24
Galesia 1:1 1 Galesia 1:5 GALESIA Pepa Paulo iŋgere panzi kalo-tawana tamâta simo Galesia tâno Galesia nde tâno toŋge Rom ikatona, aku Juda tamâta rârâ simo ŋinde. Paulo muŋga imo Galesia tâno itula pâri ara panzi mbwani rua (Pâri Tamâta 13:51, 18:23), kala kalo-tawana tamâta ŋgu pinde simo ŋinde. Andeta tamâta pinde simâ sipâŋga ku silele pâri ara ipâŋga kie toŋge. Kinzi siporo tu mâsi ŋana tapono muli pa ŋgua tukuŋa kâ nde nzâla ŋana tapâŋga ilonda mbâra-mbâra lâ Maro Kindeni nao. Andeta Paulo iŋgere ŋgua ŋine panzi iporo kaika tu ŋana nenda kalo-tawana nâ, ande Maro Kindeni ikai kinda piti lâ kondoma ilo. Nenda vetâŋa ara ikura tu iveta kinda tamo sondo lâ Maro Kindeni nao, ande tia. 1 Naŋa pâri-tamâta Paulo. Kinzi tamâta ŋalaŋala ŋandai sipatea naŋa kala apâŋga pâri-tamâta ŋga, aku tamâta toŋge ŋandai io naŋa ŋana alâ atula pâri ara ŋga. Yesu Kirisi aŋga Tama Maro Kindeni, inani kala muŋga ipaŋo Yesu lâ mateŋa nianzi imandi imo via kilo, kinzi rua sipatea naŋa ŋana aveta wurâta ŋine. 2 Naŋa amo taitu kunzi tamâta pinde uru siveta wurâta kuku naŋa, kala aŋgere ŋgua lâ pepa ŋine tini imâ pa miki kalo-tawana tamâta kamo Galesia tâno. 3 Kinda Tamânda Maro Kindeni aŋga Maro Yesu Kirisi rua nenzi wisi-wisi wa wisi-pisi wa imâ pami. 4 Yesu Kirisi iveta ikura Tamânda Maro Kindeni ne pateâŋa mine, kala ipile tamwata ne via ku imâte ŋana izavaru nenda kiesaka piti lâ tininda. Iveta mine ŋana iyaute kinda piti lâ tâno ŋine ne vetâŋa potomule. 5 Mine nde ara ŋana kinda ma tapanea Maro Kindeni tasuka i ŋa kâki ikura zo zo. Mao.

GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

  • Upload
    others

  • View
    3

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 1:1 1 Galesia 1:5

GALESIAPepa Paulo iŋgere panzi kalo-tawanatamâta simo Galesia tâno

Galesia nde tâno toŋge Rom ikatona, aku Juda tamâtarârâ simo ŋinde. Paulo muŋga imo Galesia tâno itulapâri ara panzi mbwani rua (Pâri Tamâta 13:51, 18:23),kala kalo-tawana tamâta ŋgu pinde simo ŋinde. Andetatamâta pinde simâ sipâŋga ku silele pâri ara ipâŋga kietoŋge. Kinzi siporo tu mâsi ŋana tapono muli pa ŋguatukuŋa kâ nde nzâla ŋana tapâŋga ilondambâra-mbâra lâMaro Kindeni nao. Andeta Paulo iŋgere ŋgua ŋine panziiporo kaika tu ŋana nenda kalo-tawana nâ, ande MaroKindeni ikai kinda piti lâ kondoma ilo. Nenda vetâŋa araikura tu iveta kinda tamo sondo lâMaroKindeni nao, andetia.

1Naŋapâri-tamâta Paulo. Kinzi tamâta ŋalaŋala ŋandaisipatea naŋa kala apâŋga pâri-tamâta ŋga, aku tamâtatoŋge ŋandai io naŋa ŋana alâ atula pâri ara ŋga. YesuKirisi aŋga Tama Maro Kindeni, inani kala muŋga ipaŋoYesu lâ mateŋa nianzi imandi imo via kilo, kinzi ruasipatea naŋa ŋana aveta wurâta ŋine. 2 Naŋa amo taitukunzi tamâta pinde uru siveta wurâta kuku naŋa, kalaaŋgere ŋgua lâ pepa ŋine tini imâ pa miki kalo-tawanatamâta kamo Galesia tâno.

