TOPI: Qytetart duan ballafaqim alternativash, jo monologje t mrzitshme

t kandidatve

OKETA: Fryma konstruktive duhet t dominoj mbi

politikn e vjetr konfliktuale

GAZET INFORMATIVE, POLITIKE, EKONOMIKE, SOCIALE, KULTURORE VITI 2 Nr. 70 E mart, 2 Qershor 2015

Zgjedhjet n prag, qytetart e kan n

dor fatin e tyre

Adresa: Bulevardi George W. Bush, Nr.15/1, Tirane-mail: gazeta.frymaere@gmail.come-mail: info@frd.alKryeredaktor: Agim ZekaMob: +355 69 21 15 769Marketing: +355 69 40 55 244

Koalicioni pr Shqiprin Evropiane i kryesuar nga Partia Socialiste, sht nj nga koalicionet m t mdha t shnuara n historin 25 vjeare t demokracis shqiptare dhe duket m i qart n strategjin e tij elektorale

Ktij impulsi t ri i sht bashkngjitur dhe Fryma e Re Demokratike, q m qasjen pozitive ndaj ksaj politike, sht br pjes e ktij koalicioni q po shkon n drejtimin e duhur, pr nj Shqipri me standarde evropiane

AKTUALITET

AKTIVITET OPINION

INTEGRIMI/PRONA

EMIGRACION

fq. 3 fq. 4

fq. 9fq. 6 fq. 10

Kamber MICI

Diana BEU

Majlinda Bushja

Artur ShkurtiAbdurahim ASHIKU

forumi rinor i frd, prkrah personave me aftsi t

kufizuar

a do t mbesin premtimet e ksaj fushate n nivelin

do t

integrimi dhe

hipokrizia

interesat kombtare, mbi

ato partiake

pse vendosa t propozoj nj projekt

- ligj pr msimin e gjuhs shqipe n

mrgat?

HITHRA E FRYMS S RE

Pr qytetin ton - Zgjidh m t mirin

Editorial

fq. 2

20 dit para zgjedhjeve, fushata po ecn n rrjedh normale, urojm t

mbyllet e till

Politika parlamentare, bashkjeton me mediokritetin intelektual dhe mungesn e vizionit pr shtetin

modern

oto oto 32

frd

Objektivi kryesor i FRD-s, prfaqsim dhe pesh reale n Kshillat Bashkiak

pr interesat qyetare

Bamir Topi n Vizion+

FAQE 2 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

EDITORIAL

E DITs

Zgjedhjet n prag, qytetart e kan n dor fatin e tyre

Koalicioni pr Shqiprin Evropiane i kryesuar nga Partia Socialiste, sht nj nga koalicionet m t mdha t shnuara

n historin 25 vjeare t demokracis shqiptare dhe duket m i qart n strategjin e tij elektorale

Ktij impulsi t ri i sht bashkngjitur dhe Fryma e Re Demokratike, q m qasjen pozitive ndaj ksaj politike, sht br pjes e ktij koalicioni q po shkon n drejtimin e duhur,

pr nj Shqipri me standarde evropiane

Mungojn dika m shum se dy jav nga dita e zgjedhjeve lokale, dita kur shqiptart do t zgjedhin administratort e rinj t qyteteve t tyre. Gara ka nisur ashpr. Banderolat kan pushtuar rrugt dhe premtimet po listohen n do qytet, si gur themeli e mar-rdhnies mes kandidatit pr kryetar bashkie dhe qytetarit. Nj kandidat premton rrug, nj tjetr parqe, dikush tjetr mbshtetje pr punsim apo subvencione m t mdha pr bujqsin. Refreni sht i njjt me vitet e shkuara dhe optimizmi i partive pjesmar-rse n gar sht ngazllues.

Koalicioni pr Shq-iprin Evropiane i kryesuar nga Partia Socialiste dhe e mbshtetur edhe nga Fryma e Re Demokratike, sht nj nga koalicionet m t mdha t shnuara n historin 25 vjeare t demokracis shq-iptare, duket m i qart n strategjin e tij elektorale.

Kreu i Partis Socialiste, Kryeministri Edi Rama, s bashku me krert e partive t koalicionit, fillimisht prezan-tuan kandidatt pr Bashki, teksa tashm po prezantohen dhe kandidatt pr Kshillat Bashkiak, duke treguar se nj Kryetar Bashkie sado vizion e vullnet t ket, nuk mund t fluturoj drejt suksesit pa pasur kraht e fuq-ishme n Kshillin Bashkiak, ka sht mjaft e rndsishme n vendimmarrje.

S dyti fushata elekto-rale e Koalicionit t Majt ka nj linj mjaft t qart dhe thelbsore: Fitorja e kan-didatve t Koalicionit pr Shqiprin Evropiane do t thot projekte dhe investime pr komunitetin, pasi qeveria do t kishte shum t leht bashkpunimin, ndrsa nj fitore e koalicionit kundr-shtar, atij pr Pun dhe Din-jitet, do t thoshte kthim pas dhe bllokim, pasi sipas t majtve objektivi i koalicionit

t djatht sht politik dhe jo komunitar.

Nga krahu tjetr, ko-alicioni opozitar, mjaft i ngusht, duhet thn deri m tani ka ngritur n kmb nj fushat me tone negative, t bazuar vetm te baltosja e qeveris dhe i ka etiketuar zgjedhjet lokale, si test prove pr qeverisjen 2-vjeare t Rilindjes, e cila sipas Kry-etarit t Partis Demokratike dhe njkohsisht liderit t koalicionit opozitar, Lulzim

Basha, nuk i ka mbajtur premtimet. Sipas krerve t Koalicionit t djatht vota pr kandidatin e majt do t thot vot pr varfrin dhe mungesn e t ardhmes.

Pyetja lind: Kush ka t drejt?

Pr ti dhn nj zgjid-hje t drejt ksaj dileme, mjafton t kujtosh t gjitha arsyet prse populli shqiptar m 23 qershor 2014 i dha nj shuplak t fuqishme qe-veris Berisha. Nj shuplak

e prbr nga 1 milion vota, e cila u cilsua si humbja m e madhe e s Djathts. Arsyet ishin t shumta, duke nisur nga korrupsioni, abuzimi me pushtetin, krijimin e dy stan-dardeve dhe shum e shum problematikave t tjera, t cilat shqiptart i vuajtn mbi supet e tyre. Sot, pas dy viteve qeverisje t Rilindjes, vuajtjet nuk kan prfunduar, por duart e shqiptarve nuk jan m t holla si t nj dordo-leci, i cili shrben vetm pr

t trembur zogj, por kan nisur t forcohen. Punsimi ka nisur t njoh rritje. In-frastruktura ka nisur t jap efektet e para joshse te tur-istt. Korrupsioni po luftohet dhe drejtsia sht n prag t reforms m rrnjsore, q prej vitit 1990. Shndet-sia nuk sht rregulluar me magji, por ndryshimet kan sjell shenjat e para t entu-ziazmit. Reforma n pensione ka rikthyer disi buzqeshjen te mosha e tret dhe jo vetm, pasi tashm n sistemin e pensioneve jan edhe ata q skan mbushur vitet e kon-tributeve dhe q prfitojn pension suplementar. Sistemi energjetik, ndrtimet pa leje, abuzimet me sektorin e hi-drokarbureve, abuzimet me lojrat e fatit dhe shum e shum sektor t tjer, jan vn nn lupn e qeveris, e cila nuk ka br mrekullin n dy vite, por t paktn ka arri-tur t jap nj impuls pozitiv.

Pjes e ktij impulsi sht br dhe Fryma e Re Demokratike, q m qasjen pozitive ndaj ksaj politike, sht br pjes e nj ko-alicioni q po shkon n drejti-min e duhur, at t nj Shqip-rie me standarde evropiane.

Nndega e Njsis 2 e Fryms s Re Demokra-tik n kryeqytet, sht duke punuar me ritm t lart pr zgjed-hjet vendore t 21-qershorit. Kry-etari i ksaj njsie Sknder Balla, gjat nj takimi t mbajtur me antart dhe koordinatort e nj prej njsive m t mdha n kryeqytet, ka folur pr problemet kryesore q ka kjo zon dhe zgjidhjet q jep Fryma e Re Demokratike pr administrimin e saj.

Mungesat e hapsirave t gjelbra, si dhe mungesa e parkimeve publike, jan disa nga problemet me t cilat pr-ballen rreth 60 mij banort e ksaj njsi vendore. Prfaq-suesit e FRD-s dhe kandi-

datt pr Kshillin e ri Bashkiak t Tirans, do t jen n terren pr t biseduar me qytetart dhe pr t dgjuar problemet reale t tyre. FRD ka nj program t qart n lidhje me administrimin e qytetit

dhe do njsie q sht br pjes e tij me ndarjen e re territoriale.

Njsia 2 e ksaj partie, do t vazhdoj punn duke informuar do qytetar nprmjet takimeve me pjesmarrje t gjer, por edhe duke

qen e pranishme n do shtpi, n do lagje dhe rrug t saj pr t br me dije programin pr qytetin dhe njsin. Takimet e radhs s ksaj njsie do t jen n rrugn Mi-hal Grameno, n Qytetin Studenti, te zona e Depove t Ujit dhe n Sauk, etj.

Hapsirat e gjelbra n fokusin FRD-s n Njsin 2, Tiran

Komisariati Digjital, 10 000 shkarkime nga Play Store dhe 2 627

denoncime n 2 jav

2.627 raportime, mbi 10 mij shkarkime nga Play Store, sht bilanci dy javor i Komisariatit Digjital i prezantuar nga Ministri i Punve t Brendshme, Saimir Tahiri m 13 maj. Komisariati Digjital, nj aplikacion pr telefonin e lvizshme t zgjuar ka gjetur prdorim t gjer n vendin ton. Ky aplikacion, q i jep mundsi t gjith pr-doruesve t denoncojn paligjshmrin prmes nj kliku n celularin e tyre, sht prqafuar nga m shum se 10.000 prdorues t telefonis s zgjuar t lvizshme t vendit ton, teksa numri i denoncime sht duke iu afruar numrit 3.000.

Burime nga Ministria e Brendshme kan br t ditur se numri m i lart i denoncimeve ka qen me prmbajtje administrative. Mbi 60% t denoncimeve lidheshin me shkelje t ndryshme t kodit t qarkul-limit rrugor. Denoncimet e tjera lidhen me vjedhjet, ndrtimet pa leje, por edhe konflikte t astit, t cilat fal denoncimeve dhe ndrhyrjes s shpejt t Policis s Shtetit jan asgjsuar.

Msohet se prdorimin m t lart ky aplikacion i zgjuar e ka gjetur n kryeqytet, teksa nuk ngelen pas qytete si Durrsi, Vlora, El-basani, Shkodra e Kora, Lushnja e Fieri, edhe pse prmes programeve t ndryshme n rrethe t ndryshme t vendit, ky aplikacion po njeh rritje edhe n zonat rurale, ku denoncimet kryesore n kto zona kan qen ndrtimet pa leje dhe konfliktet e astit.

FAQE 3 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

BAMIR TOPI N VIzION PLUs: Objektivi kryesor i FRD-s, prfaqsim dhe pesh reale n

Kshillat Bashkiak pr interesat qyetare

Fondacioni S bashku, me mbshtetjen e Fried-rich-Ebert-Stiftung (FES) dhe n bashkpunim me Forumin Rinor t FRD, FRESSH dhe LRI srish s bashku n aktivitetin q synon t ndrtoj ura ndrmjet aktivistve t forumeve rinore t partive politike dhe personave me aftsi t kufizuar. Ky aktivitet i par do t pasohet nga disa seminare me tema t ndryshme mbi aftsin e kufizuar.

N kt takim kryetari i Foru-mit Rinor t FRD-s, Kamber Mici, u shpreh se ndjehet shum i emo-cionuar kur dgjon problematikat dhe shqetsimet q hasin kjo kat-egori e shoqris n prditshmrin e tyre, pr tu br ball sfidave q jeta n mnyr t padrejt ka rezer-vuar pr ta. Ju krkoni mbshtetjen ton, q qeveria dhe shteti t ken vmendje m t madhe dhe t prm-bush standardet ndaj jush, por jemi ne q gjejm forc prball sfidave tuaja, jeni ju q na bni ta shohim jetn me nj realitet m t prekshm, mjafton t dgjojm at shprehje nga video q u transmetua dhe thnia nga ai djal q dergjet n shtrat, I

BURGOSUR N LIRI dhe na bn t kuptojm dimensionin e thell dhe realitetin thers q mbartin kta njerz n nevoj n nj dit t zakonshme, theksoi n ndrhyrjen e tij zoti Mici.

Forumi Rinor i FRD-s an-gazhohet maksimalisht n do nism dhe iniciativ q do ndrmerret pr t ndryshuar sadopak standardet duke iu referuar atyre t BE-s, pr prmirsimin e kushteve, duke fil-luar me aktivitete pr sensibilizimin jo vetm t shoqris shqiptare, por dhe t klass politike n funksion t PAK, vazhdoi kryetari i Forumit Rinor t FRD-s .

Forumet Poli-tike u zotuan q n takimet e ardhshme t shohin mundsin e ideve konkrete pr hartimin e disa draft-ideve, n mnyr t till q n t ardhmen e afrt,t gjejn hap-sira n platformat politike prkatse n prputhje me ato t standardeve Ev-

ropiane. Prse kjo nism? Forumi Rinor i FRD-s,

FRESSH e LRI, jan forumet krye-sore t partive politike, t cilat kan prgjegjsi qeverisse.

Aktivistt e forumeve rinore t partive politike jan lidert e s ardhmes dhe sht me rndsi q ata t njohin nga afr sfidat dhe t drejtat q kan personat me aftsi t kufizuar n vendin ton.

Duhet t njohin problematikat e nj pjese t shoqris, t cilave nj dit do t duhet tu japin zgjidhje.

S i p a s I N S TAT, g j a t regjistrimit t fundit t popullsis

dhe banesave (2011), ka rezultuar se 6.2% e popullsis, ose 137.435 persona kan nj form t aftsis s kufizuar. Po sipas INSTAT, 97% e tyre, ose 134.000 persona jan n mosh pr t votuar.

O.B.SH flet pr shifra mbi 15%.

