16
library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id i KONSEP PERENCANAAN DAN PERANCANGAN GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR ORGANIK DI SURAKARTA TUGAS AKHIR Diajukan sebagai Syarat untuk Mencapai Gelar Sarjana Arsitektur Universitas Sebelas Maret Disusun Oleh : ALENDA KHOIRUNNISA WIBISONO I0214013 PROGRAM STUDI ARSITEKTUR FAKULTAS TEKNIK UNIVERSITAS SEBELAS MARET SURAKARTA 2018

GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

  • Upload
    others

  • View
    12

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

i

KONSEP PERENCANAAN DAN PERANCANGAN

GALERI SENI RUPA KONTEMPORER

DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR ORGANIK

DI SURAKARTA

TUGAS AKHIR

Diajukan sebagai Syarat untuk Mencapai

Gelar Sarjana Arsitektur

Universitas Sebelas Maret

Disusun Oleh :

ALENDA KHOIRUNNISA WIBISONO

I0214013

PROGRAM STUDI ARSITEKTUR

FAKULTAS TEKNIK

UNIVERSITAS SEBELAS MARET

SURAKARTA

2018

Page 2: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

ii

LEMBAR PENGESAHAN

GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR

ORGANIK DI SURAKARTA

Disusun Oleh :

Alenda KhoirunnisaWibisono

I0214013

Menyetujui,

Surakarta, 2018

Pembimbing II Pembimbing I

(Ir. Rachmadi Nugroho, M.T.) (Dr. Ir. Hardiyati, M.T.)

NIP. 195608211986011001 NIP. 195612091986012001

Mengesahkan,

Kepala Program Studi Arsitektur

Fakultas Teknik

Amin Sumadyo, S.T. M.T.

NIP. 197208112000121001

PROGRAM STUDI ARSITEKTUR

FAKULTAS TEKNIK

UNIVERSITAS SEBELAS MARET

SURAKARTA

2018

Page 3: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

iii

DAFTAR ISI

DAFTAR ISI ....................................................................................................................................... iii

DAFTAR GAMBAR ........................................................................................................................ viii

DAFTAR TABEL ............................................................................................................................... xi

BAB I. PENDAHULUAN ................................................................................................................ 1

A. Pengertian Judul ..................................................................................................................... 1

1. Galeri ..................................................................................................................................... 1

2. Seni Rupa Kontemporer ........................................................................................................ 1

3. Arsitektur Organik................................................................................................................. 1

B. Latar Belakang ........................................................................................................................ 2

C. Permasalahan dan Persoalan ................................................................................................. 7

D. Tujuan dan Sasaran ................................................................................................................ 8

E. Lingkup dan Batasan .............................................................................................................. 9

F. Sistematika ............................................................................................................................... 9

BAB II. TINJAUAN PUSTAKA ................................................................................................ 11

A. Tinjauan Seni Rupa Kontemporer ...................................................................................... 11

1. Pengertian Seni Rupa Kontemporer .................................................................................... 11

2. Sejarah Seni Rupa Kontemporer ......................................................................................... 11

3. Karakteristik Seni Rupa Kontemporer ................................................................................ 12

4. Medium Seni Rupa Kontemporer ....................................................................................... 13

B. Galeri Seni .............................................................................................................................. 16

1. Pengertian Galeri Seni ......................................................................................................... 16

2. Sejarah dan Perkembangan galeri ....................................................................................... 17

3. Fungsi Galeri Seni ............................................................................................................... 18

4. Macam-Macam Galeri Seni ................................................................................................ 19

5. Lingkup Kegiatan Galeri ..................................................................................................... 20

6. Koleksi ................................................................................................................................ 21

7. Pameran ............................................................................................................................... 22

8. Kriteria Galeri Seni ............................................................................................................. 23

Page 4: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

iv

9. Persyaratan Ruang ............................................................................................................... 23

