Fratia_Nr.7 - 8_2011

Embed Size (px)

Citation preview

Vllazria 1FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 DIRECTOR: ROBERT OLLAKU REDACTOR-EF: JANI GUSHOAnlu a 15- ea di la editarea Viti i 15-t i botimitCU SPRIJINUL GUVERNULUI ROMNIEI - DEPARTAMENTUL PENTRU ROMNII DE PRETUTINDENI-FratiaAlunar- Augustu (korrik-gusht) 2011,"FRA I DI MUMI DI-UN TAT ,NOI ARML'I DI ETA TOAT"!EXEMPLAR GRATUITVLLAZRI ANr. 7-8(185-186) ADRESA E REDAKSISTelefon fix: 04 2234764; 04 2224213Mobil: 0692318627; 0692868794 ; 0682642662E-mail: [email protected]; faqe interneti: www.fratia-al.comPjesmarrs n festival Arad, Rumani8-11 Korrik 2011Partitsipants la Festivalu Arad, Romni , 8-11 Alunar 2011La11Augustu,s-adunPresidenia aliSuatAromliditAlbania,condus ditpresidentu,d-ulVangjelShundi,iu s-raport t actviti fapt i di obligaili i eas tu yinitorlu di ma apropea. D-ulRobertollaku,secretargineral ali Suat adusi tu mint niscnt partipri a ansambilor la actviti diversi, nuntur i afar dit Albanii. Ai ansamblu harahteris-tcditFericaluapartnAradRomnii, ius-organizafestvaludiaradacucnti igiucuripopulararomniiromni; ansamblualialileiditCvalialuapartlaCarnavalili,is-inurCurceauaifei unturnensud,aclimatdilalialiadi Saranda,concretdilad-ulPanoBakalli, care i u sponsoriz aist actvitat.D-ulKoiJankudeadiunraporttncliderea a anului scular t aromna la Di-vjaka i t nisct msuri i ma s-lia i sculia igrdinias-aibacontnuri.Tutahiel zburtpartipareaaniscreprezent arom la un curs, oragaizat di la Insttu-tul Cultural Romn i cum va s-refelctm t perfexionri n cadru didactc a predarea a aromneatlei cu ciurii. D-ul Ilia Gjoka zbur t aplicrili la pro-gectli diversi i i east agiumt pn tora.D-ulJaniGushozburtlucrucupu-blicaia i ulisearea a Fraia-lei. Si scul ca problem astridzerae ali Fraia, t care unlucrutalvdarifaclialiditFiearca, Divjaka,Tirana,Prmet,Elbasan,Durrs i alt.D-ul Vangjel Shundi zbur t lucru fapt cucandidaturili,carevas-studieadzcu bursi n Romnia. Tu nclderi s-raport -t partea nani-ar ali Suat i clurili cum s-li admnistrm ma ghini sursili dit sponsorizrili ic amin-tarea a progectlor.Tiynitorudimaapropeas-astrapsi ateniacuocaziaanregistrareaapopu-laiei.Pncndeastalsatlaformular ntrabareatetniailimbaalidadii autodeclararea,camembralietniia noastsis-declaradzaicumeastcu adearihinaArumunilimbaalidadi arumnanishtja. Iiarmnlipseatssiregistreadza ai cum east. Apartaniena etnic amint cu individu i nu poat s alxeasc t ido motv,ctidomaris-hib.Noiarmli dit Albani him mndr t origina a nost etnicitcontributuiardatida popuruarmn,acareliaparteniem,t Patria a noast mprun, t Albania. Ii aormn lipseat s si registreadz ai cum east.Apartanienaetnicamintcuindividui nupoatsstrinitsesctidomotv,ctido mari s-hib. Noi armli dit Albanii him mndr toriginaanoastetnicitcontributuiar dat i da popuru armn, a care li aparteniem, t Patria a nost imprun, t Albania. M 11 gusht, u b nj mbledhja e kryesis s Shoqats Arumunt e Shqipris, drejtuar nga kryetarit, zott Vangjel Shundi ku u rapor-tua pr veprimtarit e zhvilluara dhe pr disa detyra q dalin n t ardhmen e afrt. ZotRobertollaku,sekretariiprgjiths-hmishoqats,prmendidisangapjes-marrjetedisaansamblevenveprimtarit ndryshmebrendadhejashtvendit.Kshtu ansamblikarakteristkilialittFieritmori pjesnAradtRumanis,kuuzhvillua festvaliiradhsmekngevallepopullore arumune e rumune; ansambli i vlleht e Kava-js mori pjes n Karnavalet e Kors si dhe n njturnenjug,ifuarngalialiiSarands, konkretshtngazotPanoBakalli,iciliedhee sponsorizoi kt turne.Zot Koi Janku raportoi pr prmbylljen e vittmsimortshkollssarumanishtesn Divjakdheprdisamasaqpomerrenq kjo shkoll dhe si dhe kopsht t ket vijimsi. Gjithashtu ai foli edhe pr pjesmarrjen e disa prfaqsuesvearumunngaShqipriannj kurs t organizuar n Sinaia -Rumani, nga In-sttut Kultural Rumun dhe mnyra se si duhet treektojmneprperfeksionimindidaktk t msimdhnies s arumanishtes me fmijt. ZotIliaGjokaraportoipraplikimetn projekte t ndryshme dhe se far sht arri-tur deri tani. ZotJaniGushoraportoiprpunnm shtypindhenprgjithsiprshfrytzimine gazetssonngalexuesitdhekrkesaqka pr t. U ngrit si problem trheqjen e rregullt egazetsngalialet,prtcilnnjpun lavdrueshmebnlialiiFierit,Divjaks, Tirans, Prmett, Elbasanit, Durrsit etj.Zot Vangjel Shundi raportoi mbi punn e br pr plotsimin e kandidaturave q do t ven me bursa studimi n Rumani. Nprmbylljetksajmbledhjeurapor-tua edhe pr ann nanciare t shoqats dhe mundsin e administrimit m t mir t buri-meve t ndryshme q vijn nga sponsorizimet dhe tmi n projekte.Prtardhmenutrhoqvmendjapr pjesmarrjen n regjistrimin e popullsis dhe, prderisa sht ln n fuqi ligji ku do t vet deklarohet etnia dhe gjuha t punohet nga t gjithalialet, q do pjestar i etnis son t vet deklarohet ai q sht n t vrtet aru-munosevllah,(sigurishtnjerangakto) dhe gjuha e nns Arumanishtja. do arumun (vllah) duhet t regjistrohet ashtu si sht. Prkatsia etnike lind bashk meindividindhenukmundttjetrsohet prparadointeresisadomadhorqof.Ne arumunt(vlleht)shqiptarjemikrenarpr origjinntonetnikedheprkontributnq kemi dhn e jep popullsia arumune s cils iprkasim,prAtdheuntontnjjt,pr Shqiprin. doarumun(vllah)duhettregjistrohet ashtu si sht. Prkatsia etnike lind bashk me individindhenukmundtetjetrsohetprpara dointeresisadomadhorqof.Nearumunt (vlleht) shqiptar jemi krenar pr origjinn ton etnikedheprkontributnqkemidhne jeppopullsiaarumunescilsiprkasim,pr Atdheun ton t prbashkt, pr Shqiprin. Festivalu tu RomniLia parti ansamblu fol-cloric armn dit FearcaMerr pjes grupi folklorik i filialit arumun t Fieritpagina 3faqe 3INSTITUTUL CULTURAL RUMUNCURS NE CUADRIN DIDAKTIKpagina 4; faqe 4REGJISTRIMI I POPULLSISfaqe 5PAGINA LITRAR FAQE LETRARE-Escu armnJam rrmn poezi nga Theodhoraq Cicodau spuneari1. Plndzearea pi vici2.Pandi Furigapagina 6; faqe 6Parti di istoria a unui ansamblu cu caduriPjes nga historia e nj ansambli me fotopagina 7; faqe 7 DHORI FALO I CARTEA A LUI TRAYEDIA ALI MUSCOPULI DHORI FALO DHE LIBRI I TIJ TRAGJEDIA E VOSKOPOJS-Pena e shkrimtaritQyteti i trndafilaveNga Niko Simakupagina 8-9; faqe 8-9Proloagili- Prologjet20 iuliu/alunar - 20 korrikPROFET ILIA PROFET ILIA6 AUGUST:6 GUSHT:SAMTU SUTIR ic schimbarea alxerea la fa al Dumnidzului/ SHN SOTIRI ose shndrrimi. n fytyr iZotit.pagina, Faqea 10-11COHIU DI FICIURII* * *KNDI I FMIJVEpagina 12faqe 12Vjersha n arumanisht dhe shqip nga Ligor ThanoPoemi pi armneati i arbineati di la Ligor Thanofaqe 13pagian 13PAGINA DIDACTIC FAQE DIDAKTIKEMaea Vanghea di la Alexandru Gicapagina 14ARDEARI NVARISHAKA MSIMLLAZAR BULIpagian 15 faqe 15Dzua di-amin-tari i-aradha critneascpagina 12LUMEA ARMNEASCTI SUMCHERTU TUTS TU MUNTIpagin 16Shkm-bime kulturorefaqe 16JETA E SHOQATSBANA ALI SUATI VllazriaFraia 2Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 EastiatreiluaniSuataa noast editeadz Calandru, iusuntadusevenimenti importantiditbanaaarmilor. Asituanucalendaruarituconi-nereaaluiniscaoamlimridila etnia a noast. Ai dup meili avem bgatAndreaaguna,cuorigina ditGrabova;martiruarmnPapa Llambro Ballamai;Familia Mocioni cureprezentantualeimaalept AlexandrMocioni,iactivitatea aluiuaravutnUngriiBanat, ama sunt originar din Moscopolea; ti Suata culturale Frrtu la Ame-richi i reprezentantu a lei az Aurel iufecu;Constantin Dumba cu origin din Moscopulea, diplomat excelent a Amirrilei Austro-Unguri cu origin armn;EmanoilGojdu,BaronSina, FraiManachi;treiactoriexcelent naimamrituAlbanii,cuorigina armn:Sandr Prosi, Prokop Mima iMargaritaXhepa,icompozitorlu mari Nikolla Zoraqi. Lundalui aistu calendar armli poatiscunuosccurtcubanae oamlimridilaetniaanoasti s-hib mndr c ari di ahtari perso-naliti, care, cu lucru i talentu a lor ar lsat urmi niagriiti. Bgmtuvidearictipusereaa tluicalendarucuculor,formaA3, la300dicopieavuagiutariparial dilaarmnlubisnesmenKristaq Panteqi. sht i treti vit qshoqata jonboton njkalendar,tematik, ku jan evokuar ngjarje t ndryshme nga jeta e arumunve.Ktvit kalendarikanprm-bajtjen e vet disa figura tshquaradhekon-tributinetyre.Kshtu sipas muajve jan vn figura t till si Andrea Shaguna,meorigjin ngaGrabova;Papa LlambroBallamai; FamiljaMocionime prfaqsuesinesajm nzAleksandrMo-cioni, q veprimtarin e kan pasur n Hungari dhe Banat, por jan me origjin nga Voskopoja, pr shoqatn Frshrtu nSHBAdhepr-faqsuesin e saj sot Au-rel iufeku;Konstantin Dumba me origjin nga Voskopoja,diplomat shquariPerandoris Aus t r o- hungar eze, meorigjinarumune; EmanoilGojdu,Baron Sina, Vllezrit Manaqi, arumuntshquar; treaktortngamt mdhenjtShqipris meorigjinarumune: SandrProsi,Prokop MimadheMargarita Xhepa, si dhe kompozi-torinemadhNikolla Zoraqi. Dukemarrkt kalendararumunt njihenshkurtimisht edhe me jetn e ktyre figuratshquaraq kan ln gjurm t pa-shlyeshmemeaftsit dhe talentin e tyre. Vemindukjese botimi i ktij kalendari me ngjyra e t ilustruar n 300 kopje u mund-siaedhemesponso-riziminepjesshmt aktivistittshoqats sonbiznesmenit Kristaq Panteqi. CALENDARCALENDARU2011Alunar (korrik)Luni4111825Mar5121926ercur6 132027Gioi7 142128Vinr 18 152229Smbta 2 9 162330Dumenic 310172431Augustu (gusht)Luni181522 29Mar29 1623 30ercur3 10 17 2431Gioi4 11 18 25Vinr 5 12 19 26Smbta 6 13 20 27Dumenic 7 14 21 28Boin in vienna on }une as the son of Nikolaus Bumba a wealthy AiomanianAustiianentiepieneuiTheBumbasoiiginally fiom the vlach village vlasti in the 0ttoman piovince of Rumeliahauemigiateuanusettleuinviennain AfteicompletinghislegalstuuiesanuobtainingauoctoiateinlawhejoineutheAustioBungaiianfoieign seiviceinBesubsequentlyseiveuattheAustioBungaiianEmbassyatLonuonfiomtoanu then at St Peteisbuig Rome Buchaiest anu PaiisAustioBungaiianNinisteitoSeibiaInofice }anuaiy }une AustioBungaiian Ninistei to Sweuen Naich 0ctobei AustioBungaiian Ambassauoi to the 0niteu States Naich Novembei 0ponhisietuintoviennaBiBumbaietiieufiomthe uiplomaticseiviceInNayhewasennobleuanu appointeutothe0ppeiBouseBeiienhausbuthe wouluplaynofuitheipiominentioleinpubliclifeIn hislateiyeaishebecameapaciistanuwioteseveial booksincluuinghismemoiiswhichweiepublisheuin anu in which he uefenueu his action uuiing Woilu Wai ICount von Bumba uieu in Bouensuoif am ochiachei See on }anuaiy 0 linu m qeishoi sht i biii i Nikolaqes Bumbameoiigjinvllaheaiumunemigiuai nAustioBungaiinuheustabilizuan vjen Nbas mbaiimit t stuuimeve ka punuai n Ninistiin e jashtme t AustioBungaiis N pas ka shibyei KONSTANTIN GRAF VON DUMBAn ambasauatn Lonui nga ueii uheShn Peteisbuig Rome Bukuiesht e Paiis Ka qen ambasauoi n Seibi janai qeishoi n SBBA Nais nntoi Nbas ktyie shibimeve ai tihiqet nga uiplomacia uhe meiititulltlaitisnikiieuukeluajtuiiolnpimjet publikimeve e kujtimeve tij uhe u iauhit n iauht e paciistveKtebiiueiinvitinNbasksaji louhui nga jeta tihiqet KontiKonstantinuiafvonBumbavuiqmjanai FufaptlauiChiii,aiuanlulavieneEasti hilsu al Nikolaqes Bumba cu oiigine vlahe aimn emigiat laAustioBungaii la anlu ,i sstabili la viena Bup (i fe(i stuui univeisitii luci ning Ninisteilu ui Afaia ali AustioBungaiii Na nclo seivii ning ambasauili ca Lonuia ui la pn ,i San Peteisbuig Roma Bucuie,ti ,i PaiisAifutambasauoilaSibiuiYanuaiui Chiii,aiu la S0A ui Nai(u