27
g enel Orta ve yüksek gerilim enerji üretim, iletim ve da¤›t›m›nda kullan›lan sistem ve cihazlar›n yal›t›mlar› için seçilen gaz malzemelerinin, güvenilir bir çal›flma ortam› oluflturmas› daima aranan bir özelliktir. Birçok aday olabilecek gaz yal›t›m malzemeleri içersinden kükürt- heksaflorür (sulphur hexafluoride- SF6) orta ve yüksek gerilimli enerji sistemlerindeki tafl›ma kablolar›nda, kesicilerde, transformatör istasyonlar›nda oldukça genifl bir uygulama alan› bulmufltur. Çünkü SF6 gaz› normalde durgun ve kimyasal yap›s› itibar› ile de kararl› bir gaz oldu¤u gibi saf halde zehirli de de¤ildir. Bunun yan› s›ra SF6'n›n dielektrik dayan›m›, 1 bar bas›nç alt›nda 89 kV/ cm. dir. Bu da havaya nazaran yaklafl›k üç kat daha fazla dielektrik dayan›m özelli¤ine sahip oldu¤unu gösterir. Üstelik SF6 mükemmel bir ›s› transfer özelli¤ine sahip olup ayn› zamanda yanmaz bir gazd›r. Bu özellikleri SF6'n›n elektrik cihazlar›nda genifl bir kullan›m alan›na sahip olmas›na neden olmufltur. 1 Elimsan TG21- XX tipi “Metal Mahfazal› Modüler Hücre ( MMMH )'ler”, 36 kV orta gerilim da¤›t›m sistemleri için, transformatör binalar›nda, beton ya da saç köflklerde kullan›lmak üzere dizayn edilmifllerdir. Birden fazla fonksiyonel ünitenin yan yana monte edilmesi ile oluflturulan da¤›t›m merkezleri, tüm testleri fabrikada yap›lm›fl MMMH'ler ile çok k›sa sürelerde devreye al›nabilmektedir. Ayr›ca aç›k sistemlere göre daha az alan iflgal etmesi ve daha küçük hacimlere yerlefltirilebilmeleri büyük bir avantaj olmaktad›r. Bu sistemler; TS 5248 EN60298 ve uluslar aras› IEC 60298 standartlar›nca tan›mlanm›flt›r. Sistemin avantajlar› 1- Opsiyonel olarak mikroifllemcili (intelligent relay) afl›r› ak›m rölesi ile SCADA sistemlerine uygunluk 2- Opsiyonel olarak LCD ekran üzerinden tek hat flemas› ile sistemin izlenebilirli¤i ak›m, gerilim, frekans, ar›za kayd› gibi de¤erlerin okunmas› 3- SF6 Gazl› yük ay›r›c›s› ve SF6 gazl› ay›r›c› ile emniyetli çözüm 4- Maksimum kullan›c› güvenli¤ini sa¤layan bas›nç boflaltma sistemi 5- Modüler dizayn mant›¤›na uygun olarak hücre elemanlar›n›n kolay sökülebilir tasar›m› 6- Montaj zaman›n›n k›sal›¤› 7- Tafl›ma ve depolama kolayl›¤› 8- Sa¤a ve sola geniflleyebilme imkan› 9- Tüm testlerinin ve fonksiyon ayarlar›n›n fabrikada uzman personel taraf›ndan yap›lm›fl olmas› 10- Kurulu sistemlerin daha sonra gerekti¤inde rahatl›kla sökülebilmesi ve bunun sonucu olarak uygulanm›fl projelerde de¤ifliklik yapabilme imkan› “Metal Mahfazal› Modüler Hücreler”in belirleyici özellikleridir. Elimsan TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi sonucu da¤›t›m sistemlerinde 50'ye yak›n alternatif çözüm sa¤lanmaktad›r. Modüler hücreler, sa¤a ya da sola hücre ilavesi ile kolayl›kla geniflleyebilecek yap›dad›r. 5 cm. ye kadar düflürülebilen tavan montaj yüksekli¤i ile, beton köflklerde çok düflük hacimler mümkün k›l›nmaktad›r. Aktif k›s›mlar SF6 gaz› ile doldurulmufl, mühürlü bas›nç sistemine göre dizayn edilmifl bir yap› içinde yer al›r. Kesici ve yük ay›r›c›lar›n›n kumanda mekanizmalar›, koruyucu bak›m dahil olmak üzere hiç bir bak›m gerektirmeyecek flekilde tasarlanm›flt›r. * D ü n y a d a ki m e v c ut s ul a r n a n c a k % 1 n i n k u ll a n ›l a b ilir s u d ur u m un d a o l d u ¤ u n u , b i li y o r m u y d u n u z ? S F F F F F F Yal›t›m gaz› olarak neden SF6 ?

g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

g e n e l

Orta ve yüksek gerilim enerji üretim, iletim ve da¤›t›m›nda kullan›lan sistem ve cihazlar›n yal›t›mlar› için

seçilen gaz malzemelerinin, güvenilir bir çal›flma ortam› oluflturmas› daima aranan bir özelliktir. Birçok aday

olabilecek gaz yal›t›m malzemeleri içersinden kükürt- heksaflorür (sulphur hexafluoride- SF6) orta ve

yüksek gerilimli enerji sistemlerindeki tafl›ma kablolar›nda, kesicilerde, transformatör istasyonlar›nda oldukça

genifl bir uygulama alan› bulmufltur. Çünkü SF6 gaz› normalde durgun ve kimyasal yap›s› itibar› ile de kararl›

bir gaz oldu¤u gibi saf halde zehirli de de¤ildir. Bunun yan› s›ra SF6'n›n dielektrik dayan›m›, 1 bar bas›nç

alt›nda 89 kV/ cm. dir. Bu da havaya nazaran yaklafl›k üç kat daha fazla dielektrik dayan›m özelli¤ine sahip

oldu¤unu gösterir. Üstelik SF6 mükemmel bir ›s› transfer özelli¤ine sahip olup ayn› zamanda yanmaz bir

gazd›r. Bu özellikleri SF6'n›n elektrik cihazlar›nda genifl bir kullan›m alan›na sahip olmas›na neden olmufltur.

1

Elimsan TG21- XX tipi “Metal Mahfazal› Modüler Hücre ( MMMH )'ler”, 36 kV orta

gerilim da¤›t›m sistemleri için, transformatör binalar›nda, beton ya da saç köflklerde

kullan›lmak üzere dizayn edilmifllerdir. Birden fazla fonksiyonel ünitenin yan yana monte

edilmesi ile oluflturulan da¤›t›m merkezleri, tüm testleri fabrikada yap›lm›fl MMMH'ler

ile çok k›sa sürelerde devreye al›nabilmektedir. Ayr›ca aç›k sistemlere göre daha az alan

iflgal etmesi ve daha küçük hacimlere yerlefltirilebilmeleri büyük bir avantaj olmaktad›r.

Bu sistemler; TS 5248 EN60298 ve uluslar aras› IEC 60298 standartlar›nca tan›mlanm›flt›r.

Sistemin avantajlar›1- Opsiyonel olarak mikroifllemcili (intelligent relay) afl›r› ak›m rölesi ile SCADA sistemlerine uygunluk

2- Opsiyonel olarak LCD ekran üzerinden tek hat flemas› ile sistemin izlenebilirli¤i ak›m, gerilim, frekans,

ar›za kayd› gibi de¤erlerin okunmas›

3- SF6 Gazl› yük ay›r›c›s› ve SF6 gazl› ay›r›c› ile emniyetli çözüm

4- Maksimum kullan›c› güvenli¤ini sa¤layan bas›nç boflaltma sistemi

5- Modüler dizayn mant›¤›na uygun olarak hücre elemanlar›n›n kolay sökülebilir tasar›m›

6- Montaj zaman›n›n k›sal›¤›

7- Tafl›ma ve depolama kolayl›¤›

8- Sa¤a ve sola geniflleyebilme imkan›

9- Tüm testlerinin ve fonksiyon ayarlar›n›n fabrikada uzman personel taraf›ndan yap›lm›fl olmas›

10- Kurulu sistemlerin daha sonra gerekti¤inde rahatl›kla sökülebilmesi ve bunun sonucu olarak uygulanm›fl

projelerde de¤ifliklik yapabilme imkan› “Metal Mahfazal› Modüler Hücreler”in belirleyici özellikleridir.

