FRD 18 Mars.pdf

8/19/2019 FRD 18 Mars.pdf

1/16

Partitë nuk po merren me ligjin më të rëndësishëm të demokracisë

adresa:

rruga “George Ë. Bush”,

nr. 15/1, Tiranëe-mail:[email protected]: Alfred Cakotel: 04 22 42 444ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 119. E premte, 18 mars 2016

Shqipëria etmbi atdheun,arratinë dheshpërnguljen

“Refugjatët”,Komisioneri i BE,

Avramopoulos,vizitë në Tiranë

f. 7

Punimet nëstadiumin më të

madh në vend,drejt fundit

f. 14

“LORO BORIÇI”SITUATA NË KUFI

Raporti i OKB-së:

Shqipëria në vendin eparafundit sa i përketumturisë së popujve

SOCIALE

f. 1

PANAIRI I LEIPCIGUT

EKRIMINALIZIMI DEBATI

OpozitabojkotonKuvendin,ngec reformanë drejtësi

RenditjaSipërmarrjet shqiptare,më të vështirat dhe mëtë dobëtat në rajon

EKONOMI

adresa:

rruga “George W. Bush”,nr. 15/1, Tiranëe-mail:

[email protected]: Alfred Cakotel: 04 22 42 444ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 115. E premte, 4 mars 2016

Reforma Zgjedhore, psepo bllokohet nga politika

nga Diana Beu f.

nga Arben Karapici f.

nga Sadik Bejko f. 1

Një përvojëevropiane elandfeld-ve

FOKUS

Gjergji: A është Shqipëria vërtet në deflacion?

Flet Kryetari i KëshillitKombëtar të FRD-së

Refugjatët ngaSiria, në lojëRusia

Kur shteti nukngopej mehasmëri

Ndotjes së qyteteve nga kazanët e plehrave i jepet funvetëm me një plan me prespektivë të zhvillimit të teknologjisdhe bashkëpunim të institucioneve përkatëse. Pavarësisht skanë kaluar 25 -vjet ...

Prokuroriangretrukturën

për verifkiminzyrtarëve

nga Alfred Cako

Të gjithë e dimë seKuvendi miratonligje ose i refor-mon ato mbi bazën e njëeedback-u praktik, ba-uar tek interesi publik,ër ndërtimin e institu-ioneve serioze. Në këtëuptim, Kodi Zgjedhor qështë boshti ligjor nga doë varet gjithë mbarëvajtja

ngrehinës shtetërore,uhet të kishte pasur

ndërhyrje më të lehta nëëto 25 vjet, gjë që nuk ka

ndodhur. Madje të gjithëdimë se ka ndodhurkundërta. Nëse Shq-

përia do të kishte pasurtabilitet dhe prosperitetksponencial në këto 25ite, sigurisht që ky do tështe një tregues që de-

mokracia e sistemit dhe

rënja e saj, zgjedhjet parobleme e te ndershme

unksiononin në përfek-ion. Në një rast të tillëipotetik nuk do të kishteasur nevojë që të ndërhy-j kaq shpesh e kaq thellë

në Kod, ndërhyrje këto tëhkaktuara gjatë dy ...

f. 2


2/16

18 mars 2016 fryma e re 2

olitikë

se politika po ellokon Reformëngjedhore?

ë gjithë e dimë se Kuvendimiraton ligje ose i reformonato mbi bazën e një feed-

praktik, bazuar tek intere-ik, për ndërtimin e institu-e serioze. Në këtë kuptim,

gjedhor që është boshti lig-do të varet gjithë mbarëva-grehinës shtetërore, duhette pasur ndërhyrje më tëë këto 25 vjet, gjë që nuk

odhur. Madje të gjithë ee ka ndodhur e kundërta.hqipëria do të kishte pasuret dhe prosperitet ekspo-l në këto 25 vite, sigurishtdo të ishte një tregues qëracia e sistemit dhe rrënjagjedhjet pa probleme e teme funksiononin në për-. Në një rast të tillë hipote-do të kishte pasur nevojë

ndërhyej kaq shpesh e kaq

në Kod, ndërhyrje këto tëuara gjatë dy dekadave singa protagonistët kryesorë

ë të momentit, të cilët asn-nuk kanë pasur si busull tëeshjeve të tyre përmirësi-sistemit politik dhe funk-in e institucioneve nëpër-unksionimit të një Kodin demokratik dhe Zgjed-ë përgjithshme a lokale tëme, por interesat e tyre tëpër fuqizimin e pushtetital.

e ja ku jemi përsëri edheas problemeve të zgjed-

ë fundit: në të njëjtën nevo-hshme për funksionimin eracisë dhe institucioneveore stabile e të besueshme.zareve të fundit që sollënimet në Kushtetutë dhe nëë 21 rill 2008, midis lider-

shipit aktual të të dy krahëve, janëzhvilluar dy palë zgjedhje të kon-testuara të përgjithshme si edhe

zgjedhje lokale, zgjedhje të cilatkanë ndryshuar konfigurimin einstitucioneve dhe të qeverisjevepor pa rritur nivelin e kërkuar tëdemokracisë, të cilat kanë sjellësërish një krizë të përgjithshmebesimi të segmenteve të ndryshmetë politikës që nuk ishin lejuar e asishin dëgjuar gjatë ndërhyrjeve të21 prillit. Ja, pra, ku jemi sot, menjë Kuvend me shumë problemedhe si rrallëherë të kriminalizuarderi në ekstrem ku së bashku rinëpolitikanë profesionistë, mafiozëme kollaro dhe mafiozë ordin-erë që vjedhin e grabisin me çdoçmim; qeverisje me probleme be-

simi ndaj elektoratit të gjerë; Pres-ident dhe institucione që duhet tëishin të pavarura dhe të zbatoninvetëm ligjin duke patur si busullvetëm interesin publik, por që nëfakt janë të anësuara politikishte të pozicionuara shpesh herë nëanën e kundërt të këtij interesi tëgjerë dhe të ligjit; kemi një pushtetgjyqësor të inkriminuar në aortate veta, madje edhe në kapilarëte saj; një shtyp partizan që nukpreokupohet për informacionobjektiv por për dezinformaciontë publikut dhe shpëlarjen e tru-rit të votuesve sipas interesave tëparisë politike e cila është ajo që e

mban gjallë shtypin duke vjedhure përvehtësuar pronat publikesi edhe me finanaca që vinë ngaBuxheti i shtetit apo furnizohenme interesa të tjera të gjera e tëfshehura ekonomike.

Aktualisht, palët e qenësishmenë politikë kanë rënë dakord përt’a ndryshuar Kodin Zgjedhorme synimin për të përmirësuarngritjen e tre pushteteve dhe in-stitucioneve të pavarura të cilatduhet të funksionojnë më mirëpas zgjedhjeve të rradhës, tëcilat ka gjasa të zhvillohen nëqershor të 2017-ës. Por disa ngapalët kryesore janë deklaruar për

ndërhyrje të zbehta dhe duket seato duan përsëri që ndryshimettë jenë të vogla, madje duke dalëedhe kundër disa principeve tëcilat ndonjë prej tyre i ka manifes-tuar me rrugë ekstreme më 2008.

Nëse përmirësimi i Kodit nuk dotë jetë esencial në funksion të njëdemokracie më të gjerë, kjo do t’ilinte përsëri si varr problemet efunksionimit të shtetit dhe kjo dotë ishte fatalisht e pafalshme përlidershipin e sotëm parlamen-tar. Opozita me bojkotin e saj pogodet të gjitha reformat. Kështu,edhe Komisioni i Posacëm Par-lamentar Zgjedhor nuk po funk-sionon dhe duket se s’po punohetme seriozitet që t’i paraprihet çdosituate në drejtim të hartimit tënjë Kodi Zgjedhor më cilësor e de-mokratik.

Gjithashtu, vihet re se, qysh në

krye të herës, forcat e sotme poli-tike të përfaqësuara në Kuvenddhe Komision nuk po lejojnë, deritani, e nuk po thithin mendimet eforcave të tjera politike të papër-faqësuara në Kuvend, kur dihetse nga numri i përgjithshëm ivotuesve në zgjedhjet e fundit qëishte rreth 1,5 milion, rreth 400mijë vota janë të partive të shum-ta të papërfaqësuara në Kuvend,pra afro 27% e tyre.

Të sillesh me një mospërfilljedhe nëpërkëmbje të tillë është epajustifikueshme dhe një shem-bull të cilin lidershipi i sotëm poli-tik nuk duhet ta ndjekë. Madje kjo

gjakftohtësi përcmuese ndaj gati1/3 së elektoratit është edhe krimi-nale. Për tu demokratizuar procesizgjedhor dhe sistemi demokratik,Kodi zgjedhor ka nevojë të ketë njëfr më më të lartë ro orcionaliteti

në rang kombëtar; teknikisht procesi i votimit duhet t’u hiqet komisioneve politike me antarë komisioni nga 3-4 parti dhe kjo detyrë t’ukalohet komisioneve të pavarura tpërhershme shtetërore; të thjeshtohet procesi i numurimit të votavdhe të forcohen sanksionet ligjorpenale për të gjithë ata komisionerë që pengojnë e devijojnë me qëllim procesin dhe vullnetin polititë çdo vote; listat e kandidatëve nZonat Zgjedhore të jenë të hapurndaj rezultatit.

Një Kod Zgjedhor që harrugën e vërtetë të demokracisdo të shënonte stopimin e tranzi

cionit të tejzgjatur të sistemit tonpolitik dhe do krijonte një klimmë të madhe besimi politik mepalëve konkurruese. Ai jo vetëmqë është shumë i nevojshëm, poai është edhe emergjent në kohëNuk ka kohë dhe ai s’duhet lënë si fundit për nga rëndësia, siç duadisa politikanë që se pëlqejnë demokracinë. Një hap serioz do tnderonte edhe në të ardhmen cdvendimmarës që do ta bënte këthop. Ndëkombëtarët sigurisht qkanë ndikuar e do ndikojnë tecet në këtë drejtim, por kur poltika e brendshme nuk ecën me ritmin e kërkesës së tyre, atëhere atnënqeshin me kapacitetet tona tvogla e meskine politike dhe përpjekjet e tyre ndryshojnë vetëmdrejt stabilitetit sepse e shohin qne e kemi vrarë demokracinë plindur, me Kodin Z edhor.

Kodi zgjedhor ka nevojë

të ketë një frymë më të

lartë proporcionaliteti në

rang kombëtar; teknikisht

procesi i votimit duhet t’u

hiqet komisioneve politike

me antarë komisioni nga

3-4 parti dhe kjo detyrë

t’u kalohet komisioneve të

pavarura të përhershme

shtetërore; të thjeshtohet

procesi i numurimit të votave

dhe të forcohen sanksionet

ligjore penale për të gjithë ata

komisionerë që pengojnë e

devijojnë me qëllim procesin

dhe vullnetin politik të çdo

vote; listat e kandidatëve në

Zonat Zgjedhore të jenë të

hapura ndaj rezultatit.

nga Alfred Cako


3/16


politikë Duhet edhe një deklaratë serioze e Bankës së Shqipërisëvërtetuar se ku po ecën ekonomia e Shqi

Si rrjedhojë e

ndikimit të krizës

financiare dhe

ekonomike globale,

u shfaq dukuria

e nëninlacionit/ disinflation, e cila

për fat të keq të

njohurive që kanë

politikanët tanë e

kanë ngatërruar me

deflacionin/deflation,

që në fakt është

një prej dukurive

me negative në

konominë e një vendi,

veçanërisht, një venditë vogël si Shqipëria

Qeveria duhet të ketë

një tjetër qasje përsa

përket dizinflacionit,

ose thënë qartë dhe

me fjalë të thjeshta,

është rënia e ritmeve

të rritjes ekonomike,

që në këndvështrimin

e ekonomistëve,

është rënia e ritmeve

të rritjes së fuqisë

blerëse/çmimit të

shitjes me pakicë

A është Shqipëria vërtet në deflacion

Nuk do të ishte e largët kohakur do të lindnin shqetësi-met në vendet e Ballkanit