ui Biumai Bupaistiseivi(ielsastiauziuilauiploma(ia,ilia tutuliuionoaiigiucnualuiunioilpiinpubliciilial amintiiili a lui ,i sbg tu aiauha a oamliloi (i lupta ti pci Aist u fe(i pn la anlu Bupa aist aciumat ui bana sastiiapsi Contu Konstantin uiaf von Bumba muii la ui Yinaiu FounueuinbyNicolaeCicantheSocietyFaisaiotulisthe oluest anu laigest Aiumanian association in AmeiicaTheie weie two main puiposes foi its cieation humanitaiian to help oui people in neeu of assistance both new aiiivals heie in Ameiica as well as wiuows oiphans invalius anu the impoveiisheu in the olu countiy anu cultuial to pieseive Aiumanian cultuie foi as long as possible by acting as a focal point foi oui cultuial activities togetheiTheSocietyhasattempteutofulillthesepuiposes inmanywaysincluuinguonatingfunustothosein neeu holuing uances iegulaily wheie we can see anu keepintouchwithoneanotheianuuonatingfunus foi vaiious cultuial pieseivation eoits 0 themeluanvitinnga NikolaeCicanmeaiumuntlaiguainAmeiik Ajokishteqllimehumanitaiepi njeizitnnevojosepiataq sapo vinin n Ameiik si uhe pi t nuihmuaiinvaliutNjkohsisht kjoshoqatkishteqllimtiuantekultuinNpimjetfonueve qkiijontekjoshoqatnuihmonte pitnuimaiiaksionekultuioiesipshfestivaletvalleveuhe kngve populloie aiumune t Ballkanit siuomos t tiauits fishiote Nktshoqatillimishtmeiinin pjes shum aiumun t laiguai n Ameiika nga qyteti i Kois uhe iiethinat e saj i uhe nga zonat e Pinuit Shoqata vazhuon t ekzistoj euhe n uitttonauhenkiyetsajsht piofAuieliufekumeoiigjinnga Plasa e KoisAurel Ciufecu Vllazria 3FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 FESTIVALU TU ROMNILIA PARTI ANSAMBLU FOLCLORIC ARMN DIT FEARCANI SCRII ZISO MUSHA,CONDUCTORLU A ANSAMBLUI Festivalu s-organiz n Arad - Romni, ladata8pn11diAlunaranuaistu. AnsambluArmnditFearcaluapartila FESTIVAL N RUMANIMERRPJESGRUPI FOLKLORIK I FILIALIT ARUMUN T FIERITNA SHKRUAN ZISO MUSHA,PRGJEGJSI I ANSAMBLITFestivaliuzhvilluanAradtRu-manis,ngadata8derin11korrik 2011.GrupiarumuniFieritmoripjesn ktfestivalmekngevallearumune, karakteristiketzonssarumunvet Myzeqes. Pritja ishte shum e przemrt. Pjesmarrsit u akomoduan npr familjet arumuneerumunevendase.Kjoishtenj mundsiemiredheprtunjohurme njeri-tjetrin,metraditat,kulturndhe zakonetnfamiljesidhemetfolurinn arumanishteerumanishte.Umiqsuam shumshpejtmeta.Kjoudukedhen momentinendarjes,kurfamiljetpritse u thoshin pjestarve t ansamblit ton se kur do t vini prsri. Tgjithadittishintprogramuara. Bmshumvizitanobjektefetaree kulturoresidomosnkishamendrtim karakteristikdhemepunimedruri,q ishin br n mjediset e brendshme t tyre. Kishat e manastiret na bn shum prsh-typjedhelanmbresatpashlyeshmete secilingane.VizituamqytetinArad,ku ishte ndrtuar nj katedrale e re gjigande.Aradishtenjqytet200vjear,me njpopullsirreth200mijbanor.Binte n sy arkitektura e bukur e qytetit. Qyteti prshkohej nga lumi, i cili n tr gjatsin etijbrendaqytetit,ishtesistemuarn mnyrtmrekullueshme,shoqruarme qendrapushimi,argtimidhelojrash sidomos pr fmij etj. oua-pisti200diai,iusunt200ili dibntori.S-videaarhiheturamuata tiluicsb.Namsadinstreairru, carelatutlungeeaalui,earasistemat multu ghini, iu avea centru di discrumari, di hrseari i ma ahoria, locuri di giocuri ti cilimei. Festivaluvas-disclidealasahate5 dupprndz.Priimnareahurhidininti ali bisearici a horilej, iu va s-in festivalu. Arluatparti15diansambluri(armn/romn),aclimaditstatidiversialilumi. Dilanchisereaansambluanostuastrra-psiatenia,ces-alidzeaditalandi Festivali do t hapej n orn 5 mbas dite. Nisja pr n vendin, ku do zhvillohej festivali u b nga para kishssfshatit,kuorganizohej festivali.Merrninpjes15grupe t ftuar nga arumun/rumun nga shtetetndryshme.Qnnisje grupiyndallohejngattjert. Trhoqnvmendjekostumet shumngjyrshe,kubintensy fustanelladhefustanetevajzave, tpunuaramedor.Kamerat,q regjistroninveprimtarinnga mediatndryshmetRumanis poredhengatardhurit,upr-qendruangoxhategrupiyn.E gjithrrugauprshkuamekng e valle.Medaljenegrupittonnskenpati nj prqendrim t madh t shikuesve dhe studiuesve,pjesmarrsnktveprim-tari. Pas koncertit dham shum intervista dhemormshumurimepratqkemi br, n ruajtjen e kulturs son. Doln n pahkngtevjetraautentike,tknduar ngagrupi.Pasindaheshinnganeatana thoshin se kur do t vini prsri.Edhe kthimi ishte i bukur. Nj pushim ishkurtrnStrugishteshumlodhs pr t gjith. U kthyem nga ky festival me mbresa q nuk harrohen. Mektrastfalnderojmkryesin eshoqatsArumunteShqipris,q britgjithaprpjekjetprtrealizuar pjesmarrjentonnktfestival.Edhe herttjeraansambliarumuniFieritdo tpasqyrojmedinjitetfolklorinkarak-teristik t ksaj zone.festival, cu cntcli i giocuri armneasc, harahteristicidilazonaaliMuzechei. Atiptareaearaimnuoas.Partiipani s-prrpitcasiliabantorilorditlo-calitatea.Aistearaiunocazietas-ni cunuteamcuunu-alantu,cutradiili, culturadhezacoliditfumeli,aiicu graiulupiarmneatiiromneati.Ni oaspimtroarcubntoriditbiloc. Cnd ni prm dit fumeli, iu earam, tu ni dzea: Cnd va s-vini napoi?Tutidzliliearaprogramati.Avem faptmultvizitilaobiecturicultural -maahorialabiserici,iearaconstruit ditchirouama-ditailiditsoni.Ni emoionarmuuteiliiadrturilicu lemnnunturalor.BiserciliiMnstirili n armasr n-tru minti i ni dedr a naua entipusiniagriiti.LacsbuluArad vidzummultlocuri.Acloearaconstruit -un Catedral ghiagnd. Aradeastiuncsbthimiliusit laviterilicumultuboi(culor),cumdi brba ai -di muleari, prilucrat cu mna. Camerili au nregistrat anasmblu a nostu la tut calea, i u feim cu cnti i giocuri.Cnd s-alina pi schen ansamblu a nos-tu, s-adunar ma mul spectatori i aeli iaveavinittistudidifolclor,aclima aclo.Dupconertuavemdatinterviu. Tu ni urar, ce avem vilgat ahnt gjini culturaenoast.Astrapsrateniama multucntiliveacli.Tuprriditnoi tu ni dzea: cnd va svini napoi? icaladiturnarifumultmuat. Un chiundreari la Struga (Macheduni), ni deadi discrumari i harau. Ni turrnm di la festivalu cu emoionii niagriiti. Cu aist ocazia hristusim presidenia aliSuatiArmliditAlbani,carefei tuti cilistsirili ta s-indzem i s-luam parti la aist fstiavl. -alt oar Ansamblu dit Fearicavas-prezintcumuuteafol-cloru armn ali zoni. VEPRIMTARI KULTUROREACTIVITI CULTURALI VllazriaFraia 4Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 INSTITUTUL CULTURAL ROMNWebsite: www.icr.roINVITAIEStimateDomnule KOCI JANKU,InstitutulCultural Romanvaadreseaza invitatiadeaparticipala acestprogramIncalitate de cursant, in perioada 30 iunie - 11 iulie 2011.Menionamcainsti-tutianoastravaasigura transportul,cazarea(n camereduble)imasala hotelulArcaluiNoedin Sinaia,inperioadamai sus menionata.Inanexalaprezenta invitatievatrimitemfia de participare.AVDDZEARI DI LA MINIAistaclimaridima nsus,midusilaSinaia (Romnia).Nupots staunispusndau zboari,ccumtricum acloiivaloravuaist lucrutistandarizariali armniei i ti predari cum camaghiniacilimeilor,iyinlasculia diDivijka.ProtauhristisecuInstitutlu CulturalRomntiniiativaluattiaist lucru cu prucupi ti Armna i ti condiili i ni ar asigurat aclo. Dzliearamultuangrcaticulucru, dininti a prendzu i dupa prendzu. Si didea leci i dapoia si fiea exerii cu expresi i alti turlii di formi, si s-videa c cum li avea nvat caiun partiipant a cursului. Nu pot s-nu dzcu i nscnti zboari ti Nicolae Saramandu i Manuela Nevaci, care spusr un nivel multu nalt ti transmetri a tierili a lor ti aromna. Nu caiido poati s-fac cursuri ti limba, fr un prgateari di tamam. Eli, cu expresili i didea, spusr ccunuteatutiformiliaaromniei: variantufrroteti,gramosteaii meglenormn, fcnd comparaia namsa di eali. Multu cu valor eara i comparaii cuexpresiharahteristici,is-ufilisescla limbili alti dit Balcai i s-traduc motamo -pi limba aromn, care sunt fr aduc-heari.Aistariimportan(simasii)i caftcatigaahoriatas-avemunlimb chischin aromn pi iuido.Tubitiseareacursus-feiiun adunariius-alxireminduericacum aista curs si s-faca -ma ghini tu yinitoru, i poati s-hiba regular cafi anu. Easti ghini s-liapartimamultutinri,tiaelii,cu tut i nu u ti ghini limba, ama ar sinfer i interes s-u nveaa Armna i s-hiba etim s-u prida a cilimeilor ic a tinirilor piloculuiubndzpi iuido.Aistacaftiun ligturdimaapropea -mastrimta,namsadi Institulu Cultural Romn cusuatiliAromnipi iuido,isuntalasta-tiliiubanedzaarmai. Stogcuealisis-aleag canditai i va s-partiip tu aista cursu ditu chirou ma ninti.Timinihrxhuri earapuinscumpi, cum di dureari ai i di mncari. Poati s-hib m simpl,cepartiipani ivas-neagaclo,ma nintiditutvreas-hib oamlicuvrearimari tiArmnameaiai condiilis-hibatunivel normal, fr bulc.Koi Janku n atenia: KOCI JANKUara: ALBANIAInstitutul Cultural Romn, prin Direc-iaRomnidinAfaraarii,incolaborare cuSocietateadeCulturaMacedo-Romn dinBucureti,organizeazalaSINAIA, ROMNIA, n perioada 30 iunie - 11iulie2011,primaeditaieaCURSULUI Culturii i tradiili aromne.Participacadredidacticecarepredau aromna,oamenidecultura,scriitori, dinAlbania,Bulgaria,Grecia,Republica MacedoniasiRomania.Cursuldeperfec-ionarevafiinutdecadredidacticedin invaamntuluniversitaridespecialiti dincadrulAcademieiRomane,respectiv deProf.univ.dr.NicolaeSaramandui delectordr.ManuelaNevaci,Academia Rormna,InstitutuldeLingvisticaJorgu Iordan-AI.Rosetti/UnivesitateadinBu-curesti.Programulvacuprinde60deore de predare (6 ore x 10 zile), cu urmatorul orarzilnic:9-13a.m.,16-18p.m.Orele decursvorficompletatecu5conferinte (planificatedindoundouzile,intre orele 18-19 p.m.), conferinte sustinute de: AcademicianMariusSala.Prof.univ.dr. Nicolae-SerbanTanasoca,Prof.univ.dr. PetarAtanasov,UniversitateadinSkopje (RepublicaMacedonia),lonCaramitru, PresedinteiAlexandruCosta,Secretar general-SocietateadeCulturaMacedo-Romana din Bucuresti.KOCI JANKUIlia Gjoka lia diloma a cursuluiUn cadur cu partiipanliINSTITUTUL CULTURALFTESKOCI JANKUALBANIAInstituti kulturor Rumun, n bashkpun-immeShoqatnKulturoreMacedo-Romn tBukureshtitorganizojnnSINAIA, ROMNIA,nperiudhn30qershor-11 korrik2011,edicioninepartCURSIT Kultura dhetraditatarumune.Marrinpjeskuadrodidaktik,q japinarumanishten,njerztkulturs, shkrimtarngaShqipriaBullgaria,Greqia, RepublikaeMaqedonisdheRumania. Kursidotmbahetngakuadrodidaktik ngauniversitetedhespecialisttAkad-emisRumunerespektivishtProf.univ.dr. NicolaeSaramandudhelektordr.Manuela Nevaci, Akademia Rumune, Instituti i Gjuh-sisJorguIordan-AI.Rosetti/Universitetii Bukureshtit. Programi do t prmbaj 60 or (6orx10dit),mektorarditor:9-13 para dite dhe16-18 pas dite Ort e kursit do t kompletohen me 5 konferenca t mbajtura nga : Akademiku Marius Sala. Prof. univ. dr. Nicolae-SherbanTanashoca,Prof.univ. dr.PetarAtanasov,UniversitetiiShkupit (RepublikaMaqedonia),lonCaramitru, PresidentidheAlexandruCosta,Sekretari prgjithshm Shoqata KulturoreMacedo-Romana eBukureshtit.ZotitKOCI JANKU,InstitutikulturorRumunuadreson ftesnprtmarrpjesnktprogram me cilsin e kursantit.Kujtojm se instituti yn do tu siguroj transportin, ushqimin dhe fjetjenSHTES NGA ANA IMEKjoftesemlartmemeoinSinaia (Rumani).Nukmundtrripatreguardisa fjalprgazetntonFraisesikaluam atjedhefarvlerepatikykursprstand-ardiziminearumanishtesdheprtadhn si e si m mir fmijve q vijn n shkolln e Divjaks. S pari falnderoj Institutin Kul-turorRumun pr