E PRJAVSHME, INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE VITI 2 Nr. 51 E premte, 27 Mars 2015

fq. 2

Kush e Kriminalizoi politiKn?

EditorialBurimi i t kqijave vjen nga Kodi Zgjedhor dhe nga modeli politik q kan ndjekur dy partit kryesore kto dy dekada, ka vrau thelbin e demokracis.

fq. 4

EKONOMI OPINION

OPINION

Alfred CAKO

fq. 4

fq. 7

fq. 9

topi: DeKriminalizimi Fillon me pastrimin e partiVe nGa FilozoFia Kriminale Dhe Korrupsioni politiK

FrD: u mblodh kryesia pr zhvillimet aktuale politike dhe strategjin elektorale

Zgjedhjet Nj antar, nj vot

Cezar KOTONI

Bizneset m t mdha n shqipri, tritoli dhe urrejtja politike

De Biazi: ndeshja m e rndsishme n karriern time

Realiteti politik n Shqipri, nj univers intrigash t uditshme, q as fantazia dhe mendja m produktive e Shekspirit nuk mund ti rrok e fantazoj n komedit dhe tragjedit e tij...

fq. 3fq. 16

LAJMRIM!

OKETA: Shoqria shqiptare krkon politikan t ndershm e dinjitoz, larg modeleve t dshtuara e t diskretituara

ASTRIT KUI: Qytetart mbshtesin politikat vizionare t FRD-s pr projektet zhvillimore t Puks

Aktu

alite

t... Varfria, skamja e zhgnjimi po i on njerzit drejt

urrejtjes ndaj politiks

Vetm demokracia reale brenda partive politike largon

pengmarrsit e fateve t vendit

Krkohet ndryshim dhe demokratizim i kushtetuts me

referendum popullor

Redaksia

Armando Mosho

Agim ZEKA

Ikn dhe nj pionier idealist i demokracisNdrron jet Prof.Dr. Hysen obani

E ardhmja e Shqipris mbetet interesi afatgjat

Zgjedhje pa zgjidhje - Rritja e dnimit penal...

Krimi i organizuar sfida m e madhe e drejtsis shqiptare

IN MEMORIAM

Adresa: Bulevardi George W. Bush, Nr.15/1, Tirane-mail: gazeta.frymaere@gmail.come-mail: info@frd.alKryeredaktor: Agim ZekaMob: +355 69 21 15 769Marketing: +355 69 40 55 244

KOM

BTA

RJA SHQIPRI VS ARMENI

Q t bhet ky realitet i hidhur e i trisht, gjithka duhet t filloj jo vetm me pasojat, por edhe me shkakun.

Njoftojm lexuesit dhe bashkpuntort e Fryms s Re, se nga java e ardhshme gazeta do t dal dy her n jav, t Martn dhe t Premten.

ASTRIT KUI, kryetar i degs s FRD-s Puk

FAQE 2 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e Re

Alfred CAKO

Kto dit po flitet nga zyrtart e lart pr dekriminalizim t poli-tiks dhe institucioneve t saj. Madje kt fjal magjike q do tna shptonte nga t gjitha t kqijat, t shpi-kur nga lidert e saj, e kan mbshtetur shum edhe t huajt ose kapitent dhe ga-rantt e mdhenj perndimor t anijes s shtetit ton. Pra politika dhe institucionet qen-drore e lokale t lidhura me t, jan t kriminalizuara?! Por kush i kriminalizoi ato? T huajt?! Alient?! Ose, a ka ndonj fajtor pr kt situat, e cila duhet shndoshur? Ku sht burimi q ushqen t keqen, i cili duhet thar ose devijuar nga shtrati i poli-tiks? Ose duhet t merremi vetm me pasojn apo me shkakun, apo me t dyja s bashku?

Pr paralelizm mund t prmendim shkurt nj histori nga romani i njohur i Viktor Hygoit, Viti 93, kur ai tregon pr nj ngjarje t vrtet n nj anije luftarake t ruajalistve, n zonn e dominuar nga ata - pas revolucionit dhe vrasjes s Luigjit XVI e gruas s tij austriake - n Vand t Francs. Ngjarja tregon se pas nj deti t qet filloi nj stuhi e papritur; ushtari roje n kuvert nuk e kishte kontrolluar nj nga topat e bashit t anijes, i cili ishte i zgjidhur dhe, sapo anija filloi t lkundej, topi livadhiste sa majtas djathtas e sa para mbrapa, duke rrezikuar q me peshn e vet t thyente muret e anijes e t binte n det. Askush nga ushtart e ndodhur atypari nuk guxuan ti dilnin para topit q ta ndalnin me ndonj penges, prve ushtarit roje, i cili rrezikoi jetn e vet dhe me thas me rr e izoloi topin dhe e lidhi me vetmohim t pashoq, n sy t gjith t tjerve q fshiheshin. Ather erdhi i alarmuar komandanti ruajalist i anijes dhe, pasi mori vesh pr heroizmin e madh t ushtarit, e dekoroi me nj urdhr t lart t dinastis s Kapetve. Por menjher pas dekorimit t ushtarit erdhi pyetja e tij: Kush sht prgjegjs q topi ishte i zgjidhur? Ushtari roje, ishte prgjigjja e oficerit t rojes:

EDITORIAL

Kush e Kriminalizoi politiKn?

pra ushtari i sapo dekoruar. Ather komandanti urdhroi pa asnj mdyshje ekzekutort e gjykats s mbretit pr ta ekzekutuar ushtarin e sapo dekoruar. Dhe ashtu bn. E morn n nj cep t kiit dhe e ekzekutuan ushtarin me urdhrin e Legjionit t Nderit francez n gjoks, me at urdhr t ndr-ruar nga shum lufttar e bura t rnd francez.

Alegoria e ktij shem-bulli artistik e historik sht e qart se prse bhet. Me fjaln dekriminalizim po ndodh si me at gurin n lum, q e hedh nj i menur e mblidhen ta krkojn 40 budallenj. Tash t gjith po merren vetm me pasojn dhe jo me shkakun. Vrtet, pse u kriminalizua politika shqiptare? Prse in-stitucioni kryesor, Kuvendi (por edhe institucionet e tjera qendrore), ka si asnjher m par ish-polic dhe bodyguard-? N fushatat pr legjislaturat e para, kur Kuvendi glonte nga intelektualt m t mir politik n teren, kta tipa nuk arrinin t futeshin n rrethin e shtabeve elektorale dhe shih-nin sektorin e tyre t punve kriminale. M pas ata arritn t hynin si mbshtets t shtabeve dhe, duke u ngjeshur radht, ata arritn nj dit t bukur t dalin n rresht t par, duke u przier kshtu bojrat, e bardha me t kuqen e me t zezn. Gjat ksaj kohe, komandanti i vaporit flinte gjum dhe nuk i dgjonte zilet e alarmit q binin nga ndonj institucion i

rndsishm, si ai i Presidentit Topi dhe analist t ndryshm t pavarur. Burimi i t kqijave vjen nga Kodi Zgjedhor dhe nga modeli politik q kan ndjekur dy partit kryesore kto dy dekada, ka vrau thelbin e demokracis. Sa m tepr q acarohej situata politike, sidomos pak para dhe pas vitit 1997, aq m tepr ndihej nevoja pr t fort q duheshin pr t krcnuar e fyer dhe pr t prdorur grushtet n vendin e mendjes, n Kuvend.

Historia e prdorimit t t fortve fillon, pak a shum, kshtu: N fillim vagabondt u futn nga Presidenti Berisha n SHIK e polici dhe ata u pr-dorn pr t rrahur opozitn e pr t mbajtur sistemin autarkik t Berishs s par me dhun e presion. M pas ndodhi viti 1997 dhe Nano e Berisha grum-bulluan bandat e kriminelve me brigadiert e Bens dhe disa nga ish-punonjsit rruga t shtetit t Berishs, nga rrethi i tij i afrt m t besuar n SHIK e polici. Kta afruan m pas kontingjente kriminale t pas-uruar nga aktivitetet ekonomike kriminale n partit prkatse, sidomos n koh fushate kur kta ishin nj skalion i rnd-sishm q futeshin n rreth t par n betej, deri sa me ta ndodhi si me at q e lan t vinte n fshat dhe pastaj krkoi pr nuse t bijn e priftit: ata krkuan t bheshin deputet. Por q t bheshin deputet, me kodin e vjetr ata nuk mundeshin se njiheshin se kush

ishin, kshtu q me paret e tyre t krimit dhe me kontributin e tyre si repart ushtarak n ngjarje t ndryshme si 21 janari, luajtn rolin e protagonistit. Nprmjet ktyre detashmenteve palt kan synuar t vendosin bal-anca e t ushtrojn presion mbi kundrshtarin q edhe ai t ishte i maturuar n orekset e veta pr pushtet, prndryshe katr t vrar mund t ishin nj e njqindta ose nj e njmijta

e asaj q mund t ndodhte n rast manipulimi apo mos bal-ancimi t pushtetit. Kshtu, t dy palt, duke pasur nevoja dhe borxhe ndaj ktij detashmenti t fortsh q i kthyen partit n reparte ushtarake, ndryshuan Kodin Zgjedhor, ligjin ku bu-rojn t gjitha pushtetet dhe ku vendoset niveli i demokracis dhe tashm listat do t ishin t mbyllura, qytetart do t voto-nin vetm pr sigln, partit e reja nuk mund t hynin dot n gar t ndershme, sepse procesi do t ishte i kontrolluar nga dy tre partit e tradits, nga fillimi n fund.

Kshtu jemi, si rezultat

Q t bhet ky realitet i hidhur e i trisht, gjithka duhet t filloj jo vetm me pasojat, por edhe me shkakun.

DURRES

Burimi i t kqijave vjen nga Kodi Zgjedhor dhe nga modeli politik q kan ndjekur dy partit kryesore kto dy dekada, ka vrau thelbin e demokracis.

mBliDhet Kryesia e Forumit rinor t FrD-s

Kryesia e Forumit Rinor t Partis Fryma e Re Demokratike, Dega Durrs, zhvilloi mbledhjen e radhs, ku u diskutua mbi ecurin e ktij forumi.

Kryetari i Forumit, Shklzen Puci theksoi gjat mbledhjes se sht rritur interesi i t rinjve durrsak pr tu br pjes e FRD-s. Kt e tregon shtimi i vazhdueshm i numrit t antarve t ktij forumi. Gjithashtu Forumi rinor synon nj harmonizim sa m t madh ndrmjet t rinjve me programin e ksaj partie, duke br t mundur organizimin e nj sr aktiviteteve n qytetin e Durrsit, q synojn afrimin e t rinjve me strukturat e FRD-s.

Koresp. Fryma e Re

i ktij Kodi zgjedhor n kt situat. Tash detashmentet duan akses n pushtetin qen-dror, n pushtetet e pavarura dhe n at lokal, pasi ky pushtet pas ktyre zgjedhjeve do t ket shum autoritet. Konflikti mes autoktonve t politiks dhe t ardhurve nga detashmentet ushtarake, njlloj si ndodhi me barbart n historin e Roms dhe t Konstandinopolit, q u thirrn n fillim pr ndihm ndaj homologve t tyre t pist dhe m pas, duke par se sa t dobt ishin pronart q i kishin punsuar fil-luan t krkonin ortakri n pushtet e kontroll, duke e sjell gjendjen n nj faz t rrezikshme pr t ciln shkak-tar nga keq menaxhimi, n fund t fundit, duket se jan politikant profesionist. Q t bhet ky realitet i hidhur e i trisht, gjithka duhet t filloj jo vetm me pasojat, por edhe me shkakun. Duhet t ndryshoj Kodi Zgjedhor e t forcohet demokracia, ku t zgjedhurit t mos i vendo-sin 2-3 kryetar partish, por sovrani, i cili nuk korruptohet kurr, n asnj situat...

FAQE 3 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e Re

Cezar KOTONI

AKTUALITETBizneset m t mdha n Shqipri,

tritoli dhe urrejtja politike

N skenn politike shfaqen her pas here ca komisar t lodhur t politiks s vjetr e ca t rinj q jan plakur para kohe mendrisht nga qndrimi nn mantelin e komisarve t vjetr, q tundin gishtin kr-cnues s largu, duke ndjell e nxitur paqndrueshmri politike, vetm e vetm pr t zgjatur n infinit ekzistencn e tyre n skenn politike, q po i injoron dhe po i l n harres e n periferi t zhvillimeve. Njeri prej komis-arve n nj seance plenare t Parlamentit (deputeti Sali Berisha), prsrit e prsrit pambarimisht t njjtat akuza n adres t mazhorancs si e inkriminuar dhe bn thirrje se vetm revolucioni paqsor demokratik, sht shptim pr situatn. Termi i siprcitu-ar, ka tingllim negativ pr vesht e shqiptarve, jo vetm se revolucionet n kt vend dshtojn dhe ln pasoja t rnda n jetn e shoqris, por edhe sepse shprthimet revo-lucionare n kto 25 vjett e fundit, (madje edhe kur n pushtet her si president, her si kryeministr e her si kry-etar i PD, ka qen vet zotria n fjal), jan shoqruar me shembjen e shtetit dhe t shpress, me kaos e vrasje. Vshtir q me revolucion paqsor demokratik, mund ti jepet fund situats s krim-inalizimit e banditizmit poli-tik q e ka prfshir vendin.

Deputet q rrihen q akuzojn e gnjejn, q mb-jellin kaos dhe zymtsi, kan vrar e vrasin pa pik ndjesh-mrie t bukurn dhe t ardh-men. T korruptuarit tan, q nuk din as t skuqen, as t zverdhen, as t ken turp, po e bjn jetn ton prdit e m t vrazhd Shkarravitsit e gazetave q ngjyejn majn e pens n gjiriz, vazhdojn t ndotin fletn e bardh me gjith-far lajmesh e kronikash q ta

shpifin. Pseudo opinionistt dhe pseudo analistt e prdorur si marioneta, orvaten t na bindin se shptimin nga cfilitja e shpirtit, duhet ta krkojm te padront e politiks s vjetr, q i shprblejn ata pr t thn marrzira t pandshkuara, q nuk i ha askush.