Perëndimor mbi pasojat që do tësillte kriza e borxhit në eurozonë ,

veçanërisht në lidhje me marrëd-hëniet ekonomike me Italinë dheGreqinë. Shqetësimi, sipas Raportitasokohe të Bankës Botërore, përm-blidhej në një zvogëlim të mund-shëm të rrjedhës së investimit dhetregtisë, rënies së mundshme tëdërgesave në valutë nga emigracionidhe rënies në veprimtarinë e banka-ve, ku Italia, Greqia bashkë me Aus-trinë dhe Francën, ishin vendet qëkishin goditur më ashpër në sektorinbankar të rajonit të Ballkanit Perën-dimor. Banka Botërore, atëkohë,parashikoi se rritja ekonomike nëvendet e Ballkanit Perëndimor nga2.5 për qind që ishte në vitin 2011

do të ishte më e vogël se kaq në vitin2012; megjithatë në qoftë se kriza nëeurozonë do të bëhej më keq, para-shikimi i mësipërm do të rishikohejme drejtim poshtë (me rënie të rit-meve të rritjes ekonomike). Vendetanëtare të BE kishin dhe kanë njëvend dominues në ekonominë egjashtë vendeve të Ballkanit Perën-dimor (pa përfshirë Kroacinë), gjëqë u vërtetua nga fakti se 58.2 përqind e totalit të eksporteve të këtyrevendeve në vitin 2010 u drejtua përnë tregun e BE – së (kryesisht Itali dheGjermani). Dobësitë kryesore të eko-nomive të 6 vendeve ishin: defiçitet emëdha fiskale si përqindje kundrejt

PBB; ato nuk ishin (por u bënë) aqtë mëdha sa ato të 10 vendeve të Eu-ropës Qendrore Lindore, por e drejtae hyrjes për financim do të mund tëbëhej (sikundër u bë) një problem;defi iti i ër ithshëm i llo arisë ko-

rente si përqindje kundrejt PBB – sëishte më i lartë se ai i 10 vendeve tëEuropës Qendrore Lindore; hapja etregtisë si përqindje e PBB – së sollinjë element të dobësisë lidhur me

ekonominë globale, me shenja tëngjashme me ato të 10 vendeve tëEuropës Qendrore Lindore; borxhipublik si përqindje e PBB – së ishtedhe mbetet mjaft i lartë në Shqipëri,Serbi dhe Mal të Zi; Vetëm bankatgreke zotëronin 27 për qind të sek-torit bankar në Bullgari; 25 për qindMaqedoni; 17 për qind Rumani; 16për qind Serbi; 11 për qind Shqipëri.Borxhi tejet i madh i Greqisë dhestanjacioni afatgjatë në ekonominëgreke uli zhvillimin ekonomik të tëgjithë rajonit, hodhi dyshimin se kri-za në eurozonë do të pengonte inte-grimin e vendeve të Ballkanit Perën-dimor në BE; pra, nuk ekzistonte

rreziku se vonesa në emetimin e bo-nuseve të thesarit dhe rritja e çmim-it të kapitalit e shkaktuar nga krizagreke do të destabilizonte financatpublike në vendet e Ballkanit, përarsye se nevojat e tyre ishin të vogla.Megjithatë, kriza e borxhit të Greqisëmund të shkonte në nivele të ulëtapërsa i përkiste rritjes ekonomike nëvende të tilla që kishin lidhje të fortaekonomike me Greqinë , veçanër-isht, Shqipëria, Mali i Zi dhe Maqe-donia (plus Serbinë ku Greqia ishtepër shumë kohë investitori i huajkyç), duke shkaktuar pasoja nega-tive me anë të një disponueshmë-rie më të ulët të huave nga bankat

greke, të cilat bashkë me bankatitaliane dhe austriake luanin një roldomethënës në Shqipëri, Mal të Zi,Serbi dhe Maqedoni (10 deri 15 përqind të tregut). Ndikim do të kishtenë rënien e dër esave, ve anërisht

për Shqipërinë, për arsye të 600 000emigrantëve që punonin e jetoninnë Greqi, të cilët sipas vlerësimeve tëndryshme llogariteshin ndërmjet 12dhe 15 për qind të PBB – së së ven-

dit. Kriza në eurozonë do të kishtendikim gjithashtu në politikën e jashtme të BE – së për shkak të fak-torëve të mëposhtëm: do të kishtemë pak kohë për politikën e jashtmetë BE – së për shkak se liderët do tëishin të angazhuar më shumë nëzgjidhjen e problemeve ekonomike;do të kishte më pak para, për shkaktë rënies ekonomike dhe për rrjed-hojë më pak para në dispozicionpër ndihmë për vendet që aspirojnëtë integrohen në BE; fuqia e BE – sësi një bashkim që tërheq me lulëzi-min e rajonit dhe me një model qëfunksionon mirë (fatkeqësisht) karënë. Që nga koha kur u përhap frika

financiare nëpër eurozonë (në qer-shor 2010) kishin rënë jo më pak seshtatë qeveri në Hollandë, Sllovaki,Belgjikë, Irlandë, Finlandë, Por-tugali dhe Slloveni; fakti që në pakse 18 muaj ranë 9 qeveri (plus Greqidhe Itali), ndjekur nga një tjetër nëSpanjë, ishte një fakt për t’u shënu-ar dhe, në këtë kontekst euro do tëkonsiderohej si makinë vrasëse eqeverive të vendeve anëtare të BE– së. Takimi i fundit (asokohe nëBruksel dhe qëndrimi i Cameron –it) tregoi se shprehja: “Blej zhurma,shit lajme” nuk kishte dalë kot. Paskaq vitesh, si rrjedhojë e ndikimittë vërtetë të krizës financiare dhe

ekonomike globale, u shfaq dukuriae nëninlacionit/disinflation, e cilapër fat të keq të njohurive që kanëpolitikanët tanë (të cilët e kanë parënga këndvështrimi pozitiv)e kanën atërruar me deflacionin/defla-

tion (që në fakt është një prkurive me negative në ekone një vendi, veçanërisht, njëtë vogël si Shqipëria. Pa dasdebatoj, në mënyrë politik

për politikë, me ndonjë dhe cpolitikan (natyrisht, për hir të ktit të fjalës së lirë që ka politdo të desha të ve në dukje dyshumë të rëndësishëm: i parkimi në fazën/etapën e dytë tësë përgjithshme financiare dhnomike dhe, i dyti, ndikimi iekonomike të rajonit nga ku bmarrëdhëniet ekonomike. Mëekonomia e vendeve të BE – se ka të njëjtin “takat”, që kishtvitit 2008, ku filloi ndikimi i krbiznesmen, së pari, dhe si polsë dyti, mund të them se ka nlim midis asaj që e vuan dhe ae kupton vuatjen (ose ta mb

kurriz dhe ta shohësh se në të dikujt ka një barrë të rëndë)Qeveria duhet të ketë një tjetsje përsa i përket dizinflacionthënë qartë dhe me fjalë të thjështë rënia e ritmeve të rritjenomike, që në këndvështriekonomistëve, është rënia e rtë rritjes së fuqisë blerëse/çmshitjes me pakicë (IÇP). Për mëduhet edhe një deklaratë serBankës së Shqipërisë për të vëse ku po ecën ekonomia e Shqdhe cila dukuri është kjo që INka deklaruar. Dhe për më tepka deklaruar (po ose jo proalisht?!). Përvoja e një bizne

veçanërisht, në kushtet kur e (pësimi bëhet mësim), i shpolitikanit të jetë më i kujdesmë praktik dhe, për më shumë përhapë panik. Biznesi, tek mëta, do kura ë, or o do llo ku

nga Sami Gjergji


4/16


okus

Refugjatët nga Siria, në lojë Rusianga Arben KARAPICIMe gjithë mosbesimin, marrëveshjae “SHBA-Rusi për armëpushimin”shpresohet të sjellë në ndonjë ditë

e shumëdëshiruar në Siri dhe derisa tëditë Europa do të vuajë

hnjë e më mirë pasojat e dramës dhes civile në Siri. Kurse pyetjes si dot kjo çështje alarmante e refugjatëveuk po i përgjigjet. Në fillim të muajiterkel dhe Hollande kërkuan një

e të përbashkët europiane, por taki-tyre nuk solli gjë të re, për çështjen

të refugjatëve. Zgjidhja e përbashkëtjes siriane është edhe në interesin eqë ka pranuar numrin më të madh

jatëve. Dhe qëllimi i samitit BE-Turqiksel nuk u arrit. 2 milionë e 700 mijëtë, Turqia do vazhdojë t’i mbajë nëEdhe ndihmat financiare janë shumëtëzuara dhe nuk është aspak e qartë,alohen Turqisë 3 miliardë euro shtesë.fundim të samitit, Agjencia e OKBgjatët theksoi, se“përpjekjet për tërrjedhën e refugjatëve drejtë Greqisë,

kthimin e mundshëm të tyre, mund tëshkelje të ligjit ndërkombëtar”.parëministrat e BE-së ishin takuar

ksel për një strategji “si ta përballojnëmasiv të emigrantëve”, që po shterrojnëimet e vendeve më të pasura të grupit.idhjen e gjetën duke ua mbyllur derën.

një nga anëtaret me më shumë proble-nciare, ka hasur në vështirësitë më tëme valën e refugjatëve që i ikin dhunësrak dhe Afganistan. Kryeministri Aleksis

paralajmëroi, se nuk do jetë dakord memarrëveshje tjetër, nëse vendet e BEndajnë në mënyrë të barabartë” barrën

të refugjatëve. “Krizën humanitare nëo e krijojnë shtetet e BE” tha Cipras.ëra emigrantë janë bllokuar në kufirineqisë dhe Maqedonisë. Pasiguria për tën shtohet në mënyrë dramatike, ndër-nsionim i ri kërcënon të rëndojë më tej

hëniet tejet të acaruara të Greqisë men. Në Unionin e 28 vendeve, secili poër vete dhe solidariteti i ka bërë vendt cinik. Bashkimi Europian ka dështuardje keq me krizën e refugjatëve.

rëzit do të vazhdojnë të vijnë dheëto janë. Me mbylljen e “itineraritik”, fluksi i njerëzve pritet të kalojë,

Shqipërisë, drejtë Italisë, ose nganë Bullgari. “Mbylljet e kufijve nukjidhje”, thotë kreu i Agjencisë Euro-ë Mbrojtjes Kufitare “Frontex” dhe jokaq: “Megjithë bllokimin, në itinerarinik këtë vitdo të kalojnë më shumë seonë refugjatë, pavarësisht nëse Greqiaohet për këtë”. Europa ndryshe do tëëhej, thotë ministri i Jashtëm austriakan Kurz. Në fakt ajo po shpërbëhet.ka tërhequr ambasadorin e saj në Au-

një mosmarrëveshjeje në lidhje mepa zgjidhje të emigrantëve. Dhe kjo

pasi Vjena organizoi një takim mee Ballkanit, pa ftuar Greqinë. Në ta-

a dakord për kufizime të reja në lidhjemin e refugjatëve përmes Ballkanit qëaos në terren. Disa mijë refugjatë janër në kufirin mes Greqisë dhe Maqedo-

asi filloi zbatimi i kufizimeve. Maqe-Kroacia, Serbia, Sllovenia dhe Austriamohuar hyrjen e të gjithë refugjatëve,

përveç sirianëve dhe irakianëve. Kufizimetkanë shkaktuar një krizë reale humanitare.30 përqind e refugjatëve në Greqi janë afganëdhe për 5 ditë të gjitha qendra e pritjes në ter-ritorin grek u mbushën me emigrantë.

Organizata “Mjekët pa kufi raportoi se kamjekuar qindra njerëz të plagosur në për-leshjet me policinë maqedonase, përfshiedhekafshime nga qentë. Dhe për BE-në kufi-ri është më i rëndësishëm, se mbrojtja e tëdrejtave të refugjatëve. Nuk duan t’ia dinëmë as për OKB-në, që ngriti shqetësimin se

“po shkelet” Konventa ndërkombëtare përMbrojtjen e të Drejtave të Refugjatëve. Ndër-sa Shqipëria, e cila nuk ka çfarë “të shkelë”dha, me gojën e ministrit të jashtëm Bushati,përgjigjen as mish as peshk, se shteti “as nukdo t’i hapë dhe as nuk do t’i mbyllë” kufijtë evet. Politikë e jashtme është edhe kjo, kur tëpaktën flet, po kujt i vlen?!.

Përballë një situate të tillë dhe me fluksine paparë të refugjatëve, të gjithë po e quajnëveten humbës dhe duket, se kanë të drejtë. Eu-ropa në fillim të këtij viti është e rrezikuar meplot kriza, ajo e Euros, kriza e refugjatëve, krizae Ukrainës dhe marrëdhëniet e tensionuarame Rusinë. Dhe rreziku më i madh është ai, qëtani po quhet fragmentim. Madje presidenti iKëshillit Europian Donald Tusk paralajmëroi,se dështimi i përpjekjeve për zgjidhjen ekrizës“rrit shanset”, që në referendum Brita-

nia të votojë në favor të daljes. Atëhere pyetjavjen, se kush përfiton nga kriza e refugjatëve?.Përgjigjen ta bën të lehtë heshtja e plotë eMoskës ndaj kësaj krize kaq e rëndë, shkaktaree të cilës është ajo vetë dhe ja pse.