C. Arsitektur Organik ............................................................................................................... 30

1. Pengertian Arsitektur Organik ............................................................................................ 30

2. Prinsip Arsitektur Organik .................................................................................................. 31

D. Studi Preseden Galeri ........................................................................................................... 33

1. Selasar Sunaryo Art Space, Bandung .................................................................................. 33

2. Jogja National Museum ...................................................................................................... 34

3. Tree Art Museum ................................................................................................................. 36

4. Circa Gallery ...................................................................................................................... 38

E. Kesimpulan ............................................................................................................................ 40

1. Kesimpulan Galeri Seni Rupa Kontemporer ....................................................................... 40

2. Kesimpulan Studi Preseden Galeri Seni Rupa Kontemporer .............................................. 40

3. Kesimpulan Prinsip Arsitektur Organik dan Penerapannya ................................................ 41

BAB III. METODE PERENCANAAN DAN PERANCANGAN GALERI SENI RUPA

KONTEMPORER ............................................................................................................................. 42

A. Metode .................................................................................................................................... 42

B. Bagan Metode ........................................................................................................................ 46

BAB IV. TINJAUAN DATA ........................................................................................................ 47

A. Gambaran Umum Kota Surakarta...................................................................................... 47

1. Letak dan Kondisi Geografis ............................................................................................... 47

2. Kondisi Iklim ...................................................................................................................... 48

3. Potensi Kota Surakarta sebagai Lokasi ............................................................................... 48

4. Tinjauan Rencana Tata Ruang Kota Surakarta ................................................................... 55

BAB V. ANALISIS PERENCANAAN GALERI SENI RUPA KONTEMPORER .............. 56

A. Pemahaman Galeri Seni Rupa Kontemporer ..................................................................... 56

B. Fungsi Galeri Seni Rupa Kontemporer............................................................................... 56

C. Visi dan Misi Galeri Seni Rupa Kontemporer ................................................................... 57

D. Kelembagaan Galeri Seni Rupa Kontemporer ................................................................... 57

E. Kegiatan yang Diwadahi ....................................................................................................... 58

F. Koleksi .................................................................................................................................... 60

Page 5: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

v

1. Tema Koleksi ...................................................................................................................... 60

2. Pemilihan Koleksi ............................................................................................................... 60

3. Medium Koleksi .................................................................................................................. 60

G. Frekuensi Kegiatan ............................................................................................................... 60

H. Bentuk Dan Sistem Pelayanan ............................................................................................. 61

I. Pelaku dan Kegiatan ............................................................................................................. 62

1. Analisis Pelaku .................................................................................................................... 62

2. Analisis Pola Kegiatan ........................................................................................................ 65

3. Analisis Kebutuhan Ruang .................................................................................................. 67

J. Arsitektur Organik Sebagai Metode Perancangan ............................................................ 69

1. Prinsip Galeri Seni Rupa Kontemporer ............................................................................... 70

2. Prinsip Arsitektur Organik .................................................................................................. 70

3. Kriteria Desain Arsitektur Organik yang diterapkan pada Galeri Seni Rupa Kontemporer 71

BAB VI. ANALISIS PERANCANGAN GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DI

SURAKARATA ................................................................................................................................. 73

A. Analisis Peruangan ................................................................................................................ 73

1. Analisis Persyaratan Ruang ................................................................................................. 73

2. Analisis Pendekatan Besaran Ruang ................................................................................... 84

3. Analisis Pola Hubungan Ruang ........................................................................................... 94

B. Analisis Tapak ....................................................................................................................... 99

1. Analisis Pemilihan Tapak .................................................................................................... 99

2. Analisis Pencapaian dan Sirkulasi ..................................................................................... 101

3. Analisis Klimatologis ........................................................................................................ 103

4. Analisis View dan Orientasi .............................................................................................. 106

5. Analisis Zonifikasi ............................................................................................................ 108