3 Kinda Tamânda Maro Kindeni aŋga Maro Yesu Kirisirua nenzi wisi-wisi wa wisi-pisi wa imâ pami. 4Yesu Kirisiiveta ikura Tamânda Maro Kindeni ne pateâŋa mine, kalaipile tamwata ne via ku imâte ŋana izavaru nenda kiesakapiti lâ tininda. Iveta mine ŋana iyaute kinda piti lâ tânoŋine ne vetâŋa potomule. 5Mine nde ara ŋana kinda matapanea Maro Kindeni tasuka i ŋa kâki ikura zo zo. Mao.

Page 2: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 1:6 2 Galesia 1:12Pâri ara taitu nâ ikeno

6 Opopo, naŋa iloŋgu kura tia ndo ŋana miki nemivetâŋa kâ! Muŋgani, Maro Kindeni isarâwa pami tu kakaiYesu Kirisi ne wisi-wisi ŋinde. Andeta miki walele nâkapu mulimi papa i, aku kamandi ŋana kapaipa kuku pâriara kie toŋge. 7 Aŋga pâri ara ŋinde nde pâri ara mao,ande tia ndo. Taitu tamâta pinde siveta ŋana sizavaruilomi kalomi. Kinzi situ silele Yesu Kirisi ne pâri ara ŋindeipâŋga kaŋa toŋge. 8Andeta miki kaloŋo ŋga; ambo makawarakama tâku samba ne aŋelo toŋge tâ ma katula pâriara pami, andeta pâri ara ŋinde ŋandai rege-rege kukupâri ara ŋinde maka nanayoni katula pami, ande naŋaano pa Maro Kindeni tu i ma ikai tamâta iveta mine kuitambira ilâ yââ ŋalae ne mbââ ilo, ma imo ŋinde ku imonâ. 9 Maka muŋga kaporo ŋgua ndainani nâ, kala ŋinenaŋa atu aporo ŋgua kaŋa taituni kilo. Tamâta pinde urusitula pâri ara toŋge pamiki, andeta pâri ara ŋinde ŋandairege-rege kuku pâri ara ŋinde muŋga miki kakai lâ. Minekala naŋa ano paMaro Kindeni tu ima itambiranzi tamâtaŋinde silâ yââ ŋalae ne mbââ ilo, ma simo ŋinde ku simonâ.

10Naŋa ŋandai iloŋgu tu kinzi tamâta ma ilonzi ara panaŋa ŋga. Naŋa iloŋgu tu Maro Kindeni nâ ma ilo ara panaŋa. Aku naŋa uru aporo ŋguamâru-mâru panzi tamâta,ande tia. Mao nâ, nia ndoyo naŋa uru aporo ŋgua mâru-mâru panzi tamâta. Andeta kaloŋo ŋga; ambo vetâŋaŋinde ma ikeno pa naŋa yo, ande naŋa ma akura tu amoYesu Kirisi ne wurâta tamâta mao, ande tia. Andeta apilevetâŋa ŋinde marumbu lâ.

Paulo parina ŋana muŋga ipâŋga imo pâri-tamâta11 Niŋgu-nambwe wukale, naŋa iloŋgu tu miki ma

kasama ŋgua ŋine sondo ndo; pâri ara ŋinde muŋga atulapami, ande tamâta nâ nenzi ŋgua, ande tia. 12 Tamâta

Page 3: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 1:13 3 Galesia 1:21toŋge ŋandai itula pâri ara ŋinde pa naŋa ŋga, aku tamâtatoŋge ŋandai ipanana naŋa ŋana ŋga. Yesu Kirisi tamwataitula pâri ara pa naŋa kala akai lâ.

