Upload
others
View
13
Download
3
Embed Size (px)
Citation preview
Ga Baw: Chyum Matsun hte Karum Laika
ISBN: 978-1-927468-74-6
Ka lajang ai: Rev. Dr. Lahtaw Zau Sam
(or)
Rev. Dr. James Paul Humphries
Matsing: Chyum Laika ga baw ni hte mying ni hpe Dr. Ola Hanson gale
da ai Jinghpaw Chyum Laika hte Kabu Gara Shiga Chyum Laika (Dai ni
lang nga ai Jinghpaw ga) kaw na lang da ga ai.
First Printing: January 24, 2014 (Actsco Printing)
Second printing: October, 2016 (Padang Press)
Buga hpung kata shadawn sharam ai hte dip shapraw ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 2
MALAWM Ga NHpaw .................................................................................................. 3
Chyum Laika Mying Ni ........................................................................... 4
1. Hpan Da Ai Nhtoi Sanit Ya ................................................................ 6
2. Tara Kanu Shi ..................................................................................... 7
3. Sumpan Sum/Nta ................................................................................. 8
4. Israela Amyu Shi Lahkawng .............................................................. 10
5. 23 Lang Na Shakawn Kungdawn Laika ............................................ 11
6. Yesu Hkristu Hte Seng Ai Myi Htoi Ga Ni ........................................ 13
7. Madu Yesu Hkristu A Kabu Gara Shiga .......................................... 15
8. Sape Shi Lahkawng A Mying Ni ........................................................ 16
9. Yesu Sharin Ya Ai Akyu Hpyi Ga ..................................................... 17
10. Sape Majing A Hkalup Hkam La Ai Lam........................................ 19
11. Sape Majing A Poi Daw Hkam La Ai Lam ....................................... 22
12. Sape Majing A Kaba Htum ai Ap Nawng Lam .............................. 24
13. A Lu Ai Tara ....................................................................................... 26
14. Yesu A Sasana Magam Bungli .......................................................... 26
15. Yesu Tsun Ai “ Ngai Rai Nga Nngai ” Ngu Ai Ga Ni ....................... 29
16. Yesu Sharin Achyin Ai Lam Ni .......................................................... 30
17. Yesu Galaw Ai Lamik Kumla Ni ........................................................ 31
18. Yesu Tsun Sharin Ai Ga Shadawn Ni ................................................ 33
19. Wenyi A Asi ......................................................................................... 35
20. Wenyi Kumhpa Ni ............................................................................... 36
21. Karai Kasang A Hpyen Hking ........................................................... 37
22. Akyu Hpyi Ga Ni ................................................................................. 39
23. Nawku Hpung: Sasana Galaw Ai, Kabu Gara Shiga Hkaw
Tsun Ai Hte Sape Shatai Ai Lam ....................................................... 42
24. Chyum Laika Kaw Na Maumwi Ni ................................................... 43
25. Chyum Laika Na Manu Dan Ai Ga Sadi Ni ...................................... 50
26. Sasana Magam A Matu, Chyum Laika Daw Ni ................................ 54
27. Madung Rai Nga Ai Karai Hpaji Ni ................................................. 57
28. Kam Sham Ai Makam Npawt ........................................................... 59
29. Shingran Laika Na Nawku Hpung (7) A Lam .................................. 61
30. Bat 8 Laman Chyum Laika Hti Na Chyarang .................................. 62
31.Karai Kasang Hte Ading Tawk Matut Mahkai Akyu Hpyi Ga ....... 66
32. Sape Majing A sak Hkrung Lam Ninggam Ni ................................. 67
33. Sape Majing A Kabu Gara Shiga Hte Seng Nna Yin La Ai Makam
..................................................................................................................... 68
34. Htani Htana Asak Lu La Na Lam Matsun ........................................ 70
La Kap Laika Jahpan ......................................................................... 74
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 3
Ga N Hpaw
Yesu Hkristu a mying ning sang hta yawng hpe shakram dat nngai.
Ndai laika buk kaji gaw, Karai Kasang a sasana amu magam hta shang
lawm gun hpai nga ai magam gun ni hte hpung masha ni Chyum laika
hpe sawk hti, hkaja, hkyen lajang ai lam ni hta, karum lu u ga, yaw shada
let dip shapraw dat ga ai. Sape ni a makam masham rawt jat galu kaba
wa ai lam hta lakung lakap tai lu u ga mung myit mada ga ai.
Ndai laika buk byin tai awng dang wa lu hkra, ga byan karum lawm ai,
ga si ga ngau lata shajaw jahtuk karum ai, laika gayat karum ai hte hpaji
jaw, n-gun jaw karum la ai Rev. Dr. Maji La Ja, Hpt. Paushi Bawk,
Sarama Manam Su Hkawng, Sara Labya Bawk Lat, Sara Bwilpa Kyang
Bawm hte kaga ra ai lam ni yawng hta aten jaw karum la ai yawng hpe
grai chyeju dum ga ai. Karai Kasang kaw na Shi a mungga hpe chye na
hkawn hkrang lu ai nyan hpaji grau nna lu la wa u ga, kyu hpyi n-gun
jaw let.
Hkristu a magam hta,
Rev. Dr. Lahtaw Zau Sam/Rev. Dr. James Paul Humphries
&
Sarama Bummyang Hkaw Win
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 4
Chyum Laika Mying Ni
Ga Shaka Dingsa Kadun Ai Hku
1. Ningpawt Ninghpang Laika NN
2. Pru mat wa ai Laika PRU
3. Jaw Jau Laika JAW
4. Bu hkawm Laika BHK
5. Tara Jahprang Laika TRJ
6. Yawshu Laika YSH
7. Tara agyi ni a Laika TGY
8. Ruhta Laika RHT
9. Samuela Laika Langai 1 SAM
10. Samuela Laika Lahkawng 2 SAM
11. Hkawhkam Laika Langai 1 HK
12. Hkawhkam Laika Lahkawng 2 HK
13. Hkawhkam Labau Laika Langai 1 HKL
14. Hkawhkam Labau Laika Lahkawng 2 HKL
15. Ezra Laika EZR
16. Nehemia Laika NHE
17. Eshta Laika EST
18. Yoba Laika YOB
19. Shakawn Kungdawn Laika SHK
20. Ga shagawp Laika GSH
21. Hpaji Ningli Laika HPJ
22. Shawlumon a Mahkawn ga SLM
23. Esaia Laika ESA
24. Yeremia Laika YER
25. Sharung Shayawt Laika SHY
26. Ezekela Laika EZK
27. Daniela Laika DAN
28. Hosea Laika HOS
29. Yoela Laika YOE
30. Amo Laika AMO
31. Obedia Laika OBD
32. Yona Laika YNA
33. Mihka Laika MIK
34. Nahum Laika NAH
35. Habaku Laika HBK
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 5
36. Zehpani Laika ZHP
37. Hagi Laika HAG
38. Zahkari Laika ZHR
39. Malahki Laika MLH
Ga Shaka Ningnan
1. Mahte a Laika MHT
2. Marku a Laika MRK
3. Luka a Laika LKA
4. Yawhan a Laika YHN
5. Kasa Laika KSA
6. Roma ni kaw shagun dat ai Laika ROM
7. Korinhtu ni kaw shagun dat ai Laika Langai 1 KOR
8. Korinhtu ni kaw shagun dat ai Laika Lahkawng 2 KOR
9. Galati ni kaw shagun dat ai Laika GAL
10. Ehpesu ni kaw shagun dat ai Laika EHP
11. Hpilipi ni kaw shagun dat ai Laika HPP
12. Kolose ni kaw shagun dat ai Laika KOL
13. Htesaloni ni kaw shagun dat ai Laika Langai 1 HTE
14. Htesaloni ni kaw shagun dat ai Laika Lahkawng 2 HTE
15. Timohti kaw shagun dat ai Laika Langai 1 TIM
16. Timohti kaw shagun dat ai Laika Lahkawng 2 TIM
17. Titu kaw shagun dat ai Laika TIT
18. Hpilimon kaw shagun dat ai Laika HPM
19. Hebre masha ni kaw shagun dat ai Laika HEB
20. Yaku a shagun dat ai Laika YAK
21. Petru a shagun dat ai Laika Langai 1 PET
22. Petru a shagun dat ai Laika Lahkawng 2 PET
23. Yawhan a shagun dat ai Laika Langai 1 YHN
24. Yawhan a shagun dat ai Laika Lahkawng 2 YHN
25. Yawhan a shagun dat ai Laika Masum 3 YHN
26. Yuda a shagun dat ai Laika YUD
27. Shingran Laika SHR
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 6
1. Hpan Da Ai Nhtoi (7) Ya Shawng Ningpawt e Karai Kasang Hpan Da Ai Lam:
Langai ya ngu na Nhtoi hta (NN 1:1-5) - Karai Kasang a Wenyi gaw shamu hkawm nga ai.
- Karai Kasang gaw, sumsing lamu hte ginding aga hpe hpan da wu ai.
- Karai Kasang gaw, nhtoi hte nsin hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, shani hte shana hpe hpan ai.
(Dai lam kaja nga ai)
Lahkawng ya ngu na Nhtoi hta (NN 1:6-8)
- Karai Kasang gaw, hka hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, sumsing lamu hpe hpan ai.
(Dai mung shing rai nga ai)
Masum ya ngu na Nhtoi hta (NN 1:9-13)
- Karai Kasang gaw, ginding aga hte nammukdara, panglai hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, nli nai li rawng ai hpun a-myu myu hpe hpan ai.
(Dai lam kaja nga ai)
Mali ya ngu na Nhtoi hta (NN 1:14-19)
- Karai Kasang gaw, jan, shata, shagan ni hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, duhkra ladaw hte shani, shaning ni hpe hpan ai.
(Dai lam kaja nga ai)
Manga ya ngu na Nhtoi hta (NN 1:20-23)
- Karai Kasang gaw, hka kata na hkrung mahkrung hte Nammukdara na nga
kaba ni hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, n tsa malen pyen u ni hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, shanhte hpe shaman ya wu ai.
(Dai lam kaja nga ai)
Kru ya ngu na Nhtoi hta (NN 1:24-31)
- Karai Kasang gaw, ga ning tsa na dusat nhprang a-myu myu hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, ga e gumrawt hkawm ai baw a-myu myu hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, Shinggyim masha hpe hpan ai.
- Karai Kasang gaw, shanhte hpe shaman ya ai.
(Dai lam grai kaja ai)
Sanit ya ngu na Nhtoi hta (NN 2:1-3)
- Karai Kasang gaw, ban sa ai lam hpe masat ai.
(Dai hpe shaman wu ai hte, shachyoi shapra wu ai)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 7
2. Tara Kanu Shi (PRU 20:1-17) Shaloi Karai Kasang ndai mungga mahkra jaw dat let tsun wu ai gaw:
Ngai gaw, Egutu mung hta mayam tai nga ai nta na nang hpe shapraw la
ai, na a Karai Kasang Yehowa rai nga nngai.
1. Ngai hta kaga Karai Kasang shaje hpe hkum naw hkum ku et.
2. Lamu a lahta tang, lamu a npu ga ntsa tsang, ga a npu hka
hpungtang hta rawng ai baw a hkrang hte bung ai sumla, nang na a
matu hkum galaw hkum shachyaw et; dai hpe hkum naw hkum ku,
hkum jaw hkum jau et: kaning rai nme law, ngai, na a Karai Kasang
Yehowa gaw, nsu nnawn loi ai Karai Kasang rai nga nngai rai nna, ngai
hpe n dawng n yawt ai ni a amyu lakung hpe gaw kawa ni a yubak kasha
ni hta prat masum prat mali du hkra jaw nga nngai; ngai hpe tsaw ra nna
ngai hkang da ai matsun hkan nang ai ni hpe gaw, lamun latsa prat du
hkra, matsan dum ai hku a galaw nga nngai.
3. Na a Karai Kasang Yehowa a mying ningsang hpe kaman lila
hkum gang hkum tsun et; kaning rai nme law, shi a mying ningsang
kaman lila gang ai wa hpe, Yehowa mara n shagun ai, nga na wu ai n rai.
4. Laban nhtoi hpe shachyoi shapra na, dai nhtoi hpe dum u: kru ya
nhtoi tup nang amu bungli galaw nna, na a makan lam shachyen nga na
rai ndai: sanit ya nhtoi gaw na a Karai Kasang Yehowa a matu laban
nhtoi rai nga ai; dai shani e, nang hte na a shayi shadang sha ni mung, na
a mayam num mayam la mung, na a yam nga mung, na a chyinghka kata
e rawng ai tsasam manam mung amu bungli galaw lu na n rai: kaning rai
nme law, Yehowa gaw kru ya laman e, sumsing lamu hte ginding aga,
nammukdara hte nga yawng nga pra hpe hpan hpajang da nna, sanit ya
ngu ai nhtoi hta ban sa nga wu ai: dai re ai majaw Yehowa gaw dai sanit
ya nhtoi hpe shaman nna shachyoi shapra da nu ai.
5. Na a Karai Kasang Yehowa nang hpe jaw ai ga hta na a asak galu lit
ga, na nnu yan nwa hpe hkungga lara di u.
6. Masha hkum sat et.
7. Masha num hkum shaw et.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 8
8. Masha arai hkum lagu et.
9. Na a htingbu manang a lam n teng n man ai sakse hkum hkam et.
10. Na a htingbu manang a nta hpe ra marit ai myit hkum rawng et;
na htingbu manang wa a madu jan hpe mung, shi a mayam num mayam
la hpe mung, shi a dumsu lawze re ai hpe mung, na htingbu manang wa
lu ai rai hpa hpe mung ra marit ai myit hkum rawng et, nga ai.
3. Sumpan Nta/Sum (PRU 25 - 27; 35:10 - 38:31)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 9
The tabernacle - Sumpan sum/sumpan nta (PRU 26:1, 35; 35:11; 36:8)
The Ark of the Covenant - Sakse sumpu/ga shaka sumpu (PRU 25:10,
22; 26:33, 34; 1HK 8:6; 2HKL 5:7; SHR 11:19)
The Holy Place - Chyoi pra ai shara (PRU 26:33; 35:19)
The Holy of Holies - Chyoi pra htum ai shara (PRU 26:33; HEB 9:3)
The Golden Menora or Lampstand – Ja pyendin shadun (PRU 25:31;
37:17)
The Brazen Altar of Burnt Offerings - Magri tawn hkungri
(PRU 38:2-3)
Altar of Incense - Manam pyaw ai baw nat na matu hkungri (PRU
35:15; 37:25)
Table of Showbread - Madun dan ai muk ku (PRU 35:13)
Bronze Laver - Magri ntsin htung (PRU 38:8)
The Veil - Nba grang/chying hka grang (PRU 26:1; 38:18)
Court of The Tabernacle - Sumpan sum a wing (PRU 27:9, 16, 18)
Cherubim - Hkerubim (PRU 36:8)
Ephod - Hpa hkai lawng (PRU 39:2)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 10
4. Israela Amyu Shi Lahkawng
Ndai ni mahkra gaw Israela amyu shi lahkawng rai nga ma ai; ga ndai
mung shanhte a kawa shanhte hpe tsun nna shaman ya ai rai ma lu ai:
langai hte langai tinang lu la ang ai chyeju hte maren shanhte hpe
shaman ya mu ai. (NN 49:28)
Mying Kanu Lachyum Lung Seng Ni NN
1. Rubin Lea Mada yu ni ai. Mya 29:32
Kasha alat
2. Simun Lea Na ya ai. Ni La 29:33
No. 2 Kasha
*Lewi Lea Kanawn na ra ai. 29:34
No.3 Kasha
3. Yuda Lea Shakawn na we ai. Patamya 29:35
No.4 Kasha
4. Dan Bila Jeyang ya ai. Myek yoi 30:6
No.5 Kasha
5. Naphtali Bila Kamu hkat nna dang Naga htoi 30:8
kau se ai.No.6 Kasha
6. Gad Zilhpa Gam rawng nga ai. Sin 30:11
No.7 Kasha
7. Ashe Zilhpa A lu ni ai. Unuk 30:13
No.8 Kasha
8. Yisahka Lea Shabrai jaw ni ai. Utahpaya 30:18
No.9 Kasha
9. Zebulun Lea Sharung shakau Lunghkyeng 30:20
kaja jaw ni ai.
No.10 Kasha
*Yosep Rahkela Jat jaw n ga. 30:24
No.11 Kasha
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 11
10. Ben-yamin Rahkela Kam mai ai kasha Mahoya 35:18
No.12 Kasha
11. Manashe Yosep a kasha Malap kau Htitun nila 41:51
shangun ni ai.
12. Ehprim Yosep a kasha Mayat shangun ni ai. Wakintu 41:52
5. 23 Lang Na Shakawn Kungdawn Laika
Dawi a mahkawn ga langai mi
1 Yehowa ngai sagu hpe rem ai wa rai nga ai;
Ngai hpa mung n ra nngai.
2 Tsit lali ai udat shara e shi ngai hpe hpum shangun nna,
Ngwi ai hka kau de woi sa wa nngai.
3 Nye a myit masin hpe shi shalan shabran ya nna,
Shi a mying nsang a matu mara, Ding man ai lam hta ngai hpe lakawn
wa nngai.
4 Si ai hkaraw a shingnip hta e ngai hkawm sa wa ti mung,
Nang ngai hte rau nga nga ai majaw, Ngai aru ara hpe n hkrit nngai:
Na a sumdoi hte na a dawhkrawng gaw, ngai hpe shapyaw ya nga ai.
5 Nye a gumlau ni a man e, nye a matu sha ku nang lajang da ya nga
ndai;
Nye a baw hpe namman hte nang chya ya ndai,
Nye a gawm a kabrat nga li ai.
6 Gaja wa, ngai a hkrung nga ai nhtoi nlang hte hta,
Kaja ai hte chyeju ngai kaw hkan nang nna,
Yehowa a nta hta ngai prat dingnawng, a nga nga lu na ring ngai law.