6. Analisis Penataan Lansekap .............................................................................................. 111

C. Analisis Bentuk Dan Tata Massa Bangunan .................................................................... 114

1. Analisis Bentuk Bangunan ................................................................................................ 115

2. Analisis Pola Tata Massa .................................................................................................. 115

D. Analisis Tampilan Massa Bangunan ................................................................................. 117

Page 6: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

vi

1. Tampilan Massa Bangunan ............................................................................................... 118

2. Warna dan Ornamen Bangunan ........................................................................................ 118

3. Material Bangunan ............................................................................................................ 119

E. Analisis Struktur ................................................................................................................. 120

1. Sistem Sub-Struktur .......................................................................................................... 120

2. Sistem Super-Struktur ....................................................................................................... 121

3. Sistem Upper-Struktur....................................................................................................... 121

F. Analisis Utilitas .................................................................................................................... 122

1. Analisis Sistem Transportasi Vertikal ............................................................................... 122

2. Analisis Sistem Jaringan Listrik ........................................................................................ 122

3. Analisis Sistem Jaringan Air Bersih .................................................................................. 123

4. Analisis Sistem Jaringan Air Kotor ................................................................................... 123

5. Analisis Sistem Pembuangan Sampah .............................................................................. 124

6. Analisis Sistem Komunikasi ............................................................................................. 124

7. Analisis Sistem Pengkondisian Udara ............................................................................... 125

8. Analisis Sistem Pengamanan Kebakaran .......................................................................... 126

9. Analisis Sistem Penangkal Petir ........................................................................................ 127

10. Analisis Sistem Keamanan ............................................................................................ 127

BAB VII. KONSEP PERENCANAAN DAN PERANCANGAN GALERI SENI RUPA

KONTEMPORER ........................................................................................................................... 129

A. Konsep Peruangan .............................................................................................................. 129

1. Konsep Persyaratan Ruang ................................................................................................ 129

2. Kebutuhan dan Besaran Ruang ......................................................................................... 133

3. Pola Hubung Ruang .......................................................................................................... 136

B. Konsep Tapak ...................................................................................................................... 136

1. Konsep Pemilihan Lokasi Site .......................................................................................... 136

2. Konsep Pencapaian dan Sirkulasi ..................................................................................... 137

3. Konsep View dan Orientasi ............................................................................................... 137

4. Konsep Klimatologis ......................................................................................................... 138

5. Konsep Zonifikasi ............................................................................................................. 138

Page 7: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

vii

6. Konsep Penataan Lansekap ............................................................................................... 138

C. Konsep Bentuk dan Tata Massa Bangunan ...................................................................... 139

D. Konsep Tampilan Massa Bangunan .................................................................................. 139

1. Permainan Garis pada Fasad Bangunan ............................................................................ 139

2. Warna Bangunan ............................................................................................................... 140

3. Material bangunan ............................................................................................................. 140

E. Konsep Struktur .................................................................................................................. 140

1. Sub Struktur ...................................................................................................................... 140

2. Super Struktur ................................................................................................................... 141

3. Upper Struktur ................................................................................................................... 141

F. Konsep Utilitas .................................................................................................................... 141

1. Konsep Sistem Transportasi Vertikal ................................................................................ 141

2. Konsep Sistem Jaringan Listrik, Air Bersih, Air Kotor, dan Pembuangan Sampah ......... 142

3. Konsep Sistem Komunikasi .............................................................................................. 142

4. Konsep Sistem Pengkondisian Udara (Penghawaan Buatan) ........................................... 143

5. Konsep Sistem Pengamanan Kebakaran ........................................................................... 143

6. Konsep Sistem Penangkal Petir ......................................................................................... 144

7. Konsep Sistem Keamanan ................................................................................................. 144

Page 8: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

viii

DAFTAR GAMBAR

Gambar 1. Seni Media Kontemporer .................................................................................................. 16