Gnjeshtra e mashtrimi nuk jan m mkat, por lajm i dits me logo partie, pr fat t keq e pr m keq akoma, jan produkt i nj grupimi politik mshuar prej llogor-eve t interesave klienteliste dhe t oligarkis e interesave ekonomike trsisht personale. Kjo politik me konfliktualitet interesash t ndyra, tenton ta kthejn kt vend n nj knet t mjerimit moral dhe mendor. N Shqiprin ton t vogl, bizneset m t mdha jan tritoli dhe urrejtja politike. Politikant tan, andej e ktej llogores, maskojn nepsin, pangopsin dhe inferioritetin e tyre me gjoja besnikrin e pa-kufishme ndaj kauzave t tyre t dshtuara. n kt vorbull t pashpres kaosi politik e moral.

N kt varfri e skamje, zhgnjimi i njerzve t thjesht po shkon drejt urrejtjes ndaj politiks, sepse ...njerzit q nuk kan aftsin t zhgn-jehen, jan t sunduar nga instinktet e egrsis, thot so-ciologu H. Muller. T gjith sot ndihemi t zhgnjyer nga poli-tika aktuale. Pr t prmbysur kt situat t papranueshme pr shumicn e njerzve t thjesht, nuk mund t sjellin ndryshim prfituesit e veshur me pushtet. Situata aktuale n Shqiprin e udirave pafund, sht e ngjashme me episode e personazhe si n romanet e Dostojevskit dhe po bhet prdit e m e paprballueshme pr qytetart e thjesht, pr familjet pa t ardhura dhe pa asnj pjestar t punsuar. As zinxhiri i pandrprer i protes-

tave nn moton: Meta ik, as revolucioni sado paqsor dhe demokratik q predikon S. Berisha, jo vetm q nuk e zgjidhin ngrin politik e sho-qror, por e komplikojn dhe e radikalizojn me tej konflik-tualitetin dhe tritolin politik n vend. Taksapaguesi i mashtruar prej sloganeve elektorale ka sy e vesh t shoh e dgjoj

q nga Greqia e krizs dhe e borxheve, qeveria merr masa pr rritjen e pensioneve, ndrsa n Shqipri lajmi i par sht takimi Doshi-Froku. Ktu ku politikani e deputeti mund t bhet milioner pr tre muaj, ku dollart dhe eurot nuk fitohen si n Evrop dhe Amerik nj e nga nj, por nga njqind e pesqind mij, njerzit e

Realiteti politik n Shqipri, i ngjan nj universi intrigash t uditshme, q as fantazia dhe mendja m produktive e Shekspirit nuk mund ti rrok e fantazoj n komedit dhe tragjedit e tij t dikurshme. Jan ca intriga t ulta e marrzira cfilitse, q ta shpifin e q sado t prpiqesh ti shmangsh e injorosh, ato prsri t fanepsen me gjith pervesitetin e tyre.

thjesht fundosen prdit n pusin e thell t skamjes dhe mediokritetit social.

Nse do t vazhdonim t ndalemi n realitetin aktual shqiptar, n kt lmsh t s keqes, nuk mund t gjejm zgjidhje tjetr, prvese ato q lidhen me respektimin e principeve demokratike dhe me ndshkimin e t inkriminuarve,

t korruptuarve, t ngatrruarve t skandale e afera. Nuk ka zgjidhje n t njjtn kast politike, n t njjtin grupim politik, q sa her ndodhet n opozit, e gjen zgjidhjen te revolucioni, paka nse me fjal e predikojn paqsor e demokratik.

FRD mblodhi t mrkurn pas dite kryesin e partis. N rend t dits ishte analiza e situats politike n vend, diskutimi i strategjis para zgjedhore n kuadr t zgjedhjeve vendore t 21 qershorit si dhe shtje organizative t FRD-s.

Sekretari i prgjithshm, Gazmend Oketa, informoi kryesin rreth procesit t zgjedhjeve brenda partis t mbajtura n disa qytete me moton nj antar nj vot. Ai pohoi se pro-cesi sht zhvilluar n mnyr t prkryer n Elbasan me nj organizim shembullor. Javt e ardhshme zgjedhjet pr drejtuesit vendor t FRD-s do t intensifikohen pr ti ln kohn e duhur prgatitjeve pr votimet administrative, t cilat do t prtrijn qeverisjen e qyteteve dhe komunave t Shqipris, u shpreh z. Oketa.

Kryetari Bamir Topi, pasi bri nj analiz t situats poli-tike, theksoi se prej FRD-s krkohen veprime taktike t urta ,t menura, bazuar n interesat e saj si dhe t filozofis s ksaj partie, q n thelb ka shtetin dhe qytetarin. Z. Topi vuri n dukje se degt e partis n qarqe kan hyr thellsisht n rrjedhn e

impenjimeve pr zgjedhjet partiake, por edhe pr votimet e 21 qershorit. Fushata e zgjedhjeve partiake, theksoi kryetari Topi, tregoi se Elbasani sht dega model q duhet t pasohet nga nj aksion zinxhir pr ta mbyllur me sukses kt proces mjaft t rndsishm pr strukturat e FRD-s. Ai shprehu knaqsin q gati 3 vjet nga krijimi i partis, shohim me krenari se 90% e strukturave partiake jan t qndrueshme.

M pas, prfaqsues t degve t FRD-s n qarqet Fier, Vlor, Berat, Shkodr, Kuks, Tiran dhe t tjer diskutuan rreth situats parazgjedhore, strategjis s FRD-s si dhe rreth rrugve dhe mundsive t bashkpunimit para zgjedhor.

N fund t mbledhjes kryesia mandatoi kryetarin Topi, sekretarin e prgjithshm Oketa dhe sekretarin organizativ Shehu si negociator pr ndonj bashkpunim t mundshm n kuadr t zgjedhjeve vendore. Pr do zhvillim t mundshm ata do t mbajn kontakte t vazhdueshme me kryesin dhe pastaj edhe me Asamblen e prgjithshme t FRD-s, si organi m i lart vendimmarrs i partis. Koresp. Fryma e Re

U zhvillua mbledhja e Kryesis s FRD-sVetm demokracia reale

brenda partive politike largon pengmarrsit e fateve t vendit

Krkohet ndryshim dhe demokratizim i kushtetuts me

referendum popullor

FAQE 4 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e Re

Armando MOSHO

e arDhmja e shqipris mBetet interesi aFatGjatF I N A N C

Vendet e Evrops formuan nj bllok ekonomik, n t cilin u ra dakord pr t ndjekur poli-tikn ekonomike t Gjerman-is. Pasi SHBA, po ashtu dhe Azia, u bn superfuqi, me shum m shum banor se Evropa, shum vende n Ev-rop kuptuan se, n qoft se kto vende do t mbeteshin t pavarur, brenda nj peri-udhe t shkurtr kohore kto vende nuk do t mund t mbe-teshin konkurrues dhe shum shpejt do t parakaloheshin, duke mos u mbetur shum pr t kontribuar n botn financi-are dhe politike. Pr t ruajtur statusin e tyre, ishte pra abso-lutisht e nevojshme q vendet evropiane t bashkonin forcat dhe t bashkpunonin shum m tepr. Nga ky sfond erdhi ideja e ndrtimit t nj tregu t prbashkt dhe nj monedh t vetme. Gjermania, si vendi m i fuqishm n Evrop, dshironte t bashkpunonte vetm n qoft se politika ekonomike e Bashkimit Evro-pian do t ruante bazat e mod-elit t saj ekonomik. Duke qen se q prej Lufts s Dyt Botrore, Gjermania gzonte statusin e liderit t ekonomive Evropiane, vendet e tjera pjesmarrse nuk ishin n pozita pr t kundrshtuar.

Traktati i Mastrihtit u firmos, duke detyruar vendet pjesmarrse t zbatonin nj politik ekonomike, me t ciln Gjermania ishte msuar. Kjo prkoi me presion t fort n rnie t inflacionit dhe rritje t shpejt t kursimeve. Kjo re-zultoi n norma interesi shum m t ulta n vende t tilla si Spanja, Italia, Irlanda, Portu-galia dhe Greqia. Kto vende historikisht kan vuajtur nga inflacioni i lart dhe deficitet e larta t llogaris rrjedhse, t cilat uan n prqindje shum t larta t interesit (n Spanj, pr shembull 15% dhe m lart). Pas nnshkrimit t Traktatit t Mastrihtit, tregjet papritmas pan perspektivn e nj politike monetare q do t implemen-tohej n kto vende, q deri n kto koh ishte e njohur vetm n Gjermani. Me fjal t tjera, duke synuar inflacion t ult dhe deficit t ult buxhe-tor. Ishte kjo arsyeja q investi-

tort filluan menjher blerjen e bondeve n kto vende. N fund t fundit, kto vende ofruan pr investitort interes shum m t lart se bondet gjermane, ndrkoh q kushtet ekonomike do t rriteshin s shpejti pr tu prafruar me ato t Gjermanis.

Rnia e normave t in-teresit dhe flukset hyrse t kapitalit t huaj, shkaktuan nj rritje t shpejt t mimeve t aseteve (mimet e shtpive, n mnyr t veant) n ato vende q m par u duhej t prballeshin me norma t larta t interesit. Kjo u dha pronar-ve t shtpive ekzistuese shum m tepr mundsi pr t marr hua, sidomos pasi normat e interesit po binin n mnyr t shpejt. Rrjedhi-misht, ekonomia u rrit shum shpejt, papunsia ra, pagat u rritn si dhe u rritn shum kredit e konsumit. Zgjerimi i vendeve t puns dhe paga m t larta, automatikisht prkthe-heshin n rritje t mtejshme n mimet e aseteve, etj.

Meqense mimet e banesave po rriteshin dhe hua-marrja po ashtu po rritej n kto vende, norma e interesit duhej rritur. Banka Qendrore Evropiane e bri kt tepr ngadal, edhe pse duheshin konsideruar rrethanat n vendet e tjera antare. Rritja e shpejt e normave te interesit, ishte gjja e fundit q pritej. Pr m tepr, Gjermania ka qen gjithmon n gjendje t ushtronte nj ndikim t madh n politikn e Banks Qendrore Evropiane dhe Gjermania nuk dshi-ronte norma t larta interesi. Me rritjen e mimit t shtpive, edhe borxhet u rritn shpejt n kto vende. Kshtu importet e tyre u rritn shum m shpejt se eksportet e tyre. Rritja e lart ekonomike onte n krijimin e vendeve t puns dhe rritjen n mnyr t shpejt t paga-ve. Kjo jo vetm rriti fuqin

Pjesa m e madhe e problemeve dhe tensioneve n Evrop, n momentin aktual i atribuohet shumave t larta t borxheve qeveritare e private. N pjesn m t madhe, kto borxhe u prdorn pr qllime konsumi dhe pr sigurimin e t gjitha llojeve t shrbimeve sociale e jo pr investime, thn ndryshe, pr sa koh borxhi rritej, krijohej dhe rritje ekonomike. Kriza e kredive dhe rnia e mimit t shtpive, krijoi shqetsime t mdha si pr kredi dhnsin, po ashtu edhe pr kredi marrsin. Si rezultat kjo derivoi n rnie t rritjes ekonomike si dhe rriti dyshimet si pr kredi marrsit individ po ashtu edhe pr qeverit, duke shtruar pyetjen: A jan n gjendje t ripaguajn borxhin e tyre?

t ktyre vendeve ishin verbuar nga rritja e lart ekonomike. N vend q t kuptohej dhe ti atribuohej realisht se sa pr qind e rritjes ishte n baz t borxheve q do t duhej t ktheheshin nj dit, kto vende parashikonin nprmjet analizash teknike ritme gjithnj e m t larta t rritjes n t ar-dhmen, duke injoruar borxhin, me supozimin se borxhi mund t paguhej n t ardhmen me shpejtsi nprmjet rritjes s t ardhurave nga taksat. U b gjithnj e m e qart se, pr shkak t borxheve t larta, rritja nuk do t arrinte nivele t tilla t larta dhe arktimet tatimore

do t ishin zhgnjyese. Gjith analizn m sipr

e bra me qllimin e vetm, ndrgjegjsimin e politik-brsve t financave shqiptare. Duke synuar kujdesin e tyre n do huamarrje. Sidomos n kto kohra kur mundsit pr huamarrje jan t lira, konsideruar lehtsimet sasiore t realizuara nga Banka Qen-drore Evropiane. Konsum-imi i pushteteve sht shtje e prkohshme, e ardhmja e Shqipris mbetet interesi m afatgjat. N kt mnyr, pr t mbrojtur interesin m t lart t realizojm kto pika:

far ndodhi me vendet e Eurozons q oi n rritjen galopante t borxhit?

blerse dhe rritjen ekonomike, por gjithashtu i bri kto vende shum m pak konkurruese n raport me pjesn tjetr t Evrops. Me fjal t tjera: u krijua nj situat ku duhej ndrhyr n normat e interesit t ktyre vendeve, ose duhej zhvlersuar monedha e tyre, por kjo ishte e pamundur, pasi tani bhej fjal pr nj moned-h t vetme, Euron. Situata mbeti trheqse pr kapitalin e huaj, pr t vazhduar blerjen e bonove nga kto vende, pasi nuk kishte rrezik t monedhs. Ishte akumulimi i madh i borx-hit nga kto vende q, n retro-spektiv, fshehu t gjitha llojet e problemeve. Kstet pr pagi-min e borxhit u rritn shum

shpejt n kto vende, duke i nxjerr jasht nga tregu. Kto vende kurr nuk adoptuan n t vrtet modelin gjerman, ose u pretendua se u adoptua, por jo me efikasitet. Askush nuk mori ndonj njoftim pr far po ndodhte. N ann tjetr, kto vende po shfaqnin rritje jashtzakonisht t shpejt, kshtu q pr nj koh t gjat vendet si Irlanda, Spanja dhe Portugalia, u gjykuan n fakt si histori suksesi. Me shprth-imin e krizs, u kuptua se kto suksese ishin t bazuara n aku-mulimin e borxhit. Borxhet e marra nuk ishin pr financimin e investimeve t dobishme, por kryesisht pr t nxitur m tej konsumin. Shumica e qeverive

1. Mbledhjen efektive t tatimeve dhe taksave. Duke ndryshuar kulturn n fushn fiskale, nprmjet implementimit t reformave t plota e strukturore t tilla si: reduktimi i mtejshm e i qndrueshm i deficitit buxhetor, q do t bnte t mundur arritjen e objektivave fiskale afatmesm. Duke ndryshuar kulturn pr sa i prket mbledhjes s t ardhurave, qeveris i lind domosdoshmri t zvogloj prjashtimet nga taksat dhe t shtoj prpjekjet pr t luftuar evazionin fiskal.

