TOPI: Referendum popullor pr t risjell n jet Kushetutn e Shqipris

GAZET INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE VITI 2 Nr. 52 E Mart, 31 Mars 2015

fq. 2

Pse nuk i friksohen drejtsis zyrtart

shqiPtar?!

Editorial

AKTUALITET SOCIALE

TUrIzm

POLITIKfq. 2

fq. 4

fq. 4fq. 7

frd: dekriminalizimi i vrtet fillon me rithemelimin e drejtsis n shqipri

zgjEdhjET Nj ANTAr, Nj vOT LEzh

Gjergji MIMA

91% e shqiptarve do t votonin pr antarsimin e vendit n Be

Elbasani, arena e shqiponjave kuqezi

Rrug t mbushura me flamuj dhe tifoz kuqezinj dhe n fund nj fest deri n ort e vona fq. 3fq. 15-16

GJERGJ IVANAJ: FRD-Lezh, e gatshme pr

zgjedhjet e 21 Qershorit, suksesi

sht afr...

Stud

imi

T dhnat e sondazhit mbi perceptimin e shqiptarve pr BE-n:

Lavdrim SHEHUArsyeja e forcs, apo forca e arsyes Rinia, nj paket

duhan dhe helmi q t shpton

Ambasadort e vendit...

Prmbushja e 5 prioriteteve kye, rruga e vetme e

Shqipris drejt BE

Adresa: Bulevardi George W. Bush, Nr.15/1, Tirane-mail: gazeta.frymaere@gmail.come-mail: info@frd.alKryeredaktor: Agim ZekaMob: +355 69 21 15 769Marketing: +355 69 40 55 244

KOm

BTA

rjA SHQIPRI VS ARMENI 2-1

Drejtsia shqiptare, nuk njeh ligjin, por dallon mjaft mir nuancat e nj zyrtari prball nj qytetari dhe nuk gabon asnjher ti jap t drejt t parit. Drejtsia shqiptare ka nj dobsi t madhe pr biznes-politikn dhe jan ata q dalin fitues n betejat e shumta gjyqsore me t cilat prballen.

GJERGJ IVANAJ, kryetar i degs s FRD Lezh

Studimi kombtar mbi perspektivn evropiane t Shqipris

a jan t inkriMinuar Vrassit PoLitik?!

Takim me strukturat e FRD-s Nr.6, Kombinat - Tiran

Banort e Kombinatit t gatshm pr t mbshtetur FRD-n n zgjedhjet vendore

Oltjana BECI

Diana BEU

FAQE 2 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e Re

Alfred CAKO

T gjith kemi pasur nderin t dgjojm akuza dhe kundr akuza t vrteta ose jo, t germzuara nga politikant shqiptar. N t gjitha rastet sht pr-mendur prokuroria dhe gjykata, por n asnj rast deri m sot nuk kemi pasur t dnuar, teksa pr her t par kemi asistuar n arrestimin 24-orsh t dy deputetve. Nj risi kjo, q duhet vlersuar edhe pse nuk duket se ka trembur sadopak dy protagonistt kryesor t ksaj ngjarje, t cilt kan ironizuar dhe me emrin e kryeproku-rorit, Adriatik Llalla.

Dy t pandehurit, deri m tani akuzohen pr kallzim t rrem, vepr penale kjo, q n vendin ton t bekuar konsumo-het shpesh n retorikat politike. Aq shpesh sa dhe qytetart e thjesht tashm i shohin si fenomene nor-male, mungesa e t cilave do t ishte problem serioz i t prditshmes son. Kjo dukuri aspak e kndshme, t ciln mediat e etiketojn si zbukurim t realitetit, apo ngjyrosje politike e nj ngjarjeje, sht instrument q prdoret shpesh nga politikant pr konsum politik. Dhe akoma m t shpesht jan konsuma-tort q knaqen nga ky produkt, i cili n t shum-tn e rasteve duhet hetuar dhe gjykuar nga organet kompetente dhe t ash-tuquajtura t pavarura, pra Gjykata dhe Prokuroria. Pikrisht kto t fundit, m shum Gjykata duhet thn, jan kthyer n stre-ha m e mir e zyrtarve t lart.

Deri tani jan ar-restuar 3 zyrtar t lart, artistt e ngjyrimit poli-tik duhet t japin llogari mbi aktivitetin e tyre as-pak t ligjshm. Por gjy-qtart e vendit ton shpesh her pranojn ledhatime, buzqeshje dhe knaqen kur i pandehuri vlerson mundin e tyre pr t gjetur t alat e ligjit, duke mos br drejtsi, ka bn q pelerina e zez e ktyre gjyqtarve t mos jet m shprehje e rreptsis dhe verbris q gjyqtari duhet t ket prball palve, por

EdITOrIAL

Pse nuk i friksohen drejtsis zyrtart shqiPtar?!

nj shenj e mbajtjes s zis. Sot drejtsia shqip-tare nuk sht aspak e dre-jt, madje mund t themi se m shum se drejtsi ajo sht ujdi. Drejtsia shqip-tare sht mjaft elastike. Rreptsia e saj ngushtohet dhe zgjerohet n baz t nevojs s t pandehurit me m shum para.

Drejtsia shqip-tare, ndryshe nga mod-elet e vendeve t tjera, ka mundsin t interpretoj ligjin ashtu si ja lyps nevo-ja, pasi dhe ligjvnsit jan kujdesur mjaft pr kt. Ajo nuk njeh ligjin, por dallon mjaft mir nuancat e nj zyrtari prball nj qytetari dhe nuk gabon asnjher ti jap t drejt t parit. Drejtsia shqiptare ka nj deboles t madhe pr biznesment dhe jan ata q dalin fitues n bete-jat e shumta gjyqsore me t cilat prballen. Kto dhe shum argumente t tjera jan arsyet thelbsore prse zyrtart shqiptar nuk i friksohen drejt-sis. Madje, koht e fun-dit sht kthyer n mod parakalimi mediatik para zyrave t gjykatave pr t faktuar para shikuesve besnik pafajsin e tyre karshi gnjeshtrave t kundrshtarit politik. Dhe kjo, ndoshta sht dhe ar-syeja q shum nga ligjv-nsit e vendit ton jan m t vmendshm n prodh-imin e akuzave politike, sesa t prpilojn ligje t forta, aspak elastike, t cilat nuk lejojn shtigje keqkuptimi nga ekit e rrept, q duhet t ofroj

sistemi i drejtsis. Po ashtu duhet thn

se mungesa e mekaniz-mave kontrollues pr gjy-qtart, i bjn kta t fun-dit vet shkop e vet zot t puns s tyre, duke krijuar nj qark vicioz, qllimi i t cilit sht q n do furtun politike, jakat e zeza t mos preken dhe t ruajn t njjtn fizionomi si para furtuns, duke u ofruar zyrtarve t lart komoditetin e nj parade pafajsie n gjykat. N gjykimin ton, forcimi i drejtsis shqiptare do t vinte vetm n momen-tin kur zyrtart e lart t gjenin forcn e duhur pr t prishur ekuilibrat e siprcituar dhe kjo kalon npr disa etapa.

E pARA sht rritja e transparencs n gjykata. T gjitha vendimet duhet t publikohen dhe argu-mentohen brenda kohs s prcaktuar nga ligji dhe n rast se nj gjyqtar sheh vendimet e tij t shk-rumzura n apel, ather gjyqtari duhet rivlersuar.

S DytI, sht prishja e rrethit vicioz duke krijuar mekanizma t till, ku t gjith pa pr-jashtim jan t rrezikuar n rast shkelje ligji.

S treti, zyrtart e lart duhet t gjejn frymn e duhur t bashk-punimit pr ti thn stop paradave mediatike, duke i hapur rrug krijimit t nj drejtsie t shndetshme pr tu ln trashgimi shqiptarve.

Drejtsia shqiptare, ndryshe nga modelet e vendeve t tjera, ka mundsin t interpretoj ligjin ashtu si ja lyps nevoja, pasi dhe ligjvnsit jan kujdesur mjaft pr kt. Ajo nuk njeh ligjin, por dallon mjaft mir nuancat e nj zyrtari prball nj qytetari dhe nuk gabon asnjher ti jap t drejt t parit. Drejtsia shqiptare ka nj deboles t madhe pr biznesment dhe jan ata q dalin fitues n betejat e shumta gjyqsore me t cilat prballen.

Lavdrim SHEHU

arsyeja e forcs, aPo forca e arsyes

Frd e dibrs

gati Konferenca e degs

Adriatik MERDINI

Gjat gjith muajit mars, Dega e FRD-s, Dibr sht angazhuar n nj proces t mirfillt zgjedhor sipas parimit, nj antar nj vot . Procesi u prshkua nga nj frym reflektimi e prgjegjsie, me fokus t veant verifikimin, identifikimin e antarsis si dhe pranimet e reja. U zhvilluan mbledhjet e seksioneve t qytetit e fshatrave, ku u zgjodhn kryetart

e sekretart e seksioneve si dhe u morn propozime pr kandidatt pr kryetar dege.

Veanrisht, n qytetin e Pesh-kopis fushata zgjedhore ishte din-amike dhe rivalizuese. Me datn 27. 03. 2015, u zhvillua konferenca e nndegs s qytetit, q u karakterizua nga transparenca dhe konkurrenca e ndershme. N fund t procesit rezultoi fitues si kryetar i nndegs s qytetit, z. Lirim Begu. Theksojm se z. Lirim sht me arsim t lart dhe prfaq-

sues i nj familjeje t njohur n Dibr. Aktualisht vazhdon puna n

disa nndeg t tjera t Dibrs, ku prfaqsimi nuk ka qen n pritsh-mrin e duhur. Kryesia ka drguar s fundmi n selin qendrore listn e antarsis, e cila sht e hapur pr ar-sye t antarsimeve t vazhdueshme. Kryesia ekzistues e degs s FRD, Dibr mendon q brenda 10 ditshit t par t prillit, t kurorzoj procesin me zgjedhjen e kryetarit t degs dhe kryesis s saj.

Kjo sht dilema q e ka ndjekur njerzimin gjat historis s tij. Tundimi pr ti zgjid-hur problemet me forcn e dhuns, apo me fuqin e arsyes, ngjan si mallkim hyjnor mbi njeriun. Mi-jra e miliona konflikte. Mijra e qindra miliona viktima n sa e sa luftra botrore, kontinentale e lo-kale. Shkrettira e lumenj gjaku t ln pas. Ja, tabloja makabre, pasoj e prdorimit t forcs n shekuj. Si nj atavizm kobndjellse, prdor-imi i forcs e dhuns, shfaqet edhe sot. Madje shpesh bhet zotruese e horizontit shoqror. Zotruese e qeverisjeve, parlamenteve. Dhe, si pa kuptuar, arsyeja e forcs fiton mbi forcn e arsyes. Kjo prballje fatale ndikon n t gjitha fushat, zhvillimeve shoqrore, duke filluar nga politik brja, shtet brja, ekonomia, rendi, siguria, pronsia, arsimi, kultura, shndetsia etj.

Kjo prballje fatale ka nj produkt: kriminalizimin e gjithkaje. Pr ironi t fatit, ata q prodhuan kriminalizimin n emr t nj abso-lutizmi absurd, n emr t pushteteve personale t prjetshme, ata q nuk u ndaln para asnj lloj mjeti pr t arritur qllimet e tyre, sot uditen, revoltohen, ulrasin, kundr krimi-

nalizimit t jets s vendit. N vmendjen e dits, sot sht

kriminalizimi i politiks. Dhe mir bhet. Por ky proces i pist, ka shkaqe dhe autor. M s paku, sot do t pris-nim nj krkes ndjese nga ata q me veprimet a mosveprimet e tyre gatuan orbn e qelbur t kriminalizimit.

N jetn shoqrore nuk ka va-kume. Nse largon engjjt, aty do t hyjn djajt, nse largohen pllumbat, aty do t hyjn sorrat. Nse largohet fuqia e arsyes, aty do t mbretroj arsyeja e forcs, e dhuns, e terrorit. Mjafton t shikosh spektaklet e pshti-ra parlamentare q kan degraduar keqas nga njra legjislatur n tjetrn. Urrejtja, shpifja, kacafytjet, ulrimat, kan zn vendin e debatit, maturis, alternativs e respektit t ndrsjell. Antikultura n vend t kulturs. T pashkolluarit, t paqytetruarit, vulgu, n vend t intelektualve, t t qytetruarve, t elits.

Kshtu do t ndodhte, kur pr llogari meskine e klienteliste, do t li-heshin jasht parlamentit e qeverisjes personalitete t tilla, si: Bamir Topi e Rexhep Mejdani, Besnik Mustafaj e Servet Pllumbi, Gazmend Oketa, Sami Gjergji, Spartak Ngjela, Besnik Gjongecaj, Fatos Lubonja etj. Do t li-heshin jasht deputet dinjitoz si Sali Shehu, q qe i vetmi q kundrshtoi n grupin parlamentar ndryshimet fatale t Kushtetuts, n pranvern e 2008-s. Dhe me nj knaqsi diabolike do t shprfilleshin prfaqsuesit apo

pinjollt e familjeve fisnike t perse-kutuara shqiptare si dhe prfaqsues t diaspors q mund t ishin br interpret t nj jete t shndetshme parlamentare, qeverisse, administra-tive, kulturore e arsimore.

Plebejizimi, vulgarizimi, ru-ralizmi kt produkt do t sillnin. Do t sillnin prdorimin e forcs n vend t arsyes. Do t sillnin shkatrrimin gradual t mjedisit shoqror e natyror.

Tani sht koha q njerzit e ditur, t qytetruar e fisnik, prgjith-sisht elita e vendit duhet t dalin, t kaprcejn kornizat dhe me guxim t marrin prgjegjsit para popul-lit t tyre. sht koha pr t krijuar aleancn e madhe me qytetart pr ti thn ndal vulgut, mediokritetit dhe t dnojn hapur dhe me guxim ato forca dhe individ q na bn gazin e bots, q na bn emblem t varfris dhe krimit.

