Formaci ón e Aptitude no Uso da Maquinaria nos …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Tractores adaptados Procesadoras Tractor arrastrador Autocargador

FormaciFormaci óón e n e AptitudeAptitude no Uso da Maquinaria nos no Uso da Maquinaria nos Sectores Agropecuario e ForestalSectores Agropecuario e Forestal

JosJoséé Manuel Pereira GonzManuel Pereira Gonzáálezlez

XORNADAS SOBRE PREVENCIXORNADAS SOBRE PREVENCI ÓÓN DE RISCOS LABORAIS NA MAQUINARIA N DE RISCOS LABORAIS NA MAQUINARIA AGROFORESTALAGROFORESTAL

Lugo, 24/09/2010Lugo, 24/09/2010

Escola Politécnica Superior Dpto. Enxeñería AgroforestalCampus Universitario s/n – 27002 Lugo

FormaciFormaci óón e n e AptitudeAptitude no Uso da Maquinaria nos Sectores Agropecuario e Fo restalno Uso da Maquinaria nos Sectores Agropecuario e Fo restal

Dpto. Enxeñería Agroforestal

Tractores e maquinaria agrícola:

- Evolución tecnolóxica constante

- Tendencias actuais:

� Maior capacidade de traballo = máquinas máis grandes

� Maiores niveis de comodidade e seguridade

IntroducciIntroducci óónn



Evolución da mecanización forestal

Lenta evoluciónRápida evolución



Dirección

Freos

Control automático da elevación

Transmisións hidrostáticas

Convertidores de Par

Aparición de múltiples equipos

da capacidade de traballo

O perfeccionamento da hidrostática (1950 - ......)

J. Pereira

Timberpro

TENDENCIAS RECIENTES

� Incremento da electrónica� Mellora de transmisións (power shift, CVT)

� Sistemas hidráulicos (load sensing,...)

� Axudas á conducción

� Control de rendementos




Maquinaria agrMaquinaria agr íícolacola

Escenario diferente a outros sectores:

� Manexo dunha ampla gama de equipos

� Condicións de traballo variables en función de clim a e solo



Maquinaria ForestalMaquinaria Forestal

Escenario diferente a outros sectores:






InstalaciInstalaci óóns Gandeirasns Gandeiras


EMPUXAEMPUXA

TIRATIRA

ELEVAELEVA

ELEVAELEVA

ACCIONAACCIONA

ACCIONAACCIONA

CARGACARGA

Carro Carro mesturadormesturador

ColleitadoraColleitadora de de forraxeforraxe

MotocultorMotocultor

Remolque

Cargador frontal

Desensiladora

Segadora rotativa

Pulverizador hidráulico

Tanque de purín

Abonadora centrífuga

Sementadora

Rotocultor

Vertedeira

Descopactador

Tractor agrTractor agr íícolacola



Carro Carro mesturadormesturador

ColleitadoraColleitadora de de forraxeforraxe

MotocultorMotocultor

Remolque

Cargador frontal

Desensiladora

Segadora rotativa

Pulverizador hidráulico

Tanque de purín

Abonadora centrífuga

Sementadora

Rotocultor

Vertedeira

Descopactador

Tractor agrTractor agr íícolacola

Operarios cada vez máis cualificados.Necesidade de información e formaciónen maquinaria


Motodesbrozadoras ….

Motoserra

OutrasOutras MMááquinasquinas

Remolques …..

Abonadoras

Plantadoras

Pulverizadores

Desbrozadoras

MMááquinas accionadasquinas accionadas

Retroaraña

Tractores adaptados

Procesadoras

Tractor arrastrador

Autocargador

MMááquinas Forestales autopropulsadasquinas Forestales autopropulsadas

Engranaxes Puntos de enrolamento

Aristas de corte eáreas de cizallamento

Áreas de aplastamento

Puntos de arrastre Elementos con inercia

Proxeccións Puntos con enerxía acumulada

Sobreesforzos Resbalóns e caídas

Electrocución

RISCOS COMÚNS


Riscos comRiscos com úúnsns


Engrenaxes

Accidentes: atrapamento de man ou brazo

Medidas de protección:

- Todo engranaxe debe de estarprotexido- Recolocar proteccións despoisde reparacións- Non facer intervencións candoestán en movemento



Barras de corte, coitelas rotativas, empacadoras,…

Accidentes: cortes


- A zona de corte debe de estar protexida- Non situarse nunca no seu área de acción- Intervencións sempre coa máquina parada


Aristas de corte e áreas de cizallamento


Molinetes, recolledores, atadores, tolvas...