Madu Yesu, anhte hpe rem ai sagu rem wa kaba
1. Shi a galaw ai lam (daw kaji 2)
Tsit lali ai udat shara e ngai hpum nga nngai; mauhpa lu
sha nga ai shara rai nga ai. Dai gaw shinggyim masha a
matu kaja ai lusha hpe jaw ya ai shara rai nga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 12
Shi gaw masha hpe hkring sa shangun nga ai. Ndai gaw
masha ni hpe yu gawn na matu sagu rem ai wa a lit rai
nga ai.
2. Shi a lam woi ai lam (daw kaji 2)
Ngai gaw ngwi ai hte san seng ai hka hpe lu nngai.
Shi gaw masha hpe sim sa shangun ai hte n-gun awai
shangun ai.
3. Shi a shalan shabran ya ai lam (daw kaji 3)
Ngai hpe jaw ai hku matsun madun lam woi nga ai.
Shi gaw nye a lagaw hpe ngang kang ai shara hta tawn
da nga ai.
4. Shi a lam woi matsun madun ai lam (daw kaji 3)
Ngai gaw ding man ai lam hta hkan hkawm nga nngai.
Shi ngai hpe Hkristu a ding hpring ai lam hte teng man
ai kabu gara shiga lam de woi wa nga ai.
5. Shi ngai hte rau hkawm nga ai lam (daw kaji 4a)
Shi ngai hte rau rai nga nna, ngai hpe chyu n kau da
nngai.
Shi gaw nye a sak hkrung lam na hkum hkrang, myit
masin hte wenyi lam ni hta hkrum katut na ning dat lam
ni kaw na karum la nga ai.
6. Shi ngai hpe shangwi shapyaw ai hte makawp maga ai
lam (daw kaji 4b)
Shi a daw hkrawng hte sumdoi gaw ngai hpe makawp
maga lam woi ai hte, ngai kataw yang sharawt la ai.
Shi a daw hkrawng (Karai Kasang a mungga) hte
sumdoi (Chyoi Pra ai Wenyi rau rai nga ai) gaw ngai
hpe shangwi shapyaw ya nga ai.
7. Shi ngai hpe hkyen lajang ya ai lam (daw kaji 5a)
Nye a gum lau hpyen ni a man e nye a matu sha ku
lajang da ya nga ai. Karai Kasang gaw, shi a sagu hpe
tsaw ra let bau rem nga ai hpe shanhte mu lu na ma ai.
Karai Kasang gaw, ngai hpe tsaw ra let bau ma-ka nga
ai sha n ga, shi tsaw ra ai ni hpe shaman chyeju n gun a-
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 13
tsam ru jat bang ya nga ai hpe nye a hpyen wa hpe
madun dan nga ai.
8. Shi, nye a baw hpe namman hte chya ya nga ai (daw kaji 5b)
Anhte, shi nta (sagu lawng) na manam ni rai ga ai. Shi
gaw anhte hpe machyi makaw, ana ahkya ni kaw na,
gawn lajang ai hte namman (Chyoi Pra ai Wenyi) anhte
hpe chya ya nga ai.
Shi anhte hpe Karai Kasang a namman chya ya ai hte
woi lakawn wa ai. Anhte shi a masha ni rai nga ga ai.
Shi a Wenyi hte anhte hpe nhpaw n ya ru jaw ya nga ai.
9. Shi galoi mung ngai hpe shaman ya nga ai (daw kaji 6a)
Ngai ahkrung nga ai nhtoi nlang hte hta, Shi a tsaw ra ai
hte mai kaja ai lam lu la nga na nngai.
Karai Kasang gaw, Shi masha ni a ntsa e tsaw ra ai hte
mai kaja ai lam hpe chye na lu na mahkrum madup nga
ai shara de ngai hpe woi sa wa nngai.
10. Shi ngai hte galoi mung rau rai nga ai (daw kaji 6b)
Anhte rau rai nga na.
Shi gaw anhte hpe Madu Yesu Hkristu hte rau ning ngai
nga lu na shara de woi sa wa nga ai.
6. Yesu Hkristu Hte Seng Ai Myi Htoi Ga Ni
Myihtoi Ga Dik wa ai lam
1. NN 3:15 ‘Numsha a amyu matu hta na’ rai na GAL 4:5
2. NN 12:3 Abraham a amyu matu na rai na MHT 1:1
3. NN 17:19 Isak a amyu matu na rai na LKA 3:34
4. BHK 24:17 Yaku a amyu matu na rai na MHT 1:2
5. NN 49:10 Yuda amyu hta na paw pru na LKA 3:33
6. ESA 9:6 Dawi a ting nyang na aru arat LKA 1:32-33
7. MIK 5:2 Dai daw shara MHT 2:6
8. DAN 9:25 Shangai wa ai ten LKA 2:1-2
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 14
9. ESA 7:14 Shayi hkawn sek kaw na shangai na MHT 1:18
10. YER 31:15 Ma kaji ni hpe sat kau na MHT 2:16
11. HOS 11:1 Egutu mung de hprawng sa na MHT 2:14
12. ESA 9:1-2 Galile mung hta sasana galaw na MHT 4:12-16
13. TRJ 18:15 Myihtoi langai mi hku nna YHN 6:14
14. SHK 110:4 Hkinjawng agyi Melhkisedek zawn HEB 6:20
15. ESA 53:3 Yuda masha ni shi hpe n hkap la na YHN 1:11
16. ESA 11:2 Shi a lai kyang ni LKA 2:52
17. ZHR 9:9 Yerusalem mare de awng padang hte YHN 12:12-14
shang wa na
18. SHK 41:9 Manang langai mi e gum lau nna ap kau na LKA 22:47-48
19. ZHR 11:12 Gumhpraw lap sumshi hte dut kau hkrum na MHT 26:15
20. ZHR 11:13 Bai shabai ai gumhpraw hte di bu sama a MHT 27:9-10
ga dachyawk mari na
21. SHK109:7-8 Yuda a shara hta kaga langai mi bai shang na KSA 1:18-20
22. SHK 27:12 N teng n man ai sakse hte shi hpe mara shagun na MHT 26:60-61
23. ESA 53:7 N teng n man ai hku mara shagun tim atsin sha MHT 26:62-63
nga na
24. ESA 50:6 Htwi ai hte mayen mahtaw bun hkrum na MRK 14:65
25. SHK 69:4 Mara n lu tim n dawng n yawt hkrum na YHN 15:23-25
26. ESA 53:4-5 Kaja wa machyi hkrum na MHT 8:17
27. ESA 53:12 Yubak lu ai masha yan hte rau wudang hta jen da MHT 27:38
hkrum na
28. SHK 22:16 Lagaw lata hpe jahpye ya hkrum na YHN 20:27
29. SHK 22:6-8 Jahpoi asawng ai hte nkaw nlaw di hkrum na MHT 27:39-40
30. SHK 69:21 Shagri hte ntsin hkri jaw lu hkrum na YHN 19:29
31. SHK 22:8 Myihtoi ga hpe jahpoi a sawng tsun ai lam law MHT 27:43
law nga na
32. SHK 109:4 Shi a hpyen ni a matu akyu hpyi ya na LKA 23:34
33. ZHR 12:10 Shi a garep galun waw ya hkrum na YHN 19:34
34. SHK 22:18 Hpyen ma ni shi a palawng hpe hpaida da na MHT 27:35
35. SHK 34:20 Shi a nrut nra langai mi muk daw na n rai YHN 19:33
36. ESA 53:9 Sut mahkawng da ai wa hpe zawn, makoi MHT 27:57- 60
mayang na
37. SHK 68:18 Lamu de lung mat wa na LKA 24:50-51
Esaia Laika Na Nni Nkri Hkrum Ai Mayam Wa A Kumla
Esaia Laika Na Myihtoi Ga Dik Wa Ai Lam
1). Shi hpe shagrau shatsaw ai hkrum na (52:13) HPP 2:9-10
2). Shi a gawng shing yan hpe nni nkri ai lam the MRK 15:17, 19
jahten kau hkrum na (52:14; 53:2)
3). Shi hpe masha law law e n kaw n law di ai hkrum na (53:1,3) YHN 12:37, 38
4). Anhte a yubak mara hte yawn hkyen ai hpe gun kau ya na (53:4) ROM 4:25; 1PET
2:24,25
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 15
5). Shi sai hte htingrai htingrat ya na (53:5) ROM 3:24-26; 5:6,
8
6). Shi gaw anhte a malai tai ya na (53:6,8) 2 KOR 5:21
7). Anhte a shut mara hte ari hpe shi a madu myit hte hkam la kau YHN 10:11
ya na (53:7)
8). Shi hpe lu su ai wa a lup hta lup makoi da na (59:9) YHN 19:38-42
9). Masha law law hpe yubak mara kaw nna dinghpring KSA 13:38-39;
ai de du wa shangun na (53:10,11) ROM 5:15-19
10). Shi gaw tara tawt lai ai ni hte rau si hkam na (53:12) MRK 15:27, 28;
LKA 22:37
7. Madu Yesu Hkristu A Kabu Gara Shiga
1) Asak hkrung ai Mungga
- Hpan da Madu hte Hkyela Madu, Meshia
- Shinggyim masha ni a nhtoi rai nga ai.
- Dai mungga gaw masha a hkum shan dagraw la sai.
2) Shangai Chying hkai wa ai lam
- Wenyi hte na um nasin re ai.
- Hkawn sek kaw na shangai chyinghkai ai.
3) Sak hkrung lam - Sumsing lamu na Kawa hte seng ai sharin achyin sasana
magam
- Sumsing lamu mungdan hte seng ai sharin achyin sasana
magam
- Ga shaka dingsa hpe shadik shatup nna, ga shaka ning nan hpe
jaw ai.
4) Si hkam ai lam
- Yesu anhte a hkinjawng agyi kaba
- Ap nawng ai Sagu kasha
- Shi a sai hkaw kau ya ai.
- Nawku Htingnu na sumpan grang je mat ai.
5) Hkrung rawt wa ai lam
- Yubak mara hte si ai hpe awng dang lu ai.
- Bai hkrungrawt ai lam atsam
6) Lamu de lung mat wa ai lam
- Kawa a hkra maga tingnyang e dung nga sai.
- Anhte a matu shara lajang nga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 16
- Anhte a malai htingrat ya nga ai.
7) Chyoi Pra ai Wenyi
- Sape ni a ntsa jahpring ya ai hte n gun a tsam jaw ai.
- Sape ni hpe shalan shabran ai, sharin achyin ai hte jahkum
shatsup jahting ya ai.
8) Nawku Hpung
- Hkristu a hkum hkrang hte num ning nan
- Sasana galaw ai lam, kabu gara shiga hkaw tsun ai hte sape ni
hpe jahkum shatsup jahting ya ai lam ni a ka ang madung, n pawt
shara
9) Lahkawng lang bai du sa na lam
- Hkaw hkam ni a Hkaw Hkam, Madu ni a Madu zawn bai du sa
na
- Karai Kasang a mungdan ning nan hpe gaw gap na
10) Sumsing mungdan
- Sumsing lamu hte mungkan ga ning nan
- Machyi makaw, ru yak, jam jau lam n nga sa na. Hkum hkrang
ning nan hpe bu hpun dagraw la lu na
- Sagu Kasha a hkungran lusha poi
Mahte, Marku, Luka, Yawhan hte Kasa laika daw kaba langai ni hta n
dai lam ni hpe mu lu nga ai.
8. Sape Shi Lahkawng A Mying Ni (MHT 10:1-4; MRK 3:13-19, LKA 6:12-16)
Yesu gaw sape shi lahkawng hte hpe shi shaga la nna, n seng ai
ji nat ni hpe shaden kau lu mu ga hte, ana ahkya amyu myu,
machyi makaw amyu myu hpe shamai shatsai lu na ahkang,
shanhte hpe jaw mu ai.
Sape shi lahkawng a mying ni:
1. Simun Petru (Andre a kahpu) - Grai zet let ai hte Yesu hpang de
masha law law hpe woi wa ai wa. Chyum Laika ka ai wa.
2. Yaku (Zebedi a kasha, Yawhan a kahpu) - Chyum Laika ka ai
wa.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 17
3. Yawhan (Zebedi a kasha, Yaku a kanau) - Chyum Laika ka ai
wa.
4. Andre (Simun Petru a kanau) - Yesu hpang de masha law law
hpe woi wa ai wa.
5. Hpilip (Betsaida mare na)
6. Htawma (Didumu)
7. Barhtolume (Nahtanela) - Yesu hkrung rawt ai hpang Tiberi hka
nawng e shi hkum shadan dan ai hpe mu ai sape ni hta na langai
mi re. Yesu lamu de lung mat wa ai hpe mu ai sakse mung rai
nga ai.
8. Mahte (Lewi) - Kaperna-um mare na kang hta ai wa. Alhpe a
kasha.
9. Yaku (Yaku kaji) - Alhpe a kasha.
10. Zelutu ngu ai Simun - Myu tsaw myit grai rawng ai, Kanan
masha.
11. Htade-Yuda - Yaku kaji hte Kaperna-um mare na Mahte (Lewi)
a kanau.
12. Yuda Iskarut - Yesu hpe ap kau ai wa.
9. Yesu Sharin Ya Ai Akyu Hpyi Ga
Sumsing lamu na anhte a Wa e,
Na a mying ning sang chyoi pra nga lit ga;
Na a mungdan du wa ru ga;
Lamu tang hta, na a myit dik nga ai hte maren, ga ntsa e mung, dik lit ga
law; Anhte hta ra ai lusha, dai ni anhte hpe jaw mi;
Masha ni anhte hpe shut ai mara, anhte raw kau ya ai zawn, anhte a mara
hpe mung raw kau ya mi; Agung alau nga ai de, anhte hpe n sa shangun
ai sha, N kaja ai lam hta na, shaw la mi law,
N-gawn tawa hpe hkang ai ahkang hte Hpung shingkang arawng sadang
gaw, Htani htana nang hta anga nga u ga law. Amen
(MHT 6:9-13; LKA 11:2-4)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 18
1) Anhte a Wa daw kaji 9
2) Anhte a Wa a mungdan daw kaji 9
3) Anhte a Wa a myit ra ai lam daw kaji 10
4) Anhte a Wa jaw ai lusha daw kaji 11
5) Anhte a Wa a mara raw dat ya ai lam daw kaji 12
6) Anhte a Wa a woi awn ai lam daw kaji 13
7) Anhte a Wa a shalawt dat ai lam daw kaji 13
8) N-gun atsam hte hpung shingkang
rawng ai anhte a Wa
Sape ni a Akyu Hpyi ai shang hkawng
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 19
1. Anhte a Wa
2. Wa a myit ra ai lam
3. Wa jaw ai lusha
4. Wa a mara raw dat ya ai lam
5. Wa a woi awn ai lam
6. Shalawt dat ai anhte a Wa
7. N-gun Atsam, Hpung Shingkang hte Sumsing Mungdan
10. Sape Majing A Hkalup Hkam La Ai Lam
Hkang da ai lam: Myit malai lu nna, …baptisma hkam la mu. (KSA
2:38)
Mahte 3:13-17 hta Madu Yesu Hkristu a hkalup hkam la ai mabyin
hpe mu lu nga ai. Yesu gaw Yawhan a lata hte baptisma hkam la na nga
Galile mung kaw nna, Yawdan hka makau e nga ai Yawhan hpang de du
sa wa ai. Ya Yesu gaw baptisma hkam la ngut jang, dai hka hta na byawn
hprang rai lung wa nna, yu u, lamu gaw hpaw malang wa nhtawm, Karai
Kasang a Wenyi gaw, hkrudu zawn yu hkrat wa nna, shi a ntsa e dung
nga ai hpe shi mu lu ai.
Hkalup hkam ai ngu ai ga si gaw Greek ga si kaw na rai nna,
lachyum gaw hka hta e lup ai ngu ai re.
Hkalup hkam ai lam gaw anhte a sak hkrung lam dingsa hpe lup
makoi kau nna Hkristu hta e aprat ningnan hpe anhte bai lu la sai lam hpe
madun dan nga ai. Ndai zawn re ai lam hpe Hkristu chyu sha jaw ya lu ai
hpe Kasa Pawlu gaw sharin ya nga ai. Roma 6:1-4 hta, Dai rai yang gaw
anhte kaning ngu tsun na ma? Chyeju law htam wa u ga, yabak hta e
naw a hkan nga na kun? Shing n rai u ga. Yubak kaw na si hka nga ai ni
anhte gaw, dai hta e kaning rai naw pra nga lu na ga ta? Dai hta kaga,
Hkristu Yesu hta e baptisma hkam ai ni anhte nlang hte gaw, shi a si
hkam ai hta baptisma hkam nga ga ai hpe, nanhte n chye nga myit ni?
Dai re ai majaw, Hkristu gaw Kawa a hpung shingkang hte si mat ai ni
kaw na hkrung sharawt la ai hkrum wu ai hte maren, anhte mung asak
sumdam ningnan hta e rawt hkawm wa lu hkra, dai baptisma hkam ai hta
e, anhte si hkam nna shi hte rau lup makoi ai hkrum saga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 20
Yesu reng hkang da ai hkalup hkam la ra ai ngu ai lam hpe mung
anhte hkan nang hkan sa ra nga ai. Ndai zawn hkang da ai lam hpe Mahte
28:19 hta mu lu ai. “Dai majaw nanhte pru sa nna, masha amyu baw
shagu hpe sape shatai let, Kawa a, Kasha a, Chyoi pra ai Wenyi a
amying nsang hta, shanthe hpe baptisma jaw nhtawm”.
Sape majing tai lu na matu shawng nnan anhte a mara hpe yin la ra
ai. Yesu Hkristu hpe anhte a Madu hte Hkye hkrang la ai wa hku nna
anhte a sak hkrung lam hta du shang wa na matu hpyi nem ra ai. Hkalup
hkam ai lam gaw Yesu Hkristu hta anhte jaw da ai ga sadi a matu sakse
madun dan ai lam rai nga ai. Dai ga sadi gaw anhte a hkum, anhte a myit
ra lam ni hpe lup makoi kau nna, Hkristu a matu sak hkrung hkawm sa
na ngu ai rai nga ai.
HKALUP HKAM AI NGU AI GAW HPA RAI TA?
Ndai hta lachyum tsang masum hku nna mu lu ai:
Kaning re ai magam bungli ni lawm a ta?