Para se t fillojm procesin e dekriminalizimit le ti shporrim ato segmente politike e individ q kon-tribuan pr kriminalizimin e shoqris gjat ktyre 25 viteve.

do proces e ka nj fillim, sado i vshtir dhe i pamundur t duket. Kauza e dekriminalizimit nuk u takon nj apo dy forcave politike, aq m tepr prgjegjse flagrante pr t kqijat q ka psuar ky vend. Kauza e dekriminalizimit u takon qytetarve, shtresave t emacipuara, elitave shoqrore. sht koha pr aleancn e madhe me kto...

FAQE 3 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e Re

S T U d I m I

91% e shqiptarve do t votonin pr antarsimin e vendit n BEStudimi kombtar mbi perspektivn evropiane

t Shqipris, Perceptime dhe Realitete, q u krye gjat peri-udhs MajTetor 2014 nga Del-egacioni i Bashkimit Evropian dhe Fondacioni pr Shoqrin e hapur n Shqipri, mati percepti-min q kan qytetart shqiptar pr BE-n, kanalet e informimit, njohurit, perceptimin dhe prit-shmrin nga antarsimi n BE, si dhe pritshmrin e qytetarve n t ardhmen. Gjithashtu pjes e studimit ishte edhe matja e perceptimit t korrupsionit nga qytetart shqiptar.

Nj nga gjetjet kryesore t ktij studimi ishte, nse nesr do t zhvillohej nj referendum mbi antarsimin e Shqipris n BE, 91% e shqiptarve do t votonin pr t. Gjithashtu studimi tregon se 77% e shqiptarve mendojn se integrimi i Shqipris n BE sht i rndsishm. Ndrsa 87% e shqiptarve mendojn se antarsimi i Shqipris n BE do t jet dika e mir. Gjithashtu 92% mendojn se Shqipria do t prfitoj nga t qenit antar n BE.

Ndrkoh sektort q shq-iptart mendojn se do t pr-mirsohen m tepr nga aderimi n BE jan arsimi, ekonomia, mjedisi, eksporti i produkteve dhe mirqeverisja. 53% e shqip-tarve mendojn se vendi sht gati ti bashkohet BE, ndrsa 69% shprehen se BE duhet t na pranoj si antar, megjithse Shqipria nuk sht ende gati.

Ndrkoh, sa i prket pritshmris pr t ardhmen, problemet kryesore me t cilat po prballen shqiptart sot jan papunsia 45%, krimi 31%, gjendja ekonomike e vendit 30%. Por 71% e shqiptarve presin q gjendja ekonomike e vendit t jet m e mir n 12 muajt e ardhshm. Kjo sht shifra m e lart n Evrop, duke ln pas nivelet e optimizmit n Mal i Zi 47.2%, Island 43.2% dhe Suedi 40.7%.

Ndrsa, sa i takon per-ceptimit pr korrupsionin, 87% e shqiptarve mendojn se kor-rupsioni n Shqipri sht m i prhapur se n vendet e tjera ev-ropiane. Ndrsa 92% mendojn se korrupsioni sht problemi kryesor i vendit.

Prezantimi i rezultateve t botimit t ktij studimi, u ndoq nga nj numr i madh prfaqsuesish t Ambasadave t vendeve antare t BEs n Shqipri dhe prfaqsues t Institucioneve Shqiptare.

Me ardhjen e pluralizmit n Shqipri, u shfaqn dhe shoqatat e para n ndihm t personave n aftsi t kufizuara, t cilat fillimisht u munduan t evidentonin problemet e shumta q ekzistonin n kt grup shoqror. Shoqatat u munduan gjithashtu t prmirsonin legjisla-cionin dhe t sensibilizonin shoqrin n lidhje me problemet dhe nevojat q kishte kjo pjes e shoqris. Me kalimin e kohs, si pasoj e ndihmave t ndryshme, erdhn dhe projektet e para. Por prpjekja m e madhe sht br n prmirsimin e legjislacionit. Kshtu sot kemi mi-ratimin e statusit t invalidit, statusit t t verbrve, statusin e paraplegjikve dhe t tetraplegjikve, ligjin pr nxitjen e punsimit t personave me aftsi t kufizuara etj.

Zbatimi i ktyre ligjeve u kufizua vetm n dhnien e pagesave n ndihm t ktyre shtresave, ndrsa pr sa u prket t drejtave t tjera q njiheshin n kto ligje, t tilla si udhtimi ndr qytetas me gjysm mimi, transporti brenda qytetit, hyrja n kinema, n teatr, n stadium falas, nuk jan zbatuar. Po ashtu, jan hartuar

dhe miratuar ligje e strategji, me an t t cilave rritet aftsia e personave me aftsi t kufizuar (PAK) pr t lvizur dhe i bjn institucionet dhe do ndrtes m t arritshme prej tyre. N to parashikohej q do ndrtes t pajisej me tramp dhe aty ku ishte e mundur dhe me ashensor. Kjo ishte pr ndrtesat ekzistuese, ndrsa sa u prket atyre q do t ndrtoheshin n t ardhmen, duhej me patjetr t kishin edhe ashensor, rrugt duhet t pajiseshin me sinjalistikn e nevojshme pr t verbrit dhe n do 100 m t kishte nj tramp n trotuar. U njoh alfabeti BRAIL pr t verbrit dhe gjuha e shenjave, madje n disa stacione televizive u shfaqn pr her t par spikert q jepnin lajme n gjuhn e shenjave.

N vitin 2005, kemi nj prpjekje nga PNUD -i pr hartimin e nj strategjie pr integrimin e PAK, e cila pr fat t keq ngeli n letr, si dhe disa t drejta t prfituara nga miratimi i statuseve pr shtresa t ndryshme me aftsive t kufizuar. N 20 vitet e fundit jan zhvilluar shum konfer-enca e seminare, nga t cilat kan dal me qindra konkluzione dhe jan hartuar shum strategji,

por asgj m tepr. Ndr vite sht krkuar prej ndrkombtarve me forc zbatimi i ligjeve n prgjithsi, midis t cilve dhe ato q sanksiono-jn t drejtat e PAK. Me prparimin e Shqipris drejt integrimit n BE, kemi arritur n nj pik ku njri prej kushteve q qeveria shqiptare duhet t prmbush, sht dhe integrimi n shoqri i sh-tresave m t prekura t shoqris dhe njra prej tyre sht ajo e PAK. Dhe kjo solli nj prmirsimi t dukshm n fushn e aftsive t kufizuara. Vet kryeministri ka thn se ky vit sht viti i punsimit t PAK, ministri i mirqenies dhe i rinis ka krkuar zbatimin e ligjit pr nxitjen e punsimit t ktyre personave. Qeveria ka nxjerr nj VKM me an t cilit krijohen kushtet pr punsimin e PAK dhe rrjedhimisht integrimin e tyre n shoqri. Kjo sht shoqruar dhe me prmirsimin e ligjit pr nxitjen e punsimit t PAK. Por edhe pse kto ligje jan miratuar, zbatimi i tyre l shum pr t dshiruar, sepse punsimi n Shqipri sht nj plag mbar shoqrore dhe lufta e zhvilluar n vite ka qen e vakt. N qeverin e fundit pr her t par u arrit q nj prej zvendsministreve t

Ministris s Mirqenies dhe t Rinis, t jet nj PAK, por duket q ajo dhe pse sht nj lvizje e duhur nuk ka shum n dor. N arsim sht problematike gjendja n godinat, shkollat nuk jan shum t prshtatshme dhe aty ku me shum mundim prindrit mundohen ti drgojn fmijt e tyre n shkoll, mungon ekspertiza n msimdhnie dhe kushtet jan minimale. S fundmi u krkua prej KQZ prmbushja e disa kushteve pr rritjen numrit t votuesve me AK.Edhe pse kemi nj klim t favorshme n kt fush, sht momenti q duhet krkuar m shum pr prmirsimin e jetess dhe krijimin e kushteve q do t bnin t mundur integrimin e PAK n shoqri. S pari zbatimin e atyre ligjeve q jan shum t mira dhe sigurojn respektimin e t drejtave t tyre, por dhe rritja e prfaqsimit n instancat vendimmarrse e nj luft m t ashpr ndaj diskriminimit, e cila do ta lehtsonte integrimin n do aspekt t jets t PAK.

Gzim HOXHA

Klima n fushn e aftsive t kufizuara

Gjergji MIMA

Perceptimi mbi BE-nPr 72% t shqiptarve, BE-ja do t thot liri

udhtimi, studimi dhe pune kudo n BE, pr 60% do t thot demokraci, pr 60% do t thot zhvillim ekonomik dhe 59% do t thot paqe.

66% e shqiptarve n t ardhmen e afrt e shikojn veten si shqiptar dhe si evropian.

57% e shqiptarve mendojn se ata jan t infor-muar shum ose relativisht mir rreth BE.

46% e shqiptarve nuk njohin ndonj institu-cion t BE-s.

Kanalet e informimitQytetart shqiptar renditen mes 6 popullsive

q shikojn televizor do dit/pothuajse do dit me 89%, m e lart se mesatarja e BE prej 84% dhe e paraprir nga Portugalia (93%), Bullgaria (93%), Spanja (91%), Kroacia (91%), Rumania (89%).

Lidhur me frekuencn e prdorimit t inter-netit do dit/pothuajse do dit, qytetart shqiptar renditen t 25-t, me 42%, m e ult se mesatarja e BE 57%.

Lidhur me prdorimin e rrjeteve sociale do dit/pothuajse do dit, qytetart shqiptar renditen t 11-t me 34%, m e lart se mesatarja e BE-s prej 33%. Pavarsisht frekuencs s ult t prdorimit t internetit n krahasim me vendet e tjera, 91% e shqiptarve q prdorin internet gjithashtu prdorin rrjetet sociale online.

Pr leximin e shtypit shqiptart renditen t 15-t me 25% t personave q lexojn shtypin do dit/pothuajse do dit, m e ult se mesatarja e BE-s prej 33%.

Televizioni sht kanali informues me t cilin shqiptar kalojn pjesn m t madhe t kohs. Kshtu, shqiptart shpenzojn mesatarisht 80.9 or do muaj (2 or & 40 minuta n dit).

Kanali i dyt i informimit i prdorur me or t gjata sht interneti i aksesuar nga kompjuteri, me nj mesatare prej 29.8 or n muaj (1 or n dit).

Kanalet e informimit online & mnyrat e aksesit si Facebook, Interneti n aparatet celular, YouTube, Internet n kompjuter (PC ose laptop), WhatsApp, Viber, Instagram, Blogjet, gazetat online dhe interneti n tablet prdoren kryesisht nga personat

me mosh t re. Nga ana tjetr kanalet e informimit si TV prdoren kryesisht nga njerzit e moshuar.

Njohuri mbi BE-nKur pyeten, 87% e shqiptarve thon se kan

dgjuar pr Parlamentin Evropian, 77% kan dgjuar pr Komisionin Evropian dhe 70% kan dgjuar pr Bankn Qendrore Evropiane.

67% e shqiptarve mendojn se ata e din se far t drejtash kan qytetart e BE-s dhe 92% do t donin t dinin m shum rreth t drejtave qytetarve BE-s.

59% e shqiptarve nuk e din q Zvicra nuk sht antar i BE-s dhe 66% e din se BE prbhet nga 28 vende antare.

Perceptimet/pritshmrit nga antarsimi n BE

77% e shqiptarve mendojn se integrimi i Shqipris sht shum i rndsishm, 18% i rnd-sishm por jo prioritet dhe 4% aspak i rndsishm.

87% e shqiptarve mendojn se antarsimi i Shqipris n BE do t jet dika e mir dhe 92% mendojn se Shqipria do t prfitoj nga t qenit antar i BE-s.

Sektort t cilt shqiptart presin t prmirso-hen m shum gjat aderimit t Shqipris n BE jan: a) sistemi arsimor, b) ekonomia shqiptare, c) mbrojtja e mjedisit d) eksporti i produkteve shqiptare dhe e) mirqeverisja.

53% e shqiptarve mendojn se vendi sht gati ti bashkohet BE-s, 43% mendojn se nuk sht dhe 4% nuk e din.

69% e shqiptarve mendojn se BE duhet t na pranoj si antar, edhe pse Shqipria nuk sht gati, 27% mendojn se BE nuk duhet dhe 4% nuk e din.

Nse t nesrmen do t zhvillohej nj refer-endum mbi antarsimin e Shqipris n BE, 91% e shqiptarve do t votonin pr t, 5% do t votonin kundra tij, 3% nuk do t hidhnin votn dhe 1% prgjigjet se nuk e di.

Ekziston nj trend pr personat me nivel m t lart arsimor dhe personat me nivel m t ult besimi ndaj qeveris shqiptare q t kundrshtojn antarsimin e Shqipris n BE.

63% e shqiptarve do ta konsideronin pu-nsimin n nj nga shtetet antare t BE n 2 deri 5 vitet e ardhshme, me 81% prej tyre q krkojn nj pag m t mir, 41% krkojn mundsi zhvillimi profesional dhe 35% e tyre nuk mund t gjejn nj pun n Shqipri.

Pritshmrit pr t ardhmenProblemet kryesore me t cilt shqiptart po

prballen n kt moment jan: a) papunsia (45%), b) krimi (31%), dhe c) gjendja ekonomike e vendit (30%).

71% e shqiptarve presin q gjendja ekono-mike n BE t jet m e mir n 12 muajt e ardhshm. Ky sht niveli m i lart i optimizmit n Evrop. Gjithashtu, 58% e shqiptarve presin q jeta e tyre t jet m e mir n 12 muajt e ardhshm. Kjo sht shifra m e lart n gjith Evropn, duke ln pas nivelet e optimizmit t Malit t Zi (47.2%), Islands (43.2%) dhe Suedis (40.7%).

Korrupsioni87% e shqiptarve mendojn se korrupsioni

n Shqipri sht m i prhapur se n vendet e tjera evropiane, 92% mendojn se korrupsioni sht problemi kryesor i vendit, 54% e shqiptarve jan t ndikuar personalisht nga korrupsioni gjat jets s prditshme, 89% mendojn se ka korrupsion n institucionet lokale, 88% mendojn se ka korrupsion n institucionet kombtare dhe 44% mendojn se ka korrupsion brenda institucioneve t BE-s.

19% e shqiptarve besojn se gjat 8 muajve t fundit korrupsioni sht rritur ndjeshm, 9% mendojn se sht rritur pak, 33% mendojn se ka qndruar njsoj, 32% mendojn se sht ulur pak, 4% mendojn se ka rn dhe 3% nuk e din.