2. Ndrgjegjsim q huave t marra, t cilave nuk mund tu ndryshosh aq leht destinacionin, pasi pasojat nuk vonojn t shfaqen.

3. Ruajtja e fuqis blerse t paras.

IN MEMORIAM

IKN DHE NJ PIONIER IDEALIST I DEMOKRACIS

Ndrroi jet, Prof. Dr. Hysen obani, personalitet i shumfisht i jets publike shqiptare

I njohur prej kohsh si shkenctari i bujqsis shqiptare, madje edhe nga nj foto e famshme e kohs, ku edhe pse shtatlart, zoti obani dukej i vogl n mes t ars me bimt e misrit t larta (fryt i puns s tij). Profesori do t bhej tepr i njohur dhe i dashur n ditt e para t lindjes s pluralizmit politik n Shqipri. N fillimet e lvizjes pr demokraci, prof. obani, ishte nj nga theme-luesit e Partis Republikane, duke qen ndr t part e asaj kohe q prmendi termin Parti e Djatht, kur akoma nuk e dinim mir se far prfaqsonte ajo. sht i paharruar nj fakt. N muajt e par t vitit 1991, zoti obani kryesoi delegacionin pluralist shqiptar n Strasburg, kur Shqipria u pranua

si antare me t drejta t plota, n Institucionin e par Evropian, n Kshillin e Sigurimit dhe Bashk-punimit Evropian (KSBE), OSBE-ja e sotme. Dhe ishte ai lajmtari i suksesit t par t Shqipris n arenn ndrkombtare.

Edhe pse i shkurtr n koh, aktiviteti i tij n jetn politike e shoqrore t vendit, ishte mjaft cil-sor dhe i spikatur. Kt ia mundsoi si origjina e tij qytetare, nga nj familje intelektuale nga Libohova, ashtu dhe mospasja e asnj lid-hjeje me regjimin komunist, qoft si antar i thjesht i Partis s Puns. Kshtu, antikomunizmi i tij, ishte i bazuar n ide, t cilat prof. obani diti aq mir e qart ti shprehte, ti mbronte dhe argumentonte. sht i paharruar kontributi n lmin e shkencs s tij t jets, bujqsis. Por tepr i muar edhe kndvshtri-mi i tij politik pr zgjidhjen e prob-lemit t pronsis s toks. Qysh n fillimet e jets politike, m 1991, n gazetn Republika, zoti obani pati botuar nj manifest t vrtet pr shtjet e pronsis n Shqipri me titull: 13 pyetje t nj fshatari pr tokn dhe 13 prgjigje. Prof. obani mbronte me argumente teorin, sipas t cils, toka bujqsore (pasuria m e madhe kombtare e

Shqipris) do tu duhej t mbetej edhe nj far kohe shtetrore dhe u duhej dhn fshatarve n prdorim dhe jo n pronsi. Shteti shqiptar, si pronari m i madh i tokave (t fituara nga puna e shqiptarve gjat regjimit komunist, rreth 350.000 ha), do t duhej t inventarizonte gjendjen e pronsis n fillim t vitit 1991, pastaj tu kthente pronarve t ligjshm t shpronsuar nga qeveria e Hoxhs pronat e tyre dhe me fondin e vet tepr t madh, t bnte rregullimin e shqiptarve jo t shumt pa pron. Por nj gj e till u shprfill, ligji famkeq 7501, t cilin tani t gjith e kritikojn, madje edhe ata q e ideuan dhe e zbatuan, u solli shqiptarve probleme pa fund dhe nj fatur prej mijra jetsh t humbura me baz konflikte pro-nsie edhe brenda familjes. Hysen obani, nj patriot e intelektual i kompletuar dhe erudit, ishte njeri tepr i drejt dhe i ndershm. Dukej ndonjher i rrept dhe i egr, por n fakt ishte i but, i donte dhe ndi-hmonte njerzit, madje kish edhe shpirt artisti. Jan t shumta poezit e krijuara nga ai, me prmbajtje nga fusha t ndryshme t jets. M kuj-tohet njra, tepr e ndjer, t ciln e shkroi me nj frym, si thuhet, n ditn e rrzimit t bustit t diktatorit,

m 20 shkurt 1991. Por pr fat t keq ajo poezi nuk pati fatin e botimit, pasi gazeta Republika e asaj dite u censurua nga kali i Trojs n Partin Republikane, por pr kt nuk do t desha t zgjatesha, pasi ky fakt dhe t tjera t tilla t zeza, jan br tashm publike n shtypin e shkruar. Por dua t nnvizoj nj fakt: Ishin kto divergjenca ideore dhe aspak personale me kryetarin e kohs s PR-s, q e detyruan zotin obani t largohet nga aktiviteti politik dhe ti kthehej jets s tij shkencore n fushn e bujqsis.

N kt fush sht i madh kontributi i tij shkencor, prmes botimeve t shumt, sidomos n lmin e farrave t bimve bujq-sore. Pr jetn e gjat t aktivitetit shkencor-akademik, prof. obani sht nderuar me urdhra e medalje t larta. Prof. Dr. Hysen obani, ky ekzistencialist par excellence ndrroi jet, iku pra..., por na la pas veprn e tij, duke ilustruar m s miri teorin e themeluesit t filozo-fis s Ekzistencializmit, Jean-Paul Sartre, Nous sommes nos actes (Njeriu sht vepra e vet).

T nderuar dhe t paharruar qofshin emri dhe vepra e prof. obanit.

Agim ZEKA

FAQE 5 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e Re

Letr n Amerik, Edmond Sejkos

K U J T E S

Bedri BLLOSHMI

Kam shkruar, kam ulri-tur e nuk kam reshtur dhe as mendoj t hesht. Vullnetarisht, por dhe i nxitur nga nj z i brendshm, krkova disa vite rresht pr gjetjen e vend groposjes s shokve t mi, Sokol Sokoli dhe Tom Ndoja. Me shprthimin e revolts n Qaf Bari, m 22 maj 1984, u bn 3 kurban, dy me plumb n ball (Toma dhe Sokoli), ndrsa tjetri, Sandr Sokoli, dha shpirt nn tortura. T tre kta heronj jan gjetur dhe jan varrosur. Un gjithmon kam grmuar dhe kam mbledhur in-formacione pr raste t tjera, si n Luadhin e Hamzs n Puk, n Dom Gjon, n Rrshen, n pyllin e Gziqit, Rrshen, Qaf Bari, Burrel, Shpal, Mirdit dhe n nj prrua n Berat. T gjith sa m sipr, sipas infor-macioneve, jan pushkatuar dhe groposur nga njerz t Sig-urimit, nj band kriminale e kohs e shtetit t terroristve t kuq.

Kt shkrim po ia dre-jtoj zotit Edmond Sejko, q banon n SHBA. N baz t dokumenteve q un kam siguruar pr vllan e tij, Sokoli Sejko, ai sht ekzekutuar m 6 mars 1974, n nj vend n t dal t qytetit t Beratit. Po ashtu kam siguruar urdhrin pr ekzekutimin, t firmosur dhe urdhruar nga z/v. ministri i punve t brendshme, krimineli Feor Shehu. Po ashtu kam sig-uruar proces-verbalin e mbajtur mbas ekzekutimit, ku sht dhe fjala e fundit e Sokolit. Po i drejtohem Mondit q t vij dhe t shkojm e t grmojm te vendi sipas informacionit t dhn nga personi pjesmarrs n ekzekutim. Mondi, un i di prpjekjet tuaja pr krkimin e vllait, i di ku dhe sa ke gr-muar n prrenjt e Beratit, por asgj nuk sht zbuluar. Un kam shum shpres dhe men-doj ta kontrollojm bashk at vend ku kam informacionin.

Mondi, ne nuk duhet t ushqejm iluzionin se dikush do t merret me kt armat t ekzekutuarish nga kriminelt e piramids s krimit. do sundues q vjen n pushtet bn me gjase se ndjen keqardhje pr shtresn ton. Vrassit mbro-hen me fanatizm dhe askush nuk e hedh posht baban edhe pse ka br krime. Shikoni se bhet te foleja e grerzave q drejtohet nga Totozani, i cili irret pr t drejtat e njeriut dhe nga ana tjetr aty brenda mban hetues, operativ e vrass t t gjitha kategorive, t cilt sot madje i quajn specialist.

Nga ana tjetr vazhdon zhurma prsritse e hapjes s dosjeve t Sigurimit. Kjo sht tjetr loj e pushtetarve, t cilt nuk duan q t ndshkohen krim-inelt, por t vazhdojn t jen t punsuar, operativ, hetues, deputet e ku di un, kudo q jan ngjeshur ish-sigurimsat.

Un pyes: kuptim ka kjo? far vlere ka pr ne t dmtuarit? Askush nuk e z me goj hapjen e dosjeve OP-ERATIVE. sht kjo dosje? far prmban? Aty fillon loja e gjithsecilit nga ne, kush na ka ndjekur, n mnyr, makinacione thureshin me bashkpuntort etj. Shembul-lin e kini, merrni librin tim, Rrfime nga ferri komunist dhe shikoni praktikn e fl-liqur t Sigurimit t shtetit dhe porosit nga Komiteti Qen-dror i Partis deri n komite-tin e Partis s Librazhdit. Duke prfunduar, po i jap lexuesit dy dokumente pr pushkatimin e Sokol Sejkos dhe fjaln e fundit t tij. Pran-daj Mondi, lre prkohsisht kontinentin e largt, kampion t liris dhe demokracis, hajde ta krkojm dhe ta gjejm vllain tuaj ku sht groposur dhe ta vendosim n vendin e duhur.

REPUBLIKA POPULLORE E SHQIPRIS SEKRETMINISTRIA E PUNVE T BRENDSHMEDREJTORIA E HETUESIS EKZEMPLAR NR. 1 NR. 119/2 Tiran, m 2/ 3/ 1974L N DA: MBI EKZEKUTIMIN ME VDEKJE ( pushkatim) TE T DNUARIT

SOKOL TEME SEJKOSDEGS S PUNVE T BRENDSHME RRETHIT

/ANS SIGURIMIT/ B E R A T Pr njoftim:

PROKURORIS S PRGJITHSHME T I R A N N baz t vendimit Nr. 12 dat 26/ 01/ 1974 t Gjykats s rrethit

Berat, q sht ln n fuqi me vendimin Nr. 176, dat 9 Shkurt (pushkatim) SOKOL TEME SEJKO, i ditlindjes 1950, lindur n Tiran dhe banues n qytetin e Beratit, pr arsye se ka kryer krimet e parashikuara nga nenet 64-10/1, 70, 73/1 n kombinim me nenin 76, t kodit Penal dhe, me qen se Presidiumi i Kuvendit Popullor me shkresn Nr. 165/1, dat 1/ 3/ 1974 njofton refuzimin e krkess pr faljen e jets t t prndjekurit;

U R D H R O J: Q i dnuari Sokol Teme Sejko t ekzekutohet me vdekje (pushkatim)

n vendin e caktuar, n datn VI. III. 1974, ora 24.00. Pr ekzekutimin e tij ngarkoj Degn P. Brndshme Berat. Para se t ekzekutohet t njoftohet i dnuari se krkesa e tij pr faljen

e jets i sht refuzuar nga Presidiumi i Kuvndit Popullor. Mbas ekzekutimit, i ngarkuari me kt pun, duhet t bj proces-

verbalin e ekzekutimit t vendimit q mban edhe fjaln e fundit t t ekzekutuarit, i cili i drgohet Drejtoris s Hetuesis.

N MUNGES T MINISTRIT E ME AUTORIZIM T TIJ ZV. MINISTRI PUNVE TE BRENDSHME

/ FEOR SHEHU /

Proes Verbal

Mbi ekzekutimin e Sokol Teme Sejko

N qytetin Berat. Sot n orn 24.00 t dats 6 mars 1974, un Orhan Frashri, Prokuror i rrethit Berat, n prezenc t Zv/ kryetarit t degs s Brndshme, Refat Nenaj dhe t mjekut ligjor Andon Koka, i komunikova t dnuarit Sokol Teme Sejko se krkesa e tij pr faljen e jets i sht refuzuar nga Presidiumi i Kuvndit Popullor t R. P. SH. Dhe me vendimin Nr. 165/1, dat 1 mars 1974, ka ln n fuqi vendimin Nr. 12 dat 26 Janar 1974 t Gjykats Rrethit Berat q sht ln n fuqi me vendim Nr. 176, dat 9 shkurt 1974 t Kolegjit penal t Gjykats Lart pr dnim me vdekje (pushkatim).

Pr kt, ju pyes juve Sokol Teme Sejko, se cila sht fjala juaj e fundit. I dnuari me vdekje Sokol Teme Sejko tha:

Nuk kam shum gjra pr t thn, ashtu si nuk m takuat kur un isha 9 vje me babain tim kur u ekzekutua, po ashtu nuk m takuat edhe mua me njerzit e familjes time.

Dhe i dnuari Sokol Teme Sejko, duke ju drejtuar skuadrs s ekzekutimit tha: Afrohuni dhe pak dhe shtini.

