73
Gabinet Stomatologiczny zapobieganie zakażeniom mgr Małgorzata Dobrzańska Kierownik Oddz. Epidemiologii WSSE w Olsztynie 16 marzec 2013

Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Gabinet Stomatologiczny

zapobieganie zakażeniom

mgr Małgorzata Dobrzańska

Kierownik Oddz. Epidemiologii WSSE w Olsztynie

16 marzec 2013

Page 2: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zakażenie szpitalne- zakażenie, które wystąpiło w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych gdy:

choroba nie była w okresie wylęgania w momencie udzielania świadczeń zdrowotnych

i wystąpiła po udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Page 3: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

USTAWA

z dnia 5 grudnia 2008 roku

o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi

( Dz. U. z dnia 30 grudnia 2008r.)

Art. 11. 1. Kierownicy podmiotów leczniczych oraz inne

osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani

do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się

zakażeń i chorób zakaźnych.

2. Działania, o których mowa w ust.1 obejmują:

1) ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z

udzielaniem świadczeń zdrowotnych;

2) monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń

związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych

w zakresie wykonywanych świadczeń;

Page 4: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

3) opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami

zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym

związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym

dekontaminacji:

a) skóry i błon śluzowych lub innych tkanek,

b) wyrobów medycznych… wyposażenia wyrobów

medycznych …i aktywnych wyrobów medycznych do

implantacji,…. oraz pomieszczeń i urządzeń;

4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej

w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby

biologicznych czynników chorobotwórczych

Page 5: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

5) wykonywanie badan laboratoryjnych oraz analizę lokalnej

sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki

i terapii antybiotykowej;

6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji

działań, o których mowa w ust.1 (zapobiegających szerzeniu

się zakażeń i chorób zakaźnych)

Page 6: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Kontrola wewnętrzna

Rozporządzenia Ministra Zdrowia

z dnia 27 maja 2010 r.

( Dz. U. nr 100/ 2010 poz. 646)

w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości prowadzenia

kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań

zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych

Page 7: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zakres kontroli wewnętrznej

§ 2.1

Obejmuję ocenę prawidłowości i skuteczności:

1.oceny ryzyka występowania zakażeń związanych z

udzielaniem świadczeń zdrowotnych;

2.monitorowania czynników alarmowych i zakażeń

związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w

zakresie wykonywanych świadczeń;

3.procedur zapobiegania zakażeniom i chorobom zakaźnym

związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym

procedur dekontaminacji;

4.stosowania środków ochrony indywidualnej i zbiorowej;

Page 8: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zakres kontroli wewnętrznej

§ 2.1

5. wykonywania badan laboratoryjnych;

6. analizy lokalnej sytuacji epidemiologicznej;

7. profilaktyki i terapii antybiotykowej.

Page 9: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zakres kontroli wewnętrznej

§ 2.1

W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41

lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki

zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych

(Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz.1027, z późn. zm.)

41) świadczeniodawca:

a) podmiot wykonujący działalność leczniczą w rozumieniu

przepisów o działalności leczniczej;

b) osobę fizyczną inną niż wymienione w lit. ,a która

uzyskała fachowe uprawnienia do udzielania świadczeń

zdrowotnych i udziela ich w ramach wykonywanej

działalności gospodarczej.

Page 10: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zakres kontroli wewnętrznej

§ 2.1

Zakres kontroli odpowiada zakresowi udzielanych świadczeń zdrowotnych i obejmuje:

okresową analizę i weryfikację procedur stosowanych

w celu zapobieżenia szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych oraz dokumentacji ich realizacji.

np: procedura higieny rąk !!!!!!!

procedura przygotowania narzędzi do sterylizacji

procedura dezynfekcji stanowiska pracy

procedura postępowania z odpadami

procedura sprzątania gabinetu

procedura postępowania z bielizną

Page 11: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zakres kontroli wewnętrznej

§ 3.1

W ramach kontroli dokonuje się oceny działań

określonych w § 2 w zakresie:

1) poprawności realizacji poszczególnych

działań;

2) skuteczności realizacji tych działań.

Page 12: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Obowiązkiem pracownika

medycznego jest zapewnienie

bezpiecznych warunków

diagnozowania i leczenia pacjentów.

