FRANCISZEK LEHAR

OPERA I OPERETKA SZCZECIN

ZAMEK KSIĄŻĄT POMORSKICH

Dyrektor Naczelny i Artystyczny JACEK KRASZEWSKI

Zastępca Dyrektora N a czelnego Wieńczysława Matusz

Kierownik Muzyczny Bohdan Boguszewski

FRANCISZEK LEHAR

CYGAŃSKA MIŁOŚĆ

PREMIERA - CZERWIEC 1989

LEHAR Wiosna i Wiedeń ... Czy można obie wyobrazi ć bardziej urokliwe

P?ł<1czeni e? A wio na owego 1891 rok u była w Wiedn iu zczególnie piękna . Zwłaszcza ów pamiętny dzi esiąty dzień maja. kiedy to w Prat.erze. odbywał się koncert nad koncerta mi!. Punkt kulminacyjny nastąpił w1ccz~~em. Przy pulpicie taną l ON. Johann Strauss syn, by poprowadz1c . swoj najnowsze dzieło. cztery ta czterdzieste opus, w~1l~a „Gro - Wien" .. ,Wiciki Wiedeń" . ntuzjazm ... owacje ... kwiaty„. w1cncc .. . Na estradę wma zerowuje dwóch młodzieńców w paradnych mundurach. To dwaj kapelmist rzowie orkiest r wojskowych . Ich zadanie po.lc~a m1 wręczen i u mistrzowi ogromnego laurowego wietka . Sze 'ć­dz1e 1ęc1ocztcrolctni Strauss przyjmuje hołd i wyra.lilie wzruszony :ci­sk~t . r~ce_ ~bu ml~dych muzyków, Karla Komzaka i liczącego dwa­dz1csc1a 1 Jedną wio enkę Franza (a raczej Ferenca) Lehara. Ten ges t urasta. d? . rangi symbolu. Zm iana warty. Ko11czy się „złota ;ra„ w1edensk1cJ . operetki, a 1.aczyna jej „srebrny okres". Jego czołowym przcdstaw1c1clem stanic się właśnie Lehłir.

Teraz już w te legraficznym skrócie: przodkowanic Lchiira wywodzil i się z zesko-moraw kiego pogranicza, ojciec również hanciszck

zawodowy rnuLyi- był wojskowym kapelmistrzem, mamusia zaś (K_rystyna je~ było) pochodzila z rodu węgierskich mieszczan . Tuy­Jz1cstego kwietnia roku 1870 w słowackim m i eście Komorn (dzi iejszc Komarno) Krystyna i Franciszek zostaj;! uszczęśliwien i pojawieniem się potomka, któremu dane hylo w przyszłości rozslawić rodowe

nazwi ko. Można by powiedzieć, że Lehar u rodził . i ę ze skrz pcami. gdyby ni swoiste techniczne trudno 'ci, k tóre mu iaJyby n iewą tpliwie

lowa rzy zyć takiemu wydarzen iu. Fa ktem jest j d nak niewą tpliwym .

że od najwcześniejszego dzicci11stwa wyk<tzywał on nicp sp o litc zdol­ności muzyczne, pozwalające na ukończenie bez większego wysiłk u

klasy skrzypiec w pra kim konserwatori um, a na tępn i e objęc ie funkcji , krzyp ka, w o rkie trze wojskowej, prowadzonej przez rodzica . Upły­

waj ą za ledwie dwa lata, a Lanzi (t ak im zdrobnieniem nazywali go najbliż i) sa m staje na czele wojskowej ork.ie try, ja ko najmłodszy

w kraju bo dwudziestolet ni kapelmajster. Przydaje się Leharowi wyższe wykształcen ie muzyczne. Pozwa la m u ono na wprowadzenie do re­pertuaru um undurowanej ka 1 cl i własnych tra nsykryp ji dzieł ymfoni­cznych, a także na organ izowanie wiecLorów muzyk i kamera lnej i o ratoryjnej ! Chapeau ba .. .