Accidentes: atrapamentos ao intentar desatascar


- Nunca interferir no ciclo de traballo dunha máquina- Utilizar ferramenta axeitada- Non facer intervencións cando están en movemento


Puntos de arrastre


Segadoras, desbrozadoras, trituradoras,…

Accidentes: impactos e cortes


- Manter as proteccións da máquina en bon estado- Manterse a distancia de seguridade- Equipos de protección individual


Proxeccións


Horticultura, manexo de sacos, gando,…

Accidentes: variados


- Agacharse para recoller cargas- Non doblar o lombo- Evitar erguer pesos superiores a 50 kg sen axuda


Sobreesforzos


Eixes i elementos rotativos

Accidentes: enganche e atrapamento


- Proteccións de toda peza que xire- Pelo corto ou recollido- Roupas de traballo axustadas


Puntos de enrolamento


Pacas, cargadores, enganches de apeiros,..

Accidentes: esmagamento


- Nunca poñerse debaixo de pesos suspendidos- Cabinas ou estructuras de seguridade- Precaución nos acoplamentos de apeiros ao tractor


Áreas de esmagamento


Volantes de inercia en máquinas de recolleita

Accidentes: atrapamentos, cortes


- Asegurarse sempre da detención total- Coidado cos equilibrios inestables- Nunca axudar a deter as partes en movemento


Elementos con inercia


Resortes, transmisións hidráulicas e pneumáticas, auga a presión.

Accidentes: circunstancias excepcionais


- Revisións periódicas- Colocarse de lado no inflado de pneumáticos- Coidado coas hidrolimpadoras con P > 125 bar


Puntos con enerxía acumulada


Subir ou baixar de tractores e máquinas

Accidentes: caídas, atropelos, atrapamentos


- Nunca baixar/subir co vehículo en marcha- Utilizar as escaleiras e asas- Manter os escalóns limpos e en bon estado


Esvaróns e caídas


Eixo cardánico Medios de acceso

Enganches Asentos

Proteccións Freos

Mandos Estabilidade

DISPOSITIVOS COMÚNS


CABINAS, ASENTOS


É un dos equipos máis perigososutilizados en agricultura

Proteccións indispensables:

-Escudo de protección no tractor- Protección fixa do eixo- Carter de protección na máquina

Outras: soporte, colocación de mandos


Eixo cardánico


Conexións mecánicas:

Tres puntos, dous puntos (barra taladrada), un punto (anel, boca, gancho, barra de tiro, pivote)

Conexións eléctricas e hidráulicas

Utilizar o axeitado para cada máquina


Enganches


Piñóns, cadeas, poleas, correas,…) deben de estar protexidos(protectores fixos con pasadores ou articulados).

Carter de protección (tdf)Distancias de seguridade


Proteccións


PosiciónIdentificación

Mandos de posta en marchaMando de parada total Parada no posto de traballoMandos ao lado de eixos cardan


Mandos


Lonxe das tdf e eixos cardan

Acceso ao posto de traballo

Acceso ás zonas de mantemento

Asas e pasamáns

Plataformas


Medios de acceso


Adaptación dos equipos de traballo ás capacidades físicas e profesionais

dos operarios

- Comodidade

- Seguridade das persoas

- Productividade

- Calidade do traballo

- Reducción do desgaste


Ergonomía e seguridade

bastidor ou arco homologado – Insonorización - Suspensión





Inda que podemos atoparnos case con calquera tipo d e tractor adaptado para traballos forestais, non sempre responden ás esixen cias de productividade e seguridade

Dpto. EnxeñeríaAgroforestal


ProtecciónsPreparación en talleres especializados



Ensaio estático

O bastidor do tractor é sometido a cargas estáticas lonxitudinais (partes dianteira, traseira e laterais), e a ensaios de afundimento (partes dianteira e traseira)

Foto: MAPA


R.O.P.S. "Roll Over Protection System"

Sistemas de protección contra o volteo:

� Reforzamento da estructura da cabina por medio dun conxunto de barras (bastidor), que evitan o seu afundimento.






F.O.P.S. ("Fallen Objects Protection Sytem”)

Sistemas de protección contra a caída de obxectos:

� Enreixado que protexe ó habitáculo da invasión de ob xectos ou ramas

Nos autocargadores impide que invadan o habitáculo nas baixadas


Suspensión



Freado das máquinas automotrices: freode servicio e freo de estacionamento

Freado das máquinas arrastradas: freode servicio e freo de estacionamento


Freos


Dispositivos de apoio

Máquinas suspendidas

Máquinas arrastradas

P < 400 P < 400 kPakPa (4 (4 kgkg/cm/cm22))


Estabilidade



Estabilidade transversal

A carga dun remolque ou autocargador eleva a altura do centro de gravidade.

O aumento de anchura dos pneumáticos incrementa a s eguridade



As irregularidades do terreo aumentan o risco de vo lteo transversal

En terreos soltos ou húmidos o peso desprázase e co mpacta a rodada inferior

Estabilidade transversal



Efecto da velocidade sobre a estabilidade transvers al

Incrementa a acción elevadora dun obstáculo

Os xiros bruscos comprometen a estabilidade

Esforzo dinámico



Estabilidade lonxitudinal

Os eixes oscilantes permiten manter o C.D.G. mais b aixo cando o vehículo ou remolque pasan sobre un obstáculo




O desprazamento do peso debido a pendente pode prov ocar o afundimento da roda no solo incrementando a pendent e real

α




A forza de inercia causa desprazamentos do C.D.G. C ando se producen frenazos repentinos e bruscos.