Në krizën e Sirisë duket se u mbivlerësuafuqia e Rusisë, kurse rreziku që paraqet Moskapër Ukrainën dhe Europën u nënvlerësua. Kjonë një kohë, kur të dyja kanë lidhje me njëratjetrën. Angazhimi ushtarak i Rusisë në luftëne Sirisë e surprizoi jo pak Perëndimin, ndër-sa Putini mundi të krijojë përshtypjen e “tëfuqishmit”. Mundi ta bëjë të fuqishmin, sepsesekreti i kësaj fuqie e supozuar ishte, mbe-tet dobësia e dukshme e BE dhe SHBA përta trajtuar siç duhet krizën e refugjatëve. Mëshumë se dhjetë milionë njerëz, rreth gjysmae popullsisë së paraluftës në Siri, janë zhven-dosur, qëkurse nisi konflikti 2011. Shumicaqë kanë lënë Sirinë janë arabë sunitë, që iruhen persekutimit, sepse vijnë nga fiset që ekundërshtojnë regjimin e Asadit. Miliona janënë Turqi e në shtetet pranë Liban dhe Jorda-

ni me shpresën që regjimi të bjerë dhe atatë ktheheshin në shtëpi. Në fakt, ka pasur caqindra të kthyer në Idlib, në pranverë 2015, qëu inkurajuan nga fitoret e opozitës atje. Por,pasi Rusia nisi bombardimet masive ajrore nështator 2015 në mbështetje të Asadit, fitoretu përmbysën krejt dhe rrjedha e refugjatëve

përshpejtoi pa shpresa kthimi, në mësymje tëEuropës, sidomos Gjermanisë.

Angazhimi i shtuar ushtarak rus në Siridhe sulmet ajrore me viktima pa dallim,kuptohen vetëm përmes prizmit Ukrainëdhe ka dy arësye pse. Presidenti Putin ështëinteresuar njëra anë, të zbuten sanksionete vendosura kundër Rusisë. Nga ana tjetërsynohet destabilizimi i Ukrainës dhe minimiplotësisht i rrugës së saj për në Evropë. Kësaji shërbejnë strukturat e pushtetit në Lindjetë Ukrainës, të varura nga Moska. Të ashtu-

quajturat Republika Popullore DNR dhe LNRnë Ukrainë do viheshin në pikëpyetje, po tëzbatohej “Marrëveshja Minsk II”.

Është për këtë arësye dhe prandaj politikae jashtme ruse është e interesuar, që t›iahedhë udhëheqjes shtetërore të Ukrainësfajin për dështimin e “Marrëveshjes MinskII”, e para kjo. Dhe e dyta që Rusia të tregohetsi një partner pjesërisht bashkëpunues iPerëndimit në Siri.

Shpresa e Kremlinit është, që shtetet eBashkimit Europian, të prekura nga kriza eGreqisë, nga kriza e refugjatëve dhe rrezikuterrorist të zbusin sanksionet e drejtuarakundër Rusisë ose t’i heqin ato.

Karta e Sirisë dhe presioni politik dukekrijuar refugjatët sirianë janë dhe duhenparë edhe si mjet gjeopolitik, që përpiqet tëpërdorë Rusia për të minuar Turqinë, Bashki-

min Europian dhe NATO-n. Duke vepruar nëmbështetje të regjimit të presidentit sirianBashar al-Asad, si dhe të milicive kurde në Siri,Rusia është duke krijuar qëllimisht një flukstë ri të refugjatëve, për të trullosur Turqinë

dhe Evropën. Ndërhyrja e Rusisë me sulmetaviacion luftarak në Siri është shkaku kryesori zhvendosjes së mbi gjysmë milion sirianë,që nga muaji shtator 2015 dhe i pritjeve se nëvitin 2016 do të ketë dhe më shumë sirianë nëEvropë, se rekordi i parë vitin e kaluar. Ështëkjo arësyeja, pse kryeministri i Turqisë AhmetDavutoglu paralajmëroi se Rusia “është dukeu sjellë si organizatë terroriste dhe dukedetyruar civilët të ikin”, pasi ajo kryen sulmeajrore pa dallim midis civilëve dhe ushtarëve,ose fëmijëve dhe pleqve. Në këtë mënyrë pre-sidenti Putin kërkon ta përkeqësojë krizëne refugjatëve dhe ta përdorë atë si një armëpër ta përçarë aleancën trans-atlantike, për tëdëmtuar edhe projektin evropian.

Nga ana tjetër, në planin e brendshëm dheatë rajonal, forcat e Rusisë bashkëpunojnë me

ato të presidentit Asad në kuadër të një strategjiee qëllimshme “spastrimi etnik” dhe kundërfiseve arabe sunite dhe grupeve të tjera,

që e kundërshtojnë regjimin sirian. Në këtëfushatë të spastrimit vihet re se spitalet janë“objektiva prioritare” për forcat e Asad dhedisa sulme ruse i kanë shkatërruar spitalet dhe

infrastukturën tjetër, që t’i detyrojnë civilët tikin dhe të marrin arratinë nga Siria. Regjimi Asadit është akuzuar ndërkombëtarisht pëpërdorimin të armëve kimike, ndërsa grupee të drejtave të njeriut për përdorim të bombave thërrmuese dhe të taktikave të rrethimtë qendrave urbane dhe për shkatërrimin tspitaleve. Qëllimisht dhe vazhdimisht, Damasku ndalon gazetarët e huaj dhe vëzhguesit e pavarur, të cilët mund të verifikonin, osqë të hidhnin poshtë pretendimet e regjimiKanë qenë punëtorët e grupit ndërkombëta

të ndihmës “Mjekët pa Kufij”, që zbuluan, savionët rusë kanë sulmuar dhe shkatërruar 1spitale, që nga fillimi i vitit 2016, në provincat veriperëndimore të Sirisë, Idlib dhe Alepo Ajo çfarë kanë mundur të verifikojnë “Mjekëpa Kufij” në disa raste të përsëritura është savionët luftarakë rusë janë drejtuar dhe ngpilotë sirianë. Pikërisht në rajonet Idlib dhe t Alepos Rusia e ka koordinuar fushatën e saushtarake sëbashku me forcat e Asadit.

Dhe duke vepruar kështu, Rusia mbështestrategjinë e regjimit të Asadi për “spastrim etniknë Siri, sepse Rusia ndodhet në Siri për shkak tstrategjisë së ndikimit global dhe rajonal.

Është në përputhje me këtë strategji, qMoska synon dhe në fakt ajo po përfiton ngkjo katastrofë humanitare në Siri, siç duket paramenduar nga regjimi i presidentit Bashaal-Asad. Qëllimi i Asad është të dëbojë m

liona njerëz, që kundërshtojnë regjimin, jveç për të fituar luftën, por të krijojë dhe situatën më të favorshme pas lufte për pakicaqë mbështetin atë dhe regjimin e tij. Madjepresidenti Bashar al-Asad ka filluar qystani, duke i shpërblyer forcat besnike të tme shpërndarje të tokave dhe shtëpi, të konfiskuara refugjatëve, të cilët kanë ikur tashmnga Siria. Kjo i ka bërë dhe i bën besnikëedhe më borxhlinj ndaj regjimit, duke “qëruahesapet” me ata, që të mos kthehen dhe tkërkojnë shtëpitë e tyre. Të dhënat nga terreni luftës në Siri po tregojnë, se edhe kurdët srianë, në Partinë Unioni Demokratik, po përdorin strategji të “spastrimit” etnik. Qëllimështë të krijojnë një territor të dominuar mkurdë përgjatë gjithë kufirit jugor me TurqinëRusia është duke i ndihmuar kurdët sirianë

se Moska e di mirë, që lëvizja nacionalistkurde do jetë faktor në “kufijtë e nesërm” tLindjes së Mesme dhe mbetet me shpresënqë kjo do të dobësojë Turqinë fqinje.

Duket se të gjitha këto rreziqe e kanë nxitukreun e Parlamentit Europian Martin Shulz tparalajmërojë se Rusia po mbush vakuumie krijuar nga krizat që kanë goditur bllokun“Ne po shohim Rusinë të mbushë disa ngkëto hapësira, nga të cilat ne vetë kemi hequdorë”, tha Shulz. Ai tërhoqi vemendjen, s“Brukseli mundet të mos ofrojë perspektivanëtarësimi në BE disa vendeve të mbetumes Bashkimit Evropian dhe Rusisë, sepsdisa nga vendet anëtare nuk do ta përkrahnin zgjerimin në Lindje”. Këtë, që Shulz e thedhe në parlament, po e shohim të ndodhpër fat të keq dhe është pikërisht munges

e zgjerimit ajo, që Moska e don ta shohë nrealitet. Edhe hezitimi i shfaqur në BE ndaUkrainës, Moskës i shërben.“Ukrainës dt’i duhen 20 deri 25 vjet, që t’i bashkoheBashkimit Evropian dhe NATO-s”, ka thënënHagë Presidenti i Komisionit Junker dhMoska me siguri ka fërkuar barkun.

Në krizën e Sirisë duket se u mbivlerësua fuqia e Rusisë, kurse rreziku

që paraqet Moska për Ukrainën dhe Evropën u nënvlerësua. Kjo në

një kohë, kur të dyja kanë lidhje me njëra tjetrën. Angazhimi ushtarak

i Rusisë, në luftën e Sirisë, e surprizoi jo pak Perëndimin, ndërsa

Putini mundi të krijojë përshtypjen e “të fuqishmit”. Ky po synon ta

përkeqësojë krizën e refugjatëve dhe ta përdorë atë si një armë për të

përçarë aleancën atlantike dhe dëmtuar projektin evropian të zgjerimit.


5/16


fokus

Një përvojë evropiane e landfield-vnga Diana Beu

Paralajmërim për terror: mbyllet ambasada gjermane në Anka

Ndotjes së qyteteve nga ka-zanët e plehrave i jepetfund vetëm me një plan

me prespektivë të zhvillimit tëknologjisë, dhe bashkëpunim të

nstitucioneve përkatëse.Pavarësisht se kanë kaluar

5 -vjet nga tranzicioni i venditnë nga një vend socialist në një

end kapitalist dhe pse jemi ndërendet më të reja kapitaliste në

gjithë këto vite përsa i përketdërtimeve ose rikonstruktimeve

pallateve deri më sot dhe tëitha godinave që shërbejnë qoftëër institucionet adminstrative,or edhe atyre të bizneseve, pa-arësisht se këto ndërtime bëhenga kompani private, në bazë tëjeve dhe rregullave shtetëroreuk kemi parë ose dëgjuar njëropozim për një ndër projektet

më të rëndësishme. Këtu nuk poheksoj që çdo pallat apo ndërtesëuhej të bëhej me garazh ose park-

ng për makinat e vetë banorëveë jetojnë në pallat, me qëllim sh-

mangien e makinave të parkuaranash rrugëve që sjellin probleme

mëdha në qarkullimin e auto-uzëve në shërbim të qytetarëve.or, them se nuk është diskutuarër gjënë më të rëndësishme qëa lidhje direkt me shëndetin eopullsisë e cila nëqoftëse do tëhte në prioritetet e para, sigur-ht dhe me përvojë të marrë nësa vende nordike, do të bëntevetëm shmangjen e toksinave

ë përhapen nga këto kazaneehrash, por do të bëhej dheciklimi i vetë materialeve që janëdhe si lëndë e parë ose sekondare

materiale hekuri, qofshin kana-et, qofshin shishet qelqi, apo ato

Më parë edhe konsullatae përgjithshme gjer-mane në Stamboll kish

marrë sinjalizim për një sulm tëmundshëm që mund të ndodhtemenjëherë. Konsullata dhe shkol-

gjermane u mbyllën si masëarandaluese.

Duhet të evitohet territoriërreth përfaqësisë në afërsi tëheshit Taksim në qendër të St-mbollit, thuhet në një njoftim

konsullatës. Kemi të bëjmë meë masë thjeshtë kujdesi. Gjendjarrezikshmërisë nuk ka ndrysh-

ar në krahasim me ditët e kalu-ra, thuhet më tej. Megjithatë nëoftim shprehimisht thuhet: “ju

lutemi evitoni zonën përreth kon-sullatës së përgjithshme.”

Ambasada gjermane në An-kara dy ditë më parë i paralajmëroiqytetarët gjermanë për atentate tëtjera të mundshme në kryeqytetine Turqisë. Këto atentate mund tëndodhin në një kohë shumë të af-ërt. “Ju lutemi, kthehuni menjëherënë shtëpi dhe prisni atje udhëzimete tjera”, thuhej në një lajmërim përqytetarët gjermanë në Ankara. Ka

paralajmërime konkrete për aten-tate, midis të tjerave në qendrattregtare. “Na duhet të besojmë se kaedhe kërcënime të tjera para nesh”.Shkolla gjermane dhe kopështi umbyllën para kohe.

Paralajëmrimet në Stamboll dhenë Ankara pasojnë pak ditë pas sul-mit me pasoja të rënda në kryeqyte-tin turk, ku gjetën vdekjen 37 vetë.Ndër viktimat ishin edhe studentë enxënës. Në Stamboll në janar një at-entator kamikaz vrau 12 turistë. Kyakt shkon në llogari të milicëve ter-roristë të Shtetit Islamik (IS).