Gambar 2. Jarak dan Sudut Pandang Pengamat .................................................................................. 25

Gambar 3. Teknik untuk Pencahayaan Alami ..................................................................................... 27

Gambar 4. Shading pada ruang ........................................................................................................... 27

Gambar 5. Pintu Masuk SSAS ............................................................................................................ 33

Gambar 6. Bale Handap dan Amphiteater di SSAS ............................................................................ 34

Gambar 7. Jogja National Museum ..................................................................................................... 34

Gambar 8. Denah JNM Lantai 1,2,3 ................................................................................................... 35

Gambar 9. Fasad Tree Art Museum ..................................................................................................... 36

Gambar 10. Tree Art Museum ............................................................................................................. 36

Gambar 11. Tree Art Museum ............................................................................................................. 37

Gambar 12. Tree Art Museum ............................................................................................................. 37

Gambar 13. Tree Art Museum ............................................................................................................. 37

Gambar 14. Circa Gallery ................................................................................................................... 38

Gambar 15. Circa Gallery ................................................................................................................... 38

Gambar 16. Ornamen Circa Gallery ................................................................................................... 39

Gambar 17. Ornamen Circa Gallery ................................................................................................... 39

Gambar 18. Metode Perencanaan dan Perancangan Arsitektur Galeri Seni Rupa Kontemporer di

Surakarta ............................................................................................................................................. 46

Gambar 19. Peta Kota Surakarta ......................................................................................................... 47

Gambar 20. Pemetaan Galeri Seni dan Museum di Surakarta ............................................................ 48

Gambar 21. Pencapaian Program Eco-Cultural City Tahun 2006-2010 ............................................. 53

Gambar 22. Pencapaian Program Eco-Cultural City Tahun 2006-2010 ............................................. 53

Gambar 23. Pembagian Sub Pusat Kota Surakarta 2011-2031 ........................................................... 55

Gambar 24. Struktur Kelembagaan Galeri Seni Rupa Kontemporer .................................................. 57

Gambar 25. Pola Kegiatan Pengunjung Galeri Seni Rupa Kontemporer ............................................ 66

Gambar 26. Pola Kegiatan Seniman Galeri Seni Rupa Kontemporer ................................................. 66

Gambar 27. Pola Kegiatan Pengelola Galeri Seni Rupa Kontemporer ............................................... 66

Gambar 28. Pola Kegiatan Petugas Servis Galeri Seni Rupa Kontemporer ....................................... 66

Page 9: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

ix

Gambar 29. Pola Kegiatan Petugas Area Kegiatan Pendukung Galeri Seni Rupa Kontemporer ....... 67

Gambar 30. Ilustrasi Sudut Pandang Pengamatan............................................................................... 73

Gambar 31. Ilustrasi Penempatan Objek Pamer secara Vertikal ......................................................... 74

Gambar 32. Ilustrasi Permainan Dimensi Ruang ................................................................................ 78

Gambar 33. Sirkulasi Silang Penghawaan Alami Bangunan .............................................................. 83

Gambar 34. Penghawaan pada Lorong Panjang .................................................................................. 83

Gambar 35. Aspek Potensi Sekitar Tapak ......................................................................................... 101

Gambar 36. Analisis Eksisting Tapak ............................................................................................... 102

Gambar 37. Hasil Analisis Pencapaian ............................................................................................. 102

Gambar 38. Hasil Analisis Klimatologis ........................................................................................... 106

Gambar 39. Analisis Eksisting Tapak ............................................................................................... 107

Gambar 40. Hasil Analisis View dan Orientasi ................................................................................ 107

Gambar 41. Hasil Analisis View dan Orientasi ................................................................................ 108

Gambar 42. Hasil Analisis Zonifikasi ............................................................................................... 109

Gambar 43. Zonifikasi Kegiatan Galeri Seni Rupa Kontemporer .................................................... 110