Sa sipr, me datn 6 mars 1974, n ora 24.00, n vendin e caktuar u b ekzekutimi me pushkatim i Sokol Teme Sejko dhe mjeku anatomo-patholog Andon Koka, mbasi ekzaminoi kufomn e Sokol Teme Sejko, vrtetoi vdekjen.

Zv/ Kryetari Degs s Brendshme Berat Prokurori i Rrethit Berat

Refat Menaj Orhan Frashri

Firma Firma

Mjeku Ligjor

Andon Koka

Firma

Vendi yn ka nj nevoj imediate pr reform n drejtsi. do dit dgjojm vendime gjykat-sish q ln pr t dshiruar. do dit shohim hetime dhe shtje q zvarriten pa fund. do dit shohim politikn shqiptare q radikalizohet gjithnj e m shum dhe mbi t cilat ngrihen akuza t panumrta, por q askush nuk mban prgjegjsi. do dit shohim qytetar q zvarriten dyerve t gjykatave pr t gjetur drejtsi, por q shum pak e arrijn at dhe kjo pr arsyen e thjesht se drejtsia shqiptare sht e smur dhe ka nevoj pr nj kurim t shpejt dhe jo retorik pa fund. Ka m shum se dy vjet q qeveria shqiptare nnvizon nevojn pr Reform n Drejtsi dhe pr kt ka ndrmarr nj sr iniciativash, t cilat ende nuk kan sjell asnj rezultat. Prgjat ktyre dy viteve t fundit kemi vshtruar Ministrin e Drejtsis dhe komponent t tjer t qeveris, t cilt kan ndrmarr ndryshime pr t prmirsuar hallka t caktuara t sistemit t drejtsis, por q n t vrtet kan ndikuar n ndrysh-imin e aktorve pjesmarrs n drejtsi, kujtojm ktu ndryshimet n Kshillin e Lart t Drejtsis. Po ashtu kemi par edhe disa tryeza me grupet e interesi. Fillimisht nga Presidenti i Republiks, Bujar Nishani dhe m tej nga Kreu i Ministris s Drejtsis, Nasip Nao dhe n t dyja rastet sht shkruar me shkronja t mdha nevoja pr reform n drejtsi, reform q sipas Naos do t jet gjithprf-shirse, afatgjat dhe pa dallime politike. Pr kt arsye dhe kuvendi i Shqipris ngriti nj komision t posam, nga i cili pritet t prcaktohen shinat ku do bazohet dhe rrugtimi i qeveris shqiptare pr tu ofruar qytetarve t

saj nj drejtsi t shndetshme dhe t barabart pr t gjith. Problemi sht se ka m shum se 3 muaj q ky komision nuk sht mbledhur, teksa pritet q Ministri i Drejtsis t dorzoj n komision draftin mbi t ciln do bazohet debati pr reformn. Pr tu theksuar sht fakti se gjat puns s ktij komisioni do t jet i pranishm dhe nj prfaqsues i misionit Euralius n Tiran, mision ky i financuar nga Bashkimi Evropian, i cili prej vitesh bashkpunon prmes projekteve t ndryshme n fushn e drejtsis me qeverin shqiptare. Por, fatkeqsisht pas gjith ktij rrugtimi, t prshkruar me pak rreshta m lart, ende nuk sht par nj shenj e reforms n drejtsi, madje pr kt ka folur edhe vet Komisioneri BE-s, Johannes Hahn gjat vizits s tij n kryeqytetin Shqiptar. Sipas Hahn, Reforma n Drjetsi duhet t jet nj prioritet absolut dhe pr kt nevojitet q t gjith aktort politik n vend t ulen e t dialogojn s bashku. Duke folur pr pes prioritet, Hahn vlersoi se fokus t veant duhet t ket lufta ndaj korrupsionit dhe forcimi i drejtsis. Fokusi duhet t jet te t gjitha shtjet, t cilat kan t bjn me sundimin e ligjit. Lufta kundr korrupsionit, krimit t organizuar, q ka nevoj pr nj gjyqsor t pavarur. Ky sht parakusht pr t luftuar krimin e organizuar dhe korrupsionin, nnvizoi Hahn. Nisur nga situata e brendshme politike n Shqipri, ai vuri theksin te nevoja e dialogut mes forcave politike, pa t cilin nuk mund t bhet prpara.

Modeli kroat i nj drejtsie t shndetshme: Kryeprokurori i Kroacis, Dinko Cvitan, ka vizituar Shqiprin ditt e fundit, ku dhe ka kryer nj trajnim me

hetues t krimeve t rnda. Sipas tij nj drejtsi e shn-detshme realizohet vetm kur hetuesia dhe gjykatat arrijn t gjykojn dhe t dnojn zyrtar t lart. Kroacis iu vendos kusht q t integrohet n BE, duhet t hetoj dhe t arrestoj zyrtar t lart t korruptuar, tha Prokurori i Prgjithshm i Kroacis, Dinko Cvitan pas takimit t tij me gjyqtart e Gjykats s Krimeve t Rnda. Kryeprokurori Cvitan theksoi n fjaln e tij se problem n vendin ton sht shtyrja e proceseve gjyqsore. Ai bri t ditur se n Kroaci shtyrja e procesit gjyqsor sjell gjobitje deri n 5 mij euro pr avokatt, t cilt paraqesin justifikime q kan pr qllim zvarritjen e procesit. Cvitan po ashtu nn-vizoi se sht n t mir t transparencs ndaj publikut q vendimet e gjykatave t bhen publike dhe t komentohen n media. Cvitan tha se gjyqtart n Kroaci zgjidhen nga brenda sistemit dhe duhet t jen emra t pa prfolur, t cilt firmosin nj deklarat personale.

Rekrutimi i gjyqtarve te ne bhet me ato persona q kan integritet moral dhe nuk jan prfolur. Ata nn-shkruajn deklaratn personale para se t futen n gjykat, przgjidhen nga brenda sistemit n Gjykatn e Krimeve t Rnda, tha ai. Danko Cvitan n kuadr t vizits s tij n Tiran ishte n ambientet e Gjykats s Krimeve t Rnda. Cvitan sht sjell nga Bashkimi Evropian pr t trajnuar prokurort shqiptar, lidhur me hetimet q kan t bjn me korrupsionin e zyrtarve t lart. Ai sht nj emr i njohur, pasi 5 vite m par hetoi pr korrup-sion dhe arrestoi ish-kryeministrin kroat, Ivo Sanader.

Nevoja imediate e reforms n drejtsi dhe modeli kroat

FAQE 6 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e ReFAQE 6 Fryma e Re

E M I G R A C I O Nmesazh i nj msuesi t

shqipes n mrGim

L E T R A

Hazir Mehmetin, msues i g juhs shqipe pr fmij t mrgimtar n Vjen t Austris, e kam njohur n Durrs, n vern e vitit 2007, n seminarin e tret pr msimin plotsues t gjuhs shqipe n diaspor. E kemi vijuar miqsin vit pas viti n takimet n Strug, Kosov, Mal t Zi e s fundi n Berat. Zoti Mehmeti nuk sht thjesht msues, por edhe shkrimtar e publicist. Libri i tij monografik, Msimi shqip n Austri, prcjell msimdhnsit kosovar t gjuhs shqipe n vitet 1987-2012, sht vler e jashtzakonshme pr ngritjen n piedestal t msuesve t prkushtuar, q gjuha shqipe t jetoj e t jet n gojn dhe shpirtin e fmijve, q lindin e rriten larg trojeve t prindrve t tyre. Pjesmarrs n seminarin e 10-t pr msimin plotsues t gjuhs shqipe, zhvilluar vitin e kaluar n Berat, Hazir Mehmetit do ti mbetej n kujtes shfaqja e filmit dokumentar Vera, msuesja e dy ishujve, me skenar timin e realizim t Arian Melonashit, si dhe libri Shkolla shqipe e Selanikut. Meditimet dhe ndjenjat e nj rilindsi t gjuhs shqipe n mrgim, Hazir

Mehmeti mi prcolli n adresn time elektronike. Mesazhi ishte i fort, pr t gjith msuesit e gjuhs shqipe n Greqi q vullnetarisht, pa asnj ndihm e prkrahje, vazhdojn tu msojn fmijve me prkushtim gjuhn e bukur shqipe.

Iu p rg j ig ja : E l exova meditimin tnd, i dashur Hazir dhe mb i r rudha t e moshs 74-vjeare kaloi nj rrjedh loti. M emocionove, m dhe krah pr t fluturuar n shrbim me pen e me shpirt mbi ata e pr ata njerz q kan marr mbi shpirt nj gj q nuk matet sot, ashtu si nuk sht matur m se nj shekull m par,

puna dhe prkushtimi i rilindsve. Rrofsha dhe e jetofsha shkolln shqipe n Greqi e n mbar botn, t organizuar me dinjitetin m t lart pr msuesit dhe brezin e ri t lindur larg vendlindjes s gjyshrve, por me shpirt, zemr e gjuh me ta.

Faleminderit Miku im! Meditimin tuaj pr filmin dhe

librin, prvese do ta bj publik n shtyp, do ta prdor n promovime t filmit, si parafjal para shfaqjes me emrin dhe vlersimin tuaj. Edhe nj her, mirupafshim mik!

Abdurahim AshikuAthin, 12 mars 2015

MSUESIT N GREQI: RILINDS T SOTM

Abdurahim ASHIKU

T nderuar miq, Abdu-rahim Ashiku e Arjan Mel-onashi,

Ju prgzoj pr filmin aq dokumentues, nj copz nga realiteti yn i hidhur, ku personazhe jan miliona prej nesh. Kamera n dorn e mjeshtrit, flet m shum se raftet me romane. E dhimb-shme ishte do insert dhe lott pikonin n Pallatin e kulturs s Beratit historik. N tragjiken e jets son, pr-pjekja e msueses Vera, ishte pr tu prshndetur, por a mjafton kjo? Shpirti dhimbt pr jetn jasht vendlindjes, n vend t huaj, t cilit do ia falim mundin e puns dhe fmijt tan prgjithmon. Dhe, nuk sht larg mijra kilometra, shum m pak se aq nga atdheu yn, ku sheku-jve pragjet e kullave u lan me lott e nnave e motrave tona. Atdhe q e deshm deri n shkatrrimin e tij fanatik me dorn e elikt barbare dhe n mend t vjen Fishta i

Madh, Shqipria duhet rua-jtur nga shqiptart. Derisa m shum se gjysma e atdheut prplitej pr jet a vdekje nga armiqt, pjesa tjetr bun-kerizohej n Ferrin e Dantes. O zot, sa e trishtueshme! Vapori i bardh an valt e detit mes ishujve Tinos e Siros, ku shqiptart jan rob pune e prmimi, hedhurin e fshesave politike dhe n qenien e msueses Vera tingllon zri i Veqilharxhit, amanet abetarja, atje ku frymon shqiptari. Dhe ja fjalt e msueses Vera t cilat ishin t miliona shqiptarve gjithandej globit: Erdha pr t realizuar ndrrn q

ka do njeri, pr t realizuar nj shtpi, ai ishte qllimi yn i afrt, sepse mendonim se do shkonim sa pr t fituar disa lek, sa pr t pasur nj shtpi dhe do ktheheshim n vendin ton, n profesionit ton, mirpo nuk ndodhi kshtu. Puna vetmohuese e m-suesve n Greqi, u shpreh prmes personazhit tipik, ku figura e msuesit mbetet shembulli i idealistit kom-btar q nga rilindsit tan. Kam respekt t veant pr msueset n Greqi, kur dihen rrethanat e vshtira n t cilat punojn. Ata jan vr-tet Rilindsit e ditve tona. Vlerat kombtare n brumin

e idealizmit te veprimtaret/t, e ruajtn n vazhdimsi gjenin ton shqiptar n trojet tona. Edhe Vera me shoqet e shokt e saj. Ishte nj film q realitetin ton e nxjerr prtej tragjikes s individit, n at kolektive dhe prek n emo-cione deri n thellsi. Jeta e personazhit t filmit bashk me autort, do duhej t ishte ngacmim ndrgjegjeje pr politik brsit shqiptar, n zgjimin e tyre nga agonia e verbria. Prkrahja e bash-kkombseve sht detyrim moral e ligjor, pa marr para-sysh mimin, sakrificn. Nor-mativat ndrkombtare mbi t drejtat e njeriut, mbi t drejtat

e gjuhs amtare, mbi t drejtat e minoriteteve e garantojn lirin e njeriut, duke prfshir ktu edhe ruajtjen e identitetit kombtar. Greqia i kushtzon kto me kafshatn e gojs, me nnshtrimin deri n ndrrimin e gjuhs, emrave, identitetin.

Z. Melonashi dhe Ju z. Ashiku, e meritoni respektin. Ju e zbuluat Vern, mishri-min e milionave prej nesh. Ju i treguat politiks at q ajo duhet ta shoh e dgjoj dhe ka detyrim ligjor e moral ta mbshtes. Fotografin me Vern, pas filmit, do e ruaj me kujdes n monografin time si vler pr nesr. Le t msojn mbesa e nipa, se si ishte jeta jon shtigjeve t rrpirta bashk me gjarprin nn gur, kur atdheu ishte i ngulfatur. Libri i juaj Shkolla Shqipe e Selanikut, sht vler e radhs nga penda e juaj, e nj gazetari me prvoj, me ndijim kombtar e njerzor. E shoh si ecje t Rilindseve t kohs son, me porosi t qarta nga shembujt konkret q frymojn bashk me prob-lemet komplekse t mrgim-tarit, pr ruajtjen e gjuhs shqipe, duke e penguar asi-milimin. T gjith msueset/

it n kapakt e librit, flasin prmes pamjes dhe veprs s tyre, t cilat i prjetsove n bibliotekat an e knd, ku libri lexohet nga brezat. Ata i pavdeksove, po edhe veten e nderove n pavdeksi me personazhet tuaj. Rafti im sht pasuruar me emra kolegsh, me t cilt shpirtr-isht jetoj. Emrat e Dashamir Zaes, Valbona Hystunaj, Iris Balit, JuliaGogas, Mimoza Demollarit etj., u shtohen vlerave rilindse n kohn ton. Mosprkrahja nga ana e shtetit shqiptar do mbetet njoll n historikun e qe-verisjes pas diktatoriale dhe tregues anarkie n veprim i mentalitet q e grryen q prej nj shekulli qenien ton. Veprat tuaja n publicistik, tani kan shtrirje shumdi-mensionale n vende ku gjuha shqipe ka nevoj t kultivohet n mbrojtje nga asimilimi. Faleminderit q ma dhurove librin n Beratin Historik! Dhe, shndet e suksese n misionin tuaj!

