelajQ by< u olaI;dj
f,i o th jd¾;d jqKd' ierikaia m<uq bksfï§ ,l=Kq
73lg lvq¨ 6la ojd.;a ud,skao ish ;r. Èúfha fyd| u
mkaÿ heùu igyka lf<a ,l=Kq 110lg lvq¨ 16la ,nd
.ksñka'
ñka fmr 1996 ch.%dyS f,dal l=i,dk l%slÜ
lKavdhfï idudðlhl= jQ fõ. mkaÿ hjk l%Svl
m%fudaoH úl%uisxy 1991-92 ;r. jdrfha§ l¿;r l%Svd
iudchg tfrys j tia' tia' iS lKavdhu ksfhdackh
lrñka lvq¨ oyh u ì| fy<d ;snQ w;r ta i|yd Tyq
,l=Kq 41la ,nd§ ;snqKd'
m<uq fm< ;r.j,§ lvq¨ oyh u ojd.;a f,dj
fyd| u mkaÿ hjkakka w;r 13 jeks ia:dkhg m;aùug
o ud,skaog yels jqKd'
;sia tlajeks úfha miqjk ud,skao fï jk úg m<uq
fm< ;r. 123lg l%Svd lr we;s w;r ojdf.k we;s
lvq¨ ixLHdj 715la'
cd;Hka;r fgiaÜ msáfha§ bksulg lvq¨ 10
ne.ska ojd.;a wjia:d folla jd¾;d ù ;sfnkjd' ta"
1956 jif¾ tx.,ka;fha ðï f,al¾ ´iafÜ%,shdjg
tfrys j ,l=Kq 53lg lvq¨ 10la ojd .ekSu iy
bkaÈhdfõ wks,a l=ïíf,a 1999 § mdlsia;dkhg
tfrys j ,l=Kq 74lg lvq¨ 10la ojd .ekSu hs'
jevÞk oÕ mkaÿjd
ud,skao mqIam l=udr
f,dj m<uq jeks
w.ue;sjßhf.a uõ
mrmqrg wh;a uyj,;ekak j,õj
,la b;sydihg Wreulï lshk
bme/‚ ia:dkhla' isßudfjda
nKavdrkdhl ue;skshf.a uj jk
frdiaukaâ ys,avd fldkaiagkaghs,a
uyj,;ekak ue;skshf.a Wreuhg
m;a j,õ fm<mf;a wdrïNhg
ysñlï lshkqfha weka' ã' tka'
uyj,;ekak kï wêldrïjrhd hs'
j¾I 1820g fmr fï j,õfõ
wdrïNh ms<sn| ,sÅ; igykla yuq
jkafka keye' inr.uq m<df;a
r;akmqr Èia;%slalfha n,xf.dv
uyj,;ekak idkqj mduq, T!IO
Whkla ueo uyj,;ekak j,õj
;ju;a úrdcudk ù we;af;a
,la b;sydihg wNsudkhla tla
lrñkqhs'
m%;dmj;a n%dyauK fm<m;la
f,i uyj,;ekak mrmqr
y÷kajkjd' uyj,;ekak wÈldrï
isxy, rcqg" weyef,afmd<
wÈldrïg ñ;% j lghq;= l<
whl= nj;a mqrdjD;a;j, i|yka'
uyj,;ekak mrmqf¾ wjika
msßñhd f,i ie,flkafka
ieuqfj,a fâúâ uyj,;ekak uy
Èidj hs'
1916 iema;eïn¾ 26 jeks Èk
fâúâ ieuqfj,a uyj,;ekak
uy Èidjf.a wNdjfhka miq j
uyj,;ekak j,õfõ Wreuh
Èh‚h jQ frdiauka ys,avd
fldkaiagkaghs,a uyj,;ekak
l=udßydñg;a uy Èidfõ
;k;=r ish ieñhd jQ ndkaia
r;aj;a;g;a ysñ jqKd' uy Èidjf.a
urKfhka miq 1940 muK jk
úg uyj,;ekak j,õj md¿jg
f.dia ;snqKq njg;a tl, mqxÑ
isßud nKavdrkdhl we;=¿
r;aj;a; mjqf,a Woúh jßka jr
uyj,;ekak j,õjg wd .sh njg;a
f;dr;=re wkdjrKh fjkjd'
l=udß úl%uisxy
foi;shmqj;a iÕrdj 50/-
rcfha m%jD;a;s fomd¾;fïka;=fõ m%ldYkhla
isßud uõ Wreuhuyj,;ekak
uyj,;ekak j,õj
ieuqfj,a fâúâ
uyj,;ekak
^wjika uyj,;ekak&
pkaofialr uyj,;ekak
^fojeks uyj,;ekak&
isßud ue;sksh