Elimsan TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

sonucu da¤›t›m sistemlerinde 50'ye yak›n alternatif çözüm sa¤lanmaktad›r. Modüler hücreler,

sa¤a ya da sola hücre ilavesi ile kolayl›kla geniflleyebilecek yap›dad›r. 5 cm. ye kadar

düflürülebilen tavan montaj yüksekli¤i ile, beton köflklerde çok düflük hacimler mümkün

k›l›nmaktad›r.

Aktif k›s›mlar SF6 gaz› ile doldurulmufl, mühürlü bas›nç sistemine göre dizayn edilmifl bir

yap› içinde yer al›r. Kesici ve yük ay›r›c›lar›n›n kumanda mekanizmalar›, koruyucu bak›m

dahi l olmak üzere hiç bir bak›m gerektirmeyecek fleki lde tasarlanm›flt ›r .

*D

ünya

dak

im

evcutsu

lar›

nancak

%1

‘nin

kullan

›lab

ilir

suduru

munda

old

u¤u

nu

,b

iliy

or

muydunuz?

S

F

F

FF

F

F

Yal›t›m gaz› olarak neden SF6 ?

Page 2: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Kilitlemeler

EM2 Tipi Mekanizma

EM3 Tipi Mekanizma

Elimsan mmmh’lerde kullan›lan mekanizmalarEM1 Tipi Mekanizma: SF6 Gazl› Kesicilerde kullan›lan, ard arda “açma- kapama- açma” ifllem çevrimini

sa¤layan, uzaktan kumandaya uygun, el veya motor ile tahrik edilebilen, IEC 60694'e göre biriktirilmifl

enerjili mekanizmad›r. El ile ya da motor vas›tas› ile önce kapama yaylar› s›k›flt›r›larak kesici kapamaya haz›r

hale getirilir. Açma yay›, kapama yay› taraf›ndan kapama ifllemi esnas›nda kurulur. Açma ve kapama bobinleri

ile uzaktan kumandaya uygundur. Motor ile tahrik edildi¤i takdirde kurma süresi yaklafl›k 5 saniyedir.

EM2 Tipi Mekanizma: SF6 Gazl› Yük Ay›r›c›s›'n›n biriktirilmifl enerji ile açma kapama yapmas›n› sa¤layan

bir mekanizmad›r. Motor veya el ile kurulabilir. Açma ve kapama bobinlerinin ilavesi ile uzaktan kumandaya

uygun hale getirilebilir. Motor ile tahrik edildi¤i takdirde kurma süresi 5 saniye civar›ndad›r.

EM3 Tipi Mekanizma: SF6 Gazl› ay›r›c› mekanizmas›d›r. El hareketi ile ba¤›ml› çal›flan, ay›r›c›n›n yavafl aç›p

kapamas›n› sa¤layan bir mekanizmad›r. Kontak hareketinin tamamlanmas›n› garanti etmek için, bir bask›-

yay mekanizmas›na sahiptir. Ayr›ca kurma kolunun , haraket tamamlanmadan yerinden ç›kart›lmas› mümkün

de¤ildir.

2

Elimsan MMMH'ler, hücrelerin kullan›ld›¤› flartlara ve birbirleri ile olan irtibatlar›na

ba¤l› olarak istenilen anahtarlama özelliklerini sa¤lamak üzere mekanik, elektrik ve

elektro mekanik kilitlemelere sahiptir.

‹lgili standartlara göre kilitlemeler genel olarak:

1-Yük ay›r›c›s› veya ay›r›c› ve topraklama ay›r›c›lar› aras›nda

2-Kesicili hücrelerde ay›r›c› ve kesici aras›nda

3-Topraklama ay›r›c›s› ve kablo bölmesi kap›s› aras›ndad›r.

4-Yük ay›r›c›s› ve sigorta aras›ndad›r.

Kablo bölmesi kap›s› aç›k oldu¤unda: Kesici, yük ay›r›c›s› veya ay›r›c› mutlaka aç›kt›r

ve topraklama ay›r›c›s› veya ay›r›c›lar› kapal›d›r. Bu durumda kablo testlerinin

yap›labilmesi için topraklama ay›r›c›s› veya ay›r›c›lar› serbestçe çal›flabilmektedir.

Ayr›ca asma kilitler vas›tas› ile de ay›r›c›, yük ay›r›c›s› ve topraklama ay›r›c›lar›n›n

çal›flmalar› kontrol alt›na al›nabilir.

Mekanik kilitler: Yük ay›r›c›lar› - topraklama ay›r›c›lar› aras›nda, ay›r›c› - topraklama

ay›r›c›lar› aras›nda, kesici- ay›r›c› aras›nda, topraklama ay›r›c›lar›- kapak aras›nda,

Elektrikli kilitler: Motor devresinde bafllatma durdurma s›n›r anahtarlar› ve hücreler

aras›nda hareket sonu flalterin kontaklar› ile sa¤lan›r. Örne¤in kesicili hücre ile ay›r›c›l›

hücre aras›nda kesici açmadan ay›r›c›n›n açmamas› için.

Elektro mekanik kilitler: Hücreler aras›nda, örne¤in ay›r›c›l› girifl ile kesicili ç›k›fl

hücreleri aras›nda, kesici açmadan ay›r›c›n›n açmamas› için.

EM1 Tipi Mekanizma

TS 3033,2686,2691,565 EN 60129,1259, 5248 EN 60298, 620, 718, 595, 461, 786

IEC 60298, 60694, 60529, 60056, 60129, 60265-1, 60282-1,60420, 60787

Elektrik Kuvvetli Ak›m Tesisleri Yönetmeli¤i ( 30 Kas›m 2000 )

TEDAfi MYD-95/007B Orta Gerilim Metal Mahfazal› Modüler Hücre fiartnamesi

Standartlar, yönetmelikler ve flartnameler

Page 3: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Elimsan MMMH'lerde kullan›lan ay›r›c›lar da SF6 gaz› içerisinde çal›fl›r. Ay›rma ortam› SF6 gaz›d›r. Bu özellik

çal›flma emniyeti aç›s›ndan, yanl›fl manevra yada bir cihaz ar›zas› sonucu oluflabilecek ark tehlikesine karfl›

bir avantajd›r. SF6 gazl› yük ay›r›c›s› ile ayn› ölçülerdeki paslanmaz metalden imal edilmifl olan bir kazan

içerisinde çal›flan ay›r›c›, do¤rusal çal›flan kontaklar vas›tas› ile ay›rma ifllevini gerçeklefltirir. Bu ay›r›c›n›n

bir di¤er özelli¤i de, içerisindeki toprak ay›r›c›s›n›n da k›sa devre üzerine kapatma yetene¤ine sahip olmas›d›r.

Bu da Elimsan SF6 Gazl› Ay›r›c›lar›'n›n ayr› bir üstünlü¤üdür. Ayr›ca kontaklar›n tam yerine oturmas›n›

garanti etmek bak›m›ndan bir yard›mc› '' yay-bask› sistemi '' iflletme güvenli¤ini art›ran bir faktör olmaktad›r.3

Elimsan SF6 Gazl› Yük Ay›r›c›s›n›n yük ak›mlar›n› kesmesi, açma s›ras›nda yard›mc› kontaklar vas›tas› ile ark

boyunun uzat›larak, ark direncinin yükseltilmesi ve üzerine bas›nçl› SF6 gaz› üflenmesi prensibine dayan›r.

Ortaya ç›kan ark, kontak tüpünün içerisinde oluflan bas›nçl› gaz taraf›ndan süratle so¤utulur ve alternatif

ak›m tabii s›f›r noktas›ndan geçerken de, ak›m kesilir, temiz ve so¤uk SF6 gaz›n›n ortama

yerleflmesi ile de kontaklar aras› elektriksel dayan›m› ilk halini al›r.