Për atentatin e së dielës (13.03)në Ankara e mori përgjegjësinëlëvizja Skifterët e Lirisë së Kurdis-

tanit (TAK). Ky grup është pjesë epartisë së ndaluar kurde “Partia ePunës e Kurdistanit” (PKK). Sulminë Stamboll ishte një akt hakmar-rjeje ndaj veprimeve të trupaveturke kundër kurdëve në juglindje

të Turqisë, deklaroi TAK. Qturke ndërkohë ka bërë përgrebelët kurdë për sulminshkak të festës kurde të VitiNevruz të hënën e ardhpriten aksione të mëtejshgrupimeve ekstremiste kurd

Aviacioni luftarak turk bardoi sërish pozicione të PIrakun e Veriut. Në këtë knë rajonnin Kandil u vraluftëtarë të PKK, bëri të ditu

tria. PKK ka në Kandil selinqendrore. Edhe në juglinTurqisë dhuna vazhdon. cia e lajmeve DHA bëri të dnë Xhiarbakir u vra në luftimluftëtar i PKK dhe një ushtar

plastike, qofshin letrat apo mb-eturinat ushqimore.

Mora shkas nga lajmet në me-dia për inisiativën e Kryetarit tëBashkisë së Tiranës për të pastruar

Tiranën nga plehrat dhe kazanëte plehrave. Ndarja e plehrave sifazë e parë e fillimit të punës dheprojektit në vazhdim, si dhe pu-nësimin e disa të papunëve. Sifazë e parë edhe me një shikim nësipërfaqe duket një punë për t’uvlerësuar, pasi në vite më parë, nëkryeqytet pamja dukej sa e shëm-tuar, po aq edhe e rrezikshme përshëndetin publik sidomos ngakazanet e plehrave pranë tre-gut të fruta perimeve, në një ngalagjet afër qendrës më befasoi.Pasi gjithë kazanët përveç pranëtregjeve, kam parë disa njerëz hap-

nin me dorë gjithë qeskat e pleh-rave që ndodheshin mbrenda tyre,pa doreza mbrojtëse. Duke e parëkëtë çështje në thellësi sigurishtnuk mbetet një ngërç vetëm për

bashkitë e çdo qyteti, por ështëçështje Kombëtare që duhet tëbërë studim për prespektivën eardhshme të vendit tonë, duke fil-luar që nga Ministria Urbane, eShëndetsisë, Ekologjike, Energje-tikës dhe e Mirëqënies. Po i refero-hem gjithë secilës në veçanti. Min-istria Urbane për një teknologji tëpërparuar në ndërtim a ka men-duar që në ndërtimin e një pallatitë jetë e domosdoshme një dhomëose ambient i mbyllur që të shërbejpër hedhjen e mbeturinave të cilatdo të jenë të ndara nga vetë kon-sumatori, nga vetë qytetari, nga

vetë banuesi i pallatit, i lidhur meashensor që nuk ka lidhje me ash-ensorin e banorëve, por të ketë lid-hje direkte me çdo kat në mënyrëqë të zbresin plehrat deri në këtë

ambient dhe në këtë ambient pjesëe pallatit, ose nën dhe ose anash, tëketë hyrje me një kartë elektronikevetëm punonjësi i Bashkise që domerrej me transportin e plehravenga pallatet drejt bazës së për-punimit, duke sjellë jo vetëm njëpastërti të gjithë qytetit, por dhelehtësi dhe kulturë të çdonjërit prejnesh, me një punë të organizuar,qytetar-Bashki, në një program memirëkuptim që të ndahen ditët përllojet e plehrave, ose të bëhet e tillëteknologjia nëpërmjet ashensoritku çdo qese me shishe plastike, oseme mbeturina ushqime të ketë ka-

zanin e saj të përshtatshëm . Phapur në landfilin e Sharrëstë japë zgjidhje të përkohëshpunësimit, e cila çon në pake numrit të papunësisë, dhe he vendeve të punës, por nuktë shpëtojë çdo punonjës që në atë vend pune që sigurishvend pune bën pjesë, në vepunës si anti higjenike. Kjo pfaktin që sado punënjësit tdosin maska dhe doreza punduket shumë e sigurt a do t’itojnë ndonjë alergjie ose mPërsa i përket riciklimeve mse nëqoftëse ekzistojnë dose magazina që blejnë këtteriale, si dikur, atëherë do tdhe një ndihmë për vetë qypër të shlyer detyrimet që kpallat. Përse mos të shikojmkëtë në favor të qytetarëve.

Ky propozim i ndërtimit latit me ambient për mbledplehrave sjell jo vetëm shmae mikrobeve që janë të rrezipër vetë jetën, pra siguron farë mënyre shëndetin e pushmang ndotjen e ambiente

plehrat, sjell një kulturë tek vpor ndihmon dhe lehtëson në ndarjen direkte të vetë mbnave sipas materialit të tyrmund të behet dhe një dizii vetë kësaj ndërtese për të rrdhe pastërtinë. Sigurisht që dim duhet t’i përshtatet zhvtë së ardhmes së Smart City,Grid për vetë arsyen e platfsë teknologjisë të ideve të zpër të ardhmen e Evropës vetëm, sepse tashmë dimë qpunimi i plehrave shërben burim energjie, duke kursylendën e parë.

Ambasada gjermane në

kryeqytetin e Turqisë

Ankara u mbyll në sfondin

e një “sinjali paralajmërues

të paverifikueshëm

përfundimisht”, thuhet në

Ministrinë e Jashtme në

Berlin.


6/16


ktualitet

Shqipëria gjithnjë e më shumë

po bëhet një nga vendet mëpesimiste për të jetuar, të

paktën këtë e thotë dhe raporti iOKB-së sa i përket lumturisë sëpopujve në Evropë.

Sipas këtij raporti Shqipëriaka humbur 14 vende në listën epërgjithshme duke u rënditur nëvendin e 109, ndërkohë që përg- jatë viteve 2012-2014 renditej nëvendin e 95-të.

Në këtë mënyrë Shqipëriarënditet në vendin e parafunditduke lënë pas vetëm Bullgarinë.Ndërkohë që Kosova renditet nëvendin e 77-të.

Po të shohim renditjen ra-

jonale, vendi më i lumtur ështëRumania, që ndiqet nga Kroaciadhe Kosova që plotëson treshen e

një vit më parë. Treshja më e lum

tur e globit plotësohet nga IslandaZyrtarët e kësaj organizate kan

komunikuar se prosperiteti dhzhvillimi i ekonomisë nuk ështpërbëjnë kriteret bazë në përcaktmin e renditjes. Ata kanë marrë sshembull, Shtetet e Bashkuara, tcilat pavarësisht zhvillimit, kannjë shoqëri e cila është shumë orientuar drejt parasë.

Në matje janë shqyrtuar disaspekte përfshirë mbështetjen sociale, pritshmëritë për një jetë tshëndetshme, liria për të marrvendime mbi jetën, bujaria, perceptimi i korrupsionit etj. Tre vendet që qëndrojnë në fund të ren

ditjes janë Togo, Siria dhe Burundndikuar nga lufta dhe pasiguripër jetën.

aporti i OKB-së:

qipëriavendin erafunditi përket

mturisë sëpujve

Kombeve të Bashkuar ka cilësuar

Danimarkën si shtetin më të lum-tur të botës, që është ndjekur ngaZvicra, e cila e mbante këtë vend

parë. Pas tyre, me radhë vijnë Ser-

bia, Bosnje-Hercegovina, Mali i Zi,Maqedonia, Greqia dhe e parafun-dit është Shqipëria. Organizata e

Fondi i programit për bujqësinë

dhe zhvillimin rural për vitin 2016

Sa përfitohet dhe kriteretrcaktohet Fondi i pro-ramit për bujqësinë dhehvillimin rural për vitin

me vendim të Këshillit të Mi-e, në të cilin janë bërë meocedurat dhe kriteret bazëpërfituar nga këto fonde.

endimit, mbështetja finan-për vitin 2016 bazohet nëimin e aktiviteteve sipas

bujqësore.darë në sektorë, mbështetjaare që përfitojnë aplikantëtrmirësimin e teknologjisëtivimit dhe mbrojtjes së

e, sipas fushave përfshin:ërmirësimi i teknologjisë sëes së vreshtave me fidanëvarëve autoktonë, në vlerën0 (gjashtëqind mijë) lekë/me fidanë të kultivarëve tëë vlerën 500 000 (pesëqindkë/ha;

ërmirësimi i teknologjisë së

es së mollëve, dardhave,llave, qershive, pjesh-

nektarinave, fiqve, ftonjve,e, kivit, luleshtrydhes dheeve, në vlerën 200 000 (dyq-ë) lekë/ha;

ërmirësimi i teknologjisë sëes së arrave, lajthive dhe ba-, në vlerën 200 000 (dyqind

ekë/ha për format intensivestensive të kultivimit;ërmirësimi i teknologjisëjelljes dhe kultivimit të

e medicinale të kultivuara,anda, timus, rigon, gjethehtore, rozmarinë, mullagëhë, mullagë e zezë, vale-mollë e egër, tërfili i kuq,te, lule kalendule, lule di-r petale), hithër, helichry-alicum dhe kokoçeli (lulenë vlerën 250 000 (dyqind

dh etë m i ë lekë/ha

lekë/ha, por financimi të bëhepër jo më pak se 0,5 ha dhe jo mshumë se 10 ha;

– mbrojtja e ullishteve ngdëmtimi i mizës së ullirit në bllodhe sipas zonave prioritare tprodhimit, në vlerën jo më shumse 35 000 (tridhjetë e pesë mijëlekë/ha;

Agjencia për Zhvillim Bujqësodhe Rural ka publikuar VKM, në tcilën të gjithë të interesuarit duk

të dërgojnë aplikimet e tyre pëprojekte që përfshijnë 5 mujorie parë të vitit 2016, kriteret për tcilat janë: http://www.azhbr.goval/dokumenta/2016/UdhezimiSkemat_Kombetare_Viti_2016.pd

– përmirësimi i teknikave tëujitjes nëpërmjet mbështetjes fi-nanciare të instalimit të ujitjes me

pika, në ullishte, vreshta, pemë-tore, agrume, arrore dhe shegë(vetëm për format intensive të

kultivimit të tyre), kundrejt faturëstatimore, por jo më shumë se 250000 (dyqind e pesëdhjetë mijë)

paralajmërimi

K onfederata e Industrive Shqiptare i kadërguar një paralajmërim qeverisë shq-iptare që të tregojë profesionalizem dhe tëmarrë përgjegjësi institucionale në përballjene rradhës me misionin e FMN.

Gjergj Buxhuku, Administratori i Përgjith-shëm, tha njw ditw mw parw se Konfindustriakerkon, qe te merrren masa me te plota per-gatitore per zbatimin e reformes se liberal-izimit te tregut te furnizimit me energji elek-trike te parashikuar per vitin 2017, ne menyre

qe biznesi ne pergjithesi dhe sidomos indus-trite te mos perballen me pasoja te papara-shikuara, qe mund ti demtojne seriozisht.

Konfindustria vlereson, se vendimarrjapolitike duhet te rishikoje politiken per per-

jashtimin e te ashtuquajturit “biznes i vogel”nga tatimi mbi fitimin dhe pjeserisht nga ske-ma e TVSH.

Konfindustria kerkon nga ekzekutivi, qete arsyetoje dhe mbroje para misionit te FMNvendimin e drejte te para disa koheve per

diferencimin ne ulje te rentes per mineralet,qe vazhdojne procesin e perpunimit ne vend.

Konfindustria ka kerkuar zerimin e plotete rentes per mineralet, qe perpunohen nevend, me qellim rritjen e vleres se shtuar dhe

shtimin e mundesise per eksport.Masa e mesiperme eshte e domosdshme

per te ndihmuar industrine minerare ne vendte goditur ashper nga kriza globale dhe njeko-hesisht si nje menyre per te shpresuar edheper rritjen e te ardhurave buxhetore.