Page 13: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Źródła zakażeń w gabinecie

stomatologicznym

Pacjent

bioaerozol powstający przy opracowywaniu ubytku

ekstrakcje

kichanie, kaszel

Personel

zanieczyszczone ręce, rękawice !!!!!

uszkodzenia skóry rąk

infekcje ( kichanie, kaszel

Page 14: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Najczęstsze źródła zakażeń

w gabinecie stomatologicznym:

pacjenci będący nosicielami drobnoustrojów, np.: wirus HBV, HCV, HIV, Herpes simplex (wirus opryszczki),

niedbale przygotowane instrumentarium,

niedokładnie zdezynfekowane powierzchnie robocze mające kontakt z krwią, śliną, błonami śluzowymi pacjenta,

niedokładnie umyte ręce, niezmieniane rękawice ( 70-80%

zakażeń)

instalacje wodne występujące w gabinecie, takie jak elementy unitu, ślinociągi.

Page 15: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Najczęstsze drogi przenoszenia

drobnoustrojów chorobotwórczych:

kontakt z krwią lub innymi płynami ustrojowymi – przez wszczepienie (podczas ukłucia, skaleczenia), kontakt uszkodzonej skóry z zanieczyszczonymi powierzchniami;

droga powietrzno-kropelkowa – poprzez wdychanie aerozoli pochodzących z turbin i dmuchawek wodno-powietrznych, których mgła może rozprzestrzeniać się nawet w promieniu 2 metrów;

błony śluzowe – przez kontakt jamy ustnej z przewodami unitu stomatologicznego, np. ślinociągu, oraz kontakt z końcówkami i turbinami.

Page 16: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zagrożenia w gabinecie stomatologicznym

1. Podczas pracy końcówki w jamie ustnej pacjenta dochodzi do zasysania materiału biologicznego do jej wnętrza – ok.0,2 ml

2. Powstanie bioaerozolu

uruchomienie końcówki ( turbiny, kątnicy)

skalery ultradźwiekowe

użycie strzykawki woda – powietrze

3. Osiadanie bioaerozolu 2 – 3 m od fotela dentystycznego –

zanieczyszczenie bakteryjne zwiększa się 5x

4. Uszkodzenie śluzówki czy tkanek pacjenta w czasie ekstrakcji, leczenia, skalingu powoduje przejściową bakteriemię

Page 17: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Wszystkie narzędzia naruszające ciągłość tkanek i

kontaktujące się z błonami śluzowymi,

zanieczyszczone lub podejrzane o zanieczyszczenie

krwią, tkankami, wydzielinami,

stanowią zagrożenie dla personelu i pacjentów

(bakterie, wirusy HBV, HCV, HIV)

po użyciu należy poddać procesowi dezynfekcji

i sterylizacji

Page 18: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

1. Bakterie:

gronkowce,

paciorkowce,

prątki gruźlicy

2. Wirusy:

HBV, HCV, HIV

opryszczki, grypy

3. Grzyby

Candida albicans i inne drożdżaki

Przenoszone patogeny

Page 19: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Słuchawka telefonu

Page 20: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Banknot

Page 21: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Igła po zabiegu

Page 22: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Nić dentystyczna

Page 23: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Drogi przenoszenia zakażeń

Zanieczyszczone ręce personelu (70-80% zakażeń)

Narzędzia stomatologiczne

Sprzęt medyczny

(woda w unicie 105 bakterii/ml – pałeczka ropy błękitnej, legionella)

Zanieczyszczone powietrze

Page 24: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

DEKONTAMINACJA – proces niszczenia

mikroorganizmów (biologicznych czynników

chorobotwórczych) poprzez mycie, dezynfekcję lub

sterylizację

DEZYNFEKCJA - proces redukcji biologicznych

czynników chorobotwórczych poprzez zastosowanie

metod fizycznych lub chemicznych.

Page 25: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje dezynfekcji

W zależności od stopnia niszczenia drobnoustrojów:

DEZYNFEKCJA NISKIEGO POZIOMU ( B, F) proces redukcji wegetatywnych form bakterii( oprócz Tbc), wirusów osłonkowych ( HBV, HCV, HIV) i grzybów.