Aftsia e kufizuar i referohet disa kategorive t personave me ku-fizime fizike, mendore dhe ndijore. Disa forma t aftsis s kufizuar jan m t dukshme si psh aftsia e kufizuar n lvizje, ndrsa disa t tjera m pak t tilla si aftsia e kufizuar intelektuale dhe personat me vshtirsi n dgjim.

Personat me aftsi t kufizuar shpesh jan prjashtuar nga vendim-marrja q lidhet me aspekte t jets s tyre. Mungesa e prfshirjes n vendimmarrje forcon pengesat dhe vshtirson gjith prfshirjen.

Forumet rinore mund t pr-faqsojn edhe problematikat e tyre n t njjtn koh mund t prfshijn t rinj me AK si pjes e tyre.

E drejta pr pjesmarrje n jetn politike dhe publike sht shprehur n Nenin 29 t Konvents s Kombeve t Bashkuara pr t Drejtat e Personave me Aftsi t Kufizuar, q parashikon se PAK kan t drejt t marrin pjes n jetn

politike dhe publike si gjith t tjert, duke prfshir pjesmarrjen n aktivitetet dhe administrimin e partive politike dhe forumeve t tyre.

Prve t drejts pr t zgjedhur, ky nen i Konvents parashikon n detaje edhe dety-rimet e shteteve pr tu dhn mundsi personave me AK pr tu zgjedhur dhe pr t qen pjes e organizatave politike.

20 dit para zgjedhjeve, fushata po ecn n rrjedh normale, urojm t mbyllet e till

Kryetari i Fryms s Re Demokra-tike, Bamir Topi ishte mbrm i ftuar n studion e Vizion Plus n emisionin e Aleksandr Furxhi, Kapital Elektoral. Ish presidenti Topi i pyetur nga gazetari Furxhi, shprehu vlersimin e tij pr klimn e fushats zgjedhore. Ai tha se deri tani ajo po ecn e qet dhe nor-malisht, ndrsa shtoi se uron q edhe 20 ditt e mbetura t shohim t njjtn ecuri. Mos harroni, sqaroi z. Topi se te ne fushatat zgjedhore sa vijn dhe ndizen, por le t shpresojm se ksaj here gjithka t prfundoj si nisi.

Kryetari Topi pohoi se objektivi kryesor i FRD-s sht t zgjidhen sa m shum kshilltar, sepse kjo parti hyri n nj marrveshje mbi bazn e parimeve shum t forta. Jemi prfshir

n nj koalicion t majt shum t gjer dhe nuk kemi fizionomi t njjt. Por nga ana tjetr kemi t b jm me zgjedhje admin-istrative dhe n bazn e filozo-fis politike t FRD jan shteti dhe qytetart. Gj i thashtu z . Topi sqaroi se e kemi par t udhs t jemi n kt koalicion, sepse jemi t bindur se koalicioni opti-mizon edhe votn. Sipas tij n zgjedhjet e kaluara vota e FRD-s sht deformuar.

I pyetur rreth objekti-vave q synon kjo parti n zgjedhjet e 21 qershorit, kry-etari Topi tha se sfid zgjed-hore do t thot t marrim

sa m shum t jet e mun-dur kshilltar n kshil-lat bashkiak. Ndrkaq z. Topi vrejti se sot Shqipria, institucionet e saj si dhe procesi zgjedhor vuajn nga kriza e besimit dhe kjo situ-at nuk t jep besueshmri t lart, por FRD e ka optimiste pritshmrin pr zgjedhjet administrative. Ai bri t

ditur se FRD ka paraqitur lista t plota t kandidatve n 61 bashkit n gar, duke shtuar se sht aplikuar mod-eli me nj memorandum mirkuptimi pr t hapur nj gar. Sipas z. Topi kjo do t thot se kush kandidat merr m shum vota qndron ndr t part n lista, ky sht nj vullnet i brendshm n FRD.

Gjat emi-sionit kryetari i Fryms s Re D e m o k r a t i k e u shpreh edhe pr procesin e dekriminalizi-mit. Ai tha se ka raste t izoluara q tregojn se procesi po funk-sionon, por pa dashur t par-agjykoj, z. Topi u shpreh se t gjith e din se

brenda salls s Kuvendit shqiptar ka njerz t inkriminuar, njerz me kravata e kostume t shtren-jta, por me diploma false. Ai theksoi se prgjegjsin pr kt e kan t gjitha partit, por veanrisht dy partit e vjetra, kryetart e t cilve ndryshuan kushtetutn pr interesa personale, duke

dmtuar rnd cilsin e kuvendit.

N mbyllje t emi-sionit, ish-presidenti Topi u pyet rreth zhvillimeve n rajon dhe vizits s kry-eministrit serb n Tiran. Ai tha se sht nj proces normal i nevojshm dhe i domosdoshm. Dikur n cilsin e presidentit t Republiks e kam ftuar ko-legun serb, Tadi t vizitoj Tirann, por ai nuk e pati kurajn e duhur ti prgjigjej pozitivisht ftess. Kosova sht shtje pa kthim, sht histori e prfunduar dhe shtje kohe integrimi i plot i saj n strukturat evropiane. Ndrkaq n planin dy palsh, bashkpunimi Shqipri-Ser-bi duhet t zgjerohet n t gjitha planet dhe un e inkurajoj shum kt pro-ces, u shpreh kryetari i FRD-s Bamir Topi.

Forumi Rinor i FRD, prkrah personave me aftsi t kufizuarAKTIVITET

FAQE 4 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

A do t mbesin premtimet e ksaj fushate n nivelin do tO p i n i o n

Majlinda BUSHJA

1 qershori dhe e ardhmja e fmijve shqiptar

Prej ditsh partit politike n vend kan nisur fush-atn pr zgjedhjet lokale t vitit 2015, pavarsisht se de facto ajo ka nisur prej javsh. N kt fushat zgjedhore, si n do fushat tjetr t mparshme, spikasin premtimet q u bhen qytetarve nga kandidatt pr kryetar bashkie pr kushte m t mira jetese, me pak fjal, me qytetarin, pr qytetarin, por pr shum vite premtimet e fushatave elektorale kan mbetur n kuadrin e do t bjm, qoft n zgjedhjet lokale apo qendrore.

Zgjedhsit jan zhgnjyer shpesh nga kto premtime, por asnjher psimi nuk sht br msim, shum shpejt sht harruar dhe qytetart jan ushqyer me nj shpres false n do zgjedhje pa gjetur zgjidhje reale t problemeve t tyre. Si n do fushat, kandidatt pr kryetar bashkie jan t prir t bjn premtime, t cilat m shum jan n nivelin e propagands, sesa propozime konkrete, sepse ato si jan shkruar n letr mbesin po aty. Nga ana tjetr, e vrteta e s shkuars, nuk ka sesi t ndahet nga e vrteta e s ardhmes pa nj lidhje t prbashkt, nuk mund t shkputemi nga e kaluara duke e marr t ardh-men si nj proces t ri, sepse nuk do mund dot t bjm korrigjimet e nevojshme q i shrbejn ktij procesi t ri n vetvete. Ti besojm t ardhmes, kur e tashmja deri m sot ka qen zhgnjyese sht vrtet hipokrizi. Nuk mund t ecet kurrsesi pa u korrigjuar n rrug t reja.

Meqense kto konsidero-hen zgjedhje pr qytetarin, si flitet shpesh n media nga politika, qytetari sht i prir s pari nga ana e tij, sot pr sot, t krkoj zgjidhjen e problemeve t prditshme. Pasi realisht problemet e prditshme, kan mbetur po ato t dikurshme, papunsia, nj rrug e prishur ku kalojm do dit, mungesa e ujit t pijshm 24 or, rritja e mimit t energjis elektrike, problemi me plehrat, kapakt e munguar t pusetave, erdhet dhe kopshtet e fmijve me standarde jo t mira etj. Pr hir t s vrtets, qysh n vitet e para t demokracis e deri m sot, shum pak gurt kan lvizur nga vendi, aq sa nuk duken se kan lvizur. Gjithsesi n do fushat qytetari nis t besoj at ka thuhet e m von ta psoj e t zhgnjehet, duke zbrazur paknaqsin e tij jo n

tu dhn zgjidhje problemeve t tij t prditshme. Ai tashm e di fare mir se forca e tij vjen vetm nga puna e prditshme m shum, se nga premtimet e fushatave zgjedhore. Fushatat zgjedhore kan qen nj shpres e zbehur pr ndryshim dhe ndryshimi sht vonuar. Ndrkoh, si n t gjitha fushatat e mparshme dhe kjo fushat pr zgjedhjet lokale t vitit 2015 karakterizohet nga premtime t shumta t kandidatve pr kryetar bashkie. Secili ka al-ternativat e tij q konsistojn n lehtsimin e jets s qytetarve. Gjithsecili mendon se ka alterna-tivat m t mira pr qytetart, si koalicioni i majt (Aleanca pr Shqiprin Evropiane) dhe i djatht (Aleanca Popullore pr Pun dhe Dinjitet). Nga ana e vet qytetart jan n dilemn e zgjedhjes s tyre, t endur mes paknaqsive t s shkuars, q ia bjn m t vshtir zgjedhjen e s tashmes. N kt situ-at parazgjedhore vendimi i duhur pr secilin nga ne, sht vendimi i nj zgjedhje t zgjuar, pr t kuruar t shkuarn pun pak e fjal shum e pr t ecur prpara n rrug t reja q do sjellin ndryshimin real pr ne qytetart.

Nj fjal e urt popul-lore thot se, nse do t kuptosh t ardhmen e nj vendi, shiko inteligjencn dhe udhn q po ndjekin fmijt e atij vendi. Dje ishte 1 Qershori, dita ndrkombtare e fmijve, e cila na kujton me fines rndsin dhe vmendjen q institucionet duhet t ken ndaj t vegjlve, q jan e ardhmja e vendit. Udhtimi q ndjekin fmijt shqip-tar, nga lindja deri n momentin q nuk jan m fmij dhe nisin t marrin n duar fatin e vendit, sht i gjat dhe i mbushur me sfida t shumta, disa prej t cilave t krijuara nga vet politika me abuzimet e saj. Fmijt n vendin ton fillimisht i nnshtrohen sistemit para arsimor, duke nisur nga erdhet e duke vi-juar me kopshtin. M tej arsimi, i cili nis nga cikli fillor dhe vijon me ciklin 9-vjear dhe m tej adolesh-enca. Pjes e rndsishme e puns s ktyre institucioneve sht dhe zbulimi i talentit, q n vendin ton m t shumtn e rasteve nuk lodhet askush ta zbuloj, edhe pse ky fak-tor sht thelbsor pr t ardhmen e fmijs me qllim q ai/ajo t ushqehet dhe t drejtohet nga prirjet e tij/saj. Gjithnj kemi par fmij q ndrrojn t bhen muzikant apo sportist, por pakkush e arrin kt objektiv, pasi krahas pasionit e puns sht e domosdoshme pasja e talentit. Ve shtjes s talentit, n

vendin ton shum fmij vuajn nga mungesa e t drejtave t tyre, t sanksionuara nga OKB. Shum fmij n veri t vendit vuajn pa-sojat e gjakmarrjes. Shum t tjer vuajn varfrin dhe t tjer akoma nuk kan prkrahjen e duhur sociale dhe institucionale pr t dhn kon-tributin e tyre n shoqri. Prandaj, prioritetet e puns pr mbrojtjen e t drejtave t fmijve jan mbrojtja e tyre nga dhuna, krijimi i hapsirave pr t dgjuar zrin dhe idet e tyre, krijimi i mundsive t barabarta pr t gjith fmijt.

Pavarsisht prpjekjeve apo iniciativave, t gjith jemi t vetdi-jshm se realiteti i gzimit t t drejtave t fmijve n vendin ton, pr disa kategori sht ende i brisht. Sot kur jetojm n epokn e

internetit, pjesmarrja dhe mendimi i vet fmijve duhet t jet i rnd-sishm pr t gjith. Varfria apo niveli ekonomik i ult i t ardhurave t familjeve, ndikojn n cilsin e jets dhe n vet projektimin e t ardhmes s shoqris son. Dhe sesa realizohen e mbrohen t drejtat e njeriut n vendin ton, tregohet dhe nga mnyra e trajtimit t grupeve m vulnerabl t shoqris. Pa dyshim ktu rendisim fmijt e komunitetit rom, fmijt me aftsi t kufizuara, jetimt apo fmijt n kontakt me drejtsin. Vmendja jon duhet prqendruar tek ata, pr nj mbrojtje m t veant e ndihm pr familjet e tyre.

Asgj nuk sht m e rnd-sishme sesa t luftosh pr nj bot ku t gjith fmij do t ken mundsi-

n t shfaqin aftsit e tyre e t rriten n shndet t plot, n paqe dhe me dinjitet - ka thn Sekretari i Prgjithshm i OKB, Kofi Anan. Dhe t punosh pr mbrojtjen dhe promovimin e interesit m t lart t fmijs, t gjesh parregullsit apo veprimet e paligjshme, t hartosh rekomandimet pr prmirsimin e jets s fmijve, t ndrmjetsosh tek administrata publike pr m t mirn dhe realizimin e t dre-jtave t tyre, prbn nj mision t rndsishm pr t gjith qytetart shqiptar, por dhe vet institucionet publike, t cilat n do vendimmar-rje t tyre nuk duhet t mendojn vetm pr t tashmen, por edhe pr t ardhmen, pra fmijt.

formn e duhur pr t gjetur zgjidhje konkrete t problemeve t tij t m-parshme. E gjitha kjo ndodh sepse pas ksaj situate aspak pozitive fshihen zgjedhje t gabuara, n do zgjedhje t bra vit pas viti qytetari ka mbajtur nj pozicion t gabuar pr veten e tij, duke favorizuar n kt form paaftsin e njerzve q ka zgjedhur vet, e duke ln ter-ren pr abuzime dhe spekulime t drejtuesve t pushtetit lokal.