13 Miki kaloŋo naŋa parinâŋgu lâ, ŋana vetâŋa rârâmuŋga aveta ŋinde. Miki kasama tu naŋa muŋga aponomuli sondondopa Judanenzimâsiwaŋgua tukuŋa rârâni.Aku naŋa akai kazâŋa ŋalae panzi tamâta ŋinde kalonzitawana Yesu, aku atogo ŋana azavarunzi kâ. 14 Naŋamuŋga amandi kaika ndo ŋana asuka timbuma nenzivetâŋa rârâni kâki, aku apolenzi nawalâŋgu Juda tamâtalimoa rârâ ŋana apono muli pa vetâŋa ŋinde rârâni.15 Taitu nia ndoyo, lâ zo ŋinde naŋa nana ipaguguana tiayo, ande Maro Kindeni ipatea naŋa lâ, aku ŋana i ne wisi-wisi kâ, ande isarawa naŋa tuma apâŋga i ne pâri-tamâta.16 Aku i ilo patea tu ma itula tamwata natu Yesu Kirisikilala pwataki pana, ŋana naŋa ma akura tu atula i natuparina panzi tamâta lâ tinikoa ŋgu. Aku lâ zo ŋinde MaroKindeni itula YesuKirisi kilala pwataki panaŋa, andenaŋaŋandai alâ akasoŋanzi tamâta pinde tu ma sipanananaŋana pâri ara kâ. 17 Aku lâ zo ŋinde, naŋa ŋandai akâkialâ pa Jerusalem lawea ŋana aporo panzi tamâta ŋindesimuŋga pa naŋa ŋana simo pâri-tamâta. Lâ zo ndainaninâ, naŋa aŋgeŋgeŋana Jerusalem lawea aku amandi alâ pania bilimu toŋge ikeno Arebia tâno. Aku muli ŋga atauloalâ pa Damaskus lawea kilo.

18 Mbwera ŋato ilâ lâ, ŋineŋga akâki alâ pa Jerusalemlawea ŋana aveta mete kuku Petero. Andeta naŋa amosoŋgo tia; amo ndaina kuku Petero ikura sânda rua nâ.19 Lâ zo ŋinde naŋa amo kuku Petero, ande naŋa aporo papâri-tamâta toŋge, ande tia. Naporo pa Yamesi simbo nâ,ina nenda Maro Ŋalae Yesu tai. 20 Kala ŋine naŋa apaimilâ Maro Kindeni nao tu ŋgua ŋine kala aŋgere lâ pepatini, ande ŋgua mao kanaŋo. 21 Naŋa amo kuku Petero

Page 4: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 1:22 4 Galesia 2:4lee marumbu lâ, ŋineŋga ataulo pa Siria tâno aŋga Silisiatâno kilo. 22 Lâ zo ŋinde, kinzi kalo-tawana tamâta lâYesu Kirisi ne ŋgu ŋinde simo Judia tâno, ande kinzi ŋindesizizâla ŋana naŋa naoŋgu. 23 Taitu siloŋo nawalanzi situnaŋa parinâŋgumine tu, “Tamâta ŋinde kalamuŋga ivetakie sakamao pa kinda, ande kala zo ŋine tamâtani ndainauru itula pâri ara ŋine kinda uru kalonda tawana. Taitumuŋgani ikai wurâta ŋana izavaru pâri ara ndainani nâ.”24Kinzi siloŋopâri ŋana vetâŋa rârâni ŋindeMaroKindeniiveta pa naŋa, kala sipanea i ŋa.

2Kinzi pâri-tamâta pinde sio ilonzi ilâ taitu kuku Paulo

1 Naŋa amo lee, mbwera saŋao kanaŋo ŋapa ilâ lâ.Ŋineŋga maka rua Banabas rua kakâki kalâ Jerusalemlawea kilo. Aku naŋa akai Titi iyoka kuma tona.

2 Maro Kindeni tamwata itula pa naŋa mine tu naŋama alâ amo Jerusalem. Aku lâ zo naŋa amo Jerusalem,ande naŋa atula pâri ara panzi, pâri ara ndainani naŋauru atula panzi tamâta simo lâ tinikoa ŋgu. Andeta naŋaŋandai aporo ŋgua ŋinde lâ tamâta rârâ naonzi ŋga. Naŋatiniŋgu pwâka tu naneŋgu wurâta ŋana atula pâri ara kâma ipâŋga kaa nâ. Mine kala akainzi kalo-tawana tamâtambâna-mbâna pinde kalâ pa nia ŋgaŋe, ŋineŋga aporoŋgua panzi. Tamâta pinde uru siporo ŋgua ŋananzi kalo-tawana tamâta ŋinde mine tu, “Kinzi nde poe tamâta”.3Titi imo kukunaŋa, aku i ndeGrik tamwata, i Juda tamâtatia. Aku Yesu Kirisi ne kalo-tawana tamâta laŋeŋa pindesiporo kaika tu maka ma kave Titi karae, itogo Juda nenzimâsi mine. Andeta maka kaveta mine tia. 4 Kinzi kalo-tawana tamâta laŋeŋa ŋinde sipavea nâ ku simâ makaŋginima. Kinzi sisama tumaka kaloma tawana Yesu Kirisi,aku kapile mâsi ŋana kapono muli pa Juda nenzi ŋgua