Gambar 44. Jalan Setapak ................................................................................................................. 111

Gambar 45. Elemen Air .................................................................................................................... 113

Gambar 46. Hasil Analisis Penataan Lansekap ................................................................................. 114

Gambar 47. Analisis Konsep Bentuk dan Tata Massa Bangunan ..................................................... 116

Gambar 48. Analisis Konsep Bentuk dan Tata Massa Bangunan ..................................................... 116

Gambar 49. Analisis Tampilan Massa Bangunan ............................................................................. 118

Gambar 50. Sistem Jaringan Listrik pada Bangunan ........................................................................ 122

Gambar 51. Sistem Jaringan Air Bersih pada Bangunan .................................................................. 123

Gambar 52. Sistem Jaringan Air Kotor Limbah WC pada Bangunan .............................................. 124

Gambar 53. Sistem Jaringan Air Kotor Limbah WC pada Bangunan .............................................. 124

Gambar 54. Sistem Pembuangan Sampah ......................................................................................... 124

Gambar 55. Ilustrasi Bentuk Dasar Ruang Pamer ............................................................................. 129

Gambar 56. Ilustrasi Keberagaman Bentuk Karya Seni .................................................................... 129

Gambar 57. Ilustrasi Ruang Pamer sebagai Media Karya Seni......................................................... 130

Gambar 58. Ilustrasi Pengamatan Vertikal........................................................................................ 130

Page 10: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

x

Gambar 59. Penyajian Materi Pameran ............................................................................................. 130

Gambar 60. Penyediaan Area Terbuka pada Tapak .......................................................................... 130

Gambar 61. Ilustrasi Dinding Partisi Geser ...................................................................................... 131

Gambar 62. Ilustrasi Grid Metal Ceiling dan Catwalk ..................................................................... 131

Gambar 63. Pedestal .......................................................................................................................... 131

Gambar 64. Vitrin (Kaca).................................................................................................................. 132

Gambar 65. Material Kaca pada Fasad ............................................................................................. 133

Gambar 66. Konsep Pencapaian dan Sirkulasi .................................................................................. 137

Gambar 67. Ilustrasi Analisis View pada Tapak ............................................................................... 137

Gambar 68. Ilustrasi Analisis Pergerakan Matahari dan Angin pada Tapak..................................... 138

Gambar 69. Konsep Zonifikasi Akhir ............................................................................................... 138

Gambar 70. Konsep Penataan Lansekap ........................................................................................... 138

Gambar 71. Konsep Bentuk dan Tata Massa Bangunan ................................................................... 139

Gambar 72. Konsep Tampilan Bangunan ......................................................................................... 139

Gambar 73. Tour Audio Guide System .............................................................................................. 142

Gambar 74. Sistem Jaringan Internet ................................................................................................ 143

Gambar 75. Sistem Jaringan Telekomunikasi ................................................................................... 143

Page 11: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

xi

DAFTAR TABEL

Tabel 1. Sanggar Seni Rupa Kontemporer di Surakarta ....................................................................... 4

Tabel 2. Fasilitas Kegiatan Seni Rupa di Surakarta .............................................................................. 5

Tabel 3. Seni Fotografi ........................................................................................................................ 13

Tabel 4. Seni Lukis ............................................................................................................................. 13

Tabel 5. Seni Gambar .......................................................................................................................... 14

Tabel 6. Seni Patung ........................................................................................................................... 14

Tabel 7. Seni Grafis ............................................................................................................................. 14

Tabel 8. Teknik Pembuatan Seni Grafis di Indonesia ......................................................................... 14

Tabel 9. Seni Mural ............................................................................................................................. 14

Tabel 10. Seni Instalasi ....................................................................................................................... 15

Tabel 11. Medium Seni Instalasi secara Garis Besar .......................................................................... 15

Tabel 12. Metode Penyajian Karya ..................................................................................................... 15