Yük ay›r›c›s› tank›n›n içerisinde 0.5 bar ( mutlak

1.5 bar) bas›nçta SF6 gaz› vard›r ve pratik olarak

gaz›n ömrü yük ay›r›c›s›n›n ömrü kadard›r. Yük

ay›r›c›s› tank›n›n arka taraf›nda, içerde bir bas›nç

yükselmesi oldu¤u takdirde maksimum “4 bar”

bas›nç alt›nda açarak gaz› tahliye edecek olan

bir diyafram vard›r.

“Elimsan SF6 Gazl› Yük Ay›r›c›s›”, IEC 60265-

1'e göre genel amaçl› yük ay›r›c›lar›n en a¤›r

tipi olan E3 s›n›f›na girmektedir. Tip deneyleri

ile ispatland›¤› gibi, Elimsan yük ay›r›c›lar›, anma

yük ak›m›nda(630 A) 100 kapama- açma, tam

k›sa devre (40 kA) üzerine ise 5 kapama

yapabilmektedir.

SF6 Gazl› Kesicide ar›za veya yük ak›m›n›n

kesilmesi, açma esnas›nda s›k›flt›r›lan gaz›n ark

üzerine püskürtülmesi ile gerçekleflir (Single Puffer Type). Kesme esnas›nda oluflan ark ürünleri ise, özel

bir malzeme kullan›larak zarars›z hale getirilir ve böylece SF6 gaz› pratik olarak kesicinin ömrü boyunca

temiz kal›r. Kesici içerisindeki gaz›n bas›nc› 1.5 bar (mutlak 2.5 bar) d›r. Her kutbun arka taraf›nda bulunan

bas›nç boflaltma kapaklar›, kutbun içerisinde oluflabilecek tehlikeli bir bas›nç yükselmesini etkisiz hale getirir.

Bas›nç boflaltma kapaklar› maksimum “8 bar” bas›nçta açarak bir ar›za vukuunda kutbun da¤›lmas›n› önler.

Kesicili Girifl - Ç›k›flHücresinde Kullan›lanSF6 Gazl› Kesici

SF6 gazl› ay›r›c›n›n çal›flmaprensibi ve özellikleri

SF6 gazl› yük ay›r›c›s›n›n kesme prensibi ve özellikleri

SF6 gazl› kesicininkesme prensibi ve özellikleri

Page 4: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Sökülebilir ve sabit kapaklar

Elimsan MMMH'lerde kullan›lan topraklama ay›r›c›lar› üç çeflittir ve hepsi k›sa devre üzerine h›zl› kapama

yetene¤ine sahiptir. Her birinde, operatör h›z›ndan ba¤›ms›z çal›flmas›n› sa¤layan bir h›zl› kapama mekanizmas›

mevcuttur.

Bu ay›r›c›lar:

1-SF6 Gaz› içerisinde 1 saniye süre ile 16 kA tafl›yabilen ve 40kA k›sa devre

üzerine kapatabilen topraklama ay›r›c›lar›- ES1 Tipi.

2-Havada 1 saniye süre ile 16 kA tafl›yabilen ve 40kA k›sa devre üzerine

kapatabilen topraklama ay›r›c›lar›- ES2 Tipi.

3-Havada 1 saniye süre ile 1 kA tafl›yabilen ve 2.5 kA k›sa devre üzerine

kapatabilen topraklama ay›r›c›lar›- ES3 Tipi. (Sigortal› yük ay›r›c›l› hücrede, sigortan›n

ak›m s›n›rlama etkisi nedeni ile buradaki toprak b›ça¤› 1 kA'liktir. )

SF6 gaz› doldurulmufl bölümler

4

Elimsan hücrelerde; kesici, ak›m transformatörleri, gerilim transformatörleri ve sigortalar›n bulundu¤u

bölmelere alet kullanmadan ç›kar›labilen ve tak›labilen kap›lar vas›tas› ile rahatl›kla ulafl›labilmektedir. Bu

tip kap›lar›n üzerinde iki adet plastik kol mevcuttur. Pim-kanal mekanizmas› ile bu tip kapaklar yukar›ya

kald›r›larak yerinden ç›kar›labilir. Sabit kapaklar ise alet kullan›lmadan ç›kart›lamazlar ve üzerlerinde ''

Tehlike '' iflaret levhas› mevcuttur.

Kesici, yük ay›r›c›s› ve ay›r›c›n›n SF6 gaz› doldurulmufl bölümleri, iflletme s›ras›nda karfl›laflabilecekleri geçici

yüksek bas›nçlara ( transient over pressure ) dayanabilecek yap›dad›r ve cihazlar 20 y›ll›k ömrü boyunca

gaz takviyesi gerektirmeyen mühürlü bas›nç (sealed pressure) sistemine sahiptir. ( IEC 60694 )

Elimsan MMMH'lerin emsallerine göre önemli bir üstünlü¤ü, iç ark oluflumu halinde ark› yönlendiren ve

yüksek bas›nç oluflumuna f›rsat vermeden bas›nc› tahliye eden bas›nç boflaltma sistemidir. Bu sistem

sayesinde, duvara olan mesafeler, arkaya 10 cm. yana 5 cm. ve tavana 5 cm. mesafeye kadar düflürülebilmekte

ve sonuç olarak da Elimsan MMMH'lerin kullan›ld›¤› beton köflklerin tavan yükseklikleri çok düflük seviyelere

indirilebilmektedir. Elimsan MMMH'ler, iç ark esnas›nda oluflabilecek s›cak gaz›, alttan ve arkadan aç›lan

klapeler vas›tas› ile hücre d›fl›na tehlikesizce tahliye eder. Bununla ilgili gerekli tip deneyleri uluslararas› test

laboratuarlar›nda yap›lm›flt›r.. ( IEC 60298, A s›n›f› koruma)

Topraklama ay›r›c›lar›

‹ç ark ar›zas› ve s›cak gazlar›n tahliyesi ileark bas›nc›n›n düflürülmesi

* Dünyan›n büyük kufl göç

yollar›ndanikisinin

Anadolu’dan geçti¤ini, biliyor muydu

ES2 Tipi TopraklamaAy›r›c›s› (16 kA)

Page 5: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

MMMH'lerde iç ark flu nedenler ile oluflabilir:

- Yanl›fl manevra sonucu toprak b›ça¤›n›n k›sa devre üzerine kapat›lmas› ile

- Montajdan sonra hücre içerisinde unutulmufl olan alet ya da montaj donan›mlar› nedeni ile

- Rutubet gibi d›fl etkenler sonucu mahfaza içerisindeki cihazlarda meydana gelebilecek bozukluklar nedeni ile

Hücre içerisinde oluflabilecek bir ark ar›zas› flu safhalardan meydana gelir:

a)S›k›flma süreci: Bu safhada, ark nedeni ile içerde meydana gelen ani s›cakl›k art›fl›, süratle bas›nc› yükseltir.

Yükselen bas›nç klapelerin aç›lmas› sonucu, ›s›nan havan›n tahliye olmas› ile h›zla düfler. Elimsan MMMH'lerde

klapeler 0.3 Bar (gauge) bas›nçta açmaktad›r. Klapeler açana kadar bas›nç hücre içerisinde do¤rusal olarak artar ve

klapelerin aç›lmas›na kadar geçen süre yaklafl›k 70- 80 ms. dir. Bu esnada hücrenin yan duvarlar›na 4-5 ton, ön kap›ya

ise yaklafl›k 1 tonluk bas›nç kuvveti etki eder. Ancak Elimsan MMMH'lerin mukavim yap›s› bu etkiyi karfl›lar ve kullan›c›

emniyetini garanti eder.

b)Genleflme süreci: Bu süreç, bas›nç tepe noktas›na ulaflt›ktan ve s›cak gazlar d›flar› kaçmaya bafllad›ktan sonra

oluflur ve hücre içerisindeki bas›nç atmosfer bas›nc›na eflit olunca sona erer. Bu süreç

hava yal›t›ml› sistemlerde (AIS- Air Insulated Switchgears) yaklafl›k 100 ms. civar›ndad›r.