Hazir Mehmeti, msues

Vjen, 12 mars 2015

FAQE 7 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e ReFAQE 7 Fryma e Re

HAPSIRA SHQIPTARE11 marrveshje bashkpunimiQeveria shqiptare dhe ajo e Kosovs

u angazhuan n mbledhjen e prbashkt prmes 11 mar-rveshjeve, memorandumeve dhe protokolleve, t thellojn partneritetin strategjik n disa fusha t rndsishme, si n fushn e siguris, shfrytzimin e prbashkt t pajisjeve pr kontrollin e kufirit, pr bashk-punim financiar, pr lehtsimin tregtar, n bujqsi, kultur, n fushn e arsimit, etj. Kshtu u nnshkruan marrveshje ndr-mjet Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris dhe Qeveris s Republiks s Kosovs, pr Bashkpunim t Ndrsjell n Fushn e Siguris.

Me qllim prmirsi-min e mtejshm t nivelit t bashkpunimit n fushn e siguris, palt, n prputhje me legjislacionin kombtar dhe nprmjet autoriteteve t tyre kompetente, angazhohen t bashkpunojn n fushn e parandalimit t krcnimeve ndaj rendit dhe siguris publike, t japin ndihm t ndrsjell n parandalimin dhe zbulimin e veprave penale dhe n krkimin e personave q jan autor t ktyre veprave penale.

Protokoll ndrmjet qe-verive pr Zbatimin e Mar-rveshjes Kuadr ndrmjet Kshillit t Ministrave t Re-publiks s Shqipris dhe Qeveris s Republiks s Kosovs pr Bashkpunimin n Nxitjen dhe Lehtsimin e Tregtis, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Ky Protokoll synon t lehtsoj zbatimin e Marrveshjes kuadr ndrmjet qeverive t t dy vendeve pr bashkpunimin n nxitjen dhe lehtsimin e tregtis, nprm-jet harmonizimit t puns n fushn e rregullave teknike, standardizimit, sigurimeve ushqimore dhe veterinare, etj.

Memorandum ndrmjet Ministris s Bujqsis, Zhvil-limit Rural dhe Administrimit t Ujrave t Shqipris dhe Ministris s Bujqsis, Pyll-taris dhe Zhvillimit Rural t Republiks s Kosovs, pr Bashkpunimin n Fushn e Bujqsis dhe Zhvillimit Rural, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Synon forcimin dhe nxitjen e mtejshme t bashkpunimit n fushn e bujqsis dhe zhvil-limit rural. Do t krijohet nj Grup Pune, i cili do t hartoj planin e veprimit pr zbatimin e Memorandumit.

Memorandum Mirkup-timi pr Forcimin e Bashk-punimit ndrmjet Ministris s Financave t Shqipris dhe homologes s Repub-liks s Kosovs, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Palt

do t bashkpunojn pr pr-mirsimin e kushteve t t brit biznes n t dy vendet, duke prmirsuar procedurat fiskale dhe doganore dhe, pr sa sht e mundur, prafruar nivelet taksave. Memorandumi ka pr qllim t bashkrendoj punn e administratave fiskale dhe doganore, si dhe organeve prgjegjse pr politikat fiskale pr t ngushtuar dallimet q ekzistojn n ambientin eko-nomik n secilin vend. Nga kto prmirsime do t prfitoj biznesi, duke shkuar drejt nj hapsire ekonomike me dallime t kufizuara.

Marrveshje Bashk-punimi ndrmjet Ministris s Arsimit dhe Sportit t Re-publiks s Shqipris dhe Ministris s Diaspors s Republiks s Kosovs dhe Ministris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis s Republiks s Kosovs pr Organizimin e Prbashkt t Msimit t Gjuhs Shqipe dhe t Kulturs Shqiptare n Diaspor dhe n Mrgat, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Qllimi i ksaj Marrveshjeje sht organizimi i msimit t gjuhs shqipe dhe t kulturs shqiptare n mrgat, duke konsideruar angazhimin dhe interesin e prbashkt pr mbshtetjen e mrgats n ruajtjen, zhvillimin dhe promovimin e identitetit kulturor, gjuhsor dhe arsimor.

Marrveshje Bashk-punimi ndrmjet Ministris s Arsimit dhe Sportit t Repub-liks s Shqipris dhe Minis-tris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis s Republiks s Kosovs pr Bashkrendimin Institucional pr Prparimin dhe Zhvillimin Profesional t Msimdhnsve n Arsimin Para universitar. Nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Nprmjet ksaj Marrveshje, palt syno-jn bashkrendim institucional t prparimit dhe zhvillimit profesional t msimdhnsve n arsimin para universitar, nprmjet fuqizimit t bashk-punimit institucional pr zhvil-limin profesional t msimdh-nsve, drejtuesve t shkollave dhe shrbimit profesional n arsimin para universitar pr zbatimin e kurrikuls, bazuar n kompetenca; hartimit t do-kumenteve t prbashkta pr trajnimin e burimeve njerzore n arsimin para universitar; shkmbimit t prvojave dhe takimeve t prbashkta midis institucioneve arsimore t t dy vendeve n fushn e kurrikuls dhe trajnimit.

Marrveshje Bashk-punimi ndrmjet Ministris s Arsimit dhe Sportit t Repub-liks s Shqipris dhe Minis-tris s Arsimit, Shkencs dhe

Teknologjis s Republiks s Kosovs n Fushn e Arsimit t Lart dhe Krkimin Shkencor, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat.Qllimi i ksaj Marrveshjeje sht bashkpunimi institucio-nal n fushn e arsimit t lart dhe krkimit shkencor, nprm-jet angazhimit t palve n har-monizimin e legjislacioneve t tyre n fushn e arsimit t lart dhe krkimit shkencor.

Marrveshje Bashk-punimi ndrmjet Ministris s Kulturs t Republiks s Shqipris dhe Ministris s Kulturs, Rinis dhe Spor-tit t Republiks s Kosovs dhe Ministris s Diaspors s Republiks s Kosovs, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Ky Memorandum synon nxitjen e bashkpunimit ndr-mjet dy vendeve n programet Ditt e Kulturs Shqiptare n Diaspor dhe themelimit t prbashkt t Qendrave Kulturore n Diaspor. Palt marrin prsipr t hartojn pro-grame t veanta pr realizimin n detaje t qllimit t ktij memorandumi, n t cilat do t prcaktohen sakt detyrimet dhe t drejtat e secils pal.

Deklarat e Prbashkt ndrmjet Kshillit t Ministrave t Republiks s Shqipris dhe Qeveris s Republiks s Kosovs pr Bashkpunim n Fushn e Zhvillimit Ra-jonal n Zonat Ndrkufitare Shqipri-Kosov, nnshkruar m 23.03.2015. Kjo Deklarat synon forcimin e bashkpun-imit pr t prforcuar aktivitetin ekonomiko-social n rajonin

ndrkufitar Shqipri-Kosov n fushat e turizmit, bujqsis, energjis, infrastrukturs, shr-bimeve publike, mjedisit etj.

Protokoll ndrmjet dy Ministrive t Brendshme pr Ndjekjen e Menjhershme Ndrkufitare, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat.

Objekti i ktij Protokol-li sht prcaktimi i sakt i kushteve pr implementimin e ndjekjes konstante ndrku-fitare, prcaktimin e shkeljeve kriminale pr t cilat ndjekja konstante ndrkufitare sht e pranueshme, vendndodhjen dhe limitet kohore t ndjekjes konstante ndrkufitare, mbajtja e armve t shrbimit, trajtimi i personave t arrestuar gjat ndjekjes konstante ndrku-fitare dhe prdorimi i masave shtrnguese, procedurat pr t ndjekur pas prfundimit t ndjekjes konstante ndrkufitare, ndjekja konstante ndrkufitare pr arsye t tjera dhe kushte t tjera pr implementimin efikas dhe efektiv t ndjekjes konstante ndrkufitare.

Protokoll ndrmjet Min-istris s Punve t Brendshme t Republiks s Shqipris dhe Ministris s Punve t Brend-shme t Republiks n Kosovs mbi Shfrytzimin e Prbash-kt t Pajisjeve pr Kontrol-lin e Kufirit. Nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi m 22.04.2015. Palt synojn t vendosin n dispozicion pr prdorim t prbashkt, pajisje teknike, si jan kamera pr mbikqyrje t kufirit, kamerat termike, motoikleta dhe pa-jisje t tjera, pr t cilat bien dakord autoritet n nivel ra-jonal, bazuar n kt Protokoll dhe legjislacionet e tyre kom-btare. Qllimi i ktij Protokolli sht prcaktimi i mnyrs s shfrytzimit t prbashkt t pajisjeve q jan n pronsi t palve, si dhe prshkrimi i prgjithshm i procedurave dhe rregullave q kan t bjn me shfrytzimin e prbashkt t pajisjeve dhe mjeteve.

Memorandum Bashk-punimi ndrmjet Ministris s Punve t Brendshme t Re-publiks s Shqipris dhe Min-

SHQIPRI - KoSoV

istris s Punve t Brendshme t Republiks n Kosovs, mbi Forcimin e Bashkpun-imit n Fushn e Kontrollit t Brendshm, nnshkruar m 23.03.2015 dhe hyr n fuqi n t njjtn dat. Palt nprmjet ktij Memorandumi synojn t prmirsojn bashkpunimin n fushn e shrbimeve t kontrollit t brendshm n t dy vendet, me qllim rritjen e efektivitetit dhe eficenss s lufts kundr korrupsionit n radht e policis, si dhe respe-ktimin e t drejtave dhe lirive t individit. Bashkpunimi duhet t prfshij masa paran-daluese, por edhe represive pr t luftuar sjelljen korruptive t oficerve t policis, duke ven-dosur theksin n ata punonjs t policis t prfshir n krimin e organizuar, trafikimin e qenieve njerzore dhe emigracionin e paligjshm, prodhimin e paligjshm, transportin dhe trafikun e lndve narkotike, e gjithashtu t respektoj t drejtat dhe lirit themelore t njeriut konform ligjeve n fuqi.

Bashkim kombtar prmes BE-sRAMA-MuStAFA:

Kryeministri Edi Rama, n nj kon-ferenc t prbashkt pr shtyp me homo-logun e tij kosovar, Isa Mustafa, deklaroi se nnshkrimi i marrveshjeve mes dy qeverive do t konsolidoj nj proces pa kthim t bashkimit t t gjitha forcave, drejt qllimit t prbashkt: Bashkim kombtar, prmes Bashkimit Evropian.

Duke br bilancin e mbledhjes s prbashkt t dy qeverive, t cilin e konsid-eroi nj moment t suksesshm n rrugn e bashkpunimit Shqipri-Kosov, zoti Rama u ndal te marrveshjet e nnshkruara nga ministrat e dy kabineteve. Kryeministri shqiptar shprehu vendosmrin pr heqjen brenda vitit t barrierave administrative dhe njehsimin e dokumenteve t nevojshm t tregtis, n mnyr q siprmarrsit t mos jen t detyruar t punojn me dy pal dokumente, kur sht fjala pr shkmbime tregtare, sidomos pr produktet bujqsore. N kuadr t lehtsimit t komunikimit n

pikat kufitare, kryeministri shqiptar bri t ditur se duke nisur nga ky sezon veror qytetart, sidomos ata kosovar, nuk do t provojn m radht e gjata n pikat e kalimit kufitar mes dy vendeve. Po ashtu, Rama informoi dhe pr marrveshjen mes ministrive t Arsimit t Shqipris dhe Kosovs, lidhur me organizimin e prbash-kt t msimit t gjuhs shqipe n diaspor. Kshtu ecim m tej me unifikimin e siste-mit ton arsimor, nj angazhim themelor n rrugn e bashkimit t institucioneve t dy shteteve tona pr t funksionuar si nj forc e vetme n shrbim t nj populli, tha Rama. Mbledhja e prbashkt e dy qeverive konkludoi dhe nj deklarat t prbashkt n fushn e zhvillimit t zonave ndrku-fitare, e cila tha kryeministri shqiptar, do ti jap nj shtys t fort, konkrete projekteve q do t dinamizojn ekonomin n zonat kufitare dhe do t krijojn modele t inte-gruara t zhvillimit ekonomik e social mes shqiptarve n t dy ant e vijs kufitare, n funksion t nj transformimi t rnd-sishm. Nj tjetr moment me rndsi n agjendn e qeverive t t dy vendeve sht dhe unifikimi n fushn e diplomacis, duke u ndalur te prfaqsimi me seli t prbashkt, si rasti i Konsullats n Milano,

q do t pasohet nga konsullata e prbash-kt n Mynih. Guxuam me konsullatn e prbashkt n Milano dhe s shpejti do t hapet konsullat e prbashkt n Mynih. Reagimi pozitiv i qytetarve tan na im-ponon t shkojm m tutje n kt proces dhe t vazhdojm t unifikojm shrbimin ton diplomatik edhe me m kuraj, edhe me m shpejtsi, tha kryeministri Rama. Nga ana e tij, kryeministri i Kosovs Isa Mustafa, vlersoi rndsin e nnshkrimit t marrveshjeve dypalshe q synojn zhvillimin e prbashkt t t dy vendeve, prmes politikave dhe objektivave t pr-bashkt. Sot nnshkruam 5 marrveshje, 4 memorandume, 2 protokolle q zona ndrkufitare me Shqiprin ta lidhim edhe m tepr, t ofrojm shrbime publike, n arsim e shndetsi. Ne e konsiderojm t rndsis s veant marrveshjen n fushn e siguris, q do t mundsoj lvizjen shum m t leht t qytetarve, nj kontroll m t madh, por edhe nj kontribut m t madh siguris s dy vendeve, por dhe pr rajonin, u shpreh kryeministri Mustafa n konferencn pr shtyp. Sa u takon mar-rveshjeve n fushn e ekonomis, Mustafa veoi at n sektorin e financave, si elsin pr thellimin e bashkpunimit dypalsh.