Tabel 13. Karya Seni Instalasi............................................................................................................. 16

Tabel 14. Seni dengan Medium Tubuh ............................................................................................... 16

Tabel 15. Fungsi Baru Galeri Seni ...................................................................................................... 18

Tabel 16. Macam Galeri Seni .............................................................................................................. 19

Tabel 17. Pertimbangan Penentuan Kebijakan Pengadaan Koleksi .................................................... 21

Tabel 18. Tata Cara Penyajian Koleksi ............................................................................................... 21

Tabel 19. Metode Penyajian Koleksi .................................................................................................. 21

Tabel 20. Cara Penataan Koleksi pada Pameran ................................................................................. 22

Tabel 21. Penanganan terhadap Benda Koleksi .................................................................................. 22

Tabel 22. Jenis-Jenis Pameran ............................................................................................................ 22

Tabel 23. Persyaratan Umum Museum Seni ....................................................................................... 23

Tabel 24. Persyaratan Umum Ruang Pamer pada Galeri .................................................................... 24

Tabel 25. Tipe Sirkulasi Ruang ........................................................................................................... 25

Tabel 26. Elemen Interior.................................................................................................................... 26

Tabel 27. Sistem Pencahayaan yang dibutuhkan ................................................................................ 26

Tabel 28. Faktor Perancangan Skema Pencahayaan ........................................................................... 26

Page 12: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

xii

Tabel 29. Tingkat Pencahayaan yang dibutuhkan ............................................................................... 26

Tabel 30. Tingkat Pencahayaan yang direkomendasikan (Lux) ......................................................... 27

Tabel 31. Shading pada Ruang ............................................................................................................ 28

Tabel 32. Persyaratan Penggunaan Pencahayaan Buatan pada Galeri ................................................ 28

Tabel 33. Sistem Pencahayaan Buatan menurut Cakupan Cahaya ..................................................... 28

Tabel 34. Sistem Pencahayaan Buatan menurut Arah Pencahayaan ................................................... 28

Tabel 35. Jenis Air Conditioner (AC) ................................................................................................. 29

Tabel 36. Tingkat Sensitivitas Karya Seni .......................................................................................... 29

Tabel 37. Zona Keamanan .................................................................................................................. 30

Tabel 38. Program SSAS .................................................................................................................... 33

Tabel 39. Ruang dalam Selasar Sunaryo ............................................................................................. 34

Tabel 40. Tabel Analisis Bentuk, Tatanan, Kualitas, dan Tanggapan Bangunan JNM ...................... 35

Tabel 41. Program Kegiatan Art Jog ................................................................................................... 35

Tabel 42. Kesimpulan Galeri Seni Rupa Kontemporer ....................................................................... 40

Tabel 43. Kesimpulan Galeri Seni Rupa Kontemporer ....................................................................... 40

Tabel 44. Kesimpulan Penerapan Prinsip Arsitektur Organik ............................................................ 41

Tabel 45. Data Iklim Kota Surakarta .................................................................................................. 48

Tabel 46. Tabel Fasilitas Galeri Seni dan Museum di Surakarta ........................................................ 49

Tabel 47. Sanggar Seni Rupa Kontemporer di Surakarta.................................................................... 50

Tabel 48. Institusi Kesenian Formal di Surakarta ............................................................................... 51

Tabel 49. Frekuensi Kegiatan Seni Rupa di Surakarta ........................................................................ 52

Tabel 50. Data Wisatawan Mancanegara ............................................................................................ 53

Tabel 51. Data Wisatawan Nusantara ................................................................................................. 54

Tabel 52. Ruas-Ruas Jalan Arteri Primer ............................................................................................ 54

Tabel 53. Pembagian Sub Pusat Kota Surakarta 2011-2031 ............................................................... 55

Tabel 54. Kebutuhan Ruang Galeri Seni Rupa Kontemporer di Surakarta ......................................... 67