Shpesh ndodh q qytetarin ta mbrthejn ethet e friks, frik pr t krkuar t drejtn e tij, t drejtn e ligjshme. Nse shteti di t krkoj llogari, ai n t njjtn koh duhet dhe t jap llogari, t jet transpar-ent n do shpenzim e investim q gjithka t jet e qart pr qytetart dhe punn q sht kryer. Por e vrteta nuk prputhet me realitetin e dshiruar, ajo m s shumti mbulo-het me mjegulln e hamendsimeve dhe debateve t heshtura apo media-tike, duke mos i kthyer asnj prg-jigje t qart qytetarit, vese duke i ln n der pikpyetje pr t gjitha punt e pazgjidhura, t cilat jan pr t vese halle q i prkeqsojn prditshmrin. I ndodhur n t tilla pozita qytetari jo rrall her mendon, nse do t ankohem pr x problem, ather do t m hapen t

tjera probleme, n vend t zgjidhjes do t marr telashe. Apo pse duhet t jem un i pari q duhet t flas pr kt apo at problem. Vihet re nj lloj heshtje, logjikisht e pajustifi-kuar, nj protest e brendshme q zien e mbetet po aty. T gjitha kto pengesa n mendje dhe mungesa e bashkpunimit me pushtetin lokal, ia vshtirsojn jetn qytetarit dhe kto vshtirsi nga ana tjetr nuk jan t prkohshme, do dit e m shum ato po kthehen n t prher-shme. Ekzistojn probleme q pr kohn e sotme konsiderohen qe-sharake n vende t ndryshme t Ev-rops, Evropa ku duam t shkojm, sht nj Evrop tjetr, psh nj prob-lem sht ai i ujit t pijshm, pr t mos shkuar m tutje. A ka gjetur zgjidhje problemi i ujit t pijshm prfundimisht, pavarsisht se kemi rreth 25 vite demokraci? Mendoj q jo, pr aq koh q n do cep t Shqipris nuk ka uj 24 or e botet e ujit enden rrugve t qyteteve apo fshatrave tan, zgjidhja ka mbetur pa zgjidhje konkrete. Ndrkoh q

Shqipria konsiderohet nj nga ven-det m t pasura me burime ujore n Evrop. Gjithsesi, pr do problem sht gjendur nj justifikim i besu-eshm, por ai bhet i pabesueshm pr sa koh nuk gjendet koha pr ti dhn rrugzgjidhje problemit, n asnj koh. Ky nuk sht shembulli i vetm, sht nj ndr t shumtt q shqetson qytetart do dit. Pra si shihet, edhe vet Evropn e kemi afr me kilometra, por shum larg n standardet q ajo ka brenda saj.

Shpesh sht folur si n do fushat pr projekte q nuk ndry-shojn dhe prmirsojn vetm jetn e qytetit, por edhe t fshatit. Pasi fshati sht pasqyra e vrtet e prkujdesjes q shteti tregon pr qytetart e vet. Shpesh sht folur pr projekte pr lehtsimin dhe zhvillimin e jets s fermerve veanrisht n bujqsi. Realisht nuk sht br asgj pr fermerin n kto vite, ai sht prpjekur t jet zoti i vetes, por ende ka mbetur n kushtet e mbijetess, duke e par nga ana e tij politikn t paaft pr

Qytetart jan n dilemn e zgjedhjes s tyre, t endur mes paknaqsive t s shkuars, q ia bjn m t vshtir zgjedhjen e s tashmes.

Asgj nuk sht m e rndsishme sesa t luftosh pr nj bot ku t gjith fmij do t ken mundsin t shfaqin aftsit e tyre e t rriten n shndet t plot, n paqe dhe me dinjitet - ka thn Sekretari i Prgjithshm i OKB, Kofi Anan.

Nxns t shkolls 26 Nntori n Tiran duke festuar festn e 1 Qershorit.

AKTUALITET

FAQE 5 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

INTERVIsTA

Elita politike n Shqipri, vetm pr interesat e vetaUdhheqsit politik nuk ndryshojn, deri kur qytetart ta krkojn kt ndryshim, npr kutit e votimit dhe nga nj pal zgjedhje n zgjedhjet e radhs. Deri tani un mendoj, se marrdhnia sht ende shum pasive: Trashgimi e komunizmit, n vend t marrjes s prgjegjsis, q e krkon demokracia, thot Fred Abrahams n librin e tij pr zhvillimet n Shqipri.

Autori i nj libri t ri pr Shqiprin, q u botua kto dit n Shtetet e Bashkuara, kritikon elitn politike shqiptare t 25 viteve t fundit, q sht e prir nga interesat e saj dhe jo pr ti shrbyer vendit t vet. Fred Abrahams i Organizats Human Rights Watch punoi 15 vjet pr librin Shqipria Moderne: Nga Diktatura n Demokraci n Evrop, q mbulon periudhn nga 1990-ta deri n 2014. N nj intervist pr Zrin e Ameriks, zoti Fred Abrahams, i cili ka jetuar vet n Shqipri, flet pr dokumentet e qeveris amerikane rreth asaj kohe, pr gjetjet q e befasuan m shum at si autor dhe pr kndvshtrimin e tij pr protagonistt e politiks shqiptare.

Zri i Ameriks: Zoti Abraha-ms, n Shqipri jan shkruar shkum libra veanrisht pr gjysmn e par t viteve 90-t. far t reje mendoni se sjell libri juaj pr sa i takon letrsis s periudhs s tranzicionit n Shqipri pas prmbysjes s komunizmit?

Fred Abrahams: Mendoj se ky libr sht nj pjes e mozaikut. Jan shkruar shum libra nga shqiptart dhe nga t huaj dhe do t ket edhe t tjer, prandaj ky sht nj kontribut pr t kuptuar kt periudh. N kndvshtrimin tim, deri sot askush nuk ka analizuar t gjith periudhn nga viti 1990 deri n 2014. Gjithashtu un kisha nj avantazh t veant: Isha i jashtm, por disi edhe i brendshm. Pra un isha n Shqipri pr shum nga kto vite, arrita t njoh shum prej protagonistve t procesit politik, por isha edhe nj vzhgues i jashtm. Kshtu q shpresoj q libri t sjell nj perspektiv t pavarur, por q prfshin t kuptuarin e detajeve dhe nuancave t shoqris shqiptare.

Zri i Ameriks: Libri prfshin kr-kime t shumta pr nj periudh t

gjat kohe. far ndikimi pati qasja te dokumentet e Qeveris amerikane

dhe intervistat me protagonistt amerikan, te forma q mori libri?

Fred Abrahams: Pati nj ndi-kim shum t madh. U deshn 15 vjet q un ta mbaroja librin dhe avantazhi n kt drejtim ishte se t jep koh q t kesh qasje n dokumenta prmes Aktit pr Lirin e Informimit, prandaj un krkova dokumente nga Departa-menti i Shtetit, madje edhe nga CIA dhe pas nj periudhe 15 vjeare, arrita ti marr disa prej tyre. Ato ofrojn nj dritare t veant dhe nj vshtrim t brendshm te pikpamjet dhe analiza e Qeveris amerikane pr kt peri-udh. E njjta gj vlen edhe pr t intervistuarit.

Un arrita t flas me pothuajse t gjith zyrtart kryesor amerikan q nga ambasadori Ryerson, Christopher Hill, shum nga ambasadort e tjer q shrbyen n Tiran dhe kjo fal kohs q u desh pr t shkruar librin. Un arrita ti kontaktoja, t ulesha me ta dhe t flisja me ta. Dika q duhet t theksoj sht se ishte avantazhi i kohs q m dha mundsin t flisja me shum nga protagonistt ky t Shqipris, sepse n nj hark t till kohor, njerzit ishin n pushtet, pastaj jo m, u kthyen n pushtet dhe e hum-

bn prsri dhe un isha n gjendje q t prisja momentin e duhur q t flisja me ta kur nuk ishin n pushtet dhe ky sht nj avantazh i rndsishm, sepse njerzit jan m lirshm t flasin dhe sjellin perspektivn e tyre, sepse s pari kan m shum koh n dispozicion dhe s dyti nuk jan t kufizuar nga posti.

Zri i Ameriks: Ju i jetuat vet disa nga kto ngjarje dhe m pas

bt krkimet pr t njjtat ngjarje. far ju befasoi m shum nga ato

q gjett?

Fred Abrahams: Nj nga be-fasit ishte sa rndsi kishte rajoni pr qeverin amerikane. E dinim pak a shum, por n dokumente kjo doli n pah vazhdimisht. Po sjell nj shembull: N fillimet e hershme t Partis Demokratike, n ditt e para t vitit 1990, PD-ja po fliste me nj gjuh shum t fort pr Kosovn, madje edhe pr ndryshim kufijsh dhe bashkimin e territoreve me shqiptar. Kjo nuk u prit mir n Uashington. N at koh, n kushtet e lufts n ish-Jugosllavi, kishte nj presion t madh kundr lvizjeve nacionaliste. Kur Gramoz Pashko dhe Sali Berisha vizituan pr her t par Shtetet e Bashkuara n vitin 1991, pati shnime (nga amerikant) lidhur me at vizit ku thuhej se, jemi t shqetsuar nga disa prej qndrimeve t Partis De-mokratike n at koh. Me kalimin e kohs, Partia e moderoi qndrimin n prputhje me komunitetin ndrkom-btar dhe kjo del shum qart n kto dokumentet amerikane.

Zri i Ameriks: Ju keni edhe nj kapitull pr luftn e Kosovs n

libr, n lidhje me zhvillimet n Shq-ipri. Le t qndrojm pak te rajoni.

Gjendja vazhdon t jet e brisht edhe pas kaq vitesh dhe tensionet e fundit n Maqedoni e dshmojn nj

gj t till.

Fred Abrahams: Kan kaluar shum vjet nga marrveshja e Ohrit dhe lufta n ish-Jugosllavi, por ten-sionet vazhdojn t jen shum t larta dhe dhuna n Kumanov e tregoi qart kt. Marrveshja e Ohrit pothuajse e ngriu konfliktin dhe n Maqedoni nuk sht arritur q t zgjidhen problemet kryesore t marrdhnieve ndret-nike dhe t drejtave t njeriut n at

vend. Dhuna q u pa n Kumanov ishte pr fat t keq e parashikueshme dhe druhem se do t vazhdoj, nse thelbi i ktyre problemeve: ndrtimi i Maqedonis si shtet ligjor, ndrtimi i institucioneve demokratike n Maqe-doni, nuk zgjidhet s shpejti.

Zri i Ameriks: Libri juaj flet pr pothuajse t gjith protagonistt politik n kto 25 vitet e fundit. Megjithat m korrigjoni nse e

kam gabim, ju kritikoni m ashpr ish-Presidentin Sali Berisha. Por

klima e acaruar politike, q vazhdon t ekzistoj n Shqipri, tregon se problemet jan shum m t gjra

se nj person i vetm. Si e arsyetoni portretizimin e zotit Berisha n kt

libr?

Fred Abrahams: Libri sht shum kritik ndaj Sali Berishs dhe kjo nuk ka diskutim. Un mendoj se ai bri gabime kritike, pasojat e t cilave vazhdojn ende. Por mendoj se sht e gabuar t thuhet q libri nuk sht kri-tik ndaj protagonistve t tjer. sht kritik ndaj Partis Demokratike dhe Sali Berishs. sht, gjithashtu, shum kritik edhe ndaj Partis Socialiste, ndaj Fatos Nanos dhe udhheqsve t tjer socialist. Periudha e qeverisjes socialiste n vitin 1998 ishte e mbi-zotruar nga keq menaxhimi dhe nga korrupsioni dhe kjo sht trajtuar me detaje t hollsishme n libr. Sipas mendimit tim, shtja nuk sht a po kritikohet nj pal, apo nj tjetr, ose nj individ apo nj individ tjetr. sht nj vshtrim kritik ndaj elits politike t Shqipris dhe kjo pr arsyen sepse udhheqsit e Shqipris i shohin s teprmi postet e tyre, si shanse pr mundsi n vend t prgjegjsis. Dhe kjo sht e prgjithshme, i tejkalon prkatsit politike. Sali Berisha ka qen lojtari kryesor politik n histo-rin post-komuniste t Shqipris dhe nuk po hezitoj ta kritikoj, por un po kritikoj po njlloj edhe lojtart e tjer politik.

Zri i Ameriks: Kan kaluar 25 vjet nga prmbysja e komunizmit dhe ende po flasim pr tranzicion. A nuk sht nj periudh shum e gjat pr nj tranzicion dhe far

prgjegjsie ka pikrisht elita poli-tike pr mosarritjen ende t objekti-vave t integrimit dhe demokracis?

Fred Abrahams: do vend q del nga katr dekada t nj diktature aq t errt dhe shtypse si Shqipria, do t kaloj nj tranzicion t gjat dhe t vshtir. sht naive t mendosh se demokracia vjen thjesht nga zgjedh-

jet e lira dhe ekonomia e tregut. Jo, duhet t ndrtosh institucione dhe nj kultur t demokracis. Un mendoj se Shqipria ka prparuar shum n kto 25 vjet, por mendoj se ka ende shum pr t br dhe kjo sht edhe pika qendrore e librit. Nuk bhet fjal t krahasosh Shqiprin e sotme me Shqiprin e s kaluars. Sigurisht q Shqipria sht shum m mir sot. Por a ka ecur aq prpara sa mund t kishte ecur? Prgjigjja ime sht jo, sht q Shqipria mund t ishte duke u zhvilluar m shum, mund t ishte m demokratike, m e begat dhe libri sht nj prpjekje pr ta analizuar kt, jo pr t hedhur fajin. Bhet fjal pr t kuptuar se far ka ndodhur n Shqipri n kto 25 vjet, far sht br mir, far mund t ishte br m mir dhe shpresa sht q t nxirren disa msime pr t nxitur nj t ardhme m demokratike dhe m t begat.

Zri i Ameriks: Ather far duhet t bj klasa e sotme politike pr t prshpejtuar kt prparim?

Fred Abrahams: Pr men-dimin tim, klasa politike duhet t kritikohet ashpr, sepse shum shpesh ata i shohin postet si nj mundsi pr tu pasuruar dhe jo si nj mundsi pr shrbim publik, ose i shrbejn nj segmenti t ngusht t shoqris, ka do t thot prkrahsve t tyre politik ose partis s tyre dhe jo Shqipris si vend dhe kjo sht kritika ime themelore e klass politike shqiptare deri m sot: Mos marrja e prgjegj-sis pr at q ka nevoj vendi dhe pr t ecur prpara. Klima vazhdon t jet shum partiake, e shprqendruar nga lufta politike n vend q t prqen-drohet tek nj vizion strategjik pr ekonomin e Shqipris, pr ushtrin, sistemin e arsimit dhe shndetsis, shtjet themelore q prekin shum njerz, pr t cilat interesohen shum shqiptar dhe deri tani udhheqsit politik dhe partit politike nuk e kan pasur at vizion t gjer, vizioni ka qen shum partiak.