(SF6 yal›t›ml› sistemlerde –GIS- bu süreç 600 ms. civar›ndad›r.)

c)Emisyon süreci: Bu safha, hücre içinde ve d›fl›nda bas›nç fark› s›f›ra indikten sonra,

s›cak gazlar›n hücre d›fl›na tabii ak›fl› fleklinde cereyan eder. Bu safhada genellikle herhangi

bir tehlike söz konusu de¤ildir.

d)Termik süreç: Bu süreç ark›n bafllamas›ndan tamamen sona ermesine kadar geçen

süreyi kapsar. Elimsan MMMH'lerde bu süre 1000 ms. dir. Bu süreçte oluflan ark, hücre içerisinde bulunan malzemelerin

ergimesine ya da buharlaflmas›na neden olur, hücre duvarlar›nda yanmalar veya delinmeler oluflabilir.

Gerilim göstergeleri

5

Hücrenin topraklama sistemi

Bas›nç

Zaman

Bir ‹ç Ark Ar›zas› Hücre ‹çerisinde

Oluflan Bas›nc›n Zamana Göre De¤iflimi

Hücre içerisinde:

- Toprak ay›r›c›s›n›n b›çaklar›.

- Orta gerilim kablolar›n›n toprak iletkenleri.

- Kesici, ay›r›c›, yük ay›r›c›s›, ak›m transformatörü, gerilim transformatörü gibi cihazlar›n flaseleri.

- Hücrenin bölmeleri toprak iletkeni vas›tas› ile bir birlerine ba¤lan›rlar.

Bütün bu ba¤lant›lar›n birleflti¤i ana toprak baras› ise, hücrelerin ön taraf›ndad›r. Hücreler ana toprak baralar›n›n ek

parçalar ile birbirlerine ba¤lanmas›ndan sonra, sistem topra¤›na ba¤lan›r. Böylece topraklama ifllemi tamamlanm›fl

olur. Metal mahfazal› modüler hücrenin bölmeleri bak›r iletkenler vas›tas› ile birbirleri ile irtibatland›r›lm›flt›r.

Hücre içerisinde gerilimin varl›¤› yada yoklu¤unun gözlenmesi, her faza tak›lan kapasitif gerilim

bölücü izolatör ve buna ba¤l› olarak gerilimin varl›¤›nda yanan neon lambalar vas›tas› ile sa¤lan›r.

Ard arda ba¤lanan hücrelerin faz s›ras› kontrolleri, bir ölçü aleti ya da bir lamba test devresi ile

yap›lmal›d›r. Burada oluflan gerilimler Faz-Faz aras› yaklafl›k 300 V civar›ndad›r.

Do¤ru faz dizisi: Faz lambalar›n›n soketleri aras›nda gerilim fark› yok. E¤er kontrol bir

lamba devresi ile yap›l›yorsa lamba sönük. Ölçü aleti ile yap›l›yorsa gerilim ''0'' volt.

Do¤ru olmayan faz dizisi: Faz lambalar›n›n soketleri aras›nda gerilim fark› mevcuttur.

E¤er kontrol bir lamba devresi ile yap›l›yorsa lamba yanar. Ölçü aleti ile yap›l›yorsa gerilim

yaklafl›k 300 volt olacakt›r.

Ölçü Aleti ile Faz S›ras› Kontrolü

Page 6: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Uzaktan veya yak›ndan kumanda

6

Hücre içerisinde mevcut SF6 gazl› yük ay›r›c›s› ya da kesici, kurulduktan sonra uzaktan kapat›l›p aç›labilir.

E¤er yük ay›r›c›s› ya da kesici ayn› zamanda motor kumandal› ise kurma ifllemi uzaktan da yap›labilecektir.

Yak›ndan ise, yük ay›r›c›s› ya da kesici açma kapama butonlar› yard›m› ile çal›flt›r›labilir. Ay›r›c› ve toprak

ay›r›c›lar› ise ancak yak›ndan kumanda kolu yard›m› ile aç›l›r ya da kapat›l›r.

Transformatör koruma hücresinde sigorta secimindedikkat edilecek hususlarTransformatör koruma hücresinde (TG21- 03 ve TG21-14) kullan›lan sigortalar›n seçiminde afla¤›daki hususlar›n göz önüne al›nmas›

gerekir:

Sigorta anma gerilimi, sistemin anma gerilimine eflit

yada daha büyük olmal›d›r.

‹malatç› firmaya göre sigorta karakteristikleri bilinmeli

ve do¤ru sigorta seçilmelidir. Elimsan transformatör

koruma hücrelerinde kullan›lan sigortalar, IEC 602821'e

göre orta s›n›f vurucu pimli olmal›d›r. Bu özelliklere

sahip farkl› üreticilerin sigortalar› kullan›labilir.

Sigorta seçiminde, IEC 60787 ye göre, sigorta anma

ak›m›, i lk enerj i lendi¤inde transformatörün

m›knat›slanma ak›m›n› 0,1 saniye süre ile tafl›yabilmeli.

If(0,1s)>12.Int

“Yük ay›r›c›+sigorta bilefli¤i”nin anma ak›m›

transformatörün periyodik afl›r› yük ak›m›ndan

(In=1,05x1,5xInt) düflük olmamal› ( Inf ≥ In ).

Transformatörün k›sa devre ak›m› ( Ikt ) “yük

ay›r›c›+sigorta bilefli¤i”nin transfer ak›m›ndan büyük

olmal› . Bu transfer ak›m›, sigortan›n anma ak›m-zaman

e¤risinden bileflenin, sigorta bafllatma açma zaman›n›n

0,9 kat›ndaki ak›m de¤eri olarak belirlenir.

Bileflenin, kullan›lan sigortaya göre belirlenen transfer

ak›m›, anma transfer ak›m›ndan (Intr=600 A) düflük

olmal›. Sigorta att›¤› zaman ortaya ç›kan mekanik enerji,

yük ay›r›c›s›n›n tetiklenmesini sa¤lar. Pimin yük ay›r›c›s›n›

açt›rmas› için gerekli olan hareket mesafesi 22- 25

mm. dir. Bu nedenle sigorta de¤ifltirilmesi gerekti¤inde

yeni sigortalar›n bu kriterlere göre seçilmesi zorunludur.

Sigorta de¤ifltirilmesi için hücrenin ön kapa¤› ç›kart›larak

sigorta bölmesine ulafl›l›r.Trafo Koruma Hücresi veSigorta Açt›rma Tertibat›n›n Görünüflü

* Büyük bir kay›n a¤ac›n›n, 72 kiflinin 1 günlük oksijen ihtiyac›n› karfl›lad›¤›n› biliyor muydunuz?

Page 7: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Sigortalar ile ilgili k›sa bilgiler

Yasak Bölge

SigortaAnmaAk›m›

MinimumKesmeAk›m›

KritikAk›m

K›sa DevreAk›m›

In I3 I2 I1

20 In ≤ I2 ≤ I00 In

Sigortan›n de¤ifltirilmesi

TRANSFORMATÖR ANMA GÜCÜ (KVA)‹fiLETMEGER‹L‹M‹ (KV)

ANMAGER‹L‹M‹ (KV)

25 50 100 160 250 400 630 1000 1250 1600

2 446

6 10 162025

253040

4063

S‹GORTA ANMA AKIMI (A)34.5 36

Not: Seçim tablosundaki bu de¤erler Elimsan marka sigortalar için verilmifltir.

Sigorta seçim tablosu

7

In = Sigorta Anma Ak›m›

I1 = Maksimum kesme ak›m› (kA)

I2 = Kritik ak›m (maksimum ark enerjisinin oluflturan ak›m, 20 In.....100 In aras›)

I3 = Minimum kesme ak›m›. Sigortan›n açaca¤› en küçük ak›m de¤eri.

In ve I3 aras› de¤erlerde sigortay› çal›flt›rmak emniyetli de¤ildir. Bu ara de¤erlerde sigorta erir fakat ak›m kesilmeyebilir.

Sigorta için güvenli olmayan çal›flma bölgesi olarak tan›mlan›r. Yani bu bölgede sigorta gerekli olan korumay› yapmaz.

NOT: Sigortan›n minimum kesme ak›m› ile transformatörün anma ak›m› aras›ndaki

ak›m de¤erleri alçak gerilim flalteri yada afl›r› ak›m koruma rölesi ile donat›lm›fl bir

orta gerilim kesicisi taraf›ndan kesilmelidir.