W roku 1894 dwudzic tocztero letni Franz taje na czele dużej,

tudzicsii;:cioosobowej orkiestry marynarki wojenne j, zaś dwa lata pó­L.niej zrrnca mundur .,. .. zbyt wiele mam poczucia honoru, by służyć ... "

pisze w li' cie do ojca postanawia poświęcić s ię wyłącznic kom­ponowani u. Postanowienie postanowieniem, a z Cinan ami krucho . Trzt:ba wi\!c jeszcze przypasać szabelkę, by móc wywijać pałeczką

przed woj ·kow<1 orkiestr· . . A? nad zcdł rok 1905 i triumfalnia pra­pre miera , . Wesołej wdówki„ . która do dzi: porywa wi dzów i słuchaczy ah.:go świ a ta . Pomimo swych osiem<lzic · ięciu i pięciu latek! Reszta

jes t wiadoma. „Hrabia Luxcmburg'', „Cygariska miłość„ (prapremiera w styczniu 1910), „Skov.ronck", „FrasquiLa„. to kolej ne tapy ·oraL nowych sukcesów. W lat:.1ch <lwudziestych Johry los styka Lehii ra ze s łynnym tenorem Richardem Taubercm i jest ro pOC/<1tck nowego rozdziału w twórcLości kompo1ytora. Rozpoczyna ), i ę era .,Laube­row ka"' . w k tórej jak to ktoś zauważył Ld1a r v.prowudzil do operetk i l7y.

„Paganini·' .. ,Carewicz". „Frcdcrike„. ,. Kraina uśmiech u" i wreszcie ... Giud it ta" oto pozycje oscylujące m ięd7y operetką a operą. 1e ma w nich ju7 ohowiqzkowego doqd happy end u. kochaj ~1ce się

w p ierws7ym i drugim akcie pary rozch od7ą się v al..cic tr7ccim, pod wtór skr1ypicc lbjących żałośn i e w ną1wyższych rejestrach. ( woj•! drog<} wydaje mi . ię, ii właśnie takie zakońc7enic 1a ługuje na miano happy endu. bo przynaj m niej ludzi ·ka nie L<.l<!.lyli ~ ię sobie sprzykr1yć!) W roku 1938 inspirujący twórczość Lchiira Ta uber. musi ze \\'7g lędów

rasowych opuścić Wiedeń . do którego wk raczaj<.! wojska hitlerowskie.

Zreszcą wielu artystów wśród nich najwybitn iejsi kompozytorzy spod ?naku ,,podka anej m uzy'" emigruje w owych lalach 7 Austrii i Nie­miec. Lehar zostaje mimo iż jego żona je t Żydówką. Stary mi trz nie kryje się ze swymi proh itlerowskjmi sympa tiami, co ·powoduje po wojnie odrzucenie j go stara r1 o nada nie obywatelstwa szwajcar­skiego. Wio ną roku 1945, w cza ie walk Wicde11, do 'licznego pałacyku w dzielnicy NussdorL s tanow i ącego wła , ność kompozytora, wdziera się tłum, rabując i nisz z, całe urządzen ie i najcen niejsze pamiątki. Dwa lata później odwiedza Lehara jego wiem przyjaci I, Richard Taubcr, przyjechawszy specj al nie w tym celu ze Stanów Zjednoczonych . Znakomitego śpiewaka po up l wie zaledwie pó ł roku zabierze 'mierć, w wieku pięćdziesięc i u ośmiu lat. Na tępncgo roku, dnia 28 października 1948, około godziny piętnastej odchodzi z tego świata sicdcmdzic ięcioośmiolctni „Lanzi"· . Pozostaje po nim muzeum w l chi, gdzie przebywał tak chętnie i rzeźba u tawiona w „Parku Miejskim"' a u ytuowa ny naprzeciw znanego secesyjnego pomnika Johanna Straussa - syna. Dwóch mistrzów obu epok operetki pat y obie w oczy. Koło ię zamknęło ...

Nie żyje już Franz Lehar. Żyje jego muzyka i żyć będz i e ta k długo, jak długo będzie istnieć operetka

WALERIAN PAWŁOWSKI

F ran ciszek Lehar )

~ , . , ,

„CYGANSKA MIŁOSC" (Zigeunerliebe)

operetka w tr1ech a ktach

Libre tto: Alfred Maria W ill n r

Robert Bodanzky

Przekład : Tadeusz Klimow ki

Kierownictwo muzyczne BOHDAN BOGUSZEWSKI

Reżyseria

KRAFT ALEXA .NDER EW A KOŁOGÓRSKA

Scenografia WŁADYSŁAW WIGURA

Choreografia WIOLETTA SUSKA

Przygotowanie chóru RYSZARD HANDKE

Asystent reżysera WIESŁAW ŁĄGIEWKA

~~-~-~~-~~~

TREŚĆ LIBRETTA Akt I

Zorika kocha burzę, wiatr, m uzy ki;, Cyga nów i ma rzy o ic lkicj m i łośc i. Tymczasem jej ojciec Dragoti n chce ją ydać za mąż za majętnego i gospodarn •go sąs i ada , któ ry zaopiekowałby s ię również