- No. 1 hku nna, Hkristu gaw anhte a Madu hte Hkyehkrang la ai
wa hku nna anhte a myit masin hta e hpa majaw du sa wa ai hte
gara hku du sa wa ai lam hpe sakse madun dan ai lam rai nga ai.
- No. 2 hku nna, Hkalup hkam ai lam gaw hka hta e hkum hkum
tsup tsup lup mat ai rai nna, hka gaw hkum ting hpe ka-up kau ai
lam rai nga ai.
Magam bungli a maka kumla gaw hpa rai ta?
- Yesu Hkristu hpe sara aya hta tawn da nna, shi a sharin achyin
ya ai mungga ni hpe hkap la hkan sa ai hte kaga sape ni hte
mung ganawn mazum ai maka kum la rai nga ai.
- Hkalup hkam la ai lam hta tinang hkum tinang si mat ai hte lup
makoi kau nna, Hkristu hta sak hkrung lam ning nan hte bai sak
hkrung hkawm sa ai maka kumla rai nga ai.
- MHT 3:8,13; 28:19, YHN 3:22; 4:1-4, ROM 6:3-6
- Hkalup hkam ai ngu ai a lachyum gaw sape majing wa a tinang
kadai re ai lam hpe madun dan ai hte kam sham ai kaga sape ni
hte rau sha kanawn mazum ai lam rai nga ai.
I KOR 10:1,2; I PET 2:20-21
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 21
NGAI HPA MAJAW HKALUP HKAM RA NA RAI TA?
1. Yesu mung ndai magam bungli hpe galaw sai majaw. MHT
3:13-17.
2. Yesu ndai lam hpe hkaw tsun da ai majaw. MHT 28:19; MRK
16:16.
3. Kasa ni ndai lam hpe hkaw tsun da ai majaw. KSA 2:38.
4. Kasa ni ndai magam bungli hpe tatut galaw wa sai majaw. KSA
8:36-38; 16:33; 19:5.
5. Ngai gaw Yesu hte Shi a mungga hta kangka ai hte hkan nang
hkan sa ai sape majing byin mayu ai majaw.
NGAI GARA TEN HTA HKALUP HKAM RA NA?
1. Kaja wa galai shai ai aten hta;
Galai shai ai ngu ai lam hta a) Myit malai lu ai – KSA 2:38
b) Kam sham ai – MRK 16:16
c) Yin la ai – ROM 10:9-10
2. Hkristu a sape majing tai na matu, Shi a shaga la ai lam hpe
madat mara ai myit hte hkan sa na myit daw dan ai ten.
- Na yu ai ni sha n rai, dai hpe hkan galaw ai ni. YAK 1:22-25
- Dinghta ga ntsa na nye a sak hkrung hkawm sa lam ni hta
Hkristu ra sharawng awng ai lam hpring tsup wa lu na matu. KSA
22:14-16; ROM 12:2; EHP 6:6-7; I YHN 5:14.
3. Nye a sak hkrung lam hta hkam la lu ai Hkristu a kaba la ai tsawra
myit hte chyeju lam ni hpe sakse hkam, htawn shana dan na myit
katu ai ten.
- Ngai hkum nan naw hkrung nga nngai n rai, Hkristu gaw ngai hta e
a hkrung nga ai. ROM 12:1; GAL 2:20.
- 2 TIM 2:11
Karai Kasang a shaga la ai hte hkang da ai lam hpe jahpring
shatsup lu na matu sape shagu gaw hkalup hkam la ra nga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 22
11. Sape Majing A Poi Daw Hkam La Ai Lam
Hkang da ai lam: Shi bai du ai du hkra, ndai lam galaw nga mu
(I KOR 11:26)
Ndai gaw Shalai wa ai poi (MHT 26:17; PRU 12:1-30) ten hta
Hkristu shi a sape ni hte rau dai hpe woi galaw lai wa sai. Dai ni na ten
hta Madu a shana lu sha poi shing n rai Shi a sape ni a matu tsawra lu sha
poi ngu ai hku nna chye na lu nga ai. Poi daw hkam la ai ten hta Hkristu
a wudang ntsa hta si hkam ai hte bai hkrung rawt wa ai lam ni hta anhte
sape ni a matu hpa magam bungli ni galaw da ya sai ngu ai lam ni hpe
bai myit dum shangun ai lam re. Hkristu gaw hkungga nawng jau na sagu
kasha hku nna du sa ai hte shi a asai ru hkaw nna si hkam sai, de a majaw
mung anhte sak hkrung lam ningnan hpe lu la sai. Poi daw hkam la ai
lam gaw Karai Kasang anhte a matu galaw ya lai wa sai lam ni hte matut
manoi anhte sape ni hpe woi awn lam madun ya nga ai lam ni hpe myit
dum chyeju shakawn lu na matu rai nga ai.
Poi daw hkam la ai lam a chyum daw ni: MHT 26:17-20, 26-30; MRK
14:12-26; LKA 22:7-23: I KOR 11:23-34.
Poi daw hkam la ai lam a ga shadawn ni: KSA 2:42, Nawku hpung
shangai wa ai ten kaw nna hpang wa ai.
Poi daw hkam la ai lam a yaw shada ai lam:
1. Hkristu hte mung anhte sape ni shada da mung kazawn mazum na
matu hte Hkristu gaw anhte a matu kaning re ai magam bungli ni
galaw ya sai ngu ai lam ni hpe bai myit dum nga na matu.
2. Karai Kasang hte mung anhte langai hte langai shada da matut
mahkai let sak se hkam na aten hte Hkristu a hkum hkrang ngu ai
kam sham ai sape ni rau hpawng de ai lam hpe madi shadaw gaw
sharawt na matu.
3. Hkristu hte mung anhte langai hte langai a lapran hta dinghku nta
masha ni a kanawn mazum lam zawn ngang kang makyit sumri
byin tai wa na matu.
4. Karai Kasang kaw anhte a shut hpyit ai yubak mara ni hpe yin la
na hte anhte langai hte langai a mara ni hpe mung shada yin la na
matu. De a marang e anhte gaw yubak mara a gyit hkang da ai
lam kaw nna lawt kawt lu ai lam hpe lu la na re. Yubak mara gaw
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 23
anhte hpe daw hka kau shangun nga ai raitim yin la ai lam gaw
Hkristu hte bai ni htep wa ai lam de woi wa nga ai.
5. Ap nawng myit shatawng na matu. Hkristu gaw anhte hte Kawa
Karai Kasang a daw hka mat sai lam lapran hta tsap ya nna, anhte
a gawng malai Kawa Karai Kasang hpang de hpyi htinglu ya nga
ai. Hkristu gaw anhte langai hkrai a Madu hte Hkye hkrang la ai
wa rai nga ai hte anhte a sak hkrung lam hta Shi a myit ra ai hku
sak hkrung hkawm sa na matu mung shadum ya nga ai.
6. Ga shaka ningnan hte myit hkrum lam ning nan de du lu na matu.
Ga shaka dingsa kaw nna chyeju hte dinghpring ai ngu ai ga
shaka ningnan de anhte hpe woi sa wa nga ai. Dai shara hta e
anhte gaw Karai Kasang a chyeju the n gaw n wai ai lam hta
jahkum shatsup ya ai hte yu lanu lahku ya ai lam hpe hkam la lu
nga ga ai. Ga shaka ningnan hta e Karai Kasang hpe tsaw ra na
hte tinang a htingbu wa hpe mung tinang hkum hte maren tsaw ra
nga na matu hkang da nga ai.
Poi Daw a shingnang kumla:
Muk - Hkristu a hten za mat ai hkum hpe htawng madun ai.
- Matsi n rawng ai muk… san seng ai hte mara n rawng ai.
- Kaga masha ni hpe mung garan jaw na matu.
Tsabyi - Hkristu a hkaw kau ya ai sai hpe htawng madun ai.
- Ga shaka ningnan shing n rai myit hkrum lam ningnan hpe
tawn da ai.
Poi Daw hkam la ai lam gaw Hkristu hte anhte sape majing ni a kanawn
mazum lam hpe kalang bai myit shatawng na matu shadum jahprang ya
ai lam rai nga ai. Hkristu hte grau ni htep wa nna, anhte a sak hkrung lam
hta shi a myit ra ai lam hte maren hkawm sa shadik shatup lu na matu rai
nga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 24
12. Sape Majing A Kaba Htum Ai Ap Nawng Lam
Hkang da ai lam: Pru sa nna, masha amyu baw shagu hpe sape
shatai let, (MHT 28:19)
Sape ni gaw Hkristu hpang jahtum hkang da ai lam rai nga ai, “pru sa
nna, masha amyu baw shagu hpe sape shatai” na lam hpe madat mara ai
hte jahpring shatsup na matu shaga la hkrum ai ni rai nga ai. Hkristu hpe
Madu hte Hkye hkrang la ai wa hku nna kam sham let mungga ninghtoi
garai n lu shi ai ni hpe anhte a n-gun atsam, myit marai hte n rai, Chyoi
pra ai Wenyi a n-gun atsam myit marai hte shanhte hpe ninghtoi jaw,
sakse hkam dan ra ga ai. Sape ni gaw Hkristu a Kabu Gara Shiga a matu
sakse hkum, akyu rawng ai lagaw lata ni rai ra nga ai. Anhte a hting bu,
anhte nga ai mare kahtawng, ginwang, mungdaw mungdan hta sha n-ga,
nkau mi gaw maigan mungdan de du hkra pru sa nna, Hkristu a sakse
hkum ni tai ra nga ga ai. Ndai lam ni galaw na matu anhte hpe hkang da
nga ai. Kaning rai nme law, ndai lam gaw anhte sape langai hkrai a sak
hkrung hkawm sa lam hta Hkristu a sharawng awng ai lam a daw chyen
rai nga ai.
Kabu Gara Shiga laika mali hta sha n-ga, Kasa laika hta mung sape
ni hpe pru sa na matu shaga la nna, wenyi asi si ai hte Shi a mying ning
sang hpe dan hkung shangun lu na matu hkang da nga ai.
a) Mahte 28:16-20
- ahkang nlang hte, ngai hpe ap ya ni ai. v-18
- pru sa nna, masha amyu baw shagu hpe sape shatai let, v-19
- Kawa a, Kasha a, Chyoi Pra ai Wenyi a amying nsang hta,
shanhte hpe baptisma jaw nhtawm. v-19
- nanhte hpe hkang da mada yawng hte hpe hkan shadik lu mu ga,
shanhte hpe sharin shaga ya mu v-20
- lamu ga aprat htum hkra, ngai nanhte hte rau dinggrin anga nga
na nngai law. v-20
b) Marku 16:14-18
- Hkristu hta kam sham myit nga ra ai. v-14
- Hkristu hta sumnung ai myit masin nga ra ai. v-14
- Hkristu hpe kam ra ai. v-14
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 25
- Hkristu a mying ning sang hta pru sa ra ai. v-15
- Hkristu a Kabu Gara Shiga hpe htawn tsun ra ai. v-15
- Hkristu a matu sakse hkum tai na matu hkalup hkam ai lam hta
kam sham myit rawng ra ai. v-16
- Hkristu a mying ningsang hta nat ni hpe shaden kau na, shalawt
dat na hte shamai shatsai ra ai. v-17, 18
c) Luka 24:44 – 49
- Ngai nanhte hpe tsun ni ai. v-44
- Chyum Laika ga ni hpe chye na lu na matu, shi shanhte a myit
hpaw ya nna, v-45
- Hkristu hta e mungga gaw hpring tsup wa sai. v-46
- Masha amyu baw shagu hpe… hkaw tsun lu na mung. v-47
- Yubak raw dat kau ya lu ai, myit malai lu na lam hpe v- 47
- Nanhte gaw ndai lam ni a sakse ni rai nga myit dai. v-48
- Matsaw ning tsang de na n-gun atsam dagraw la lu ai nhtoi du
hkra v-49
d) Yawhan 20:19-23
- Nanhte ngwi pyaw nga myit ga. v-19
- Ngai mung nanhte hpe shangun dat made ai. v-21
- Chyoi pra ai Wenyi hkap la mu. v-22
- Yesu a mying ningsang hta yubak mara raw ya na lam. v-23
e) Kasa 1:7-8
- Chyoi pra ai Wenyi nanhte a ntsa e du jang, nanhte n-gun atsam
lu la na marin dai. v-8
- Nanhte gaw nye a sakse ni tai na marin dai. v-8
- Lamu ga htum hkra pru sa na v-8
Hkristu anhte sape ni hpe hkang da ai kaba htum ai ap nawng
lam hpe jahpring shatsup na matu pru sa na aten du nga sai. Anhte hpe
Shi a n-gun atsam hte jahpring ya nga na hpe mung myit dum nga ga.
De a majaw hkrun lam hta jahten sharun chye ai lam ni du pru wa ai
raitim Shi a hpaji, n-gun atsam ningnan ru jaw ya ai majaw anhte gaw
ngang ngang tsap nga lu na re.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 26
13. A Lu Ai Tara (MHT 5:3-10)
1) Wenyi hta matsan mayan rai nga ai ni (5:3)
sumsing lamu a mungdan, shanhte a mungdan rai nga malu ai.
(ESA 57:15)
2) Yawn hkyen hkrum ai ni (5:4)
shanhte shalan shabran ai hkrum na mara ai. (ESA 61:1-2)
3) Myit sumnung ai ni (5:5)
shanhte mungkan ga hpe madu lu na mara ai. (SHK 37:5-11)
4) Dinghpring ai ni (5:6)
shanhte hkru kat wa lu na mara ai. (ESA 11:4-5; 42:1-4)
5) Matsan chye dum ai ni (5:7)
shanhte matsan dum la ai hkrum na mara ai. (SHK 41:1)
6) Myit sanseng ai ni (5:8)
shanhte gaw Karai Kasang hpe mu lu na maru ai. (SHK
24:3-5)
7) Shangwi shapyaw chye ai ni (5:9)
shanhte hpe, Karai Kasang a kasha ni, ngu nna shamying na
maru ai. (ESA 57:18, 19)
8) Zingri zingrat hkrum ai ni (5:10)
sumsing lamu a mungdan, shanhte a mungdan rai nga malu ai.
(ESA 52:13)
14. Yesu A Sasana Magam Bungli
Kabu gara shiga laika ni:
Hkalup hkam la ai lam (Yawdan hka): MHT 3:13-17; MRK 1:9-11;
LKA 3:21-22; YHN 1:29-34
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 27
Satan gung lau hkrum ai lam (nam mali kata): MHT 4:1-11; MRK
1:12-13; LKA 4:1-13
Nga hkwi ai masha mali hpe shaga ai lam (Galile nawng): MHT 4:18-
22; MRK 1:16-20; LKA 5:1-11
Simun Petru a kani hpe shamai ya ai lam (Kaperna-um): MHT 8:14-15;
MRK 1:29-31; LKA 4:38-39
Galile mung e hkaw tsun hpang ai lam (Galile mung): MHT 4:23-25;
MRK 1:35-39; LKA 4:42-44
Mahte hpe shaga la ai lam (Kaperna-um): MHT 9:9-13; MRK 2:13-17;
LKA 5:27-32
Sape shi lahkawng hpe lata la ai lam (Galile mung): MHT 10:2-4;
MRK 3:13-19; LKA 6:12-15
Sumsing mungdan hte seng ai ga shadawn ni hkaw tsun ai lam (Galile
mung): MHT 13:1-52; MRK 4:1-34; LKA 8:4-18
Nbung laru jasim ai lam (Galile nawng): MHT 8:23-27; MRK 4:35-41;
LKA 8:22-25
Ya-iru a shayi sha hpe bai hkrung wa shangun ai lam (Kaperna-um):
MHT 9:18-26; MRK 5:21-23; LKA 8:40-56
Sape shi lahkawng hpe shangun dat ai lam (Galile mung): MHT 9:35-
11:1; MRK 6:6-13; LKA 9:1-6
Masha hkying manga hpe muk daw jaw ai lam (Betsaida mare): MHT
14:13-21; MRK 6:30-44; LKA 9:10-17; YHN 6:1-14
Hka ntsa e hkawm ai lam (Galile nawng): MHT 14:22-32; MRK 6:47-
52; YHN 6:16-21
Yesu Hkristu gaw Karai Kasang a Kasha re ai lam hpe Petru yin la ai
lam (Kesare Hpilipi mare): MHT 16:13-20; MRK 8:27-30; LKA 9:18-
21
Shi a si hkam na lam hpe tau tsun da ai lam (Kesare Hpilipi mare):
MHT 16:21-26; MRK 8:31-33; LKA 9:22-25
Ahpraw nsam galai ai lam (Harmon Bum): MHT 17:1-13; MRK 9:2-
13; LKA 9:28-36
Ma kaji ni hpe shaman ya ai lam (Yawdan hka wora hkran): MHT
19:13-15; MRK 10:13-16; LKA 18:15-17
Lu su ai shabrang wa hte shaga ai lam (Yawdan hka wora hkran): MHT
19:16-30; MRK 10:17-31; LKA 18:18-30
Shi a si hkam na lam hpe bai tsun ai lam (Yawdan hka hte ni ai shara): MHT 20:17-19; MRK 10:32-34; LKA 18:31-34
Myi kyaw ai Bara Teme (Bartimi-yas) hpe shamai ya ai lam (Yerihko):
MHT 20:29-34; MRK 10:46-52; LKA 18:35-43
Mahte A Laika: Bum ntsa na tara hkaw ga (Galile mung): MHT 5:1-7:29
Baptisma sara Yawhan hpe Herod sat kau ai lam: MHT 14:1-12
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 28
Masha hkying mali hpe muk daw jaw ai lam (Galile nawng): MHT
15:32-39
Nawku Htingnu hta hkanse bang ai lam (Kaperna-um): MHT 17:24-27
Marku A Laika:
Baptisma sara Yawhan hpe Herod sat kau ai lam: MRK 6:14-29
Masha hkying mali hpe muk daw jaw ai lam (Galile nawng): MRK 8:1-
9
Luka A Laika:
Bum ntsa na tara hkaw ga (Galile mung): LKA 6:20-49 Yubak kap ai numsha, Yesu hpe namman chya ya ai lam (Kaperna-
um): LKA 7:36-50
Galile mung de kalang mi bai hkawm du ai lam (Galile mung): LKA
8:1-3
Mari yan Marhta nta de sa chyai ai lam (Behtani kahtawng): LKA
10:38-42
Yerusalem de hpang jahtum sa du ai lam (Ga Jarit Lapran): LKA 17:11
Zake hte hkrum shaga ai lam (Yerihko): LKA 19:1-10
Yawhan A Laika: Yawng a shawng lang na lamik kumla (Hkana kahtawng): YHN 2:1-11
Yesu hte Nikodi a lam (Yuda mung): YHN 3:1-21
Samari num sha hte shaga ai lam (Samari mung): YHN 4:5-42
Du langai mi a shadang sha hpe shamai ai lam (Hkana kahtawng):
YHN 4:46-54
Sum Poi hta Yesu sa lawm ai lam (Yerusalem): YHN 7:10-53
Hkritung nna myi kyaw ai wa hpe shamai ya ai lam (Yerusalem): YHN
9:1-41
Lazaru hpe asak bai jahkrung ai lam (Behtani kahtawng): YHN 11:1-44
Mari yan Marhta kaw bai sa chyai ai lam (Behtani kahtawng): YHN
12:1-11
Sape ni a matu Yesu akyu hpyi ya ai lam (Yerusalem): YHN 17:1-12
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 29
15. Yesu Tsun Ai “Ngai Rai Nga Nngai ” Ngu Ai Ga Ni
I AM WHO I AM
Ngai rai nga nngai hte maren ngai wa rai nga ngai (PRU 3:14)
“I AM has sent me to You.”