Üç faz açt›rmal› transformatör koruma hücresinde (TG21-14) meydana gelen k›sa devre ar›zas› sonucu bir veya

daha fazla sigorta atarak yük ay›r›c›s›n› açt›r›r ve her durumda üç faz›n enerjisi kesilmifl olur. E¤er ar›za tek fazda yada

iki fazda meydana gelmifl ve sadece bir veya iki fazda sigorta atm›fl olsa bile IEC60298-1'de tavsiye edildi¤i gibi üç

faz›n sigortas›n›n da de¤ifltirilmesi gerekir. Çünkü böyle bir ar›za karfl›s›nda di¤er fazlardaki sigortalar›n da bozulmufl

olma ihtimali çok büyüktür.

Hücrelerin göstergeler bölümünde, sigortan›n att›¤›n›n anlafl›lmas›n› sa¤layan bir k›rm›z› bayrak mevcuttur.

Sigorta ve yük ay›r›c›s› aras›ndaki açt›rma tertibat› üzerinde, atm›fl sigorta de¤ifltirilmeden yük ay›r›c›s›n›n kurulu

pozisyona geçmesini önleyen bir sistem mevcuttur. Bu sistem sayesinde ancak atm›fl sigorta veya sigortalar yenileri

ile de¤ifltirildikten sonra yük ay›r›c›s› devreye al›nabilir.

33

537

Ø 45 Ø 55

Vurucu Pim

3323-25 mm

Ø 6

S‹GORTAVURUCU P‹M YOL - KUVVET E⁄R‹S‹

Hareket Mesafesi (mm)10 20

1020304050

Kuv

vet (

N)

Page 8: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Kesicili

Girifl-Ç›k›fl Hücresi

Alan düzenleyiciler

Duvarlara olan mesafeler

8

1-Ay›r›c›, yük ay›r›c›s› ve toprak b›ça¤› durum göstergeleri

2-Yük ay›r›c›s› mekanizmas›n›n kurulu ya da boflta oldu¤unu

gösteren mekanik göstergeler

3-Hücrenin tek hat flemas›

4-Fazlarda gerilimin mevcudiyetini gösteren neon lambalar.

Modüler hücrelerin kompakt yap›s› özellikle 36 kV kademesinde, izolasyon mesafelerinin çok düflük tutulmas›n›

gerektirmektedir. Bu nedenle ilgili standard›n (IEC 60694) belirledi¤i gerilim darbe dayan›m seviyelerine

ulaflabilmek için, ba¤lant› noktalar› ve sivri uçlar› ihtiva eden elemanlar›n üzerlerine alan düzenleyiciler konulur.

Bu flekilde düzgün bir ekranlama sa¤lanarak sivri uç ve keskin köfle etkisi azalt›lm›fl olur.

Elimsan MMMH'ler arkadan duvara 10 cm. mesafeye kadar yaklaflt›r›labilir. Yan taraftan da 5 cm. mesafeye

kadar hücrelerin yanaflt›r›lmas› mümkündür. Hücrelerin tavana olan asgari mesafesi ise 20 cm. dir. Ancak ark›n

üstten ve yandan dönüflünü engelleyen bir sistem sayesinde Elimsan MMMH'lerde tavana olan mesafe 5 cm.

ye kadar düflürülebilmektedir.

Hücre içersindeki kesici tekerlekli bir sehpa üzerindedir

ve önden iki kapa¤›n yukar› kald›r›larak sökülmesi ile kesicinin

önü tamamen aç›l›r, bara ba¤lant›lar› söküldükten sonra,

kilit butonunun da çözülmesi ile kesici serbest kal›r.

OG Kablolar›n›n ba¤lanmas›, ak›m transformatör-lerinin

de¤ifltirilmesi ya da baflka bir gerekçe ile hücrenin içerisine

girilmesi gerekti¤inde SF6 gazl› kesici kolayl›kla hücre d›fl›na

al›nabilir.

Kesicinin hücre içindenç›kart›lmas›

Panel üzerindeki göstergeler

KES‹C‹ TOPRAKLAMA S‹STEM‹

Kesici D›flarda Kesici Toprakl›

Kesici Topraklama Baras› Hücre Topraklama Baras›

Hücre fiasesi

Page 9: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

1-Hücrelerin yerleflim plan› ve sistemin tek hat flemas›

2-‹flletme anma gerilimi

3-‹flletme anma ak›m›

4-K›sa devre ak›m› ve süresi

Baralar›n montaj›

Metal mahfaza kapaklar›

Kanal boyutlar›

Hücre içerisinde bölmeler

Siparifl ile birlikte verilmesi gereken bilgiler

9

Baralar, hücreler yan yana dizilirken s›ra ile yan taraftan ve üstten monte edilebildi¤i gibi, alçak gerilim (LV)

kompartman›n›n veya öndeki sabit kapa¤›n ç›kart›lmas› ile önden de monte edilebilmektedir. Tüm hücre tiplerinde

baralar›n tamamen önden monte edilebilir olmas› Elimsan MMMH'lerin önemli bir üstünlü¤üdür. E¤er monte edilen

hücrelerin toplam say›s› tek rakam ise bu durumda en sondaki hücrenin bara dengeleme parças› ile dengelenmesi

gerekir.

Örtü amaçl› kapaklar 2 mm. lik saç malzemeden yap›lm›flt›r. Panonun içerde kalan ve tafl›y›c› görevini yapan tüm

metal levhalar galvaniz kapl›d›r, d›fl yüzeyi kapatan metal levhalar ise fosfat kaplama üzerine epoksi esasl› toz boya

ile boyanmaktad›r. Korozif ortamlarda, paslanmaz ya da alüminyum alafl›ml› korozyona mukavim metal malzemeler

mahfazan›n kapat›lmas› amac› ile kullan›labilir.

Elimsan MMMH'lerde kablo kanallar› kullan›lan kablonun bükülme yar›çap›na ba¤l› olarak en az 600 mm. derinlik

ve 1000 mm. genifll ikte olmal›d›r . (Kanal derinl ikleri için bak›n›z : Hücre Yerleflim Plan› )

Metal Mahfazal› Modüler Hücreler:

1-Bara bölmesi

2-Anahtarlama bölmesi

3-Kablo bölmesi

4-Mekanizma, kilitlemeler ve alçak gerilim bölmesi olmak üzere dört ana bölmeden oluflur.

Bara bölmesi: Hücrenin üst taraf›ndad›r ve yan yana dizilen hücre birimlerinin bara ba¤lant›lar›n›n yap›ld›¤› bölmedir.

Elimsan MMMH'lerde bu bölmeye ulafl›m üstten ya da alçak gerilim bölmesinin sökülebilir olmas› nedeni ile önden

mümkündür.

Anahtarlama bölmesi: SF6 Gazl› ay›r›c› ya da SF6 Gazl› Yük Ay›r›c›s›' n›n bulundu¤u bölmedir. Elimsan MMMH'

lerde ay›r›c› da SF6 gaz› ile dolu bir mahfaza içerisindedir. Bu özellik, sistem emniyetini art›ran bir faktördür. Ayr›ca

ay›r›c› ve yük ay›r›c›lar›n›n topraklama ay›r›c›lar› da SF6 gaz› ile dolu olan bu bölmenin içerisindedirler.

Kablo bölmesi: Orta gerilim kablolar›n›n girdi¤i bölmedir. Hücrenin özelliklerine göre bu bölmede, kesici, ak›m

transformatörleri, gerilim transformatörleri, topraklama ay›r›c›s›, sigortalar, kapasitif gerilim bölücüler yada parafudrlar

bulunabilir.

Mekanizma, kilitlemeler ve alçak gerilim bölmesi : Bu bölme, hücrenin ön taraf›ndad›r ve cihazlar aras›ndaki mekanik

ya da elektro mekanik kilitlemeler, ay›r›c› veya yük ay›r›c›s› mekanizmalar›, sinyal lambalar›, göstergeler, klemensler,

butonlar, ampermetre, voltmetre, sayaç gibi ölçü aletleri bu bölmede yer al›r.