iniciativn e marr n kt pun me shum vler pr Arumanishten dhe pr konditat q na siguruan atje.Dittshumtngarkuarmepun, paraditedhepasdite.Jepeshinleksione dhepastajbheshinushtrimemeshprehje dheformatndryshme,prtparsesi ishinprvetsuarngasecilipjesmarrs. Nukmundtrriedhepathndisafjal edheprNicolaeSaramandudheManuela Nevaci,tcilttreguannjnivelshumet lartntransmetiminenjohurivetetyre prarumanishten.Jokushdomundetqt bjkurseprgjuhn,panjprgatitjet plot.Atameshprehjetetyreqjepninpr tu prvetsuar, treguan nivelin e lart t njo-huriveprtgjithaformatearumanishtes: variantifrshrotesht,gramosteandhe meglenoromn,dukebrkrahasimemidis tyre. Me shum vler ishin edhe krahasimet meshprehjekarakteristikeqprdorenn gjuhtetjeratBallkanitdheprkthimii tyremotamongjuhnarumune,tcilat dalintpakuptimta.Shembullnshqipe moravesharumanishtuljiadiureklji,q nuk ka asnj kuptim. N mbyllje t kursit u b edhe nj takim, kuushkmbyenmendimesesikykurst bhet m mir n t ardhmen, q mundet t jetirregulltdovit.shtmirtmarrin pjessmashumtrinj,ngaataq,edhe nse nuk e din mir gjuhn, kan interesim ta msojn arumanishten dhe jan t gatshm tua japin at fmijve arumun, n vendet ku banojn.Kjokrkonedhenjlidhjemt ngusht me shoqatat kudo. S bashku me to t zgjidhen kandidatt q do t marrin pjes n kt kurs koh m par. Prmuaharxhimetishinpaktshtren-jtasiprhotelinedheprushqimin.Mund tjenmtthjeshtasepsepjesmarrsit parasgjithashjannjerzmedashuripr Armnamendhekonditattjennormale, pa bollk. Koi Jankufotot: Roland erepi Vllazria 5FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 REGJISTRIMIdheduanqmeforctiimponojn doshtetasishqiptartdeklarohet vetmnnjetni,pavarsishtsejan ata.Kuptohetngacilidosekyshtnj qndrimsaagresivaqedheofendues pr antart e etnive t tjera, q jetojn n kto troje prej qindra vjetsh, pr t mosthnprejmijravjetsh,sijan Arumunt (Vlleht).Edhe nj her:T deklarohemi ata q jemi, pa asnj kompleks e pa asnj droje, pra Arumun (vlleh),sigurishtdukeshnuarnjrn pasi Pyetsori nuk pranon dy emrtime prnjetni.Kujdesshnonivetme njrn dhe t besimit ortodoks.Kryesia e ShoqatsArumunt e ShqiprisTiran 11.08.2011Ndyshkrimetnvijimtmarrngagazeta Shqipjepenedhedisangaargumentetpseduhet ta deklarojm etnin dhe fen.ka t bj me interesa, q nuk lidhen me etnin,sepseetnianukndrrohetsipas interesave,porshtajoqshtnj her e prgjithmon.Nukkapsetkemidrojeosefrik t deklarohemi ata q jemi, pavarsisht nga presionet, q vijn nga t gjitha ant, sidomos nga qarqe nacionaliste, qofshin kto brenda Shqipris, qoft jasht saj. Kohet e fundit kryeministri i Shqipris, ZotiSALIBERISHA,deklaroisesecili sht krenar pr prkatsin e tij fetare dhepretninetijdhekjoskaasnj lidhje me patriotizmin apo me qndrime kombtare ose antikombtare.Deklaratakundrregjistrimitt prkatsisetnikeefetareibjn ata,qosekrkojntprfitojnpik paraopinionitpubliknsituatettilla dhesegjojaatadhevetmataeduan Shqiprin,osejannacionalistt trbuar, q u sht errsuar ndrgjegjja Nmuajintetordotbhet regjistrimiiprgjithshmi popullsis,ku,sipasligjittmiratuar eamenduarnparlament,dotprf-shihetedhedeklarimimevullnett liriprkatsisetnikedhefetare.Si ekemibrtqartedhempar,n disanumratgazetsFratia,Kryesia eShoqatsArumunteShqipris krkon nga do pjestar t etnis son qtdeklarohetashtusishtnt vrtet Arumun ose Vlleh.Nukkapsetprzihendisatash-tuquajtur prfaqsues t etnit e tjera prprkatsineetniketpjestarve tkomunitetitton.Nenukjemias grek as t ndonj etnie tjetr, por, ashtu sikanqendeklaruartparttan, Arumun (Rrmn ose vlleh) dhe ska pse tndryshojkjosot,kurnegjenettona trashgimia rrjedh nga i njjti gjak ajo e paraardhsvetan.doqndrimtjetr Gazeta Shqip20110721BLEDAR HOTRegjistrimiKryeministriSaliBerishasulmonashpr drejtuesin e Aleancs Kuq e Zi, pr kundrsh-tn e br pr procesin e regjistrimit t popul-lsis.Nmbledhjeneqeveris,Berishaduke shpallurmostrheqjenngaregjistrimietnik dhefetar,nukngurroitsulmontekundrsh-tart e ktj projekt, duke i cilsuar si persona q po prdorin karrigen e pushtett. Atatciltshfrytzojnkarrigetelarta shtetrore,ataiprdhosinktokarrige,ata prdhosinKushtetutn,postetdhekarriget dhejanmtmjerseakejtetyre,sep-seakejttpaktnlehin,ndrsaatavet fshehinfytyrndhekanfriktdalindhe kshtushndrrojninsttucionetkushtetuese tvenditnstrofullapraktkash,konceptesh dheqndrimeshataviste,primitve.Nuk mund t them antkombtare se nuk mund ti vendos kta n raport me kombin, nuk duhet prdorur fare ky term pr ta. Kta njerz nuk vendosn dot as raport me Zotn, as raport me identtetn, deklaroi Berisha. Kryeministri vijoi m tej akuzat, duke thek-suarseatatciltprpiqentderdhinlot pr krcnimin e identtett t shqiptarve ata kanfatkeqsintkenlindurpaidenttet, kan nj decenc kongenitale t identtett. Ktaqderdhinlotkrokodilisepona krcnohet identtet jan njerz me decenc kongenitale identtet, kta jan t pashpres prtushruarnraportmeidenttetn, porshoqriaipranonseajoshtshoqri elir.Kta,tciltnathonne,nvirtytn, nmesazhinmtshklqyerqkemiset shnoshfenshtdikanegatve,ktajan njerztpazot,ktajanmjeran,ateist q kan frik Zotn, sepse ai q e beson Zotn edisepavarsishtbesimitbashkohetteZotmevllezritetj,memotratetj.Mundti bjunmeZotata?Joktsmundtabj, theksoiKryeministri.Aibritditurseper-soni q i konsideron kto si nj shtje private sht i fuar t mos shnoj asnjrn prej tyre. Personalisht un do ti shnoj, pasi jam krenar me identtetn tm, jam krenar me besimin tm fetar... DeklaratateKryeministritBerishavijn pasi Aleanca Kuq e Zi ka br t ditur se do ta ankimojnGjykatnKushtetueseligjinPr regjistrimin e popullsis... Komisioni i Censusit t Popullsis dhe t Banesave n Qark kryesohet nga kryetari i Ks-hillittQarkutdhekanprbrje:prefektn, kryetar;-prgjegjsinezyrssINSTAT-itn rrethinqendrqarku,nnkryetar;drejtorine Drejtoris Rajonale t Arsimit, n qark, antar; drejtorineDrejtorisRajonaletBujqsis dhe Ushqimit, n qark, antar; drejtorin e Dre-jtoris s Policis s Qarkut, antar, thuhet n vendim. Paga e antarve do t jet 5 mij lek treja.KomisioniiCensusittPopullsisdhe t Banesave n Qark e ushtron veprimtarin e tj nga data 15.8.2011 deri n 15.11.2011.-marr me shkurtme-Gazeta Shqip 2011-02-26MONIKA SHOSHORI STAFAT djatht e t majt, t pasur e t varfr, katundarepuntor,jantgjithtalar-muar se regjistrimi i ri i popullsis do ta shka-trrojkombinshqiptar.Prandajkyregjistrim kurrnukduhettbhetdhekurrnukdo tbhet!Betohenparamikrofonavedheka-merave jo vetm presidentt e shoqatave dhe klubeve patriotke, jo vetm populli i vn n sedr, por edhe gjyqtar sqimatar q i njohin miratoqquhenstandardeeuropianedhe q nuk mund t jen dyshe: nj pal pr ata q e kan tejkaluar kompleksin e antagonizmit mefqinjindhenjhershtmosbesimitndaj vetesdhenjpalprpopujtmendrgjegje politke dhe historike t vonuar.N t vrtet Shqipria gjith kto dit po jetonnjfestvaltvrtetfolkloriatdhetar. Dhe,saherqshqiptartbjnfestvale ttlla,gjithaqherevokohensherrettpike ballkanike me fqinjin jugor dhe me ata verior; djallzit e dy-treqind vjetve m par, pabe-sit e tjetrit t knduara si heroizma me lahut n veri e me iso n jug. T shumt jan ata q betohen se Evropa sht ideali i tyre, pavar-sishtsepikrishtEvropapolitkeshtajoq kanjsuarstandardeteregjistrimittpopul-lsis,sinjprovnsemundtpretendohet s afrmi kalimi prej nj bashkimi kombesh n bashkim qytetarsh.Patriotzmi negatv, forma m e prhapur epatriotzmitndrshqiptart-patriotzmi q lulzon si urrejtje ndaj tjetrit, sht njsoj hipokrit si n kohrat e hershme t lufs s foht, kur kuri ishte dshmitari i poshtrimit t ndrsjell ballkanik. Realitetet politke kan ndryshuaraqshumpozitvisht,sanukkan asnjkrahasimmektshkallprimitvet ndrgjegjes atdhetare, m sakt t nj ndrg-jegjeje atdhetare ktve. Prej dy dekadash, pje-sa m e pa rivlersuar e popullsis shqiptare, amteshprngulur,vajtojnnelegjieme retorik pamundsin pr tu kthyer n trojet etparve,prtvnnjtufmelulen varret e tyre, pr t par me sy kan dgjuar me vesh prej prindrve. Kuri shqiptaro-grek nukshtmnjklonmetensionelektrik. Ndryshimet gjithnj shoqrohen me episode, dhe episodet jan t pa prjashtueshme, por sht realitet se lvizja e lir e qytetarve prej kohs s heqjes s regjimit t vizave po shkon mbar. Por ankimi me elegji e retorik nuk ka ndryshuaraspakdheklyshiigrekutapo demoniGaxojanisjanshprehjesunduese n dialogt politk.Duketsikurnjkomplotbotrorpothur fatkeqsit m t mdha t popullit shqiptar. Serbt kan nancuar Dick Marty-n t inkrimi-noj Kosovn. Grekt po e helenizojn jugun e Shqipris. Me nj fal, Shqipria, e cila vitn e ardhshm mbush qindvjetorin e themelimit, shtnrreziktmadh!Regjistrimidota deformoj dhe shkatrroj popullin shqiptar.Prfaktnethjeshtseregjistrimiipo-pullsisshqiptarenisqyshnvitn1431,kur dheu i Arbrit quhej Sanaki Arvanid; dhe ka vijuar t prsritet n koh t mira e t kqija: prej sundimtarve otoman, prej autoriteteve austro-hungareze(1918),prejshqiptarve vet(1923),prejqeverisrepublikane,prej qeverismbretrore,prejkomunistve,dhe populli shqiptar ktu sht e nuk ka ndryshuar ndonjgjasnstrukturndemo-etnike,as n at fetare.Prhertpar,njregjistrimitll shtbrnvitet1929-1931,prejqeveris mbretrore.Natregjistrimiulejuaedhe hebrenjve deklarimi i lir si besimtar t juda-izmit,megjithseantsemitzmikishtearritur tpushtonteEvropn.Airegjistrimnjihetsi pasqyr e vullnett t lir t deklarimit t shte-tasve shqiptar sipas kombsis dhe besimit.Amundtmanipulohenshifratdhe prqindjeteregjistravetpopullsisderi natshkallsatdeformohetstrukturae popullit shqiptar? udia m e madhe sht se askush nuk shqetsohet se mos po rritet pesha e pakics greke n territorin e saj t njohur me Kushtetut, apo e pakics s vogl sllave n thellsi t vendit; por se mos po na helenizo-het Kora, mos po na e marrin Himarn grekt, mos po vjen Greqia deri n Shkumbin, mos po ngjallen ndjenjat romantke sllave pr shtetn nformkorridoriprgjatDrinit.Dhekur vjenpunaprstatstka,delsenKor60 vetakankrkuarndrrimkombsiedhese nSarandnnjfamiljenjrishtdekla-ruar shqiptar e tjetri grek. Por le t pranojm sektojanstatstkatparakohshme,sepse regjistriminukshtbr.Efarhatajedo t ndodh nse n gjith Korn do t dekla-rohen jo 60, por 600 grek? A nuk kishte dhe m shum grekoman n Kor gjat Rilindjes dhegjatllimevetshtettshqiptar?Dhe aishkaktoikjondonjdeformimstrukturs spopullitshqiptar?Tekefundit,vetpopulli shqiptar ka nevoj t njoh vetveten, t veri-koj karakterin e vet, t shoh se cilt jan ata q bjn pragmatzm edhe me etnicitetn apo mebesimin?Dotrikrishtrohenshqiptart, pshpritndisamyslimantdevotshm.A do ta ndryshoj kjo strukturn dhe shndetn etniktpopullitshqiptar.Kompaktsiaenj popullinukvendosetprejshkresave.Atonuk kan fuqi t ndryshojn gjenet.Hipokrizia e debatt t tashprtashm pr regjistrimin e lir t shqiptarve si shtetas mbi bazn e deklarimit vullnetar t kombsis dhe fesbhetedhememadhe,nseirefero-hemi prmbajtjes s Karts s Kopenhags, e cila njeh prgjegjsin e shteteve pr t mun-dsuar nj regjistrim t tll. Ky dokument, q prbnstandardinevropiantdeklarimitt qytetarit (dhe jo shtetasit), u njeh autoriteteve vendsetdrejtnq,nrastetedeklarimit tdyshimt,insttucioniqbnregjistrimin t krkoj prova e dshmi vrtetuese pr vull-netn e shprehur. Pikrisht kjo sht nyja q e zbardh gjith falsitetn e atdhetarizmit folklorik t sotm. Kush po merret sot n Shqipri me prolaksineasaj,qmundtndodhdhe qparalajmrohetsinjtragjedikombtare? Kush po propozon se cilat duhet t jen