N 8 muajt e fundit 32% t intervistuarve iu krkua ose u prit q t paguanin ryshfet pr t marr nj shrbim publik.

Institucionet m t korruptuara q krkonin ose prisnin ryshfete nga qytetart n 8 muajt e fundit jan institucionet e shndetit publik (13.9% e qytetarve iu krkua ose pritej prej tyre q t paguanin ryshfet), institucionet e arsimit publik (4,8%), politikant (3.2%) dhe gjykatat (2.8%).

t dhnat e sondazhit mbi perceptimin e shqiptarve pr Be-n:

FAQE 4 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e Re

Oltjana BECI

rinia, nj Paket duhan dhe heLMi q t shPton

S O C I A L E

Pr nj paket duhan, t rinjt sot bjn do gj pr aq koh sa n-drrat e tyre marrin stimul, kur qndrojn pezull n ret e nikotins. Pr nj paket duhan, t rinjt sot harrojn veten dhe prindin, mjafton t ken mundsin t bhen in-teresant nga dredhat e tymit. Pr nj paket duhan, rinia sot bn tregti, sepse sht nj fush ku mund t integrohen lehtsisht, se motoja nderi n treg e tregu pa nder iu hap dyert jo vetm pr cigare duhani, por edhe hashashi se me kt t fundit delirantt gjejn m shum lumturi. Si duket, kjo e fundit iu shijon m shum kur konsumohet n shkallt e universiteteve, me nj shklqim t rrem q ndrion n syt e prhumbur t ktyre vartsve t lndve nar-kotike. Askush nuk shqetso-het se pse studenti q arriti t fitoj nj deg t mir si inxhinieria apo mjeksia, ka shkuar n kt gjendje dhe en-det madje n shkallt e brend-shme t fakultetit, duke ln pas hapave t tij nj arom t fort e t uditshme e me nj t qeshur pa kuptim injoron pjesn tjetr. Natyrisht, kjo e ka nj shpjegim. Pse duhet ti interesoj politiks, brezit t vjetr q u trembet risive dhe ndryshimeve rinia q humbet vlerat, parimet dhe vetveten, kur n zgjedhjet e ardhshme mund tia blejn votn me nj paket duhan?!

Ndrsa prdit numri i diskove rritet, mundsit pr t ecur prpara pr t rinjt zvoglohen dita-dits. T duhen miku ose lekt pr t marr at q meriton e kur kto si ke, mik mund t t bhet helmi q t shpton nga ky re-alitet ku keq kemi ngecur dhe kuraj skemi pr ta ndrequr. Por asgj ssht helmi q t merr jetn, krahasuar me helmin q ushqehemi do dit e q po shkatrron shoqrin q n qeliz. Na duket meny e zakonshme ky helmi q vret kohn, t l peng t s shkuars dhe t l gjall, ndaj

dhe mjaftohemi me pak. Rinia sht ajo pjes e shoqris q e prjeton m shum kt lloj

Ndrsa qendrn e vmendjes e rrmbejn pushimet n Kub, apo historit me mistere si t Scooby Doo-s, rinia vjen n plan t fundit. sht br trend q media, politika, madje dhe vet njerzit e thjesht t merren me gjithka tjetr, prve problemeve konkrete q na shqetsojn do dit, si pjes e shoqris n t ciln jetojm, kur gjithka negative, e manipuluar n form arritjesh, shnohet mbi ne si mbi ndonj tabel lojrash. sht realitet i hidhur ky aktuali dhe po ndikon n keq formimin e shum t rinjve, t cilt po orientohen drejt veseve.

duke i dhn fund jets n mje-diset e universitetit. Tragjike sht mnyra si reagojm ne si shoqri, e kalojm si fenomen normal, gj q tregon egoizm dhe arsyetim t dobt. T thu-ash q studentja kishte koh q vuante nga depresioni sht absurde. Dikush q vuan nga depresioni sht e vshtir t ket shanse t fitoj t drejtn pr t studiuar inxhinieri e aq m pak ka shanse t kaloj provimet n fakultet. Pra, sht e qart q media i inter-preton gjrat sipas versioneve q i leverdisin. sht humbje dhe dshtim q fenomene t tilla t ndodhin, sht tragjedi q l pas shum dhimbje.

Nga ana tjetr, kemi dhe nj pjes t rinis q se vret mendjen pr realitetin por, mundohet t jet kompatibl me t. Duke par si funksiono-jn gjrat, kan krijuar nj strategji t vetn, q ka t bj me parazitizmin npr parti politike, pr nj party falas, apo pr 10 mij lek t vjetra. N fakt sht nj marrdhnie e ndrsjell parazitizmi, duke i dhn ktij lloji bashkpunimi fytyrn e simbiozs. Ka dhe nga ata t rinj q kur askush

si vlerson jasht ders s par-tis, i japin vetes mim m t lart se cilsia e tyre, duke u pozicionuar n nj vitrin m t shtrenjt dhe pavarsisht se aty stonojn, uditrisht blihen m shpejt. E kshtu, t paaftt ngjisin shkallt duke rrzuar nj shoqri t tr.

E gjith kjo mnyr e funksionimit ton si shoqri tregon se jemi nj shoqri pa busull orientimi, e ndrydhur dhe e manipulueshme dhe pr m tepr, n kt shoqri po rritet nj brez i ri me t njjtat standarde. Po humbasin t rinj cilsor n kt realitet transformues dhe humbja m e madhe q po prjetojm sht vdekja e ndrgjegjes. N pamundsi pr t gjetur kush e vrau ndrgjegjen, besoj fort se mund t shptojm nga rrjetat e merimangave q na pengojn t shohim prpara...

Duke lexuar ndonj libr dhe duke guxuar pr ta marr vet t ardhmen ton n dor, mbase do t arrijm ta njeh-sojm rregullin n kt siste-min ton demokratik, duke prdorur negentropin* e kjo krkon shum pun dhe kuraj kur dihet se edhe entropia e universit tenton drejt maksi-mumit, pa dashur t fajsoj ligjet e fiziks.

*Negenotropia - faktor i organizimit t elementeve fizike, njerzore dhe socia-le, q kundrshton prirjen e natyrshme pr rregullim (entropia).

ambasadort e vendit...

situate n pamundsi pr br dika. Kshtu pra, ajo q vr-tetoi se n far bote t rnduar

psikologjike jan zhytur t rinjt, ishte zgjedhja q bri nj studente e inxhinieris,

Vendi yn, nj ndr vendet m t bukur t Mesdheut, me perln bregdetare t detit Jon dhe Adriatik, me bukurin e natyrs malore, me lumen-jt e shumt q e prshkojn, si n bjeshkt e bukura t Malsis, por dhe n Jug t Shqipris, me arkitekturn karakteristike t Beratit e t Gjirokastrs, me pasurit e shumta kulturore, me historin mijvjeare, me bu-kurit e veshjeve folklorike t krahinave t ndryshme, me vallet karakteristike n t gjith Shqiprin, me mikpritjen bujare, karakteristik e kombit ton, gas-tronomin, gatimet karakteristike n zonat e ndryshme, l shum dshir q t vizitohet nga e gjith bota. Por, pr t sjell qoft dhe nj pjes t bots te ne, duhet nj pun serioze e organizuar n t gjitha aspektet, jo vetn n menaxhimin dhe promovimin, pr t treguar sa m mir t gjitha vlerat historike e kulturore, nj ndr t cilat sht programi q duhet br pr udhzuesit tur-istik, guidat turistike, kombtare e lokale, ose ndryshe ato q do ti quaja, "Ambasadort e vendit".

Deri m sot kemi dgjuar pr ambasadort tan jasht Shqipris, pr rolin e tyre si prfaqsues t shtetit ton n lidhje me diplomacin. Sigurisht dim q nj ambasador t emrohet, duhet t plot-soj kriteret e domosdoshme q krkon Ministria e Punve t Jashtme q i prshtaten ktij roli etj., pr t prfaqsuar denjsisht shtetin ton. Por do t theksoja q nj rol shum t rndsishm luajn dhe "Ambasa-dort e vendit", brenda Shqipris, t cilt nuk jan t akredituar (punsuar). Pavarsisht se jemi t vonuar n kt drejtim, pasi nj rol t veant duhet t luante Ministria e Turizmit n vitet e tranzicionit t vendit ton, aq m tepr n vitet e fundit kur punohet pr tiu

bashkuar familjes Evropiane, pasi Turizmi sht hallk e zhvillimit t Ekonomis, sht industri m vete dhe si e till nj ndr gjrat q duhet t kishte prioritet n turizm sht prgatitja n nj nivel shum t lart i "Ambasadorve t vendit", t cilt luajn nj rol t rndsishm jo vetm si udhzues turistik, por pse jo dhe n zhvillimin e biznesit.

Kuptohet n momentin q do ti bashkohemi familjes Evropiane, edhe nivelet e prgatitjes duhet ti prshtaten standardeve ndrkombtare, pr t ushtruar profesionin n mnyr profesionale. Lind pyetja: A ka shkoll profesionale, ose deg t veant n vendin ton qoft shtetrore ose private pr t nxjerr udhzues turistik sa m profesionist? Dikush mund t thot se mund t mjaftohen vetm n seminare, ose kurse, por e vrteta sht se pr t qen n "Ambasador i brendshm", duhen njohuri n t gjitha fushat, jo vetm n gjuht e huaja, por n histori, gjeografi, kultur, galeri arti, arkitektur, arkeologji, gjeologji, veprat

kulturore, monumenteve t shenjta, etj. Shkolla duhet t jet tipike profesionale me standardet Evropiane e ndrkombtare, q t gjith guidat turistike t dalin t diplomuar dhe t licencuar dhe t mund t punsohen n Shqipri, Evrop e kudo n bot, duke u bre pjes e grupit Evropian t veprimit t turizmit, duke kombinuar teorin me aftsit praktike. Sigurisht Ministris s Arsimit n bashkpunim me Ministrin e Turizmit i duhet nj bashkpunim dhe nj plan pr ta par sa m largpams profesionin e udhzuesve, guide turistike, si profesion t veant, t cilt n baz t nivelit t tyre t diplomuar, do t jen vrtet Ambasadort e brendshm. Mnyra e diplomuar profesionale, e cila n vetvete ka kriteret e rndsishme pr mnyrn jo vetm t sjelljes profesionale, por dhe pr mnyrn se si luhet roli i tyre n raste t veanta, pr shrbimin dhe afrimin e turistve, pr krkesat e tyre, n mnyr q vizitort t kuptojn se far presin nga nj udhzues profesional turistik, duke i br ata t krkojn dhe destinacione t tjera. Mnyra e paraqitjes s vendit ton n ekspozitat ndrkombtare t turizmit sht knaqsi e veant, nj promovim i vendit ton, por nuk sht gjithka pr zhvillimin e turizmit n Shqipri, i cili varet pikrisht nga disa pika kryesore q jan n funksion t njra tjetrs, pr sjelljen e grupeve turistike, apo pr turizm individual, ku duhet t angazhohen jo vetm zyrat turistike n vendin ton, por nj ndr rolet m t rndsishme do ta luajn pikrisht udhzuesit turistik. Le tu japim pra rndsin q duhet, duke e par me seriozitet kt profesion sa t bukur, aq dhe t rndsishm...

Diana BEU

FAQE 5 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e Re

I N T E g r I mTakimi i pest i Dia-logut t Nivelit t

Lart (DNL) mbi Prparsit kye mes Shqipris dhe Komisionit Evropian, i bashk kryesuar nga Kryeministri Edi Rama dhe Komisioneri, Jo-hannes Hahn, synoi vlersimin e ecuris s Shqipris mbi reformat e ndrmarra. Seanca plenare prfshiu pjesmarrjen e ministrave qeveritar, si dhe t opozits prmes kryetares s Komisionit Parlamentar pr Integrimin Evropian. T pranishm ishin gjithashtu prfaqsues t institucioneve t pavarura.

Pjesmarrsit e DNL vun n dukje vlersimin e br n Raport Progresin e Komisionerit mbi progresin e br nga Shqipria n trajtimin e Prparsive kye. Gjithashtu pranuan se sfidat q shtrihen prpara krkojn prpjekje t mdha dhe t qndrueshme nga Shqipria. Komisioneri Hahn theksoi se konsolidimi i vrullit t reforms dhe arritja e refor-mave t pandrprera dhe t qndrueshme n fushat e prf-shira n pes Prparsit kye, sht thelbsor pr progresin drejt integrimit n BE dhe do ti nnshtrohet nj mbikqyrje nga afr nga ana e BE-s.

Komisioneri Hahn nn-vizoi se puna konstruktive n Parlament mes qeveris dhe opozits sht thelbsore pr qndrueshmrin e procesit t reformave drejt BE-s. Ai thek-soi rndsin e respektimit dhe zbatimit t qet t marrveshjes politike t dhjetorit q i dha fund bojkotit parlamentar. Komisioneri Hahn prshn-deti progresin e br nga Shq-ipria n reformn e sistemit gjyqsor, prfshir ngritjen e komisionit parlamentar ad hoc pr reformn e gjyqsorit. U ra dakord q vendi do ta informoj Komisionin pr punn dhe arritjet e komisionit parlamentar. Komisioneri nn-vizoi gjithashtu rndsin e nj procesi prfshirs reformash nn drejtimin e Komisionit t Venecias. Ai theksoi se forcimi i pavarsis, prgjegjshmris dhe efikasitetit t sistemit gjy-qsor sht thelbsor pr nj shtet ligjor t fort dhe vea-nrisht pr luftn kundr krimit t organizuar dhe korrupsionit. U ra dakord q strategjia pr re-formn e gjyqsorit 2014-2020 t prfundohet dhe t shtohen prgatitjet pr mbshtetjen e mundshme t sektorit t buxhetit.

Pjesmarrsit e DNL vun n dukje se Grupet e prbashkta t puns pr pes Prparsit kye, mbajtn taki-min e tyre t dyt, m 5 shkurt 2015, n Tiran. Konkluzionet operative t Grupeve t pr-bashkta t puns, u miratuan si shtojc integrale e ktyre konkluzioneve. Komisioneri Hahn nnvizoi rndsin e

SHQIPRI - BE

Vetm nprmjet prmbushjes s reformave pr 5 prioritetet kye t Bashkimit Evropian, Shqipria do t mund t vijoj rrugn e saj drejt integrimit n BE. Ky duket t jet mesazhi kryesor q duhet t drejtoj punn e institucioneve shqiptare n rrugn e gjat dhe t vshtir t integrimit n Bashki-min Evropian.