Zri i Ameriks: Duket se vet shoqria ka rn n nj apati, sido-mos s fundmi. Cili sht mendimi

juaj pr vet mentalitetin e shoqris dhe se si mund t ushtroj ajo

presion ndaj klass politike pr ta prmirsuar gjendjen?

Fred Abrahams: Pr mendi-min tim, zhvillimi politik i Shqipris varet nga dy faktor kryesor. S pari nga udhheqs dhe politikan q t marrin prgjegjsin dhe ta shohin

vendin si nj t tr dhe t veprojn pr t mirn e gjith vendit. S dyti sht kultura demokratike nga posht, sepse pr nj koh shum t gjat tra-dita e qytetarve shqiptar ishte q t prisnin nga lart, kjo sht trashgimia e diktaturs. Dhe deri m sot, ak-tivizimi i qytetarve nuk ka qen i mjaftueshm. Ka pasur disa nisma t rndsishme dhe shum t mir por jo t mjaftueshme. Demokracia sht m shum se zgjedhje. Udhheqsit politik nuk ndryshojn, deri kur qytetart ta krkojn kt ndryshim, npr kutit e votimit dhe nga nj pal zgjedhje n zgjedhjet e radhs. Deri tani un mendoj vetm se marrdhnia sht ende shum pasive: Trashgimi e komunizmit, n vend t marrjes s prgjegjsis, q krkon demokracia.

Zri i Ameriks: N gjith kto vite, Partia Socialiste dhe Demokratike kan mbizotruar relievin politik. Por nga ana tjetr sht elektorati

q ka votuar pr to. Pra do t thot fakti q kto dy parti kan mbi-

zotruar skenn politike, por edhe fakti q votuesit duket se jan dakord

me nj gj t till?

Fred Abrahams: Mbizotrimi i t dy partive PS e PD nuk sht aspak i shndetshm pr demokracin e Shqipris. Nuk bhet fjal vetm pr kontroll politik, por edhe pr kontroll ekonomik dhe biznesi nga ana e dy partive. Dhe pr mendimin tim, kjo nuk ka lejuar grupe dhe parti m t vogla, q t dalin n pah, sepse sht e vshtir q t thyesh monopolin e pushtetit q kan kta dy lojtar t fuqishm. Un e shoh si trashgimi t komunizmit, sepse kishim dy forca kryesore sociale nga katr dekadat e fundit, q do t thot Partia e vjetr e Puns dhe lvizja e re, brezi i ri q u shfaq n vitin 1990. Sfida pr Shqiprin tani sht krijimi i nj hapsire pr t pasur nj pluralizm zrash, sepse besoj se qytetart do ti mbshtesnin grupet e tjera dhe parti t tjera politike nse do t kishin shansin t dilnin n pah dhe t luanin nj rol. Dhe nj mendim i fundit: Un mendoj se megjithse PD-ja dhe PS-ja gjith kohs sulmojn njra-tjetrn dhe kan nj rivalitet t fort, ato kan edhe nj lloj marrveshje t pashprehur mes tyre dhe t dyja palt jan dakord me mbizotrimin e sistemit dypartiak n Shqipri. N kt kuptim ato ndihmojn njra-tjetrn, sepse mund ta kmbejn pushtetin vetm mes njra-tjetrs.

Politikant t marrin prgjegjsin dhe ta shohin vendin si nj t tr dhe t veprojn pr t mirn e gjith vendit

FAQE 6 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

AKTUALITET

V E N D O R E T

A jemi t lodhur nga politika?Zgjedhjet lokale dhe 21 Qershori jan afr. Bashk me fushatn nisn dhe sondazhet, t cilat sipas rastit nxjerrin her njrin kandidat fitimtar e her tjetrin. Her njrin koalicion dhe her tjetrin. Nj bashkpunim i RTV Ora News, me IPR Marketing, nxori n drit sondazhin e par t drejtuar nga nj emr i njohur i sondazheve n Itali, Antonio Notto. Kjo sht hera e tret q ky mjeshtr bashkpunon me Ora News.

Ndryshe shihen zgjedh-jet prej forcave politike. Kryeministri, n nj prej daljeve t tij n Durrs pr prezantimin e kandidatit pr kryetar bashkie, tha se cilido q t jet rezultati i ktyre zgjedhjeve, asgj nuk do t ndry-shoj n Tiran. Pr udhheqsin e opozits ato jan nj mundsi pr shkurtimin e kohs s keq qe-verisjes. Pavarsisht nga pikpamjet dhe interesat e tyre, kto jan dhe mbeten thjesht zgjedhje lokale. Por far do t ndodhte nse numri i atyre q do t hezitonin t votonin pr arsye t zhgnjimit dhe pse jo nga lodhja prej politiks, do t rritej prtej shifrave q japin sondazhet?

N zgjedhjet e Qershorit 2013, pr PS dhe partit q iu bashkuan Aleancs pr Shqiprin Evropiane votuan jo pak, por 1 milion votues, ndrsa pr koalicionin tjetr, Aleanca pr Mirqenie dhe Punsim, votuan 680.000 votues. Nga sondazhi i

prmendur m lart, tregohet se nse zgjedhjet do t zhvilloheshin sot, pr koalicionin e kryesuar nga PS do t votonin 870.000 votues dhe pr ko-alicionin tjetr do t votonin 600.000 veta me t drejtn e vots. Si e shi-kojm kemi nj humbje prej 210.000 votash prej t cilave, 130.000 vota i prkasin shumics dhe pjesa tjetr ose 80.000 jan t opozits. Po kjo humbje bhet edhe m e madhe pr t dy forcat e mdha dhe koalicionet e drejtuara prej tyre. Kt fakt e msojm duke par numrin e votave q ky sondazh parashikon t marrin kandidatt e pavarur q kandidojn pr bashkin m t madhe t vendit, at t Tirans. Dhe pikrisht njri parashikohet t rrmbej jo pak, por 12.5% dhe tjetri, 4% t votave.

Mbase jo t gjith jan t lodhur, thjesht disa prej tyre jan t zhgnjyer dhe disa nga tiranasit kan shansin t ken nj zgjedhje alternative pr Tirann. Gati 17% e tyre parashikohet t votojn kandi-datt e pavarur, n vend q t rrinin n shtpi gjat dits s zgjedhjeve, duke preferuar q t mos shkojn n

qendrat e votimit. E kush tjetr ve qytetarve duhet ti jap nj msim politiks son?

Po kjo gj vlen vetm pr Tirann, se n qytetet e tjera nuk ka asnj zgjedhje alternative q ti bj votuesit e zhgnjyer dhe ata t lodhur t votojn. Po kjo lidhet pak a shum dhe me kulturn apo sjelljen zgjed-hore, mund ta quani si t dshironi. Prjashto vetm nj shtres t caktuar zgjedhsish, ndoshta q nuk ka lidhje dhe aq t forta me politikn, apo ndikimi i t cils nuk ka qen dhe aq i fort tek ajo, e cila voton pr indi-vidin dhe jo pr subjektin elektoral t prfaqsuar prej tij, t gjith voto-jn duke pasur parasysh prkatsin partiake. Shtoi ksaj dhe faktin q ne nuk kemi ende nj shembull t till. Edhe ishkryetari i bashkis pr Tirann, sot kryeministr, edhe pse u prezantua si kandidatur e marr nga shoqria civile, kishte mbshtetjen e PS. E pra jam mse i bindur se n gji-rin e shoqris civile ka me dhjetra, pr mos thn me qindra persona, q mund t ishin kandidatt ideal pr postin e kryetarit t bashkis.

Thon se do popull e ka hak udhheqjen e tij, por a duhet t presim dhe shum koh pr zgjidhje q mund t jen shum t thjeshta: rrug t shtruara dhe trotuare t sistemuara, ku mund t ecsh pa pasur frik se do t pengohesh e ndoshta edhe t rrzo-hesh, nj park pr t shtuar sasin e oksigjenit q duhet t thithim, nj knd lojrash q fmijt t ken ku t luajn, nj lum i pastr dhe i liruar nga ndrtimet me apo pa leje q ia kan zn frymn, lulishte me stola ku pleqt dhe plakat t mund t pushonin pak, ndonj ezm publike q t shuash etjen pa pasur nevoj t blesh shishen e ujit dhe ta ndotsh edhe m ambientin, ose edhe m pak akoma, nj vizit deputetsh pr t qar hallet e prditshme t qytetarve, t cilt i kan zgjedhur n mos pr ti zgjidhur problemet e tyre t paktn, pr t dgjuar.

Nj gj e dim fare mir t gjith ne. do gj varet nga vullneti i atyre q do t fitojn nga kto zgjed-hje t drejtn pr t qen qytetart e par t qyteteve tona. Disa prej tyre do t ankohen srish se nuk kan

fonde. Po srish e drejta do t jet nga ana e zgjedhsve t tyre. E vrteta sht se n kohn ton ka llojlloj mnyrash pr ti gjetur ato. Njra do t ishte organizimi i protestave pr financimin e projekteve. E cili kry-eministr n bot, do ta bnte veshin shurdh ndaj nj krkese t till? Zri i nj kryetari bashkie dhe mund t mos dgjohet, por zri i mijra qytetarve nuk mund t mos merret n konsid-erat. Pr m tepr nj protest e till do t ishte dika vrtet e re dhe e padgjuar m par. Pastaj edhe atje ka njerz q i prkasin si opozits ashtu dhe shumics qeverisse dhe q kan t drejt t prfitojn shrbime q vetm shteti mund ti ofroj.

Uroj fat dhe suksese pr t gjith kandidatt q kan hyr n gar dhe shpresoj me gjith zemr q politika t prmbush detyrimin e vet ndaj qytetarve pr t prmirsuar jetn e tyre. T gjith ne presim nga kryetart e rinj t bashkive t punojn pr kushte m t mira jetese n do qytet t Shqipris ton t dashur.

Interesat kombtare, mbi ato partiake

Murat KALAJA

Diana BEU

N prag zgjedhjesh, far nuk dg-jojn votuesit nga pushtetart. At q lexova n shtyp ditt e fundit, m bri entuziaste ,sidomos kur dgjoj projekte pr perln e bregdetit shqiptar, Vlorn, qytetin tim t vendlindjes, pr t ciln nuk ndaloj s ndrruari. Kisha fatin e madh pr 15 vjet t tra t isha menaxhere n disa zyra turistike n tokn Helene dhe t m jepesh mundsia t udhtoja n disa shtete t bots pr kontrata, shkmbim eksperience, ekspozita t turizmit etj. Sa her q vizitoja vendet e ndryshme t bots, Evrops dhe Ameriks, mendja gjithmo-n m shkonte tek Atdheu im, por n veanti te Vlora ime e bukur. Me vete thosha: Ah sikur ta bjm dhe ne kt apo at, sepse mendoja ann financiare, e cila jo vetm mungon, por dhe kur merret borxh nga Banka Botrore, jo vetm q do kujdes se ku do t prdoren, pr far investimesh do t shkojn, por shtja shkon m thell: Sa do ti kushtoj n taksa popullit dhe m kryesorja: A do t ket nj plan n ndihm t sotmes dhe n zhvillimin e s

ardhmes? A merret vendimi pr nj planimetri t perspektivs n rastin konkret pr qytetin e Vlors, jo vetm nga ana e qeveris, por nga ekonomist t nivelit t lart, n bashkpunim me arkitekt.

Vrtet, cila sht planimetria e qytetit t Vlors pr zhvillimin e ekonomis dhe t turizmit si dy bazat kryesore pr rimkmbjen e qytetit? Q t fillosh t ndrtosh gjra t md-ha, n fillim bhet projekti i gjrave t vogla, por shum t rndsishme, si sht urbanis-tika. Ajo q m ra n sy para pak muajve, ishte q nuk kishte rregull fare jo vetm pr rrugt, por dhe mungesa e nj agjencie pr nisjen e autobusve jo vetm pr vijn bregdetare, por dhe pr destinacionet me komunat, me perif-erit. Nuk po ndalem te teknologjia moderne pr sa i prket orarit t nisjes dhe orarit t do stacioni, sepse kt fenomen e jetova vetm n Helsinki, ku futesha n internet dhe shikoja se n far ore do t arrinte te stacioni autobusi, por dhe ku gjendesh n momentin q po shi-koja. Dhe vrtet, edhe pse autobusi brenda pr brenda qytetit erdhi pak m prpara, nisja u b n orn q shkruhesh. Q t zhvillosh turizmin duhet dhe ta kesh organizuar, t dim far tu paraqesim turistve, tu bsh sa m t leht pushimet, ti orientosh dhe n vende q pr ta ka dika interesante, sepse turizmi vlersohet n baz t vizitorve, nga cilat vende vin, far sht ajo q i trheq. Turisti i do vendi mund t shkoj t vizitoj dika interesante nga ana e gjykimit t tij, q neve as na bie ndrmend. N broshurat orientuese far orari linjash do t ndjek turisti, sepse ka

t llogaritur kohn se sa vende do vizitoj q pr ne ka rndsi, sepse do t ket t ardhura. Prpara se t bjn buj gjrat, t studiojm, t bjm punn.