Konfederata e industrive, qeverisë: Mbro taksën zero për rentën minerare


7/16


politikë

Refugjatët”,Komisioneri i BE,Avramopoulos,vizitë në Tiranë

Opozita bojkoton Kuvendin,

ngec reforma në drejtësiD

eputetët e opozitës bojko-tuan sërish dje punimete Kuvendit, pavarësisht

një strategji e tillë u mohuay javë më parë nga kryetari de-okrat se do të ishte lëvizja e rad-

ës e tyre. Por, dy javë radhazi,D braktis Kuvendin në shenjëroteste sipas saj, për mosmirati-in e disa kërkesave, të cilat jo pa

ëllim janë quajtur edhe kushteër funksionimin normal të par-mentit. Kësisoj, edhe seanca eeshme e Kuvendit ishte shëm-

ëlltyrë e asaj të javës së kaluar, mepozitën që më shumë rri te kafjaambienteve të brendshme të Ku-endit, sesa merr pjesë në diskuti-in dhe miratimin e projektligjeve

he reformave të rëndësishme mempakt të drejtpërdrejtë në jetën e

ytetarëve të vendit. Megjithatë,hqetësimi në rastin konkret lid-et edhe me tendencën për tëvarritur reformën në drejtësi, nëë kohë kur Komisioni i Venecias

a miratuar draftin përfundimtar,ërmes lëvizjeve të tilla, kushtevekërkesave që më shumë tingëllo-ë si pretekste për ngecjen e pro-

esit të reformave. Prej disa ditësh,enecia i ka dhënë dorën e funditraftin final të “drejtësisë”, por kjouk duket se ka krijuar reflekti-in e duhur te klasa politike shq-tare dhe komisioni përgjegjës

ër këtë reformë, ende s’e kaarrë në shqyrtim atë. Duke har-

uar se nga reforma në drejtësiaret një korpus çështjesh qëanë të bëjnë drejtpërdrejtë me

ardhmen e Shqipërisë dhe tëytetarëve shqiptarë.

Bojkoti

Teksa lanë ulëset e Kuvendit,eputetët e opozitës u shprehën

s’do marrin pjesë në seancë dhe në komisionet parlamentare

eri në shqyrtimin dhe miratiminkërkesave. Një prej kërkesave të

emokratëve lidhet me ndrysh-min e ligjit të dekriminalizimitnde pa hyrë në fuqi. Kërkesat eera të demokratëve janë ai përnksionimin e komisioneve he-

more, dërgimin në Gjykatënushtetuese të deputetëve që,ë shkelje të Kushtetutës, kanëërfituar fonde publike. “Ne këtëtuatë parlamenti bëhet abso-tisht i papranueshëm. Ose do

të zbatohen vendimet e GjykatësKushtetuese ose opozita nuk doe pranojë kurrë një parlament tëtillë. Ne këtu po mbrojmë interesat jetike të qytetarëve shqiptare dhetë pasurive të tyre”, deklaroi ish-

kryetari i PD, Berisha. Pikërisht,çështja e mandatit të deputetitsocialist, Rakip Suli, ishte edhepika më e nxehtë e rendit të ditëstë Kuvendit. Votimi për dërgimine tij në Kushtetuese u shty një javë

më parë, por pavarësisht kësaj, djemazhoranca votoi kundër kërkesëssë opozitës. Ky qëndrim i mazho-rancës u bë edhe shkak që opozitatë dalë sërish nga Kuvendi, njësojsi një javë më parë, duke bojkotuar

seancën. Rreziku i një stratetillë lidhet edhe me pamumin e miratimit të reformdrejtësi, pavarësisht se parndërkombëtarë, BE e SHBA,cilësuar atë kryefjalë të axhsë politikës dhe kushtin kryBrukselit për çeljen e negoctë anëtarësimit.

Seanca

Megjithëse opozita bpunimet, Kuvendi vazhdorendin e ditës. Vetëm mee mazhorancës u miratuaprojektligje të rëndësishme

tu, ligjvënësit kaluan ligji“Për menaxhimin e kimikGjithashtu, Kuvendi ratifikodisa marrëveshje, si ajo e këpunimit financiar ushtarTurqinë; ratifikimi i marrëvme Gjermaninë për projerezervatit ndërkufitar te ferës në Prespë; ratifikimi rëveshjes me KE-në për asistfinanciare në fushën e “Bujdhe Zhvillimit Rural”, etj.

K omisioneri Evropian për Migrimin,Dimitris Avramopoulos, do të vizito- jë sot Shqipërinë ku do të zhvilloj ë disatakime në të cilat do të diskutohet mbi

krizën e emigrantëve. Një ditë më parë Avramopoulos v izitoi kampin e Idomenisënë Greqi, vendi i origjinës së Avramopulosku ka shërbyer si ministër disa h erë.

Komisioneri përgëzoi përpjekjet eautoriteteve greke dhe organizatave

ndërkombëtare, të cilat iu kanë ofruarndihmë refugjatëve të luftës. “Ne të gjithëkemi të njëjtin objektiv: të përmbushimnë mënyrë efektive nevojat të refugjatëve

dhe të lehtësojmë vuajtjet e tyre. Së bash-ku mund të arrijmë një qasje të përbash-kët vetëm duke përdorur të gjitha mjetetfinanciare, materiale dhe politike që keminë dispozicion. Tani, prioritet është ndih-ma humanitare dhe lëvizja e tyre nga Ido-

menia në zona më të sigurta në Greqi oShtetet e tjera Anëtare”, deklaroi Avrampoulos. Në Greqi ndodhen aktualisht rr45 mijë njerëz, 12 mijë prej të cilëve

Idomeni, bën me dije Përfaqësia e Komionit Evropian në shtetin Helen. Javtjetër Shqipërinë do ta vizitojë ministBrendshëm Italian Anxhelino Alfano të diskutuar rreth një plani të përbashpër këtë krizë ndërkombëtare.

“Dekriminalizimi”

D y prokurorë dhe tre oficerë të policisë gjyqë-sore do të verifikojnë të gjithë personat qëpreken nga ligji i Dekriminalizimit. Dy javë ngamiratimi i akteve nënligjore të dekriminalizimitprokurori i përgjithshëm ka urdhëruar ngritjen ekësaj strukture e cila në to-talet do të përbëhet nga 5persona, dy prokurorë e treoficer policie gjyqësore.

Sipas urdhrit të Llallëskjo strukturë do të kujdesetpër “- Krijimin e regjistritpër regjistrimin e kërkesavepër verifikim dhe krijimin eregjistrit për regjistrimin e

formularëve të vetëdeklar-imit; si edhe, krijimin e njësistemi elektronik për regjistrimin, ruajtjen dhe do-kumentimin e kërkesave për verifikim, të dhënave,akteve apo fakteve të administruara, rezultatet e

verifikimit dhe të dhënave të grumbulluara”.Burime pranë akuzës pohojnë se kjo strukturë

prej 2 prokurorësh e 3 OPGj do të jetë e pajisur mecertifikatë sigurie të nivelit maksimal dhe zyrat etyre do të jenë në prokurorinë e përgjithshme. Deri

në këto momente kreu iakuzës Adriatik Llalla endenuk ka një emër se kushdo të drejtojë këtë struk-turë por pritet që kreu ikësaj strukture të zgjidhetdhe me pëlqimin e part-nerëve ndërkombëtar tha-në burime pranë organit tëakuzës. Ligji për dekrimi-

nalizimin u miratuar më 27dhjetor të 2015 dhe katër

muaj pas miratimit të ligjit hynë në fuqi aktet nën-ligjore dhe institucioni i parë që konkretizon apli-kim e tij është prokuroria e përgjithshme.

Prokuroria ngre strukturën për verifikimin e zyrtarëve

Reforma Zgjedho

KQZ: Ofrojmëekspertizë teknike

K ryetarja e KomQendror të Zgjed(KQZ), Lefterije Luzi, detë enjten se institucioni drejton do të ofrojë ekspteknike për reformën hore, puna për të cilënka nisur nga Kuvendi ipërisë. Kryetarja e Kgjithashtu u shpreh bplotë se reforma do tëtohet në kohë për të zgjedhje sipas standaDeklaratat e saj u bënënjë seminari të organë bashkëpunim me drën për Perspektivë Eane (CEP) mbi shkëmbipërvojave mes ShqipëriSllovenisë në fushën e mhimit të z edhe ve.

Lëvizjeve të tilla, kushte,

kërkesa e bojkot, më shumë

tingëllojnë si pretekste për

ngecjen e procesit të reformave,

sidomos asaj në drejtësi

Komisioni i Venecias ka

miratuar draftin final për

“drejtësinë”, por Kuvendi,veçanërisht komisioni përkatës,

ende s’e kanë shqyrtuar


8/16


konomi

vetëm dy kompani shqip-e që renditen në listën e 100ërmarrjeve më të mëdha nën Juglindore, sipas qarkul-

jetor për vitin 2014, Kas-.a. dhe Bankers Petroleum,në sektorin e naftës, njëra

dhim dhe tjetra në tregtim.a e 100 kompanive më të

në Europën Juglindoreçdo vit nga SEE News, me

në Bullgari. http://top100.ws.com/wp-content/up-2015/10/SeeNewsTOP100S-5.pdf trati është një hyrje e re në

të mëdhatë e rajonit (për-r bankat dhe shoqëritë e

meve) nga kompanitë shqip-ke u renditur në vendin e 82

nkers Petroleum në të 96-in.

a këto janë tepër të varuraniunktura ndërkombëtare eve dhe për 2015-n pothuajseërgjysmuar aktivitetin.e në listën e 10 sipërmar-ë të mëdha sipas xhiros përvend të rajonit (përjashtuar

e shoqëritë e sigurimit),ria “shquhet” për numrin eë kompanive në sektorin eme 6 të tilla (nga të cilat 5se), duke reflektuar qartazirën e paqëndrueshme të

misë vendase, teksa opera-karburanteve në pjesën mëhe të tyre kanë një luhatjetë lartë të aktivitetit të tyre

rmë të lartë falimentimi.ërsa vendet fqinje poin investitorë me emër

zënë vendin e tyre në in-në e Europës Juglindore,

ria mbetet zbuluar për-ënies së çmimeve të naf- paaftë” të zëvendësojëumbje me industri më të

ueshme. Kjo duket qartëdencën e eksporteve. Nëri ato ranë me gati 5%5-n për shkak të konjuk-së pafavorshme të çmi-ndërkombëtare, ndërsa nëoni eksportet nga të gjithae lira ekonomike arritën

iardë euro po në 2015-n, rritje prej 28% në raportvit më parë. Për më tepërë qytet shqiptar nuk ështëditejn e përvitshme të Fi-l Times për investime nga

eficienca e kostos, ndërkohë qënë listë mbizotërojnë kryeqytetee qytete të Maqedonisë, Serbisë,Kroacisë, Bosnjë Hercegovinës.

http://www.monitor.al/qytetet-e-rajonit-ne-listen-e-vendeve-te-mira-per-investime-tirana-mungon/

Europa Juglindoreorientohet drejt industrisëNë pjesën më të madhe të

vendeve të rajonit, industria erëndë tradicionale – kompanitëe naftës, gazit dhe energjisë –po humbin dalëngadalë terren,megjithëse ato ende dominojnërenditjen e më të mëdhave. Ecu-ria e tyre është ndikuar negativishtnga çmimet e ulëta në tregjet glo-bale, luhatshmëria e shpeshtë dhegjithnjë e më shumë kushtet e pa-

favorshme të motit.Prodhimi i makinave dhe

pjesëve të makinave ndërkohë pofiton terren në listën e 100 më tëmëdhave të Europës Juglindore(EJL), me rritjen që po nxitet ngarimëkëmbja e shpejtë në tregjet më të mëdha të eksporteve,thekson raporti i më të mëdhavenë EJL. Ato po shfrytëzojnë avan-tazhet konkurruese më të miratë rajonit – kosto e lirë e fuqisëpunëtore, taksat e ulëta, pozi-cionin strategjik dhe infrastruk-turën e përmirësuar, shpesh dukeu mbështetur në ekspertizën ekaluar në industrinë lokale. Priten

lajme më të mira për industrinëe automjeteve, duke konsideru-ar normën e ulët të zotërimit tëmakinave në rajon dhe të dhënatpër shitjen e veturave të reja si nëBashkimin Europian, ashtu dhenë Europën Juglindore.

Një tjetër industri që po shkondrejt rritjes, pasi është e lidhur mëshumë se të gjitha me shpenzi-met konsumatore është tregtia meshumicë dhe pakicë. Teknologjiae informacionit dhe bujqësia, qëgjerësisht mungojnë në listën ekompanive më të mëdha, kanëtërhequr interesin e investitorëvetë mëdhenj së fundmi dhe herët

a vonë do të hyjnë tek 100 më tëmëdhatë.

Pronësia e huaj mbetet një fak-tor kyç për performancën e kom-panive në Europën Juglindore,duke i ndihmuar ato të shmangin

kufizimet në tregun e brendshëm,si huaja e kufizuar apo problemetpolitike, ndërsa jep akses në tregjete mëdha. Gjithsesi, thekson rapor-

ti, në mënyrë që të zhbllokohet po-tenciali për rritje, qeveritë duhet tëadresojnë reformat strukturore tështyra prej kohësh, të luftojnë kor-rupsionin dhe ekonominë gri dhetë përpiqen që ta bëjnë mjedisine biznesit në tërësi më të parashi-kueshëm. Biznesi lokal, nga ana etij, duhet të pranojë rëndësinë e ri-sive dhe konkurrueshmërisë.