podupad łym mają tkiem pana Dragotina. Zjawiaj<! s i ę goście by świętować za ręczyny Zoriki i Jonela . Wśród

gości jest równie7 hrabina l io na, z którą Dragotin chętnie po ł <1cz, łby

się W\!Złem małże11 kim. Jego siostrzenica Jolanta taki,e rozgląda się

za j a kimś kandydatem na mę7a. Zorika od rzuca oświadczyn y Joncła .

Moszu . sta ry sługa zawiązuje int rygę : nam awia zakochanego Joncla, aby p rzebrał sii; za Cyga na, porwał Zo ri kę i unaoczn ił jej . że ucieczka nic zaw' Ze znacza wol no ' ć, a m i łość (zławszcLa cygań: ka) nie m usi być szczęściem . Jonel podejm uje gr.; i ucieka z Zoriką

Akt li

Do zardy przychodzi Jonel zwany teraz Jo zim - z Zoriką . D je jej lekcję cygań kich obyczajów. Zorika je ·t zrozpaczona widząc że wiej ki dziew zęta za lecaj<1 i ę do Joszicgo.

Mo zu przyprowadza <l Czardy pana ragotina z Iloną, aby byli 'wiadkam i cygań kiego we ela , przy czym pan Dragot in wie, że chodzi

tu o Jonela i Zorikę Do tej samej Czardy Jo lanta wprowad7jła młodego Kajetana po

to aby ją sk mpromitował i uzy kał od Dragoti na zezwolenie na 'l ub. A piękna Ilon. zapalała uczuci rn do cygana Josziego. Odbywaj ą ię zaręczyny Joszi go (czyli przebranego Jonda) z Zori ką .

Ojciec j ą odtrąca. l io na z niej szydzi, Joszi pastwi się nad nią. Zroz­

paczona Zo rika ucieka .

Dragotin Jon el Zorika Jolanta l iona Meszu Kajetan Mich a! Joszl Oficer I Oficer li Da my I 1 li Sł u żący

Inspicjenci: W IO LETT A WOJ IAT W JC !ECH CIĘŻ R K

FRANCISZEK LEHAR

CYGAŃSKA MIŁOŚĆ

DA

MIROSŁAW EUSZ AGUSZ WSKI. WŁADYSŁAW ŻYDLIK - JERZY GURZY K l , MAR K KALISZ (gościn ni e). JA K KROŚ I Kl (goscin nie )

BALET

- ROMA A JAK BOWSKA-HA DKE. ELŻBIE A SAWICK MARI GURZYŃ K , LWIRA AGUSZ WSKA, JOLANTA GZELLA

- WIELI . ŁAWA L UTOMSKA, EWA RO SA-GOWOR - WIESŁAW Ł I WKA, LE H SM R CZY.SKI

JERZY G RZY. SK I, JA SZ JAŃ ZUK, ZBIG IEW AW ICKl - JACEK G WRYŚ , EDMU D P IOTROWSK I, BOGUMIŁ MAJC H RZAK

- JA SZ JA CZUK, ADAM J ELE,. BOG MIL MAJC H RZ K ZBIGNIEW SAWICK I, WŁADYSŁAW ŻYDLIK

- J A E K GAWRYŚ, BOG MIŁ MAJC H RZAK - ALEK A DRA CIECHOLEWSKA , JO LA TA LO

- W IN ICJUSZ JA KOWS KI

C ll Ó - ORKIESTRA

Dyry enci:

BOHDAN BOGUSZEWSKI, JACEK KRASZEWSKI

Suflerzy: A A RA ASZEK STE · A PORĘBSKI

Korepetytorzy soli tów :

M I RO ŁAWA BIAŁAS. ALI A GROCHOWSKA-PYCIO, M ŁGO RZATA \VIF I 101!\: KA. IWO D DAR · NKO

Ak t Ili

Jo nel czeka na Zo ri kę . H rabina li o na na rzuca m u się ze swoją miłości ą . Jonel z rzuca p rzebra nie Josziego i Ilona jest kom pr m ito-

wana . Dla tego decyduje się wyj ść za m <.!Ż za Dragotina . N iestety i ona

jest zruj nowa na . J !anta i Kajeta n wymuszają na Dragotinie zgodę na ich śl u b.