F = m · a




Calquera apeiro unido o tractor orixina un momento de volcado respecto ó eixe traseiro

Y10 min = 0,2 Y 10 para que a dirección responda

Y10 Y10




Torsión do eixe traseiro

Cando se pon en marcha cunha carga excesivamente pe sada é mais fácil que a potencia do tractor levante a parte dianteira que moverse cara adiante ou xirar as rodas do tractor.

O tractor xirará cara atrás arredor do seu eixe tras eiro

Punto de pivote




Foto: Instituto Navarro de salud laboral

Prevención de incendios

Un ou dous extintores poden evitar conatos de incen dio tanto na máquina como no campo ou monte


RiscosRiscosRiscosRiscos e e e e dispositivosdispositivosdispositivosdispositivos especespecespecespecííííficosficosficosficos

DesensiladoraDesensiladoraTanque de purTanque de puríínn

Carro Carro mesturadormesturadorAbonadora centrAbonadora centríífugafuga

Cargador frontalCargador frontalRotocultorRotocultor

Segadora rotativaSegadora rotativaMotocultorMotocultor

Pulverizador hidrPulverizador hidrááulicoulicoRemolque basculanteRemolque basculante

SementadoraSementadora monogrmonográánnTractorTractor



TractorTractorTractorTractor agragragragríííícolacolacolacola

Accidentes máis graves

Volteado lateral, encabritamento

Elevador hidráulico: esmagamento entre tractor e má quina

Esbaramento na subida ou baixada co tractor en march a

Caídas por transporte de terceiros sobre garda-lama s, brazos inferiores do enganche a 3 ptos.



Maquinaria agrMaquinaria agr íícolacola



Operarios cada vez máis cualificados.Necesidade de información e formaciónen maquinaria







Formación Universitaria (Plans de Estudo Antigos)

Enxeñaría AgrónomaEnxeñaría Técnica Agrícola

ExplotaciónsAgropecuarias

Hortofruticultura e xardinería

Mecanización e construcciós rurais

Industrias agrarias e alimentarias

Industrias Agroalimentarias

Enxeñaría Rural

Producción Vexetal

Xestión do medio ambiente e dos

recursos naturais

ExplotaciónsForestais

Industrias forestais

Silvopascicultura

Xestión do medio ambiente natural

MERCADO

LABORAL

Enxeñaría Técnica Forestal Enxeñaría De Montes

Formación Universitaria (Novos Plans de Estudo)

Enxeñaría Agrícola e do Medio Rural

Enxeñaría das Industrias Agroalimentarias

Enxeñaría Forestal e do Medio Natural

MERCADO

LABORAL

Títulos de Grado Títulos de Master

EnxeEnxeññararííaa para o para o DesenvolvementoDesenvolvemento RuralRural

DirecciDirecci óón de n de ProxectosProxectos

InvestigaciInvestigaci óón Agraria e Forestal n Agraria e Forestal

Industria e EconomIndustria e Econom íía a LeiteiraLeiteira

Arquitectura da Arquitectura da PaisaxePaisaxe

< 3030-100

100-200>200

Formación Profesional

Formación Universitaria

Outra formación

Experiencia Práctica

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Superficie Has.Superficie Has.

Datos do censo agrario 1999 Datos do censo agrario 1999 ineine

GalvGalváán, 2003n, 2003

FormaciFormaci óón e n e aptitudeaptitude no uso da Maquinaria Agrno uso da Maquinaria Agr íícolacola


Formación dos xefes de explotación agrarias en Espa ña

FormaciFormaci óón e n e aptitudeaptitude no uso da Maquinaria Agrno uso da Maquinaria Agr íícolacola


A mellor estratexiaA mellor estratexia

Reducir imprudenciasReducir imprudencias

Evitar riscosEvitar riscos

TraballadoresTraballadores

�� Mellor formadosMellor formados

�� Mais profesionaisMais profesionais

Mais conscientes en cuestiMais conscientes en cuesti óóns ns de seguridade e sade seguridade e sa úúdede

< 3030-100

100-200>200

Formación Profesional

Formación Universitaria

Outra formación

Experiencia Práctica

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

FormaciFormaci óón continuan continuaProgramas de garantProgramas de garantíía sociala social

Programas especProgramas especííficos estatais ou autonficos estatais ou autonóómicos micos

Gracias pola súa atención

FormaciFormaci óón e n e AptitudeAptitude no Uso da Maquinaria nos no Uso da Maquinaria nos Sectores Agropecuario e ForestalSectores Agropecuario e Forestal

Documents

Formaci ón e Aptitude no Uso da Maquinaria nos …issga.xunta.gal/export/sites/default/recursos/descargas/documentac... · Tractores adaptados Procesadoras Tractor arrastrador Autocargador