5-Donan›mlar

6-Koruma ve ölçme cihazlar›

7-Yard›mc› devreler için kaynak gerilimi

Page 10: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

1-Hücreler için:

- Kablo bölmesi için ayd›nlatma lambas›

- Kapasitif gerilim bölücü ve gösterge lambalar›

- Gerilim ve ak›m transformatörleri

- ‹lave yükseltme flasesi

2-Ay›r›c› için:

- Anahtarl› kilitlemeler

- Yard›mc› kontaklar

3-Yük ay›r›c›s› için:

- Anahtarl› kilitlemeler

- Yard›mc› kontaklar

- Uzaktan açma ve kapama bobinleri

- Kurma motoru

4-Topraklama ay›r›c›s› için:

- Anahtarl› kilitlemeler

- Yard›mc› kontaklar

5-Kesici için:

- Uzaktan açma ve kapama bobinleri

- Düflük gerilim rölesi

- Kurma motoru

- Yard›mc› kontaklar

- Anahtarl› kilitlemeler

‹ste¤e ba¤l› ek donan›mlar

Kesici ve yük ay›r›c›lar›n kontak afl›nmalar›n›n kontrolü

ASG (atm›fl sigorta göstergesi) veCHG (canl› hat göstergesi) donan›mlar›

10

Kesici ya da yük ay›r›c›s›n›n kontak afl›nmalar› do¤rudan bir “mikro ohmmetre” vas›tas› ile ya da bir “mili

voltmetre ve DC ak›m kayna¤›” kullan›larak “gerilim düflümü ölçümü metodu” ile kontrol edilebilir. Ölçülen

kontak dirençleri bafllang›ç de¤erlerinin üç kat›n›n alt›nda ise bir sorun yok demektir. Kontak dirençlerinin

bafllang›ç de¤erleri için hücreler ile birlikte verilmifl olan deney raporlar›na bak›n›z. E¤er ölçülen de¤erler

bafllang›ç de¤erlerinin üç kat›ndan fazla ise fabrikaya müracaat ediniz.

Not: Kontak afl›nmalar›n›n kontrolü kesici için 100, yük ay›r›c›s› için 10 yükte çal›flma sonras›nda yap›lmas›

tavsiye edilir.

1-ASG- Atm›fl Sigorta Göstergesi: Transformatör koruma hücresinde kumanda paneli üzerinde bulunan”ASG-

Atm›fl Sigorta Göstergesi” sayesinde k›rm›z› bir bayrak yard›m› ile sigortan›n atm›fl oldu¤u anlafl›l›r. Açt›rma

tertibat› üzerinde bulunan bir kilit düzene¤i ise, atm›fl olan sigorta ya da sigortalar de¤ifltirilmeden yada sigortalar

yerlefltirilmedi¤i taktirde ay›r›c›n›n kapamas›n› önlemektedir.

2-CHG- Canl› Hat Göstergesi: Opsiyonel olarak hücre içerisine konulan kapasitif gerilim bölücü izolatörler

ve bunlara ba¤l› kumanda paneli üzerinde bulunan neon lambalar vas›tas› ile hücrede gerilim olup olmad›¤›

anlafl›labilmektedir.

* Yaln›zca 100.000 gereksiz yaz›flmay› durdurarak, her y›l 150.000 a¤ac›n

kesilmekten kurtar›laca¤›n› biliyor muydunuz?

Page 11: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

MMMH’lerin birbirine ba¤lanmas›

11

1-Do¤rudan zemine montaj: MMMH'ler bina içerisinde ya da beton köflklerde do¤rudan beton zemin

üzerine, 1000 mm. genifllik ve Hücre Yerleflim Plan›ndaki kablo çaplar› ölçüleriyle ba¤lant›l› olarak belirlenecek

derinlikte bir kanal üzerine monte edilebilir. Bu durumda her hücre yere 4 adet M12 civata ile ba¤lanacakt›r.

2-Yükseltilmifl zemine montaj: Bu durumda beton bina ya da köflk içerisinde çelik konstrüksiyon ya da beton

kaide üzerine MMMH'ler monte edilebilir. Gerekli yükseklikler için hücre yerleflim plan›nda verilen kanal derinlikleri

göz önüne al›nmal›d›r.

MMMH'lerin monte edildi¤i zemin belirli toleranslar dahilinde düz olmal›d›r. Bu toleranslar, “Zemin E¤im Tolerans'lar›”

resminde verilmifltir. Bu toleranslar›n afl›lmas› durumunda hücrede meydana gelebilecek mekanik gerilmeler

fonksiyonel ünitelerin do¤ru çal›flmalar›n› engelleyebilir.

Her hücre yandaki hücre ile kontrüksiyonun 4 adet ana dire¤i üzerinde mevcut olan 12.5 mm çap›ndaki deliklerden

M12 c›vatalar ile birbirine ba¤lan›r. Her dikme üzerinde iki adet delik mevcuttur. Toplam 4 adet M12 c›vata ile her

hücre yandaki hücreye irtibatland›r›l›r.

* Avrupa k›tas›n›n tamam›nda yaln›zca 12.000 bitki türü yaflarken, ülkemizde bu say›n›n 10.000’e yak›n oldu¤unu

1000 kV - 25 kj Gerilim Darbe Jeneratörü

YÜKSEK GER‹L‹M DENEY LABORATUVARI

Page 12: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Korozyona karfl› tedbirler

12

Metal bölümler korozyona dayan›kl› malzemeden yap›lm›flt›r ve yüzeyler korozyonu en aza indirecek flekilde ifllenmifltir.

Korozyona karfl› afla¤›daki önlemler al›nm›flt›r:

- Ak›m tafl›yan parçalar demir içermeyen metalden imal edilmifltir.

- ‹malat ve montajda kullan›lan malzemeler galvanik korozyona yol açmayacak flekilde seçilmifl ve düzenlenmifltir.

- Ak›m tafl›yan ya da yap› eleman› olarak kullan›lan parçalar korozyona dayan›kl› olacak flekilde imal edilmifl

ve kalay ya da gümüfl ile kaplanm›flt›r

- Demirden parçalar galvanizlidir ya da boya ile kaplanm›flt›r.

- Korozyondan korunmas› gereken yüzeyler, düzgün, hasars›z, temiz ve kaplaman›n ömrünü azalt›c› yabanc›

maddelerden ar›nd›r›lm›flt›r.

Boyama:

Metal mahfazal› modüler hücrelerin boyanmas› gereken k›s›mlar› elektrostatik kaplama yöntemi ile boyanm›flt›r.

Boya rengi standart olarak RAL 7032'dir.

Boyanacak yüzeyler, boyanmadan önce standartlarda öngörülen ya¤ alma, pasdan ar›nd›rma, pasivasyon gibi kimyasal

temizleme ifllemlerinden sonra fosfatlama yap›larak kaliteli bir boyama için gerekli flartlar sa¤lanmaktad›r..

Elektrostatik kaplamada reçine bazl› toz boyalar kullan›lmaktad›r.

Galvanizleme:

Mahfazan›n yap›m›nda s›cak dald›rma galvanizli haz›r çelik saclar kullan›lm›flt›r. Bunlar TS 822 ve ISO 4998'e uygundur.

Boyanamayan ve s›cak galvaniz yap›lamayan küçük parçalar, elektrogalvaniz yap›lm›fl veya paslanmaz çelikten imal

edilmifltir. Elektrogalvaniz kal›nl›¤› en az 12 µ olmaktad›r.

Yanyana monte edilmifl hücreler

ve bu bitki türlerinin 3.000’inin dünyan›n baflka bir yerinde do¤al olarak yetiflemedi¤ini biliyor musunuz?