N dark, fjala e Kryeministrit n Vlor m bri entuziaste, por m la me goj hapur, kur lexova n shtyp se q t rindrtohet aerodromi n Vlor, duhet marr leje, pasi ish-Kryeministri ka br nj marrveshje an-tikombtare. Lind pyetja natyrshm: Kur bhet fjal pr interesa kombtare, kush firmos n kto marrveshje, sepse qeverit ndrrohen, por populli sht nj, por dhe Atdheu sht nj! Mbi interesat pushtetare jan interesat kombtare. Dhe n qoft se ekziston trans-parenca jo vetm pr marrveshjet, por dhe pr financimet, prgjegjsia bie te t gjith politikant, qofshin ata t mazhorancs apo t opozits n do lloj kohe q kan qen n kto pozicione partit n pushtet, sepse ktu

bhet fjal pr politik t brendshme, por dhe pr politik n marrdhniet me botn n bashkpunim. Njkohsisht besoj se pr rindrtimin e Shqipris grupet e puns pr projektin e saj duhet t prfaqsohen nga njerz larg interesave politike, nga kshilltar, ekonomist dhe arkitekt t specializuar n t

gjitha fushat prkatse, puntor dhe me ide largpamse, sepse far ndrtohet duhet t ket perspektiv dhe jo t ndrtohet pr momentin sa sht n pushtet kjo apo ajo parti. N shkolln fillore, n klasn e katrt, mbaj mnd q na oi msuesja n shkolln e aviacionit dhe na tregoi nj aeroplan t vogl, ku piloti i cili fliste me pasion pr aeroplanin dhe fluturimet na hipi q ta shikonin dhe pse ishte nj aeroplan msimor. Un q ather prfytyroja se si mund t shikonin Llogoran dhe natyrn e bukur bregdetare t Vlors, jo vetm

kisha ndrr ishullin e Sazanit, sepse atje di-hej q ishte zon ushtarake. ndrra ime edhe pse ka kaluar gjysm shekulli, mbetet akoma ndrr dhe pse kan kaluar pothuajse 24 vjet nga shndrrimi i vendit ton nga socialist n kapitalist, n shpresn q pr nj siprfaqe kaq t vogl duket se duhen shekuj t rindr-tohet. por me shpres q do t jet e afrt dita q do t hip n avionin real nga aerodromi i Vlors dhe do t kem fatin jo vetm t shikoj bukurit natyrore nga lart, por do t sjell dhe turist n ishullin e Sazanit dhe ndofta do tu flas dhe pr ndrrn time fminore. Po vitet ikin dhe mentalitetet e vjetra mesa duket nuk len vend pr realizimin e ndrrave fminore, q jan dhe ndrra jetsore dhe mesa duket as gjenerata e re ndofta nuk do t ket fatin, por shpresoj q kjo gjenerat e re t marr n dor situatn jo nga interesa partiake, por nga ndrra reale pr t ardhmen.

FAQE 7 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

HAPEsIRA sHQIPTARELdk, isa Mustafa rizgjidhet kryetar me votim t hapur

Isa Mustafa rikon-firmohet kryetar i LDK-s. Udhheqsi aktual sht zgjedhur me votim t hapur. Sipas delegatit Rexhep Gjergji, ai sht zgjedhur me vetm dy vota kundr. Po me votim t hapur, i sht mohuar kandidatura Vjosa Osmanit.

N nj deklarat pr mediat, deputetja Osmani e quajti diktatur kt q ka ndodhur, ndrsa para-lajmroi se nuk do ta pranoj udhheqsin e re t LDK-s. I paknaqur me mnyrn e votimit sht edhe kryetari i nderit i ksaj partie, Fat-

Ahmeti fton BE-n dhe SHBA-n t ndihmojn pr zgjidhjen e krizs n Maqedoni

fillon fushata prishtina lexonprotest e familjarve t t rnve

para lufts s Uk-s

KRIZA

KOSOV

UK/KOSOVE

KOSOVA

Familjar t dshmorve t rn para lufts s Ushtris lirimtare t Kosovs, kan marshuar t shtunn n drejtim t Kryeministris me krkes prfshirjen e ktyre t rnve n ligjin pr kategorit e lufts. Gjat marshimit u lexuan emrat e shum t rnve n periudha t ndryshme n balla-faqim me forcat policore ushtarake serbe, si Jusuf Grvalla, Bardhosh Grvalla, Kadri Zeka, Afrim Zhitia, Fahri Fazliu, Fazli Grajqevci e t tjer.

Ndrsa para Kryeministris u paraqit edhe krkesa e familjarve, n emr t t cilve foln Naim Zhitia dhe Ilir Meha.

I drejtohem qeveris s Kosovs, gjegjsisht kryeministrit q ta zbatojn ligjin, ligjin t cilin e ka miratuar Kuven-di i Kosovs. Ftoj Komisionin Qeveritar q mos t vazhdoj m tutje pa i futur n lista kt kategori, prndryshe n histori do t shkruhen si t turpruar, deklaroi Naim Zhitia, kryetar i KFDM, vllai i dshmorit Afrim Zhitia.

Jemi mbledhur sot ktu q t shprehim mllefin dhe indinjatn ton ndaj mosnjohjes s statusit t dshmorit familjarve tan t rn n periudha ko-hore t historis s Kosovs pr liri dhe atdhe. Prandaj krkojm nga instancat m t larta t qeveris dhe shtetit ton

t ri, q t reflektojn dhe t marrin seriozisht krkesn ton pr njohjen e statusit t dshmorit t t gjith t r-nve n periudhn 1960 deri n luftn e fundit t UK-s, tha Ilir Meha, nipi i dshmorit Tahir Meha.

Kryetari i Komisionit t Familjeve t Dshmorve t Kombit, Naim Zhitia tha se kan ftuar edhe deputet t Ku-vendit t Kosovs q ti bashkngjiten marshimit protestues dhe e cilsoi turp mospjesmarrjen e tyre n protest.

30 maji sht zgjedhur pasi n vitin 1989, n ballafaqim me forcat policore ushtarake serbe, ka rn heroi i kombit Ali Ajeti.

mir Sejdiu, ish-presidenti i Kosovs, i cili nuk kandidoi fare.

Punimet e Kuvendit t 8-t zgjedhor t Lidhjes Demokratike t Kosovs, nisn mngjesin e s diels, ndrkoh q 10 delegat t diaspors jan prjashtuar sipas vendimit t Kryesis, i cili ka vlersuar se zgjedhjet n dy deg, konkretisht n Zvicr dhe Gjermani, nuk jan zhvilluar n mnyr t rregullt. Kjo ka shnuar edhe paknaqsin e par pr pu-nn q po zhvillohet.

Brenda Kuvendit, men-jher pas kryeministrit Mus-tafa, i cili bri thirrje pr unitet, e mori fjaln kryetari i nderit, Fatmir Sejdiu. Ai,

fillimisht ftoi Kuvendin, t marr vendim pr ti lejuar delegatt e diaspors t hyjn n Kuvend. Me t marr Sejdiu fjaln, mediat jan

Kryetari i Bashkimit Demokratik pr Integrim, Ali Ahmeti, u takua t premten n Shkup me z. Alojzo Peterle, kryesues i komisionit t prbashkt parlamentar t Parlamentit Evropian dhe Parlamentit t Maqedonis. N takim u diskutua rreth krizs aktuale politike n vend, dialogut politik dhe perspektivs euro atlantike t Maqedonis.

Z. Ahmeti e njohu ish-kryeministrin e Sllovenis, Peterle, aktualisht eurodeputet, mbi prpjekjet e BDI-s pr t iniciuar dialog politik midis liderve t katr partive m t mdha n vend, si dhe me qndrimet konkrete t Bashkimit Demokratik pr Integrim n kto takime.

BDI konsideron q do kriz sht edhe nj dritare e re e mundsis dhe, nse nuk mungon prkushtimi i Brukselit dhe SHBA-s, ather nga kjo kriz do t dalim edhe m t fort dhe me drejtim shum t qart euroatlantik. Prandaj, z. Ahmeti ftoi Bashkimin Evropian dhe vendet antare t BE-s q bashk me Shtetet e Bashkuara t Ameriks, t prfshi-hen n mnyr m aktive e t drejtprdrejt, pr ta ndihmuar zgjidhjen e krizs politike n Maqedoni, zgjidhje q do t jet n dobi t vendit, rajonit dhe komunitet euroatlantik.

Nga ana e tij, z. Peterle theksoi inkurajimin e Bashkimit

Evropian pr ta tejkaluar krizn politike n Maqedoni dhe gatishmrin e institucioneve t Brukselit pr t ndihmuar n gjetjen e nj zgjidhjeje.

Pr situatn e fundit n Maqedoni, me zotin Peterle ka biseduar edhe Menduh Thai, kryetari i Partis Demokratike Shqiptare n opozit. Gjat takimit kok m kok me deputetin evropian, kreu i PDSH-s ka thn se rruga e vetme pr t dal nga kjo situat, sht arritja e nj marrveshje t qndrueshme mes 4 partive kryesore n vend, me ndrmjetsim ndrkom-btar. Sipas tij, n kt mnyr do t prshpejtohej zgjidhja e problemeve t brendshme, si dhe integrimi i vendit n strukturat euro-atlantike. Thai tha se partia e tij, me politik konstruktive dhe t prgjegjshme do t vazhdoj t jap kontributin e saj maksimal n kto procese.

Pr krizn politike me deputetin evropian, ka diskutuar edhe kryeministri Nikolla Gruevski dhe nnkryetarja e LSDM-s opozitare, Radmilla Shekerinska.

Ndrkoh, javn e ardhshme pritet q Shkupin ta vizitoj komisionari evropian pr Zgjerimin, Johannes Hahn. Si bhet e ditur, ai do t marr pjes n takimin e s marts mes katr udhheqsve politik pr zgjidhjen e krizs.

Prishtina zyrtare nuk ka br as edhe nj koment t vetm pr vizitn e kryeministrit t Serbis, Aleksandar Vui n Tiran. N qeverin e Kosovs nuk e kan par t arsyeshme t komentojn dhe po ashtu edhe subjektet politike n Parlament.

Por pr njohsin e rrethanave politike, Naim Rashiti, vizitat e ndrsjella t kryeministrit shqiptar dhe serb n Ti-rane e Beograd, jan tregues t qetsis s marrdhnieve n rajon, por nuk jan vizita t natyrs bilaterale.

Sipas tij, Tirana dhe Beogradi po plotsojn agjendn e Berlinit zyrtar, pr prmbushjen e kritereve drejt inte-grimeve evropiane. Besoj q akulli sht thyer n Beo-grad. Prkundr mospajtimeve, n fotografin e madhe, Shqipria dhe Serbia po prmbushin kriteret n raport me integrimet evropiane. Nj prej tyre sht fqinjsia e mir mes vendeve t Ballkanit dhe besoj q kto vizita do ti kontribuojn relaksimit t marrdhnieve mes popujve. Kjo ka t bj edhe me rifitimin e pozicionit t Shqipris si nj prej faktorve ky n Ballkan, thot Rashiti.

Sidoqoft, dallimet mbeten t mdha dhe sipas anal-istit, nuk priten prparime t shpejta, sidomos kur bhet fjal pr t drejtat e shqiptarve n Luginn e Preshevs, edhe pr faktin se kryeministri i Serbis e ndrlidh kt shtje me t drejtat e serbve n Shqipri. Por, me gjith deklaratat e kundrta t t dy kryeministrave pr Kosovn, analistt vlersojn se Serbia aktualisht ndodhet n situat t pakndshme dhe qndrimi i saj do t zbutet.

Besoj q edhe Beogradi e kupton q Kosova ka nj status t barabart me gjith t tjert dhe gjithnj e m shum Serbia po gjendet n nj situat t pakndshme n raport me Kosovn. Ndaj besoj q pozicioni i sforcuar i Serbis n raport me pavarsin e Kosovs, vetm sa i kontribuon rritjes s nj presioni ndrkombtar mbi t. Ka nj kuptim situata dhe besoj se gradualisht do t zbutet pozicioni i Serbis ndaj Kosovs, thot Rashiti.

Vizita e kryeministrit t Serbis n Tiran vjen nj dit pasi, ministri i jashtm i Kosovs dhe ai i Serbis morn pjes n mbledhjen e Kshillit t Sigurimit t Kombeve t Bashkuara, nga ku doln me akuza ndaj njri-tjetrit si pr pozicionin aktual t qeverive q drejtojn, ashtu edhe pr veprimet e s kaluars.

detyruar t dalin jasht salls. Prve Isa Mustafs,

kandidaturn e kishte para-lajmruar edhe deputetja Vjo-sa Osmani. Por, n mnyr q ti konfirmohej kandidatura, sipas Statutit t LDK-s, Os-manit i nevojiteshin 50% +1 vota t delegatve, ose 178 delegat nga 355 gjithsej q ka ky Kuvend.

Kuvendi i LDK-s vazhdoi punimet me dyer t

mbyllura, ndrsa u msua se delegatt diskutuan mbi heqjen e nenit 16 t rregul-lores, sipas t cilit nevojitej miratimi i kandidaturs pr kryetar t LDK-s, prpara se t fillonte votimi i fsheht. Burime brenda Kuvendit tha-n se, disa delegat kmbn-guln q t hiqej ky nen, pasi pamundsonte kandidimin e dy kandidatve pr kryetar.

Me nj ceremoni t hareshme ka filluar edicioni i dyt i Prishtina lexon. Hapjen e ksaj ngjarjeje e bri kryetari i Komuns s Prishtins, Shpend Ahmeti, i cili tha se sht knaqsi e veant q t ndodhet n mesin e fmijve t shumt q jan pjes e fushats Prishtina lexon.

FAQE 8 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

R A J O N Ikndvshtrim i ri pr bashkpunimin rajonal

autostrada durrs nish sinjal pr rritje t bashkpunimit dypalsh

Komisioni Evropian, gjith-nj ka theksuar se integ-rimi n tregtin rajonale sht i nj rndsie vendimtare pr Ballkanin Perndimor, si dhe element ky i politiks s BE-s pr rajonin. Perspektiva e ktyre vendeve sht dukshm drejt Evrops s Bash-kuar, e cila filloi t prbnte bazn e nj lidhjeje t ndrsjell mes tyre, e konkretizuar nprmjet mar-rveshjes s CEFTA-s.