doku-mentet dhe provat e vrtetmit t deklarimit? Kush po punon me gjendjen civile n Himar, n Kor, n Presp, n Gollobord, n Gor, nVrak,qnpunsitethjeshttktyre zyravetdinsitndalojnnjregjistrimt gnjeshtrt dhe t njohin kompetencn e tyre me akte t njsuara pr verikimin e vullnett? Askush! Ather patriott e falve me t dre-jt marrin poza pikllimi tragjik pr nj proces tpashmangshm,poaqtpashmangshm saedheatotfamshmet12pikatndalimit t s drejts s Shqipris pr t aplikuar pr antarsinBE!Dhenktrastduhett jen regjistruesit e popullsis ata shenjtar q duhet t prdorin n dobi t s vrtets meka-nizmat verikues q vet Karta e Kopenhags u ka garantuar kombeve e popujve.FRIK TRUMATIZUESE Q VJEN NGA REGJISTRIMI BERISHA: PO DEKLARIMIT ETNIK, KUNDRSHTART LOT KROKODILI E PA IDENTITETSTREGJISTRIMIAKTUALITET EDITORIALI VllazriaFraia 6Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011PAGINA LITRAR FAQE LETRARE1. Plndzearea pi viciMihluTodi,earadivr shaptidzatsitsinti di-anj, ama s-tsneaghini,ninga,caun omhrnitcumxulishicarnititutetaa lui. Ninti tsi si nsur avea fut ti doi anj shi fur pit munts. Tora l dztsea sh-a alntor di-acas ta s-nu fur, c eara picat un lucru ahtari.Ghinimahilj-su,cucaribna,lj-dzsi c,cnduyineaditmuntitu-arniu,tu unbiloc,lj-furartreioishiunbirbec.Lji spustshinuma-alihoar,ningcariundzi rarea.Primveara,cndumanidzeapila munts, aproapea di atsea hoar, el fur un vici. Avea cu ns shi un funi, cu cari lu lig di zverc shi-l dusi la tend.Ghinimal-vidzuunfciuric.Els-dusi la domnu-su a vicilui shi lu bg tu shteari. Nu agrshi s-dzc c furlu eara un rmn cu fustanel alb.Huryeatlus-dusilageandarmrii. Deadun cu un geandar nchisir ti la tendili armnjlortas-mutreasc.Earamulti turshtipricali,ti-atsealipseas-liljatuti pi-arad pn s-a vicilu.Mihlu lu bili vicilu deadun cu un nipot tupdurishideapoeadusicarnealatend. Nipot-su-lj dzsi:A nau n dzts ta s-nu furm shi nedz di furi ishits, vre papo!Furai c mi furar. Escu lat dinintea-al Dumnidz!Ma noi nu avem mcat varoar carni di vici.Am mcat mini, easti nostim.Nacatividzuvr?luntribdeapoea nipot-su.Nu pistusescu.CndumoashaalMihlu-alTodividzu carnea, zmulsi fatsili shi-lj fatsi: - Npoi actsash s-furi, li vombire? Va tiacatschiverniseashivatihignuntru. Aclo va mori.-Aestushtiumini.Furaicmi furara, muljare!Undzi di huryeatlu cu geandarlu s-dusir protalaturshtea-alMihu,ceaearama aproapea di alanti. Agiumsir aclo tu chirolu tsi Mihlu shi nipot-su dusir carnea la tend. Geandarluactss-mutreasctutendadi prota. Atsea al Mihu eara tu mardzin.Tsi va fats tora, li vombire? - shi moasha zmulsi fatsili.Anvlits-ucarneacudauvilendz, ursi Mihlu.Shi muljerli ashi featsir.Dicaras-minduitiputslnchiro,cu cibuclu n gur, Mihlu-al Todi, ursi npoi:-Adunats-vniscantimuljeri avrigradivicishiahurhitss-plndzetscum s-plndzi ti un mortu.Muljerli s-ciudusir.-Ahurhits!lgriagruMihlu. Va-ljdztsemageandarluicnarimoart un om.Shimuljerli,vrdzatsi,s-adunar avrigradivici,cariearanvilitntregshi ahurhirs-plng,taha.Mamoashashi muljari-sa a hilj-sui, cu cari bna, plndzea tidealihealuidifricacvhigeandarluva diz-vileamortulshivaishaardeareatu padi.Cndu s-apruche geandarlu, un muljari dzsi cu plngu:-Iamutritscvhis-veadivr partidilailutsiavemsumvilendz,oi, oi-i...- Nu ti aspari, lea nu, oi, oi-i... lj-u turn un alt.Geandarlununeasilatenda-alMihu. Shicums-neags-mutreasctutendaa unui mortu?Seara,Mihlu-ljdzsiahilj-suiculo dhichea a treilor oi shi a birbeclui.-S-nufurialtoara,tate,ljdzsihilj-su, dicara mc carnea di vici.- Ma mi furar, va fur...2.Pandi FurigaAlPandiCaleshndasi-ljgreashipi paranumaFuriga,tsicaraelyinealungu. Tsiligturarielcufuriga(furniga)dip njiczdi-ljgrescuashi?-ntribamsinea-nj. Ma eara ma ghini s-lu ntreb el ishish.Cndu lu ntribai, ninti tsi s-mi limbit, bg budzli pi-aras:-Nj-grescuashi,ahurhideapoea, camunisturiicufurnidzli.Ealimiascpartuunsituatsii(catastasi) greau...-Ti-ascparfurnidzli?!lj-ulcurmai zborlu mini.Nu puteam s-aduchescu c cum furnidzli, ahntu njiczoati, putur s-lj-agiut a omlui ta s-lu-ascap tu un situatsii greau. Vhi lala Pandi s-pihaea cu mini?Ma el urm:-Earampricaliditarniutu munti.Discrcmtuunbiloc.Loaiprvdzli shi li dush s-pasca diparti di tendi, c aclo avea pashuni bun.Earavaryinghitsdinsi.Vhish-ma multi,nutsnminti,cautricutmults anjdi-atumtsea,vrefcior.Manuscoala greats aestu lucru.Aclomitimshupipltiishimifur somnul. Earam ca curmat di cali. Prvdzli intrartuunagurshifeatsirznjii.Mi dishtiptaishiliscoshditagur,ghinima, tu-atscl chiro, yinea din hoar shapti brbats cupulanilipitmnj.Vamibteaghini, va-nj loa shi ndau prvdz pn s-plteam znjia. Va ptsam mari arushini, vre njiclu-allali.Va-njdztseasotslji:Njicuzearai ditiactssomnulshiprivdzliintrartu agur?...Aoapjn,umplucibucludiduanishi lu-apreasi.Tibtur,lalePandi?lu-anngsii mini.Numibturclj-arucaighinish-mushat.Shitiaestnj-agiutarfurnidzli. Npoi ma si pheashti cu mini minduii. Nu shtiam tsi s- adar. Vrtos earam dealihea, amanuputeams-umccushaptibrbats, tuts cu pulanili pit mnj. Elj mi anvrligar shi actsar s-mi-angiur. Aveandreptu,claveamfaptznjii tu agur. Ti soartea-a mea atsea buna, cndu aplicai caplu ca om stipsit tsi nj-earam, bgai oar un bair di furnidz tsi nidzea sh-yinea pi namisa di cicioarili-a meali. Tu-atsea oar-nj yinitumiduunidei,carimi-ascp.Mi trapshu ca glar, cdzui pi dzinuclji shi actsai tahas-misurrnidzli:un,dau,trei...Cu tut-atsea, un di huryeatslji nchisi s-mi agudeasc, ma nu lu-als atsel cari eara ma bitrnulnamisadinsh.Mas-btemun glarvanacljamshinoiglari-dzsiel. S-aibanlungshibunets,vrehuryeats -dzshcumintea.Arsriunaltu:Am singurrmnjljipots-misurfurnidzli. Actsar s-pheasc cu mini.Ma prvdz ts loar? lj-ul curmai mini zborlu.Agrshiis-tsdzc:dicaraliscoshdit agurshilivryiicuunboatsiagr,eali loaraclopi-anpaturlea.Huryeatsljima s-loacuminishicandaliagrshardip prvdzli.S-aduchicamabitrnuldinsh: Allsats-luglarlushidutsets-vs-aats prvdzli.Crtsnirtutsn-clo.Dupu nsnchisishicamabitrnul.Maprvdzili eara dusi la tendi.Ghini di nu neasir shi elj la tendi, dzsh mini.Eara multi turshti pri cali, vre njiclu-al lali.S-dusirlaunaltturshti,maaclo sislghirs-ljbat.Ia,ashimi-ascpar furnidzli.Vahits-yinicagreuctsu-aubgat paranuma Furig, lj-dzsh.Nu-njyinidipgreu.Furnidzlisuntu mintimenishilucrtoari.Tshcaoaminjlji shi eali; lucreadz veara ta s-mc iarna...dau spunearidau spuneariEscu armnCai escu mini?-V ntrebUnapandsi voi s-u avdNscut tu FercMulera CurciauaFichoru AthinTati JaninaAta ErsecaPaplu MoscopuliDada FlorinaPaplu al tati TurchiiDada al ati VrgriiPaplu al ati RomniiUn grea greatiAlantu arbinieatiUn armneatiTurchiati -machedoneatiGre, tur, arbneRomn, macedon ma vurgarV ntreb, mini i escu?Arbiniia, dzi cioban`Romnia dzirmnGria, dzi vlahoVurgria, dzi saracacianTu Azii ici la tut BalcanuDi cnd avu scriariMini earam protulO as limba a meaMuat ca munliTrei il di aiSmnat di ppiCai escu i (pios ime) 1Aisti multi zboariVrea un apandsi:-Armn mini escuEscu armn ca muntiCa lilicia di MailuCa neua di yiarnaCntli cntaiGhiocu nu cpsiNuma n-u alsai...Ss-az am tiiiTu Azii ic-tu anostu BalcaiAm rrdztii mriCe escu armnShi xdzatsi njilj di anjiAshi stog va s-him.Jam rrmnKush jam un? Nj pyetjeNj prgjigje duhet e vetme:Kam lindur n FierGruaja n KorDjali n AthinBabai n JaninNna n ErsekGjyshi n VoskopojGjyshja n FollorinGjyshi i babait n TurqiGjyshi i mamas n BullgariGjyshja e mamas n RumaniNjri fliste dhe greqishtTjetri fliste edhe shqipDhe njri bullgarishtDhe tjetri rumanishtTurqisht, maqedonishtGrek, turk e shqiptarRumun, maqedon e bullgarSi prfundim far jam?N Shqipri m thon oban`N Rumani rmnN Greqi m quajn vllah`N Bullgari sarakaan`N Azi t VoglEdhe n BallkanQ kur ka t shkruarUn i par jamE kam gjuhn timeT pastr si maliTre mij e ca vjetMa ka ln i pariKush jam un (epjos ime) T gjitha kto pyetjeKan nj prgjigje-Rmn mini escu- Jam rmn i malitJam si lulja e majitSi dbor dimriKngt i kndovaVallet nuk i ndalaEmrat si ndrrovaMe nder un jetovaN Azi t VoglEdhe n BallkanKam rrnj dhe sshkulemSepse jam rmnEdhe dhjet mij vjetBashk me ju do jem.POEZI DI LA THOEDHORQ CIKO Vllazria 7FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 Ti ansamblu armn dit Cvalia poati spu mult, fcndalui istoria e lui di cnd easti sculat i n continuri, cu tut activitili a lui. Aist va s-u fem un alt oar. Tu aist pagini ma li dm cititorilor (dyivustiorilor) nisc momenti a activitatlei a lui prit caduri. Aea i easti ma aleapt (ahoiria) i i la revista a noast nu easti dat nii un oar, ar s-fac cu partiiparea a atlui ansamblu la Carnavalili dit Curceaua. Carnavali n Al-bania sunt harahteristici mai dit Curceaua. Ce tu Curceaua? Caiido mund s-u spun motivulu dup prera e lui i paoti s-aib ndriptati, ama noi va s-dzitem: ce Curceau ar fut i easti, su dziem fr ndoila i disclis, un csb cu harahteristici armni, iu easti singura Bisearc armn, iu liturghia s-da pi armneati, i pisticiosi i neag aclo sunt arm di aist csb, ama i di alti locuri, dit nuntur i afar ali Albanii; ar mhldz i zbursc pi armneati, iu i cilimeli, tu magioran tir armneati; i ari un cultur veacli armn; i ari multi personaliti cu rdzrina armneasc i alti i alti. TamamtuaistcsbansambluditCvaliaaraflatfumenliaalui,iandianlia partinmodregularlaCarnavalili.AistuanuamintMedaliaalCarnavalilor.Dialt parti primria ali Cvali, ti aist merit i ti contributu i da ti cultura la Cavalia, i ma ahoria primarud-ul Elvis Rroshi, la 10 di Augustu, anu aistu, li atipt i li salut. Tu aist atiptari eara aclma i Secretaru Gineral ali Suati D-ul Robert ollaku i vice presidentu KoiJanku.Aclos-aflocaziaszburaitieroualidimocraii,armnluJosifBuda,i s-deadi zboru dit la primarlu, c la loclu iu s-vtm ns, si bunuea simbolili, dedicat a tliu erou. Tora ma u alsm arada a cadurilor... -ANSAMBLI ARUMUN I KAVAJS-PARTI DI ISTORIA A UNUI ANSAMBLU CU CADURIPr ansamblin arumun (vllah) t Kavajs mund t shkruhet shum, duke i br his-torinqngakrijimienvazhdime,metgjithaktivitetinetij.Ktdotakemi parasysh pr nj her tjetr. N kt faqe po paraqesim disa momente t veprimtaris s tij n kto vitet e fundit nprmjet fotove. M e veanta, q edhe gazeta jon nuk e ka dhn pothuajseasnjher,shtedhepjesmarrjaektijansamblinnjmanifestimsiKarna-valet,qshtkarakteristikeprKorn.PsepikrishtprKorn?Secilimundtagjykoj e analizoj n kndvshtrimin e vet dhe ka t drejt, por ne do t thoshim sepse Kora ka qenesht,edhepsemostathemimeplotgojneiltas,menjkarakteristikvllahe, (arumune), ku ekziston e vetmja kish e bekuar Kisha e arumunve (vllehve), ku meshohet narumanishteefrekuentohetkryesishtngaarumunteqytetit,poredhengadobrenda ejashtShqipris;kalagjettaraflasinedhesotgjuhnvllahe,qfmijtnshumice dingjuhnvllahe;qkanjkulturtlashtarumune;qkashumfiguratshquarae personalitete t Shqipris me prejardhje vllahe etj, etj. Pikrisht n kt qytet ansambli i Kavajs gjen aty familjen e vet dhe merr pjes rregullisht n kto karnavale, madje kt vit fitoi edhe medaljen e festivalit. Nga ana tjetr, pr kt merit dhe pr kontributin q jep n kulturn e qytetit, edhe bashkia e Kavajs dhe veanrisht kryetari i saj zoti Elvis Rroshi, m 10 gusht 2011, i priti pjestart e ktij ansambli dhe i prshndeti. N kt takim mori pjes edhe sekretari i prgjithshm i Shoqats Arumunt e Shqipris, zoti Robert ollaku dhennkryetarizotiKoiJanku.Atyugjetrastitflitejedheprheroinedemokracis JosifBuda,qiprketkomunitetitvllahdheupremtua,qtekvendinevrasjesstij,t prmirsohen simbolet e vendosura kushtuar atij. Tani po i lm radhn fotove... PJES NGA HISTORIA E NJ ANSAMBLI ME FOTONJ FTES DREJTUAR SHOQATS S KARNAVALEVE KAVAJZOTIT TODI BULIKu midis t tjerave shkruhet:Nkuadrineuljesssezonitturistikpr vitin2011,BashkiaKor,nbashkpunim meQendrnKulturoreVangjushMiodo torganizojnFestivalineVNdrkombtar tKarnavaleve...Dotjetndereknaqsi qgrupijuaj,sinjangaqytetetartdashse tprfaqsohetnktfestivalmenjgrup karnavalesh...Medalja e Karnavaleve t vitt 2011, e tuar nga grupi vlleh i Kavajs. ***Mediala amintat la Carnav-alili di anlu 2011, di la grupulu armn dit CvaliaM21qershor2008nKormeDhuratBejzade,kryetare eShoqatssKarnavaleve tShqipris;H.F.Von DerKroon,presidenti FondacionitEvropiant Karnavaleve.