FAQE 8 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e ReFryma e Re

F e j t o n

O p i n i o n

Ermion Dulla

Kur njeriu ka lepurin n bark

Agronit, nj msuesi t shkol-ls s Arrnit t rrethit t Kuksit, nj zon mjaft e largt, s fundmi iu mbush mendja t vizitoj t afrmit q masivisht kishin zbritur n Tiran.

Q prej 12 vitesh, kur kishte mbaruar shkolln, nuk ishte larguar nga shtpia. Sdo t kisha dal edhe tani, por sa merrja n telefon kushrinjt, ma ndrprisnin bisedn. Hajde ktu t bisedojm, nuk bjm muhabete telefoni. Dhe kur tani? Kur mimi i bisedave me telefon ka rn, sa sht mkat t mos shfrytzohet, thoshte me vete.

Iu mbush mendja Agronit t viz-itoj t afrmit nj dit t fillim marsit, kur dbora ende nuk ka shkrir, por edhe ditt e plakave ende nuk ishin pran. Se plakat far nuk sjellin n mes t marsit. Tregon Agroni: M shum jam nisur pr t msuar, pse nuk pranojn t bisedojn prmes telefonit? Kjo m ka uditur. Nse kan nevoj pr ndihmn time nuk ua kursej. E kemi zakon t mos lm n vuajtje vllain. T gjith ndjehen t friksuar. T gjith i tremben ziles s tele-fonit Aq sa vet tiranasit e pranojn: na ka hyr lepuri n bark nga frika e ziles s telefonit. Iku dhe mezi qndroi disa dit. U habitm me kthimin e shpejt t tij. Ndrsa, kur e pyetm si ia kaloi, vetm tundi kokn. Ika me mnd n kok n Tiran, u ktheva pa mend. Jo se i lash n Tiran, por mu duk se atje t gjith i kishin humbur mendt e koks. Jo vetm se flisnin me vete, kjo ishte gjysma e s keqes, por kryesorja t gjith kishin frik se prndiqeshin. M keq se n koh t diktaturs. T gjith ishin t friksuar.

Dhe tregimet e Agronit nuk kishin fund. Sapo u ulm n nj lokal, kushririt tim, Armirit, i ra zilja e telefonit. N fillim u duk i shqetsuar, por kur pa se kush ishte, u qetsua: sht nna, na tha Armiri.

Dgjo, merr n telefon motrn tnde dhe pyete se me cilin shofer e ka nisur zarfin, i tha nna n ann tjetr t telefonit.

Armiri u prish n fytyr dhe iu prgjigj duke e ndrprer: M falni, i keni rn gabim. Dhe e mbylli men-jher telefonin. far t bja, nna n telefon prmend fjaln zarf. Kushedi si merret kjo fjal nga prgjuesit.

Po si i mbyllet ashtu telefoni n-ns? Kshtu ma mbyllni edhe mua gjith-nj telefonin, kur ju pyes pr ndonj gj. Ende nuk po e kuptoj, se pse ndodh kshtu me ju, kur sapo keni ardhur n Tiran. Mbyllja e telefonit nuk u bn qytetar me zor, iu drejtova kushririt.

Atje ku je ti, sht lule. Po ktu t gjith t prgjojn. Ndaj t themi, nuk kemi biseda telefoni. Po t duash t bisedosh me ne pr fardo lloj prob-lemi, hajde ktu. Ose, kur t vijm ne atje n fshat. Po biseda n telefon nuk duam. Sepse t gjith telefonat ktu n Tiran prgjohen. Kt tashm e din t gjith. Dhe asnj nuk bzan, ma ktheu kushriri.

Kujdes, mos fol n telefon se na prgjojn...

Un tunda kokn n shenj mos-besimi. Pavarsisht m tha kushriri, nxora telefonin tim pr t marr nj shokun e shkolls q punonte n Mini-strin e Arsimit. I krkoja ndihm pr mimin e krediteve q kt vit na e uan deri n 20.000 lek, nga 10.000 q ishte m par. Pse na e rritn mimin, kur ata nuk shpenzojn asnj lek, por vetm na shesin nj cop kartoni.

I rash telefonit. Nuk vonoi dhe shoku im i shkolls mu prgjigj. U g-zua kur i thash se jam n Tiran.

T qenka mbushur mendja t vish njher ktej, tha i gzuar shoku

im. Por sa nisa tia them hallin q kisha, m ndrpreu menjher. Hajde tako-hemi. Hajde te Ministria, nuk do t l t pressh dhe bisedojm gjat. Dhe ma mbylli menjher telefonin.

I uditur, u nisa t shkoj n Mini-strin e Arsimit. Sapo mbrrita, i rash telefonit t shokut tim. Nuk vonoi dhe erdhi vet e m mori brenda.

U prqafuam me mall, pas kaq vitesh ndarjeje. More, nuk e kuptova pse ma mbylle telefonin, e pyeta.

Telefoni nuk sht pr lloj-lloj bisedash si ajo q nise ti. Sepse telefo-nat prgjohen. Kt n Tiran e din t

gjith, ndaj e kan bezdi ti marrsh n telefon. Natyrisht edhe un si gjith t tjert, mu prgjigj shoku.

Mua mu kujtua biseda me nj kushririn tim, kur isha nisur pr t ardhur n Tiran. More, kur isha nisur dje pr t ardhur ktej, mora n tele-fon, ndrsa makina ecte, nj kushririn tim pr ti treguar. Por mezi e kuptoja kur fliste. Zri i vinte i dyzuar, ose me shkputje. Kshtu nuk m kishte ndod-hur asnjher atje ku jam un.

T gjitha kto q m the tregojn se n at moment ke qen edhe ti n prgjim. Ndaj ke patur z t dyzuar, apo ndrprerje t zrit, mu prgjigj shoku im.

M pas vesh m vesh folm pr mimin e krediteve, pr t vrtetn e problemit, q nuk e di kush se ku ndod-het, pr problemin e testimeve, ku shum msues kishin dal me zero pik, gj q ka ngjallur jo pak udi, edhe pr faktin se shum prej msuesve t till jan n pun, ndrsa msues q kishin fituar testimin vazhdojn t jen t papun e probleme t tjera.

Shoku im, edhe pse punonte n Ministri,vetm tundte kokn. nuk po ndodh, ndryshimet q u kishim premtuar, nuk po i realizojm, ndrsa situata vetm po prkeqsohet, mu prgjigj shoku

drejt pr drejt se ishim vetm ne t dy. S bashku gjetm dhe pranuam

nj t vrtet. Pushteti q po ndrtohet, mbshtetet mbi baza familjare. N kto kushte, duket sikur po kthehemi n prehistori. Natyrisht nse votuesi, apo si u plqen politikanve ti thon: nse sovrani do ti duroj gjat ksi lloj mas-kash t ulura n karrige q din vetm t prgjojn.

Ndrsa un, sa qndrova n Ti-ran, e mbylla telefonin pr mos e hapur m n Tiran. Sepse telefoni mi tmer-ronte t afrmit, shokt e miqt. Ndaj k desha ta takoj, u jepja kmbve. Dhe t gjithve u thoja: m lodht nga kmbt. Dhe pse? Sepse ju ka hyr lepuri n bark. Po nxirreni t shkretin dhe largoni frikn. Edhe nse vrtet prgjoheni, far do tju bjn? Keni duruar diktaturn, e cila kishte kthyer fshatin tuaj Arrnn n vend internimi dhe nuk jeni trembur. Po trembeni tani n demokraci. Ather pr far e doni kt lloj demokracie, q ju prgjon n vazhdimsi dhe ju numron edhe pordht q lshoni gjat dits.

Kur u ktheva, u thash kushrin-jve e shokve t mi: T paktn atje ku jam un, pordht nuk na i numron kush, si juve ktu. Jemi krejt t lir e jo t friksuar se na prgjon ndokush, si jeni ju ktu t mbytur nga frika.

Nj vend i civilizuar, i mir ushqyer me vlera kulturore dhe demokratike, nuk e ka t nevojshme forcimin e dnimeve penale dhe administrative pr t mbajtur nn kontroll rendin dhe sigurin. Ky vend gjen rrug alternative, t zgjuara, t cilat nxisin qytetart t jen aktort m t rndsishm n procesin e mbarvajtjes s rendit dhe siguris dhe pr rrjedhoj mir funk-sionimit t shoqris. Por, ndryshe ndodh n ven-det m pak t zhvilluara, ku demokracia alon dhe brishtsia karshi shkeljes s ligjit sht e madhe. N kt qark vendesh bn pjes dhe Shqipria jon, ku shpesh her me/pa qllim ofrohen shem-buj suksesi, modele t shtrembruara t qytetaris. Ktu mund t sjellim ndrmend figura t artit dhe kulturs, t cilat pr t ushqyer orekse personale dhe jo vetm, jan t gatshm t shprfytyrohen pr t ruajtur qendrn e vmendjes, madje edhe t prfshihen n politik pr kt, duke siguruar mburojn e nevojshme n konkurrencn e ashpr t s prditshmes.

Nga krahu tjetr kemi fmij zyrtarsh, t cilt bjn karshillk me pasurin e babait t tyre, duke garuar me njri-tjetrin, se kush e ka makinn m t mir, se kush kalon pushimet me luksoze, madje kemi par dhe fmij zyrtarsh, t cilt n munges t facoletave, kan fshir me

para (djersn e nj qytetari t thjesht dhe t nder-shm), djersn e ballit. Por ironia e ksaj patur-psie nuk prfundon ktu. Shembulli m i qart i suksesit pa sukses, i modelit t shtrembruar t mossuksesit shqiptar, ishte djali i deputetit Tom Doshi. Kujtojm, Tom Doshi, ish deputeti i PS pr qarkun e Shkodrs, deri n fillim t marsit gzonte respektin e mazhorancs, teksa tani sht kthyer n nj deputet pa parti, i krkuar nga drejtsia pr mashtrim, pas akuzave publike t ngritura nga vet Doshi.

Por, po flisnim pr djalin e tij, q sht vetm 15 vje dhe q u arrestua pr pak or nga policia e Tirans, pasi po ngiste pa leje drejtimi nj Audi Q7 (kjo vetur kap vlern e 60 000 eurove). Rasti n fjal sht penelata m e qart e nj pikture suksesi t shtrembruar. Pr kt arsye dhe shum t tjera t ngjashme me ato t siprcituara, t cilat jan vetm maja e ajsbergut, forcimi i dnimeve penale dhe administrative duket si nj zgjedhje, por q fatkeqsisht deri m sot ka funksionuar vetm te t vegjlit, pr arsye se kur vnsi i ligjit kthehet n shkels, ligji dhe gjykata nuk kan forc t reagojn, nuk mund t jet vetm qytetari i rregullt, q n kurrizin e tij t mbaj peshn e mos drejtsis, duke u kthyer vet n apostull t s drejts dhe njherazi n

mkatarin m t madh t s padrejts, teksa zyrtari nuk cifloset nga kjo loj. Reagimi i par duhet t vij nga media audio-vizive dhe rrjedhimisht edhe nga rrjetet sociale, pasi jan frymzimi krye-sor i t rinjve n gjetjen e nj modeli suksesi t prshtatshm dhe fatkeqsisht modelet e ofruara nuk jan pozitive.

S dyti, politika shqiptare krahas orekseve personale, duhet t prpiqet t ofroj nj shem-bull qytetarie dhe kuvendi t kthehet n oazin e kulturs dhe edukats, pasi deri m sot kemi par n kuvend t artikulohen fjal dhe fraza, t cilat jan shum larg fisnikes dhe q nuk jan shembuj edukativ pr asknd.

S treti, arsimi duhet ti jap brezit t ri orientimin e duhur mbi rndsin e gjithsecilit prej nesh n shoqri. Arsimi duhet t jet busulla ku t rinjt t msojn se do njri prej tyre sht nj grimc e vogl, por thelbsore n zhvillimin e shoqris son. Ksisoj, ata dhe ne t kuptojm s bashku se sa m t prgjegjshm t jemi sot, aq m shum do t rritet prgjegjshmria kolek-tive nesr dhe pr pasoj, prishsit e rendit dhe siguris, shkelsit e ligjit nuk do t prballen vetm me sanksionet ligjore, por dhe me nj shoqri me kultur, q di t prjashtoj nga gjiri i saj elementt jo pozitiv.

Zgjedhje pa zgjidhje - Rritja e dnimit penal...

FAQE 9 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e ReFryma e Re

POLITIK

LIGJI

politiK nDryshe Dhe me masa t rejasht koha t mendohet e veprohet ndryshe. Zgjidhja t jet, jo vetm ajo q kan thn e kmbngulin partit, por ka krkon nevoja urgjente e popullit t lodhur e hallakatur, perspektiva e zhvillimit t vendit.

ZGJIGHJA:

ankesat, por si ka dgjuar as ai! Kush do t triumfoj, cila

akuz trthorazi do t kthehet n kauz, apo ankesat e njerzve t thjesht do t jen ato q do ta trheqin politikn n krahun e drejt t veprimtaris pr t shkuar te zgjid-hja e duhur? Me aq sa kemi dgjuar deri m tani, nuk mund t themi lum si ne, me ka po shohim, skemi pse t themi t mjert ne! Politikant le t ndalen, ti ven gishtin koks, ndoshta dhe t bjn ndonj dit pushim, duke menduar seriozisht pr vazhdimsin e s ardhmes s vendit. Kto zgjedhje nuk mund t konsiderohen si deri m tani: Kush na i fiton?! Nisja duhet t jet kush na prfaqson? Kush na bn m mir punt n vazhdimsi. Aftsia, prkushtimi, shkalla e njohjes, njeriu i paprlyer, ai q rrethohet me m shum dashamir e miq, thjesht pr qndrimin dhe komunikimin njerzor, pse jo dhe tradita nga vjen, duhet t jen tiparet e kandidatve. Por para se ata t gjenden e przgjid-hen, jo nga partit, por nga masa, ajo q do ti ket n krye, politika duhet t laj veten para ktyre t fundit me veprime konkrete, pr t dshmuar se i ka lar duart nga hilet e dobsit e deritanishme.