Tabel 55. Kriteria Desain Arsitektur Organik sebagai Acuan untuk menjawab Persoalan Desain ..... 71

Tabel 56. Faktor Pengaruh Kenyamanan Pandang Objek Pamer........................................................ 74

Tabel 57. Jarak Pengamatan Horizontal Benda 2D ............................................................................. 74

Tabel 58. Jarak Pengamatan Horizontal Benda 3D ............................................................................. 75

Page 13: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

xiii

Tabel 59. Penyajian Karya secara Garis Besar .................................................................................... 76

Tabel 60. Pendekatan Penyajian Pameran ........................................................................................... 76

Tabel 61. Metode Penyajian Pameran ................................................................................................. 77

Tabel 62. Tinggi Minimal Ceiling untuk Karya dengan Ketinggian 1,5m ......................................... 77

Tabel 63. Tinggi Minimal Ceiling untuk Karya dengan Ketinggian 3m atau lebih ............................ 78

Tabel 64. Persyaratan Ruang ............................................................................................................... 79

Tabel 65. Kebutuhan Karya Seni Rupa Kontemporer terhadap Pencahayaan .................................... 81

Tabel 66. Pencahayaan Alami dan Fungsinya pada Bangunan ........................................................... 81

Tabel 67. Jenis Bukaan........................................................................................................................ 82

Tabel 68. Jenis Pencahayaan Buatan pada Galeri Seni Rupa Kontemporer ....................................... 82

Tabel 69. Analisis Sistem Penghawaan Buatan .................................................................................. 84

Tabel 70. Pengunjung Museum Radya Pustaka Surakarta .................................................................. 85

Tabel 71. Perhitungan Asumsi Jumlah Pengunjung ............................................................................ 85

Tabel 72. Pendekatan Dimensi Benda 2D ........................................................................................... 86

Tabel 73. Luas Area Pengamatan Horizontal Benda 2D ..................................................................... 86

Tabel 74. Pendekatan Dimensi Benda 3D ........................................................................................... 87

Tabel 75. Luas Area Pengamatan Horizontal Benda 3D ..................................................................... 87

Tabel 76. Jumlah Koleksi Karya Seni ................................................................................................. 88

Tabel 77. Rata-Rata Jumlah Koleksi Karya Seni yang ditampilkan ................................................... 88

Tabel 78. Besaran Ruang Kegiatan Utama (Kegiatan Pameran) ........................................................ 88

Tabel 79. Besaran Ruang Kegiatan Edukasi ....................................................................................... 90

Tabel 80. Besaran Ruang Kegiatan Pendukung .................................................................................. 91

Tabel 81. Besaran Ruang Kegiatan Pengelolaan................................................................................. 92

Tabel 82.Perhitungan Area Parkir ....................................................................................................... 93

Tabel 83. Besaran Ruang Kegiatan Servis .......................................................................................... 93

Tabel 84. Rekapitulasi Luasan Kebutuhan Ruang di Galeri Seni Rupa Kontemporer........................ 94

Tabel 85. Analisis Alternatif Tapak .................................................................................................. 100

Tabel 86. Analisis Tapak Terpilih ..................................................................................................... 101

Tabel 87. Hasil Analisis Pencapaian ................................................................................................. 102

Tabel 88. Analisis Pergerakan Matahari pada Tapak ........................................................................ 104

Page 14: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

xiv

Tabel 89. Respon Desain Analisis Pergerakan Matahari .................................................................. 104

Tabel 90. Analisis Pergerakan Angin pada Tapak ............................................................................ 105

Tabel 91. Respon Desain Analisis Pergerakan Angin ...................................................................... 105

Tabel 92. Analisis View Sekitar Tapak ............................................................................................. 107

Tabel 93. Hasil Analisis View dan Orientasi .................................................................................... 108

Tabel 94. Analisis Zonifikasi ............................................................................................................ 109