***La21diCirisharu2008 tuCurceaua,cuDhurat Bejzade,Presidentaali SutsatidiCarnavaliAl-bania,H.F.VonDerKroon, PresidentuaFundatsia Ivrupian ti Carmavali.Kor 2009Curceau Kor 29.05 2010Trei caduri di la Carnavalili 25. 06. 2011 Tre foto nga Karnavalet te organizuara mw 25 qershor 2011 n KorKor m 21 06 2008Primarlu dit Cvalia (di na stnga) D-ul Elvis Rroshi, oar d-ul Todi Buli t medalia amintat la Carnavalili dit Curceaua, anlu 2011 (caduri 10.08.2011)Un amintri la miedislu ali primrii dit Cvalia cu parttsipantsi a ansamblui armn dit aist csb, condus di la Todi Buli (caduri 10.08.2011)Nj kujtm me pjestart e anasmblit n mjediset e bashkis s Kavajs me pjestart e ansamblit, t drejtuar nga Todi Buli(foto 10.08 2011) VllazriaFraia 8Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 La28di A u g u s t u anu2009, s-dusiladumnidzeu DhoriFalo.Eln deadiuncarti,i eastiazpidau limbi,arbinitetii armneati.Carteaa luiariiistoriaeljei. curtpoatis-smnedzu niscnmomenti.ProtaeditareaaprulaCurceaua,la anlu2001,cu500dicopie.Aclos-feii promverea,iuditSuataanoastluar partiRobertollaku,StavriKazanxhi imini.Aeadzuamiadunaiprotaoar RobertollakuiValentinMustaka.Elj dedrhrgiuriti1000dicopiepilimba albaneze.Ai,laanlu2002,aprucartea diadaula(dheftra)or,pilimbaalban-ez.DupiDhoris-dusiditban,lacasa alui,cndoamljiindzea,cftacartea TragjediaeVoskpojs(Trayediaali Muscopului),ghinimanuavea.nji deaditelefonhilj-sualDhori,Anton. Zburm cum poati s-tipusem ninga 1000 di copie. El deadi prdzljii i ai, nuntur 10dianjiaistcartis-tipusitreioripi limbaarbinietiiunoarpilimba armneati. Ct am mini tieari, dur tuti anji,ilucredzcuredactareaacrilor, nii un carti nu ar avut asit tih.Liaduuamintiaistiamintirlii s-amintescuaniversariuadoiladicand Dhoris-dusiditban.Astumeseala Fraiascrimunarticulcutitul: Dhori!.. Nu ti agarim! Aea ma fiem.Jani GushoCunia,care,cuDinaVangjele,fieacor-recturililitrardupalfabetluditBitula i ave propunri ti zbori, i nu li cansidera tustandard.UpitrielaminipritE-mail i deapoa mini, dupu i zburam cu Andon, lji-u confirmam varinatu, i va s-armnea, cum s-dzuem, definitiv.Vois-smnedzaoaunhrustiseari ahoria ti d-ul Dina Vangheli, i agiut mul-tu,cetiaghinidaulilimbi:arbinieti iarmeneatiifeisugerricumult valoriNinti i s-u tipuseam cartea ni adunm cuautorlu,ishrsimultuccarteaa luivas-udyivuseaarmnjpiiuido.(Tu caduruescuminicuAndonlacasaal Dhori Falo). Cu aea ocazie fem i multu caduriditMoscopolea,amacufilm,c nctuArbiniiinumataaveaaparatcu digital.Cand bitisim lucru i cartea s-fei etim D-ul Tiberius pitricu 2000 de dolar ti 1000 dicopie.Laanlu2002aprucarteaisi s-rspndi tu Lumea Armneasc, cum di la Andon ai i di la Garofil dit Constana.Dupniscmeiearamtuzbor,cu Si gjithnj, i prmallur, vij n fsha-tin tim: Voskopojn. E gjej vazh-dimisht t ndryshuar. Nj numr gjithnjmimadhvilashdhehotelesh, tprfunduaraosenndrtim,ishtohen dheezbukurojnat.dondrtimsht i ndryshm nga tjetri, por t gjitha t stilit modern.Ajoqshteprbashktprt gjithaktondrtime,shtmaterialiq prdoret:guri,icilikashoqruarndr shekuj kt qytet t dikurshm, madhsh-tordhetpasur,pasuriecilakaqen shkakuitkeqessvetntkaluarn. Shtpittipikedhetnjjtadiviio, tndrtuaransisteminemparshm shoqror,njkat-she,pojaulenvendit atyredydhetrekat-shedhefasadat shumllojshme dhe t bukura. Shija e fsh-atarve, pronar t ktyre ndrtimeve, apo qytetarve dhe investitorve t huaj, sht krejt tjetr. Vendimet e qeveris, t cilat e shpallin Voskopojn Vend historik dhe qimponojnndrtimevetmdykat-she dhemegur,jansduarmekoh.Emi-gracioni dhe dshira pr t br ndrtime meqllimbiznesi,kanndryshuardo gj.Dukeecurmukujtuanjintervistee shkrimtaresdhepoetesMimozaAhmeti. Ajo n at intervist deklaronte: Emigra-cioniprmuagjithnjkaqenproblemi atyre q rrin n Shqipri dhe jo i atyre q ikin.. sht nj gj shum e shndetshme e shoqris shqiptare. Emigracioni pr mua shtinevojshm,shtpozitiv,sht shtegtimdrejtkulturs,drejtgjuhve, drejtdijeve,drejtqytetrimeve.Jan kryesishtemigranttvoskopojarata,q meinvestimetetyrenshtpia,baredhe hotele, po ndryshojn fytyrn e fshatit dhe jo vetm kta.Ky vrull ndrtimesh premton t ardh-men.KamthndisahereseVoskopoja sht si Feniksi. Ajo, pas katr djegieve, grabitjevedheshkatr-rimeve,pongrihet prsrimkmb,por ktheremebukur, mmadhshtor,krejt moderne.Kalojrrugve,i mallngjyerdhekujtoj tkaluarn.Mgzon fmijriadhemtrish-tojnfatkeqsit,qka hequrkyvend.Mendojtkaluarndhe mvjennmendgjuhavllaheekomuni-kimit. Tani dgjoj shqipen dhe nuk arrij ti ndaj.Njeriumendohetngjuhnevet.I ngatrroj por, t dyja jan brenda meje, t mahnitshme.Prshndetemmefshatart, disainjohdhedisajo,ngjuhnvllahe apo shqipe, kuptohemi.Kujtohem dhe dal nga nj lloj prhum-bje.Shohoborreteshtpiverrethuarme mure t ulta dhe kangjella sipr, t cilat t lejojn t shohsh n brendin e tyre. Shoh vetm lule. Pyll me lule, trndala gjith lloj ngjyrash. Ka kaq shum lule dhe trndala tembjellansrrugicaveneoborr,varur mbiportatehekurtadhekangjella,sate duketvetjaselundronmidispetaleve ttyreerkndshme.Nukkashtpipa kopshtmbushurmelule.Trndaladhe karala deri n hyrje t verandave. Avllit elartatdikurshmekanrne.Nukka shenj t tyre q t t kujtojn at izolim t brendshmtshpirtitnjerzor.Kavetm trndala, trndala dhe karala pa fund. Gratdhevajzatqkujdesenprtojan xhelozensedikushtjetrkangjyradhe lloj luleje q nuk i kan dhe ato. Kmbejn rrnjnjrametjetrndhezbukurojn hyrjet e shtpive dhe pasurojn oborret me t gjitha llojet e tyre.-IkepareluleMargaritanoborrin eKaterins,poatoblutevoglarretht cilavemblidhengrumbujblett,qelin sapo gdhin dielli dhe kur perndon mbyl-len te gjitha si me magji? -pyeste Enxhi nj diteElan,qkishardhurprverimtek gjyshja nga Greqia.- Jo nuk i kam pare. M kan thn se tektetaTeftakashumllojshpatoredhe gonxhe,tgjithamengjyratndryshme. Sikamundurtishptojngagjithky dimr q bn ktu?-Thonseishkulrrnjtnvjesht dhe i rimbjell n pranver. Si thua sikur t shkojm t pyesim nj here? Vajzat12-13vjeare.EnxhidheEla, nuk prtuan pr tu nisur pa mbaruar mir fjalt. T jet kjo dashuri pr lulet e rrnjo-sur n gjenet e voskopojarve? Ata, dikur neshekullinetetmbdhjet,krkonin farraprluleekzotikengaAnglia(letr ezbuluarngaDh.Falodhebotuarn Tragjedia e nj qyteti).Nmbrmje,nbarinngafundii fshatit,takovakryetarineKomunsNex-hipBacellin.Dshirojtuthem,sesht etretalegjislaturradhaziqaizgjidhet kryetarkomunedhemeshumictdal-lueshmevotashngakonkurrentt.M plqenkyburr53vjear,truplartedhe i shndetshm. Lindur n Krushov, fshat pranVoskopojs,tanimgatiibraktisur nga banort. Nj pjes e madhe e tyre kan ndrtuarjetnnqendrtkomuns,n Voskopoj.Taniatanukkonsiderohen ndryshe, vese si voskopojar me t gjitha karakteristikat, sidomos pr pastrtin dhe dashurinprluletdheeduanatvend, mbasi dhe n shekuj ata kan qen bashk. Vajzatefamiljevemyslimaneprbjn korinekishs.Kjotregonnjintegrim shembullor bashkjetese me familjet vllahe ortodokse dhe t krishterve shqiptar q ndodhen prej shekujsh atje.-Nexhip,nuktkampyetur,kueke mbaruarshkollndhesindodheshktuprej kaqvitesh.Tshohshumtimpenjuarpr fshatin?Ai qesh dhe ul kokn mendueshm.-Shumkohkam.Mduketsekam Pena e shkrimtaritQyteti i trndafilaveNga Niko Simaku2 ANJI DIT TRIEREA DIT BAN AL DHORI FALOcuDhoriFalo.Aveamavdzttins,ama n-avem avut ocazie s-mi adunam.Dupndoimemisun(latelefon) Andon Kristo dit Elbasan. mi ntrb:- Canda s-u turnm cartea al Dhori pi limba armn, i mindueri ai s-colaborm? NardatzboruditAmerichiidomnjii tinjisilji Tiberius Cunia i Dina Vangheli, i s-na agiut i cu spendzili ti tipuserea? Fui simfun cu Andon i ai ahurhim lucru.TuaeuchiroituAlbaniincnu earazdfaptlarguligturaelectronic cum easti tu dzlili di az. Andon u ar dac-tilografat materilu tu carti i nji li pitriea anjiapr-pr.Minifieamndridzearili cumnjiaspreamaghini,anadlicom-paramcapituldupcapitulcuversioni pilimbaarbinieascilianrrucamtu compiuter,ceavemahurhits-lucram cuaistmetodditlaanlu1998.Avema faptilgturcupostaelectronici earamipartiagrupuliualiArmnami. AistilipitriemcuE-mailalTiberius DHORI FALO I CARTEA A LUI TRAYEDIA ALI MUSCOPULIAMINTIRI Vllazria 9FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 M28gusht2009shkoiteZotiDhori Falo. Ai na dha nj libr, q sot sht n dy gjuh: shqip dhe arumanisht.Kylibrkahistorinetij.Shkurtpo shnoj disa momente. Botimi i par doli n Kor n vitin 2001 n50kopje.Atjeubedhepromovimi,ku ngashoqatajonmornpjesRobertol-laku,StavriKazanxhidheun.Atditu takovaprhertparmeDhoriFalon. Kishadgjuarprtpornukkishapasur rast ta takoja. PasdisamuajshmtelefonoiAndon Kristo nga Elbasani. M pyeti:--Sikurtaprkthejmnarumani-shtlibrineDhorit,farmendimiket bashkpunojm?Nakandhnfjalnnga Amerika zotrinjt Tiberius Cunia shi Dina Vangheli,qtnandihmojnmeshpenz-imet pr ta shtypur?IshadakordmeAndonindhefilluam ngapuna.NatkohnShqipriakoma nuk ishte kaq i prhapur lidhja elektronike, si sht n ditt e sotme. Andoni e ka dakti-lografuar materialin e librit pjes, pjes dhe mi drgonte mua. Un bja rregullime, si m dukejmemir,dukeikrahasuarkapitull pas kapitulli me versionin shqip, i hidhja n kompjuter, sepse kisha filluar t punoja me radhimnt,qngaviti1998.Kishabr edhelidhjemepostelektronikedheisha pjes e grupit t Arumunve n kt post. KtojadrgojameE-mailTiberiusCunia, icili,sbashkumeDinaVangjelinbnin korrekturat,sipasalfabetittBitolasdh bninpropozimeprfjalt,tcilatnuki konsideronin standard. E drgonin prsri te un me E-mail dhe un, pasi e konsultoja meAndonin,shpeshnprmjettelefonit,i konfirmonim variantin prfundimtar.Duatshnojktunjfalnderimt veantprDinaVangjelin,qndihmoi shum, sepse dinte mir t dy gjuht: shqip dhearumanishtdhebntesugjerimeme vler.Para se t drgohej pr shtyp u takuam edhemeautorin,iciliugzuashumse librin e tij do t mund ta lexonin arumunt ngado n bot. (N foto jam un me Andonin teshtpiaeDhoriFalosnVoskopoj). Mektrastbmedheshumfotografi ngaVoskopoja,pormefilm,sepseenden Shqiprinukkishtegjersishtaparateme digital.Kurmbaruampundhelibriubgati Zoti Tiberius Cunia drgoi 2000 dollar pr 1000kopje.Nvitin2002dolilibridheu shprndanBotnArumunengaAndoni qw kwtu dhe D. Garofil nga Konstanca. Pasdisamuajshishanbisedm Robert ollakun dhe Valentin Mustaka. Ata menjher dhan parat pr ta ribotuar n 1000kopjenshqip,sepsepothuajsenuk kishteasnjkopjenqarkullim.Kshtu dolibotimiidytnvitin2002,medisa prmirsime,mshumtkarakterit ortografik.PasiDhoriundangajetanshtpin etijveninnjerztndryshmdhe,vet tjeravekrkoninnjkopjelibri,mirpo prsri nuk kishte. Kishin kaluar 7 vjet dhe botimi i dyt ishte shprndar. M telefonoi i biri i Dhorit (Anton) dhe m tha se si mund tbnimedhe1000kopjettjera.Une kisha ruajtur variantin e dyt n nj CD dhe i hyjm puns pr t shtypur edhe 1000 ko-pje t tjera, edhe ky me disa prmirsime t vogla. Shpenzimet i prballoi Antoni Brenda10vjetvekylibrubotua treherngjuhnshqipedhenjhern arumanisht. Sa kam un dijeni, gjat ktyre viteveqmerremmeredaktimlibrash, asnj botim nuk ka pasur kt fat. Isollaktoshnimeqtkujtojedhe prvjetorin e dyt, q Dhori u shkoi t Zoti. Nmuajinshtator2009ngazetaFraia botova nj artikull me titull: Dhori!.. Nuk t harrojm! Kt po bj.Jani Gusholindur ktu. Kam kryer shkolln e mesme mekanikenDurrs,kampunuardyvjet nFierz,traktoristnVoskopoj,briga-dier,derisauprishSMT-ja.Punonimpa efektivitet.Mbillnim500hagrurdhe korrnimvetm50.Rndsikishteplanii mbjelljesdhejosefarmerrnim.Ditae punsnkooperativenukshkontem shumse30-50lektvjetra.Njerzia rroninmshummegrumbullimindhe shitjenebimvemedicinaledhegollo-gungave.Mandej,pasierdhidemokracia, sishumicaetrinjve,uinkuadruamme partin demokratike. U mora me aktivitet privatderinvitin2000.Mkandiduan n vitin 2003 pr kryetar Komune dhe ky sht mandate i tret ku tova me 60 % t votave.