Megjithse duket ende e largt dita pr nj antarsim t vendit ton n BE, sfidat q shtrihen prpara qeveris, por edhe shoqris shqiptare, krkojn prpjekje t mdha dhe t qndrueshme. Konsolidimi i vrullit t reforms dhe arritja e refor-mave t pandrprera dhe t qndrueshme n fushat e prfshira n pes Prparsit Kye, sht thelbsor pr progresin drejt integrimit n BE dhe do ti nnshtrohet nj mbikqyrje nga afr nga ana e BE-s. Ndrkoh nj tjetr element i rndsishm q do t prshpejtoj rrugn e Shqipris drejt BE-s sht puna konstruktive n Parlament mes qeveris dhe opozits, e cila sht thelbsore pr qndrueshmrin e procesit t reformave drejt BE-s. Ktu rndsi t veant merr respektimi dhe zbatimi i qet i marrveshjes politike t dhjetorit q i dha fund bojkotit parlamentar t opozits. Nj tjetr element thelbsor q ndikon mjaft mbi rrugn e Shqipris drejt Bashkimit Evropian, sht progresi n reformn e sistemit gjyqsor. Deri tani sht ngritur nj komision parlamentar ad hoc pr reformn e gjyqsorit. Kjo u vlersua edhe n takimin e Dialogut t Nivelit t Lart, por nga KE u krkua gjithashtu q vendi ta informoj Komisionin pr punn dhe arritjet e komisionit parlamentar. Gjithashtu u nnvizua rndsia e nj procesi prfshirs reformash nn drejtimin e Komisionit t Venecias. Ndrsa forcimi i pavarsis, prgjegjshmris dhe efikasitetit t sistemit gjyqsor sht thelbsor pr nj shtet ligjor t fort dhe veanrisht pr luftn kundr krimit t organizuar dhe korrupsionit. Ndrkoh duhet t prfundoj strategjia pr reformn e gjyqsorit 2014-2020 dhe duhet t shtohen prgatitjet pr mbshtetjen e mundshme t sektorit t buxhetit.

Nj tjetr tem diskutimi mes Shqipris dhe KE-s sht edhe puna e Gru-peve t Prbashkta t Puns pr pes Prparsit Kye, t cilat mbajtn takimin e tyre t dyt m 5 shkurt n Tiran. Ktu rndsi ka zbatimi i masave t iden-tifikuara nga Grupet e Prbashkta t Puns dhe duhet nxitur puna e mtejshme n prputhje me masat e prcaktuara n Udhrrfyesin e KE. Nj tjetr prioritet i

rndsishm pr Shqiprin n rrugn drejt integrimit evropian sht progresi n fushn e reforms s administrats publike, i cili ka nisur me fillimin e zbatimit t Ligjit mbi Shrbimin Civil, por ndrkoh duhet q asnj ndryshim legjislativ mos ta minoj objektivin e ngritjes s nj administrate publike t bazuar n merita dhe t depolitizuar.

N kt kontekst, prmirsimi i mtejshm i mbledhjes dhe monitorimit t t dhnave sht ky. Shqipria gjithashtu duhet t vazhdoj me miratimin n kohn e duhur t Kodit t Procedurave Administrative dhe prfundimin e Strategjis pr Reformn e Administrats Publike pr periudhn 2015-2020.

Nj tjetr element i rndsis n procesin e integrimit, sht funksionimi si duhet dhe pavarsia e institucioneve demokratike ky si parlamenti, gjyqsori dhe autoritetet gjyqsore, si dhe institucioneve t tjera t pavarura. Institucionet e pavarura luajn nj rol ky n prmbushjen e kriterit politik dhe detyrimet n kuadrin e acquis t BE-s. Shqipria duhet t veproj sipas konkluzioneve opera-tive t seminarit mbi institucionet e pavarura t 3 shkurtit 2015, pr t garantuar profesionalizmin dhe depolitizimin e institucioneve t pavarura, si dhe pr t garantuar m shum stabilitet, si n kuadrin e tyre ligjor, ashtu dhe n politikat e burimeve njerzore. Ndrkoh nevojitet angazhim nga ana e qeveris shqiptare pr forcimin e mtejshm t lufts kundr korrupsionit dhe prfshirjes n kt kontekst t rekomandimeve t Vlersimit t Kuadrit Antikorrupsion n strategjin kundr korrupsionit dhe n planet e veprimit. Po ashtu angazhim duhet edhe n luftn kundr trafikut t drogs dhe shtimit t numrit t operacioneve pr identifikimin dhe rrnjosjen e kultivimit t narkotikve. Duhet forcuar bashkpunimi mes institucioneve t zbatimit t ligjit pr t rritur efikasitetin e hetimeve.

Angazhimi ndaj Zgjerimit t BE-s kontribuon pr modernizimin e Shq-ipris dhe u sjell prfitime gjith qytetarve shqiptar. N kt kontekst, dhnia e statusit t vendit kandidat, i shrben Shqipris si inkurajim pr prpjekje t mtejshme t vendosura n procesin e reformave. Vendimi pr t ecur drejt hapjes s negociatave t antarsimit duhet t bhet prmes nj procesi t besueshm dhe t parashikueshm, n baz t prmbushjes s pes prparsive kye.

Shqipria, rrugtim prmes reformave pr integrimin evropian

zbatimit t masave t identifikuara nga Grupet e prbashkta t puns dhe nxiti punn e mtejshme n prputhje me masat e prcak-tuara n udhrrfyes.

Komisioneri Hahn pr-shndeti progresin q ka br Shqipria n fushn e reforms s administrats publike me fillimin e zbatimit t Ligjit mbi Shrbimin Civil dhe rikujtoi se asnj ndryshim legjislativ nuk duhet ta minoj objektivin e ngritjes s nj administrate publike t bazuar n merita dhe t depolitizuar. N kt kon-tekst, prmirsimi i mtejshm i mbledhjes dhe monitorimit t t dhnave sht ky. Shqipria u nxit gjithashtu t vazhdoj me miratimin n kohn e duhur t Kodit t Procedurave Ad-ministrative dhe prfundimin e Strategjis pr Reformn e Administrats Publike pr periudhn 2015-2020.

Pjesmarrsit e DNL nnvizuan rndsin e funk-sionimit si duhet dhe pavarsis s institucioneve demokratike ky si parlamenti, gjyqsori dhe autoritetet gjyqsore, si dhe institucioneve t tjera t pa-varura. Ata rikujtuan se institu-cionet e pavarura luajn nj rol

ky n prm-bushjen e kriterit poli-tik dhe dety-rimeve n kuadrin e acquis t BE-s. U ra dakord q Shqipria t veproj sipas konkluzioneve operative t seminarit mbi institucionet e pavarura t 3 shkurtit 2015 pr t garantuar profesion-alizmin dhe depolitizimin e institucioneve t pavarura, si dhe pr t garantuar m shum stabilitet, si n kuadrin e tyre ligjor ashtu dhe n politikat e burimeve njerzore. Komis-ioneri Hahn prshndeti an-gazhimin e qeveris shqiptare pr forcimin e mtejshm t lufts kundr korrupsionit dhe prfshirjes n kt kontekst t rekomandimeve t Vlersimit t Kuadrit Anti korrupsion n strategjin kundr korrupsionit dhe n planet e veprimit.

Pjesmarrsit e DNL prshndetn angazhimin e Shqipris n luftn kundr

trafi-kut t d r o g s dhe shtimin e numrit t op-eracioneve pr iden-tifikimin dhe rrnjosjen e kultivimit t narkotikve. Ata nnvizuan se duhet forcuar bashkpunimi mes institu-cioneve t zbatimit t ligjit pr t rritur efikasitetin e hetimeve.

Kryeministri Rama thek-soi se angazhimi ndaj Zgjerimit t BE-s kontribuon pr mod-ernizimin e Shqipris dhe i sjell prfitime gjith qytetarve shqiptar. N kt kontekst, Shqipria pranon se dhnia e statusit t vendit kandidat shr-

ben si inkurajim pr prpjekje t mtejshme t vendosura n procesin e reformave. Kry-

eministri Rama shprehu shpresn se vendimi pr

t ecur drejt hapjes s negociatave t antarsimit do t bhet prmes nj procesi t be-sueshm dhe

t parashikue-shm, n baz t

prmbushjes s pes prparsive kye.

K o m i s i o -neri Hahn shtoi se Komisioni sht i gatshm

t vazhdoj t mbshtes prpjek-

jet e Shqipris pr reforma me ekspertiz dhe ndihm financiare. Sa i ta-kon dhnies s mbshtetjes s mundshme financiare nga BE pr sigurimin e pajisjeve pr autoritetet e zbatimit t ligjit, komisioneri nnvizoi rndsin e shtimit t mte-jshm t prpjekjeve n luftn kundr krimit t organizuar dhe korrupsionit. Kjo do t nnkup-toj, mes t tjerash, masa t vendosura pr eliminimin e

pengesave t mbetura pr kry-erjen e hetimeve pro aktive dhe efikase, prfshir miratimin e ndryshimeve t synuara ad hoc t Kodit t Procedurs Penale ndr t tjera dhe prdorimin efektiv t hetimeve financiare.

Kryeministri Rama kon-firmoi angazhimin e tij pr nj dialog politik konstruktiv dhe t qndrueshm mes qeveris dhe opozits, ka sht jetike pr qndrueshmrin e pro-cesit t reformave. Ai shtoi se ngritja e Kshillit Kom-btar pr Integrimin Evropian (KKIE) q do t kryesohet nga opozita, sht nj hap i rndsishm drejt forcimit t gjith prfshirjes s procesit t reformave q lidhen me BE-n dhe u angazhua ta vr sa m par n pun.

Komisioni do t vazhdo-j t siguroj asistenc dhe t monitoroj progresin n zbat-imin e reformave n kuadrin e Dialogut t Nivelit t Lart dhe Grupeve t prbashkta t puns pr prparsit kye. Shqipria do t siguroj ra-porte mbi zbatimin e udhr-rfyesit sipas afatit kohor dhe udhzimeve t vendosura me Komisionin.

Prmbushja e 5 prioriteteve kye, rruga e vetme e Shqipris drejt BE

FAQE 6 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e ReFAQE 6 Fryma e Re

E m I g r A C I O N OPINIONshaka, dy qeVeritar Me

shqiPe n MrGat?!Nj rreth i madh me flamuj e banderola, dy qeveri qark

e qark, dy kryeministra me nj numr t madh ministrash q ua kalojn edhe qeverive me qindra milion banor... Shqip flasin t gjith n rrnj t nj toke, t nj kombi e t nj gjuhe... Nj duzin marrveshjesh thithin bo-jn e firmave t t gjithve. Njra prej tyre pr Organizimin e Prbashkt t Msimit t Gjuhs Shqipe dhe t Kulturs Shqiptare n Diaspor dhe Mrgat, m trhoqi vmendjen dhe dua t shpreh dilemat e mia.

S pari, m bn prshtypje fjalt Diaspor dhe Mrgat, msimi i gjuhs shqipe dhe i kulturs shq-iptare. Mbase e kam gabim, por Diaspor t mirfillt shqiptare, ku gjuha shqipe dhe kultura shqiptare jan n kmb, gjen vetm tek ar-bresht e Italis. Ata edhe pse kan kaluar m se pes shekuj ikje masive dhe vendosje n izmen e gadi-shullit t Apenineve, e kan ruajtur, madje vazhdojn ta ruajn gjuhn e t parve t tyre. Madje shkrimtar t mdhenj t tyre dhe t gjith kombit shqiptar si De Rada, Gavril Dara i Riu, Zef Serembe, Jul Variboba dhe t tjer, kan shkruar shqip, me nj shqipe q t hyn e t mbetet n shpirt. Flitet n mnyr folklorike (mad-je koht e fundit jan br edhe emisione televizive) pr shqiptart e Turqis, arnautt, pr numrin e tyre q citohet (pa dhn burime) se i kalojn t pes miliont. Nuk po shkruaj pr shqiptart nizam t Perandoris Otomane q t shtuar e kryqzuar me etni t tjera, nuk e di n u ka mbetur n spiralen e ADN-s ndonj gen i mom shqiptar. Po marr nj shembull t von, t periudhs 1913-1971, periudh kur shqiptart e viseve q mbetn jasht kufirit t Londrs, u dbuan me dhun n Turqi, shqiptarve nga trevat e Kosovs, Malit t Zi, Medvegjs, Bu-janovcit, Maqedonis dhe amris. Nga t dhnat m t afrta q japin botimet e bra n Jugosllavi, del se nga trevat e Kosovs, Malit t Zi, Medvegjs, Bujanovcit dhe Maqedonis, pas Lufts s Dyt Botrore jan shprngulur pr n Turqi 400.000 shqiptar (nga t cilt 203.000 vetm n vitet 1955-1958). Kta 400 mij (pa folur pr ata q u shprnguln me dhun para Lufts s Dyt Botrore), nuk kan hapur as edhe nj shkoll t vetme q fmijt e tyre ta mbajn gjall dhe ta zhvil-lojn gjuhn e mms dhe t gjyshes, t babait dhe t gjyshit. E kan lejuar veten t asimilohen plotsisht. A mund t mendohet e veprohet q kta njerz q tash e shumta sht