Ngai Wa Rai Nga Nngai nga ai wa gaw nanhte hpang de ngai hpe
shangun dat ni ai. (PRU 3:14)
(1) I AM the bread of Life - Asak muk gaw ngai rai nga nngai (YHN
6:35) Yesu gaw myit masin hta kaw si hpang gara nga ai ni hpe Asak
muk jaw sha nga ai.
(2) I AM the Light of the world - Ngai gaw mungkan ga a nhtoi rai nga
nngai (YHN 8:12) Yesu gaw anhte a hkrun lam a nhtoi rai nga ai.
(3) I AM the Gate - Ngai gaw chyinghka hku rai nga n ngai (YHN 10:9)
Yesu gaw anhte hpe bausin makawp maga ya nga ai.
(4) I AM the Good Shepherd - Ngai gaw sagu rem wa kaja rai nngai
(YHN 10:11) Yesu gaw anhte hpe shalat shapan ai wa rai nga ai.
(5) I AM the Resurrection and the Life - Ngai gaw bai hkrung rawt ai
lam hte asak hkrung ai lam rai nga nngai (YHN 11:25) Yesu gaw
anhte a sak hkrung lam a matu ahkang aya jaw ya nga ai.
(6) I AM the Way, the Truth and the Life - Lam gaw ngai rai nga nngai,
teng man ai hte asak mung, ngai rai nga nngai (YHN 14:6) Yesu gaw
anhte a shani shagu na sak hkrung lam hpe lam matsun madun, chye
na shangun ya nga ai.
(7) I AM the true Vine - Ngai gaw teng man ai tsabyi ru rai nga nngai
(YHN15:1) Yesu gaw anhte hpe shi hte matut nna jung noi nga na
matu galaw ya nga ai.
“I tell you the truth,” Jesus answered “before Abraham was born”
I AM
Nanhte hpe ngai kaja wa teng teng tsun ma de ga, Abraham garai n nga
yang nna ngai nga ni ai (YHN 8:58)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 30
16. Yesu Sharin Achyin Ai Lam Ni Mahte A Laika: Bum ntsa na tara hkaw ga: MHT 5-7
A lu ai tara: MHT 5: 1-12
Yesu sharin ya ai akyu hpyi ga: MHT 6: 5-15
Myit ru myit tsang ai lam: MHT 6:25-34
Je yang ai lam: MHT 7: 1-6
Ja Tara: MHT 7:12
Hpun hte asi a lam: MHT 7:15
Sape shi lahkawng hpe shangun dat ai lam: MHT 10
Sape tai ai a jahpu manu: MHT 16:24-28
Rit kawp tara hkan ai hte kyu hpyi ai lam: MHT 18:15-20
Num/ La jahka ai lam: MHT 19:3-12
Sut gan lu su ai hte seng ai lam: MHT 19: 16-30
Hkangda ai tara a lam: MHT 22: 34-40
Laika ka sara ni hte Hparishe ni a lam: MHT 23:13-36
Madu a shana lu sha poi: MHT 26:26-30
Yesu hkang matsun da ai lam: MHT 28:19-20
Marku A Laika: Num/ La jahka ai lam: MRK 10:1-12
Lu su ai shabrang wa a lam: MRK 10:17-31
Kehta hkawhkam kaw hkanse bang ai lam: MRK 12: 13-17
Hkristu bai du sa na lam: MRK 13:24-27
Yesu sape shi langai hpe matsun da ai lam: MRK 16:14-18
Luka A Laika: Bansa nhtoi hte seng ai ga san: LKA 6:1-5
Ja tara: LKA 6: 31
Sape sanit shi hpe shangun dat ai lam: LKA 10: 1-16
Myit ru myit tsang ai lam: LKA 12: 22-34
Myit malai lu na shaga ai lam: LKA 13:1-5
Sape shatai ai lam: LKA 14: 25-35
Hkristu lahkawng lang bai du sa na lam: LKA 17:22-37
Yawhan A Laika: Asak Mungga: YHN 1:1-4
Ntsa de nna shangai ai lam: YHN 3: 1-21
Asak hkrung ai ntsin: YHN 4: 1-26
Chyum mungga hte Mawshe a tara a lam: YHN 5:39-47
Asak muk a lam: YHN 6: 25-59
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 31
Mungkan ga a nhtoi rai nga ai lam: YHN 8:12-20
Masha Kasha: YHN 8:21-30
Teng man ai hte shalawt dat ai lam: YHN 8:31-47
Sagu rem wa kaja a lam: YHN 10: 1-18
Hkrung rawt ai hte asak a lam: YHN 11:1-46
Yesu hte sape ni a lam: YHN 14:1-6
Yesu gaw, Lam, Teng Man ai hte Asak re ai lam: YHN 14: 5-14
Yesu hte Kawa a lam: YHN 14:7-15
Yesu hte Chyoi Pra ai Wenyi a lam: YHN 14:16-31
Tsabyi ru madung hte lakung lakying ni a lam: YHN 15: 1-17
Sape ni hte mungkan ga a lam: YHN 15:18-26
Akyu hpyi ai lam: YHN 16:23-28
Aten ladaw: YHN 21:18-23
17. Yesu Galaw Ai Lamik Kumla Ni
Kabu gara shiga laika ni:
Manggang kap ai masha langai mi hpe shamai ya ai lam: MHT 8:1-4;
MRK 1:40-44; LKA 5:12-14
Petru a kani hpe shamai ya ai lam: MHT 8:14-15; MRK 1:30-31; LKA
4:38-39
Nbung laru jasim kau ai lam: MHT 8:23-27; MRK 4:37-41; LKA 8:22-
25
Nat kap ai masha lahkawng a lam: MHT 8:28-34; MRK 5:1-15; LKA
8:27-39
Katsing si ai wa hpe shamai ya ai lam; MHT 9:2-7; MRK 2:3-12; LKA
5:18-26
Ya-iru a shayi sha hpe asak bai jahkrung ya ai lam: MHT 9:18-26;
MRK 5:21-43; LKA 8:40-56
Shi lahkawng ning tup sai htaw machyi ai numsha hpe shamai ya ai
lam: MHT 9:20-22; MRK 5:25-34; LKA 8:43-48
Lata katsing si ai wa hpe shamai ya ai lam: MHT 12:10-13; MRK 3:1-
5; LKA 6:6-11
Masha hkying manga hpe muk daw jaw ai lam: MHT 14:14-21; MRK
6:30-44; LKA 9:10-17; YHN 6:1-14
Hka ntsa e lam hkawm ai: MHT 14:22-32; MRK 6:47-52; YHN 6:16-
21
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 32
Nat kap ai ma hpe shamai ya ai lam: MHT 17:14-21; MRK 9:17-29;
LKA 9:38-43
Myi kyaw ai masha yan hpe myi bai mu shangun ai lam (Bara Teme hte
kaga langai mi): MHT 20:29-34; MRK 10:46-52; LKA 18:35-43
Mahte A Laika: Roma hpyen du wa a shangun ma hpe shamai ya ai lam: MHT 8:5-13
Myi kyaw ai masha lahkawng hpe shamai ya ai lam: MHT 9:27-31
Nchye shaga ai nat kap ai masha langai mi hpe shamai ya ai lam: MHT
9:32-33
Myi kyaw ai hte nchye shaga ai nat kap ai wa hpe shamai ya ai lam:
MHT 12:22-23
Hkanan amyu numsha a shayi sha hpe shamai ya ai lam: MHT 15:21-
28
Masha hkying mali hpe muk daw jaw ai lam: MHT 15:32-39
Nawku Htingnu hta hkanse bang ai lam (nga n-gup kata na shekela pa
mi): MHT 17:24-27
Maihpang hpun hpe dagam kau ai lam: MHT 21:18-22
Marku A Laika: Tara jawng kaw na n san n seng ai nat kap ai wa hpe shamai ya ai lam:
MRK 1:21-28
Hkanan amyu numsha a shayi sha hpe shamai ya ai lam: MRK 7:24-30
Betsaida kaw myi kyaw ai masha langai mi hpe shamai ya ai lam: MRK
8:22-26
Masha hkying mali hpe muk daw jaw ai lam: MRK 8:1-9
Maihpang hpun hpe dagam kau ai lam: MRK 11:12-14, 20-25
Luka A Laika: Tara jawng kaw na n san n seng ai nat kap ai wa hpe shamai ya ai lam:
LKA 4:31-37
Nga law law magawn la lu ai lam: LKA 5:4-11
Roma hpyen du wa a shangun ma hpe shamai ya ai lam: LKA 7:1-10
Na-in mare na gaida jan a kasha hpe jahkrung ya ai lam: LKA 7: 11-17
Nchye shaga ai nat kap ai wa hpe shamai ya ai lam: LKA 11:14
Marung htingkung mat ai numsha hpe shamai ya ai lam: LKA 13:10-17
Nam ling ling ai (hka yan ana) masha hpe shamai ya ai lam:
LKA 14:1-4
Manggang kap ai masha marai shi hpe shamai ya ai lam: LKA 17:11-19
Hkinjawng agyi a mayam wa a na hpe ahtawk nna shamai ya ai lam:
LKA 22:50-51
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 33
Yawhan A Laika: Ntsin hpe tsabyi shatai ai lam: YHN 2:1-11
Keperna-um mare na du langai mi a shadang sha hpe machyi shamai ya
ai lam: YHN 4:46-54
Behtesda hka lawng na machyi masha hpe shamai ya ai lam:
YHN 5:1-15
Hkritung nna myi n mu ai wa hpe shamai ya ai lam: YHN 9:1-14
Lazaru hpe si ai kaw na sharawt la ai lam: YHN 11:1-44
Nga law law magawn la lu ai lam: YHN 21:1-11
18. Yesu Tsun Sharin Ai Ga Shadawn Ni
Kabu gara shiga laika ni: Mung npu e tawn da ai pyendin: MHT 5:14-16; MRK 4:21-22; LKA
11:33-36
Sumpan chyen nnan hte palawng dingsa: MHT 9:16; MRK 2:21; LKA
5:36
Tsabyi nnan hte shanhpyi ndum dingsa: MHT 9:17; MRK 2:22; LKA
5:37-39
Nli gat ai wa: MHT 13:3-8, 18-23; MRK 4:3-8, 14-20; LKA 8:5-8, 11-15
Chyinghkrang tum: MHT 13:31-32; MRK 4:30-32; LKA 13:18-19
Tsabyi sun shap ya ai wa: MHT 21:33-40; MRK 12:1-11; LKA 20:9-18
Maihpang hpun: MHT 24:32-35; MRK 13:28-31; LKA 21:29-33
Mahte A Laika: Hpaji rawng ai hte angawk ai nta gaw gap ai yan: MHT 7:24-27
Matsi: MHT 13:33
Hkauna pa na tsing: MHT 13:24-30, 36-43
Makoi da ai sut gan hte hkachyi: MHT 13:44-46
Sumgawn: MHT 13:47-50 Nta madu: MHT 13:52
Dam mat ai sagu langai: MHT 18:12-14
Mara n raw ya lu ai mayam: MHT 18:23-35
Tsabyi sun hta amu galaw ai masha ni: MHT 20:1-16
Shadang sha lahkawng: MHT 21:28-32
Hkungran lusha poi: MHT 22:2-14
Sadi ai hte myit su ai mayam: MHT 24:45-51
Mahkawn shi: MHT 25:1-13
Mayam marai masum: MHT 25:14-30
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 34
Sagu hte bainam ni hpe karan ginhka na: MHT 25:31-46
Marku A Laika: Nli tum tu kaba wa ai lam: MRK 4:26-29
Sadi maja let ala nga ai shangun ma: MRK 13:34-37
Luka A Laika: Hpaji rawng ai hte angawk ai nta gaw gap ai yan: LKA 6:47-49
Hka kap ai kaw na shalawt dat ya ai: LKA 7:41-43
Kaja ai Samari masha: LKA 10:30-37
Shana yup tung hta jinghku wa kaw akroi anoi hpyi ai wa: LKA 11:5-8
Angawk ai sahti wa: LKA 12:16-21
Sadi maja let a la nga ai shangun ma: LKA 12:35-40
Kangka ai hte myit su ai kunhting: LKA 12:42-48
Asi n si ai maihpang hpun: LKA 13:6-9
Matsi: LKA 13:20-21
Tinang hkum shagrit shanem na lam: LKA 14:7-14
Lusha poi kaba hkyen ai wa: LKA 14:16-24
Sape tai ai manu jahpu: LKA 14:28-33
Mat mat ai sagu langai: LKA 15:4-7
Mat mat ai gumhpraw lap mi: LKA 15:8-10
Mat mat ai shadang sha: LKA 15:11-32
N jaw ai hku nna nyan rawng ai kunhting wa: LKA 16:1-8 Sahti wa hte Lazaru: LKA 16:19-31
Madat mara ai shangun ma: LKA 17:7-10
Akroi anoi hpyi ai gaida jan: LKA 18:2-8
Hparishe hte kang hta ai wa: LKA 18:10-14
Gumhpraw joi shi hte mayam marai shi: LKA 19:12-27
Yawhan A Laika: Sagu rem wa kaja: YHN 10:1-18
*Ga shadawn ni gaw mungkan ntsa na teng man ai lam hte, sumsing
mung dan a lachyum rawng ai lam ni rai nga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 35
19. Wenyi A Asi
22 Wenyi a asi chyawm gaw tsawra ai, kabu gara ai, ngwi pyaw ai, myit
galu kaba ai, matsan dum ai, mai kaja ai, kangka ai, 23 myit nem ai hte
tinang myit hpe hkang lu na rai nga ai: dai lam hte hpe hkum lu na tara
mi n nga ai. (GAL 5:22-23)
1) Tsawra ai
2) Kabu gara ai Karai Kasang nambat langai
3) Ngwi pyaw ai
4) Myit galu kaba ai
5) Matsan dum ai Kaga masha ni nambat
6) Mai kaja ai lahkawng
7) Kangka ai
8) Myit nem ai Tinang hkum hpang jahtum
9) Tinang myit hpe hkang lu ai
Matut nna hka ja na Chyum daw ni:
Tsawra ai: LKA 10:25-27; 1 KOR 13; 1 YHN 3:10, 11, 18
Kabu gara ai: YHN 15:11; 16:24
Ngwi pyaw ai: ESA 26:3; YHN 14:27
Myit galu kaba ai: ROM 5:3-4; 2 KOR 6:6
Matsan dum ai: 1 KOR 13:4; 2 KOR 6:6; KOL 3:12
Mai kaja ai: EHP 5:10
Kangka ai: 1 KOR 4:2
Myit nem ai: GAL 6:1; 1 TIM 6:11; TIT 3:2; 1 PET 3: 15
Tinang myit hpe hkang lu ai: KSA 24:25; 2 PET 1:6
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 36
20. Wenyi Kumhpa Ni Tsun shaga ai Wenyi kumhpa ni:
Hpaji mungga 1 KOR 12
Chye chyang ai mungga 1 KOR 12
Myihtoi htoi na a hkang 1 KOR 12; ROM 12
Ga amyu myu chye tsun na ahkang 1 KOR 12
Ga amyu myu a ga lachyum shapraw 1 KOR 12
dan na ahkang
Shadum shahprang ai ROM 12
Sharin achyin ai ROM 12
Ningbaw Ningla tai ai Wenyi kumhpa ni:
Kasa EHP 4
Sara EHP 4; ROM 12; 1
KOR 12
Myihtoi EHP 4
Kabu gara shiga hkaw hkawm ai ni EHP 4
Hpung up EHP 4
* EHP 4:12 hta tsun da ai Wenyi kumhpa ni gaw Hkristu a hkum hkrang
ngu ai nawku hpung hpe shagrin jat wa u ga, gun hpai ang ai bungli a
matu, chyoi pra ai ni hpe shakup shatsup ya na matu rai nga ai.
Daw Jau ai Wenyi kumhpa ni:
Makam masham 1 KOR 12
Machyi makaw shamai shatsai ai 1 KOR 12
Lamik kumla galaw dan na ahkang 1 KOR 12
Hpung tau bungli ROM 12
Wenyi ni hpe chye gin-hka na ahkang 1 KOR 12
Karum shingtau ai 1 KOR 12
Up hkang ai ROM 12
Jaw ya ai, alu jaw ai ROM 12
Matsan dum chye ai ROM 12
Chyeju kumhpa hte seng ai chyum daw ni: 1 KOR 12:8-11, 28-31; ROM
12:6-8; EHP 4:11-12
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 37
21. Karai Kasang A Hpyen Hking
Ya kaw nna dai Madu hte, shi a n-gun marai a atsam hta e, n-gun lapyin
rawng nga mu. Nat e maw ai hkalem hkalau ai lam hte hpe nanhte
manga kau lu myit ga, Karai Kasang jaw da ai hpyen hking nlang hte
hpe bu hpun dagraw nga mu. (EHP 6:10-11)
I. Hpyen ma wa a n-gun atsam EHP 6:10
II. Hpen ma wa a ning hkap majan EHP 6:11-12
III. Hpyen ma wa a hpyen hking EHP 6:13-17
IV. Hpyen ma wa a myit masa EHP 6:18
V. Hpyen ma wa a astam EHP 6:19
VI. Hpyen ma wa a shiga EHP 6:20
Hpyen Hking Ni (EHP 6:10-17)
A. Teng man ai shing kyit: Na a mayat maya ai shara hpe makawp
maga ya ai.