Teknologjia e informacionit porezulton si sektori më tërheqës përinvestitorët e huaj, së bashku meprodhimin, tregtinë me pakicë dheshërbimet financiare.

MaqedoniaJohnson Controls Makedonija

DOOEL, një ndër më të mëdhatënë botë për prodhimin e pjesëve tëautomjeteve, ka zgjeruar aktivitetinme gati 50% në 2014-n në shtetinfqinj Maqedoni, duke arritur njëqarkullim prej gati 940 milionë eu-rosh, gati dyfishi i kompanisë mëtë madhe në Shqipëri. JohnsonControls ka parë me interes edhetregun shqiptar, por nuk ka hyrëderi tani në të, ndërsa në Maqedonika njoftuar në janar të këtij viti përhapjen e një fabrike të dytë në Stru-micë, me një investim prej 20 mil-

Renditja

ionë eurosh dhe 3000 vende punepër tre vitet në vijim.

Sipërmarrjet e tjera ndër 10më të mëdhatë janë në fushën enaftës, energjisë, metaleve, tele-komunikacioneve. Të zhvilluarMaqedonia ka dhe industrinë eprodhimeve farmaceutike, përmes Alkaloid AD.

Mali i ZiEkonomia e Malit të Zi, e

përqendruar më së shumti te shër-bimet, reflektohet dhe në numrine lartë të shoqërive të tregtimit meshumicë e pakicë e transportit, që janë në listën e 10 më të mëdhave.

SerbiaLista e sipërmarrjeve më t

mëdha është e diversifikuar, ngenergjia, nafta, telekomunikacionet, tregtia me pakicë e shumicëtransporti e metalet

Delhaize, operatori i pakicëqë nuk arriti të mbijetojë në tregushqiptar dhe e shiti rrjetin e supermarketeve disa vjet më parë, ështnjë ndër kompanitë më të mëdhnë Serbi, duke u renditur në vendin e gjashtë me një qarkullim vjetor prej 630 milionë eurosh.

SlloveniaSllovenia mbetet shteti më i zh

ipërmarrjet shqiptare,më të vështirat në rajon

Sigurimet

Shqipëria më e prapambetura në rajon

Me prime të shkruara bruto prej rreth 22 mil-ionë eurosh në 2014-n, UNIQA Group Aus-tria sh.a, kompania më e madhe shqiptare në tre-gun e sigurimeve, renditet e 67-a në listën e 100sipërmarrjeve më të mëdha të sigurimeve në rajon, sipas renditjes së See News. Ajo është e vetmjashoqëri sigurimi shqiptare në këtë listë. Për kraha-sim, nga Mali i Zi, me një numër banorësh 5 herëmë të vogël se Shqipëria, kompania më e madhe,Lovcen Osiguranje AD, kishte prime bruto prej 26.5milionë eurosh, ndërkohë që janë dhe dy shoqëritë tjera nga ky vend në listë.

Edhe nga Maqedonia, sërish një treg me pop-

ullsi më të ulët sene (2.1 milionë banorë përkundrejt 2.85 mil-

ionë) ka pesë shoqëri në listë.Shqipëria ka në këtë mënyrë industrinë e sig-

urimeve më pak të zhvilluarën në rajon, e reflek-tuar kjo dhe në numrin e ulët të primeve të shkru-

ara bruto për frymë, prej vetëm 30 eurosh (sipas tëdhënave nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare)nga rreth 80 euro që ishte ky tregues në Serbi, mbi110 euro në Mal të Zi, 120 euro në Bullgari, 940euro në Slloveni, rreth 100 euro në Rumani dhembi 1000 euro për frymë në vendet e zhvilluara tëEuropës (sipas Insuranceeurope.eu).

Siguruesi më i madh në rajon është kompaniame seli në Lubjanë (Slloveni), Zavarovalnica Tri-glav, me prime të shkruara bruto prej 592.6 milionëeuro në 2014-n, ndërsa konkurrenti më i afërt Adri-atic Slovenica, ndodhet në një distancë të konsid-erueshme, me prime prej rreth 298 milionë eurosh.

Pritshmëritë për tregun e sigurimeve në Eu-ropën Juglindore mbeten optimiste dhe nuk pritetmë recesion afatgjatë në këto tregje. Industria endee sheh Europën Juglindore, si një rajon në rritje mepotencial të lartë, megjithëse po bëhet gjithnjë emë konkurrues.


9/16


lluar në rajon, me sipërmarrjetë të mëdha që janë nga fusha të

ndësishme si prodhime farma-eutike, elektronike, automjetesh,aftë, tregti, telekomunikacione etj.

RumaniaKompanitë nga Rumania

ominojnë në 100-shen e Europësglindore lidhur dhe me faktin eadhësisë së tregut rumun. Prod-

uesi i makinave Dacia, një njësifrancizes Renault, e ka tejkaluarMV Petrom si sipërmarrja më eadhe në rajon.

BullgariaKompanitë bullgare ndjekin

ato rumune në listën e më të mëd-have, sipas qarkullimit vjetor, ku

mbizotërojnë nafta dhe metalet.

Bankat, Shqipëria pozicionohetmë mirë se me sigurimetNdryshe nga tregu i siguri-

meve, ku sipërmarrjet shqiptarepothuajse nuk figurojnë në listë,bankat janë në një pozicion më tëfavorshëm.

Në renditjen e 100 bankave si-pas aktiveve, BKT renditej e 34-anë rajon për 2014-n, nga e 37-anjë vit më parë, me aktive prejrreth 2.26 miliardë eurosh. Ndërsa

TREGUESIT

Paraja që qarkullon në ekonomi ka shënuar rritjen mulët të paktën që nga viti 2002, kur raporton të dhBanka e Shqipërisë, një tregues direkt ky i ngadalë

të ekonomisë dhe që është reflektuar dhe në rritjen e dobçmimeve, duke ngjallur frikën për deflacion.

Sipas serive kohore të Bankës së Shqipërisë, agregat(paraja në qarkullim përfshirë depozitat) u rrit me 22.7 millekë në vitin 2015, nga 46 miliardë lekë vitin e mëparshëmmë i ulëti historik që kur raportohen të dhënat (shiko grafiNjë nivel i përafërt zgjerimi i këtij treguesi i përket vitit 201ekonomia shënoi rritjen më të ulët pas viteve 2000, me 1.1

Teoritë ekonomike sugjerojnë se një rritje e fortë në pgjithsej në mënyrë tipike ul normat e interesit, që nga ana

gjeneron më shumë investime dhe vë më shumë para në e konsumatorëve, duke nxitur shpenzimet. Bizneset readuke porositur më shumë lëndë të para dhe duke rritur phimin. Rritja e aktivitetit të biznesit shton kërkesën për pE kundërta mund të ndodhë në rast se oferta e parasë birritja e saj ngadalësohet. Fatkeqësisht kjo e fundit duket ndodh dhe në Shqipëri, siç e tregojnë qartë shifrat e BankShqipërisë.

Tregues të tjerë kishin sinjalizuar se ekonomia ngadalësuar dhe investimet kanë ngecur. Me bazë vjetore hpër ekonominë ka rënë me 2.4% në 2015-n. Kjo është rëne lartë historike e stokut të kredisë, që nga viti 1998, kur BaShqipërisë raporton të dhënat. (Lexo: Kredia për ekonomin2015-n rënia më e lartë historike).

Edhe rritja e kredisë neto (përjashtuar huatë e fshira) negative prej -1.4% në 2015-n, sipas të dhënave nga aktsistemit bankar. Rënia e kreditimit të ekonomisë është një

ues direkt i mungesës së investimeve në vend. Edhe ekspnjë burim i rëndësishëm i hyrjes së valutës në vend, në 20ranë me gati 5%.

Ka një lidhje të fortë empirike të drejtë mes rritjes së së gjithsej dhe inflacionit dhe anasjelltas rënies së parasëngadalësimit të saj dhe deflacionit. Në shkurt të këtij viti, cioni vjetor ishte vetëm 0.2%, më i ulëti që nga janari 2003,ngjallur shqetësimet për deflacion. (Lexo: Konsumi në aekonomia rrëshqet në deflacion, inflacioni i shkurtit në nmë të ulët nga janari 2003).

Edhe pse çmimet e karburanteve (rënie e importuar) kndikim në inflacionin e ulët, të dhënat afatgjata tregojnë flacioni ka qenë në trend afatgjatë rënës këto vitet e fundit,e futur vendin zyrtarisht në atë që quhet disinflacion-ngadmi i normës së inflacionit.( Lexo:

Deflacioni është një rënie përgjithshme të çmimevshpesh shkaktohet nga një reduktim në paranë gjithse

kredinë. Deflacioni ka efekt anësor në rritjen e papunpasi tregon që ka një nivel të ulët të kërkesës në ekonomi, mund të çojë në një depresion ekonomik.

Rënia e çmimeve, në rast se vazhdon mund të krijojspirale vicioze elementësh negativë si rënie e fitimeve, me fabrikave, rënien e punësimit dhe të ardhurave dhe tëpaaftësinë paguese të kredive nga kompanitë dhe individë

Pikërisht për të shmangur këtë, Banka e Shqipërisë, qshtatori i vitit 2011 ka ulur 13 herë normën bazë të inteduke e zbritur atë në nivele të ulëta rekord prej 1.75% aktuanë përpjekje për të nxitur kompanitë të investojnë dhe inditë shpenzojnë. Por, ndërsa kredia nuk është rritur, kurkanë shënuar në 2015-n rritjen më të ulët historike që pas v’90, teksa individët kanë tërhequr rreth 220 milionë euro vvitin e kaluar nga depozitat me afat në lekë. Para këto, që sesi nuk janë relfektuar në konsum e shpenzime. (Lexo: depozitat në 2015-n, me rritjen më të ulët historike në 25 v

Deflacioni është në fakt ankthi i bankave qendrore. Pështë deflacioni që vjen nga rritja e produktivitetit – ku ncionet bëjnë që konsumatorët të blejnë më lirë produkte sfona, celulare, televizorë etj, por ky nuk është absolutisht Shqipërisë, ku rritja udhëhiqet nga shërbime elementare sitia (kryesisht për produkte të importuara) dhe bizneset mi

Konfirmohet kriza dhe frikae deflacionit: Rritja e parasgjithsej më e ulëta nga 2000

Raiffeisen Albania ka zbritur ngapozicioni i 35-të në të 40-in. Intesa

Sanpaolo, Credins, Tirana Bank, Alpha Bank janë në listën e 100 mëtë mëdhave.

Sistemi bankar në EuropënJuglindore në përgjithësi ka arriturtë jetë i qëndrueshëm, por po për-ballet me nivele të larta të kredivetë pakthyera në afat (NPL), aktiv-itet të dobët kreditues dhe rritje tëulët ekonomike. Renditja domino-het sërish nga bankat rumune, qëllogariten në rreth një të tretën eaktiveve totale të 100 bankave mëtë mëdha në rajon.

të dhënat

Dobësia e sipërmarrjeve shqiptare

K ur të gjithë po flasin për një model të ri, qëdo ta orientonte vendin drejt një zhvillimi tëqëndrueshëm, larg ndërtimeve pa fre e tregtisësë mirëfilltë, drejt industrisë mevlerë të lartë të shtuar, të dhënat janë kokëfortë.

Në listën e 200 sipërmarrjevemë të mëdha në Shqipëri për2014-n, publikuar pak kohë mëparë nga “Monitor”, http://www.monitor.al/200-vip-at-e-2014-s-p a sq yr a - e - e ko no mi se - ska n-daloze-shqiptare/mbizotërojnë

kompanitë e tregtimit të naftës,që zinin rreth 10% të numrit total(21 të tilla) dhe kanë realizuar 21%të qarkullimit total të 200 VIP-ave, të ndihmuaradhe nga zgjerimi i prodhimit vendas, por dhe fak-tit që nafta blihet e shitet shumë herë, duke rritur

artificialisht volumin e tregut dhe xhiron e kompa-nive të këtij segmenti. Nga 10 sipërmarrjet më tëmëdha në vend, sipas qarkullimit vjetor (përfshirë

bankat), 4 merren me naftë. Edheaktivitetet e lojërave të fatit, kanëparë një lulëzim të aktivitetit vitine kaluar, një ecuri kjo që mund tëhabisë shumëkënd që priste njërënie të tyre pas sulmeve të ash-pra, me të cilat qeveria e re nisiaksionin “fundi i marrëzisë”, sapoerdhi në pushtet, në tremujorin efundit 2013 dhe synonte, ndër të

tjera, të godiste vesin e keq të tëluajturit bixhoz.

Sipërmarrjet prodhuese epërpunuese dhe ato eksportuese numërohen megishtat e dorës. Në listën e 100 më të mëdhave kavetëm 4 sipërmarrje eksportuese.