t thuhet se jan me origjin shq-iptare, t shkojn n shkoll dhe t msojn gjuhn e kulturn shqipe? Pr arvanitt n Greqi, studiues (hamendsues) flasin e shkruajn pr tre apo edhe katr milion. Bhet fjal pr nj popullsi shqiptare shekullore, m larg e m gjat se sa shekulli sknderbegian. Arvanitt ishin shtylla e revolucionit grek q nisi m 25 mars 1821 pr pavarsin e Greqis nga pushtimi otoman. Emra t prvem komandantsh legjendar arvanitasish i dgjova t prmenden n parakalimin e forcave t armatosura greke n Athi-n n Ditn Kombtare t Greqis, emra heronjsh grek. Arvanitt n Greqi jan asimiluar n mas absolute. Gjuhn e gjysh-strgjyshve t tyre mund ta gjesh n individ t vjetr, jeta e t cilve sht rrotulluar rreth fshatit t tyre malor, kryesisht n familje blegtore q tr vitin me delet flasin. Kam njohur, intervistuar, kam qen n stanin e deleve, madje edhe n shtpin e tij n nj fshat malor, nj arvanitas q kur e takova pr her t par m tha: Jam njqind pa tre vjet. Dhe kur pas shum takimesh e takova pr t fundit her para se t largohej nga kjo bot, bashk me thesarin e gjuhs s t parve vitin e kaluar, m tha: Jam njqind edhe katr vjet. I kam botuar intervistat me t n pastrtin e shqipes s t parve t tij. Kur nj dit u ngjita n fshatin e tij, n Kukurin n male dhe i dhurova librin Rilindsit e kohs son me in-tervistn dhe fotografin me t, ndjeva dramn dhe tragjedin e shqipes n shpirtin e tij. Pasi e prkdheli faqen e librit me duart e nj shekullori m tha: Po un nuk di t lexoj. Pash nj rrjedh loti t nxeht tek mbushte e kaprcente rrudhat e fytyrs s tij t vrar nga jeta dhe nga brenga. Nuk e di n se qeverit dhe ministrit tona t arsimit n Shqipri dhe n Kosov mund t flasin pr Orga-nizimin e Prbashkt t Msimit t Gjuhs Shqipe dhe t Kulturs Shqiptare n Diaspor... dhe t arrijn dika. Shikuar n realitetin dhe prvojn time n mrgim kjo m duket, e largt n mos utopi. Diaspora, fara e shprndar shq-iptare n Evrop, Azi, Amerik, sado q dy shtetet dhe dy ministrit prkatse t arsimit n Shqipri dhe n Kosov t mundohen, nuk mund dhe nuk do t mund t futet n hullin e msimit t gjuhs shqipe. Ata tashm jan t asimiluar 99 pr qind... Pr Mrgat Shqiptare mund dhe duhet t flitet, madje t brtitet q ajo, fmijt pr t cilt bhen demonstrata n Greqi pr nnshtetsi greke, ta mbajn n goj gjuhn dhe kulturn

shqiptare tash sa jan gjall gjyshet dhe gjyshrit e tyre. sht fjala pr brezin e ri t mrgimtarve, brez t pas vitit 1990, n Shqipri dhe n Kosov e viset e tjera shqiptare. T mendosh pr t tashmen e mbajtjes gjall t gjuhs shqipe n Greqi, Itali, Gjer-mani, Angli, Franc, Austri, Gadishul-lin Skandinav, sht shtje e dits, e urgjencs, e t sotmes dhe t ardhmes. Mrgata shqiptare n Evrop e kalon numrin e nj milion mrgimtar q jan t tubuar, q jetojn n nj pallat, n nj lagje, n nj qytet apo ishull, q takohen prdit, q pin kafe e flasin pr politik, q jan t organizuar n shoqata e federata, q zhvillojn festivale folklorike, q botojn li-bra n shqip e q hapin ekspozita, q mbushin rreth 60 pr qind t orkestrave t Athins e Selanikut... Nj vler q as sht vlersuar dhe me prjashtim t fushatave elektorale pr thithjen e votave me autobus blu apo roz, nuk sht lakuar. sht vler e jashtzakonshme atdhetare e msueseve dhe msuesve shqiptar n Greqi, Rilinds t Kohs Son, q kan gjetur guximin dhe trimrin q edhe n nj vend ku gjuha shqipe ka qen n prushin e djegies, t hapin shkolla (si i quajn, kurse si jan n t vrtet) nga Veriu n Jug t Greqis, nga Stereja n ishuj t Jonit e t Egjeut. Nuk jan pak, por mbi 60 msues me histori msimi t gjuhs shqipe q nis m 7 mars 2001 n Selanik, pr t vazhduar n Athin, Korinth, Patra e deri n ishullin e Ti-nosit dhe t Sirosit, ku nj msuese me atdhetarizm t uditshm kalon detin dhe u mson fmijve t dy ishujve t shkruajn, lexojn e kndojn shqip. Ka nj histori t shkruar pr msueset shqiptare n Greqi prmbledhur n tre libra dhe n dhjetra shkrime gazetash n gjuhn shqipe. Ka nj prezantim dinjitoz t msuesve shqiptar n Greqi n tet seminare (nga dhjet t till) organizuar nga ministrit e arsimit t Kosovs dhe Shqipris n Kosov, Shqipri, Maqedoni dhe Mal t Zi. Kosova ka prvoj pr msimin e gjuhs shqipe n Mrgat. Ka krijuar nj legjislacion pr kt, nj Udhzim

administrativ pr shkollat e msimit plotsues n gjuhn amtare n dia-spor, me 22 nene n prgjegjsi pr msimin e gjuhs shqipe. Kosova ka dy ministri, Ministrin e Arsimit dhe t Teknologjis dhe Ministrin e Diaspors q merren me mrgatn kosovare n Evrop e n bot, t cilat kujdesen q edhe n shkollat e rrethit polar librat t shkojn drejt e n dorn e fmijve n klas. Duhej msuar gjat ktyre 7 viteve Kosov t Pavarur dhe duhej thithur kjo prvoj. Duhej gjetur forma q msuesit shqiptar n Greqi t traj-toheshin moralisht dhe materialisht. Mund t them se kjo ka qen dhe sht

larg vmendjes s shtetit e n veanti t Ministris s Arsimit, asaj blu dhe ksaj roz. Me prjashtim t abetareve (pr t cilt mburret Ministria), rruga e t cilave ka prshkuar vijn Min-istri e Arsimit-Ministri e Punve t Jashtme pr tu ndaluar n Ambasadn Shqiptare n Athin apo Konsullatat Shqiptare n Janin e Selanik, nuk mund t flitet pr ndihm pr msuesit dhe nxnsit n Greqi. Madje pr msuesit shqiptar q udhtuan nga skajet e Greqis, n Ulqin t Malit t Zi, n seminarin e vitit 2013, Ministria e Arsimit dhe e Sporteve, nuk u pagoi as biletat e udhtimi (!)

Ditn e nnshkrimit t Mar-rveshjes s bashkpunimit pr Or-ganizimin e Prbashkt t Msimit t Gjuhs Shqipe dhe t Kulturs

Shqiptare n Diaspor dhe Mrgat, i ndoqa ministrat Bajrami dhe Nikolla n nj bashkbised n ekranin e vogl t emisionit Shqip. Nuk pash drit n tunelin e msimit t gjuhs shqipe nga fmijt e mrgimtarve. Marrveshjes i mungon mbshtetja financiare e shtetit shqiptar, pagesa e msuesve pr msimin q bjn, vlersimi i tyre me t njjtn mas si t gjith msuesit shqiptar n Shqipri, nj ligj kuvendar si detyrim nga kushtetuta, nga neni 8 i saj ku thuhet se ...Republika e Shqipris u siguron ndihm shtetasve shqiptar q jetojn e punojn jasht shtetit pr t ruajtur e zhvilluar lidhjet me trashgimin kulturore kombtare. Nj ligj me fatur financiare pas dhe jo me fjal q fluturojn pa br vend askund...

Abdurahim ASHIKU

T mendosh pr t tashmen e mbajtjes gjall t gjuhs shqipe n Greqi, Itali, Gjermani, Angli, Franc, Austri, Gadishullin Skandinav, sht shtje e dits, e urgjencs, e t sotmes dhe t ardhmes. Mrgata shqiptare n Evrop e kalon numrin e nj milion mrgimtar q jan t tubuar, q jetojn n nj pallat, n nj lagje, n nj qytet apo ishull, q takohen prdit, q pin kafe e flasin pr politik, q jan t organizuar n shoqata e federata, q zhvillojn festivale folklorike, q botojn libra n shqip e q hapin ekspozita, q mbushin rreth 60 pr qind t orkestrave t Athins e Selanikut...

Mes nxnsish t Tinos, Greqi

FAQE 7 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e ReFAQE 7 Fryma e Re

d O S I E r

Pranvera q bashkoi shqiptart Fillimi i drams

Ishte vetm fillimi i nj drame q brenda pak ditve do t udiste tr botn. M 27 mars, rreth ors 13, n qytetin e vogl verilindor t Kuksit, kosovart e dbuar nga vatrat e tyre, nisn t hynin n Morin, t prlotur dhe me plag t shumta n zemr. Nj dit me reshje shiu e t ftoht sa t dukej se ditt e pranvers ishin larg. Ndrsa s largu, n fshatrat kufitare me Kosovn dgjoheshin edhe batare artilerie. Ndrsa banort e fshatrave kufitare shikonin se si ushtria serbe po prshpejtonte minimin e gjith vijs kufitare me Sh-qiprin.

Banort e zons verilin-dore pran kufirit, prjetonin dit t nj prag lufte. Aq sa kuksiant pastronin me shpejtsi strehimet e nn-toks t braktisur prej vitesh. Ishin t shpeshta uturimat e avionve t NATO-s q drej-toheshin pr t bombarduar n Serbi. Ishin msuar me ato uturima q nisn n orn 19,50 t 24 marsit. Ndrsa jo rrall banort e fshatrave kufitare kishin pran edhe predhat e ushtris serbe. Kjo solli q banort e fshatrave pran kufirit t largoheshin nga banesat e tyre n drejtim t t afrmve. Kshtu nisi shprngulja e tyre pr tu shptuar predhave serbe.

Banort e verilindjes e ndjenin se po vinin dit t vshtira. Makineria ushtarake serbe kishte nisur realizimin e operacionit Patkoi, q synonte me zjarr e hekur, largimin nga trojet e veta t nj populli t tr.

Eksodi i madh nisi m 27 mars, kur 84 shtetas nga Krusha e madhe e Zymi i Prizrenit, kaluan dogann e Morinit. Pas tyre vargu ishte i madh, aq sa brenda 10 orve, kufirin e kaluan rreth 10 mij kosovar me sy t mbushur me tmerr pr far kishin par gjat rrugs, q ishte e mbushur me kufoma. Pritja e par n salln e madhe t pallatit t kulturs s qytetit t Kuksit, q zbrazej e mbushej disa her brenda dits.

Nj dit m pas rinis eksodi. T dbuarit jan nga zona t ndryshme t Kosovs si Peja, Rahoveci, e zona t tjera, veanrisht nga veriu i Kosovs, ku edhe luftimet mes UK-s dhe forcave serbe jan m t ashpra.

N Kuks gjithka sht br gati pr t pritur nj fluks t madh. Shum prej

tyre krkojn edhe ndih-mn mjeksore. N spitalin e qytetit mbrrijn 40 persona t smur e t plagosur nga Krusha e madhe e Suhareka, t plagosur me arm zjarri e mjete t forta. Pr menax-himin e situats sht ngri-tur shtabi i emergjencs n Prefektur.

Kuksi, qendr e politiks botrore

do dit, qytetin ver-ilindor e vizitojn edhe pr-faqsues t politiks botrore. E nis Roza Jervelino, ministre e brendshme e Italis, m 30 mars. Pas saj fluksi i vizitave pr njohjen e situats e vazh-dojn t tjer si Dan Everts, Emma Bonino, ambasadori i UNICEF-it, Robert Laurent, kryeministri italian Masimo Dalema, komisionerja e lart pr refugjat, Sadako Ogata, sekretari i prgjithshm i OKB-s, Kofi Annan e plot personalitete t politiks botrore, t cilt shprehin solidaritetin me popullin e ktij rajoni, q brenda nj jave arriti t prballoj fluksin e mbi 150 mij kosovarve t dbuar me dhun nga tro-jet e tyre. Ndrsa nisi edhe evakuimi i tyre n drejtim t qyteteve t tjera t vendit. M 29 mars nisi evakuimi i koso-varve drejt qyteteve t tjera si n Tiran, Durrs, Berat, Lushnje, Burrel e m pas n t gjith Shqiprin.

Vetm m 31 mars, nga dogana e Morinit hyn brenda dits n Kuks 31 mij perso-na t ardhur nga Kosova. Ishte ky fluks i papar, q uditi edhe politikn botrore, gj q bri q Kuksi, nj vit m pas, t ishte nj nga kandidatt kryesor pr mimin Nobl t Paqes. Pr pasqyrimin e situats, n zonn e Kuksit, u instaluan gjat gjith pran-vers rreth 1000 gazetar nga e gjith media botrore, e cila qndroi deri n prfundimin e gjendjes s lufts. Ndaj pran-vera e vitit 99, vlersohet nga kosovart e nga t gjith

shqiptart si hapi i par drejt pavarsis s Kosovs. Vet kosovart ngritn n sheshin kryesor t qytetit t Kuksit memorialin e mirnjohjes, pr t mos harruar far ndo-dhi at pranver.

Pranvera q bashkoi shqiptart

Ajo pranver kujtohet pr bashkimin e t gjith shqiptarve pr ti br ball krizs. Mjafton t kujto-jm se, vetm n shtpit e banorve t qytetit t Kuksit, ishin strehuar mbi 370 mij kosovar. Pr strehimin e t ardhurve u ngritn 8 kampe ku u strehuan mbi 34 mij kosovar, ndrsa n qytetin e Krums edhe 3 kampe t tjer, ku u strehuan 4000 kosovar.

N pranvern e vitit 1999 hyn n Shqipri nga Kosova mbi 418 mij ko-sovar t dbuar me dhu-n. Rreth 57 mij t tjer hyn prmes dogans s qaf Prushit, n rrethin e Hasit. Fluksi i hyrjes s ko-sovarve n Shqipri vijoi pa ndrprerje deri m 6 qershor. Ndr t fundit q hyn n Kuks ishin mbi 200 t burgo-sur nga burgu i Smerkovics pran Mitrovics.

M 12 qershor nisi rik-thimi i kosovarve t dbuar nga Maqedonia. Ndrsa m 13 qershor n mesdit, prmes Kuksit forcat paqeruajtse gjermane, t prcjella me duartrokitje nga banort e Kuksit, hyjn n dogann e Vrmics. Menjher pas tyre nis fluksi i rikthimit t koso-varve, por edhe i qindra kuk-sianve q dynden t vizitojn Prizrenin e paslufts.