B. Ding hpring ngu ai sinda magap: Na a myit masin hpe makawp
maga ya ai.
C. Ngwi pyaw shabying ai kabu gara shiga hkaw tsun na jin jin rai
nga u ga hkyepdin: Na a lagaw hpe makawp maga ya ai.
D. Makam masham ngu ai n-gang: N kru n hkra ai wa a wan pala
nlang hte hpe sat dang kau ya ai.
E. Hkye hkrang la ngu ai hpri gup chyawp: Na a myit mang ai lam
hpe makawp maga ya ai.
F. Karai Kasang a mungga ngu ai Wenyi ntawng nhtu: Majan gasat
gala ai lam hta ahkang aya jaw na hte makawp maga ya ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 38
Hpyen ma langai a Hpyen Hking ni (Sum La)
A. Shing kyit Teng man ai.
B. Sinda magap Ding hpring ai.
C. Hkyepdin Ngwi pyaw simsa lam ngu ai kabu gara
shiga hkaw tsun na shajin ai.
D. Hpri gup chyawp Hkye hkrang la ai.
E. N-gang Makam masham
F. Ntawng nhtu Karai Kasang a mungga ngu ai Wenyi
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 39
22. Akyu Hpyi Ga Ni
1. Chyum Laika hta Yehowa a mying ningsang hpe shawng shaga
hpang ai lam: NN 4:26
2. Chyoi pra ai ni a akyu hpyi ga: SHR 5:8
3. Akyu hpyi na matu matsun da ai: 1 HKL 16:11; MHT 7:7;
26:41; YHN 16:24; EHP 6:18
4. N sim n sa akyu hpyi nga mu: 1 HTE 5:17
5. Htinglu htinglai ai hte hpyi nem ai akyu hpyi ga: HPP 4:6;
1 TIM 2:1-2
6. Akyu hpyi ai hte lusha gam ai lam: YOE 1:14; EST 4:16; MHT
6:16-18; 17:21*; KSA 14:23
*Kabu Gara Shiga Chyum Laika (Dai Ni Lang Nga Ai Jinghpaw
Ga)
7. Mahtai lu la ai a kyu hpyi lam:
Mawshe PRU 15:24-25
Gidon TGY 6:39-40
Hana 1 SAM 1:27
Samuela 1 SAM 7:9-10
Shawlumon 1 HK 9:3
Elia 1 HK 18:37-38
Hezekia 2 HK 19:19-20
Yehosahpat 2 HKL 18:31
Ezra EZR 8:23
Shawng na Nawku hpung KSA 4:31
8. A kyu hpyi ai ga shadawn ni:
Abraham NN 18:23-29
Yaku NN 32:25
Dawi 2 SAM 7:18
Shawlumon 1 HK 8:22
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 40
Yabet 1 HKL 4:10
Ezra EZR 9:6
Daniela DAN 9:4
Habaku HBK 3:1
Yesu Sharin ya ai kyu hpyi ga MHT 6:9-13
Stephan KSA 7:60
9. A kyu hpyi ai lam hpe dut dang shangun ai lam ni:
N madat mara ai TRJ 1:45; 1 SAM 14:37;
28:6
Yubak mara SHK 66:18
N hkru n hkra ai ESA 59:2; MIK 3:4
Tinang myit shadang ai / GSH 28:14; YER 32:33;
myit machyu ai KSA 7:51; ROM 2:5
10. A kyu hpyi ai hte seng ai chyum laika daw ni:
Nye a amying nsang gang ai nye a amyu gaw, myit nem akyu
hpyi nna, nye a myi man tau let, tinang a n hkru ai lam hpe kau
da ma yang ngai gaw sumsing lamu de nna madat mara ya let,
shanhte a yubak raw dat kau ai hte shanhte a mungdan hpe
ngamu shangun na we ai. (II HKL 7:14)
Yerusalem a ngwi pyaw na lam matu hpyi nga mu: Nang hpe
tsaw ra ai ni awng wa lu mu ga. (SHK 122:6)
Ngai mahtang nanhte hpe tsun made ai gaw, nanhte a hpyen ni
hpe tsaw ra mu; nanhte hpe zingri zingrat ai ni a matu mara
akyu hpyi mu: (MHT 5:44)
Nye a nta hpe akyu hpyi ai nta ngu na mu ai, nga nna ka da
nga timung, nanhte gaw dai hpe damya lungpu shatai myit dai,
ngu nna shanhte hpe tsun mu ai. (MHT 21:13)
Shanhte nlang hte gaw, numsha ni hte Yesu a kanu Mari hte
mung, shi a kanau ni hte mung, myit langai sha hte akyu hpyi
shaja let nga nga ma ai. (KSA 1:14)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 41
Akyu hpyi ai hta shakut sharang rai nga mu, dai hta e a maja
nga let shakawn kungdawn nga mu. Hkristu a sung htum ai ga a
majaw ngai gyit hkang da ai hkrum rai timung, dai sung htum ai
ga tsun dan lu u ga, Karai Kasang gaw mungga a lam anhte a
matu mara chyinghka hpaw malang nga na hte, … (KOL 4:2-3)
Dai re ai majaw tara hkungga nna sun ang ai lam amyu myu hpe
hkan galaw lu let, anhte ngwi pyaw ai hte sumnung shingdi ai
hta hkrung nga lu hkra, shinggyim masha mahkra a matu mara
mung, hkawhkam ni hte ahkang aya lu ai ni mahkra a matu mara
mung, hpyi nem ai, akyu hpyi ai, hpyi htinglu ya ai hte
shakawn kungdawn nga u ga, … (I TIM 2:1-2)
Dai hte maren, lasha ni e, chye chyang ai hku hkan nna, n-gun
kya ai hkum hkrang ngu ai numsha hte rau kanawn mazum nga
mu: nanhte a akyu hpyi ai ga gang kau ya ai n hkrum myit
ga, nanhte hte maren asak a sali wunli akyu lu la na ni hpe zawn,
shanhte hpe hkungga lara di mu. (I PET 3:7)
Akyu Hpyi Ai Asak Hkrung lam gaw:
Anhte hpe n gun atsam jahpring ya ai,
galai shai shangun ai hte
Sumsing lamu mungdan a matu
jin jin rai nga na
karum ya nga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 42
23. Nawku Hpung: Sasana Galaw Ai, Kabu Gara
Shiga Hkaw Tsun Ai Hte Sape Shatai Ai Lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 43
24. Chyum Laika Kaw Na Maumwi Ni
1) Karai Kasang gaw ginding aga hpe hpan da ai lam NN 1:1-2:3
2) Karai Kasang gaw shinggyim masha ni hpe NN 2:4-25
hpan da ai lam
3) Shinggyim masha hkrat sum ai lam NN 3:1-4
4) Sha-u sha-ing ai hka hte mungkan ga hpe NN 6:9-9:17
jahten kau ai lam
5) Shinggyim masha ni lamu dep ai wahpang NN 11:1-9
langchyi galaw ai lam
6) Karai Kasang, Abram (Abraham) hpe shaga NN 12:1-9; 17:1-8
la ai lam
7) Isak shangai ai lam NN 21:1-7
8) Karai Kasang, Abraham hpe chyam yu ai lam NN 22:1-19
9) Isak hte Rebeka a lam NN 24
10) Yaku hte Esaw yan nau a lam NN 25:19-34
11) Yaku shaman chyeju lu la ai lam NN 27:1-40
12) Yaku yup mang mu ai lam NN 28:10-22
13) Yaku dinghku de ai lam NN 29:14-30
14) Yosep hpe Egutu mung de dut sha hkrum ai lam NN 37:12-36
15) Hpara-u yup mang lahkawng mu ai lam NN 41
16) Yosep a kahpu ni Egutu mung de sa ai lam NN 42-45
17) Mawshe shangai wa ai lam PRU 1:8-2:10
18) Karai Kasang, Mawshe hpe shaga ai lam PRU 3:1-15
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 44
19) Karai Kasang tsin-yam tsindam shi dat dat ai lam PRU 7:14-11:10
20) Shalai Wa ai Poi a lam PRU 12
21) Israela masha ni nawng hkyen hpe rap ai lam PRU 13:17-14:31
22) Karai Kasang lu na ntsin jaw ai lam PRU 15:22-27;
17:1-7
23) Karai Kasang, Israela amyu masha ni hpe lusha PRU 16
jaw ai lam
24) Karai Kasang, Mawshe hpe jep ai tara jaw ai lam PRU 19:1-20:21
25) Israela masha ni, ja dumsu kasha sumla PRU 32
hpe nawku ai lam
26) Ga sadi jaw da ai Hkanan mung hpe kin-yu BHK 13:1-14:38
sa yu ai lam
27) Balam hpe lawze shaga ai lam BHK 22:1-35
28) Yawshu, Israela masha ni hpe lam woi ai lam YSH 1
29) Rahab kin-yu sa yu ai ni hpe karum la ai lam YSH 2
30) Yerihko mare bunghku hten mat ai lam YSH 5:13-6:27
31) Yawshu a num htet num ra shakram ga YSH 23-24
32) Debora hte Barak Sisera hpe dang kau ai lam TGY 4:1-16
33) Gidon, Karai Kasang hpe chyam yu ai lam TGY 6
34) Gidon majan dang ai lam TGY 7
35) Samson hte Delila a lam TGY 16:4-31
36) Ruhta a lam RHT 1-4
37) Karai Kasang, Samuela hpe shaga ai lam 1 SAM 3
38) Dawi, Goliat hpe gasat ai lam 1 SAM 17
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 45
39) Dawi hte Yonahtan gaw manang re ai lam 1 SAM 20
40) Abigela, shi a dinghku masha ni hpe hkye ai lam 1 SAM 25
41) Dawi gaw Batsheba hte yubak galaw ai lam 2 SAM 11
42) Karai Kasang, Dawi a yubak raw dat kau ya ai lam 2 SAM 12:1-25
43) Shawlumon a akyu hpyi ga 1 HK 3:6-9
44) Shawlumon gaw hpaji rawng ai 1 HK 3:16-28
hkawhkam re ai lam
45) Nawku Htingnu hpe ap nawng ai lam 1 HK 8-9
46) Elia hpe u hka ni lu sha jaw sha ai lam 1 HK 17:1-6
47) Elia gaw, Bala myihtoi ni hte shing jawng 1 HK 18:17-39
hkat ai lam
48) Elia sumsing lamu de shalun la hkrum ai lam 2 HK 2:1-11
49) Gaida jan hte nam man a lam 2 HK 4:1-7
50) Numsha langai mi a kasha asak bai hkrung ai lam 2 HK 4:8-37
51) Karai Kasang, Naman a manggang ana shamai 2 HK 5
ya ai lam
52) Hkawhkam Yoshia, shi amyu masha ni hte 2 HK 22:1-23:30
Yehowa hpe woi nawku ai lam
53) Ezra Yerusalem de du wa ai lam EZR 7-10
54) Nehemia gaw Yerusalem mare bunghku hpe NHE 1:1-2:8
bai gawgap mayu ai lam
55) Ezra gaw chye na hkawn hkrang hkra sharin NHE 8:1-18
shaga ai lam
56) Eshta hte Mordehkai amyu masha ni hpe hkye EST 2:5-5:8;
la ai lam 7:1-8:17
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 46
57) Karai Kasang gaw sagu rem wa rai nga ai lam SHK 23
58) Dawi, Karai Kasang hpe mara raw ya na tawng SHK 51
ban ai lam
59) Karai Kasang a mungga a lam SHK 119
60) Esaia, Karai Kasang a amu bungli gunhpai mayu ai lam ESA 6:1-8
61) Israela ni a Karai Kasang a lam mung masha ESA 40-44
ni hpe Esaia tsun dan ai lam
62) Du wa na ra ai shangun ma a lam Esaia tsun dan ai lam ESA 54:1-17
63) Karai Kasang, Yeremia hpe shaga la ai lam YER 1:4-19
64) Karai Kasang, masha marai masum hpe wan htung kaw DAN 3
na makawp maga la ai lam
65) Daniela, hkanghkyi lawng kaw na lawt lu ai lam DAN 6
66) Nga kaba langai mi Yona hpe mayu kau ai lam YNA 1-2
67) Hagi, nawku Htingnu bai gaw gap ai lam HAG 1-2
68) Ga shaka dingsa hpe Malahki Laika hte MLH 1-4
hpungdim da ai lam
69) Lamu kasa Mari kaw du sa ai lam LKA 1:26-38
70) Yesu shangai wa ai lam LKA 2:1-7
71) Sagu rem ni Yesu hpe sa nawku ai lam LKA 2:8-20
72) Hpaji rawng ai ni Yesu kaw du sa ai lam MHT 2:1-12
73) Ma Yesu hpe Nawku Htingnu de sa ap ya ai lam LKA 2:22-40
74) Ma Yesu hte kanu yan kawa Egutu mung de koi MHT 2:13-23
yen mat ai lam
75) Yesu Nawku Htingnu de du sa ai lam LKA 2:41-52
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 47
76) Yesu baptisma hkam la ai lam YHN 1:29-34
77) Yesu hpe Satan gung lau ai lam LKA 4:1-13
78) Ntsin kaw nna tsabyi shatai ai lam YHN 2:1-11
79) Machyi masha a manang ni Yesu hpang de LKA 5:17-26
woi sa nna shi hpe karum la ai lam
80) Yesu, Nikodi hpe sharin achyin ai lam YHN 3:1-21
81) Yesu hka htung e Samari numsha hte shaga YHN 4:4-42
ai lam
82) Kam sham myit kaba ai du langai mi a lam YHN 4:46-54
83) Yesu sape shi lahkawng hpe shaga la ai lam MRK 3:13-19
84) Yesu bum ntsa kaw tara hkaw ai lam MHT 5:1-7:29
85) Yesu nbung laru hpe jasim kau ai lam MRK 4:35-41
86) Si mat sai num sha asak bai hkrung ai lam MRK 5:21-24,
35-43
87) Machyi ai numsha langai mi hpe shamai MRK 5:25-34
shatsai ai lam
88) Baptisma sara Yawhan sat kau hkrum ai lam MRK 6:17-29
89) Yesu masha hkying manga hpe muk daw MRK 6:30-44
jaw ai lam
90) Yesu hka ntsa e hkawm ai lam MRK 6:45-51
91) Yesu, hkritung nna myi n mu ai wa hpe shamai YHN 9:1-41
ya ai lam
92) Kaja ai Samari masha a lam LKA 10:25-37
93) Yesu, Lazaru hpe si a kaw nna asak YHN 11:1-46
bai jahkrung ya ai lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 48
94) Myit hkum tsang na lam LKA 12:22-34
95) Mat mat ai sagu langai a lam LKA 15:1-7
96) Mat mat ai gumhpraw dengga mi a lam LKA 15:8-10
97) Dam mat ai shadang sha a lam LKA 15:11-32
98) Yesu manggang kap ai masha marai shi hpe LKA 17:11-19
shamai ya ai lam
99) Yesu, ma kaji ni hpe shaman ya ai lam MRK 10:13-16
100) Sut su ai shabrang langai mi Yesu hpang de MRK 10:17-31
sa ai lam
101) Zake hpun hta lung dung nna Yesu hte hkrum LKA 19:1-10
lu ai lam
102) Yesu, Yerusalem mare de awng padang hte LKA 19:28-44
shang wa ai lam
103) Yesu a hpang jahtum na shana shat sha poi a lam MHT 26:17-30
104) Yesu Getsemane sun e akyu hpyi ai lam MHT 26:36-56
105) Petru, Yesu hpe nyet kau ai lam MHT 26:69-75
106) Yesu hpe tara jeyang ai lam MHT 27:1-30
107) Yesu wudang ntsa si hkam ai lam MHT 27:31-56
108) Yesu hpe lup makoi ai lam MHT 27:57-66
109) Yesu bai hkrung rawt wa ai lam LKA 24:1-12
110) Yesu masha lahkawng hte rau hkawm nna LKA 24:13-35
shaga ai lam
111) Yesu sape ni hpe hkum shadan dan ai lam LKA 24:36-53
112) Yesu lahkawng lang bai du sa na tau tsun da YHN 14:3-28
ai lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 49
113) Yesu hpe Galile nawng e mu ai lam YHN 21
114) Yesu sumsing lamu de lung mat wa ai lam KSA 1:4-11
115) Chyoi Pra ai Wenyi masha ni kaw du sa ai lam KSA 1:12-2:47
116) Stehpan a sakse hkam ai hte si ai lam KSA 7
117) Shawlu myit malai lu ai lam KSA 9:1-19
118) Petru htawng kaw na lawt pru wa ai lam KSA 12:1-17
119) Yerusalem mare na hpung kongsi a lam KSA 15
120) Pawlu yan Sila htawng kata mahkawn KSA 16:16-40
shakawn ai lam
121) Pawlu, Hpilik hte Hpestu a man e sa du tsap ai lam KSA 24-25