Page 13: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Yük Ay›r›c›l› Girifl Hücresi Ölçü Hücresi Trafo Koruma Hücresi

TG 21-14TG 21-44TG 21-01

TG 21-02(Arka Görünüfl)

DONANIMLAR HAKKINDA B‹LG‹LER

MALZEME GER‹L‹M GÜÇ KONTAK SAYISIMotorAçma bobiniKapama bobiniYard›mc› fialter

24,48,110 VDC24,48,110 VDC24,48,110 VDC

280 W80 W/75 VA80 W/75 VA

4A+4K,6A+6K,8A+8K

16 A 250 V AC / DC

220 VAC220 VAC220 VAC

Koruma s›n›flar› ve donan›mlar

13

‹ç görünüfller

Yük ay›r›c›s› ve ay›r›c› : IP68

Bara Bölümü : IP3X

Bölmeler Aras› : IP3X

Mekanizmalar : IP3X

Kablo Bölümü : IP3X

Deniz kaplumba¤alar› yeryüzünde 100-200 milyon y›ld›r varl›klar›n› sürdürmelerine ra¤men, bügün geçmifli henuz 1 milyon

y

Page 14: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

14

1- SF6 Gazl› Ay›r›c›2- SF6 Gazl› Yük Ay›r›c›s›3- SF6 Gazl› Kesici4- Ak›m Transformatörü5- Gerilim Transformatörü6- Koruma Rölesi

HÜCRE T‹P‹ HÜCRE ‹SM‹MALZEMELER

TG21-01

TG21-02

TG21-03

TG21-04

TG21-05

TG21-06

TG21-07

TG21-08

TG21-09

TG21-10

TG21-11

TG21-12

TG21-13

TG21-14

TG21-15

TG21-16

TG21-17

TG21-18

TG21-19

TG21-20

SF6 GAZLI YÜK AYIRICILIG‹R‹fi - ÇIKIfi HÜCRES‹SF6 GAZLI KES‹C‹L‹G‹R‹fi - ÇIKIfi HÜCRES‹TRAFO KORUMA HÜCRES‹( ÜÇ FAZ AÇTIRMASIZ )Ç‹FT AYIRICILI VE KES‹C‹L‹KUPLAJ HÜCRES‹AYIRICILI VE KES‹C‹L‹KUPLAJ HÜCRES‹BARA YÜKSELTMEHÜCRES‹AKIM TRANSFORMATÖRLÜTRAFO KORUMA HÜCRES‹ÖLÇÜHÜCRES‹BARA YÜKSELTME VEÖLÇÜ HÜCRES‹KABLO G‹R‹fi ÇIKIfiLIÖLÇÜ HÜCRES‹ÖLÇÜHÜCRES‹SF6 GAZLI YÜK AYIRICILIAKIM TRANSFORMATÖRLÜG‹R‹fi-ÇIKIfi HÜCRES‹SF6 GAZLI YÜK AYIRICILIÖLÇÜ HÜCRES‹

GER‹L‹M TRANSFORMATÖRHÜCRES‹

SF6 GAZLI YÜK AYIRICILIG‹R‹fi - ÇIKIfi HÜCRES‹KABLO BA⁄LAMAHÜCRES‹AYIRICILIKUPLAJ HÜCRES‹PARAFUDR HÜCRES‹

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12XXX

X X X X X X

XXX

X X X X X

X

X

X X X

XX X

X X X X

XXXX

X X

XX

X

X

X

X

XX

X X X X X

X X X X

X

XX X

X X X X

X X

XXX

7- Kapasitif Gerilim Bölücü ve Göstergeleri8- Üç faz açt›rmal› Sigorta Tertibat›9- Üç faz Açt›rmas›z Sigorta Tertibat›10- Parafudr11- Topraklama Ay›r›c›s›12- Geçit ‹zolatörü

Malzemeler

SF6 GAZLI AYIRICILIÖLÇÜ HÜCRES‹

X X XXX X

TRAFO KORUMA HÜCRES‹(ÜÇ FAZ AÇTIRMALI)

XX X X

insan

o¤lunun çeflitli aktiviteleriyle yok olma tehlikesi ili karfl› karfl›yad›r. Nesillerinin devaml›l›¤› ba

ülkemizin Akdeniz k›y›lar›na ihtiyaç duyan türden olduklar›n› biliyor muydunuz

Hücre tipleri ve standart donan›mlar

Page 15: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Teknik de¤erler

15

GENELAnma Gerilimi 36 kVAnma flebeke frekansl› dayan›m gerilimi 1 dak.Faz - faz toprak aras› 70 kVAy›rma aral›¤› 80 kVAnma y›ld›r›m darbe dayan›m gerilimi 1,2 / 50 usFaz - faz toprak aras› 170 kV-TepeAy›rma aral›¤› 195 kV-TepeAnma ak›m› 400-630-1250 AOrtam s›cakl›¤› -5/+40 ºC

Yük ay›r›c›s›Anma gerilimi 36 kVAnma kapal› devre kesme ak›m› 400/630 AAnma kapal› devre kesme ak›m› 400/630 AAnma boflta kablo kesme ak›m› 25 AAnma boflta hat kesme ak›m› 10 AAnma k›sa devre kapama ak›m› 40 kV-TepeAnma k›sa devre ak›m›, 1s 16 kA - EtkinTransfer ak›m› 600 A

Topraklama ay›r›c›s›Anma gerilimi 36 kVAnma k›sa süre dayan›m ak›m›, 1s 16 kA - EtkinAnma k›sa devre kapama ak›m› 40 kA-Tepe

Sigortalar (Vurucu pimli, standart TS 1259 / IEC 60282 - 1) 36 kVTip “Orta” , ölçüler 537 mmMaksimum sarf 75 WVurucu pim enerjisi 1±0,5 Jül

Ana ölçülerYükseklik (mm) 2250Genifllik (mm) 1500/1150/1000/750Derinlik (mm) 1400

*Sulak alanlar, biyolojik çeflitlilikaç›s›ndan dünyan›n en verimli bölgeleridir. Ülkemizde uluslar aras› öneme sahip 56 adet sulak alan oldu¤unu biliy

or muydunuz?

Page 16: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Modüler hücrelerde kullan›lananahtarlama cihazlar›n›n genel özellikleri

Boflta Çal›flma Yük alt›nda Çal›flma K›sa devrede Çal›flma

STANDARTLARA GÖRE TANIM

ve GÖREVLER‹ Açma Kapama

Yal

›t›m

AYIRICI

TOPRAKLAMA

AYIRICISI

YÜK

AYIRICISI

KES‹C‹

evet

hay

›r

hay

›r

evet

hay

›r

evet

evet

evet

hay

›r

hay

›r

evet

hay

›r

evet

hay

›r

evet

hay

›r

evet

evet

evet

evet

evet

hay

›r

evet

evet

evet

evet

evet

evet

* Devrenin emniyetli yal›t›m›n›

temin etmek için tasarlanm›flt›r.

Genellikle toprak b›ça¤› ile

beraberdir.

* Enerjili hallerde de güvenli¤i sa¤layacak

flekilde tasarlanm›flt›r. Enerjisi kesilen faz

iletkenlerin topraklanmas›n› sa¤lar.

* Afl›r› ak›mlar› da ihtiva eden çal›flma

flartlar›nda aç›p kapama yapan devre

eleman›d›r.

*Sistemin açma ve kapama kontrolünü

yapmak için tasarlanm›flt›r. Genellikle

ay›rma ifllemi için kullan›l›r. Özel ve kamu

alan›ndaki O.G da¤›t›m flebekelerinde

ço¤unlukla sigortalarla beraber kullan›l›rlar.

* Da¤›t›m sistemlerinde anma ak›mlar›n›n

tafl›nmas› ve aç›l›p kapanmas› ile afl›r› ak›m

ve k›sa devre ak›mlar›n›n kesilmesi amac› ile

kullan›l›rlar.

16

Page 17: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

17

Hücre yerleflim plan› (örnek)

min

100

200

1000

min 5070

1000 1400

400 340

350

350

360

578

ÜSTTEN GÖRÜNÜfi

750 1400

945

355340

350

350

360

Hücrenin ba¤land›¤› zeminin düzlük toleranslar›( Bak›n›z: fiekil A, fiekil B, fiekil C)

HücreTipi

HücreGeniflli¤i (mm)

a(mm)

b (max)(mm)

c (max)(mm)

ABCD

750100011501500

60082210001350

34

5.57

6666

KABLOT‹P‹

KES‹T‹

(mm2)

KABLOBÜKÜLMEYAR IÇAP I

(mm)

KANALDER‹NL‹⁄‹

X (mm)1X35

1X50

1X70

1X95

1X120

1X150

1X185

1X240TE

K D

AM

AR

LIK

AB

LOLA

R

510

525

550

580

600

620

650

690

600

600

615

630

660

675

705

735

ÖNDEN GÖRÜNÜfi

750 1150 1000

2250

min

200

x

KANAL DER‹NL‹KLER‹

Not: Hücrenin tavana olan mesafesi en az 200 mm dir. (Tüm ölçüler mm. dir)

Page 18: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

18

Metal Mahfazal› Modüler Hücreler, zemine

monte edilirken fonksiyonel ünitelerin düzgün

çal›flabilmesi için zeminin sahip olmas› gereken

zemin toleranslar› yukar›da verilmifltir. Bu

toleranslar› aflan zemin bozukluklar› cihaz›n

beklenen fonksiyonlar›n› yapmas›n› engelleyebilir

Not: 36 kV MMMH’lerde kullan›lan orta gerilim

kablolar› tek damarl› kablolar olmal›d›r. E¤er

üç damarl› kablolar kullan›lacak ise bükülme

yar›çaplar›n›n büyük olmas› nedeni ile (bükülme

yar›çaplar› kablo d›fl çaplar›n›n minimum 15

kat› olmal›d›r), bu tip kablolar kablo kanallar›

içersinde iletkenlerine ayr›larak hücre içersine

ayr› iletkenler fleklinde girilmelidir.