Në listën e 10 sipërmarrjeve më të mëdha sipas xhiros

për secilin vend të rajonit (përjashtuar bankat e shoqëritë

e sigurimit), Shqipëria “shquhet” për numrin e madh të

kompanive në sektorin e naftës, me 6 të tilla, duke reflektuar

qartazi strukturën e paqëndrueshme të ekonomisë vendase.

Ndërsa vendet fqinje po tërheqin investitorë me emër dhe

po zënë vendin e tyre në industrinë e Europës Juglindore,

Shqipëria mbetet zbuluar përballë rënies së çmimeve të naftës…


10/16


ulturë

Java e filmit shqiptar. I ftuar…..Mbahej për herë të parë “Javae filmit shqiptar” në Beograd,

në Shtëpinë e Rinisë. Mezi arritatë shoh fundin e projektimit tënjërit prej filmave. Takoj Abdur-rahman Shalën, regjisorin e ri Be-sim Sahatçiu… Më njohën me dyregjisorë të rinj nga Shqipëria, PiroMilkani dhe Dhimitër Anagnosti. – A do të kishit ardhur te ne si i ftuar?– më pyet Dhimitri, ai shtatshkur-

tri me tipare të zeza, i cili studimete kameras dhe të regjisë i kishtekryer në Leningrad dhe në Moskë.– Me shumë dëshirë, nëse më fto-ni! Atelie 212. Jam i ulur në bufe mekolegët. Hyn Borisllav Mihajlloviç-Mihizi, një nga intelektualët mëtë mëdhenj të vendit. “Dëgjova sedo të shkosh në Shqipëri. Atje je-ton një shkrimtar i madh. QuhetIsmail Kadare. Ka shkruar një ro-man të mrekullueshëm, ‘Gjeneralii ushtrisë së vdekur’.Shiko nësemund të ma sjellësh”. Erdhi ftesaqë të jem i ftuari i Kinostudiosshqiptare. Ditë e zymtë. Udhë-tova me atë karakatinën e JAT-it.

Nga avioni mund të shihet planiurbanistik i Tiranës, të projektuarnë mënyrë të tillë që të mund tëndjekë rendin e fjalëve “Duçe”(kështu është quajtur Musolini). Aerodromi? Tipik për një vend tëvogël dhe të varfër. Për herë të parënë Tiranë. Procedura me kufitarëte ashpër dhe me doganierët, tëcilët ngjasin me aerodromin, shkoipa vështirësi, sepse më prisninDhimitër Anagnosti dhe Pirro Mil-kani si dhe drejtori i Kinostudios(…) Më sistemuan në hotel “Dajti”në qendër të qytetit. Më pëlqeuheshtja, pa atë zhurmën e qarkul-limit të automjeteve, vetëm ndon-

jë biçikletë. Tirana duket e bukur.Bulevarde të gjëra, me shumë lule,me pemë anash… Monumentii Gjergj Kastriotit dominon tërëqendrën. Mikpritësit kishin orga-nizuar shfaqjen e filmit “Odiseja”.Salla e kinemasë e mbushur plote përplot me të ftuar të përzgjed-hur. Duartrokitje dhe pritje njëllojsikur presin një njeriun e tyre. Mekrenari, me gëzim, me ngrohtësi.Filluan vizitat zyrtare. Në Lid-hjen e Shkrimtarëve, krahas me tëtjerët, njihem me Ismail Kadarenë,Dritëro Agollin… Ismail Kadareja,intelektual tipik, me syze me ske-let metalik, duke dalë më thotë:

– Do të doja t’ju dhuroj roma-nin tim “Gjenerali i ushtrisë sëvdekur”, por kam vetëm versioninnë gjuhën frënge. – Do të më bëhejshumë qejfi. Më dhuroi bestsell-erin e tij me dedikim. Vizitova

Rrëfimet nëvetën të parë

nga Bekim Fehmiu

nga Bekim Fehmiu

N jë vizitë e aktorit Bekim Fehmiu në Shqipëri në vitin1972, jo vetëm që do të ngrinte në këmbë gjithë nomen-klaturën e kohës, por do vinte në lëvizje dhe sigurimin

t. Ndoshta, në vështrimin e sotëm, kjo do të qe vizita mëante e bërë ndonjëherë, e sidomos pritja që iu bë aktoritsova. Fotot, burimet historike si dhe një libër lënë ngatori, si mbresë pothuaj groteske nga kjo ngjarje në dik-do të shndërrohen sot në një veprimtari kujtese në Aka-

deminë e Filmit Marubi,siç thuhet “për të nderuarpunën dhe veprën e ak-torit me famë botërore”.Memoria nis me shfaqjene filmit “Bekim Fehmiunë Shqipëri”, një kronikëqë dëshmon vizitën nëShqipëri më ‘72-in.

Takimet e tij menjerëz të artit e kulturës,si dhe udhëtimet nëpërqytetet shqiptare si nëKrujë, Durrës, Sarandëe Gjirokastër, por edhenë veprat industriale,ndiqen nga kamera eBardhyl Martinianit,për t’u fiksuar më pasnë celuloid. Filmi ka përregjisor Vitori Çelin, zgjat10 minuta dhe ështëprodhuar nga Kinostudio“Shqipëria e Re”, 1972.Përveç kronikës televizivetë arkivuar në AQSH, kjohistori është përshkruarnë detaje edhe nga vetëaktori në librin “Shkëlqimdhe tmerr”, botuar nëBeograd në vitin 2002,një libër me kujtime,kryesisht ato që kanë tëbëjnë me vizitën e tij nëTiranë dhe disa rrethe të

tjera të vendit, ku ai u pritme nderime të mëdha.Por nga ana tjetër, nëmedia është botuar dhe

ort i detajuar i sigurimit të shtetit, ku ka lëvizur dhea thënë Fehmiu në vendet ku ka shkuar, dhe njerëzit mëka folur e takuar. I ftuar nga Kinostudio, Bekim Fehmiui në Shqipëri prej datës 20 prill deri më 4 maj. Axhendaqenë mjaft e ngjeshur, duke organizuar së pari, një pritjetorinë e Kinostudios, mbas takimit vizitoi disa repartestudios, si dhe asistoi në sheshin e xhirimit të një filmi. Ndërsa vizitat nëpër Shqipëri janë bërë në Krujë, nën e kalasë; Gjirokastër, në shtëpinë muze të Enver Hox-Muzeun e Armëve dhe nëpër qytet, më pas është bërë

i i shfaqjes “Shtëpia në bulevard”, interpretuar nga teatrionist i Gjirokastrës; gjithashtu ka vizituar Sarandën,in dhe Vlorën. Në Fier vizitoi Azotikun dhe Apoloninë.

në Shkodër, në Uzinën e Telave dhe në Vaun e Dejës.dhe bisedë me aktorët e teatrit “Migjeni” dhe vizitë në

në e gruas së Bajram Currit. Asistoi në paradën e 1 Majit.Fehmiu u gjet i vdekur në apartamentin e tij në Beograd,qershor 2010. Vdekja e tij e cilësuar si vetëvrasje mbetetjë mister i pazbardhur./ V.M

ë vizitë e tmerrshme

Shqipërinë e ‘72-it

Akademinë e Arteve, Kinostudion,biseda të thjeshta. Pyetjet, profe-sionale. Ndihet kërshëria e tyre,dëshira për të ditur sa më shumë.Pyetjet i bëjnë të përzgjedhurit.Jashtë në rrugë më drejtohet njëdjalosh me trup atleti, me sy tëzinj dhe të mëdhenj, me flokë tëzinj të dendur: “A mund të më je-pni një autograf ? Unë jam stu-

dent i vitit të tretë të Akademisë sëteatrit. Quhem Timo Flloko. Kamnjë motër në Jugosllavi. Njerëzite mi janë nga Peja…” Ata që mëshoqëronin ma bënin me shenjëqë të nxitoja. – Ju do të jeni OmarSharifi shqiptar! – i them djaloshitkur u ndamë.

DurrësiDurrësi. Teatri. Në fuaje, busti

i Aleksandër Moisiut. Marr pjesëpër herë të parë në një koncertme këngë e valle shqiptare. Zëramadhështorë, të shkolluar. Bu-kuria e atyre valleve të ngadaltapër nga ritmi, por dinjitoze dhe,

menjëherë më pas shumë të gjal-la. Valltarët e veshur me kostumepopullore shumëngjyrëshe. Jam iemocionuar, thuajse më zihet fry-ma dhe jam shumë krenar që pomë jepet rasti të shoh këtë bukuri.

Më shpunë të njihem me anëtarëe Ansamblit. I përgëzoj dhe i falënderoj që më bënë të përjetoj këtndjesi të paharrueshme. Nuk e ksha ditur se në Durrës kishte njamfiteatër, madje edhe i madh sai i Koloseut romak. Është zbuluavetëm një e treta. Shoqëruesit mtakuan me arkeologun amatoDridhet nga emocioni, duke m

treguar një varëse të hollë prej arku ishte varur një figurë në formëe gjethes së duhanit. Dridhet sherë që e prek. Çfarë thesari! Thesar i vërtetë kulturor, shpirtëroMe sugjerimin e atyre që mshoqëronin, më dhuroi si pa qejnjë kopje të Afërditës të shekullIV-V p.e.s.

Kruja Vendlindja e Gjergj Kastriot

Skënderbeut. Cili është ky gjeni cili arriti që për një çerek shekulli të ndalë fuqinë e pandalshmtë Perandorisë Osmane dhe tmos e lejojë depërtimin e saj dre

Perëndimit? Kalaja e Skënderbeue cila dominon në tërë kodrën qytetit, është e rikonstruktuar ngdisa pjesë të saj të shekullit XIV. Përse përkrenarja e Skënderbeuka një kokë dhie? – e pyes cicero

omazh të aktorit Bekim

iu, sot, në Akademinë e

t Marubi bëhet prezantimi i

grafisë “Odiseu i Kosovës”,

shfaqja e filmit nga kroni-

izitës në Shqipëri, në vitin

në një axhendë intensive të

ruar në TVSH


11/16


Edhe këtë vit, autorët shqiptarë, tëmbështetur nga Ministria e Kulturës nëbashkëpunim me rrjetin TRADUKI, do

të jenë pjesëmarrës në Panairin Ndërkombëtartë Librit në Leipzig. Letërsia shqipe do të për-faqësohet në këtë ngjarje të rëndësishme ngashkrimtarët Luljeta Lleshanaku, Virion Graçidhe Ardian Christian-Kyçyku.

Ka nisur sot në Leipzig Panairi i libritLeipziger Buchmess dhe Festivali i saj “Leipzigulexon”, ngjarja më e madhe e libr it të këtij qyteti,e cila i zhvillon aktivitetet e saj deri më 20 mars.

Autorët, lexuesit dhe shtëpitë botuese tako-hen për të mbledhur informacion, për t’u an-gazhuar në shkëmbime, përvojë dhe në zbuli-min se çfarë është e re.

Edhe këtë vit, autorët shqiptarë, të mbështe-tur nga Ministria e Kulturës në bashkëpunimme rrjetin TRADUKI, do të jenë pjesëmarrësnë Panairin Ndërkombëtar të Librit në Leipzig.Letërsia shqipe do të përfaqësohet në këtë ngjarje të rëndësish me nga shkrimtarët LuljetaLleshanaku, Virion Graçi dhe Ardian Christian-Kyçyku.

Autorët dhe botuesit shqiptarë janë pjesë efamiljes së madhe të më shumë se 40 shkrim-

tarëve nga Juglindja e Evropës, nga Sllovenia nëBullgari, nga Rumania deri në Bosnjë e Mal të Zi.“Atdheu, arratia, dëbimi, shpërngulja” është

tema madhore rreth së cilës rrjeti TRADUKI kandërtuar panelet e diskutimit mes shkrimtarëvetë Europës Qendrore dhe Juglindore. Historia etridhjetë viteve të fundit të këtij rajoni ka qenëhistori e shkëputjes nga regjimet totalitare, e për-pjekjes për të ndërmarrë rrugën e mundimshmetë integrimit në Bashkimin Europian, histori endarjeve të dhunshme nga familja e atdheu, his-tori arratie e dëbimi. Për të gjitha këto ndryshimetë rëndësishme që kanë tronditur e vazhdojnë tëtronditin jetesën e këtyre vendeve, do të dëshmo- jnë autorët nëpërmjet letërsisë së tyre.

Luljeta Lleshanaku do të nisë takimet eLeipzigut sot në një bashkëbisedim për Fëmi-

jërinë si ngujim shtëpie, si atdheu, si toka epatundur ku kemi lëshuar rrënjë. Fëmijërianë kohën e diktaturës së Lleshanakut përballëFëmijërisë si Utopi të shkrimtares Sabine Bock-mühls nga Lihtenshtejni.