122) Pawlu, Agripa a man e shi hta mara n nga ai lam KSA 26
tsun dara ai lam
123) Tsaw ra ai myit gaw kaba dik htum ai 1 KOR 13
kumhpa re ai lam
124) Yesu Hkristu a teng man ai bai hkrung rawt ai lam 1 KOR 15
125) Makam masham hte seng nna sakse hkam ai lam HEB 11
126) Yuda a shadum shahprang ai lam YUD 1
127) Nawku hpung sanit a lam SHR 2:1-3:22
128) Sagu Kasha hpe nawku daw jau ai lam SHR 5
129) Yerusalem mare ningnan a lam SHR 21:1-22:6
130) Yesu bai du sa na lam SHR 22:7-21
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 50
25. Chyum Laika Na Manu Dan Ai Ga Sadi Ni
1. Mara lu dum yang: 2SAM 14:14; SHK 130:3-4; ROM 8:1-2;
1KOR 6:11; EHP 3:12; HEB 10:22-23
2. Myit kaji ai rai yang: SHK 130:7; ESA 65:24; MHT 11:28-30;
ROM 8:26-27; HEB 4:16; YAK 4:8, 10
3. Myit htum gawng run SHK 119:116; ESA 57:15; YER 32:17;
ai lam nga yang: HEB 10:35
4. Myit ai lam n byin SHK 22:4-5; ESA 49:23; MHT 19:25-26;
wa yang: MRK 9:21-24; YHN 15:7; EHP 3:20
5. Myit daw myit hten ai TRJ 31:8; SHK 34:18; ESA 49:13-15;
lam nga wa yang: ROM 5:5
6. Zingri zingrat hkrum yang: NN 50:20; SHK 37:1-2; MHT 5:10-12;
2KOR 4:8-12; 2TIM 1:11-12; 1PET 3:13-14
7. Myit ru myit tsang SHK 55:22; ESA 41:13; MHT 6:25; 11:28- 11:28-29;
hkrum yang: 29; HPP 4:6-7; 1PET 5:7
8. Lama ma hpe myit SHK 37:4; 84:11; 103:5; LKA 12:29-31
mada ai lam nga yang:
9. Machyi makaw SHK 23:4; 73:26; ESA 57:18; MHT8:16-17;
hkrum yang: YHN 16:33; ROM 8:37-39; YAK 5:14-15
10. Myit n galu yang: SHK 27:13-14; 37:7,9; ROM 2:7; 1TIM
1:16; HEB 6:12; 2PET 3:9
11. Myit shuk shak yang: SHK 32:8; ESA 42:16; YHN 8:12; 14:27;
1KOR 2:15-16; YAK 1:5
12. Agung alau hkrum yang: YOB 23:10-11; 1KOR10:13; HEB 2:18;
4:15-16; YAK 1:2-4, 13-14; 1PET 5:8-10
13. Gawng kya yang: SHK 73:13; ESA 41:10; ROM 8:26; 1KOR
1:7-9; 2KOR 4:7-9; 12:9-10
14. Hkrit tsang yang: SHK 4:8; 23:4; ESA 35:4; ROM 8:37-39;
2KOR 1:10; 2TIM 1:7; HEB 13:6
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 51
15. Madat mara ai lam n PRU 14:23; MHT 16:27; YHN 8:31-32;,
nga yang: 14:21-23 YAK 1:25
16. Ra kadawn ai rai yang: ESA 58:11; YHN 6:35; 2KOR 9:10-11;
EHP 3:20-21; HPP 4:19
17. Yawn hkyen hkrum yang: SHK 119:50, 76-77; YER 31:13; MHT 5:4;
YHN 16:20-22; 1HTE 4:13-14; SHR 21:3-4
18. Nni nkri hkrum hkra yang: SHK 34:19; NAH 1:7; YHN 16:33; ROM
8:16-17; 1PET 2:20-21; 4: 12-13
19. Hkrat sum ai lam YSH 1:9; ROM 3:23-24; 5:8; HEB 10:36;
hkrum yang: 1YHN 1: 8-9
20. Myit ung ang ai rai yang: SHK 34:22; YHN 3:18; 11:25-26; ROM
4:5; 1YHN 4:15-16
21. Shawng lam nmu, myit mada ESA 54:1-7; SHY 3:19-24; 1KOR
lam htum mat ai zawn nga yang: 15:20-28; 1PET 1:1-9; 5: 10-11;
SHR 11:15-19
22. Karai Kasang lam madun 1HK 3:1-14; GSH 2:1-6; ROM 12:1-3;
na hpe tam ai rai yang: EHP 5:15-17; KOL 1:9-14; YAK 1:5-8
23. Shalan shabran ai lam ra ESA 12; 40:1-11; YER 31:10-13;
ai rai yang: 2KOR 1:3-7; 7:6-13
24. Kaga masha ni tinang hte MHT 7:1-5; ROM 12:9-21; 14:1-15; 2KOR
myit n hkrum ai rai yang: 5:11-21
25. Mungkan a gung lau ai NN 3:1-7; HPJ 2:1-11; 2KOR 6:14-7:1;
hkrum yang: 1 YAK 1:26-27; 4:4-10, 1YHN 2:15-17
26. Hkye hkrang la hkrum SHK 91: 14-16; MIK 7:18-20;
sai lam hpe shangang shakang YHN 3:14-21; 11:25-26; KSA16:31-34;
mayu yang: 1YHN 5:9-13
27. Kaga masha ni nang hpe NN 33:1-4; 50:15-20; MHT 6:14-15; 18:21-
shut ai rai yang: 35; KOL 3:12-14; YAK 2:12-13
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 52
28. Aja awa gung lau SHK 4; 38:7-9; 73; GSH 16:32; 1KOR 13:5;
hkrum yang: EHP 4:29-5:2; HEB 12:14-15
29. Nawku hpawng n sa lu PRU 20:8-11; SHK 95:1-7; KSA 2:42-47;
hkra gung lau hkrum HEB 10:19-25
yang:
30. Makam masham hpe NN 15:1-6; GSH 3:5-9; ROM 5:1-11;
shangang shakang ra 1KOR 9: 24-27; HEB 10:19-25, 35-39;
yang: 11:1- 12:13
31. Shinglet hpe hkang SHK 39:1; GSH 10:18-20; MHT 15:1-20;
mayu yang: YAK 3:1-12
32. Masha wa hpe je yang MHT 7:1-5; 1KOR 4:1-5; YAK 2:1-13;
mayu yang: 4:11-12
33. Masu sha hkrum ai rai NN 33:1-4; MHT 18:15-17; 1KOR 6:1-8,
yang: YAK 5:1-8
34. Sak hkrung lam grai htuk YOB 31:24-28; GSH 15:27; LKA 12:13-21;
manu nga yang: 1TIM 6:3-19; HEB 13:5; YAK 2:1-17
35. Wenyi chyeju kumhpa ROM 12:3-8; 1KOR 1:4-9; 12:1-14:25, hpe
chye na mayu yang: 1PET 4:7-11
36. Magam bungli nnan 1HK 3:1-14; GSH 10:4-5; ROM 12:1-2;
galaw sa wa yang: GAL 5:13-26; EHP 1:3-4
37. Magam lit gun ai 1HK 11:5-7; GSH 3:21-27; MRK 10:35-45;
wa rai yang: LKA 7:1-10; 1KOR 16: 13-14; GAL 6:9-10
38. Dinghku nnan de ai NN 2:19-25; HPJ 9:7-10; EHP 5:22-33;
rai yang: KOL 3:18-21; 1PET 3:1-7
39. Manang hte ga law ai NN 13:5-11; SHK 133; 1KOR 3; EHP 4:1-
rai yang: 6, 4:15-5:2; 2TIM 2:14-26; YAK 4:1-12
40. Nsin a atsam hpe YSH 1:6-9; SHK 56:1-4; ROM 8:38-39;
ninghkap ai rai yang: 2KOR 4:7-18; EHP 6:10-18; 2TIM 4:3-7
41. Manawn masham myit BHK 12:1-15; 16:1-35; GAL 5:13-15, 19-
rawng ai rai yang: 21; YAK 3:13-18
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 53
42. Lagawn ai myit hpe GSH 6:6-11; 10:4-5; EHP 5:15-16; HPP
dang kau mayu yang: 2:12-13; 1HTE 4:11-12; 2HTE 3:6-15
43. Hkum shan marin marit TRJ 22:22-24; 2SAM 11:1-12:14;
ai myit hpe ninghkap na MHT 5:27-30; ROM 13:8-14; YAK 1:13-18
rai yang:
44. Pawt sindawng ai rai NN 4:1-12; SHK 4:4; MHT 5:21-22; 18:21-
yang: 35; EHP 4:25; 5:2; YAK 1:19-21
45. Matai htang mayu ai TRJ 32:34-35; SHK 94:1; GSH 25:21-22;
myit rawng yang: MHT 5:38-42; ROM 12:17-21; 1HET 5:12
15; 1PET 3:8-14
46. Gum rawng ai myit GSH 8:12-14; MHT 25:34-40; MRK 10:35-
rawng yang: 45; ROM 12:3, HPP 2:1-11
47. Nanghpam, yabyin ai SHK 18: 28-36; GSH 23:29-35;
lama ma baw hpe da kau ROM 6: 1-23; 12:1- 2; 1KOR 6:12-20; HPP
mayu yang: 3:17-4:1
48. Law hpa ai myit rawng SHK 62:1-2, 10; HPJ 2:1-11; LKA 12:13-
ai rai yang: 21; 2KOR 9:6-15; EHP 5:3-7; 1YHN 3:16
18
49. Akyu hpyi chye mayu 2HKL 6:13-42; 20:5-12; MHT 6:5-15; MRK
ai rai yang: 11:22-25; LKA 18:9-14; HPP 4:4-7
50. Myit lawm myit shang BHK 25:10-13; HPJ 9:10; MHT 25:1-13;
sha ai lam ningra yang: LKA 12:35-48; 1HTE 5:1-11; SHR 3:1-6,
14-22
51. Jaw ya ai hte seng nna TRJ 15:7-11; GSH 3:9; MLH 3:10-12;
chye na mayu yang: MHT 6:1-4; 1TIM 6:10
52. Wenyi a asi si na yak GAL 5:22-23; ROM 5:3-5; 1TIM 6:11; 2
hkak ai rai yang: TIM 3:10; 2PET 1:5-7
53. Madu Yesu Hkristu hta SHK 27:1; 37:39; ESA 12:2; KSA 2:21;
hkye hkrang la ai hkrum ROM 10:9-13; TIT 2:11; 2PET 3:9
mayu yang:
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 54
54. Myit garen gari ai SHK 119:63; GSH 18:24; MRK 3:35;
hkrum yang: 1YHN 1:3
26. Sasana Magam A Matu Chyum Laika Daw Ni
1. N myit mada ai lam byin wa yang: TRJ 29:28; ROM 8:28; 1HTE 3:7
2. Tawn hkungri ni hpe jahten sharun ai: TRJ 12 :1-4 ; 1HK 14 :22-23 ;
2HKL 14 :1-4; EZK 6 :1-6; HOS 4 :11-14
3. Ma hpe ap nawng kyu hpyi ai: PRU 2:6; SHK 17:14; 127:3; LKA
2:12,16
4. Hkalup hkam ai lam: MHT 28:19; MRK 16:16; KSA 2:38; ROM 6:3-5;
GAL3:27; KOL 2:12; 1PET 3:21
5. Myit machyi, myit hka ai: SHK 64:4; GSH 14:10; YER 4:18; EHP
4:31; HEB 12:15
6. Hpaga yumga lam hte magam bungli ap nawng ai: TRJ 25:15; JAW
19:35,36; 1HK 8:12-66; EZR 6:1-22; GSH 10:4; 11:1; 13:4; 22:29
7. Ma ni hte seng ai: NN 33:5; TRJ 30:2; SHK 127:3; GSH 8:32; 17:6;
MRK 10:14; EHP 6:1-4; GAL 4:1-2; HEB 12:9
8. Hkristan magam gun ni (Karai Kasang a shangun ma): KSA 2:18; ROM
12:11; 1KOR 3:13-15; EHP 2:10; 2TIM 2:21; 3:17
9. Hkristmat (Yesu shangai wa ai lam): ESA 7:14; MHT 1:18-25; LKA
2:1-20; GAL 4:4-5
10. Nawku hpung: KSA 2:41-47; EHP 4:12; 5:22-32; 1TIM 3:15; HEB
12:23
11. Poi daw sha ai lam: MHT 26:26-29; LKA 22:19, 20; KSA 2:42, 46;
1KOR 11:20
12. Mungdaw mungdang up hkang ai: PRU 18:13-26; ESA 45:1-13; MHT
22:18-21; ROM 13:1-7; 1TIM 2:1-3
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 55
13. Hpung tau: KSA 6:1-6; 1TIM 3:8-13
14. Hkrang shaw mawai la ai: KOL 1:13; 2TIM 3:11; 4:18; 2PET 2:9
15. Sape tai ai: MHT 16:25; 28:19-20; LKA 14:26-33; YHN 15:1-17
16.Ya byin ai (hpaida da ai, nang hpam lu sha, tsa chyaru): GSH 20:1;
23:21; 28:20; ESA 28:7; MHT 24:48-51; 1KOL 11:21-22
17. Easter, Hkristu si hkam ai nhtoi (Good Friday): MHT 27:45-61; MRK
15:33-47; LKA 23:26-56; YHN 19:28-42; HEB 2:14-15
18. Easter, Hkristu hkrung rawt wa ai nhtoi: MHT 28:1-15; MRK 16:1-14;
LKA 24:1-12; YHN 20:1-23
19. Num mahtan da ai: TRJ 20:7; MHT 1:18; LKA 1:27; 2KOR 11:2
20. Kun dinghku: NN 1:27-28; MHT 19:6; 1KOR 7:3
21. Sut gum hpraw lam: TRJ 2:6, 28-29; 14:22-26; MHT 25:14-27; LKA
7:41-42; 1TIM 6:10
22. Makoi mayang ai lam: SHK 23:4; HPJ 9:10; ESA 57:1-2; KSA 24:15;
1KOR 15; 2KOR 5:1-10; HEB 2:15; SHR 14:13; 21:1-4
23. Mam, nli nai li shu la/dan la ai ten: NN 8:22; PRU 23:16; JAW 19:9;
23:10;
TRJ 24:19; 26:1-2; GSH 10:5
24. Chyoi Pra ai Wenyi: YHN 1:32-34; 14:15-31; 16:5-15; KSA 2:1-41;
ROM 8:1-17; GAL 5:22-23; EHP 5:18
25. Ding shawn shang ai: PRU 25:8; TRJ 12:5; ESA 56:7; SHK 127:1
26. Gawngngu sumla, hpara ni: PRU 20:1-5; 34:13-16; TGY 6:25-32; HOS
4:12-19; ROM 1:21-25; 1KOR 5:11; 10:14, 19-21; GAL 4:8-9; 1HTE
1:9; 1PET 4:3; 1YHN 5:21
27. Tara shadik ladaw (Nhtoi mali shi ya laman lusha gam, myit malai lu
nna hkrap ngu hkrap ngoi ai): 2SAM 13:19; EST 4:1 (Yesu Hkristu a
nni nkri hkam nna ap nawng si hkam ya sai hte bai hkrung rawt wa ai
lam hpe myit sumru yu ai) MHT 27: 33-28:15; MRK 15:22-16:13;
LKA 23:26-24:12; YHN 19:1-20:18
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 56
28. Hkungran ai lam: NN 2:19-25; MHT 19:6; MRK10:7-9; 1KOR 7; EHP
5:21-33; KOL 3:18-19; 1PET 3:1-2, 7
29. Hpung magam gun ai ni: MHT 20:22-27; YHN 21:15-17; KSA
13:5; ROM 15:17-19; 1KOR 1:4-9; 2TIM 2:2
30. Lamik kumla: 2HK 5:10-14; MHT 9:1-8; 11:2-5; YHN 2:1-11; KSA
6:8; 14:10; ROM 15:18
31. Sasana amu (shangun dat hkrum ai): MHT 10:16; 28:18-20; YHN 6:38;
20:21; KSA 8:5-17; 13:1-4
32. Mying shamying masat ai: NN 21:3; RHT 4:17; ESA 62:2; MHT 1:21-
25; LKA 1:57-66; 2:21
33. Ma shalet (shalat shapan ai): SHK 34:11; GSH 8:17, 32; 13:24; 19:18;
22:15; 23:13; GAL 4:1-3; EHP 6:4
34. Yubak hpe dang manga kau ai: YSH 7:19-21; SHK 51:3-4; ROM 5:12,
16; 1KOR 15:3; HEB 2:17; 1YHN 1:7,9
35. Kanu kawa : NN 18:18-19; PRU 20:12; TRJ 6 :6-7; 1HK 2:1-4; 2TIM
1:5
36. Hpung up (sagu rem wa): SHK 23:1; MRK 6:34; YHN 10:11; EHP
4:11-12
37. Nli gat ai: SHK 126:5-6; HPJ 11:4; ESA 32:20; HOS 10:12; MHT
13:3-9; LKA 8:5-8; GAL 6:8
38. Matsan mayan ai hte ra kadawn ai: JAW 19:9-10; TRJ 15:1-11; ESA
58:6-7; AMO 5:11-15; MHT 25:31-46; LKA 21:2-3; YAK 2:1-9
39. Akyu hpyi hpawng: MHT 18:20; YHN 14:13; KSA 1:13-14; 10:2, 30;
1KOR 14:14-15
40. Myit malai lu ai: 2HKL 7:14; SHK 51:10-13; EZK 18:30-32; MHT
4:12-17; MRK 1:15; LKA 18:9-14; KSA 2:38; 8:22; 9:35; ROM 10:9-
10
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 57
41. Hkye hkrang la ai: PRU 14:30; 15:2; SHK 62; ESA 59:15-20; LKA
19:1-10; YHN 3:14-15; KSA 16:16-34; ROM 10:9-10; EHP 1:13; 2:1-
10; 2KOR 6:2; HEB 5:9
42. Hpaji jan mau lu ai/Jawng ngut ai: HPP 3:12-14; 1KOR 9:24-25; 2TIM
4:7-8
43. Machyi makaw shamai shatsai ai: MHT 4:23; 8:3; 9:35; MRK 10:52;
LKA 13:13; YHN 9:1-7; KSA 3:7; 9:34; 28:8-9; YAK 5:14,15
44. Hpyen la/ma: MHT 8:9, KSA 10:7-8, EHP 6:10-18; HPP 2:25; 2TIM
2:4
45. Hpaji sharin achyin ai: 2HKL 17:7-9; ESA 28:10; LKA 2:46;
KSA 17:10-11; EHP 6:4; 2TIM 3:15-17
46. Sara ni: 2HKL 17:7-9; YHN 14:26; EHP 4:11-12; 2TIM 2:24-26; HEB
8:11-12; YAK 3:1-2
47. Gung lau hkrum ai: MHT 4:1-10; 6:13; HEB 4:15-16; 2PET 2:9
48. Htam shi alu hte alu bang ai: JAW 27:30-33; BHK 18:26; MLH 3:10;
HEB 7:1,2,6
49. Gaida gaina hte jahkrai nmai ni: PRU 22:22-24; ESA 1:17, 23; LKA
21:2-4; YAK 1:27; 1TIM 5:3
50. Ramma: SHK 25:7; 119:9; GSH 1:10-16; 20:29; HPJ 12:1-2; YER
3:25; LKA 15:11-32; 1TIM 4:12; 2Tim 2:22; TIT 2:6; 1PET 5:5
27. Madung Rai Nga Ai Karai Hpaji Ni
1. Chyum Laika a lam Karai Hpaji: Karai Kasang a mungga gaw,
anhte a lu sha n htoi hte ntawng nhtu.