DEZYNFEKCJA ŚREDNIEGO POZIOMU (B, F,V,Tbc) proces redukcji wegetatywnych form bakterii (w tym Tbc), wszystkich wirusów oraz grzybów.

DEZYNFEKCJA WYSOKIEGO POZIOMU (B,F,V,Tbc, S) proces redukcji wszystkich wegetatywnych form biologicznych czynników chorobotwórczych (B,V,F, Tbc) i niektórych form przetrwalnikowych (S)

Page 26: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje dezynfekcji

W zależności od stosowanego aktywnego czynnika:

DEZYNFEKCJA FIZYCZNA

zastosowanie

temperatury, pary wodnej, ciśnienia, promieniowania UV

DEZYNFEKCJA CHEMICZNA

zastosowanie preparatu dezynfekcyjnego

Page 27: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje dezynfekcji

W zależności od przeznaczenia:

do powierzchni

aparatury i sprzętu medycznego

narzędzi

bielizny

antyseptyki- środki chemiczne do niszczenia drobnoustrojów

na skórze, błonach śluzowych

W Polsce preparat dezynfekcyjny dopuszczony jest do obrotu

pozwoleniem Ministra Zdrowia.

Page 28: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje dezynfekcji

Z zależności od stosowanej substancji aktywnej:

Preparaty na bazie:

aldehydów (formalina, aldehyd glutarowy)

alkoholi (alkohole alifatyczne, aryloalifatyczne)

związków chlorowych (chlor, jod, podchloryn sodu, chloraminy, kwas trichloroizocyjanowy)

pochodnych biguanidyny (chlorheksydyna, aleksydyna)

związków fenolu (bifenole, alkilofenole, halogenofenole)

Page 29: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje dezynfekcji

kationowych związków powierzchniowo czynnych

(amfolity, batoiny, sole tetraalkiloamoniowe)

związków utleniających

(nadtlenek wodoru, nadmanganiany, nadkwasy organiczne,

nadborany, nad siarczany).

Page 30: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zasady sporządzania roztworów roboczych

środków dezynfekcyjnych

Środki ochrony osobistej:

rękawice- zaleca się stosowanie rękawic winylowych i butadienowo-styrenowych

maska ochronna – ochrona dróg oddechowych przed

aktywnym tlenem, chlorem, aldehydami

okulary ochronne

fartuch ochronny

Page 31: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Przygotowanie naczynia do dezynfekcji:

Naczynie:

powinno być oznakowane:

- nazwą preparatu

- stężeniem roztworu

- datą i godziną przygotowania roztworu

- danymi identyfikacyjnymi osoby przygotowującej roztwór.

umyte, zdezynfekowane i wysuszone.

mieć szczelną pokrywę.

Page 32: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Postępowanie z narzędziami i sprzętem

medycznym po zabiegu

dezynfekcja wstępna

mycie mechaniczne, ręczne lub ultradźwiękowe

dezynfekcja właściwa

płukanie wodą zdemineralizowaną

suszenie

kontrola techniczna, konserwacja

pakowanie

Page 33: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zasady prawidłowej dezynfekcji

Narzędzia i sprzęt medyczny powinny być:

dezynfekowane i myte możliwie bezpośrednio po użyciu (zanieczyszczenia nie powinny zasychać na przyrządach);

rozkładane na części, aby środek dezynfekujący mógł dotrzeć do wszystkich powierzchni

(np. kleszcze muszą być otwarte);

w całości pokryte roztworem, a światło instrumentów wypełnione roztworem;

Należy przestrzegać instrukcji producenta co do stężenia, temperatury i czasu działania środka dezynfekcyjnego

Page 34: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Najczęściej popełniane błędy podczas

dezynfekcji

Mała częstotliwość wymiany roztworów roboczych środka dezynfekcyjnego (silne obciążenie zanieczyszczeniami

roztworu roboczego)

niebezpieczeństwo korozji poprzez zbyt dużą zawartość zanieczyszczeń,

niebezpieczeństwo korozji wywołanej wzrostem stężenia roztworu wskutek wyparowania

zmniejszenie efektu działania dezynfekcyjnego (błąd białkowy)

Page 35: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Sterylizacja

STERYLIZACJA - proces mający na celu

całkowite zniszczenie i eliminację wszystkich żywych mikroorganizmów oraz ich form przetrwalnikowych