Page 5: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 2:5 5 Galesia 2:10tukuŋa kâ, kala ilonzi tu silea pa nema vetâŋa. Ŋguatukuŋa ŋinde nde itogo nimbu toŋge muŋga Yesu Kirisiipalalana piti lâ tinima, andeta kinzi ilonzi tu ma sionimbu ŋinde ilâ ŋana isusu maka kilo. 5 Andeta makaŋandai kasâu pa nenzi ŋgua ŋana kave Titi karae ŋga.Maka kamandi kaika, aku kapu nenzi ŋgua rârâni ŋindendue lâ. Maka tinima pwâka tu ŋgua tukuŋa siŋgama imâikai Yesu Kirisi ne pâri ara nia. I ne pâri ara ŋinde ndemaokanaŋo, aku ŋine nde ŋana isuka miki ikura zo rârâni.

6 Lâ zo ŋinde maka kapasau kunzi tamâta mbâna-mbâna ŋinde, ande kinzi siseŋge ŋgua toŋge lâ naneŋguŋgua, ande tia. Tamâta pinde uru siporo ŋgua ŋananzitamâta mbâna-mbâna ŋinde mine tu, “Kinzi nde poetamâta”. Andeta lâ naŋa warakâŋgu nâ iloŋgu, ŋguaŋinde nde kaa nâ, ŋana tu Maro Kindeni ilo ŋana tamâtaŋanzi kâ, ande tia. 7 Kinzi tamâta mbâna-mbâna ŋindeilonzi kalonzi ipâŋga tu Maro Kindeni wurâta ilua naŋaŋana atula pâri ara panzi tamâta lâ tinikoa ŋgu, itogonanayoni i wurâta ilua Petero ŋana itula pâri ara panziJuda tamâta mine. Mine kala nenzi ŋgua tia. 8 Maonâ, Maro Kindeni walo kaika ilua Petero ŋana ma imopâri-tamâta panzi Juda tamâta. Aku mine nâ, MaroKindeni tamwata ne walo kaika ilua naŋa ŋana amo pâri-tamâta panzi tinikoa ŋgu. 9 Tamâta pinde uru siporoŋgua ŋana Yamesi, Petero aŋga Yoane mine tu, “Kinzinde poe tamâta”. Andeta lâ zo ŋana tamâta ŋato ŋindeilonzi kalonzi ipâŋga tu Maro Kindeni io ne wisi-wisiimâ pa naŋa lâ, ande kinzi sitaŋo maka rua Banabas ruambauma, aku sikaima togo ninzi-nambwe wukale mine.Ŋineŋga kinzi wa maka wa kao iloma kaloma ilâ taitu,aku kapa ŋgua mine tu maka ma katula pâri ara panzitinikoa ŋgu, aŋga kinzi ma situla pâri ara panzi Judaŋgu. 10 Kinzi siporo ŋgua taitu nâ pa maka rua mine

Page 6: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 2:11 6 Galesia 2:15tu, “Maka iloma tu miki rua ma kagona mbumbu ŋanakalanzi nawalânda kalo-tawana tamâta simo sugorai lâJerusalem lawea, itogo miki rua muŋga kaveta mine.”Andeta nia ndoyo naŋa iloŋgu patea tu naŋa ma avetavetâŋani ndaina.

Paulo itula Petero ne vetâŋa soki pwataki11 Andeta muli ŋga Petero imâ imo Antiok lawea ikura

zo pinde, aku pa zo ŋinde naŋa amandi i tamwata naoaku ambita pâta kanaŋo, ŋana tu iveta vetâŋa soki ndo.12 Mao nâ, nia ndoyo iveta vetâŋa ara ŋana isaŋona ikakâpwa kunzi kalo-tawana tamâta lâ tinikoa ŋgu. Andetamuli ŋga, tamâta pinde lâ Yamesi ne ŋgu simâ sipâŋga lâ,ŋineŋga Petero itaulo pa Juda nenzi mâsi ŋana tininzi pitindo ŋananzi tamâta lâ tinikoa ŋgu. I ne vetâŋa ŋinde ndeduvi mine; iruru ŋananzi kalo-tawana tamâta ŋgu ŋindeuru sipaveta kuku Juda nenzi vetâŋa rârâni. 13 Aku kinziJuda ŋgu kalo-tawana tamâta rârâni kala sipono muli paPetero ne vetâŋa laŋeŋa ŋinde. Ŋineŋga sisowe Banabasilo kalo, ande kala iveta vetâŋa laŋeŋa ndainani nâ kunzitona.