Sipas nj logjike, nse do t marrim n konsiderat kto q tham m lart e shum m shum nga thuhet n mjediset shoqrore, na duket e arsyeshme q politika t gjeneroj ndryshe, me konsensus:

Gjat ksaj periudhe (para zgjedhjeve) n mnyr urgjente duhet t ngrihet nj grup pun me konstitucionalist me prvoj, pr t kapur n dor dhe meremetuar Kushtetutn e cenuar n prill 2008, pr t vendosur n vendin e duhur dinjitetin e zgjedhsit dhe forcimin e shtetit ligjor q e dshirojn t gjith. Kjo dhe t tjera masa t arsyetuara me logjikn e ftoht, nuk jan ulje pr partit. Ato dhe lidert e tyre duhet ta konsiderojn veten n radh t par qytetar, pastaj partiak e udhheqs. Kshtu do t ndjehen t lumtur edhe kur t mos jen n krye, por dhe me pasurit e trashgimin familjare. Ndaj atdheut e vendit do t jen m t lar e m kryelart, duke ua ln dhe pasardhsve t tyre kt krenari.

N situatat e krijuara, kjo m duket domosdoshmri, gj q do t ul dhe tensionet nga debatet shterp t vet politiks, por dhe t mass s gjer q, si thuhet, ka ngelur me vesh t ngritur...

Jetojm n nj tension politik si rrall her. Mbase poli-tiks mund ti duket normale, madje e ngjizur n llojin e qasjes, nisur nga format se si vazhdojn t shfaqen politik brsit pas do daljeje n opinion. Por, pr palt, realiteti flet ndryshe. Nse dikush prej tyre do t merrte mundimin t lexonte qoft dhe kto rreshta, menjher do t hidhej: Nuk sht ashtu!

Mirpo realiteti q jeton do dit me njerzit, n qytet e fshat, n fusha apo zonat m t largta, nuk mund t fshihet. sht ai q dshmon shpresn e humbur, si pr ndryshimin e gjendjes, ashtu dhe te vet politika. Marramendse sht sho i disa politikanve, qoft dhe liderve t partive, t cilt duket se po aktrojn si fillestar euforik, gjasme se kar-rikja e tyre tani e tutje nuk do t jet si m par. T flassh me baz karrigeje akoma, pas njzet e pes vitesh de-mokraci, sht foshnjore, kur ata q kan lindur n fillimet e demokracis te ne, jan deputet, qeveritar apo

dhe t gatshm t marrin mbi vete prgjegjsi lideri. Ndrkoh ata, t cilt u konsumuan pr ti dhn ven-dit kt fytyr, kan shastisur, pasi gradualisht u spostuan nga pjesmar-rja pr t qen kontribues, mbi bazn e atij angazhimi t prbashkt t dy e m shum dekadave t mparshme. Kalemxhinjt e prgatitur nn dritn e pishs e t kandilit dhe q n fakt solln nj seri veprash industriale e prpunuese n Shqipri, prve br-rylave pr ti shmangur nga puna e pjesmarrja direkte n prmirsimin e situatave me resurse ekonomike, politika u ka ndalur t drejtn pr t folur, pasi koha nuk sht pr ta, ashtu si dhe mundit e djerss s tyre, veprave, u sht vn kazma!

N t vrtet, asnj njeri me dy pare mend, nuk do ta shihte veten t gatshm t shtynte lokomo-tivn nn komandn euforike, kur shinat me gjith traversa jan shkulur nga vendi e kan prfunduar gjetk. duhet br?

Duhet ta pranoj politika kt, publikisht, hapur. Mazhoranca, e cila mori votat e zgjedhsve dy vite m par, thot: M pritni mua. Gabimet e ktyre dy viteve n pushtet, do tua kompensojm n dy vitet e ardhshme dhe n katr vitet e tjera. Ajo i bn llogarit q do t jet siprmarrsja pr t vazhduar, me moton: Do tju plotsojm dshirn dhe ndrrn!

Opozita vazhdon tu bjer tam-tameve me mendimin se populli

nuk i shikon t kqijat pa drejtuar gishtin ajo dhe se gjendja, jo vetm q nuk do t prmirsohet, por nuk do mund t rregullohet m, as me ardhjen e tyre n pushtet! E vrteta sht se elementi politik njeri, pr-jashtuar lidershipin dhe ka qarkulluar n politik brjen e ktyre dekadave, por politika e afruar pr qytetarin ka qen e njjt. sht pr t ardhur keq, prse kjo e vrtet nuk pranohet nga politika. Asnjri krah i saj nuk do t dij ka ndodhur, n form e kush i solli ndodhit, ndrkoh q vazhdo-jn me akuza njhersh, qeverisje-opozit dhe opozit-qeverisje pr t dy kraht. Vetm akuza t ndrsjella, duke u murosur secila pal ndaj pals tjetr dhe q n fakt nuk kan asgj t ndryshme mes tyre. I ndryshm sht vetm uni i siprmarrjes. Kaq bajat dhe kaq trash duket kjo kur lakohet n do mjedis, ku politika sht mbizotruese, sa nuk mund ta marrsh me mend. Debatet, irrjet, krcnimet, opinionet, meskiniteti n komunikimin me njerzit, loja e fjalve t pista para nj mase t lodhur, q i ka mbshtetur pr aq koh politikant n marrit e nis-mave t ndrmarra, sht ajo q tani ka padurimin dhe stresin e shtuar.

do t ndodh vall me fmi-jt, me t ardhmen e tyre? Po me vatanin, territorin an e knd, i cili nga lvizja e shtangia e njerzve sht tjetrsuar dhe krkohet sa m shpejt dora e njeriut, pr t nisur kthimin n identitet? Si do t vej

puna e atyre fmijve kurbetqar, t cilt q foshnje kaprcyen me kmb kufijt dhe djersn e solln n vendin e tyre, por q politika ua ktheu n ndryshk dhe tani vitet i kan lodhur rrugve aq shum, ndrkoh q ktu nuk gjejn dot qetsin e ndrruar? Po ky brez q po lind e rritet, i shkolluar pa shkoll, por q vitet nuk ia kthejn moshn pas, ndrkoh q njerzit e politiks vetm u krcnohen, si do t integro-het n kt mjedis?

Sipas mendimit t prbashkt pr filozofin e jets, sht zgjidhur me nj gjuh krejt t thjesht: Pun, shlodhje, lidh gjuhn.

Sa zbatohet te ne kjo? E para, do t thoja sht me recet t poli-tiks. E dyta, nuk ekziston fare. E treta, sht jasht kontrollit, duke u br mbizotruese n veprimtarin e dits e n vazhdim, pasi si thot populli, kur ske pun, luaj dern! N kto situata t rnkimit e mjer-imit, ku jan shumica q ngren zrin prej dhimbjes e sikletit, cila do t jet dora e ngroht q tu vihet n ball ktyre njerzve?

Jemi para zgjedhjeve t push-tetit vendor. Disa figura kan zgjatur qafn pr t marr kt sipr-marrje. T shumtt tundin kokn me mburrje t pakuptuar: Do tua ndryshoj un gjendjen, apo do tua rregulloj un juve, n da m jepni votn, n da mos m jepni!

-Ej zot, sa shtrenjt na ke futur me kta bela! - vazhdon t dgjosh

Qemal CENAJ

Krimi i organizuar dhe korrupsioni, jan dy nga sfidat m t mdha t agjencive ligjzbatuese n vendin ton dhe pr rrjedhoj edhe drejtsis shqiptare. Kshtu, thekson fondacioni Soros n studimin e tij me titull, Vlersimi i Riskut t Krimit t Organizuar n Shqipri, gjat raportit t publikuar ditn e mrkur, nga Fondacioni Shoqria e Hapur pr Shqiprin. Sipas ktij studimi, prmes t cilit sht analizuar puna e agjencive t zbatimit, gjat viteve 1990-2014,sht arritur n prfundim se pr nj luft efikase, ka nevoj t rriten kapacitetet profesionale t agjencive ligj-zbatuese me ekspert n fushn e kriminologjis, ekonomis, kibernetiks, informatiks, mjeksis ligjore. Andi Dobrushi, Drejtor Ekzekutiv i Fondacionit Soros, theksoi se gjat hartimit t ktij Raporti, u konstatua se ka vend pr prmirsim pr sa i prket transparencs dhe gatishmris s institucioneve shtetrore pr bashkpunim lidhur me krkime specifike t ksaj natyre. Dr. Fabian Zhilla, drejtues i Njsis Kr-kimore mbi Studimin e Krimit t Organizuar pran Fondacionit Soros, vuri n dukje se nj ndr synimet e ktij Raporti, ishte prfshirja n t e sa m shum aktorve dhe sidomos pjess akademike.

Gjetjet e raportit: Format e trafikimit t hero-ins dhe kokains (t cilsuara si droga t forta) jan shum t ngjashme me njra-tjetrn. Ato kryhen nprmjet detit, toks dhe ajrit, kryesisht nprmjet mjeteve konvencionale t transportit. Sipas studimit, ka t paktn tri tipologji grupesh kriminale t prf-shira n trafikun e drogs s fort. N rritje duket prirja e trafikimit t kanabisit prmes Malit t Zi

dhe Kosovs drejt vendeve t Evrops Qendrore dhe Perndimore. Pavarsisht mungess s tregut t brendshm, sasi t amfetamins dhe ekstazis jan futur n vend nga Serbia dhe Bullgaria. Rapor-tohet se t rinj t moshs 15-18 vje kan prdorur ekstazi t siguruar n Tiran. Sa i takon trafikimit t qenieve njerzore, studiuesi Besfort Lamallari theksoi se, Shqipria nuk sht m vend tranziti, por mbetet vend origjine, edhe pse jo n nivelet e dikurshme. N prpjestim me numrin e prgjith-shm t popullsis, numri i viktimave t shfrytzuara brenda vendit konsiderohet shqetsues. Shqetsuese paraqitet edhe situata e fmijve n gjendje rruge, t cilt shfrytzohen pr lypje dhe konsiderohen si viktima t mundshme t trafikimit. Kontrabandimi i emigrantve mbetet shqetsues pr sa i prket numrit t shtetasve shqiptar q transportohen ilegalisht drejt Mbretris s Bashkuar dhe SHBA. Vendi yn po shfrytzohet nga rrjetet ndrkombtare t kontrabands pr kalimin tranzit t shtetasve sirian, sudanez, kongolez dhe nnshtetsive t tjera.

Lidhur me armt dhe municionet, sipas stu-dimit rezulton se vendi yn shrben si vend origjine, pr armt automatike t tipit kallashnikov, muni-cione dhe lnd eksplozive. Rajonet m t prekura n Shqipri nga trafiku dhe tregtia e paligjshme e armve jan zonat kufitare si Shkodra dhe Kuksi, qyteti portual i Durrsit dhe kryeqyteti. Fush-Kruja paraqitet problematike pr sa i prket tregtimit t paligjshm t lndve eksplozive. Problem shqet-sues q evidentohet n studim jan vrassit me pag-es, nj dukuri q zanafilln e ka pas viteve 2011. Si-

pas studimit pas viteve 2011, vihet re nj sofistikim i vrassve me pages. Kategoria m problematike jan vrassit profesionist. Kjo kategori vrassish po merr gradualisht trajta organizative n formn e nj rrjeti kriminal, ku struktura e ndrmjetsve duket se sht struktura m e organizuar. Ka nj rritje t bashkpunimit midis bizneseve dhe vrassve me pages. Fenomeni m i ri i shkelsve t ligjit, sht ai i krimit kibernetik (prmes internetit). Krimi kibernetik sa vjen dhe po konsolidohet n forma t strukturuara. Grupimet e krimit kibernetik jan mjaft fluide dhe formsohen n varsi t veprim-taris kriminale. Ka nj ndrthurje t veprimtarive kriminale online me ato offline. Ekziston rreziku q rrjetet kriminale ndrkombtare t prfshira n administrimin e materialeve pornografike pr t mitur n internet, t kontraktojn pedofil banues n Shqipri pr t prodhuar materiale pornografike me t mitur shqiptar.

N fund t studimit sht arritur n konkluz-ion se fushat kryesore ku investohen parat me origjin kriminale jan industria e ndrtimit, fab-rikat moderne prpunuese, bizneset e lojrave t fatit, minierat, karburantet, prodhimi i energjis, agjencit turistike, si dhe prfitimi i licencave dhe koncesioneve t ndryshme nga shteti. Mnyrat m tipike t paraqitjes s t ardhurave kriminale n ekonomin e ligjshme jan transaksionet e shumta n bankat e nivelit t dyt, kredit e marra nga kto institucione, veprimet prmes agjencive t transfertave t parave dhe prdorimi i identitetit t familjarve dhe t afrmve.

Krimi i organizuar sfida m e madhe e drejtsis shqiptare

FAQE 10 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e ReFAQE 10 Fryma e Re

Libri...