SHK 119:105, EHP 6:17; 2TIM 3:16, 17
2. Karai Kasang a lam Karai Hpaji: Masum rai tim langai ngu ai
Karai Kasang (Kawa, Kasha, Chyoi Pra Wenyi) Sumti Karai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 58
TRJ 6:4; MHT 3:16; YHN 1:1; KSA 5:3,4; 1YHN 5:8
3. Yesu Hkristu a lam Karai Hpaji: Hkye Hkrang la ai wa, sara,
Hkye la madu, hkrang shaw mawai la ai wa, karum madi shadaw
ai wa. Ga shaka dingsa hpe Ga Shaka ningnan hte shadik shatup
ya sai.
4. Hkristu a Si Hkam ai lam Karai Hpaji: Anhte a malai sai hkaw
gawng malai hkungga jaw ya ai. MHT 27:33-66; MRK 15:22-
47; LKA 23:33-56; YHN 19:16-42
5. Madu Yesu Hkrung Rawt wa ai lam Karai Hpaji: Yesu gaw,
yubak hte si ai lam hpe dang manga kau ai. MHT 28:1-10; MRK
16:1-13; KSA 1:8-11; EHP 1:19-23
6. Chyoi Pra Wenyi a lam Karai Hpaji: Sara, magam bungli a matu
ahkang aya jaw ya ai. Wenyi asi hte sasana amu a matu wenyi
kumhpa jaw ya ai.
KSA 2:38; ROM 12; 1KOR 12:1-11; EHP 4; GAL 5:22,23
7. Shinggyim Masha hte Yubak Mara a lam Karai Hpaji:
Shinggyim masha hpe Karai Kasang hpan hpajang da ai, rai
timung hten bya lam hpe lata la ai a majaw, yubak shinggyim
masha hku nna shangai wa ai.
NN 3; YHN 3:5-16; ROM 1:18-32; 3:23
8. Hkye Hkrang La ai lam Karai Hpaji: Yesu gaw lam, teng man ai
hte asak rai nga ai. YHN 14:6; KSA 4:12; ROM 1:16-17; 5:9;
10:9-10
9. Nawku Hpung a lam Karai Hpaji: Hkristu a hkum hkrang ngu ai
nawku hpung gaw kam sham ai sape ni hpe sharin shakat ai,
shalat shapan ai hte hking jahkum jahting ya ai. MHT 16:18;
EHP 1:23; 5:23; KOL 1:18, 24
10. Lamu Kasa, Satan hte Nat ni a lam Karai Hpaji: Lamu na di hkrat
ai lamu kasa ni, si ai hte hten bya ai lam de shadu ai. Wenyi hte
seng ai gasat gala lam galaw ai. YOB 1:6-7; 2 PET 2:4; YUD 1:6
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 59
11. Jahtum Nhtoi a lam Karai Hpaji: Shalun la ai. Amegadon majan.
Asak laika buk. Tara daw dan lam. Hpang jahtum na awng
padang lam hte Sagu Kasha a hkungran lusha poi. Daniela laika,
Ezekela laika hte Shingran laika ni hta mu lu ai.
12. Sape tai ai lam Karai Hpaji: Masha amyu baw shagu hpe pru sa
nna, sharin achyin na hte sape shatai na matu hkang da ai. MHT
28:19-20; MRK 16:15-16; LKA 24:44-49; YHN 20:21; KSA
1:6-8
28. Kam Sham Ai Makam Npawt
1. Karai Kasang a Wenyi shung ya ai Chyoi Pra ai Chyum laika gaw,
Hkristan sak hkrung lam hte makam lam yawng a ntsa e daru magam,
ahkang aya hte hpring nga ai hpe kam ga ai.
(2 TIM 3:16,17)
2. Teng man ai Karai Langai, masum rai tim langai ngu ai Kawa, Kasha,
Chyoi Pra Wenyi hpe kam ga ai.
(TRJ 6:4; MHT 3:16; YHN 1:1; KSA 5:3,4; 1YHN 5:8)
3. Hkawn sek a hkri tung hta, Chyoi Pra ai Wenyi a marang e na-un
nasin rai wa nna, Meshia ngu ai Yesu, shangai wa ai hpe kam ga ai.
(MHT 1:23-25; LKA 1:34,35)
4. Yesu Hkristu gaw, hkum hkrang hkrung rawt sai hte lamu de lung mat
wa nna, Sumgsing lamu lahta tang Kawa Karai Kasang a hkra maga e
dung nga ai hpe kam ga ai.
(KSA 1:8-11, 2:24; EHP 1:19-23)
5. Hkye hkrang la hkrum lu na matu, tinang a yubak mara hpe yin la nna,
Yesu Hkristu hpe kam sham na hte shi a sai hkaw kau ya sai hpe kam
ga ai.
(KSA 4:12; ROM 5:9; EHP 2:8-10)
6. Kam sham sai wa a matu, hka hta dip tsing nna hkalup hkam ai lam
gaw: Yesu Hkristu a si hkam ai, lup makoi ai, hkrung rawt wa ai lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 60
hte asak ningnan hpe bai lu la sai ngu ai lam ni hpe sakse madun dan
ai re ngu kam ga ai.
(MRK 16:16; ROM 6:1-3)
7. Chyoi Pra ai Wenyi gaw, magam bungli a matu wenyi kumhpa jaw ya
ai, wenyi asi ni hpe jahpring shatsup ya ai lam hpe kam ga ai.
(KSA 2:38; 19:1-6; 1KOR 12-14; GAL 5:22,23; EHP 4:11)
8. Kam sham ai wa gaw, Yesu Hkristu a mying ning sang hpe gang nna,
shamai shatsai, hkrang shaw mawai la ai lam ni hta, hkum hkrang,
myit masin, wenyi yawng hte a kyu hpyi ai lam hta, ta tut galaw na
ahkang aya lu ai hpe kam ga ai.
(ESA 53: 4-6; LKA 4:18; YHN 14:12; YAK 5:14)
9. Chyoi Pra ai Wenyi hte rau sak hkrung hkawm sa ai a majaw
kamsham ai wa a Hkristan sak hkrung lam hta, lam shagu hpe dang di
awng dang lu na karum ya nga ai hpe kam ga ai.
(ROM 8:11; GAL 5:16-18)
10. Si mat sai ni a bai hkrungrawt lam: kamsham ai ni yawng gaw, htani
htana asak hpe lu la na, n kam n sham ai ni yawng gaw, htani htana
ari jaw ai de du na hpe kam ga ai.
(1 KOR 15; SHR 20:4-15)
11. Yesu Hkristu lahkawng lang bai du sa na a ten du magang ra nga sai
hpe kam ga ai.
(YHN 14:1; KSA 1:11; SHR 22:12)
12. Nawku hpung hpe Yesu Hkristu matsun htet da ai, mungkan chyam
hkra kabu gara shiga hkaw tsun na, masha amyu baw shagu hpe sape
shatai na, Kawa, Kasha, Chyoi Pra ai Wenyi hta baptisma hkalup jaw
na hte sharin ya na lam ni hpe shadik shatup galaw ra ai hpe kam ga
ai.
(MHT 28:19,20; MRK 16:15,16)
(Ndai makam ni gaw, ntsa lam chye da ra ai makam npawt ni rai nga
ai. Grau nna sung ai hku a kri a krai chye na da ra ai makam ni
mung naw nga ai hpe chye da shangun mayu ga ai)
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 61
29. Shingran Laika Na Nawku Hpung Sanit A Lam
(SHR 2:1-3:22)
1. Ehpesu – N-gun rawng ai nawku hpung
(SHR 2:1-7)
Nang shakut sharang nga nna, nye a amying nsang a
matu mara tsin-yam tsin-dam hkam ai hte, nang n hki
nba nga ndai.
Shawng na tsaw ra ai lam hpe nang kau da ndai. Dai re
ai majaw,… nang garai n hkrat yang na shara hpe bai
dum u.
2. Samurna – Matsan mayan ai, sut su ai nawku hpung
(SHR 2:8-11)
Zingri zingrat hte matsan mayan hkrum na.
Karai Kasang shanhte hpe n kabai kau ai.
3. Pergamu – Kadawn ganawn ai nawku hpung
(SHR 2:12-17)
Karai Kasang hpe nnyet kau ai.
Myihtoi masu ni hpe nawku hpung kata hta hkap la ai.
4. Htuatira – Htak mat ai nawku hpung
(SHR 2:18-29)
Mai kaja a amu law law galaw ai.
Myihtoi num masu Yezebela hpe nawku hpung kata hta
shang lawm shangun ai.
5. Sardi – Si wa nga ai nawku hpung
(SHR 3:1-6)
Myit malai lu na hte maja nga na hpe matsun ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 62
6. Hpiladehpi – Gawng kya ai nawku hpung
(SHR 3:7-13)
A gung a lau lam kaw na Karai Kasang makawp maga la
na ga sadi jaw ai.
Satan a nawku jawng na Yuda masha ngu nna masu ai ni
gaw, Karai Kasang gaw shanhte hte galoi mung rau rai
nga ai hpe chye ai.
7. Ladoki – Lum nai nga ai nawku hpung
(SHR 3:14-22)
Ndai nawku hpung gaw, shanhte hpa n ra ai nga nna
myit ma ai.
Karai Kasang gaw, shanhte sut su na matu shi kaw na ja
mari la na hpe tsun ai.
30. Bat 8 Laman Chyum Laika Hti Na Chyarang
Bat Langai
Bat Langai Ya SHK 1:1-6 Karai Kasang hpe myit mang
ai lam
Bat Lahkawng Ya NN 1-2 Hpan da ai lam
Bat Masum Ya NN 3 Yubak a n pawt n hpang lam
Bat Mali Ya NN 15; 17:15-27 Abraham hte tawn da ai
Karai Kasang a ga shaka lam
Bat Manga Ya NN 21:1-7; 22 Karai Kasang a ding man
kang ka lam hte Abraham a kam
sham ai lam
Bat Kru Ya PRU 3-4 Karai Kasang gaw Mawshe
hpe Israela masha ni hpe hkrang
shaw la na matu shaga la ai lam
Sanit Ya GSH 1:1-33 Shawlumon a ga shagawp kaw
nna teng man ai lam hpe sharin
la ai lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 63
Bat Lahkawng
Bat Langai Ya SHK 23:1-6 Karai Kasang gaw sagu rem
wa zawn bau sin ai lam
Bat Lahkawng Ya PRU 20 Tara Kanu Shi a lam
Bat Masum Ya YSH 1 Ga sadi tawn da ai mung hpe
dang kau lu ai lam
Bat Mali Ya 1 SAM 16-17 Dawi hte Goliat a lam
Bat Manga Ya 1 HK 3; 8:1-9:9 Shawlumon hkawhkam a
hpaji byeng-ya hte Nawku
Htingnu gaw gap ai lam
Bat Kru Ya 1 HK 18 Myihtoi Elia hte Bala
myihtoi ni a lam
Sanit Ya GSH 1-3 Teng man ai hpaji byeng-ya a
lam
Bat Masum:
Bat Langai Ya SHK 27:1-14 Karai Kasang kaw na chyu
sha hkye hkrang la ai lam lu
la ai lam
Bat Lahkawng Ya NHE 1-2 Nehemia hpe shaga la ai lam
Bat Masum Ya DAN 2-3 Daniela Babelon kaw nga ai ten,
shi a manang masum grung ai
wan htung de kabai bang hkrum
ai lam
Bat Mali Ya EZR 3 Yerusalem e Nawku Htingnu
bai gaw gap ai lam
Bat Manga Ya ESA 9, 53, 61 Esaia a du sa na Meshia hte
seng ai myihtoi ga ni a lam
Bat Kru Ya LKA 1-2 Yesu shangai wa ai lam
Sanit Ya GSH 4 Kawa a sharin shaga ai lam
Bat Mali
Bat Langai Ya SHK 34:1-22 Karai Kasang a mai kaja ai
lam
Bat Lahkawng Ya YHN 1:1-18 Yesu kadai re ai lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 64
Bat Masum Ya LKA 4: 14-44 Yesu sasana magam gun
hpang ai lam
Bat Mali Ya MHT 5-6 Ahkyak dik ai Yesu a sharin
shaga ai lam
Bat Manga Ya YHN 3 Karai Kasang mungkan ga
hpe tsaw ra ai lam
Bat Kru Ya YHN 5 Yesu a lamik kumla ni hte
ahkang aya a lam
Sanit Ya GSH 10-18 Ding hpring ai lam shing nrai
tara tawt lai ai lam: lata la na
gaw anhte a lit
Bat Manga
Bat Langai Ya SHK 100:1-5 Karai Kasang hpe chyeju
dum ai lam
Bat Lahkawng Ya YHN 11 Yesu Hkristu a si ai hpe
padang dip lu ai lam
Bat Masum Ya YHN 15 Hkristan asak hkrung lam
Bat Mali Ya YHN 17 Hkinjawng agyi kaba Yesu a
akyu hpyi ai lam
Bat Manga Ya MHT 26-27 Yesu hpe rim la nna wudang
hta jen sat kau ai lam
Bat Kru Ya YHN 20 Yesu bai hkrung rawt wa ai
lam
Sanit Ya GSH 19-23 Asak hte arawn alai a lam
Bat Kru
Bat Langai Ya SHK 119 Karai Kasang a mungga a
lam
Bat Lahkanwg Ya LKA 24 Yesu lamu de lung mat wa ai
lam
Bat Masum Ya KSA 2 Chyoi Pra ai Wenyi yu wa ai
lam
Bat Mali Ya KSA 7 Stehpan a sakse hkam ai lam
Bat Manga Ya KSA 9 Shawlu myit malai lu ai lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 65
Bat Kru Ya KSA 26 Kasa Pawlu shi a Hkristan
makam masham hpe makawp
maga tsun ai lam
Sanit Ya GSH 25-26 Sharin shaga ai mungga a
lam
Bat Sanit
Bat Langai Ya SHK 121:1-8 Karai Kasang a makawp
maga ai lam
Bat Lahkawng Ya ROM 3 Makam masham hte sha lu la
mai ai teng man ding hpring ai
lam
Bat Masum Ya ROM 7-8 Yubak mara hte gasat gala ai
lam: Wenyi sak hkrung lam
Bat Mali Ya 1 KOR 13 Tsaw ra ai myit a lam
Bat Manga Ya 1 KOR 15 Bai hkrung rawt ai lam n-gun
atsam
Bat Kru Ya GAL 5 Hkristu hta lawt lu ai lam
Sanit Ya GSH 27-29 Shadum shahprang ai
mungga a lam
Bat Matsat
Bat Langai Ya SHK 150:1-6 Karai Kasang hpe shakawn
kungdawn ai lam
Bat Lahkawng Ya EHP 6 Karai Kasang a hpyen hking
a lam
Bat Masum Ya HPP 1:18-2:18 Hkristu a kasi kamang ni a
lam
Bat Mali Ya KOL 3:1-17 Asak hkrung lam ning nan hpe
bu hpun dagraw ai lam
Bat Manga Ya HEB 11 Makam masham sakse hkam
ai lam
Bat Kru Ya SHR 21-22 Sumsing lamu ningnan hte
ginding aga ningnan a lam
Sanit Ya GSH 31:10-31 Karai Kasang hpe kam hpa
manoi ai num a lam
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 66
31. Karai Kasang Hte Ading Tawk Matut Mahkai Ai
Akyu Hpyi Ga
Madu Yesu Hkristu e,
Ngai gaw yubak kap ai wa rai nga ai. Nye a mungkan myit ra ai hku
hkan nang let asak hkrung lai wa ni ai. Dai ni ngai Hkristu Yesu hpe nye
a madu, hkye la ai wa hku nna kam sham hkap la mayu nga nngai.
Hkristu gaw nye a yubak mara a matu wudang hta sai hkaw jen hkam let,
yubak a jahpu hpe nye a malai jaw ya sai majaw dai ni ngai htani htana
asak ngu ai hpe lu la na kam nngai. Nye a yubak mara galaw ai lam kaw
nna kayin let Hkristu hpang de sit shang wa na, ngai jin jin rai sani ai.
Hkristu hpe nye a myit masin hte nye a sak hkrung lam mahkra hpe lam
woi up hkang nga na matu dai ni ngai saw shaga mayu nga nngai.
Hkristu a sape majing tai let, kaga masha ni hpe mung daw jau lu ai wa
tai lu na matu karum la rit. Nye a yubak mara a majaw lu la na si ai ari
kaw na hkye mawai la let, htani htana asak hpe jaw ya ai Madu hpe
chyeju dum nngai law. Nye myit masin hte a ding tawk rai Karai Kasang
hte matut mahkai na ahkang jaw ya ai majaw mung chyeju dum nga
nngai law…Amen
Karai Kasang hte matut mahkai ai ga sadi lekmat
Nye a Yubak mara hpe yin la ai lam
Ngai gaw nye a law la ai yubak mara ni hpe Karai Kasang a man hta yin
la sai sha n-ga, nye a yubak mara mahkra hpe Hkristu gaw raw dat kau
ya na hpe mung kam sham nga nngai.