14 Naŋa amora tu kinzi ŋandai sipono muli sondo papâri ara ne ŋgua ŋga. Tia ku naŋa amandi kinzi rârâninaonzi aku apai Petero tu, “Noko nde Juda tamwata,andeta kupile Juda nenzi vetâŋa ku kupaveta kuku tinikoaŋgu nenzi vetâŋa. Mine nde ŋana sâ kâ ŋga noko kuporokaika panzi tamâta lâ tinikoa ŋgu tu ma sipaveta kukuJuda nenzi vetâŋa, a?”

Ambo tamâta toŋge kalo tawana Yesu, ande ipâŋga tamâtasondo ndo lâ Maro Kindeni nao

15 Ŋineŋga naŋa apai Petero tu, “Kinda tinândasipagugua kinda tapâŋga Juda laluna. Mine kala kindaŋandai tamo tatogonzi ‘kiesaka tamwatanzi’ lâ tinikoa

Page 7: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 2:16 7 Galesia 2:20

ŋgu. 16 Aku kinda tasama tu ambo tamâta toŋge ikaiwurâta ŋalae ŋana ipono muli pa Mose ne ŋgua tukuŋa,ande vetâŋa ŋinde ikura tu iveta i ipâŋga tamâta sondolâ Maro Kindeni nao, ande tia. Ambo tamâta toŋge kalotawana Yesu Kirisi, ande i ne kalo-tawana ŋinde nâ ikuratu iveta i ipâŋga tamâta sondo lâ Maro Kindeni nao. Akukinda kala mine nâ tao nenda kalo-tawana ilâ pa YesuKirisi lâ, ŋana tu kinda tasama ŋine; nenda kalo-tawanaŋinde iveta kinda tapâŋga tamâta sondo lâ Maro Kindeninao. Kinda tapile nzâla ŋana toka Mose ne ŋgua tukuŋamuli, ŋana tu nzâla ŋinde ikura tu iveta tamâta toŋgeipâŋga tamâta sondo lâ Maro Kindeni nao, ande tia ndo.

17 Kinda nenda kalo-tawana ikeno pa Kirisi, aku ilondatu kalo-tawana ŋinde iveta kinda tapâŋga tamâta sondo lâMaro Kindeni nao. Aku lâ zo ŋana kinda tapile nzâla ŋanatoka Mose ne ŋgua tukuŋa muli, ande lâ ŋgua tukuŋa naokinda tapâŋga tatogonzi kiesaka tamwatanzi lâ tinikoaŋgu mine. Mine kala ma taporo mana; tiambo ma taporotu ‘Kirisi tamwata ilo tu iveta kiesaka ipâŋga ŋalae’, tiya?Tia ndo kanaŋo! 18Ambo naŋa ma apile nzâla ŋana ayokaMose ne ŋgua tukuŋa muli, andeta muli ŋga naŋa maapono muli pa nzâlani ndaina kilo, ande vetâŋa ŋinde maitula pwataki tu naŋa nde kiesaka tamwatâŋgu. 19Ŋana tuMose ne ŋgua tukuŋa io naŋa lâ nzâla ŋinde ilâ pamateŋakâ. Andeta naŋa iloŋgu tu aveta ikura Maro Kindeni nepateâŋa mine, kala apile nzâla ŋinde marumbu lâ.

20Ŋinde itogo naŋa amâte lâ kâi popole tini kuku Kirisi.Taitu kala ŋine akai via wasaseki lâ. Naŋa muŋga akaipoe pa warakâŋgu neŋgu via, andeta kala ŋine Kirisi imoiloŋgu, aku uru ikai poe pa naŋa. Kala ŋine naŋa kaloŋgutawana Maro Kindeni Natu, inani tini mwasa ndo pa naŋakala ipile tamwata ne via ku imâte ŋana ikai naŋa piti lâkondoma ilo. Aku naneŋgu kalo-tawana ŋine uru igagati

Page 8: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 2:21 8 Galesia 3:5naŋa iloŋgu kaloŋgu ŋana aveta vetâŋa ara lâ tâno kulu.