Ülkemizde herkes y›lda bir a¤aç dikse on y›lda 700 milyon a¤açtan oluflan bir orman›m›z›n olaca¤›n› biliyor m

u

c

fiekil C

O 14

1250

a

fiekil A

b

fiekil B

Elimsan orman›ndan bir görünüfl

Page 19: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

Elimsan temel hücreleri

19

TG21-01 SF6 GAZLI YÜK AYIRICILI G‹R‹fi / ÇIKIfi HÜCRES‹

TG21-02 SF6 GAZLI KES‹C‹L‹I G‹R‹fi / ÇIKIfi HÜCRES‹

TG21-03 TRAFO KORUMA HÜCRES‹ (3 Faz Açt›rmas›z)

1400750

2250

2250

1000 1400

525

610

350

1000 1400

2250

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Page 20: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

20

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

TG21-04 KUPLAJ HÜCRES‹ (Çift Ay›r›c›l› ve Kesicili)

TG21-05 SF6 GAZLI KES‹C‹L‹I G‹R‹fi / ÇIKIfi HÜCRES‹

TG21-06 TRAFO KORUMA HÜCRES‹ (3 Faz Açt›rmas›z)

1400

2250

1500

350

610

525

19522

50

1500 1400

350

610

525

195

2250

750 1400

Page 21: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

21

TG21-07 AKIM TRANSFORMATÖRLÜ TRAFO KORUMA HÜCRES‹

TG21-08 ÖLÇÜ HÜCRES‹

TG21-09 BARA YÜKSELTME VE ÖLÇÜ HÜCRES‹

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

2250

750 1400

525

195

2250

750 1400

525

195

2250

750 1400

525

195

Page 22: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

22

TG21-10 KUPLAJ HÜCRES‹ (Çift Ay›r›c›l› ve Kesicili)

TG21-11 SF6 GAZLI KES‹C‹L‹I G‹R‹fi / ÇIKIfi HÜCRES‹

TG21-12 TRAFO KORUMA HÜCRES‹ (3 Faz Açt›rmas›z)

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

2250

750 1400

525

195

2250

1000 1400

525

195

2250

1500 1400

525

195

Page 23: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

23

TG21-13 YÜK AYIRICILI ÖLÇÜ HÜCRES‹

TG21-14 AYIRICILI ÖLÇÜ HÜCRES‹

TG21-15 GER‹L‹M TRANSFORMATÖRÜ HÜCRES‹

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

2250

750 1400

525

195

2250

1150 1400

525

195

2250

1150 1400

525

195

Page 24: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

24

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

TG21-16 TRAFO KORUMA HÜCRES‹ (3 Faz Açt›rmal›)

TG21-17 SF6 GAZLI AYIRICILI G‹R‹fi / ÇIKIfi HÜCRES‹

TG21-18 KABLO BA⁄LAMA HÜCRES‹

2250

750 1400

2250

750 1400

2250

750 1400

Page 25: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

25

SEMBOLLER

TG21-19 AYIRICILI KUPLAJ HÜCRES‹

TG21-20 PARAFUDR HÜCRES‹

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

Ön görünüfl Sol yandan görünüfl Tek hat flemas›

2250

750 1400

2250

1000 1400

SF6 Gazl› Ay›r›c›

SF6 Gazl› Yük Ay›r›c›

SF6 Gazl› Kesici

Ak›m Trafosu

Gerilim Trafosu

Sigorta

Kapasitif Gerilim Bölücüve Göstergeleri

Mekanik Kilit Tertibat›

Parafudr

Topraklama Ay›r›c›s›

Geçit ‹zolatörü

Page 26: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

26

Elimsan MMMH’ler ile ilgiliyurt dışı tip testleri ve raporları

EL‹MSAN

TÜRK‹YE

MA D E IN

S›raNo Rapor No Cihaz Standart Tarih Laboratuvar Aç›klama

1 MP-A1/009298

2

3

4

5

6

7

8

9

10

GPS-A1/0132326

GPS-A1/023347

GPS-A1/019048

GPS-A1/014505

MP-A1/009193

MP-A1/009193

GPS-A1/013468

GPS-A1/024052

GPS-A1/029617

Yük Ay›r›c›s›

Yük Ay›r›c›s›

Yük Ay›r›c›s›

Yük Ay›r›c›s›

TopraklamaAy›r›c›s›

TopraklamaAy›r›c›s›

Komple Hücre

Komple Hücre(Kesicili)

Komple Hücre(Yük Ay›r›c›l›)

Komple Hücre(Yük Ay›r›c›+Sigorta Kombinasyonu)

IEC60265-1

IEC60265-1

IEC60129

IEC60129

IEC60129

IEC60298

IEC60129

IEC60298

IEC60298

IEC60420

20.03.2001

21.03.2001

26.07.2001

13.06.2001

23.03.2001

20.03.2001

20.03.2001

27.03.2001

02.08.2001

08.10.2001

CESI

CESI

CESI

CESI

CESI

CESI

CESI

CESI

CESI

CESI

K›sa süreli ve tepedayan›m ak›m› deneyi

Kapama ve kesmekapasitelerinin denetlenmesi

-test duty:1.;2a.;4a.;4b.;5

K›sa devre üzerine kapamadeneyi (toprak b›ça¤›)

Tip test sertifikas›

K›sa devre üzerinekapama deneyi

K›sa süreli ve tepedayan›m ak›m› deneyi

K›sa süreli ve tepedayan›m ak›m› deneyi

‹ç ark deneyi

‹ç ark deneyi

K›sa devre kapama-açmatest deneyi: test duty;1

transfer ak›m› kesme deneyi: test duty;4

Page 27: g enel - elimsan.com TG21- XX tipi MMMH'ler ile 20 temel hücre ve bunlar›n opsiyonel cihazlarla çeflitlenmesi

• AMER‹KA• AVUSTRALYA• BELÇ‹KA• ENDONEZYA• ESTONYA• F‹L‹P‹NLER• HONG KONG• ‹NG‹LTERE• ‹RLANDA

• KENYA• MALEZYA• N‹JERYA• RUSYA• SUR‹YE• fi‹L‹• TANZANYA• TAYVAN

T Ü R K ‹ Y E ’ N ‹ N T E K N O L O J ‹ K G Ü C Ü

BELÇ‹KA

‹RLANDA

AVUSTRALYA

TAYVAN

HONG KONG

MALEZYA

ENDONEZYA

F‹L‹P‹NLER

N‹JERYA

KENYA

TANZANYA

RUSYAESTONYA‹NG‹LTERE

fi‹L‹

AMER‹KASUR‹YE

EL‹MSAN üretimi ve kalitesiyle kendini yaln›zca Türkiye’de de¤il,Dünyada’da kan›tlam›fl bir flirketler grubudur. Bugün dünyan›n dört bir

yan›na uzanan ihracat›yla ülkemizin gurur kayna¤›d›r.

BELÇ‹KA

‹RLANDA

AVUSTRALYA

TAYVAN

HONG KONG

MALEZYA

ENDONEZYA

F‹L‹P‹NLER

N‹JERYA

KENYA

TANZANYA

RUSYAESTONYA‹NG‹LTERE

fi‹L‹

AMER‹KASUR‹YE