- far ka ndryshuar gjat ktyre viteve q je i zgjedhur kryetar komune?-Voskopojakishtembeturshum prapa,ndrkohqemigracioningat gjashtfshatratqprbjnkomunn ishte shum, shum i madh. N kto treva mbetn pak njerz. M duhej t lloja nga domosdoshmriaprnjplanzhvillimi, njplanstrategjik,ndrhyrjeprfonde duke lluar me projektet. Ujsjellsi ekzis-tues ishte i pamjaft, duhej nj i ri dhe me garanci pr nj furnizim afat gjat. Kanaliz-imet e ujerave te zeza, q Voskopoja i kish prej shum vitesh, ishin prishur. Duheshin tribheshindhetzgjerohejrrjetipr njperspektivtarsyeshmetrritjesse fshatit.Duhejtmendohejprshkollat errnuara,prrrugtqlidhinfshatrat, prrrugnKor-Voskopoj,prrrjetine shprndarjessenergjisdhefuqizimin etij,prgodinnekomunsecilaishte drejt rrnimit dhe shum e shum t tjera. Fondet ishin t kuzuara dhe vareshin nga fuqia e nancave t shtetit, ndrkoh, asnj llojtaksenukmblidhej.Vshtirepata. Por, ja shihi tani: t gjitha i kemi, ndoshta jo n nivelin e duhur dhe t prfunduara, por i kemi sjell n nj nivel t knaqshm. Ujidhedritatnukmungojnnfamiljet. Planirregullues,qumiratuaduhetim-plementuar. Prpiqem t afroj organizmat dheshoqatatndrkombtare,kontributii t cilave ka qen i knaqshm, por nevojat jan shum t mdha.Jemi nj zone turistike, sidomos Vosko-poja.Klimadheushqimetbiologjikishtt pasta,krijojnnjmundsitmadhepr turizmin.Turizmifamiljarkalluart funksionoj duke ndikuar n prmirsimin e t ardhurave familjare, por akoma jo dhe prtardhuratekomuns.Vendiktu sht mahnits, tejet i bukur dhe mbushur me pyje pishe dhe bredhi, q sigurojn nj freski q rrall mund ta ken vendet e tjera. Kjo sht nj rezerve e pallogaritshme pr bizneset e ardhshme, pr pasurimin e ven-dit.Versfshatimbushetmeturist,por shum pak nga potenciali i krijuar. Shih sa hotele akoma rrin bosh, ose q nuk shfry-tzojn kapacitetet. Koh zgjatja e sezonit turistik sht shum i shkurtr, vetm rreth dy muaj. E pa mjaft, gj q nuk justikon investimet.Fuqiaebiznesevedheejona pr t br t njohur mundsit pr nj tur-izm gjithvjetor, sht e pa mjaft. Njohja e knaqsive turistike q afron Voskopoja, sht akoma e vakt. T mendosh q jan investuar, vetm gjat kohs q kam qen un kryetar, mbi 100 milion lek, nuk sht pak. Duhet t ndihet m shum efektiviteti i tyre. Ktu m rri mendja dhe, t them t drejtn, vet jam i paknaqur.- far mendon m tej? Nexhipimendohetdhebluanbrenda vetes.- Pak t duket q kalldrmet e rrugve brendafshatitjankrejttshkatrruara. Kjo nuk na paraqet aspak mire dhe inves-timetprobjektetebraerrsohengati trsisht.Poqarkullimiilopveedhen rrugtkryesoretfshatitdhendotjadhe e pjess s asfaltit me jashtqitjet e tyre, e pakttduket?Kjopjesshthyrjan sheshin kryesor t fshatit. Q n hyrje pre-zantohemi keq. Prpiqemi me ata puntor qkemi,porpapastrtia,qkrijohetjan faqjaejonezez.Sidota rregullojm?Ekemimen-duar edhe kt, por ajo q na duhet sht t nxjerrim bagtit jasht fshatit duke ukrijuardhemundsin familjeve q ti mbajn larg shtpis. Kjo duhet br jo vetmprhigjienizimine DHORI FALO DHE LIBRI I TIJ TRAGJEDIA E VOSKOPOJSfshatit por dhe pr vet familjet q mbajn bagti. Kur t kemi br dhe kt, ather mund t themi se Voskopoja dhe rrethinat e saj, jan adekuate pr turizmin jo vetm kulturor pr hir gjith atyre veprave q na kanlntpartmekishatdheafresket shekullore t pakrahasueshme q mbartin, por edhe me kushtet e tjera q prmenda.***U ndam pasi shijuam mishin e shqer-rsspjekurdhebirssftoht.Ndjeja njgzimtbrendshm,qpasardhsite nevoskopojarvetvjetr,tshprndar gjithandej,mendojnprVoskopojnme njvizionkrejttridhebashkkohor. FjalaFeniks,natoastenukmuduk ehuaj,nukmuduklegjend,pornj realitetiprekshmisardhmestatij vendi.EmendojaVoskopojnmeparqet edikurshmekuvajzatmbushninujinn Zhombri apo tek Strugu, me rrugt e gjra tshtruaramegurtbardhdhetrotu-aret anash, me nj shatrvan uji n sheshin kryesor para hoteli dhe komuns, me disa dyqaneprrrethqshesinantikuardhe punime leshi, ashtu si din femrat vosko-pojare,meshijetqvijnttrashguara nga shekujt.Nataefresktkishternmbifshat. Dritat e rrugve dhe hna e plot n qiellin e errt dhe t mbushur me yje t ndritshm, t hynin pa dashur brenda qenies dhe ndi-heshamire.Ndiheshailumturdhegjith shpres tek njerzit e rinj, t cilt mbartnin t ardhmen e ktij vendi t magjishm dhe t pakrahasueshm pr klimn e shndet-shme dhe ajrin e pastr dhe t freskt.Voskopoj, 25 gusht 2011PRKUJTIMORE VllazriaFraia 10Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 Qllimi i ktij shkrimie, sht sa njohja me prmbajtjen aqedhemnyraprtmsuararumanishten,pasido rreshtigjejmnarumanishtdheshqip.Menjdurime mbitgjitha,medashuriprarumanishten,dukeilexuar kto faqe pak e nga pak, mund t msohen shum shprehje efjal.PrktefalnderojmedhenjherzotinJanko Ballamai,prkontributinqjepsinjohsithelliaru-manishtes/vllahishtes.RedaksiaFoto e ber n Konferencn e Par, 1992PROLOAGILI PROLOGJET20 IULIU/ALUNAR20 KORRIKScularea n/n-er cu caroa nfocat al SmtuluiNgritja n qiell me karroc t zjarrt e ShenjtitPROFET ILIA PROFET ILIADi la Iancu & Joan Ballamaci Di la Janku & Johan BallamaciAnu 895, ninti di Hristo, el ira cioru al Sovacu-Viti 895, para Krishtit,ai ishte djali i Sovakut,lui, preft di Legia Veacli, cai bna in cetateaprift i Ligjit t Vjetr, i cili banonte n qytetinTezve dit Galadi, trnclo IordanuluiTezve nga Galadi, prtej Jordanit, di iu ari loat numa profetunga ku ka marr emrin profetiIlia Tezviianu i bn 800 di ai dininti Ilia Tezviciani, q jetoi 800 vjet prpara di Hristo tu timpu di Regili al Iudeilor/EvreilorKrishtit, n kohn e Mbretit t Judejve/EvrejveAhab. Aist Regi lo ti/tr muleri un prines Ahab. Ky Mbret mori pr grua nj princeshFenician, Isabela al Sidonului i li cdea un Feniciane, Isabeln e Sidonit, q i prkiste njsilui alt i li si lerta Baaliu-lui, Domnulusit tjetr dhe q i falej Baalit,Zotital Feniciailor. Ea/aea cilstsea ca s-u convin- t Fenicianve. Ajo prpiqej ta bindteta regili s- abandona credina veacli al Iudei- mbretin t braktiste besimin e vjetr t Judej-lor pi Dumnidzulu Adevrat s-li si ruga/pl-ve n Zotin e Vrtet dhe ti lutej/crsea/lerta Baaliului, Domnul al Fenicieilor, falej Baalit, Zotit t Fenicianve,nu ma el, ma tut populaia, turnn-jo vetm ai, por e gjith popullata, duke udu-se la paganizmu. Regili valorndkthyer n paganizm. Mbreti duke vlersuarma mult muuteaa ali femeilei dict scaparea m shum bukurin e femrs sesa shptiminal suitului a lui u als credina bun e shpirtit t tij e la besimin e mir dhetrcheafnd el singur Legia Idholat/ ali Idho- duke prqafuar vet Ligjin Idholat t Idho-latriilei de(a)di ordin ca s-aduea tut poporu latris dha urdhr q t sillte gjith popullincredinios s-lu si lerta Idholurilor, avinnd besimtar tu faleshin Idhujve, duke prndjekur aparatorili di Credina Dreapt. Scul mbrojtsit e Besimit t Drejt. Ngrititempuluri di idholi iuido pi locu al Izraeluluitempuj idhujsh n tokn e Izraelit. tinisiind preftili al Baaliului. dhe duke nderuar priftrinjt e Baalit.Cu grearia al Dumnidzului, Ilia Profetu Me thirrjen e Zotit, Ilia Profeti ne(ar)si la uboru al regilui, u nvryii cu zboar shkoi n oborrin e mbretit, e shau me fjalaspri ti/tr chereria ali credinilei.t ashpra pr humbjen e besimit.El vidzu c nu putea s-u aduea pi regili n-Ai pa se nuk mundte ta sillte mbretin n calia di credina printeasc. Elbg pi tiri rrugn e besimit prindror. Ai njoftoic tut locu va si s-trfrmtia cu un usctur se gjith vendi do t prballej me nj thatsi-mari i va s continua 3.5 ai, car e madhe q do t vazhdonte 5 vjet si pedeaps ti/tr abandonaria dnim pr abandonimindit credina. Regilu vrea s-u vatm Profetunga besimi. Mbreti deshi ta vriste dhe profetial Dumnidzului si-ascumsi n Fenicia, iu mnai Zotit u fsheh n Fenicia, ku dora al regilui nu agiundzea dot. Dup 3.5 di ai, profe-e mbretit sarrinte dot. Pas 3.5 vjet, Pro-fetu si tur(n) la uboru al regilui Ahab cu unfeti u kthye n oborrin e mbretit me njdhor adus dit Muntili Carmel. Profetu dhurat t sjell nga Mali Karmel. Profetiadevrat/argument c credina veacli i el vrtetoi se besimi i vjetr q aiapra ira credina adevrat. Singur poporu, mbronte ishte besimi i vrtet. Vet popullivednd minunili/meravilili spusi dit profetu, duke par mrekullit e treguara nga Profeti,grii: Dumnidz al Ilialui e(a)sti Dumindz- thirri: Zoti i Ilias sht Zoti ulu Adevrat. Eli li acar tu servitorili i Vrtet. Ata i zun t gjith shrbtortpusclioi/smechr al Baaliului.Li vtmar pimashtrues t Baalit. I vran tui ca s-nu s-mintea/s-loa pi t gjith q t mos ngatrronin/t merrnin zverc alani. Usctura si stup prinn qaf t tjert. Thatsira u ndal me an tun ploai ghinicuventat dup rugciunia i nj shiu t bekuar pas lutjes q fe(a)i profetu.Profetu Mari Ilia fe(a)i -bri Profeti. Profeti i Madh Ilia bri dhe multi minuni/meravili alti. Renyi - ciorushum mrekulli t tjera. Ringjalli dhe djalin ali veduvlei dit Sarepta di Sidon.El agiumsie vejushs nga Sarepta e Sidonit. Ai arritis-vedia Dumnidz Muntili Hareb print shihte Zotin dhe Malin Hareb me ann e un vimt ct ira niputut ca omu nj ere sa ishte e pamundur q njerius-avea posibilitati s-u vedea pi Dumnidz.t kishte mundsi ta shihte Zotin.Mpr pi measi/pi a ndoaua Rulu IordanNdau m dysh Lumim Jordanagudindalui cu cop, trecnd pi duke e goditur me shkop, duke kaluar nmesia a lui. Chenduri dininti Dumnidzuluimesin e tij. Qendroi prpara ZotitHristo tu/n Muntili Tabor.Krisht n Malin Tabor.Ninti ca si s-diprtea dit aist Lumi, Profetu Para se t largohej nga kjo Bot, ProfetiIlia si scul n er cu un caro nfocat.Ilia u ngrit n qiell me nj karroc t zjarrt.Libru Smt tradiia di Bisearica Ortho-Libri i Shenjt dhe tradita e Kishs Ortho-dox n spun c Smt Ilia va s yindokse na tregojn se Shn Ilia do t vijnpoi pi loc tu fundu/ultimu aistlei ban prsri n fundin e ksaj jete.ca precursor di vinita a doau-lea al Dumin- si pararends i ardhjes s dyt t Zo-dzului Hristo n Slav! n Glori!tit Krisht n Lavdi!n Mria a Lui! N Madhshtin e Tij!