21 Naŋa tiniŋgu pwâka tu aveta Maro Kindeni ne wisi-wisi ipâŋga itogo kelekele kaa nâmine. Kuloŋo ŋga; amboMose ne ŋgua tukuŋa ikura ŋana iveta kinda tapâŋgailonda mbâra-mbâra lâ Maro Kindeni nao, ande Kirisiimâte koa tia nâ. Andeta tia.” Naŋa Paulo aporo ŋguamine pa Petero.

3Mâsi ŋana toka ŋgua tukuŋa muli kâ, aŋga mâsi ŋana

kalonda tawana Yesu Kirisi kâ1 Miki Galesia tamâta ilomi kalomi sondo tia ndo!

Tamâta ea iyaula nemi ilo-kalo, a? Naŋamuŋga atula Yesuparina pwataki pami lâ. Mine kala itogo miki warakamikamora Yesu itâra lâ kâi popole tini imâte.

2 Naŋa atu akasoŋami kasoŋâŋa taitu nâ. Miki muŋgakaveta vetâŋa ndia ŋineŋga Koroani Sapâŋa imâ ilomi, a?Tiambomiki kapaveta kukuŋgua tukuŋa lâ, ŋineŋga kakaiKoroani Sapâŋa, tiya? Tia ndo! Miki kaloŋo Yesu ne pâriara aku kalomi tawana lâ, aku kalo-tawana ŋinde nâ ikainzâla piti pa Koroani Sapâŋa tu imâ pami. 3Miki nde kapando! Nia ndoyo, lâ zo ŋinde nemi kalo-tawana ipâŋgawasaseki, ande Koroani Sapâŋa ne kaika uru isukami.Aŋga lâ zo ŋine miki katu warakami nemi kaika ikura tuisuka nemi via lâ tâno kulu, a? 4 Malia pinde nde imâipâŋga pami lâ; tiambo malia ŋinde isukami tia, a? Taitunaneŋgu morâŋa tu malia ŋinde nde isukami lâ. 5 Maonâ, Maro Kindeni ne Koroani Sapâŋa ilua miki lâ, akuuru iveta mâsi kaika rârâ ipâŋga ŋginimi. Tiambo MaroKindeni imora tu miki uru kapaveta kuku Mose ne ŋguatukuŋa, aku ŋana duvi ŋinde kâ iveta kie ara ŋinde pami,tiya? Tia ndo! Miki kaloŋo pâri ara aku kalomi tawana,aku ŋana duvi ŋinde kâ iveta mine pami.

Page 9: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 3:6 9 Galesia 3:116 Miki kalomi ŋgere sondo ŋana Abraham kâ. Maro

Kindeni kawa ŋgua ikeno lâ pepa tini mine tu,“Abraham kalo tawana Maro Kindeni, aku ŋana i ne kalo-

tawana ŋinde kâ, ande ipâŋga ilo mbâra-mbâra lâMaro Kindeni nao.”

7 Mine nde kaloŋo ŋga; tamâta ea kalonzi tawana YesuKirisi, kinzi ŋinde sipâŋga sitogo Abraham ne vâsa mao.8 Nia ndoyo Maro Kindeni ilo patea tu tamâta pinde lâtinikoa ŋgu ma kalonzi tawana i, aku nenzi kalo-tawanaŋinde ma ivetanzi sipâŋga tamâta sondo lâ i nao. Minekala nanayoni Maro Kindeni itula pâri ara pa Abrahammine tu,“ ‘Noko kalo tawana naŋa lâ, aku ŋana duvi ŋinde kâ naŋa

ma aveta keŋgu ara ndo panzi tamâta rârâni simotâno ndoni.”

9 Mine nde Maro Kindeni iveta kie ara nâ panzi tamâtaea kalonzi tawana i, itogo muŋga iveta pa Abraham, inatamâta ŋana kalo-tawana mao kâ.