Zbatimi i plot i marrveshjes s CEFTA-s, mundson shmangie t arbitraritetit, ndihmon n rritjen e ekonomive tona kombtare, e cila prkthehet n mirqenie pr popujt e rajonit dhe stabilitet ekonomik e m tej politik pr rajonin dhe m gjer. Kshtu, pr periudhn 2010 deri n gjysmn e par t vitit 2014, nga t dhnat e marra nga CEFTA, shohim se Shqipria sht vendi me nivelin m t ult t eksporteve drejt vendeve t CEFTA-s, duke arritur nivelin 10 pr qind n vitin 2010, ndrsa nivelin m t lart t eksport-eve me vendet e CEFTA-s kundrejt totalit t importeve, e ka Mali i Zi, me 63 pr qind n vitin 2013 (vit i cili i ka t dhnat e azhornuara nga CEFTA vetm pr gjysmn e tij). N nivelin e importeve, vendi me nivelin m t ult sht Serbia, e cila pr gjysmn e par t vitit 2014 nga totali i t gjitha importeve me vendet e CEFTA-s, importi z vetm 5 pr qind, ndrsa nivelin m t lart t

importit e ka Mali i Zi, 45 pr qind pr vitin 2011 dhe 2012. Nga t dhnat rezulton se Mali i Zi ka vl-limin tregtar m t lart me vendet e CEFTA-s. Ndrsa Shqipria vijon t jet me nivele t ulta si eksporti dhe importi, gj e cila tregon pr zhvillim tregtar n nj shkall t vogl me vendet e CEFTA-s. Koha ka treguar se marrdhniet e njanshme nuk sjellin dobi, prkun-drazi zgjerojn hendekun dhe ulin besueshmrin n bashkpunim, gj e cila largon edhe m shum

ekonomit tona nga integrimi me ekonomin evropiane e m tej, at globale. Pyetja q shtrohet n kt rast sht: cili sht roli i menaxhi-mit n marrdhniet ekonomike mes vendeve t Ballkanit Perndimor n kuadr t bashkpunimit rajonal? Pr lehtsi analize, bashkpunimin rajonal t vendeve t BP-s do ta klasifikojm si funksion t veprim-taris s nj organizate t madhe ndrkombtare me nj qllim unik, q sht rritja ekonomike e rajonit. Kjo lejon zbatimin e koncepteve

t menaxhimit pasi ekonomit e rajonit kan nj origjin t njjt si vende ish - komuniste, t cilat vetm pas viteve 90-t filluan apli-kimin e ekonomis s tregut. Kjo gj mundson t zbatohet nj praktik e njjt menaxheriale, ashtu si edhe vendet e NAFTA-s (Marrveshja e Tregtis s Lir n Amerikn e Veriut) zbatojn koncepte t njjta menaxheriale apo edhe ato t BE-s, mjaft q politikat e bashkpunimit rajonal t udhhiqen nga parimet e besimit dhe partneritetit recip-rok. Pr kt sht e nevojshme t identifikohen problemet dhe t ofrohen zgjedhjet m t mir eko-nomike, pr t prodhuar m pas edhe zgjidhje politike pr rajonin. Zbatimi i parimeve menaxheriale n bashkpunimin rajonal mund t sjell kto avantazhe:

1. Prmirsohet mnyra se si menaxhohet bashkpunimi rajonal, q ndikon n rritjen e besimit dhe t

tregtis mes ktyre shteteve. 2. Njihet m mir fusha e

bashkpunimit rajonal, duke rritur mundsin e zbatimit t politikave t prbashkta proteksioniste (mbro-jtse).

3. Edhe pse kultura dhe tradi-tat n vendet e Ballkanit Perndimor jan t ndryshme, ato kan karakter-istika t prbashkta me njri-tjetrin m shum se me rajonet e tjera.

4. Nj menaxhim efektiv, sht burimi kryesor pr hartimin e strategjive, pr suksesin e zhvil-limin ekonomik t rajonit dhe pr realizimin e qllimit t vendosur n marrveshjet bashkpunuese.

Bashkpunimi ekonomik ka nj rol ky pr do vend t rajonit n perspektivat e tij drejt integrimit evropian e m tej drejt globalizimit. Ndaj kndvshtrimi dhe e ardhmja e rajonit duhet t tentoj drejt integ-rimit n tregun rajonal, me synimin afatmesm integrimin n tregun evropian dhe me objektivin afatg-jat drejt integrimit n ekonomin globale, por jo drejt nacionalizmit t smur ekonomik. Kjo do t thot t mendosh n mnyr globale, duke vepruar n nj ekonomi rajonale pr t marr dhe prfituar t mira kombtare.

shqipria vijon t jet me nivele t ulta si eksporti dhe importi

N dhjetvjearin e fundit, raporti dhe marrdhniet mes shteteve t Ballkanit Perndimor morn nj dimension t ri dhe u zgjeruan n kuadr t procesit t integrimit evropian, pasi BE prcaktoi politikn e prbashkt integruese, e cila detyron shtetet e ktij rajoni t bashkpunojn me njri-tjetrin, pr zhvillim reciprok, pr t vendosur e mbajtur nj Ballkan t stabilizuar, larg trazirave etnike dhe politike mes shteteve t tij.

Rritet srish mimi i nafts, nuk e ka fajin qeveria

Nga Teuta NUNAJ

Brenda dy javsh Shqipria dhe Serbia do t firmosin protokollin pr realizimin e projektit t autostrads Durrs Nish. Fir-mat do t hidhen nga kryeministrat Rama e Vui. Ministrja serbe e Infrastrukturs, Zorana Mihajlovi, duke e konfirmuar kt lajm, tha pr gazetn Kurir se projekti i autostrads Nish-Merdare-Prishtin-Tiran-Durrs, do t kushtoj rreth 1 miliard euro. Ajo ka saktsuar se projekti do ti prezantohet n muajin gusht Vjens, pr financime. Serbia dhe Shqipria prej 6 muajsh jan duke punuar rreth ksaj dhe jemi duke i prgatitur projektet, t cilat dy kryeministrat do ti prezantojn n Vjen, gjat muajit gusht.

Shqipria dhe Kosova i kan mbyllur punimet pr ndrtimin e pjesve t ksaj autostrade q kalon n territoret e dy vendeve. Rruga e Kombit Durrs Morin prfundoi nn mandatin e qeveris Berisha. Segmenti Morin Merdar prfun-

doi nn mandatin e Hashim Thait. T dy segmentet jan financuar

nga buxhetet t dy vendeve, Shq-ipris e Kosovs. Serbia, pjesn e saj angazhohet ta ndrtoj me financim t BEs. Nnshkrimi i protokollit mes kryeministrave Rama e Vui sht n funksion t marrjes s ktij financimi.

N prill t ktij viti, Bashkimi

Evropian premtoi se do t jap 1 miliard euro pr t mbshtetur pro-jektet q synojn prmirsimin e infrastrukturs s rajonit, nse vendet zhvillojn projekte t prbashkta.

Autostrada Durrs Nish bhet kshtu projekti i prbashkt n nj koh kur Shqipria dhe Kosova i kan ndrtuar pjest e tyre me parat e taksapaguesve t tyre.

sht disi ironike t mendosh se politika prmes megafonve mediatik ngutet t pasqyroj arritjet pozitive, si ishte rnia e mimit t nafts muaj m par, teksa harron dhe l n heshtje faktin e rritjes s mimit t nafts. sht ironike se si rnia e mimit t nafts lidhet gjithnj me vullnetin e mir t qe-veris dhe politikave t saj pr t stimuluar kt dukuri, teksa rritja e mimit t nafts lidhet domosdoshmrisht me tregun ndrkombtar t lnds djegse dhe asnjher nuk sht faji i politiks shqiptare.

Kt fundjav gjat nj vzhgimi t realizuar nga gazeta Fryma e Re Demokratike, sht vn re nj ndryshim i mimit t nafts, q largon buzqeshjen nga prdoruesit e mjeteve motorike. Kshtu, n kryeqytet sht vn re se mimi i nafts sht rritur srish n fundjav me 4-5 lek, duke kaprcyer nivelin e 180 lekve pr litr. Ky sht shtrenjtimi i katrt kt vit, pas tre rritjeve t mparshme n shkurt-mars. Nga 158-160 lek pr litr q kishte zbritur n fillim t janarit, tashm ai kushton 20-22 lek m shtrenjt, apo me gati 14%, duke iu afruar me shpejtsi nivelit rekord prej afr 190 lek pr litr, q ishte nj vit m par, kur arriti dhe rekordin n tregjet ndrkombtare me rreth 120 USD pr fui.

Ky shtrenjtim, thon specialistt e sektorit, lidhet

trsisht me rritjen e tij n tregjet ndrkombtare, ku n bursat ndrkombtare mimi i nafts sht rritur me 28 dollar pr ton. Gjat nj vzhgimi t br n Tiran vihet re se n pikat e tregtimit t Kastrati dhe Elda, nafta dhe benzina shiten prkatsisht me 180 dhe 181 lek, nga 176 dhe 177 lek pr litr q ishin m par. Gulf, i cili tregton dhe naft vendase e ka mimin minimal 180 lek dhe mesatar 184 lek. M lir vijon t mbetet Gega Oil, q e tregton naftn ende rreth 175 lek. Kjo e fundit sht br s fundmi m konkurruese n treg, pasi bleu pikat e IT OIL dhe po tregton gjithashtu naft vendase. Tregtuesit e karburanteve kan qen n fokus t kontrollove t forta s fundmi, nga autoritetet shtetrore, pr t ndalur abuzimet me cilsin dhe sasin e nafts e benzins s

tregtuar. Ndr arsyet kryesore t ksaj rritje ka t bj me tregun ndrkombtar, si dhe taksa e qarkullimit ka rolin e saj. Po ashtu, mimi i nafts n tregjet ndrkombtare q ka lvizur nga rreth 45 USD/fui q zbriti n janar, n rreth 66 USD/fui aktualisht. Ndikim ka edhe forcimi i dollarit, i cili kmbehet aktualisht me rreth 130 lek, nga rreth 108-110 lek t njjtn periudh t nj viti m par. M tej si u prmend edhe m lart, taksa e qarkullimit prej 10 lek pr litr dhe e fundit sht rritja e TVSH-s, pasi rritja e mimit t nafts, rrit automatikisth dhe indirekt edhe TVSH-n.

VZhgiM

FAQE 9 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

INTEGRIMI/PRONAFryma e Re

sa her pushtetart piketojn ndonj plazh t bukur n bregdet dhe u bhen penges pronart e ligjshm t tokave,

drgojn menjher mashn e tyre, avokatin e shtetit

SEZoNI TURISTIK

integriMi dhe hipokriZiaLind pyetja, sa t interesuar jan kta politikant tan pr integrimin dhe vrtet, a duan ata q ne t bhemi pjes e

Evrops?

E vrteta sht se pak interesohen pr t dhe t jemi t sinqert, duhet t pohojm se ata nuk duan q ne t bhemi pjes e Evrops. Dhe nuk e duan nj gj t till pr nj arsye shum t thjesht, sepse duan t vazhdojn t vjedhin pa i shqetsuar njeri. Jo se n Evrop nuk vidhet se edhe ata vjedhin, por kta tant, nuk duan t vjedhin dhe t han si miu, si gjith t tjert, por duan t grabisin, si kan br deri tani, n mes t dits me diell. Pasi mir apo keq, Evropa ka disa rregulla, q deri diku e frenojn kt fenomen. Kshtu q ta duan Evropn politikant tan? Kurse popullin e shkret q ska buk t haj, e ngopin prdit me karamelen e inte-grimit. Evropa ka disa kritere q t na pranoj n gjirin e saj. far kemi br ne pr kt? Pak, pr t mos thn asgj! Ather si do t bhemi pjes e saj?

Koht e fundit, bri vizitn e radhs n Tiran edhe Komisionari i Lart pr zgjerimin, zoti J. Hahn, q na i kujtoi edhe njher kto kritere dhe pr t par se ku jemi me to. Dhe far konstatoi? Vuri re faktin q ne nuk kemi br asnj hap pr-para n lidhje me plotsimin e tyre. Dgjova me vmendje Kryeministrin ton t shprehet n lidhje me to, i cili as m shum e as m pak, tha se ne do ti plotsojm kushtet deri n shtator, mjafton q t mos kemi shtes katesh.

Kryeministri tha se ne do ti plotsojm kushtet deri n shtator. Po si do t mund t bhet kjo? Si do t mund t plotsohen kriteret brenda nj kohe kaq t shkurtr, kur dihet mir shkalla e vshtirsis s plotsimit t tyre? Dhe kur na qenka kaq e thjesht, pse nuk u plotsuan gjat nj viti e gjysm q kaloi, pra pr dy-

fishin e kohs q kemi deri n shtator? Kriteret nuk jan kaq t thjeshta. Ato duan kohn e vet t studimit, prvetsimit e zbatimit dhe nuk plotsohen me revolucion si n kohn e Partis s Puns, por me kohn e domosdoshme t evoluimit t tyre. Le ti mar-rim me rradh:

Nj nga kriteret q duhet t plotsojm, sht lufta kundr korrupsionit dhe krimit t organizuar. Dhe t them t vrtetn, sht pr t qeshur dhe pr t qar njkohsisht, kur konstaton se mblidhen dhe t brtasin pr luftn kundr korrup-sionit dhe krimit t organizuar vet kriminelt e organizuar!! Mirpo populli i ka marr vesh se u ka dal boja, por ska se bn se ata i vjedhin edhe votat, si kan br me do gj n kt vend. N Evrop politikant vjedhin kryesisht pasurin shtetrore, kurse kta tant grabisin edhe pasurin vetjake t njerzve t krijuar n shekuj. Pr udi dhe koin-cidenc, n t njjtn koh me vizitn e Komisionarit t Lart pr zgjerimin, ishte pr vizit n Shqipri edhe Kryeproku-rori i Kroacis, pr t na dhn prvojn e tij n luftn kundr krimit t organizuar, i cili na shpjegoi se n arrestimin e ish-kryeministrit kroat, kishte shrbyer si indicie ora e tij Rolex, pr vazhdimin e mte-jshm t hetimeve.

Po ky po tallet, thash me vete?! Po ne nuk kemi nevoj pr Rolex, si indicie pr t luftuar korrupsionin. Ne indiciet po na nxjerrin syt do dit, do ast, do sekond. Pse, vilat e pushtetarve tan n plazhet m t mira an e knd vendit, apo prvetsimi i pasuris kombtare t fardo lloji, far jan, nuk jan in-dicie? Si i kan br ato pasuri kta zotrinj q vetm zotrinj nuk jan, me rrogn q mar-rin, apo me frymn e shenjt? Hipokrizia n madhshtin e vet!!