Operacioni serb Pat-koi, parashihte edhe bom-bardimet e fshatrave kufitare t Shqipris. Dhe kjo gj bri q shum prej tyre t zbrazeshin dhe banort t strehoheshin te t afrmit n thellsi t vendit. Kshtu nga rrethi i Tropojs u zhvendosn mbi 1500 familje, ndrsa nga rrethi i Hasit u shprnguln

mbi 1000 familje. N shtpin e lindjes s Kuksit, brenda dy muajve lindn 351 fmij nga nnat kosovare. Ndrsa n varrezat publike t qytetit u varrosn gjat dy muajve 137 banor kosovar, eshtrat e t cilve prgjithsisht u trho-qn m pas nga t afrmit e tyre.

Pasojat e konfliktit t pranvers s vitit 99 vazh-duan ti ndjejn pr vite me radh banort e fshatrave afr kufirit pr shkak se kufiri u minua me mina anti njeri. Si pasoj, deri n pastrimin nga minat t kufirit, humbn jetn 34 persona dhe 272 t tjer u plagosn. Gjithsesi, banorve t fshatrave pran kufirit, pranvera e vitit 99, u ndryshoi jo pak jetn. Disa nuk u kthyen m n fshat.

Po sot, pse srish po

braktisim trojet tona?

Kan kaluar vite nga

ato dit dramatike, t tjera vite do t kalojn. T paha-rrueshme do t mbesin ato or t 27 marsit 1999, kur kosovart e par u derdhn drejt toks am, duke derd-hur lum lotsh, duke ln prapa vatrn e tyre dhe lum gjaku, por gjetn dashurin vllazrore t banorve ktej kufirit.

Kan kaluar vite dhe shqiptart, pavarsisht kufirit q i ndan, srish nuk kemi arritur ti mbyllin problemet e shumta q po i shoqrojn n kt jet. Kosovart kan shtetin e tyre q nga 17 shkur-ti 2008. Por shohin se kan shum varfri, ndrkoh q korrupsioni po u thith edhe at pak gjak q u ka mbetur. Kan humbur besimin se mund t ndryshoj dika n t mir t tyre. Prpjekjet pr nj jet m t mir nuk kan sosur. Gjithnj e m shum shqiptart po largohen nga vatra e tyre. Po nxjerrin pasa-porta amerikane, angleze,

bullgare, hungareze etj, vetm q t mundsojn largimin. Shqiptart ktej dhe andej kufirit sikur jan vn n gar kush do t largohet m par. Ndrsa klasat politike andej e ktej kufirit heshtin pr far po ndodh dhe as duan tia din se kush e braktis vendin, ato shohin vetm fitimin e tyre q rriten me ritm t shpejt n bankat evropiane.

Edhe evropiant nuk habiten tashm me largimin e kosovarve, t cilt vetm

pak vite m par i ndihmuan t fitonin lirin. Sepse edhe ata e din se vetm me liri, jeta nuk mund t ndrtohet. Ksisoj nuk u besojn m kla-save politike n t dy shtetet shqipfolse. Pas 16 vjetsh, varfria dhe mjerimi kan zvogluar ndjeshm edhe dshirat e ritmet e fests. Shum jan larguar dhe shum t tjer prgatiten t largohen. Nj ritual q vetm prshpejton ritmet...

Nj dit pranvere me reshje shiu. Banort e zons verilindore prgatiteshin prej ditsh pr t prballuar nj situat t rnduar. Veanrisht pas mbrmjes s 24 marsit, kur aeroplant e NATO-s nisn fushatn e bombardimeve ndaj ish-Jugosllavis. Sinjali i par u dha mbrmjen e 25 marsit, kur nga fshati Goden hyn n Has rreth 60 banor q treguan se n oborrin e shkolls, paramilitart serb kishin pushkatuar 22 persona, prej t cilve 4 msues.

496 shqiptar t krkuar n

AngliKrimi i organizuar, trafikimi i lndve narkotike, prostitucioni etj., jan vepra penale pr t cilat

vendi yn sht vrejtur shpesh her nga partnert evro-pian dhe jo vetm. Fillimi i viteve 90-t u dha mundsi shqiptarve t njihen me nj realitet t ri n Evrop, ku kra-has zhvillimit dhe mirqenies u zbuluan mnyra t lehta pr fitimin e paras dhe kshtu nisi dhe krijimi bandave kriminale, trafikimit, lndve narkotike dhe shum vepra t tjera penale, pr t cilat emri i shqiptarve lakohet nga partnert tan. Pas vitit 2000, eksperienca e shqiptarve n kto aktivitete t paligjshme nisi t rritej dhe sot numrohen qindra t krkuar n t gjith Evropn pr shkelje t ligjit. Lajmi m i fundit n kt drejtim vjen nga Anglia. Vendi ishullor ka publikuar nj raport mbi t shpallurit n krkim prgjat viteve t fundit. National Crime Agency, Agjensia Britanike q merret me krimin e organizuar dhe gjurmimin, prfshi arrestimin e personave t krkuar q fshihen n Angli, publikoi statistikat pr numrin e krkesave dhe arres-timet e shtetasve t huaj 5 vitet e fundit. N shtetin ishullor nga statistikat e publikuara msohet se fshihen 496 shtetas shqiptar t krkuar nga drejtsia. Ndrkoh nga statistikat q ofrohen n faqen online t National Crime Agency, nga 496 t krkuar, policia britanike ka mundur t arrestoj vetm 9. Anglia, duhet thn se nuk sht i vetmi vend ku shtetas shqiptar kan konsumuar vepra penale. Pasi raste t tilla kemi n Holand, Itali, Greqi, Belgjik e Gjermani, pr t mos thn edhe n kontinentin amerikan...etj.

FAQE 8 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e ReFryma e Re

K u j t e s

NJERZ DHE DALLG T ZEZA

Ulur n nj ballkon lokali q zgjatet mbi det, fytyrn ndriuar nga shpata rrezesh dielli n pern-dim, n shoqri t Shptimit, Eqremit dhe Eduartit, gjerbim kafen e ngroht servirur nga Lenci. Nj ast i bukur mediti-mi dhe lodhjeje. Eduart Sula m prmend Ostrenin e Vogl dhe t dy, pa u marr leje t pranishmve ngjitemi n at kodr t bukur me shtpi n dy pode, tipike gollobordase, zbresim posht pr t pir uj t pastr gurre, q i jep gjel-brim lugins deri n Tuep e Lladameric, madje edhe tej kufirit shtetror, uj q jep edhe drit nprmjet hidrocentralit t Tuepit. Takohemi me Fitim Suln dhe Duro Ibrahimin, skulptor dhe piktor, artist t njohur n Dibr...

Dhe ndrsa biseda jon, ecte pr tu ndalur n punn dhe biznesin e Eduartit n Saranti, fshatin e bukur piktoresk n breg-detin e krahins s Thivas, n mes na futet nj ngjarje q do t m lindte dhembje e do na i mbushte syt me lot.

Nuk e kisha jetuar nga pra-n tragjedin e 28 marsit 1997. Nuk isha n Shqipri, isha n nj ishull t Greqis fare pran Athins, n Salamin ku lajmet nga Shqipria vinin t komentu-ara nga gazetar pamor grek q ato dit t kobshme mbulonin tr jugun e Shqipris, krismat dhe gjmimet e t gjitha llojeve t armve, tragjedin kombtare shqiptare. Gazetat e pakta shqip-tare asokohe ishin t ndaluara t dilnin n tregun e Tirans e jo m t vinin n Greqi. BBC dhe VOA, t vetmet q kishin z deri te ne, ato dit nuk than thuajse asgj pr tragjedin e 28 marsit...

M von do t lexoja pr ngjarjen, por n kujtes gjithka do t kalonte si nj udhtim n mjegull...

Kur Eduarti iu fut thell ngjarjes, nuk guxova ta ndrpres. E lash t flas mes kujtimesh e lotsh. Dhe, ndrsa ai fliste, un her e dgjoja e her fluturoja kujtimesh t dhembshme t marsit 1996, t nj viti m par, t atij marsi q Otrantoja kishte marr tridhjet djem dibran, varr i t cilve u b deti i zi. I bashkova t dy dhembjet dhe u ngusha n nj rrke lotsh. I prjetova at dit. Po i prjetoj edhe sot tek zbardh n letr tregimin e gjall nga nj i mbijetuar i tragjedis q ndodhi vite t shkuara.

Lexuesin do ta ftoja q, nse e ka detin pran, t kpus nj lule t freskt e ta hedh mbi uj n kujtim t atyre q humbn jetn mes ujrave t zeza t kohs son. Dhe, n qoft se nuk e ka detin pran, t ngjitet n nj kodr dhe t ul pr disa sekonda kokn n shenj kujtimi pr t gjith ata q humbn jetn, jo vetm deteve, por edhe maleve t emigracionit shqiptar n kohkalimin midis dy

sipas prjetimit t eduart suls

(Intervista sht marr nga libri rrfimet e komshiut)

M that se jeni nga Ostreni i Vogl n malet e bukura t Gollobords. far t kujton Ostreni ?

Un jam me origjin nga Ostreni i Vogl. Jam lindur e rritur n Patos t Fierit. Shpesh her babai dhe nna na onte n Ostren pr pushimet e dimrit apo pr ato t beharit, na onte m shum pr tu njohur me vendlindjen e babait, nj vend i bukur, vend i mir, sidomos n ato vite, nj vend i begat.

Sa vje je?Tridhjet e gjasht. Kur ka ikur familja juaj nga Ostreni? Babai im ka ikur n vitin 1955. Ka ikur si mura-

tor, zanat i t gjith gollobordasve. U vendos n Patos. I dhan nj shtpi dhe punonte n ndrtim bashk me maman. Kaluan vitet, m 1966 lindi vllai i madh, Fiqiriu, n vitin 1970 linda un. Ngelm n ato vite n Patos dhe vazhdojm edhe sot e ksaj dite n at vend.

Si vazhdoi jeta juaj nga Patosi e deri n Saranti?Un mbarova shkolln tetvjeare n Patos. Mer-

resha me sport, me futboll me ekipin e para t rinjve t Patosit. E doja futbollin. U strvita fort, me lodhje t mdha, kapa normat dhe shkova n shkolln e futbol-lit Loro Borii. Pes vjet i kalova n mjeshtrin sportive. N t njjtn koh vllait tim, pasi mbaroi shkolln e mesme t nafts n Patos, i doli e drejta pr studime t larta n Tiran dhe mbaroi studimet pr inxhinieri nafte. Mbaruam n t njjtn koh, m 1989, un shkolln e mjeshtris sportive, kurse ai fakultetin e inxhinieris s nafts.

Erdhi viti 1990-1991. Shqipria hyri n rrugn e ndryshimeve. Si e prjetuat dhe far rruge mort?

Si t gjith t rinjt e atyre viteve, edhe un mendoja pr dika m tepr, pr liri m tepr. Ideja dhe mendimi m onte tek emigrimi. Me disa shok, n shkurt t vitit 1991, morm rrugn e kurbetit. Katr dit udhtuam n kmb dhe erdhm n Greqi.

Ku u vendost fillimisht?N fillim isha n Athin. Ndenja tre-katr muaj.

Por duke par se gjithka ishte e zymt, nuk mund t prballohej, u shprngula dhe erdha n periferi t Athins, n bregdetin e Thivs, n Saranti. U njoha me nj grek vendas dhe fillova punn n lokalin e tij. Duke punuar, duke prvetsuar edhe gjuhn, zakonet, u bm pothuajse njerz t ktij vendi edhe ne.

Sa vjet ndenje ktu?Ktu ndenja nga viti 1991 deri n vitin 1996. M

pas u ktheva n Shqipri. Thash t krijonim variantet dhe t punonim n Shqipri. Vajtn 5-6 vjet dhe nuk na mbante m kurbeti. T rinj ishim. N vitin 1994 u martova. Martesa pati nj djal. U kthyem n Shqipri pr t punuar e jetuar atje (tund kokn mendueshm dhe syt ia mbrthen detit, diellit n perndim).

... Nntdhjeteshtata na i prishi t gjitha planet, t gjitha ndrrat. Filluan trazirat. Humbm shum lek npr firma. Jeta u b shum e rnd. Nuk mund t jetonim m prap aty. Nuk na mbante m vendi. Na lindi ideja t largoheshim, t iknim prap, bashk me familjen, me gruan dhe me djalin. T shprnguleshim, t iknim diku n nj shtet q mund ta quanim nj ik m evropian, m t lir. N Greqi emigrimi ishte m i mbledhur, m i kontrolluar, m i vshtir, kishte racizm dhe ksenofobi m shum se sa n vendet e tjera t Ev-rops. E vendosm t iknim n Itali edhe pr shkak t

asaj gjendjeje q u krijua me krismat, hasmrit, vrasjet, dhunimet e ndryshme q shfaqeshin kudo gjat janarit, shkurtit, marsit. Vendosm t iknim n Itali me anije, me skaf me far t mundnim. Kt mnyr e gjetm nprmjet nj anijeje n Vlor, m 28 mars 1997, bashk me familjen time, me djalin e xhaxhait 17 vje, me vllain tim Fiqiriun. Ai nuk donte t shprngulej, donte t m shoqronte deri n Itali dhe t kthehej prap, por sishte e shkruar t ndodhte ajo... Erdhi kjo, anija e zez si i thon dhe na mori. Ishim gjithsej 105 veta n anije. Jemi nisur nga moli i Vlors drejt Italis nga ora tre e gjysm katr, mbas dite. Pothuajse t gjith njerzit ishin me familje, me fmij, njerz q donin tu largoheshin trazirave, zhurms s madhe q kishte kapur Shqiprin n ato dit...

Duke ecur n det, pas dy orsh na shfaqet nj anije e madhe italiane, e cila ishte brenda ujrave shq-iptare, mbrapa Sazanit dhe po na shoqronte. Na bnte sinjale q ne nuk i kuptonim nse duhet t ndalonim apo jo. Deri n kt moment ata ishin shum paqsor. Po ashtu edhe ne duke ngritur flamurin e bardh, duke nxjerr e treguar fmijt n bord. N nj moment na l kjo anije dhe shikojm q drejt nesh po vinte nj tjetr anije, nga ujrat italiane drejt ujrave tona. Kjo ishte anija ushtarake Sibila. Ajo na merr nn patronazh pr t na shoqruar. Kjo na mori n nj mnyr shum agresive. Na priste rrugn, flisnin n megafon n gjuhn e tyre, italisht. Nuk e di se far flisnin dhe thoshin. Ne, gjithnj me at iden q t shkonim drejt Italis dhe atje do ti nnshtroheshim ligjeve e rregullave q ka ai shtet. Nuk e di se kush e drejtonte anijen ton, por ne ecnim drejt Italis, duke iu shmangur shpesh her edhe goditjes s anijes se na dilte prpara, duke br zik-zake npr det.