10 Taitu tamâta ea ilonzi tu nzâla ŋana soka Mose neŋgua tukuŋa muli nde nzâla ŋana sipâŋga tamâta sondolâ Maro Kindeni nao, ande Maro Kindeni ma izavarunzitamâta ŋinde. Ŋana tu i kawa ŋgua ikeno lâ pepa tiniminetu,“ ‘Mose iŋgere ŋgua tukuŋa lâ pepa tini ikeno lâ. Ambo

tamâta toŋge ŋandai ipaveta mao kuku ŋguatukuŋa ŋinde rârâni taitu-taitu ikura zo rârâni,ande Maro Kindeni ma izavaru tamâta ŋinde.”

11 Aku Maro Kindeni kawa ŋgua toŋge kala ikeno lâ pepatini mine tu,“ ‘Tamâta ea kalonzi tawana Maro Kindeni, ande kinzi

tamâta ŋinde simo ilonzi mbâra-mbâra lâ i nao,aku sikai via mao.”

Ŋgua ŋinde itula pwataki pa kinda tu ambo tamâta toŋgeitu ipono muli pa Mose ne ŋgua tukuŋa, ande i ne vetâŋaŋinde ikura tu iveta i ipâŋga tamâta sondo lâ Maro

Page 10: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 3:12 10 Galesia 3:16Kindeni nao, ande tia. 12 Ŋana tu mâsi ŋana tapono mulipa Mose ne ŋgua tukuŋa kâ, ande ikeno piti ndo ŋanakalo-tawana ne mâsi. Maro Kindeni kawa ŋgua ikeno lâpepa tinimine tu, “Tamâta ea uru iponomulimao pa ŋguatukuŋa rârâni ikura zo rârâni, ande tamâta ŋinde ma ikaivia mao.” Andeta tamâta toŋge ikura tu iveta mine, andetia.

13 Andeta Kirisi ikai kinda niânda, aku Maro Kindeniizavaru i ndo lâ. Vetâŋa ŋinde ne duvi nde mine; MaroKindeni kawa ŋgua ikeno lâ pepa tini mine tu, “MaroKindeni ma izavaru tamâta ea itâra lâ kâi popole tini”.Aku ŋana Kirisi ne vetâŋa ŋinde kâ, ande iyaute kinda pitilâ ŋgua tukuŋa ne zavaruŋa. 14 Muŋgani Maro Kindeniipa ŋgua kuku Abraham tu i ma iveta vetâŋa ara toŋge.Aku Yesu Kirisi ne mateŋa ikai nzâla piti panzi tamâta lâtinikoa ŋgu ŋana vetâŋa ara ŋinde ma ilâ pa kinzi tona.Mine kala ŋana nenda kalo-tawana kâ, ande kinda takuratu takai Koroani Sapâŋa lâ ilonda, ikura Maro Kindeni neŋgua pâŋa mine.

Mose ne ŋgua tukuŋa ŋandai isoki ŋgua pâŋaMaro Kindeniiveta kuku Abraham ŋinde piti ŋga

15 Niŋgu-nambwe wukale, kala ŋine naŋa ma aporoŋgua ŋana kinda tamâta nenda mâsi toŋge. Ambo tamâtarua ma siŋgere ŋgua lâ pepa tini ŋana vetâŋa toŋge ilonzipatea tu ma siveta, ande nenzi ŋgua ŋinde ipâŋga itogoŋgua pâŋa kaikamwasina, aku tamâta toŋge ikura tu itotonenzi ŋgua ŋinde tâku iseŋge ŋgua toŋge ilâ kuku ŋguaŋinde tâ, ande tia. 16 Nanayoni, Maro Kindeni ipa ŋguakuku Abraham tava i ne vâsa, ŋana i ma muli iveta kieara panzi. Maro Kindeni ne ŋgua pâŋa ŋinde nde ikeno lâpepa tini tamora lâ. Maro Kindeni ipai Abraham mine tu,“Naŋa ma aveta keŋgu ara papa noko ne vâsa.” I ŋandaiiporo tu, “Naŋa ma aveta keŋgu ara panzi noko ne vâsa

Page 11: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 3:17 11 Galesia 3:20kinzi”, ande tia. Mine kala kinda tasama tu Maro Kindeniŋandai iporo ŋananzi tamâta rârâ ŋga. Iporo ŋana tamâtataitu nâ, ina kala Kirisi.