Filadela,14 Cirear 2011.Filadela, 14 qershor 2011. 6 AUGUST: 6 GUSHT: SAMTU SUTIR ic schimbarea/SHN SOTIRI ose shndrrimialxerea la fa al Dumnidzului. n fytyr iZotit.Di la Iancu & Joan Ballamaci.Prej Janku & Johan BallamacitDumnidzulu nostru Isus Hristo, tu ilichia Zoti yn Krisht, n moshn 33 di ai, s la an(l)u a trei-lea di predica- 33 vjet, dhe n vitin e tret t prediki-rili a lui apruchndu-se cu dorinmeve t tij duke u afruar me dshiractilui di singursacricari ti/tr scpareaaktit t vetsakrikimit pr shptiminal suiturilor a noastri ne(ar)si tu avrig-e shpirtrave tona shkoi n rrethinatturili al Cezareiilei di Filip s dup zboa- e Cezares s Filipit dhe mbas fja-rilor i dzsi ac(l)o Pietru:Tu/tini et Hris-lve q tha atje Pjetri: Ti je Krish-to, Hiliu al Dumnidzului Yiiu, acti, Biri i Perndis s Gjall, llois-lu zbura elevilor a lui c lipsea tu iste nxnsve t tij se duhej si s-duea Ierusalem, s sufera mult t shkonte n Jerusalem, t vuante shumdi la fariseili, arhierili tiuilor prej farisejve, arhierenjve dhe t diturves- ma npoi si s-vtma.Ti/tr aistdhe m pas t vritej. Prkt caus, elevili a lui si tristar, ma mashkak nxnsit e tij u trishtuan, por mmultPietru, cai u stup Dumnidz di shum Pjetri, i cili ndaloi Zotin szburari dzcnd: S-ai il ti/trfoluri duke thn: T kesh mshir prTini/vetea a ta ca s-nu veten Tnde q t mos t t ndodh tihiseasca aist iva. (Matei,16,22).ndodhkjo gj. (Matei,16,22).Astumsina/atumia,ca s-(l)u scuteaAther, q tu nxirrte murzuerea a lor, Dumnidz lu dzsi nscn- mrzin atyre, Zotiu tha disaveilor c dup niste/nscnti dzli va si-lu se pas disa ditsh do tunfaa/apari n Slava a Lui dzacdu- shfaqej n Lavdin e Tij duke th-se: Snt nscni i sta aoai, cai nu n: Jan disa q qndrojn ktu, t cilt nukva s gustar moartia pnct s-(l)u vead do ta shijojn vdekjen derisa ta shohinHiliu al Dumnidzului vinind n Mpria Birin e Perndis duke ardhur n Mbretrina Lui.(Matei,16,28). Cnd tricur optu dzli e Tij. (Matei,16,22). Kur kaluan tet ditdup i dzsi aisti zboar, Domnu/Dumni-mbasi tha kto fjal, Zotidz si dusi la avrigturili di Cesarea shkoi n rrethinat e Cesaresdi Filip, n- Galilea, tu Muntili Tabor, nsoat s Filipit, n Galilea, n Malin Tabor, i shoq-soliat dit elevili a Lui s mult popoari. ruar nga nxnsit e Tij e shum popuj.Dumnidz Hristo u avea di zaconi i rug- Zoti Krisht e kishte pr zakon q lut-ciunili/plcrse(a)rili i ctr Dumni-tjet q i drejtoheshin Zotitdzului Tata s-li fea singur, fr di elevili At, ti bnte vetm pa nxnsita Lui, te aea als dighios muntilui poporue Tij, prandaj la posht malit popullin s- elevili a Lui lo tre di eli: Petru,dhe nxnsit e Tij dhe mori tre prej tyre: Pjetrin,Iakovu Ioanu si alichi cu ni pi munti Jakovin dhe Joanin dhe u ngjit n mal/pr tu ti/tr plcrese(a)ri/rugciunari. Ac(l)o, dipar- lutur. Atje duke u larguartndu-seheam di la elevili si alichi nihe- pak m lart prej nxnsve u ngjit pakam ma-analt ma si ruga/plcrsea, dipicndm lart dhe po lutej, ndrsatrei elevili acurma di un parti dit alicheriatre nxnsit e lodhur nga njra an nga ngjitjapi muntili a nalt, dit partia alant, dit plcr-n malin e lart, dhe nga ana tjetr, nga lutja seria al Dumnidzului lumta cu som(n)u,e gjat e Zotit luftonin me gjumin,a cum dzi s Evanghelistu Lluca: ashtu si thot dhe Evangjelisti Lluka: dipicnd Petru cu alan ira ngreuta ndrsa Petroja me t tjert ishin rnduardit som(n)u. (Lluca,9,32). nga gjumi. (Lluka,9,32)Cnd si ditiptar, Hristos ira transformatKur u zgjuan, Krishti ishte transformuarn-fa(ira schimbat la fa) nluinndu-se n fytyr (ishte ndryshuar n fytyr) duke ucu Slava/Gloria a Lui Divin. Chendurirndriuar me Lavdin e Tij Hyjnore. Qndruan dininti - cu dimndarea a Lui, doi profeilor prpara dhe me porosin e Tij, dy profetveMoisiului dit morili -Ilia dit ParadisMoisiut nga t vdekurit dhe Ilias nga Parajsa,lu zbura alor ti/tr suferrili a Lui ti/tru iste atyre pr vuajtjet e Tij dhe pr fari va s tihisea tu/n/n- Ierusalem. do t ndodhte n Jerusalem.Ti/tr aist caus, apostuli si ditiptar, vidzur Pr kt shkak, apostujt u zgjuan, panSlava/Gloria a Lui, nitrscriat,faa luinat Lavdin e Tij, t paprshkruar, fytyrn e ndriuarca Soarili, nviterili a Lui albi ca neaua si Dielli, veshjet e Tij t bardha si dbora dhedoi brba cai chendurea zbura cu El.dy burra q qndronin dhe isnin me T.Eli/aeli si asprar dit aist lugri/iva -Ata u friksuan nga kjo gj dheachicsir c suitu Smt lu disvili alorkuptuan se Shpirti i Shenjt u zbuloi atyrec aeli brba ira Moisiu -Ilia - achicsir se ata burra ishin Moisiu dhe Ilia dhe kuptuandi la eli ccum va s sufera cu dorinprej tyre sesi do t vuante me dshirDumnidz Hristo.Apostuli chendurea aspra Zoti Krisht. Apostujt qndronin t friksuardit aist iva avdznd i si zbura ndulindu-seprej ksaj gjj duke dgjuar itej dhe duke udit vidzuta ali Slavlei Divin, nuntru mblsuar nga pamja e Lavdis Hyjnore, brendaposibilitilor ti/tr ocli di trup (trupet), mundsive pr syt trupore,cum em ti/tr- achicse(a)ri suferrili di om.si edhe pr t kuptuar vuajtjet e njeriut.E(a)sti imposibl i omu muritor s-vead sht e pamundur q njeriu i vdekshm t sho mpria Nimortoas/fr di Mori h Perandorin e Pavdekshme/ dhe Nividzutoasa ca cndc li si respunsit Padukshme, ashtu sikurse iu prgjigjDumnidz Moisiului, cai li si ruga ca s-aveaZoti Moisiut, i cili i lutej q t kishteposibilitati s vedea Slava Divin n-faa almundsi t shihte Lavdin Hyjnore n fytyrn eDumnidzului: E(a)sti niputut s-vead omuZotit: sht e pamundur t shoh njeriufaa a mea s bneadz. (Iesire,33,20).fytyrn time dhe t jetoj.(Dalje,33,20).Dup i Dumnidz Hristo bitisi cuvnda cuPasi Zoti Krisht mbaroi bisedn meMoisi s-Ilia dup i si diprtar, Pietrului Moisiun dhe Ilian dhe pasi u larguan, Petrosli vini (a)ru c profeili va si diprta.i erdhi keq q profett do t largoheshin.Eli/aeli cfta fr interuperi i aea Ata krkonin pa ndrprerje q ajo-educat religioz- Vllazria 11FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 Slava Duli al Hristolui s ndulimea nLavdia e mbl e Krishtit t mblsonte ncontinuitati.El lo curaju dzsi: Nvetor,vazhdimsi. Ai mori kurajn dhe tha: Msues,ghini e(a)sti s chendurim aoa/aoai s mir sht t qndrojm ktu dhe tfem trei clivi, un ti/tr Tini, un ti/tr bjm tre kolibe, nj pr Ty, nj prMoisiu(lu) -un ti/tr Ilia. (Lluca 9,33). Moisiun dhe nj pr Ilian. (Lluka,9,33).Intretimp i Pietru zbura un nor luinos luNdrkohe q Pjetri iste nj re e ndritur ufe(a)i aumbr apostuilor avrigrnd miauabri hije apostujve duke rrethuarmajndi munti. Elevili ma mult si asprar ce malit. Nxnsit m shum u friksuan seapruchndu-se la Dumnidz intrar s-eli duke u afruar tek Zoti hyn dhe atasub aist nor n ael op/moment si avdzann kt re dhe n at moment/ast u dgjuaun boai dit noru dzcnd: Aist e(a)sti nj z nga reja duke thn: Ky shtHiliu a Mel Vrut, pi cai am dat Biri Im i Dashur, n t cilin un kam dhnghinicuventaria, ael s-u avdza.(Matei,17,5).bekimin, At t dgjoni(Matei17,5).Ti/trcausa ali astlei boai cai vini ditPr shkak t ktij zri, q erdhi ngapisupr, apostuilor lu fudzi tut frica sisipr, apostujve u iku gjith frika dhe utr-aplecar n-loc/pmnt. n opu/momentuprkuln n tok. N momentin i eli si tr-aplecar, Slava al Dumnidzuluiq ata u prkuln Lavdia e Zotit si dipart/si dispru di la ocli a lor. u largua/u zhduk prej syve t tyre.Tr-aplecndu-se nu-u vidzur ma Slava alDuke u prkulur se pan m Lavdin eDumnidzului, dipicnd Dumnidzsi apruch, liZotit, kurse Zoti u afrua, itoc elevili lu dzsi: Scula-v nu v()preku nxnsit dhe u tha: Ngrihuni dhe mos uaspara!.(Matei 17,7).friksoni!.(Matei,17,7).Elevili scular ocli nu vidzur niiun om,Nxnsit ngritn syt dhe span asnj njeri,aparti/afar di Isus Hristo. Ma dup eli dipunar ditvese Jezu Krishtin. M pas ata zbritn ngamunti Dumnidz li consili ca s-nu dzeamali dhe Zoti i kshilloi t mos thoshinniiva ligat cu aea tihise(a)ri pn la opu/asgj lidhur me at ngjarje deri n momentinmomentu ali dupsuferarilei moartilei.e pas vuajtjeve dhe vdekjes.El va si s-renyia dzuua a trei-lea dit mormint. Ai do t ringjallej ditn e tret nga varri.Eli tcur aeali dzli ()-nu li dzsir Ata heshtn ato dit dhe nuk i thanniacui/niiun omu niiva ti/tr i ar/au vidzut.askujt/asnj njeriu pr ka pan. curt ntrebarilei-c cu i scop Dumindz Shkurt pyetjes-se me qllim Zotiperform/fe(a)i transformaria ali falei a Luiperformoi/bri transformimin e fytyrs s Tijn-Tabor? Respunsu ali bisericleiira n Tabor? Prgjigja e kishs ishteaist :Scaptoru tiutnd calia i va skjo: Shptimtari. duke ditur rrugn q do t interloa ti/tr Ierusalem, deci, aeau di suferari, ndrmerrte pr n Jerusalem, pra, at t vuajtjes,cruilei moartilei cunoscnd em slbiciuniakryqit dhe vdekjes dhe duke njohur edhe dob-human al apostuilor, nu vrea ca s-nu li bga pi sin njerzore t apostujve sdeshi t mos i vin-tiri pi eli/ni. Cu alxeria n-fa, Dumnidz te n dijeni ata. Me ndryshimin n fytyr, Zoti,scul -incuraj eli/aeli n/tu inimili a lor ngriti e ikurajoi ata n zemrat e tyretrfrmti friclei di suferari n-crui i va siprball friks s vuajtjeve n kryq, q do ts-pasa/tihisia. Ofendrili suferrili, pidipse(a)rilipasonte/ndodhte. Fyerjet dhe vuajtjet, mundimetahndoasi al suferrilor moartia al Scaptoru- e thella t vuajtjeve dhe vdekja e Shptimta-lui nu va s-putea s trundulea credina al nscni-rit sdo t mundnin t trondisnin besimin e di-lor oamii, cai cunoscur partia ascumtat divin sa njerzve q njohn ann e fsheht hyjnoreal Nvetorului a lor. Suferaria - moartia al t Msuesit t tyre. Vuajtja dhe vdekja eScaptorului nu snt fundu/ultimu, ma prova c Shptimtarit nuk jan fundi, por prova seEl cu vreari/dorin li si apruch moartilei ti/trAi me dshir iu afrua vdekjes pr tscpari Lumia.Tu cntiili a lei biserica mrturise- shptuar Botn. N kngt e saj kisha desh-(a)sti aist iva cu aist form: Pi munti timon kt gj me kt form: N mal u schimba/ti transforma tict/trct timpshndrrove/u transformove dhe pr sa kohelevili a Lui si cuprinsir/tr-atersir dit aist nxnsit e Tij u prfshin nga kjoSlav/Glori, o Dumnidz Hristo, achicsir c Lavdi, o Zoti Krisht, kuptuan secnd s-ti videa cruiat,s-achicsea kur t t shikonin t kryqzuar, t kuptonin suferaria a Ta cu dorin, em Lumilei s-livuajtjen Tende me dshir, edhe Bots tipredica c Tu/Tini et cu adevrat-predikonin se Ti je me t vrtet-Ragea al Tatlui.(Condacu di 6 august). Rrezja e Atit. (Kondaku i 6 gushtit). Filadela, 25 di Iuliu/Alunar, 2011. Filadela, me 25 korrik, 2011. Biserica Aromn SAMTU SUTIR dit Curceaua azBiserica aromn, Curceaua, ninti a trmetului 1936EDUCAT RELIGIOZEDUKATFETARE-edukat fetare- VllazriaFraia 12Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 Tidzuadi-amintariis-dzcufrate!Noi armili,utiseamumaidzuaaAyiului. Nu u bgamu dipu tru isapi dzua di-amintari. Ama,asndza,mulArmiuloarieli aradha modern.Eastinteresantucumuevolulumea i cumu si toarn fr s-ducheasc la losoa pngn i la idholatrie, alipidandalui praxea i aradha critneasc.Asndz, lumea, xanaahurhi s-lu bnead-z i s-lu tiseasca omlu vecliu.Praxea a noastr critneasc eara i east s-lu tisimu omlu nou.LaMistryiuluaPtdzarileis-cnttu Bisearic:Ci tru Hristolu v ptdzatu, tru Hristo-lu v-nviscutu/alxituAlthea dzu di-amintari, east dzua anda fumuptdza,dzuaandanadrmuoamii noi. -di-apoia, t Ayiu Yioryi, i t vr altu ayiu, noilutiseamuAyiuluieasticoana alu Dumnidz, modelu/ paradiym tr noi.Mea,iviniraestidhei tru mint i pistpsescu c prin-dea s-li dzcu.Omluadzs-luyurseattutucamamultudionu/dzeu, Dumnidz.Ctudipusiomlumoder-nu?DiladuxsireaaluDum-nidzlaanlareaaomlui,la idholatria a omlui. (...)[1]Tidzuadi-amintariasnd-z i simasie poat si-aib tr noi, dzua di-amintari asndz?Poats-hibunbun afurietas-n-ubgmutru ziybana,tas-ligiudicmu cumu prindi aeali i li-adrmu i-aealiinuli-adrmu,ama prindea s-li-adrmu. Dzua di-amintari poat s-hi-b un afurie t ximuliyisiri. Si stmudininteaaDumnidzlui di canda himu la giudicat.Dzuadi-amintaripoats-hib un isapi tr aea i fu i traeaifumu...Amaidhyeadzudi-amin-tari poat s-hib un bun afurie t alxearea anoastr:s-himumaaproapeadiDumnidz -tu-aradh.S-nalipidmudiamrte/di picatu. Cari east simasia a zborlui amrte?Mas-nturnmulaetmoloyiaelini-cheascveacli,ama-laalitheaexiyisiri iu-ariadratSmtaanoastrBisearic Orthodox,amrtaeastcdeareadi-tru ligturacuDumnidz,eastunxinitpseari ontoloyic,eastunueecu,tasi-uisescu aestu neoloyismu. Nint di critnismu, amrta vrea s-dzc c, nu lu aveai apuagudit semnulu cu siata. Eara un losoe apolonic. Noi Armili u clirunumsimu i losoa pngnaluApolo,losoeahntuanalt -hieratcdi-tuepohaantc,amaucliru-numsimu i losoa orthodox i u muu la fa,ualxilafaaestlosoe,cualithea losoe, a Dumnidzlui Aelu Yiu, a Hristolui.S-daDumnidzs-putemus-grimu-noi tu soea a banlei a noastri dipu cumu si-avdi tu poezia alu Umberto Saba, i fu aclimatu di unu mari critcu literaru romnu, Edgar Papu, ahntu undzitu, prutu a banlei:nu-nchisii io vahi di la Milancolie,i-agiumu la Beattudine imnndalui calea.