Przedmiot uważany jest za sterylny, gdy prawdopodobieństwo znalezienia zdolnych do życia drobnoustrojów wynosi najwyżej 1:1 000000

Page 36: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Metody sterylizacji

Sterylizacja zimna –

(tlenek etylenu, promieniowanie jonizujące)

Sterylizacja gorąca –

(para wodna w nadciśnieniu, gorące powietrze)

Sterylizacja niskotemperaturowa –

(plazma, formaldehyd, kawas nadoctowy)

Page 37: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Sterylność sprzętu zależy od:

Przygotowania sprzętu do sterylizacji

(dezynfekcja, mycie, pakowanie)

Załadunku sterylizatora

(ilości sprzętu, sposób ułożenia)

Przeprowadzenia procesu sterylizacji

(monitorowanie parametrów)

Postępowania ze sprzętem po sterylizacji

(rozładunek, transport, przechowywanie)

Rozpakowania sterylnego sprzętu

Page 38: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Mycie ręczne

stosować środki ochrony osobistej;

przeprowadzać w wyznaczonych do tego celu

pomieszczeniach i w wydzielonych zlewach;

narzędzia myć pojedynczo;

nie dopuszczać do powstawania aerozolu – szczotkować

narzędzia zanurzone w roztworze detergentu;

myć najpierw w letniej wodzie 400C ze środkiem

myjącym, potem w wodzie gorącej;

używać szczotek różnej wielkości przeznaczonych tylko

do mycia narzędzi;

Page 39: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Mycie ręczne

po skończeniu mycia szczotki wypłukać,

zdezynfekować, wysuszyć i wysterylizować;

płukać narzędzia w bieżącej wodzie;

do ostatniego płukania stosować wodę gorącą

dejonizowaną lub destylowaną;

wysuszyć narzędzia ręcznikiem papierowym lub

suchym gorącym powietrzem (w suszarkach), a

sprzęt mający kanały sprężonym powietrzem.

Page 40: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Mycie w myjniach ultradźwiękowych :

narzędzia umieścić w myjni nie należy w jednym cyklu

umieszczać narzędzi wykonanych z różnych

materiałów (stal, miedź itp.)

narzędzia muszą być całkowicie zanurzone w kąpieli

myjącej lub myjąco – dezynfekującej

roztwór detergentu lub środka myjąco –

dezynfekującego zmieniać zgodnie z zaleceniem

producenta (najlepiej po każdym użyciu)

następnie narzędzia muszą być umyte ręcznie w

strumieniu letniej wody, przy użyciu szczoteczki i

dokładnie wypłukane

po umyciu narzędzia należy osuszyć

Page 41: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Kontrola narzędzi - sprawdzić dokładność mycia,

ewentualne uszkodzenia ( ubytki powłok, korozję).

Pielęgnacja i kompletowanie narzędzi

nasmarować środkiem pielęgnacyjnym,

przeznaczonym do tego celu – zalecenie producenta;

ostrza zabezpieczyć osłonkami, nakładkami;

przed sterylizacją otworzyć narzędzia zawiasowe

Page 42: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje opakowań sterylizacyjnych

opakowanie powinno spełniać normy np. EN 868

Opakowania jednorazowego użycia :

papier sterylizacyjny

włóknina

torebki papierowe

torebki lub rękawy papierowo-foliowe

opakowania TYVEK – folia ( sterylizacja plazmowa)

Page 43: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Rodzaje opakowań sterylizacyjnych

Opakowania wielokrotnego użytku :

kontenery z filtrem

kontenery z zaworami

Uwaga!!! nie należy używać do sterylizacji

puszek Schimmelbuscha

papieru siarczynowego

serwet bawełnianych

Page 44: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Opakowanie jednorazowego użytku można używać i sterylizować tylko raz;

W przypadku przerwania opakowania sterylizacyjnego, narzędzia i sprzęt należy ponownie zdezynfekować, umyć, wysuszyć zapakować i poddać sterylizacji;

Wewnątrz opakowania umieścić wskaźnik chemiczny wieloparametrowy (klasy 4 lub 5 );

Na zewnątrz opakowania umieścić wskaźnik procesu sterylizacji (sprawdzian sterylizacji );

Cykl sterylizacji kontrolować testem klasy 5.