Tabel 95. Analisis Zonifikasi Kegiatan ............................................................................................. 110

Tabel 96. Alternatif Jenis Sirkulasi ................................................................................................... 111

Tabel 97. Penerapan Vegetasi pada Tapak ........................................................................................ 112

Tabel 98. Penentuan Material Lansekap ........................................................................................... 114

Tabel 99. Tabel Karakteristik Bentuk Dasar ..................................................................................... 115

Tabel 100. Karakteristik Bentuk Garis .............................................................................................. 115

Tabel 101. Karakteristik Tata Massa Bangunan ............................................................................... 116

Tabel 102. Analisis Konsep Bentuk dan Tata Massa ........................................................................ 116

Tabel 103. Warna Material................................................................................................................ 118

Tabel 104. Sifat dan Kesan Penampilan Material Bangunan ............................................................ 119

Tabel 105. Alternatif Sistem Sub Struktur ........................................................................................ 120

Tabel 106. Kriteria dan Alternatif Sistem Super Struktur ................................................................. 121

Tabel 107. Kriteria dan Alternatif Sistem Upper Struktur ................................................................ 121

Tabel 108. Jenis Transportasi Vertikal .............................................................................................. 122

Tabel 109. Analisis Sistem Jaringan Listrik ...................................................................................... 122

Tabel 110. Sistem Jaringan Air Bersih .............................................................................................. 123

Tabel 111. Analisis Sistem Jaringan Air Kotor ................................................................................. 123

Tabel 112. Analisis Sistem Komunikasi ........................................................................................... 124

Tabel 113. Sistem Komunikasi ......................................................................................................... 125

Tabel 114. Karakteristik Pengkondisian Udara ................................................................................. 125

Tabel 115. Sistem Pengamanan Kebakaran ...................................................................................... 126

Tabel 116. Alternatif Penangkal Petir ............................................................................................... 127

Tabel 117. Sistem Keamanan Galeri Seni Rupa Kontemporer ......................................................... 128

Tabel 118. Konsep Tata Pencahayaan ............................................................................................... 132

Page 15: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

xv

Tabel 119. Kebutuhan Ruang Galeri Seni Rupa Kontemporer di Surakarta ..................................... 133

Tabel 120. Rekapitulasi Luasan Kebutuhan Ruang di Galeri Seni Rupa Kontemporer .................... 135

Tabel 121.Konsep Lokasi Site Terpilih ............................................................................................. 136

Tabel 122. Konsep Pencapaian dan Sirkulasi ................................................................................... 137

Tabel 123. Konsep View dan Orientasi............................................................................................. 137

Tabel 124. Konsep Respon Desain ................................................................................................... 138

Tabel 125. Konsep Pemilihan Elemen Hardscape ............................................................................ 138

Tabel 126. Konsep Bentuk dan Tata Massa Bangunan ..................................................................... 139

Tabel 127. Pemilihan Warna Material .............................................................................................. 140

Tabel 128. Sub-struktur Galeri Seni Rupa Kontemporer .................................................................. 140

Tabel 129. Super-Strutur Galeri Seni Rupa Kontemporer ................................................................ 141

Tabel 130. Upper Struktur Galeri Seni Rupa Kontemporer .............................................................. 141

Tabel 131. Jenis Transportasi Vertikal .............................................................................................. 141

Tabel 132. Konsep Sistem Jaringan Listrik, Air Bersih, Air Kotor, dan Pembuangan Sampah ....... 142

Tabel 133. Konsep Sistem Pengkondisian Udara ............................................................................. 143

Tabel 134. Konsep Jenis Fire Extinguisher ...................................................................................... 143

Tabel 135. Konsep Sistem Keamanan ............................................................................................... 144

Page 16: GALERI SENI RUPA KONTEMPORER DENGAN PENDEKATAN ARSITEKTUR …

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id

library.uns.ac.id digilib.uns.ac.id