Wśród wielu n ieporozu mień wyjaśn i<! si ę prawa J osziego -Jonela. Zo ­rika zrozum ia ł a wre zcie, że Cygar\.ska m iłość była tyl ko złym snem.

SOLIŚCI

Krystyn<i Bros?11 iow ka , A le ksa nd ra C iecho lc' sk<i- 0wak , Da nu ta Dąbrowska .

lwon<i Górcwicz. M aria urzyń . L1. Jolant a rzc lb , Ro ma na Ja !.. uho w ka -H a nJ ­

kc.: . W1c l isła w ct Lu to msk a , M ,dgnr; " t" Lcs ic" icz-Puybyl. Jola nta Ło~ . M c! ni ka M yszkowsk a , lw1ra a •usze, . ka . · wa R ssa- G tiwo r, - J;.bicta Saw ick3 , Jacek

G ;i wryś, Jt: rzy Gurąń ki. J ,1 n u ·z L uic.:u k. A d am Je leń, M iros ła w Ko iń > k i ,

Wiesła w Lrnicwb . Bogumi ł M<tj c.:h rz.a k . l renc us/ Nagu >1~w k i. Ed mund Pi -trQwsk i. Z big n iew Sa wid i. ech S mcrcczyi1ski, W ład y ·law Żyd lik.

B AL ET

Kierow ni k W io letta Sus ka

PcJ agog l rina S tup ina ( LS R R)

Ins pek to r - nd rzej Kie.: Ko repe tytor - Art ur W loclka

Soliści :

D o ro ta !l in , M ari,1 M a linowsk a-P rLy byłow i cz. Rc 11 ,1L1 W a siko ws kn, Janusz G rze­

gorczy k. Gn.egnrz K o t..:k , W i to ld K rasu · ki , A nd r1ej Pi,:czak. T "dcusz Po la k. Rysu rd Stan ki .: ' icz. Henryk Wa l ~ nt ynow icz

K oryfeje:

Agnicszl-.a G ą ie" ic·1 , Iwona Grzego rc;:yk . B ·at a SLa lw i1i> b . li o na Ja sw1n, D o­ro ta Ka laL1. !b r <ira K am i1i sL1, W iole na M ickicwio , Krty,;- t" !' Cy be . Rys;;u d 1\ 1 ad cj sk i.

Zesp ól : J u bnta Kęd z i e r s ka , M a r7c n:i K r:t usc. G rniy n;1 L;,1czy1iska . 11 J r ; ej K i cć . Kon -sta n ty Po t ud in , P intr St;1nk icwicz.

Orkiestra

DYRYGENCI

BOH DA N BOGUSZEWSKI JACEK KRASZEWSKI TADEUSZ MAZUREK

I skrzypce R11man w,,1r - koncertm istrz

Hen ryk Widera - ko ncer tm istrz Alicj a Betz M ieczysław Kicn

Stun 1 sław ParobcZ) Mirosław Pychowsk i

li skrzypce Romua ld Kazim ierczak

Agn ies1ka lsaJewicl Grażyna K arpn wi1:z Regina Mosz

altówki 11ogda n Krochma l Ma rio la K owalcLy!.. l),1m t: t S1na udcr

Kam i!J Wal i ń s !.. a

Jcrz~ Wal i ń sk i

Rom ualda Li runbau m

wiolonczele Dil n uta Sad l nw~ ka kom:c rt m i, lrz Ka1im icr1 Chyi.:1y 1is ki

Ew~' K !\Icek a

kontrabasy Zbign ic\\ D11ubak Krystyna B(l , ia cka

Jacek Stcccw iu

harfa Barbara Stalmicrsk ·

flety Ja nusz Wt tk1cw ic1 A n na Jan kowska i'.h1g nicw M 1ri,l.i

oboje W ito ld G łówc;yń s k i

Jc r1y Ko wa ls ki Dn rota Ja kóbska

klarnety Dymitrios lko nom u Zen n Borkowsk i Bogusław Kra zcwsJ..i Leo po ld K a źm i e rs k i