***Vdauma-nghiosupoemantreag, dhoar tr tu.DZUA DIAMINTARI IARADHA CRITINEASCUmberto Saba[2] (1883 1957).Soni (Finale)[3]Bana a omlui east obscur -durut,iva salami tu ea nu adast.Jglioata a Chirolui singur armni isa.Vrearea adar di-tu unu anu un curt dzu;iara sicletea poat si-li adun aili aeli multu un singur dzu; ama jglioata a leinu dnseat, nu si-alxeat.Chiareta eara un tc, tora east un tnir feat,ama mni va hib muleari. Ma s-li badz tu isapitut aest, unu buu t-agudeatndreptu tu inim. Iara arta, mizie i-agiuts-nu mi minduescu la eali; i si-adaru di nimisuratli lucri scrupsit tu io,unlu, mai unlu muatu. Di iido aru sthlu muatu mi vindic. Oh, ct ori - -tora pali - pritu elu, di vrnu bgatu tu isapii-achicsitu, alumtli chirut i-arinea anichisinda-i,nu-nchisii io vahi di la Milancolie,i-agiumu la Beattudine imnndalui calea.Yioryi alu Vrana[1]Textulueastunufragmentudi-truun epistulie nyrpsit t unu oaspi di-tru Ellad;[2]UmbertoSaba,marlipoetuitalianu, amintatuTriesteeastluyursitudicritcaliterar italicheasc unlu di aei trei mri poei di-tu etuslu XX,deadunucuGiuseppeUngaret iEugenio Montale. Triadha: Saba, Ungareti Montale east acimattriadhadimalmapoeziieiitalichetdi-tu etuslu XX;[3]Poematradus/adaptatma-ndzeandi io, u loai di-tu cartea Umberto Saba Capra E Altri Poemi,tpusitlaEdituraHumanitaBucuret, anlu 2010, tu colecia Biblioteca Italicheasc. COHIU DI FICIURII* * *KNDI I FMIJVEGREISIbitisianluatrela scularcunotiexeclenti.Ea arnvatdilamsaipapu Andonmultughiniarmne-ati.licadis-aibaunloc turevistaanoastFraia urndaluiicaleaahurihtcu sculia s-u duc ma ninti la tuti alii scular.GREISImbaroivitine trettshkollsmenotat shklqyera. Ajo ka msuar nga e ma dhe gjyshi Andon shum mir edhe arumanishten. Asaj itakontketnjvendn revistntonFraia,duke iuruarqrrugnenisurme shkollntoiprparant gjith vitet shkollore. MATEIla7di Augustuavudzua di nateari. Umplu 7ai.liurm banlungis-si cerasccuprini ibunicili,Robert i Lida. MATEIm7 gusht pat ditlind-jen. Mbushi 7 vje. Iurojmjett gjatdhetrritet meprindritdhe gjyshRobertne gjyshe Lidn ANA vini din Fi-ladela(Americhii) i pi sorili al Arbiniii liaraziultraviolet. Aist u fai an di an i,andayiniaua, nveaimaghini limba ali dadi.ANAvjennga Filadela(SHBA) dhendielline Shqiprismerr rrezetultraviolet. Ktebnvitpr vit dhe ndrsa vjen ktumsonedhe memirgjuhne nnsicaMARIA,hrsipapu Andon,cs-amintdupun frat, la Boston (Americhii). Ea la 15diAugustuavunuma.Ban lung shi sntat.E vogla MARIA gzoi gjyshin Andon,sepseulindpasnj vllai n Boston (SHBA). Dhe m 15 gusht pat ditn e emrit. Jet t gjat dhe shndet! Vllazria 13FraiaAlunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 EDITURI PI DAU LIMBIVJERSHA N ARUMANISHT DHE SHQIP NGA LIGOR THANOPOEMI PI ARMNEATI I ARBINEATI DI LA LIGOR THANOCUTA PREZANTIR CU VOI DURU CITITOR!Escu aminteatla 16 di Agustu 1944, n-tru Greava(Grabov);hoararmneasc dimacnscutadinvisurliarmneasi aliArbiniii.Dicndamvnitn-via, euliamgritprotlizboariprimueatea armneati.Singurcndumpluiini-asia,intraitruclasaditicuriti nvearilimbaarbiniseati.Aiabind-isiidoi-treiclasi,miducuprinlia-mei ocas(Elbasan),iutricuimamultlia a-libanea-amea.Ma,-ceabneamtrucsb,grereaa-li armneatinulocpsii,cn-trumhleaanoastudiNicio s-greanapoiadintu,cuiicumr,armneatiictotnea, pn cnd bintisii sculi media, vear di vear indzeam Greavea la papu i niagrita at, i -spunea soi di soi permiti, legendi, spuneari undziti di n-tru chiroi tricuti di la mueata horea a-mea. Dup i mi laurai la facultatea ali limbi i literaturi arbiniiasc Tirana, la anlu 1970, am lucreat dascalu la vrn trei sculii cama cnscutidinreghionulincsbuluocasiniscnaila Tirana. Ghini ma, -ce ntu aii ai am scriat pri arbiniseati, nuputuis-scriampriarmneati,cditizolareaasistemului nu gdzui tru contact cu ea, pn intr democraia la 1990, cnd s-organiz suateaa noast Armil dit Albania, i -vinr crsdialautorlianociclasici,dilonvnaicaautodidact muateaarmneati.Ditastumiea-lihipucututsufltua-mea a-li scriarii poezi i proz frcpsiri. Am bintisit un volum cupoeziBoaiistrig,romanuluNaumbrigreimunii alturi volumi cu poezii i romani i snt tru proces.Cu multu respect di Ligor Thano4. Valamarja1) Se na sht nj mal i lart, rrethuar me luadhe t gjelbruar plot bukuri, ku ngjiten turma-turma tufa delesh, ruajtur nga t mirt barinj arumun, me krrabat e zbukuruar prej tyre mjeshtrisht, me melodi kmborsh, yjesh Nga maja e saj, se derdhen tre lumenjt, q nn dhe se burojn me gurgullim shum ezma, burime, me ujra t kristalta prej bore, i japin jet, gjallri ktij fshati, po edhe shum dmtime, po edhe shum ngrica, ftohtsi, po edhe shum fatkeqsi, dshprime, n gjith stint q ikin, q ikin,pa pushim!1)Emr mali4. Valamarea 1) Easti un munti multu analtu, nvrtit di livdz veardi, muati, iu s-alcheasc multu turmi di oi, nvlgiat di picurali bui arm cu nami, cu crrbli adrati aht muea di ni, cu sunarea duli o clopturi,flurli Dit chipturi a-lei chiptuoasi, s-vears himea treili vli, i din sum, loc s-voamu multi fleari, fnti, cu api arai curati, di neau lucinati, i li da bni a-li ailei hoar, mueatu ca llici, ma i multu mri chideri,ma i multu ngliea, arcouari, ma i multu arli, dspreari, pit n tutlii anotimpuri i ntrec, i ntrec, fr di cpsiri! 1) Num di munti5. Uji i Fsheht1Se kalon nj trim prmes gurishts, ku dielli t prvlon si sa, vapa se i derdh djerst prmbi faqe: i ngrati trim arumun n kt zheg, ku ta nxjerr vapn vall!?... Pa vuri veshin prmbi shkmbore, sikur dgjoi gurgullim burimesh, flearn1) q rrshqisnin nn dhe pa pushim, pastaj iu kujtuan rrfenjzat e shtrenjt gjyshe: Nn shkmbore rrjedh uji i fsheht, uji i fsheht, uji i fsheht si akull! Prnjher nisa t grrvish me thonj gurishtn, pa u hap nj gropz e vockl, shpejt u mbush me uj t ftoht, m spriti, grushtet i mbushi, faqet i shplau djerssh,mbeti i habitur pr nj koh shum t gjat, iu davarit vapa e shkret te Uji i Fsheht! 1) Emr vendi - flear (arumanisht) - ezm5. Ap Ascumt 1 Treai un geoni pit chitrel, iu soarli ardi ca cireap,crorea ma l-vers sudorli pisti f: Mratulu di gioni armn iu s-lo scoati aist croari!? Bg aureachlli pisti chitreli, i li-spru candea avdz grglulu ca di a-li fleari, i ntreai i ntreai dit sum luoc. Dapoia adusi n-tru minti spunearli ali yirteatea ati: Sum chitrel ntreai ap ascumt, ap ascumt, ap arai ca glie Diunuar zgrmai cu unghlili chitrelulu, ta s-s-feai un groap ic, multu ctroari ea s-umplu cu ap arai, dapoia ctroari-cntroari umplu mli lucurtoarii li spl fli fapti multu cu sudoari,armasi chiundusit un bucat di oari, c s-arspndi croarea la Apa Ascumt! 1) Num di loc6. nhau 1)Sivjet se u shkri hert bora n nhau, ndrsa lumenjt shushurinin mendurisht pa pushim, mjegullat u shprndan, u fshehn, humbn pa priturazi! Asgjkund smbeti vend pa rrahur nga rrezet e diellit, u veshn pemt e saj me bukuri lulesh n bardhsi, porsi nuse e re veshur n bardha me hijeshi, dhe bari jeshilon plot gjallri anembannga kushdo dgjohej cicrima zogjsh pambarim, tek fluturonin qetsisht krahhapur pa pushim, t pa lodhur n krkim t ushqimit me durim. Po m thrrasin shokn prjashta: Or vlla, dil, przihu me ne, q t shkojm pr t par nhaun, nhaua jon q puthet me diellin shklqimtar, Me aq shpejtsi dhe hert q n agim t endemi anve t shkmbinjve, t mbledhin ngado lulet e elura m hert se t tjerat, n kt vend t ngroht t bekuar prej perndie, t shptojm urie kafsht nga ky dimr i egr, e n t dehemi nga aroma pranverore!... Vajtm, u dehm nn rrzllimin diellor, vajtm, u dehm me aromn pranverore, m pas askujt si ikej m s andejmi, vetm dshironin t qndronim, t qndronin, t prkundshin me ledhatim ngadal npr ndrrime,pandehma dhe t shporrnin zemrash dshprimet e tyre, bashk me t kqijat! 1) emr vendi 6. nhaua 1)Estina cu troar multu s-tuchi neaua di nnhau, inc vlli slghea boai ciurtiti fr cpsiri,i neagurli s-dsfrprar, s-ascumsr, chirur dineatiptea! Iuvea nu armasi n-intrat luyili di soarli, s-nveascur pomlj a-lei cu llici muai,ca nveast nau nvscut di albli nvteari,i vrdzieati iearba pr di pr, i dict iuido s-avdzea cntcuri muati di puli, cnd azburea di nicpsiri cu areaptli mueai, ti cfteari mcarea fr di acurmari. Mi strig soli a-ei di nafoar: A li frati e, meascti cu noi, ta s-ndzeam s-lo videam nhaua, nhaua a noastr i s-ba cu soarli, cama ctroari i cama crundu, di cu tahina, s-algm pit mrdzlili di cheatri, s-adunmu llicili i sntu dsfapti di cama troari, tru aistu luoc culduros yirtat di laDumnidzeu, iu si scap prvdzli di iarili agri, i iu s-s-ni mbtm cu iurzmea primvareasc! Neasm, ni mbitm cu lcili di soari i cu iurzmea primavreasc, ma dapoia dit aia nu li-s-fudzea niiun di noi, ma vrea singur s-idea, s-idea, s-lgnea anarga. anarga pi a lui souri, ptpsirli, i s-li dispra dit imnili o-lor dsprrli, stog cu liili! 1)num di loc7. Te kroi1. Sa her shkojn rrugics sime pr te Flera prmbi oborr,vashzat tona t bukura, bukurosheza si lululezat e elura,me shamijzat e ndritura hedhur prmbi kok si plisa boreq mbartin s andejmi ngarkuar n krah bucelzat e stolisura. 2. Papritmazi zihen dor pas dore vashzat e bukurza belholl,dalngadal e hedhin vallen shpirtndezura me mall vajzror,bukuriprzjera me shamijzat lloj-lloj ngjyrash si lule moll, ndrsa si zjarr prndizet Flera me vargzime e tyre si kuror. 3. Se qasen trimat azgan me gunat q puthin dheun si fshes,me vzhgim sympreht t zgjedh t dashurn vet pa shkes,e n zemr i goditi tejprtej duke u prishur qetsin djaloshare, e zhyti n ndrrime sesi tok t ndrtonin lumturin familjare.4. E dashur! - i tha trimi heshturazi, - kndon aq bukur!?e nis t hedh vallen me hov djaloshar shpirtprflakur si zjarr,e me vete thrras pa z, shpirtngazlluar, syndezur si prusht: Ta dish, sot ske shptim, do puth pafund se sbn me mall!?5. O trim i shtrenjt, pse m afrohesh kshtu vjedhurisht, dil te sheshi nn krua, merrm n krah, me mua t vallzosh,pastaj rrmbem e shpjerm n shtpi te jot m ta gzosh,t m stolis, nis e martoj si bijzn e vet dhembsurisht!?... 7. La Flear11. Totna cnd negu la Flear pit calea ning di casea a-mea, featili anoastri mueati, mueatui ca llici dsfapti, cu amiyili lucinati ca buc din neau arucat pisti capti, cu bueliyili adrati ncrcati n bra a lor li purtea 2. Niatptat s-aca m di m mueatli ca eali, anarga-anarga, sufultu-apreasi di dor, aca giocu a fetilor, s-meastic muuteili, ca soi di soi di boi, adunat pri lilici,s-aprindi ca foc Flearea dit cntcuri i giocuri aia sum corr.3. Cu afritea s-aprochi gioli cu tmbrli pn pi padi, mutreasc oclidisfap s-s-aleag cai v s-hib o-lui vrutai tu inim s-agudir, ni adunat cu eali nu li-s-di, s-ncar cu nghis, cum s-lo ndreag stog bana fr urrute.4. Vrut!- li-dzsi pi tiroas gionu,- i cn aht mua!? i ac s-arunc giocuru pi anargea, suft-apreasu di dor, i cu sinu zburrescu fr boa, ocli-apres ntreag ca foc: Su tii, c az nu -scachi dot, v s-ti bau c nu s-fai?!5. A li gioni, scupulu a-eu, cea ti aprochi pri afureti, ei n-tru mueata padi, di sum Flear, s-s-mi leai cu a-tu dor,dapoia mi poarti n brai a-tli, cu harau dumi la dada ta, iu s-s-mi adar i s-mi nveast ca a-lei hila, ta-s-mimrit!? 1) num di loc VllazriaFraia 14Alunar -Augustu (korrik-gusht) 2011 Mash ti Armanj... UNA ANEGDOTA DELIHEA DI BANA AMEA... Anlu1994tuunnjicahoar,tuun njic vasilii pi njiclu Balkan...Veara, meslu Augustu tu mesi di hoar, oara, aproape di prndzu....TREI Armnj adar aesta discusii..- Shtii frate c shi Ante Marcovici eara Armn!!!- A tini shtii c shi Herbert fon Karajan easti Armn!!!- Frats a mei avdzai c shi Gregori Pek easti Armn!!!Protlu dztsi:-TiMikiManoilovicinjispusirca easti Armn dupu un di printsi...Avdzmmuabetslialorvrn30di minuti shi mi minduiam tsi Armnj suntu sotslji a mei (vrna di iei i am soi )... Desi Patriots i ca Natsionalishts???Miapruchaictrei,earammultu serioz shi la dzsh:-Ashtitsvoisotsameicshi:MAO TSETUNGcuMartinLuterKingsuntu ARMNJ...Dupudaustmnjmistuvruseashti un sots a mel shi s-cpiashti di ars...- Ore Ljupce, shtiu ca eshtsa Armn, ma nu shtem ca shi tu Americhii ari di voi...- Tsi zburshtsa bre gione..., - antribai.- Aseara, atsel shi atsel om n