Rumania, një vend që bashkon tre shkrim-tarë me prejardhje e gjuhë të ndryshme: ArdianChristian-Kyçykun, Dana Grigorcean dhe FilipFlorianin, të ftuar për të ndarë përvojat e tyre nëdiskutimin e ditës së premte, datë 18 mars.

“Të rri apo të iki?” – dilema e zgjatur eqytetarëve të vendeve të Ballkanit. Rreth kësajpyetjeje të vështirë për t’iu përgjigjur, rreth ën-drrës dhe shpresës, dhimbjes dhe dështimit, dotë diskutojnë tre autor ë në panel: Ivan Landzhev,Luljeta Lleshanaku, Petar Matovi , po ditën epremte me datë 18 mars. Në Natën ballkanike,

tashmë të kthyer në traditë, përmes leximeveautoriale, interpretimeve dhe muzikës, shkrim-tarët Virion Graçi, Liliana Corobca, Dana Grig-orcea, Jonathan Huston, Ulrich Ladurner, An-drej Nikolaidis, Stevan Tonti , Boštjan Videmšek,Marina Vuj i , do të sjellin një tjetër tablo të Ball-

kanit, ditën e shtunë, më 19 mars. Ardian Christian-Kyçyku dhe Dževad

hasan ndajnë përvojat e tyre të të shkruardy vendeve, gjuhëve dhe kulturave: Përvdy shkrimtarëve ditën e diele, më 20 mars

Në aktivitetet dhe panelet e këtij pana jeti TRADUKI do të paraqesë edhe një ntë madh të librave të përkthyer të autorletërsisë së Evropës Juglindore, të mbëshprej këtij rrjeti. Por jo vetëm kaq: Në Leipztorët do të mund të bashkëpunojnë me kgazetarë dhe kritikë letrarë gjermanishtfodhe do të mund të krijojnë njohje të reja mlegët e tyre të Evropës Lindore dhe Juglind

Në këtë panair merr pjesë edhe Kososhkrimtarët Agron Bajrami, Ervine Halili, antropologia Armanda Kodra-Hysa.

Panairi i Librit në Leipzig është projsi një panair për lexuesit, autorët dhe shbotuese. Ai paraqet botime të reja të pran

së bashku me temat, trendet dhe tende fundit të librit. Përveç autorëve më të

gjerman ka shkrimtarë të rinj nga Evropadrore dhe Lindore. Falë lidhjeve unike mnairit të librit “Leipzigu lexon”– ky panaisiderohet si festa më e madhe evropiane eduke tërhequr një publik të jashtëzakondhe mosha të ndryshme.

Jo më pak se 25.000 libra të rinj do tzantohet gjatë Panairit të Librit në Leipzig3000 pjesëmarrës do të prezantojnë libratnë rreth 3200 evente, të parashikuara nëditë.

Luljeta Lleshanaku do të nisë takiLeipzigut sot, në një bashkëbisedim për jërinë si ngujim shtëpie, si atdheu, si tokatundur ku kemi lëshuar rrënjë.

Ardian Christian-Kyçyku dhe Dževadhasan ndajnë përvojat e tyre të të shkruar

dy vendeve, gjuhëve dhe kulturave: Përvdy shkrimtarëve, ditën e diel, më 20 mars

Virion Graçi do të marrë pjesë në Natëkanike, tashmë të kthyer në traditë, përmemeve autoriale, interpretimeve dhe muditën e shtunë, më 19 mars

Fragment nga libri me kujtime nga udhëtimi

i ‘72-it në Shqipëri, “Shkëlqim dhe tmerr”,

botuar në Beograd, në vitin 2002 . Ndërkohë në

fillim të këtij muaji nga mediat e Kosovës është

lajmëruar se së shpejti del pjesa e dytë e këtij

libri, përkthyer nga Anton Berisha

n e muzeut. – Gjatë një beteje,kënderbeu lidhi pishtarë pisheë brirët e dhive, të cilat pastaj ishoi para ushtrisë së tij. Turqit uikësuan “nga kjo ushtri e madheë po vinte drejt tyre” dhe u tërho-ën. Në shenjë përkujtimi për këtëetejë, ai e zbukuroi përkrenarentij me kokën e dhisë me brirë.

apo hymë në kështjellë, e pyes:

Përse keni ndërtuar një muze prejumini e qelqi, në një ambient tëethuar me gurë qindravjeçarë?eni futur Amerikën në kështjellë.

Parada e 1 MajitShokët më thonë se duhet të

m i pranishëm në tribunën ku dojetë edhe Enver Hoxha. Më py-in nëse pranoj, duke pasur para-

ysh se mund të kem probleme nëendin ku jetoj. 1 Maji i vitit 1972.ë tribunën para hotel “Dajtit”,ku jam edhe unë në rreshtin e

arë, i rrethuar nga qindra kinezëveshur me rroba doku dhe të

opsitura deri në grykë. Nga ana

me e majtë, rreth njëzet metra,nver Hoxha përshëndet me dorëa që parakalojnë. Parakaloi edhe

shtria me uniforma ngjyrë kakihe e “armatosur” me automatikë.ëndrimi i tyre ushtarak, rreshtat,

nuk më pëlqyen. Përkundrazi. Fy-tyrën e Enver Hoxhës nuk arrita tashoh. Dita e fundit. Teksa shëtisimnëpër bulevard, shokët më fla-sin për konfliktin dhe ndarjen meHrushovin dhe BRSS-në, për shkaktë të cilit, për pak sa nuk kishinvdekur nga uria. Kishin qenë tëdetyruar ta blinin me ar grurin nëKanada. -A e patë shokun Enver?

Ja tek është. Vetëm dy shoqërues.E vështrova. Një zotëri i vjetër, ve-shur me kostum ngjyrë bezhë. Pakravatë, borselino në kokë, duartpas kurrizit, shëtit ngadalë nëpërbulevardin e zbrazët. – Përse nukka ndonjë sigurim të veçantë? –Jooo! Nuk është nevoja. Nuk kaasnjë rrezik. Populli e do. ShokuEnver banon këtu. Më treguan njëvilë të rrethuar me gjelbërim e lule.Hymë edhe në dy banesa private.Në banesën e parë, të mobiluarthjesht, Dhimitër Anagnosti mënjeh me të shoqen, një artiste bu-kuroshe. Miku i familjes sonë, Ra-madan Sokoli, të cilin nuk e njihja,

një intelektual i jashtëzakonshëmdhe i cili nuk ishte fort i dashurpër regjimin, më dhuroi shiritate magnetofonit me regjistrime tëmonologëve të Aleksandër Moi-siut. Çfarë dhurate!

Panairi i Leipcigut

Shqipëria flet mbi atdheun,arratinë dhe shpërnguljen

Panairi i Librit në Leipzig • 25.000 libra të rinj • 3000 pjesëmarrës • 3200 evente


12/16


Nëse ushtroni në moshën 30vjeçare ju ruani shëndetin kurbëheni 50 vjeçare. Mos shtonipeshë, ruani peshën vitale përtrupin tuaj.

5. Ruaj paratë Edhe nëse ju nuk po mund të

kurseni tani, filloni të ruani paratëpak nga pakë. Krijoni shprehinëpër të ruajtur paratë në mënyrë qëtë krijoni një mirëqenie për të ar-dhmen.

6. Mëso të jesh e lumtur dhe epërmbajtur.

7. Mos u vono të përmbushësh

qëllimet e tua.8. Beni gjumin mirë.9. Kujdesu për dhëmbët.10. Mos koleksiono gjëra po

koleksiono kujtime.11. Riktheju gjërave, mos mbaj

inat.12. Lexo shumë.13. Udhëto aq sa ke mundësi.14. Medito çdo ditë.15. Kuptoje vetën tënde.16. Shkruaj, mbaj ditar.17. Ndërto shtëpinë tënde.18. Kujdesu për familjen dhe

shoqërinë etj,

hëndet

ë mendosh për të ardhmenmund të jetë e frikshme dheemocionuese në të njëjtënu duhet të përgatiteni se një

të dilni në pension, duhetulosh shpenzimet ditore sipaguash shkollimin e fëmi-randaj të rinjtë duhet tëjnë për vitet e pleqërisë që

humë shpejtë, shkruan da-fe.com.

është lista e gjërave qëet t’i bëni në rini për tu

ur në pleqëri:Mos pi duhanhani është shumë i dëm-ër shëndetin, çdo vit vdesin43 mijë persona nga pirja et. Po ashtu kushton shumëtë.

Mos ha ushqim jo të freskëtqimi i shpejtë zakonishthtë i freskët dhe për këtëdikon negativisht në shën-

uaj.ërdorni gjithmonë syzet e

ktet afatgjata të diellit janëtë dëmshme për shëndetin

randaj mos harroni t’i për-

mjetet mbrojtëse për diell.fortë dëmton lëkurën dheaj.shtroni rregullisht

ëto gjëra duhet t’i bëni në

ni që të kënaqeni në pleqëri

TI

rfitimetëndetësorebananes: 20sye përse duhethani çdo ditë

T

ë pasura me vitamina dhe minerale,bananet janë frutat më të shëndetshme

në botë. Konsumimi i të paktën një banan-eje në ditë ju ndihmon të ulni rrezikun përt’u prekur nga sëmundje të ndryshme dhepërmirëson shëndetin. Të hash një ose dynë ditë, ndihmon për të pastruar organiz-min nga toksinat, për të mbajtur sytë dheflokët në një gjendje të mirë dhe për t’undierë më pak të fryrë.

Dhe jo vetëm… nëse është e vërtetë

që banania ka formën e një buzëqeshje- je, atëherë është e vërtetë që përmirësonhumorin. Nëse nuk jeni mësuar të hanibanane çdo ditë, ja disa nga arsyet mëkryesore përse duhet ta shtoni këtë frut tëshijshëm dhe të shëndetshëm në dietëntuaj ushqimore të përditshme: Ul nivelin elartë të gjakut; Ul nivelin e lartë të koles-terolit; Kontrollon ritmin e zemrës

Ul rrezikun për t’u prekur nga së-mundjet e zemrës; Rrit energjinë; Fuqi-

zon muskujt; Lehtëson lëvizjen e zorrëve;Lufton radikalet e lira;Forcon sisteminimunitar;Largon depresionin;Përmirësonkujtesën;Largon ulcerën në stomak;Rritprodhimin e hemoglobinës;Ndihmon përtë lënë duhanin

Largon ndjesinë e të vjellit; Djeg kalo-ritë; Përmirëson humorin; Siguron gjumëtë rehatshëm

Lufton nxehtësinë;Përmirëson shiki-min.

mënyra

N jerëzit, mendimet e të cilëve janë mëtë gëzueshme, ndërsa shikimin në jetë e kanë optimist kanë më shumë masëgri të trurit, prandaj truri edhe u punon mëmirë. Ata te të cilët dominojnë mendimet epakënaqura dhe të zymta, kanë edhe tru-rin më të vogël.

Ata të cilët jetojnë me më pak tension,e shikojnë jetën në mënyrë më optimistedhe kënaqen me të, jetojnë më mirë, mëgjatë, me më pak probleme shëndetësore,sepse kanë më shumë masë gri, prandajedhe truri u punon më mirë.

Këto fakte për mendimet optimistenjerëzit shpesh i nënvlerësojnë dhe i in- jorojnë, por konfirmimin për to e kanëmarrë hulumtuesit e mbledhur në ekipinshkencor nga Universiteti i Washingtonit.Optimizmi dhe pesimizmi ndikojnë nëshëndetin tonë fizik dhe mental.

Rezultatet kanë treguar që humori i mirëka pasoja edhe në strukturën e trurit. Hu-lumtimi bazohet në analizën e aktivitetevefizike (shëndet, aftësitë motorike dhe fizike)dhe aktiviteteve mentale (të qenët i kënaqur,lumturia, dhe shikimi ndaj jetës) e njerëzve

të pjekur dhe të shëndoshë gjatë viteve.Studimi ka përfshirë edhe matjen e tru-

rit, prandaj kështu që u tregua që mesh-kujt në periudhën në mes moshës 44 dhe88-vjeçare, të cilët janë në kategorinë e op-timistëve dhe sevdallinjve kanë më shumëmasë gri të trurit sesa pesimistët, truri i të

cilëve, siç treguan matjet, zvogëlohet.Pra, jetë të gëzuar e pa telashe për trutë shëndetshëm, ndërsa nëse ndiheni nëankth, jeni të zymtë dhe keni mendimetë errëta, kini kujdes sepse truri do t’juzvogëlohet!

Mendimet që zvogëlojnë trurin

N jë zbulim i vogël i publikuar në Plus One, thuhet se janë ekspermentuar 59 njerëz të cilët nuk kishin mendje të mprehtë të t

menduarit. Dhe krahas kësaj mendohet që dicka të tillë po e nxedhe më shumë reagimi i trupit nga çamçakëzi i cili po sjell edhedobësim të trurit.

Ndërkaq

Documents

FRD 18 Mars.pdf