Prioriteti tjetr q duhet t plotsohet dhe nj nga m t rndsishmit, sht zgjidhja e shtjes s prons, pr t ciln jo vetm nuk sht br asgj, por vazhdohet t vepro-het njlloj si m par, bile edhe m keq, duke prdorur lloj-lloj marifetesh. Edhe kur ndodh q ndonjri t fitoj proceset gjyqsore, ose sorol-latet deri n kalendat greke n zbatimin e vendimeve, ose gjendet ndonj mnyr tjetr pr ti kthyer shtjet srish nga e para, duke ka-prcyer sa nga nj gjykat n tjetrn. Shembull konkret sht moszbatimi i Vendimit t Unifikuar t Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s Lart nr. 85, pr pronat e zaptuara nga Konfederatat fantazm t Republiks s Shqipris, e cila praktiko-het n procese t ndryshme gjyqsore dhe nuk sht zbat-uar pr pronn, pr t ciln sht marr vendimi. Kto prona mbahen forcrisht nga rruga t lidhur me segmente njerzish me pushtet dhe shteti nuk bn asgj pr lir-imin e tyre. Dhe jo vetm kjo, por zaptuesit e pronave edhe kur dnohen, n shumicn e rasteve, falen nga gjykatat e niveleve m t larta, kundrejt pagess kuptohet. Dhe n kuadrin e prgjithshm, nuk e teprojm t themi, se genocidi kundrejt klasave t pasura q harxhuan parat e tyre pr krijimin e ktij shteti q kemi sot, vazhdoi edhe gjat pushtetit t Partis Demokra-tike dhe vazhdon edhe sot nga shtetart e Partis Socialiste, nga t dy partit simotra, t dala nga e njjta mitr, nga

mitra e Partis s Puns. Njerzit besuan te gjaku i ri, besuan te nj figur si Edi Rama, por fatkeqsisht kan ngelur t zhgnjyer prej tij, ashtu sikundr prej paraard-hsit t vet. Edhe un kam qen nj nga ata q i besuan, mendova se nj njeri si Edi Rama do t ishte n gjendje ta revizionoj Partin Social-iste, ta modernizoj at duke e kthyer n nj t majt pro-gresiste dhe evropiane, bile kur u zgjodh kryeministr i drgova edhe nj mesazh, n t cilin pas urimeve i thosha se nse donte t ishte i suk-sesshm, duhej t varte n zyr portretin e Sali Berishs me diiturn: t mos i ngjaj! Sepse Sali Berisha na gnjeu boll, t paktn pr problemin e pronave na gnjeu n vazh-dimsi. Pasi humbi zgjedhjet m 1997 dhe afruan zgjedhjet e vitit 2001, pr t marr nj grusht votash, pranoi se kishte gabuar me ligjin 7501, thnie t ciln e prsriti edhe pasi humbi zgjedhjet e vitit 2013. Po pse nuk e rregulloi gabimin gjat periudhs tet vjeare kur ishte n pushtet?

Mirpo fatkeqsisht edhe zotria e tij, kryemin-istri Edi Rama vazhdoi n po t njjtn rrug. Dhe jo m larg se dje, n fushatn elektorale q vazhdon, tha se pas 21 Qershorit do t ndaloj vjedhja e pronave nga komunart. Ta besojm? Po pse ta besojm? Nj proverb i lasht thot se nse dikush t gnjen nj her, sht turpi i tij, por nse ai t gnjen srish sht turpi yt! Pastaj, duke na thn se do t ndaloj vjedhja e prons nga komunart, do

edhe ai, i shtyr nga ata q ka pran, prdor nacionalizmin pr t justifikuar edhe vjed-hjet e pronave n bregdet, ku njerz nga ana e ans, me mbshtetjen e njerzve me pushtet, kan grabitur dhe hi-potekuar hektar t tra toke. Se si, ajo dihet. Kan n dor edhe thikn edhe byrekun! Vlen t theksohet se, sa her pushtetart piketojn ndonj plazh t bukur n bregdet dhe u bhen penges pronart e ligjshm t tokave, drgojn menjher mashn e tyre, avokatin e shtetit, pr t hapur n Gjykatn Administrative, padin e famshme t kon-statimit t Pavlefshmris Absolute t dokumenteve t tyre, deri sa tu pjekin peshkun n buz me gjyqet e pasosura. Dhe nse mos ndodht, ta fitoj gjyqin pronari i ligjshm, e sorol-latin n zbatimin e vendimit pr vite me radh. Nse sht ky shteti i s drejts q kan propaganduar, le ta gzojn!

Prioriteti i tret dhe i lidhur pazgjidhshmrisht me dy t part, sht edhe kri-teri i reformimit t sistemit t drejtsis, strumbullarit t t gjith t kqijave n kt vend, pasi sht vn n shrbim t korrupsionit dhe mafies. Prokurort, n jo pak raste jan kthyer n avokat t krimit dhe gjykatat, n vatr korrupsioni. Ather, n ciln Evrop krkojm t in-tegrohemi, me kta xhambaz q kan pushtuar sistemin e drejtsis? Kuptohet far mund t pressh prej tyre, kur pr tu pranuar n shkolln e Magjistraturs t krkojn nj karro me para. Provojeni dhe do ta shikoni! Edhe kur ekziston ndonj gjykats apo prokuror i ndershm, q bn punn e tij, sepse fatmirsisht ka mbetur edhe ndonj i till, shihet nga t tjert si iban, si mish i huaj, duke krijuar nj atmosfer mbytse pr ta. Se n gjendje sht ka-tandisur sistemi i drejtsis n Shqipri, kt e din tashm edhe gurt. Rntgenografin m t mir t ktij sistemi, ve popullit q e bn dhe e provon n kurriz do dit, e bjn edhe vet politikant shqiptar t t gjitha ngjyrave, me shfaqjet e shmtuara n mediat televizive dhe ato t shkruara dhe kt e shohin edhe partnert tan evropian. Megjithse edhe ata, koht e fundit, m shum jan t interesuar pr t drejtat e LGBT-s, sesa pr t drejtat e njerzve. Mir e kan se t drejtat e ksaj kategorie kan lindur prpara t drejtave t njeriut!!

Qeveria nj sr masash pr turistt vendas dhe t huaj

t thot se do t vazhdojn t vjedhin vetm politikant!?

Karakteristike sht se Sali Berisha i bnte thirrje Gjykats s Strasburgut pr t drejtat e njeriut q ta mblidhte pak dorn n vendimet q mer-rte, se nuk kishim lek pr t paguar, kurse Edi Rama krkon avokatin e FMN-s pr kt pun. Pra, n t njjtn val. sht e kuptueshme q pr t dy nuk kan vler as e drejta e prons, as t drejtat e njerzve. Ky sht shteti i s drejts q krkon t instaloj dhe pr t ciln na premtoi n fushatn e mparshme elektorale duke u marr pronat pronarve t ligjshm dhe duke legalizuar hajdutt dhe pushtuesit e pro-nave? Krenohet Kryeminis-tri yn se ka br dhjetmij legalizime, ndrkoh q nuk u ka kthyer as nj t mijtn e tyre pronarve t ligjshm, si shprehej edhe vet prpara zgjedhjeve t para dy viteve. Kryeministri yn i dashur duhet ta dij mir se problemet nuk zgjidhen n kt mnyr, as me retorikat nacionaliste t kohve t fundit, por me pun, ndershmri dhe prkushtim. Sa her e dgjoj t flas duke prdorur nuanca t tilla, m ku-jtohen fjalt e Berthold Brehtit q thoshte se, kur qeverit nuk kan ti japin popullit buk, i servirin nacionalizm. T jesh atdhetar sht gj shum e mir, i dashur kryeministr.

Ajo q nuk prisja n t vrtet nga Edi Rama, pr vet natyrn e tij, ishte prdorimi i notave nacionaliste, jo vetm n veri, ku n t vrtet ekziston edhe nj problem i mpreht, si sht problemi i Kosovs, por edhe n jug. Por mesa duket

N kuadr t sezonit turis-tik, Ministria e Zhvillimit Ekonomik, Turizmit, Tregtis dhe Siprmarrjes ka marr nj sr masash duke i kushtuar rndsi rendit publik dhe shmangies s trafikut. Ndrsa pastrimi i plazheve, nprmjet Agjen-cis s Bregdetit, n bashkpunim edhe me Ministrin e Mbrojtjes dhe at t

Mjedisit, ka koh q ka filluar, Ministri Ahmetaj ka br publike edhe nj sr masash t tjera. Kjo edhe pr faktin se pushteti vendor sht n proces zgjed-hor. Vmendje do ti kushtohet rendit publik dhe qarkullimit t mjeteve, duke shmangur trafikun. Pr kt Ministria e Turizmit po bashkpunon edhe me Ministrin e Brendshme, duke hartuar

edhe planin e monitorimit t akseve kryesore, jo vetm pr t evituar ak-sidentet, por edhe pr t shmangur trafikun e madh. Nga ana tjetr, n fokus do t jet dhe sinjalistika rrugore dhe ajo e destinacioneve. Ministria e Transportit dhe Infrastrukturs po pu-non pr sinjalistikn e rrugve kryesore t prdorura nga qarkullimi turistik. N

sht folur gjat pr integrimin dhe vazhdon t flitet pr t pa pushim, nga mngjesi deri n dark, nga pozita e sotme dhe ajo e mparshme, kaq shum, sa prtypja e ksaj karameleje sado e mbl qoft, ka filluar t bhet e bezdisshme. Kjo sepse i ngjason nj karameleje amakzi q t ngjitet npr dhmb dhe t shqetson pamas.

Artur SHKURTI

t njjtn koh, bashkpunimi nga t dyja agjencit, qoft Agjencia Kom-btare e Turizmit, qoft ajo Bregdetit sht fokusuar edhe te sinjalistika e destinacioneve turistike, kulturore dhe historike. Po kshtu, sipas qeveris, kt vit pr her t par n plazhe do t ngrihen qendra urgjence shndetsore me autoambulanca t posame.

FAQE 10 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

Gzim HoXHA

REPORTAzH/zGJEDHJET

qytet i varfr dhe i harruar

Ku do t shkosh, m pyeti nj burr n autobusin e linjs Fier Patos. Nuk e di i thash, ka shum vende ku dua t shkoj sa as vet nuk e di se ku. Po pse, m tha ai. I thash se jam inspektor i KQZ-s dhe doja t shikoja qendrat e votimit. Aha, m tha ai, nuk t ndihmoj dot, nuk merrem me zgjedhjet un. Po pse, e pyeta, nuk do t shkosh t votosh tani pr zgjedhje? Jo, m tha ai, kam koh q nuk votoj. Burri me nj ball t mbushur me rrudha jo aq t theksuara, flok t yndyrshm, t ndar me vij n an, sy t lodhur nga t cilt lexohej m s miri lodhja nga prballja me vshtirsit e ndryshme q jeta mund ti kishte ofruar pa reshtur, m tregoi arsyen sepse nuk dshironte t votonte. Dhe kjo ishte as m shum dhe as m pak se sa zhgnjimi nga t dy ant e politiks. Nuk ke pr k t votosh, m thot, t dy palt njsoj jan, vetm gnjejn. Ku ndodhet shkolla Zhani Ciko? Po ofiina, po spitali, e pyeta un. Dhe ai m tregoi me dor drejtimin e tyre. Bra sikur e kuptova, por n fakt asgj nuk m mbeti n tru nga shpjegimet e tij. Zbrita pothuajse n qendr t qytetit, te qendra e kulturs.

Pr ata q nuk e din, historia e qytetit t Patosit sht e re. Ai nisi t ndrtohej pas lirimit t vendit, men-jher pas zbulimit t nafts n kt zon. Banort e ktij qyteti dikur prodhonin 2.2 milion fui naft n vit dhe pr disa dekada qyteti ishte qendra e industris s nafts. Gjat ksaj kohe, ai kishte nj mirqenie m t lart se t gjith. Por aktualisht Patosi sht nj nga qytetet m t varfr dhe me shum prob-leme sociale.

I mbetur vetm, nxora nga dosja listn e qendrave t votimit. Syt mu nguln tek emri i nj shkolle 9 vjeare: Meleq Gostnishti dhe meq nuk mu duk dhe aq larg ven-dosa t shkoja aty n fillim. U ngjita fillimisht nj maloreje, e cila ishte e shtruar. Me t pyetur arrita ta gjeja. Gjja e par q m ra n sy ishte fakti

se ajo kishte dy rampa, pasi kishte dhe dy pal shkall, e rrall kjo edhe pr shkollat e qyteteve t mdha. Por u zh-gnjeva pasi ata ishin t vetmet n Patos, nj element q e bn nj ndrtes t prshtatshme pr personat me aftsi t ku-fizuara (PAK). Qendrat m t afrme t votimit ndodheshin n kopshtin me drek t lagjes 1Maji. Edhe aty PAK do ta ken shum t vshtir pr t votuar, pasi pr t hyr atje duhej t ngjisje disa shkall, sidomos ata me aftsi t kufi-zuar intelektual, pasi dhe pr kdo ishte vshtir ti gjeje QV -t e fshehura.

N hartn e Shqipris Patosi, i cili ka 22.182 banor, mezi duket. Ndodhet n jug-lindje t qytetit t Fierit, n rrugn kombtare Fier-Te-pelen, i shtrir prgjat vargut kodrinor q ndan Fushn e Myzeqes nga lugina e lumit Gjanica. Ky varg kodrinor vazhdon n formn e nj harku prgjat rrugs Patos-Fier, duke prngjar me nj am-fiteatr natyror. Ai sht pjes e kodrave t Mallakastrs s poshtme me lartsi mesatare rreth 200-300 m, e cila vjen duke u ulur drejt Patosit derisa zhyten n fushn e Myzeqes. Pika m e lart e rajonit ndod-het n kodrn e Marglliit me kuot 320 m mbi nivelin e detit. Prpara qytetit drejt veriut dhe veri-perndimit shtrihet fusha e Myzeqes, ndrsa drejt veri-lindjes fusha e Rroskovecit, t cilat vazhdo-jn drejt Jugut deri n lumin Vjos. E konceptuar si nj qytez industriale, ai u krijua rreth vitit 1949 pr t strehuar puntort dhe inxhiniert q punsoheshin n t quajturn zona Patos-Marinz (nj nga zonat m t pasura me naft t Shqipris). Patosi sht kryeqendra e industris s nxjerrjes s nafts n Shqipri.