Rreth ors shtat, isha jasht bashk me gruan dhe disa miq t tjer n bord. Fmijt dhe grat i futm te dhomat e poshtme t anijes q t jen ngroht. N kt moment del nj shoku im dhe m thot: T lutem, m ka zn deti, futu bashk me gruan te dhomat ku rrin fmijt dhe grat dhe m nxirr nj ik gruan jasht se un nuk mundem. N kt moment futem bashk me gruan. Posht kisha edhe djalin q flinte bashk me djalin e xhaxhait, kurse sipr n kuvert ishte vllai. Po zbrisnim shkallt dhe gruaja vajti direkt pr t marr gruan e shokut tim pr ta nxjerr jasht. N kt moment dgjoj nj goditje t fuqishme, nj tronditje t madhe. Kthej kokn nga dera pr t dal lart sipr shkallve. Pun sekondash. Shikoj nj rrym t madhe uji q na goditi. E kisha kapur gruan prej dore, por rryma ma merr nga dora dhe e prplas brenda n dhom. Pr dy- tre sekonda do gj mbyllet n errsir, mbytet n uj...

...Isha kapur pas hekurave t shkallve. Nuk e shkputa dorn. Duke mbajtur frym, duke u mun-duar, duke dhn shpirt, si i thon shqip, u mundova, u prpoqa dhe gjeta dern pr t dal. Kur dal jasht shikoj se do gj ishte mbytur. U ndodha n siprfaqe t detit, midis dallgve t ftohta t dimrit. Shoh se do gj ishte e prpir nga dallgt. Kishte ngelur nj pjes e anijes akoma n siprfaqe, e prmbysur, anije q nga asti n ast shkonte drejt fundosjes. Prmbledh forcat dhe hidhem me not duke brtitur, duke dgjuar klithmat tmerruese t njerzve, thirrjet e emrave t njerzve t tyre t dashur. Dal n siprfaqe me mendjen se gruaja,

djali, vllai dhe njerzit e tjer mbetn aty brenda. Thrrisja vllain pa marr asnj prgjigje. E mblodha veten, prmblodha forcat, notova pr t kaluar vorbulln e mbytjes s anijes, vorbull e cila mori me vete shum njerz, prve atyre q ishin brenda dhomave. Duke notuar, kishte shum dallg, kishte tet ball det, duke hapur njerzit e mbytur me duar. Shikoja njerzit e mbytur midis dallgve dhe njerzit e gjall duke klithur e thirrur t dashurit e tyre, gra, vajza, djem t rinj. Ajo anije kishte 25 fmij nga mosha tre muajsh deri n dy vje. T gjith nnat ishin t reja, me fmijn e par.

Notonim me shpres t ndonj ndihme. Ishim n Kanalin e Otrantos, sapo kishim kaluar ujrat tona, ishim n ujrat ndrkombtare. Pash shum njerz q notonin, pash edhe tre djem q ishin kapur n nj nga fuit q mbajn anijet. Dallgt e onin fuin n an t kundrt me anijen q na goditi. Pas do dallge shikonim vetm drita se ishte nat, errsir. Shikonim dhe u drejtoheshim me not dritave. Ishin dritat e anijes q na goditi, e cila pasi na mbyti nuk qndroi por iku. Notonim me shpres se mund t shptojm. Kur po ndjenim se forcat po na binin, po mbaronin t gjitha, n at moment kthehet anija, pas afro nj ore dhe nxjerr dy varka t mdha t ndihms s shpejt. Varkat nuk i drgon pr t mbledhur njerzit rreth e qark q thrrisnin e brtisnin pr ndihm, por i mban t lidhura pas trupit t anijes. Na thrrisnin hajdeni ktu. Si mund t vinte nj njeri i mbytur, i shkatrruar fizikisht e moralisht, deri atje? Hidhnin edhe salvaxhente, nga ato shptueset. I hidhnin n krahun e kundrt nga shkonte dallga. Ato n vend t afroheshin te ne, largoheshin prej nesh, humbnin n errsir e detit. I hidhnin vetm sa pr sy e faqe. Kush arriti deri te varkat ishte me fat. Kur ar-ritm, ushtart e asaj anijeje, ata q kryenin detyrimin ushtarak u munduan jashtzakonisht shum pr t na ndihmuar, pr t na ngjitur n anije. Rrzuan disa rrjeta litarsh q t hipnim sipr n anije, sepse ishte anije fregat e madhe.

Kur ngjitem n bordin e anijes, me at ndjenjn e asaj q ndodhi, fillova t shaja n italisht, duke u thn kriminel, na vrat fmijt dhe grat. N kt moment hidhet nj q m von e mora vesh se ishte kapiteni i anijes dhe na thot, kriminel jeni ju dhe jeni t arrestuar. N kt moment, dikush nga marinart i kundrvihet kapitenit dhe i thot: far kriminelsh jan kta, kur n anije gra e fmij kishte? Kapiteni e przuri me t brtitura. U mblodhm dhe nga koha e gjat q u ndodhm n det, n mes dallgve dhe ujit t ftoht t marsit m ra t fikt...

Kur erdha n vete, mora vesh se na kishin ndar n dy dhoma, duke na dhn ndihmn e shpejt. Shpres kisha se mos vllai im kishte shptuar. Duke njohur edhe fizikun e tij, t rrahur me punn e me detin, men-doja se do t kishte shptuar. Ishte e kot. E krkova n dhomn tjetr se n dhomn ku isha un ai nuk ishte. Iu shmanga marinarve q ishin aty dhe shkova te dhoma tjetr. Edhe n at dhom nuk gjeta njeri. Gjeta vetm at shokun q mu lut pr t nxjerr gruan nga dhoma. E pyeta dhe ai m tha: Mos krko se t gjith jan posht, n det, jan t mbytur. Ather e stakova trurin. do gj kishte mbaruar. Prisnim q edhe vet ne, nga mnyra e t sjellit dhe trajtimin q na bnte kapiteni bashk me tre katr t tjer rreth tij, nuk e di se far

FAQE 9 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e Re

K u j t e s Fryma e Re

NJERZ DHE DALLG T ZEZA(Intervista sht marr nga libri rrfimet e komshiut)

ishin oficer apo nnoficer t psonim t njjtn gj. Sjellja e tyre ishte e till q edhe ne duhet t ekzekutoheshim pr t humbur gjurmt e krimit t tyre.

Pas afro nj gjysm ore, nuk mund ta llogaris mir kohn, na thrret kapit-eni, na zgjedh nja katrmbdhjet djem t rinj, na merr nga anija dhe na fut n nj skaf nga ato t guardia di financa q kontrollojn detin. Brenda ishin katr ushtarak, dy nga t cilt ishin me au-tomatik, kurse dy t tjert, njeri fliste me radio dhe tjetri ngiste skafin. Na bn nj udhtim shum t dyshimt. Udhtuam nj or, nj or e gjysm, koh e cila po t ishte pr t na uar n Brindisi ishte m se e mjaftueshme. Ata duhet t na onin pr nj gjysm ore, e shumta. Gjat udhtimit na krcnonin duke na thirrur e brtitur: Mos lvizni! Do tju goda-sim. Flisnin me qendrn me radio dhe pyesnin se far do t bjn me ne. Nga ana e tjetr e radios thoshin t vazhdonin rrugn. N nj moment, pas nj bisede n radio skafi bri nj kthes dhe na oi drejt Brindisit. Si msuam m von, ishte fati yn q dikush kishte marr n telefon nj nga kta ushtart dhe ishte lidhur me dik n tok dhe pasi ishte marr vesh gjithka nuk u b asgjsimi yn. Kur zbritm, na prisnin shum gazetar, njerz t medies. Pas ksaj njohjeje botrisht t tragjedis trajtimi yn filloi m ndryshe, por vetm n at moment. Pas nj jave trajtimi filloi n t njjtn ide si e kishin n fillim kur na goditn duke na thn se ju ishit nj anije me kriminel, e mbushur me arm dhe q kishit ardhur pr t br terror n Itali. E far terrori mund t bnim ne duke i drguar Italis fmij? Po i onim fmij Italis, nuk po i onim arm dhe kriminel. Edhe prokurori i Brindisit tha q mua m kan thn se ju keni qen nj anije me kriminel, me arm dhe t tjera. Arma m e madhe atje ishte biberoni i fmijs, arma m e fuqishme q mund t prdorej kundr Italis ishin pra biberont q u gjendn m mbrapa n anije...

Pastaj na futn n nj kazerm q kishin qen dikur polict italian, aty na strehuan na dhan ndihmn e shpejt mjeksore. Ata t hetuesis na merrnin shenjat e gishtave sikur ne t ishim banda m e madhe q mund t ekzistonte. Nejse ato ishin gjrat formale q ata bnin si shtet. M mbrapa erdhi ambasadori yn n ato vite, Pandeli Pasko, i cili pr mendimin tim u mundua jashtzakonisht shum, pavarsisht nga forca q kishte si ambasador. N at koh shteti yn ishte inekzistent, nj shtet si ma tha nj gazetar anglez duke na marr n intervist: E di si sht puna or mik. Po t kishte ndodhur jo me kaq, por me nj shtetas t vetm anglez, Italia n kt moment do t ndahej prgjysm, por ju jeni shqiptar. Kaq fjal tha edhe iku. M dha t kuptoj q ne jemi kot. N ato aste ne ishim popull kot q kushdo mund t dilte, kushdo: italian qoft, grek qoft, si edhe e kan br, t vriste, t priste, t bnte far t donte me kdo shqiptar. Bile, mund t them, edhe presidentin mund ta trajtonte si nj njeri pa identitet fare.

Krkesa jon m mbrapa ishte thjesht nxjerrja e anijes dhe nxjerrja e t vrtets. Pr t nxjerr t vrtetn duhet

t nxirrej anija nga fundi i detit. Deri n ato vite nuk kishte dal nj anije e till nga 850 metro thellsi ku kishte rn ajo.

N kt koh na u ofruan, mua personalisht por edhe t tjerve shuma parash q kjo shtje t mbyllej, t lihej ashtu si ishte. Kjo do t thoshte q ata njerz q u mbytn t liheshin n fund t detit. Gjith kjo tragjedi t kalohej n heshtje dhe ne t gzonim ato pare q na jepte Italia. Kto un i refuzova, ashtu si i refuzuan t gjith me radh. Krkuam q kto para t hidhen n nxjerrjen e s vrtets. Dhe nxjerrja e s vrtets bhej me mnyrn e vetme, nxjerrjen e anijes nga fundi i detit. Pse? Se ata thoshin se atje ka arm, kurse ne thoshim q atje ka vetm fmij dhe biberon, ushqime pr fmij dhe asgj tjetr m shum, mor as edhe nj thik q mund t thoshe se e kisha marr pr t qruar nj moll. Pse? Se ashtu u nism. Ishim t gjith familjar, u nism pr nj qllim, pr t jetuar sa m t lir, sa m t qet. Nuk u nism pr t br terror.

Me kalimin e kohs, me gjyqet, morm nj avokat, m pas morm nj tjetr, u ndrruan avokatt. Pastaj u turrn avokatt dhe politikant, do gj prreth ashtu si edhe na dukej, por edhe tetdh-jet pr qind ishte e vrtet, q t gjith u turrn pr t zhvatur dika nga kjo ng-jarje, nga kjo fatkeqsi q njerzit, asnj, as politikan i vendit ton, assi mund ta them, prve miqve dhe shokve tan, njerzit tan q erdhn me gjith mend nga ana njerzore pr t na prkrahur, asnj person tjetr juridik si mund ta themi, nuk erdhi pr t na prkrahur. T gjith erdhn pr interesat e tyre. Vjen presidenti i Shqipris n ato vite Rexhep Mejdani, se m von u nxor anija dhe do t bhej njohja e viktimave dhe e sendeve t tyre. Aty ishim mbledhur t gjith ne q shptuam, t afrmit e atyre. Vjen Mejdani dhe thot q t mos flasim keq pr Italin se Italia ne po na mban me buk. do t thot kjo? Pse duhet t vdesin 81 vet q t ushqehen t tjert? Iu drejtova me nj pyetje t thjesht zotit Mejdani t rrethuar nga bodigardt e vet: Ather fmija im, kta 81 vet q u mbytn sipas jush qenkan baras me nj vapor miell q solli Italia n Shqipri?

Jan fmij t nj qytetari t thjesht, t nj shqiptari t thjesht, kurse fmija jot, q sht fmij presidenti duhet t kapi dy vapor patjetr. Ather pse nuk e jep ti fmijn tnd n kmbim t dy vaporve me miell q t ushqehen shqiptart? Aty u krijua nj konfuzion. Ne ishim edhe t irrituar

Nejse, iku ajo pun. Nuk shikonim asnj interesim nga shteti yn. M pas do gj u b me mundsit tona, me miqt, shokt tan q kishim. Kapm ndonj avokat n t cilt ne nuk kishim edhe fort besim. Pse? Si mundet nj ital-ian t gjykoj veten e vet. Jo italian por kushdo, nj njeri t gjykoj veten e vet? Nuk mund ta gjykoj drejtsisht. Kshtu nga mosnjohja dhe mos prkrahja u detyruam t merrnim avokat italian dhe si edhe sot e ksaj dite akoma, kur kan kaluar dhjet vjet dhe ngjarja ka ngelur po ashtu: Me kapitenin e anijes t lir duke bredhur me limuzinn e vet, vilave t veta, me fmijt e vet vikendeve dhe duke shijuar jetn e tij private. Dhe ne duke menduar akoma se 24 persona nga ata q u mbytn nuk u gjendn. Dhe duke menduar akoma se ku do t jen vall kta njerz q nuk u gjenden.