Zasady jakie należy zawsze stosować:

Page 45: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zasady jakie należy zawsze stosować:

opakowania napełniać tylko do ¾ objętości;

torebkę zamknąć przy zastosowaniu zgrzewarki:

- zgrzew wykonać w odległości 20 mm od brzegu

- między materiałem sterylizowanym a zgrzewem-

30 mm odstęp;

rękaw papierowo – foliowy zgrzać na obu końcach;

opakowanie papier-folia – podczas sterylizacji strona papierowa

styka się ze stroną papierową, folia z folią .

Page 46: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zasady jakie należy zawsze stosować:

przed przystąpieniem do sterylizacji należy upewnić się, czy dany

sprzęt może być sterylizowany daną metodą;

producent powinien podać jaka metoda sterylizacji jest zalecana

dla danego wyrobu;

dobór właściwej metody sterylizacji zależy od rodzaju i właściwości

sterylizowanych materiałów oraz sposobu ich opakowania;

każdy sterylizator należy podać zabiegom czyszczącym,

konserwującym i dezynfekującym.

Page 47: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Oznakowanie opakowania sterylizacyjnego

Etykieta :

zawartość opakowania

data sterylizacji

data ważności

dane osoby pakującej (nazwisko lub kod)

wybrany program sterylizacji (parametry)

Page 48: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Sterylizacja parą wodną

Parametry i przebieg procesu sterylizacji są ściśle

określone przez producenta dla każdego urządzenia np.:

Sterylizacja bielizny, mat. opat.: temp.-134°C, ciśnienie-2

atm., czas eksp.-10 min, czas susz.-10 min, Σ–34min

Sterylizacja narzędzi: temp.-134°C, ciśn.-2 atm., czas-5

min, susz-5 min, Σ–24 min

Sterylizacja art. gumowych, drenów: temp.-121°C, ciśn.-1

atm., czas-20min, susz-10 min, Σ-44min.

Page 49: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Zalety sterylizacji parą wodną

Tania

Możliwość stosowania do sterylizacji różnych artykułów(

metale, tkaniny, szkło, płyny, tworzywa sztuczne, guma)

Możliwość stosowania różnego rodzaju opakowań

Najszybsza i niezawodna metoda

Bezpieczna dla środowiska

Page 50: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Załadunek autoklawu :

Zapewnić swobodny przepływ powietrza;

Lekkie artykuły układać na samej górze;

Im cięższy sprzęt, tym więcej skrapla się na nim

wody kondensacyjnej ;

Nadzór techniczny, konserwacja i dezynfekcja

w/g zaleceń producenta.

Page 51: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Monitorowanie procesów sterylizacji

System monitorowania czyni proces

sterylizacji skutecznym,

odpowiedzialnym i bezpiecznym

zarówno dla pacjentów

jak i personelu

Page 52: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Monitorowanie procesów sterylizacji

Wskaźniki fizyczne ( termometry, manometry,

czasomierze, termoregulatory, kontrolki świetlne)

Wskaźniki chemiczne( taśmy kontrolne, testy paskowe,

testy Bowie-Dicka, groszki samoprzylepne)

Wskaźniki biologiczne( fiolki, krążki)

Page 53: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Wskaźniki chemiczne :

Norma Międzynarodowa ISO 11140- dzieli wskaźniki na 6 klas (1,2,3,4,5,6)

Norma Europejska EN 867 dzieli wskaźnik na 4 klasy

( A, B, C, D)

Klasa A; 1- wskaźnik procesu

Klasa B; 2- wskaźnik do stosowania w określonych testach

(Bowie- Dicka)

Klasa C; 3- wskaźn. jednoparometrowe

Klasa D; 4- wskaźn. wieloparametrowe ( 2≥ parametry)

Klasa 5 - test zintegrowany ( temp. czas, ciśnienie)

Klasa 6 - test emulgacyjny ( kontrolujący cykl)

Page 54: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Wskaźniki biologiczne

Zawierają oporne szczepy:

Bacillus stearothermophilus lub

Bacillus subtilis var niger

Sporal A i S

Testy fiolkowe

Page 55: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Wskaźnik fiolkowy –umieścić w inkubatorze w ciągu

2-godz.

jeśli dłużej to należy je przetrzymać w lodówce

odczyt po 48 godzinach

brak zmiany barwy – proces sterylizacji

prawidłowy

Page 56: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Pakiety ze wskaźnikami należy umieszczać w dwóch różnych miejscach komory sterylizacyjnej, najtrudniej dostępnych dla czynnika sterylizującego

(tuż przy drzwiczkach po lewej stronie na dolnej półce)

Nie można stosować tylko wskaźników procesu sterylizacji zamiast wskaźników chemicznych .