fagoty Jan Se id el Paweł Abe l Bronisław Krl crn i1isk i

trąbki

Sta ni , Ja w Z 1enkowsk i Bogdctn Ryma~1ewski

F ra ncistck Rymas7C\\oSk i

waltornie Jan Wiśn iewsk i

Krzys1tof Kowa l '7.Yk Kr1ys1 1o f Stac how ia k

Mar1cna Ma7Urek

puzony Rys1a rd K ujawiń,ki

K l"'tysz to f Pr1vby ł

Mariusz Kowcdsk 1 Pi ot r Rutk u \ '>ki

perkusja Rc n;1t a Bułat-Piccka

R yvard D11ubak Bogd a n Pilak

INSPEKTOR ORKIESTRY M icc1yshrn K 1cn

CHÓR

Kierownik - Ryszard Handke

sy tent Darius.r Dyczewski

Inspekto r Władysław Syrwid

Małgo rzata K ieć, Teresa Oudarcnko , Dunu ta D ziubak , Genowefa Falkowsl..a,

Maria Ja nkowska , Małgo rza t a Kotcl. , T eresa yrwid . Leokadia Kucinska, Hclenu Lesiewicz, Alicj a Lbiecka , E lżbieta Ławrynow i c7, Kry tyna Matiuk, Iwona Mo­ru,. Wiesława Rosnk. Bea ta Sobańska. Danuta Sowa, Nel Uran tówka . Beata

W·~ I lwska. An na W 1Jch na. Edcłlrauda Zcngo ta. Michał Baranow ·k i. JcITy Banz. Andr7eJ G ibals ki. JeITy Gamo!. Win iqus7 Janl..oY. ·li, Romua ltl Maziuk. Zdn law Prt)hylski . Kui micr7 Sowa , Władysław Syrw itl , Marek Skowroń ·k i, Hcnt)k Wtl owiat,., Jer?} Ż;liris k i

ORGANIZACJA PRACY ARTYSTYCZNEJ Kierownik - Ewa Markaczewska

teł. 897-12

W REP E R T U ARZ E

ta nistaw Moniuszko STRASZ Y DWÓR

Giu eppe Verdi TRAVIATA

Giacomo Puccin i TOSCA

Franz von Suppe BOCCACCIO

Bogdan P·1włowsk i

KRÓLEWNA ŚNIEŻKA I 7 KRAS OLUDKÓW

Johann St ra u s ZEMSTA NI TOPERZA

Emmerich Kalman HRABINA MARI A

F red Raymond BŁ KIT A MASKA

Jurij Milut in POPŁOCH WŚRÓD DZIEWCZĄT

Wacław Pa n k MARSZ, MARSZ POLONIA

Bruno Gościniak BAJ KOWA PARADA

Borys Asaficw FONTANNA BACHCZYSERAJU

-.., ~ ::I ~ i:: <Il N

K i rowni k d ział u techn iczn ego Kierow ni k p rodukcj i

Kie ro nik scen y

M ist rz oświc t l en ia

p la, tycz.nej

s to la rski ej

ta pice r ·k icj

fryzjer ko -pe ruk ar kiej

krawieckiej da m kiej

krawieckiej męskiej

modnia rs kilj

rekwizy to rnia

Zes pól lec hn iczny

K ic ro wnic p racowni :

Bo le -ła > T r ~anow~k i

- A n na rba now icz

Bogda n W iod a r ki

- Ryszard L uto msk i

- Le h Toczyłowsk i

- Krzysz l f Wojd yła - A n ł r7cj Brzc·kot

- Maria Szyszko w k. - Urs? ula l lo rszcza ru k

M aksym il ian D worakowski

rsz ula Wo r now i'z-Kli mczak

- - Danu ta Kowalsk a

K asa tea tru czynna o d pon iedzia ł k u Jo p i ą tku włączn i e w god.i: . od I I .UU du 19.00,

w 'ubo tę i nied zie l 2 god z. przed rozpoczęciem przed stawi n ia . Bi uro Obsługi Widzów

p rzyj muj e zam ó wien ia na bile ty zb ioro we w godz. od 8 . O do 19 .00 . T el. 33-855, centr. 325-81 wew. 228.

Biuro Obsługi Widzów

KIEROWNIK - HALINA CZAJKOWSKA

R ed akcja - Ha lin a ~1.ik owsk a

Ok ładka s tała - Ja cek Fijałkowsk i

O praco wa nie g rafi czne - Da n uta B eh łk e

Opracowanit: technic7ne - Zofi a C hylew ·ka

Cena 250 zł ,-

SLGrJ r 201 , 1120 Q li . Nllk./aJ 10 OOIJ c 1 M-5 1~5