Nga familja juaj kush u gjend?Gruaja, djali dhe djali i xhaxhait

tim, u gjendn, kurse vllai nuk u gjend se ai ishte lart n bord. T gjith ata q humbn ishin ata t bordit q qndro-nin n anije sipr. Vllai im dhe 23 t tjer nuk u gjendn. Ata u shpalln t humbur...

M von, me nj dekret t parla-mentit, nga nj luft e madhe edhe nga ana jon, edhe nga opinioni, edhe nga shtypi e media. E vetmja ndihmes nga ana e medies ka qen gazeta Republika. Ata na kan prkrahur n do ambient, n do prvjetor duke e kujtuar kt ngjarje dhe duke e nxitur shtetin ton t dal e vrteta n radh t par, t mer-ren masa pr ata q e bn kt tragjedi. Kush e organizoi kt vrasje?

Vllai a kishte fmij?Jo, nuk ishte i martuar. M i madh

se un ishte, por nuk ishte martuar. Ishte inxhinier n naft. Punonte bashk me nj shok t tij, i cili ishte bashk me t n anije.

N Itali sa koh ndenjt?N Itali, nga momenti q ndodhi

tragjedia un ndenja afro nj muaj. Nuk mund t rrija dot m aty. Doja t ikja patjetr, por nuk na lejonin sepse nuk kishim dokumente, pasaportat e gjithka na kishin humbur n det. Ishim edhe t survejuar. do hap yni kontrollohej nga policia italiane. Kudo q shkonim, bile m ka thn nj fjal avokatja, q m mbushi me dyshime. M tha q pr do lvizje duhet t m njoftosh mua ose prokurorin e Brindizit, prndryshe do t kesh pasoja. Prse duhet t kisha pasoja? Pak vran ata, donin t vrisnin akoma? Donin t na eliminonin edhe neve nj nga nj dhe mos hapej shtja? Ata akoma ishin me iden q ajo ishte anije me kriminel nuk ishte anije me njerz paqsor.

Nga Italia ku shkove?I vetmi mendim ishte t kthehesha

n shtpi. Kisha ln dy prindrit e mi, dy pleq t vetm, t cilt e morn vesh tragjedin nprmjet televizionit. Ata m luteshin t kthehesha menjher. N t vrtet desha t shkputesha fare. Pr mua n at gjendje q isha nuk ekzistonte as Shqipri, as bot. Nuk doja t dija se kam vend a skam dhe se nga jam. Doja t zhdukesha prfundimisht, t ikja diku ku t mos m njihte njeri, t mos

Por, disa miq q mu ndodhn pran, m mblodhn si i thon dhe u detyrova t kthehesha prap. Ika nga Ita-lia me nj avion ushtarak. N kt koh lidhej nj marrveshje pr at misionin e famshm Alba, q do t vinte n Shq-ipri, gjasme do na rregullonin italiant ne, do t na rregullonte bota. Po nuk u rregulluam vet ne nuk na rregullon njeri n bot or burr. Po hajde, ashtu i bnin politikant tan punt. E mendova ikjen edhe nprmjet ambasadorit, Pandeliut, i cili m afroi me ata ushtarakt edhe mua. Ai vet m shoqroi deri n Tiran. Aty me xhipin e tyre t ushtris m ka shoqruar deri n shtpin time me tre njerzit e vet.

Vajta n shtpi (loton)...Ua tregova ngjarjen njerzve t mi

ashtu si ishte. Ata thoshin jo ka shptuar ky, jo ka shptuar ai. N t vrtet asnjeri nuk kishte shptuar, prve meje nga fisi

im dhe familja ime. Kshtu edhe ata e ndan mendjen. Ai ast ka qen shum i vshtir pr mua dhe prindrit e mi...

Pastaj, m von, u detyrova t shkoj prap n Itali. Krijuam nj shoqat, Shoqata e 28 marsit, e cila filloi t organizoj dhe t punoj pr t nxjerr n pah kt ngjarje, pr t sensibilizuar opinionin pr ngjarjen, pr tu thn se ndodhi kjo tragjedi dhe mos u gnjeni nga fjalt. Anija doli n siprfaqe pas tet muajsh. Trupat e pajet erdhn n Shqipri. I varrosm n vendin ton, me nj ceremoni madhshtore q e bri vet populli shqiptar. Se e ndjenin prandaj edhe e bn. Ajo ishte nj nga tragjedit m t mdha q populli yn nuk e kish jetuar aq ashiqare, duke t t vrar pr hi gj. Kam shkuar disa her n Itali, m dhan edhe soxhiornon, edhe at t survejuar dhe t specifikuar pr probleme t drejtsis, duke u paraqitur her pas here n degt e policis italiane. Pr mua pak rndsi kishte m emigrimi, ndenja atje. E vetmja rndsi e atij dokumenti ishte q un t shkoja e t denoncoja ngjarjen tragjike n proceset e pafund gjyqsore q bheshin pr ngjarjen.

Kjo vazhdoi deri n nj far kohe kur pastaj, jo u lodha, po u zhgnjeva dhe besova tek ajo q peshku i madh e ha t voglin. Se pas kaq viteve mund t them se asnj, asnj, asnj politikan i atyre viteve nuk merrte mundimin t merrej me kt tragjedi. Kshtu q ishte e kot. Sa mund t luftoja un kundra nj shteti? Lufta ime ishte si nj pik uj n mes t detit, ishte gj e kot. Edhe jeta po m merrte shum pr posht...

Kshtu u detyrova t shkputesha. N vitin 2000 u ktheva prap ktu n Greqi. Krijova familje t re, jet t re. Jam martuar dhe shyqyr zotit tani kam tre fmij. Jeta ime pothuajse ka ndryshuar nj ik: Jo nj ik por shum. Edhe jeta e prindrve t mi, pavarsisht se ata jan m t shkatrruar dhe t brengosur nga kjo tragjedi dhe nuk mund t ndryshoj kollaj. Po ajo, si i thon, fmijt e mi n syt e tyre, sikur u sjell nj ik m shum lumturi. Vazhdoj t jetoj ktu n Greqi me familjen time, i qetsuar.

Kur e ke filluar punn n kt lokal t bukur buz detit?

Lokali e ka emrin Faros. sht praro taverna Faros n nj bregdet t Thivs q quhet Saranti, fshat me pak banor vendas, por me shum shtpi q muajt e beharit mbushen me turist. Ka njerz q vijn dhe e frekuentojn kt plazh. Punoj n kt restorant. Jam bashkpronar me nj grek. Punojm t dy ktu. N marrdhnie me lokalin pothuajse i gjith personeli sht nga vendi im, nga Shqipria. N muajt e beharit punojn deri n shtat vet, q jan shqiptar. Dy-tre jan bullgar, grek. Gjat dimrit kam vetm dy veta n shrbim, nj djal, Lencin edhe nj grua q e kemi n kuzhin, e cila jeton ktu me burrin dhe familjen. I shoqi sht peshkatar. Kalojm mir. Mundohemi t punojm sa m mir duke i plotsuar klientels t gjitha kushtet. Kuptohet edhe n favor t biznesit ton.

Ju faleminderit, me suksese dhe prshndetje babait dhe nns.

Faleminderit juve!Saranti, Thiva, Greqi, mars 2007

Abdurahim Ashiku

FAQE 10 E Premte, 31 Mars 2015Fryma e ReFAQE 10 Fryma e Re

Libri...

- vijon -

vijon nga numri i kaluar Nderim Katalonjs - N shqip nga Shtpia Botuese 100% non fiction, hELgAs SECrETS Titulli i veprs n origji-nal: The road to Wigan Pier george Orwell

Asgj se mbushin dot barkun me buk, ndrkoh q fashizmi ka push-tuar gjysmn e Evrops, sht vetvrasje. Do t ishte njsoj si-kur t nisje luftn vllavrasse kur gott jan n kufi.

Pr kt arsye sht aq m shum e rndsishme r-rnjosja e paragjykimeve q shkaktojn vese nervozizm ndaj socializmit t cilat nuk mbshteten mbi kurrfar kundrshtimi t vrtet. Si-kundr e vura n dukje edhe m par, shum njerz kan krup nga socialistt por jo nga socializmi. Socializmi, sikurse paraqitet tani, nuk sht trheqs kryesisht ngaq duket se sht, sidoqoft s jashtmi, lodr n duart e maniakve, teoricienve dogmatik, bol-shevikve t sallave e kshtu me radh. Por, me rndsi sht t mos harrohet se gjendja sht e till ngaq maniakve, teor-icienve dogmatik etj., u sht lejuar t hyjn para J, n vend q lvizja n fjal t dyndej nga njerz me mend n kok dhe m t ndershm, kshtu q tipat e pakndshm do t reshtnin s sunduari at. Tani pr tani atyre u duhen treguar dhmbt dhe mosprfillur; ata do t zvoglohen jashtza-konisht shum kur lvizja t njerizohet. Pastaj, ata si lidh gj me t. E ne do t na duhet t luftojm pr liri e drejtsi dhe, socializmi do t nnkuptoj liri e drejtsi mbasi pallavrat t jen rrnjosur prej tij. Vetm thelbi ia vlen t mbahet mend. T prapsesh nga socializmi vetm sepse shum socialist qndrojn m posht se pjesa tjetr e shoqris sht po aq absurde sa t mos pranosh t udhtosh me tren ngaq nuk e honeps surratin e kontrol-luesit t biletave. Dhe, s dyti, pr sa i prket socializmit vet, sidomos socialistit q shkruan fletushka dhe merret me propagand. Jemi n nj koh t till kur nevoja e lyp dshprueshm q majtistt e t gjitha ngjyrave t ln dallimet q kan dhe t bash-kohen me njri-tjetrin. Vrtet q kjo tashm po ndodh n nj shkall t vogl. Ather, pa dyshim q tani socialisti q nuk bn lshime duhet t bj beslidhje me t gjith ata q nuk jan plotsisht t nj mendjeje me t. N prgjithsi, ai nuk sht asfare i gatshm ta bj kt, ngaq rrezikun e vrtet e sheh te zbutja e mbar lvizjes socialiste me ndonj dredharak t moderuar q sht edhe m i pazoti se

parlamentart e Partis s Pu-ns. Pr shembull, tani pr tani ekziston rreziku i madh se mos Fronti Demokratik q besohet se fashizmi do ta sjell n jet, nuk do t ket aspak karakter socialist t vrtet, por thjesht do t jet nj manovr kundr fashizmit gjerman e italian (jo atij anglez). Ksisoj, nevoja pr tu bashkuar me fashizmin mund ta trheq socialistin n beslidhje me armiqt e tij t betuar. Por, parimi mbshtets sht ky: asnjher nuk je n rrezik t bashkohesh me njerzit e gabuar, me kusht q t ruash thelbin e lvizjes sate n plan t par. E cili sht thelbi i socializmit? Cila sht shenja e socialistit t vrtet? Jam i mendjes q socialisti i vrtet sht ai q dshiron jo q thjesht ta prfytyroj si t gabuar, por ta uroj me zjarr t shoh prmbysjen e tiranis. Mirpo, un e marr me mend q shumica e mark-sistve ortodoks nuk do ta pranonin nj prkufizim t till, ose do ta pranonin pa qejf. Ngandonjher, kur i dgjoj ata njerz t flasin, apo ca m shum kur lexoj librat e tyre, kam prshtypjen se, pr ta, lvizja e socializmit, n trsi, sht vese nj lloj gjahu herezie zbavits nj-far brofjeje posht e prpjet si ato t mjeksve magjistar t ndrkryer q krcejn si-pas ritmit t tam-tameve dhe melodis Fi-fi, fo, fum, ndiej ern e gjakut t nj devijuesi t djatht! sht pikrisht pr shkak t ksaj q kur ndod-hesh mes klass puntore e ke shum m t leht t ndihesh socialist. Socialisti i klass puntore, njsoj si katoliku i puntoris, nuk merr er shum nga doktrina dhe vshtir se e hap gojn pa kputur ndonj herezi, por thelbin e shtjes e ka n zemr. Ai arrin t kuptoj faktin themelor se socializmi nnkupton prmbysjen e tira-nis, dhe Marsejezn1, sikur ai t ishte prkthyer krejt pr dobin e tij, do ta trhiqte m shum se do traktat shkencor mbi materializmin dialektik. N kt ast sht vese hum-bje kohe t kmbngulsh se pranimi i socializmit nnkup-ton pranimin e ans filozofike t marksizmit, mandej edhe miklimin e Rusis. At nge ka lvizja socialist,e t jet lidhje materialistsh dialektik; ajo

1) Himni kombtar i Francs, shkruar m 1792 n Strasburg nga Klod-Zhozef Rozhe d Lisli, kapiten n ushtrin revolucionare frnge.

duhet t jet lidhja e t shty-purve kundr shtypsve. T duhet t bsh pr vete njerzit serioz dhe duhet t przsh liberalt shtiracak q duan shkatrrimin e fashizmit me qllim q t ken mundsi t trheqin fitimet e tyre qet-qet; ata jan dredharak q miratojn rezoluta kundr fashizmit dhe komunizmit, d.m.th., kundr minjve t gji-rizeve dhe barit t miut. Social-izmi nnkupton prmbysjen e tiranis, si n shtpi ashtu edhe jasht saj. Pr sa koh q kt fakt e mban para syve, nuk do t t lindin asnjher dyshime se cilt jan prkrahsit e tu t vrtet. Kurse, sa u prket dallimeve t vogla edhe dal-limi m i thell filozofik sht i parndsishm n krahasim me shptimin e njzet milion anglezve, t cilve po u kal-ben eshtrat nga kequshqyerja koha pr t debatuar pr to vjen m pas.

Un nuk jam i men-dimit q socialistit i duhet t bj theror thelbin, por afr-mendsh q do ti duhet t bj fli ann e jashtme. Kjo do ta ndihmonte jashtzakonisht, pr shembull, n rast se era e sjelljes prej rrebani, e cila ende ka lidhje me lvizjen socialiste, mund t davaritet. Ah, sikur sandalet, kmisht ngjyrfsteku t bheshin pirg dhe t digjeshin, e t gjith vegjetariant, antialkoolistt bashk me Jezuin zvarranik t drgoheshin n shtpin e tyre n Qytetin e Gjelbruar t Eei-linit2 n mnyr q ky t bj ushtrimet e jog