Page 57: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Okres sterylności

Okres sterylności nie zależy od metody sterylizacji.

Sterylność pakietu zależy od rodzaju opakowania i jego

przechowywania.

Jałowy wsad pakietu lub kontenera powinien być

natychmiast użyty po otwarciu.

Page 58: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Okres sterylności

W przypadku opakowań jednorazowych

okres sterylności określa producent

pod warunkiem :

sprzęt jest przygotowany do sterylizacji w prawidłowy sposób,

opakowanie jest szczelne i prawidłowo zgrzane,

wyjałowiony sprzęt przechowuje się w optymalnych warunkach

Page 59: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Przechowywanie sterylnych pakietów :

Podwójną warstwę papieru lub warstwę papieru i

włókniny –od 1 do 2 miesięcy ( dla opakowań WIPAK,

SPS, ARJO WYCOMBE MEDICAL)

Rękawy papierowo- foliowe, torebki samozamykające – od

6 miesięcy do 2 lat ( WIPAK), 6 miesięcy ( SPS)

Page 60: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Przechowywanie sterylnych pakietów :

Pomieszczenia suche, czyste, nie nasłonecznione,

Temp. optymalna 18- 22°C,

Optymalna wilgotność pomieszczenia,

Sprzęt ułożony w szafach( zachowuje sterylność 2-krotnie dłużej niż na regałach),

Materiały nie mogą być zbędnie przenoszone, przesuwane ( uszkodzenia mechaniczne)

Page 61: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Dokumentacja procesów sterylizacji

Protokół procesu sterylizacji powinien zawierać:

metodę sterylizacji

parametry procesu sterylizacji (temperaturę , ciśnienie,

czas, stężenie gazu)

datę sterylizacji

numer sterylizatora

numer cyklu

typ załadunku (co było sterylizowane)

wynik kontroli chemicznej

wynik kontroli biologicznej

podpis osoby odpowiedzialnej

Protokół przechowywać 10 lat

Page 62: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Czynności wykonywane przed pierwszym

pacjentem

1. Dezynfekcja spluwaczki preparatem o pełnym

spektrum biobójczym (bakterie, grzyby, wirusy,

prątki)

2. Płukanie przez 3 - 10 min preparatem dezynfekcyjnym

unitu

Page 63: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Czynności wykonywane przed zabiegiem

1. Zakładamy nową końcówkę do ssaka i ślinociągu;

1. Podajemy jednorazowy kubek z wodą;

2. Zakładamy jednorazowe osłony na uchwyt lampy lub dezynfekujemy uchwyt lampy;

3. Zabezpieczamy fotel i ubranie pacjenta jednorazową serwetą;

4. Myjemy i dezynfekujemy ręce;

5. Zakładamy osłonę na ubranie i twarz;

6. Zakładamy jednorazowe rękawiczki.

Page 64: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Czynności wykonywane po każdym

zabiegu

1. Usuwamy z narzędzi resztki materiału stomatologicznego i narzędzia umieszczamy w roztworze dezynfekcyjnym;

2. Usuwamy jednorazowe osłony zagłówka fotela, ramion i przewodów unitu, stolika, lampy lub dezynfekujemy powierzchnie preparatem działającym na bakterie, grzyby, wirusy i prątki gruźlicy, w czasie podanym przez producenta;

3. Przecieramy preparatem dezynfekcyjnym przeźroczystą osłonę twarzy lub okulary;

4. Opróżniamy, myjemy i dezynfekujemy spluwaczkę;

5. Wymieniamy kubek;

Page 65: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

6. Zdejmujemy wiertło z końcówki;

7. Oczyszczamy końcówkę( przecieramy, następnie spryskujemy) preparatem o pełnym spektrum działania ( B, F, V, Tbc) , zmywamy wodą destylowaną( najlepiej sterylną) lub myjemy w myjce ultradźwiękowej, suszymy, konserwujemy-smarujemy, pakujemy i sterylizujemy;