Qyteti i Patosit prfshi-het n rrethin e Fierit. Ai sht qyteti i dyt m i madh pas Fi-erit, pr nga numri i banorve

n Qarkun e Fierit. Ai ka pes lagje. Prve 1 Majit, nj lagje tjetr ka emrin q simbolizon m s miri qytetin, at t Nafttarit. Ajo kishte vetm rrugn kryesore t saj t sh-truar, pr trotuare dhe lulishte apo ndriim, as q bhej fjal, s pari pasi nuk kishte vend. Si dhe n Fier rrugt terciale n brendsi t saj ishin tr gropa. Nj kasap, i cili luante domino me dy shokt e tij, ngaq n dyqanin e tij t mishit nuk ishte askush, m tregoi se ku ndod-hej shkolla Muhamet Shehu. Ja atje nga vijn dhe tingujt e muziks, m tha. Ajo ishte afr dhe minimatura festonte para kohe mbarimin e shkolls. Nxnsit krcenin nn ritmin e kngve t ndryshme dhe dy vajza ftuan dhe drejtorin e tyre. Eja t krcesh o drejtor, i than, se t ndihmon t biesh ca nga pesha. Shiko sa t sht rritur barku. Drejtori qeshi me to, por nuk krceu, pasi tha se kishte pun. E kot t flas pr kushtet e saj si qendr votimi. Munges rampe, ndriim i pamjaftueshm dhe terren shum i ashpr para hyrjes s shkolls q e vshtirson lvizjen e PAK me karrige m rrota. M pas nj djal i ri, i cili m ndihmoi t gjeja erdhen dhe m pas kopshtin nr 3 n lagjen e RE, m pyeti, pse lvizja n kmb dhe pse nuk na kishin dhn nj makin? I thash se KQZja nuk kishte fonde dhe ne jemi shtet ende i varfr. Duke qe-shur m tha, pr vete ata jan rregull, pr juve nuk paska nj automjet? M hert pyeta se ku ishte erdhja nj grua, e cila punonte n nj dyqan fruta - perimesh. Them punonte se n fakt mu duk se fjalt e mia e zgjuan nga dremitja e shkak-tuar ndoshta nga mendimet e zymta pr ecurin jo t mir puns.

Ndoshta ngaq sipr-faqja e Patosit, sipas relievit ndahet n fushore 718 ha dhe kodrinore 1488 ha, lagja e RE ishte posht rrugs kryesore

dhe pr t shkuar te kopshti numr 3, duhej t zbrisje shum shkall. Drejtoresha e tij pasi pa kontratn e KQZ m ndihmoi duke m treguar am-bientet ku do t zhvilloheshin zgjedhjet dhe lajmroi nj grua tjetr, e cila m shoqroi deri te godina e re e kopshtit. Kop-shti ashtu si dhe lagjja, k,ishin vetm emrin t ri dhe do gj tjetr ishte e vjetr. Madje aty ku kalova pr t shkuar te QV nuk kishte as rrug. Ndrsa godina vet ishte e brakti-sur, aspak e prshtatshme dhe mbi t gjitha mbante nj duhm t rnd. Dika m habiti tej mase. Fare pran saj ndodhej kndi i lojrave, i cili ishte nj pist makinash. M than t ndiqja at rrugic q gjarpronte deri te qendra e kulturs, aty ku ndodhej edhe klubi i pensionistve. Takova nj burr, i cili donte dhe dy vjet t dilte n pension. M tha se krkoja te klubi dhe i tregova se doja t inspektoja QVt. Nuk e di se ku ndod-het, m tha. Po pse nuk do t votosh?, e pyeta. E kush pyet pr mua, m tha i indinjuar, jam i papun dhe nuk kam as buk pr t ngrn n shtpi. Nuk merr pension?, e pyeta, duke hamendsuar pr moshn e tij. Jo, tha, dua dhe dy vjet t tjer.

Eca rrugs kryesore pr t ciln kryetarja e bashkis ishte kujdesur q asaj t mos i mungonte asgj, pr t shkuar te spitali. Drejtoresha e tij, e cila kishte nj z t ngroht dhe nj buzqeshje t knd-shme, m priti mir dhe m ndihmoi t inspektoja QV q ndodheshin atje. Ajo m mori me vete n makinn e saj dhe rrugs na pengoi nj shofer q nuk e di sa kishte pir, se ecte vetm n mes t saj. Polict, t cilt i prshndeti, as q nuk e vun re sa keq e ngiste makinn ai. M hert mora vesh nga nj burr se shkolla e mesme Zhani Ciko po rikostruktohej.

Pran qytetit degzohen rruga Fier-Gjirokastr dhe Fi-er-Berat, t cilat kan ndikuar n shtrirjen dhe zhvillimin e rajonit, ndrsa thuajse n hyrje t tij sheh fillimisht nj lokal me emrin Kshtjella. Fama e tij ka arritur deri n Tiran, pasi kngtar t ndryshm organizojn aty mbrmje apo festa. T them t drejtn u zh-gnjeva pak, pasi e mendoja se ai do t kishte formn e nj ka-laje apo dika t ngjashme, por arkitektura e tij linte shum pr t dshiruar. Pak m tutje ndodhej godina luksoze e Alb Petrolit. Pothuajse ngjitur me t pash nj supermarket,

dikush ndoshta kishte br nj investim t gabuar, sepse as n vajtje dhe as n kthim nuk pash ndonj makin t parkuar apo blers q t dilte me qeska t mbushura.

At dit, dielli ishte fshehur diku pas reve, frynte er dhe qyteti ishte veshur i gjithi n gri. Por prgjith-sisht, klima sht tipike mes-dhetare, me dimr t but dhe t lagsht dhe ver t nxeht e t that. Kjo situat ndikohet nga masat ajrore detare pr shkak t distancs relativisht t shkurtr nga deti Adriatik (rreth 25 km). Nga ana lin-dore dhe jugore vargmalet e larta e pengojn deprtimin e klims s ftoht kontinentale. Temperatura mesatare vjetore luhatet n 14-15 C, ndrsa temperatura e Janarit rreth 5 C. Reshjet bien kryesisht n form shiu, ndrsa dbora

sht dukuri e rrall. Klubet e qytetit ishin

pothuaj bosh. N to shikoje m s shumti burra q hidh-nin vshtrime t vrazhda dhe djem t rinj q koteshin duke pir kafe e tymosur ndonj cigare. N nj pastieri disi t futur, djem dhe vajza festonin kush e di se far. Edhe pse t varfr dhe plot halle, njerzit din fare mir t respektojn njritjetrin dhe t jetojn n harmoni. Kt gj e tregon prbrja e popullsis s Patos-it, e cila sht heterogjene. N t gjen t ardhur nga krahina t ndryshme t Shqipris si: Skrapari, Labria, komuniteti am, komuniteti Vlleh, nga Minoriteti etj.

E pra dhe ktu jetohet. Njerzit si kudo kan shpresa se n nj t ardhme kushtet do t jen m t mira. Mbi t gjitha ata banojn mbi arin e zi, i cili eksportohet dhe t ardhurat q sigurohen prej tij, kontribuojn n rritjen ekonomike vjetore dhe nuk do ishte keq q nj pjes e tyre, t prkthehej n m shum shr-bime q vetm shteti mund ti siguroj edhe pr Patosin.

PAToSI

Tregu i gazit drejt zhvillimit

Nj projekt i financuar nga qeveria e Konfederats Zviceriane me nj grant si asistenc financiare pr ngritjen e kapaciteteve pr zhvillimet n prmasa t mdha t infrastrukturs s gazit n Shqipri, pritet t nis s afrmi nga zbatimi, bjn t ditur burime nga Ministria e Energjis dhe Industris.

Projekti ka si objektiv t ngrej kapacitetet e nevojshme brenda institucioneve publike, autoriteteve shqiptare dhe t rris e prditsoj kuadrin ligjor, teknik dhe institucional pr t zhvilluar tregun e gazit n Shqipri, por dhe pr t zbatuar projektin e gazsjellsit TAP.

Pjes e ktij projekti jan hartimin e strategjive dhe dokumenteve t politikave n sektorin energjetik, studimin pr zhvillimin e tregut t gazit, masterplanin e infrastrukturs s gazit, hartimin dhe prditsimin e kuadrit ligjor, teknik dhe institucional n sektorin e gazit natyror n prputhje me direktivat e BE-s, kryesisht n marrveshjet me TAP, pr procedurat pr lejet dhe licencimin, rregulloret e vendit pr gazin, rregullat dhe proceset pr blerjen dhe servitudin e toks, rregullore pr shtjet shndetsore, t siguris dhe mjedisin dhe standardet sociale. Pr projekte t mdha sikurse sht ky i gazit, nevojiten ngritja e institucioneve kompetente shqiptare, ku pritet t prfshihen ERE, Instituti i Nafts dhe Gazit, agjenci dhe operator aktiv pr sektorin e ardhshm t gazit, pasi bhet fjal pr prfaqsimin e qeveris shqiptare n kuadrin e TAP dhe gazifikimit t vendit, thon burime zyrtare nga ministria e Energjis dhe Industris.

Afati kohor i zbatimit t projektit me financim t qever-is Zvicerane do t jet pr vitet 2015-2020, ku prfitues t drejtprdrejt jan institucionet e ndryshme n qeveri, si MEI, Enti Rregullator i Energjis (ERE), Agjencia Shqiptare e Zhvillimit t Investimeve (AIDA), Autoriteti Kombtar i Planifikimit t Territorit, Agjencia Kombtare e Burimeve Natyrore (AKBN), Inspektorati Qendror Teknik, Albpetrol, than burimet e MEI-t.

Gjithashtu Western Balkans Investment Framework (WBIF) do t financoj me 1.1 milion euro hartimin e Mas-terplanit t Gazit. Vendimi pr hartimin e Masterplanit u miratua sivjet n shkurt gjat seminarit t dyt t nivelit t lart pr Studimin e Fizibilitetit t Masterplanit t Gazit n Shqipri, ku morn pjes prfaqsues t SOCAR, Shell, British Petroleum, WBIF dhe TAP AG

FAQE 11 E mart, 2 Qershor 2015Fryma e Re

Abdurahim ASHIKU

EMIGRACIONpSe VendoSa t propoZoj nj projekt - Ligj pr

MSiMin e gjUhS Shqipe n Mrgat?Ftoj deputett, Presidentin, Kryetarin e Kuvendit, Kryeministrin, Ministrin e Punve t Jashtme, Ministren e Arsimit dhe Sporteve, shoqrin civile, median e shkruar dhe elektronike, t gjith ata q e kan n shpirt gjuhn e bukur shqipe, ti mbshtesin me t gjitha mnyrat msuesit e gjuhs shqipe n mrgat q fjala dhe germa shqipe t jetoj ndr breza. Shpresoj q n shtator 2015, msimi plotsues i gjuhs shqipe n mrgat, t filloj bazuar me nj ligj t veant t Kuvendit t Shqipris, me akte nnligjore dhe me marrveshje t dyanshme mes shtetit shqiptar dhe shteteve t tjera pr krijimin e nj hapsire t gjer pr msimin e gjuhs shqipe nga fmijt e mrgimtarve...

Nuk jam jurist e nuk kam aq njohje juridike pr t formuluar nj projekt-ligj pr tu miratuar nga Kuvendi i vendit tim dhe aq m pak t drejt pr iniciativ ligjvnse, por si gazetar n mrgim, kam njohjen dhe pr-vojn e nj armate msuesish mr-gimtar n Greqi dhe m gjer q mbledhin fmijt e emigrantve, ku t mundin e si t mundin dhe si n vitet e Rilindjes Kombtare, u msojn atyre t shkruajn, lexo-jn e kndojn n gjuhn e nns. Msimi i Gjuhs Shqipe n Mr-gat nga fmijt e brezit q lindn dhe u rritn n mrgim, sht detyrim kushtetues q rrjedh nga nenet 8 dhe 57 t Kushtetuts s Republiks s Shqipris. Kt detyr, prpara shtetit dhe shoqris n Atdhe, m mir se kushdo e kan prjetuar msuesit shqiptar n Greqi, msues vull-netar q pa asnj prkrahje, pa asnj shprblim, pa asnj vlersim moral, pa asnj fjal t mir, tash katrmbdhjet vjet, q nga 7 marsi i vitit 2001, e kan shtrir msimin plotsues t Gjuhs Shq-ipe nga Selaniku e Kavalla n Veri t Greqis e deri n Jug, n Patra, Arta dhe n ishujt e largt t Egjeut. Vetm n Shkolln Shqipe t Selanikut kan dhn msim n katrmbdhjet vite msimore 21 msues, t cilt u kan msuar m se njmij fmijve ta shkruajn, ta lexojn e ta kndojn fjaln shqipe. Prvoja dhe prkushtimi i msuesve pr tu msuar fmijve gjuhn e nns sht dokumentuar n qindra shkrime n shtypin shqip n Greqi e n gazetat shqiptare, n tre libra monografik (Rilindsit e kohs son, Shkolla shqiptare e Athi-ns dhe Shkolla shqipe e Selani-kut) si dhe n filmin dokumentar Vera, msuesja e dy ishujve. Njkohsisht, prkushtimi atd-hetar i tyre sht prezantuar n 8 seminare zhvilluar n qytete t ndryshme t Greqis si dhe n 7 seminare mbarkombtare pr zhvillimin e msimit plotsues t gjuhs shqipe n diaspor, zhvil-

luar n Durrs, Strug, Mitrovic, Vlor, Prishtin, Ulqin dhe Berat. E kam ngrit zrin e msuesve n letra t hapura drejtuar min-istrive e ministrave, avokatit t

popullit etj., por fatkeqsisht ai ka mbetur pa prgjigje, pa z e figur t shtetit e t pushtetit zyrtar n Shqipri, t shoqris civile dhe t organizatave jo qeveritare.

M 23 mars 2015, n protokollin zyrtar t mbledhjes s prbashkt t dy qeverive, Qeveris s Repub-liks s Kosovs dhe Qeveris s Republiks s Shqipris, n pikn

6 flitet pr nj marrveshje t bashkpunimit pr Organizimin e Prbashkt t Msimit t Gjuhs Shqipe dhe t Kulturs Shqip-tare n Diaspor dhe Mrgat. Kan kaluar muaj nga 23 marsi 2015 i mbledhjes s dy qeverive pa nj z t vetm pr organizimin e msimit t gjuhs shqipe n dia-spor dhe,