Nye a hkap la kam sham ai lam
Ya ngai gaw a hkrung nga ai Hkristu hpe nye a prat, sak hkrung lam a
matu Madu hte hkye la ai wa hku nna hkap la kam sham ni ai.
Nye a ga sadi ap nawng ai lam
Nye a sak hkrung lam ma hkra hpe Hkristu Yesu a lata hta ngai tsep
kawp ap nawng ni ai. Hkristu gaw nye a Madu rai nga ai.
Ga sadi la ap nawng ai nhtoi: _____________________
Lekmat: ____________________
Sakse: ______________________
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 67
32. Sape Majing A Sak Hkrung Lam Ninggam Ni
Chyum Mungga: Karai Kasang a Ja Chyum mungga hpe shani
shagu hti, hkaja ai lam. 2TIM 3: 14-17
Akyu hpyi ai: Hkristu a ra sharawng ai lam hte shi kaw nna
machye machyang nyan hpaji hpe lu la na matu,
kaga masha ni a matu akyu hpyi ya ra ai.
HPP 4:6-7
Sakse hkam ai: Karai Kasang a tsawra myit hpe masha shagu
hpe htawn tsun sakse hkam ai lam. Hkalup hkam
la ai lam gaw yawng a shawng na sakse rai nga
ai. 1 PET 3: 15-16
Kanawn mazum ai: Nawku dawjau ai lam, Hkristu a shana lusha poi
hta rau jawm sha ai lam hte jaw ya ai lam ni hta
kam sham sai hpu nau ni hte rau kanawn mazum
ai lam galaw ra ai. Ndai lam gaw nang hte Karai
Kasang a matut mahkai ai lam hpe grau n-gun
atsam jaw ya nga ai. HEB 10: 24-25
Rau hkawm sa lam: Na a sak hkrung lam ma hkra hta Chyoi Pra
Wenyi hpring let, shi a lam madun n-gun jaw la
ai hpe hkap la let, hkan nang hkan sa ra nga ai.
YHN 14: 26; KSA 2: 38
A si: Na a sak hkrung lam gaw Hkristu hta rawt jat
galu kaba wa nna, kung kyang ai hte Wenyi asi
hpe si lu ai sak hkrung lam rai ra ai. YHN 15:11
Nli tum hpe gat hkai ai: Madu Yesu Hkristu a kabu gara shiga nli tum
hpe hkaw tsun gat hkai ai wa rai ra ai.
MHT 28: 19-20, MRK 16: 15-18
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 68
33. Sape Majing A Kabu Gara Shiga Hte Seng Nna Yin
La Ai Makam 1. Shawng ningpawt kaw nna daini na ten du hkra Karai Kasang hte rau
rai nga ai asak hkrung ai mungga hpe ngai yin la kam sham nngai. Arai
mayawng gaw shi a marang e tai nga ai, nga manga hta shi n lawm ai tai
wa ai gaw langai mi mung n nga ai. Chyeju hte teng man ai lam hpring
tsup nga ai Karai Kasang a kasha shingtai dai mungga gaw hkum shan tai
wa nna anhte hte rau nga nga ai.
2. Karai Kasang a Kasha Yesu Hkristu hpe shayi hkawn sek Mari kaw
nna shangai ai hpe ngai yin la kam sham nngai. Dai numsha gaw Chyoi
Pra ai Wenyi a marang e na-um nasin rai nna shadang sha shangai ai hte
Shi a mying "Emanuela, Karai Kasang anhte hte rau rai nga ai" ngu ai
hpe kam sham nngai.
3. Yesu gaw shi a wudang hpai let Shi a hpang hkan na matu yawng
mayawng hpe sakse madun nna, Shi gaw lam, tengman ai hte asak rai
nga ai lam hte Shi hta nna n rai yang kadai mung kawa Karai Kasang
kaw n du lu na lam tsun da nga ai. Karai Kasang a mungdan hte Kawa
Karai Kasang a lam ndai dinghta mungkan hta sak hkrung nna sharin
achyin ya ai, hkaw tsun ndau shana ai Hkristu a sak hkrung lam hpe
ngai yin la kam sham nngai.
4. Anhte gaw hkum hkrang hku nna si mat sai raitim, Yesu Hkristu a
marang e hkrung nga lu ai. Hkristu a chyeju hte dinghpring ai lam hpe bu
hpun dagraw lu ai hte Chyoi Pra ai ni a Chyoi Pra dik htum ai shara ngu
ai Kawa Karai Kasang a man e tsap lu na matu anhte hpe jashawn la ai
anhte a Madu Yesu Hkristu a wudang ntsa na hkum hkrang si hkam ai
lam hpe ngai yin la kam sham nngai.
5. Masum ya ngu na nhtoi hta lup sung hku kaw nna awng padang hte
hkrung rawt wa sai. Yubak hkum ngu ai masha dingsa hpe lup makoi kau
nna Shi a hpung shingkang bu hpun let tengman ai lam hte hpring ai
masha ningnan a matu lam lajang ya ai Yesu Hkristu a hkum hkrang
hku nna bai hkrung rawt ai lam hpe ngai yin la kam sham nngai.
6. Hkristu gaw, bai hkrung rawt ai aten kaw nna sumsing lamu de shalun
la hkrum ai nhtoi du hkra, masha law law wa sakse hku nna mu ai hte, ya
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 69
hparadisu e kam sham ai sape ni a matu shara hkyen lajang nna, anhte a
gawng malai Kawa Karai Kasang a man e htinglu ya nga ai Yesu Hkristu
a sumsing lamu de lung mat wa ai lam hpe ngai yin la kam sham
nngai.
7. Sape ni hpe Wenyi n-gun atsam jahpring ya ai hte dai Wenyi a asi hte
shanhte hpe namman chya ya nna, chyeju kumhpa ni jaw ya let mungkan
chyam hkra Hkristu Yesu a hkum hkrang ngu ai nawku hpung hpe
dawjau lu na matu sape ni hpang de Kawa Karai Kasang e shangun dat ai
masum rai tim langai rai nga ai Chyoi Pra ai Wenyi hpe ngai yin la kam
sham nngai.
8. Yesu Hkristu gaw de da ai langai sha re ai nawku hpung hpe ngai yin
la kam sham nngai. Hkristu gaw Chyoi Pra ai Wenyi hku nna Pentekoti
Nhtoi hta dai nawku hpung hpe shangai dat ya nna de a baw mung Shi
rai nga ai. Hkristu gaw dai nawku hpung hpe Shi hte kanawn mazum lu
na matu, Shi hpe tinang a Hkye Hkrang la ai Madu hku nna hkap la ai ni
yawng a matu shara langai hku nna mung, Hkristu a sharin shaga ai lam
ni shachyam shabra ai shara hku nna mung, n-gun atsam jaw nna wenyi
bau shapan ya ai hte shingbyi shara langai hku nna mung, Shi a tsawra
matsan dum ai myit shanu ai shara hte dinghta mungkan hta Yesu
Hkristu a lam Kabu Gara Shiga hkaw tsun ndau ai shara hku nna mung
yaw shada let ahkrung nga ai nawku hpung shatai tawn ai.
9. Yesu Hkristu a lahkawng lang bai du sa na lam hpe ngai yin la kam
sham nngai. Shi gaw, hpyen ni yawng hpe padang dip kau nna Satan hpe
gyit hkang nhtawm, kalang hte sha, yawng mayawng a n madat mara ai
lam hte yubak mara a majaw byin pru ai si hkrung si htan lam de kabai
bang kau nna, ndai dinghta mungkan hte sumsing lamu hta dai mungdan
ningnan hpe shabyin ya na rai nga ai. Yesu Hkristu gaw Madu hte
Hkawhkam hku nna Shi a hpyen luksuk ni hte kalang bai du sa na ra ai
hpe kam sham nngai.
10. Sumsing lamu mungdan ngu ai teng sha nga ai hpe ngai yin la kam
sham nngai. Dai shara gaw, masha yawng jeyang dawdan hkrum na
shara, Sagu Kasha a Asak Laika kyem mazing da ai shara, kam sham ai
sape langai hku nna lani mi hta ngai du na ra ai shara, machyi makaw si
hkrung si htan n nga ai shara, ngai gaw mying ningnan hte ningnan bai
hpan da hkrum na shara, Shi hta kam sham ai ni yawng hpe Hkye Mawai
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 70
la ai Wa, Karai Kasang a Sagu Kasha rai nga ai anhte a Madu hte Hkye
Hkrang La ai Wa Yesu Hkristu hte rau man hkrum rai nna nga lu na
shara rai nna, Sagu Kasha a Hkungran Lu Sha Poi Ku hta Shi hte rau
hpawng nga lu ai shara hte anhte gaw anhte a Hkawhkam Wa Yesu hpe
htani htana nawku dawjau nga lu ai shara re ai hpe kam sham nngai.
Ngai gaw, ndai aten sha n-ga htani htana prat tup a matu Nye a MADU
hte Hkawhkam Wa Yesu Hkristu hta sadi dung nga sana, ngu nna yin la
nngai. Amen
Mying: _________________________
Nhtoi: _________________________
Ta Masat: ______________________
34. Htani Htana A Sak Lu La Na Lam Matsun
1. Karai Kasang gaw nang hpe shaga nga ai. ROM 1:6-7
Yesu Hkristu e shaga la ai ni rai nga myit dai majaw, nanhte
mung dai ni hta lawm nga myit dai. Anhte a Wa Karai Kasang
hte, Madu Yesu Hkristu kaw na, chyeju hte ngwi pyaw ai gaw,
nanhte hta e a nga nga ma lit ga law.
2. Karai Kasang gaw anhte a matu lam lajang da ya sai.
ROM 1:16
Kaning rai nme law, dai kabu gara shiga hta ngai kaya shara
rawng ai n rai: dai gaw shawng nnan e Yuda ni, dai hpang e
Heleni masha ni hta kam sham ai ni kadai hpe mung hkye hkrang
la shangun lu ai Karai Kasang a atsam rai nga ai.
3. Yubak n kap ai shinggyim masha kadai mung n nga ai.
ROM 3:10 Laika hta mung, Ding hpring ai wa n nga ai, langai mi pyi n nga
ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 71
4. Shinggyim num, la yawng gaw yubak lu ai ni hkrai re.
ROM 3:23-24 Kaning rai nme law, yawng yubak galaw ma ai hte, Karai Kasang
a arawng sadang hpe dumhprut kau nna, jahpu n ya ai sha, shi a
chyeju hte, Yesu Hkristu a htingrai htingra ya ai a gawp e, ding
hpring ai kaw du lu na ma ai.
5. Yubak mara gaw yawng mayawng a npawt madung mang
hkang rai nga ai. ROM 5:12 Dai rai nna, masha langai mi a jaw e yubak gaw mungkan ga e
shang wa nna, yubak a majaw si hkrung si htan shang nang wa ai
hte maren, yawng mayawng yubak kap nga ma ai majaw, masha
nlang kaw e si hkrung si htan du bang wa sai.
6. Karai Kasang gaw anhte shinggyim masha shagu hpe htani
htana a sak jaw ya mayu nga ai. ROM 6:23
Kaning rai nme law, yubak a shabrai gaw si mat ai rai nga ai;
Karai Kasang a chyeju kumhpa chyawm gaw, anhte a Madu
Hkristu Yesu hta e, htani htana asak rai nga ai.
7. Yesu Hkristu a marang e sha Htani Htana Asak hpe lu la mai
nga ai. ROM 5:8
Rai ti mung, anhte yubak kap ai ni naw rai nga ga yang, Hkristu
gaw anhte a matu mara si hkam ai hta, Karai Kasang nan shi a
tsaw ra ai hpe, anhte kaw e shadan dat mani ai.
8. Anhte a yubak mara hpe yin la nna, myit masin hta kam sham
ai hte Hkristu hta maju jung manoi nga ra ai. ROM 10:9-10,13
shing rai, Yesu gaw Madu rai nga ai, nga nna na a n-gup ga hte
tsun gara nna, Karai Kasang gaw si mat ai ni kaw na shi hpe
hkrung sharawt la ai hpe, na a myit masin hta kam sham n yang
gaw, nang hkye hkrang la ai hkrum na rin dai. Kaning rai nme
law, masha gaw ding hpring ai lu la hkra, myit masin hte kam
sham nna, hkye hkrang la ai lu la hkra, n-gup hte tsun gara nga
ai. … Shing rai dai Madu a amying nsang hpe shaga ai masha
kadai mung, hkye hkrang la ai kaw du lu na ra ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 72
9. Galai shai ai asak hkrung lam hta sak hkrung ra ai.
ROM 12:1-2
Dai re ai majaw, hpu nau ni e, nanhte a hkum hkrang hpe,
hkrung nga ai, chyoi pra ai hte, Karai Kasang kaw sharawng
awng ai hkungga matu nawng ya na, Karai Kasang a chyeju hte
ngai nanhte hpe shadut shahkat dat ma de ai: dai gaw nanhte a
myit masin a daw jau ai lam rai nga ai. Dai hta kaga, ndai
dinghta ga a myit n hkan dagraw ai sha, Karai Kasang a mai kaja
ai, sharawng awng ai hte hkum tsup re ai myit mang lam hpe
nanhte chye ginhka lu myit ga, myit nnan lu la na hku arawn
asam galai nga mu.
10. A sak hkrung lam ning nan de dai ni kaw n na hkawm sa sak
hkrung wa ra sai. ROM 13:11-12
Dai hta kaga, ndai aten hpe nanhte chye nga myit dai majaw,
nanhte a yup hprang wa na ahkying, ya e pyi rai ra ai; kaning rai
nme law, shawng nnan kam sham sa ga ai hta, dai hkye hkrang la
ai gaw ya e nan anhte hte grau nna ni wa sai. Shana ahkying lai
magang wa nna, shani nhtoi du magang wa ra ai. Dai re ai
majaw, nsin hte seng ai bungli hpe anhte raw sharun kau nna,
nhtoi a hpyen hking hpe dagraw nga ga.
11. Anhte a myit masin kraw lawang ma hkra hte Karai Kasang
a matu sak hkrung sa wa ra sai. ROM 14:8, 12
Hkrung nga yang gaw, dai Madu a lam anhte hkrung nga ga ai; si
wa yang mung, dai madu a lam anhte si wa ga ai. Dai re ai majaw,
hkrung ti mung si ti mung, dai Madu hte anhte seng nga ga ai.…
Dai rai nna, anhte langai hte langai, tinang dai tinang lam a
jahpan, Karai Kasang kaw dan na ra ga ai.
12. Karai Kasang gaw Chyoi Pra ai Wenyi a n-gun a tsam
the anhte hpe jahpring shatsup ya nga ai. ROM 15:13 Ya, Chyoi pra ai Wenyi a n-gun atsam hte myit mada ai lam hta
nanhte gumring gumrat rai wa myit ga, myit mada npawt rai nga
ai Karai Kasang gaw, kam sham ai lam hta e, chyeju hte ngwi
pyaw ai amyu myu nanhte hpe jahpring shatsup ya myit ga law.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 73
Shawng ningnan na ninggam hpang na matu aten la u:
Htani Htana asak hte seng ai akyu hpyi ga:
Tsawra ai Madu Yesu e,
Yubak kap ai wa ngai rai nga ai hpe yin la nngai. Nye a lam ngai shamat
kau ni ai majaw, nye sak hkrung lam a Hkye La Madu hku nna up hkang
ya na matu ngai Madu hpe ra sharawng nga nngai. Htani Htana asak
hpe ngai lu la na matu, wudang ntsa e sai hkaw let si hkam ai hku nna
nye a yubak mara ni hpe nang Madu mari la kau ya nit dai. Yubak kaw
na kayin nna, Madu nang hpang de nhtang wa na matu jin jin rai nga
sai. Ya jang, nye a myit masin kata shang shanu let, nye a sak hkrung
lam yawng hpe hkang zing, lam shading ya na matu, nye a hkum hpe ap
ya nngai. Na a matu hte kaga ni hpe daw jau lu na hte tengman kangka
ai sape majing langai tai lu na matu mung ngai hpe karum la rit law.
Madu e, nang gaw, htani htana si ai lam kaw nna htani htana hkrung ai
de lawt du lu na matu ngai hpe lam madun ya ai hte dawdan jeyang
hkrum na kaw nna ngai hpe shalawt ya ni ai. Nye a myit masin hta
shang shanu ya nna, nang hte ni htep ai kanawn mazum lam hpe ya ngai
lu la sai re majaw Madu hpe chyeju dum nnngai law. Amen
Hkristu Yesu hte htani htana nga lu na nta kaw nna kabu gara
hkap tau hkalum la ga ai.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 74
La Kap Laika Jahpan Bryant, T. Alton, Ed. The New Compact Bible Dictionary. Zondervan
Publishing House. Grand Rapids, Michigan. 1967.
Cruden, Alexander. Cruden’s Concordance to The Holy Scriptures. Ed.
John Eadie. Baker Book House, Grand Rapids, Michigan. 1956.
DeMos, Matthew and Miller, J. Edwards. Dictionary of Bible and
Theological Words. Zondervan, Grand Rapids, Michigan. 2002.
Hanson, Rev. Ola. A Dictionary of The Kachin Language. Rangon
Baptist Board of publications, Rangoon, Burma. 1954.
Hanson, Rev. Ola. Chyoi Pra ai Chyum Laika.
Hpang, Manam. The English- Kachin- Myanmar Pocket Dictionary. May
Offset, Yangon, Myanmar. 2000.
King James Bible, Old and New Testament. A. J. Holman Company,
Philadelphia. 1960.
New American Standard Bible. Zondervan, Grand Rapids, Michigan.
1999 and 2002.
Strong, James. Stronge's Exhaustive Condordance of the Bible. John R.
Koblenberger, III. Thomas Nelson Publishing, Nashville, 1990.
Sword, Rev. Gustaf A. Bible Dictionary. American Baptist Mission
Press, Rangoon, Burma. 1935.
Kabu Gara Shiga Chyum Laika (Dai ni lang nga ai Jinghpaw ga).
United Bible Societies. Yangon, Myanmar. 2007.
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 75
Matsing
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Chyum Matsun hte Karum Laika
Chyum laika hti hka ja ai lam hta karum lu na matu… Page 76
Matsing
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………