- vijon -

vijon nga numri i kaluar Nderim Katalonjs - N shqip nga Shtpia Botuese 100% non fiction, HELGAs SECRETS Titulli i veprs n origji-nal: The Road to Wigan Pier George Orwell

T shprehem ksh-tu, sht se ata e kan paraqitur shtjen e tyre plotsisht gabim. Ata kurr nuk e kan br aq sa duhet t qart se, piksyni-met kryesore t socializmit jan: drejtsia dhe liria. Ata, duke i mbajtur syt vetm te faktet ekonomike, kan arritur t prftojn hamendjen se njeriu nuk paska shpirt dhe, hapur apo me doreza, kan themeluar qllimin e utopis materialiste. Si rrjedhoj, fashizmi ka qen n gjendje t prfitoj nga do instinkt q i kundrvihet hedonizmit dhe prkapjes s pavler t pr-parimit. Ia ka dal t shtiret si mbshtets i tradits evro-piane dhe t josh bindjen e krishtere, atdhetarizmin dhe vetit ushtarake. sht ku e ku m keq sesa e padobishme ta prcaktosh fashizmin si sadizm n mas, apo t prdorsh ndonj fraz tjetr t till t leht. N rast se hiqesh sikur kjo sht vese shmangie q do t ik vet, ather po sheh ndrr nga e cila do t zgjohesh pasi akcili t t ket goditur me shkop gome. E vetmja rrugdalje sht shqyrtimi i shtjes s fashizmit, t arrish t kuptosh se nuk ka si t mos flitet pr t dhe m pas tia bsh t qart bots se fardo t mire q prmban fashizmi nnkuptohet heshtazi edhe n socializm.

Tani pr tani, gjendja sht e dshpruar. Edhe sikur kurrqysh e keqe t mos na bjer, kushtet q kam prshk-ruar n pjesn e par t librit nuk do t prmirsohen n sistemin ton t tanishm eko-nomik. Edhe m i ngutshm sht rreziku i sundimit fashist n Europ. Dhe sikur doktrina socialiste, n form vrtet t frytshme, t mos arrij t prha-pet anemban dhe jashtza-konisht shpejtas, ather nuk ka kurrfar sigurie se fashizmi do t prmbyset ndonjher. Ngase i vetmi armik i vrtet me t cilin fashizmit i duhet t prballet sht socializmi. Qe-verit kapitalisto-imperialiste, paka se do t grabiten, nuk do ta luftojn aspak me bindje fashizmin. Sundimtart tan ata q e kuptojn shtjen ka shum t ngjar ti dorzonin do pllmb t Perandoris Britanike Italis, Gjermanis dhe Japonis, n vend se t shi-konin ngadhnjimin e social-izmit. Sishte aspak e vshtir t qeshnim me fashizmin kur

mendonim se ai mbshtetej n nacionalizmin histerik, ngaq dukej sheshit se shtetet fash-iste, ku secili prej tyre e shihte veten si popull i zgjedhur e atdhetar contra mundum1, do t prplaseshin me njra-tjetrn. Por, ja q kjo nuk po ndodh. Tanim, fashizmi sht lvizje ndrkombtare, gj q nnkup-ton q kombet fashiste jo vetm q mund t bashkohen pr qllime plakitjeje, por edhe jan duke ecur verbazi, ndoshta ashtu gjysm t vetdijshme, drejt nj sistemi botror. Kjo ngaq prfytyrimi i shtetit diktatorial po zvendsohet me prfytyrimin e bots diktatoria-le. Sikundr e kam treguar edhe m hert, prparimi i tekniks s makinerive, n fund, duhet t oj n ndonj form kolektiv-izmi, por ajo nuk ka pse t jet barazimtare, domethn, nuk ka pse t jet socialiste. Formo ekonomistt dhe, nuk do t jet aspak e vshtir t prfy-tyrosh nj shoqri botrore, kolektiviste ekonomikisht domethn, nga e cila sht zhdukur parimi i fitimit porse me tr pushtetin politik, ush-tarak dhe arsimor n duart e nj kaste sunduesish dhe t larove q vrasin pr llogari t atyre. Kjo a dika tjetr sht piksynimi i fashizmit. E ky, sigurisht q sht shteti skllavopronar, ose, m sakt, shoqria skllavopronare; me gjas, kjo ka pr t qen nj form shoqrie e qndrueshme dhe mundsit jan t tilla q, duke pasur parasysh pasurin shum t madhe t bots, nse kjo shfrytzohet n mnyr shkencore, skllevrit t ushqe-hen mir e t jen t knaqur. Ssht e pazakont t flassh pr piksynimin e fashizmit si zgjua shtetror, gj q u bn nj padrejtsi t rnd bletve. Nj bot lepujsh t but e qeverisur nga nuselalat, do t ishte m afr qllimit. Pikrisht, kundr ksaj gjase shtazsh duhet t bashkohemi.

Gjja e vetme q mund t na bashkoj sht ideali themelor i socializmit: drejtsia dhe liria. Por, si zor q nj ideal i till t quhet themelor. Ai pothuajse sht harruar fare. sht varrosur shtres mbas shtrese burracakrie doktrinale, grindjeje partiake dhe pr-parimdashjeje t papjekur de-risa ngjan krejt me nj diamant

1 ) Latinisht, Kundr bots, kundr vlersimit t prgjithshm.

t fshehur nn nj mal bajgash. Detyra e socialistit sht t dal srish prej tij. Drejtsi dhe liri! Kto fjal duhet t buasin si buri npr bot. Pr nj koh t gjat, sigurisht gjat dhjet viteve t fundit, Djalli u ka rn melodive m t bukura. Kemi arritur n at pik q vet fjala socializm n njrn an na sjell ndr mendje nj tablo me aeroplan, traktor dhe fabrika vigane rrzllore prej xhami e betoni; ndrsa n ann tjetr, nj tablo vegjetariansh me mjekra t ligura, komisar bolshevik (gjysmgangster e gjysmgramafona), zonja serioze me sandale, mark-sist leshgjat q han fjalt shumrrokshe, kuaker t arratisur, fanatik t kontrollit t lindjeve dhe puthador t fsheht t Partis s Puns. Socializmi, s paku n kt ujdhes, nuk mban era revolu-cion dhe prmbysje tiransh, prkundrazi mban era rrebe, adhurim makinerish dhe kultit t marr t Rusis. N qoft se nuk arrini ta hiqni at er, e shpejt madje, ather ka shum t ngjar t fitoj fashizmi.

Kreu 13N fund, a mund t

bhet ndonj gj pr gjith kt?

N pjesn e par t ktij libri, me an disa t dhnash plotsuese, sqarova batakun ku kemi rn; n pjesn e dyt u prpoqa t shpjegoja se prse, sipas mendimit tim, kaq shum njerz t ndershm e t zakonshm kan t ndot nga e vetmja rrugzgjidhje, domethn socializmi. Pa dys-him, nevoja m e ngutshme e ca viteve t ardhshme sht brja pr vete e atyre njerzve t ndershm, para se fashizmi t luaj atun. Ktu nuk dua t ngre shtjen e partive dhe t dredharakve politik. M e rndsishme se do emrtim politik (megjithse nuk ka dyshim se vet ekzistenca e fashizmit do t sjell ndonj far Fronti Demokratik n jet), sht prhapja e doktri-ns socialiste n nj form m dobiprurse. Njerzit duhen prgatitur t sillen si social-ist. Besoj q ka pa numrim njerz t cilt, pa vetdije, i pranojn qllimet themelore t socializmit dhe q mund t fitohen pa mundime fare, ve

n u arrift t gjendet fjala q do ti prekte ata. T tr ata q e din se do t thot varfri, t tr ata q i urrejn prnj-mend tiranin dhe luftn, sipas t gjitha gjasave jan n ann e socialistve. Andaj, detyra ime sht t kshilloj domosdo n vija t trasha se si mund t arrihet nj pajtim midis socializmit dhe armiqve t tij mjaft t zgjuar.

Pikspari, pr sa u pr-ket vet armiqve, e kam fjaln pr t gjith ata njerz q e kuptojn se kapitalizmi sht i poshtr, por q u vjen pr t przier dhe dridhen kur pr-mendet socializmi. Kjo, sikurse e kam vn n dukje, del n pah si pasoj e dy shkaqeve. I pari sht prapambetja e shum individve socialist; ndrsa i dyti, n m t shum-tn e herve, shoqrohet me prkapjen e poshtr dhe t pafe t prparimit e cila revolton kdo q sht i dhn pas tradits apo q e njeh sadopak ndjesin estetike. N fillim, lejomni t merrem me pikn e dyt.

Mosplqimi pr pr-parimin dhe qytetrimin e makinerive, q sht kaq i zakonshm mes njerzve t ndjeshm, mund t mbrohet vetm si pikpamje. Nuk vlen

si arsye pr t hedhur posht socializmin, sepse hamend-son nj rrugzgjidhje q nuk ekziston. Kur thua: Meq kam zt mekanizimin dhe standardizimin, nuk e duroj dot socializmin, n thelb ti po thua: Jam i lir t bj edhe pa makinerit, n qoft se dua, gj q sht dokrr. Ne t gjith jemi t varur nga maki-nerit e, sikur ato t reshtnin ather shumica prej nesh do t vdiste. Ti edhe mund ta kesh zt qytetrimin e makinerive, mbase me plot t drejt por, tani pr tani, nuk sht fjala pr ta pranuar a hedhur posht at. Qytetrimin e makinerive e kemi n mes ton, e at mund ta kritikojm vetm pr s brendshmi, ngaq t tr ne ndodhemi prbrenda tij. Vetm t marrt romantik drdllitin se kan arritur t shptojn prej tij, si letrari n viln e vet t stilit Tudor n fshat me banjn h. dhe c., e si ai burri q vajti t bnte jet parake n xhungl por me vete kish vese nj pushk me fishek dhe katr qerre t mbushura prplot me ushqime t konservuara. Dhe afrmendsh q qytetrimi i makinerive do t vazhdoj t ngadhnjej. Ska arsye pr t besuar se ai do t shkatr-rohet apo se do t resht me

dashje. Aty lashti qe zakon t thuhej se edhe pak e lufta ka pr ta rrnuar qytetrimin por, sado q lufta e ardhshme e me prmasa t prbotshme do ti bj gjith luftrat e tjera t duken qesharake, vshtir ta ndaloj prparimin mekanik. sht m se e vrtet se nj vend i pambrojtur, si puna e Anglis e, ndoshta mbar Europa Perndimore, mund t zhytet n kaos nga vese disa bomba t vendosura n vende nevralgjike porse, njher pr njher, ka pak gjasa q ndonj luft t fshij industrializimin nga faqja e dheut n t gjith vendet njherazi. Duhet ta pranojm se kthimi drejt nj jete m t thjesht, t lir dhe m pak t mekanizuar, sado e dshirueshme q mund t jet n vetvete, nuk ka pr t ndod-hur kurrn e kurrs. Ky nuk sht fatalizm, prkundrazi sht thjesht pranim i fakteve. Nuk ka kuptim ti kundrvi-hesh socializmit me arsyen se ai e kundrshton shtetin njerzor, ngaq ai ekziston. Andaj, zgjedhja, hprh, nuk sht mes nj bote njerzore dhe asaj njerzore. sht vese midis socializmit dhe fashizmit, ku m i miri sht socializmi, anipse pa virtyte.

Prandaj, detyra e njeriut q mendon sht jo ta hedh posht socializmin, por ta ndaj mendjen ta njerizoj at. Kur socializmi sht n udh e sipr pr tu vendosur, ka shum t ngjar q ata q arrijn t shohin matan mashtrimit t prparimit, t kundrshtojn. sht e vrteta, ata e kan pr detyr ta bjn kt. N botn e makinerive atyre u duhet t jen nj lloj kundrshtimi i prhershm, gj q nuk sht njsoj si t jesh obstruksion-ist2 a tradhtar. Por, ktu e kam fjaln pr t ardhmen. Njher pr njher, i vetmi drejtim i mundur pr do person t ndershm, sado tor apo anarkist nga karakteri q mund t jet, sht t punoj pr vendosjen e socializmit. Asfargj tjetr ve tij nuk mund t na shptoj dot nga mjeria e taniprtanishmes a nga makthi i s ardhmes. Ti

2 ) Persona q qllimisht shkaktojn vonesa apo pengojn prparimin.

sht socializmi?

FAQE 11 E Premte, 27 Mars 2015Fryma e Re

Arben KARAPICI

hajDutim me prBetim

Betohem pr nder t hajdutit dhe prpara fl-amurit hajdutor, se un do ti qn-droj besnik statutit dhe idealit t lart hajnor. Formula e betimit pr nderin e hajdutit sapo qe dorzuar pr konkurrim dhe kshilli artistik sapo e kishte paraqitur tekstin pr diskutim, se festivalit i duhej patjetr nj kng himn, e sigurt t korrte sukses dhe jo dshtim. A e kujtoni tani, ndopak, Naxhibul-lahun n ekran? Kush ta kujtoj, le t na thot

Rrfenja po thoshte, se t gjith ata t himnit ishin si protago-nistt e kngs Hajdut akuz emra trimi i paepuri ai, n emisionin me muzik t przgjedhur hajnash. Po cilt na ishin ata t himnit, po e pyeste me padurim ai tjetri, nga frika mos po i dilte emri. Jo, jo, nuk je ti, e siguroi rrfenja. Ju t procesit t kriminalizimit e keni kryer me sukses kishit pr t kryer... Rrfenja po e shihte n drit t syrit. Tani t shohim, se kan ndrmend t na bjn ata t dekriminalizimit i tha dhe vazhdoi:

Nga arshivat n arshiv, vrap korrieri yn i mir dhe asgj n ant nuk kish. N arshiva djerst urk, dosja sgjendet asgjkund. T gjith t vdekurit kan rilindur, mos tju duket e papritur! Gjasht muaj dit e net, dosja nuk gjendet n shtet. Kishte shkuar te privati, dosja e atij zavalli.

Nga drejtoria e sigurimeve t shtetit, dosja e nj t ndjeri ishte par t kishte ikur vet n shtpin e shefit. T ndjer t tjer, ngjallur s vdekurish, ishin par t mbanin radh n studio pri-vate t shefit, t merrnin gjithashtu pensionin e shtetit. Shefi ishte par duke punuar online n shtpi, sikur t mos kishte ndodhur asnj vaki! 300 lek, milion, kishte grabitur vllai yn me dor online n thes t shtetit, pasuri likuide n thes t shefit, q rrfenja nuk ia tha emrin. Ajo far ndodhte me bux-hetin, nuk is