8. Przepłukujemy kanały unitu;

9. Po każdej czynności dezynfekujemy i myjemy zlew, umywalkę i używany blat stołu.

Page 66: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Czynności wykonywane na koniec dnia pracy

1. Wykonujemy wszystkie czynności takie jak po każdym zabiegu oraz;

2. Dezynfekujemy spluwaczkę preparatem o pełnym spektrum biobójczym;

3. Płuczemy unit preparatem dezynfekcyjnym;

4. Usuwamy bieliznę roboczą do worków foliowych i przekazujemy do prania;

5. Myjemy i dezynfekujemy duże powierzchnie poziome stosując preparaty o pełnym spektrum, w czasie podanym przez producenta.

Page 67: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

!!! Powierzchnie zanieczyszczone krwią, wydzielin dezynfekujemy na bieżąco

1. Myjemy toaletę i dezynfekujemy preparatem chlorowym

2. Myjemy podłogę w poczekalni

Jeden raz w tygodniu myjemy i dezynfekujemy wszystkie powierzchnie.

Stosujemy zróżnicowane kolorystycznie ściereczki - przeznaczone do różnych powierzchni lub ściereczki jednorazowe.

Page 68: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Postępowanie z wiertłami i narzędziami

endoskopowymi

dezynfekcja i mycie

wszystkie narzędzia obrotowe tworzące jak i polerujące wymagają

dokładnego oczyszczenia zarówno części pracującej jak i trzonka

(poszerzacze i pilniczki endodontyczne).

Zalecane są myjki ultradźwiękowe wyposażone w metalowy koszyk

wypełnione płynem zawierającym detergenty i enzymy;

płukanie (wodą destylowaną)

suszenie

pakowanie w opakowania papierowo – foliowe

( testy sterylizacji)

sterylizacja

Page 69: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Postępowanie z końcówką unitu

Końcówki unitu muszą nadawać się do dezynfekcji i sterylizacji

przed zdjęciem końcówki z rękawa należy uruchomić ją i oczyścić

serwetką ze środkiem dezynfekcyjnym z materiału biologicznego;

następnie końcówkę spryskać środkiem dezynfekcyjnym i

pozostawić do wyschnięcia;

po dezynfekcji spłukać świeżą wodą destylowaną (najlepiej jałową);

wysuszyć

Końcówki powinny być myte i konserwowane w specjalnych myjkach

automatycznych.

końcówkę dmuchawki i lampę polimeryzacyjną dezynfekować

metodą zanurzeniową;

Page 70: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Postępowanie z końcówką unitu

systemy antyretrakcyjne (system ten zapobiega wchłanianiu

skażonych aerozoli i spłukuje pozostałości płynów i ciał stałych) muszą

znajdować się zarówno w końcówkach jak i unicie, a przewody

wodne i powietrzne powinny zapobiegać tworzeniu się biofilmu;

linie wodne płuczemy na początku dnia i między pacjentami -

używając świeżej wody destylowanej (najlepiej sterylnej).

Funkcje unitu powinny być sterowane nożnie.

Page 71: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Postępowanie z odpadami specjalnymi

(resztki amalgamatu, rozbite termometry, leki)

- gromadzimy w pojemnikach i przekazujemy odpowiedniej

firmie

- przeterminowane leki usuwamy zgodnie z instrukcją

nadzoru farmaceutycznego

Page 72: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

BHP gabinetu stomatologicznego

Traktować każdego pacjenta jak zakażonego.

Stosować procedury zapobiegania zakażeniom.

Używać sterylnych narzędzi do zabiegów podczas których następuje kontakt ze śluzówkami.

Zmienić sposób myślenia, nawyki i przyzwyczajenia.

Page 73: Gabinet Stomatologiczny · 2013-03-16 · Zakres kontroli wewnętrznej § 2.1 W przypadku świadczeniodawców, o których mowa w art.5 pkt 41 lit.a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004

Dziękuję za uwagę…