17 Naneŋgu ŋgua ŋine ne duvi ande mine; nia ndoyoMaro Kindeni ipa ŋgua ndainani nâ kuku Abraham. Simolee, aku mbwera 430 ilâ lâ, ŋineŋga Maro Kindeni itulaŋgua tukuŋa paMose. Ŋgua tukuŋa nde ipâŋgamuli, taitutukuŋa ŋinde ikura ŋana itotoMaro Kindeni ne ŋgua pâŋamuŋgâŋa ŋinde ku iveta ipâŋga kaa nâ, ande ikura tia.18 Ambo mâsi ŋana tapono muli pa tukuŋa kâ ikura tuigagatiMaro Kindeni ŋana iveta kie ara pa kinda, ande i neŋgua pâŋa muŋgâŋa ŋinde nde ipâŋga itogo kelekele kaanâ. Andeta tia. Kinda tasama tu Maro Kindeni muŋganiipa ŋgua tu ma iveta kie ara pa Abraham, aku ŋana i neŋgua pâŋa ŋinde nâ, ande iveta vetâŋa ndainani papa i.

19 Ambo mine, ande Maro Kindeni itula ŋgua tukuŋapa Mose ŋana duvi mana, a? Ŋinde nde duvi mine; MaroKindeni ilo tu tamâta rârâni ma sisama sondo tu kinzi ndekiesaka tamwatanzi. Mine kala iveta ne ŋgua pâŋamuŋgalâ, ŋineŋga itula tukuŋa pa Mose tona ŋana i ma itulapanzi tamâta. I ipatea tu kinzi Juda tamâtama siponomulipa tukuŋa ŋinde lee, ikura lâ zo ŋinde Abraham ne Vâsama imâ ipâŋga, inani kala tamâta ŋinde Maro Kindeni neŋgua pâŋa iporo ŋana. Taitu kaloŋo ŋga; Maro Kindenitamwata ŋandai itula tukuŋa ŋinde panzi tamâta ŋga.Itula ŋinde panzi aŋelo, ŋineŋga kinzi kala situla papakuleŋa tamâta Mose. 20 Andeta Maro Kindeni ne ŋguapâŋa nde kelekele ŋalae tina, ipole ne ŋgua tukuŋa, ŋanatu Maro Kindeni tamwata iveta ŋgua pâŋa ŋinde kukuAbraham. Tamâta toŋge ikai ŋgua ŋinde ku ilâ itula paAbraham, ande tia.

Ŋgua tukuŋa ne wurâta nde ŋana ikai kinda talâ pa Kirisi

Page 12: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 3:21 12 Galesia 3:2821 Mine kala Mose ne ŋgua tukuŋa uru ikai kazâŋa

pa Maro Kindeni ne ŋgua pâŋa rârâni, tiya? Tia ndokanaŋo! Ambo Maro Kindeni muŋga itu tukuŋa kie toŋgepanzi tamâta, aku tukuŋa ŋinde ikura tu via mao ilanzi,ande tamâta ea sipono muli pa tukuŋa ŋinde ma sipâŋgailonzi mbâra-mbâra lâ Maro Kindeni nao. 22 Andeta tia.Maro Kindeni kawa ŋgua ikeno lâ pepa tini mine tu,“Kiesaka nde itogo wâlo kaika mine ilitanzi tamâta rârânimarumbu lâ.” Mine kala Maro Kindeni iveta kie ara panzitamâta ŋinde uru kalonzi tawana Yesu Kirisi, ikuramuŋgaipa ŋgua tu ma iveta mine.

23Muŋgani, lâ zo ŋinde nzâla ipâŋga tia yo ŋana kindatakura tu kalonda tawana Yesu Kirisi, ande Mose ne ŋguatukuŋa ipa wâlo kaika lâ tininda. Kinda tamo mine lee,ikura lâ zo ŋinde kalo-tawana ne nzâla ipâŋga nia yo lâ.24Mine kala ŋgua tukuŋa imo itogo nenda koipumuŋgâŋamwasina, aku newurâta nde ŋana ikai kinda talâ pa Kirisi.Mine kala ŋana nenda kalo tawana kâ, ande kinda tapâŋgatamâta sondo lâ Maro Kindeni nao.

25 Aŋga lâ zo ŋine, ande ŋgua tukuŋa imo nenda koipukilo, ande tia, ŋana tu kalo-tawana ne nzâla nde imâipâŋga lâ.

Kinda nenda kalo-tawana iveta kinda tapâŋga MaroKindeni natu wukale

26 Miki kalomi tawana Yesu Kirisi, aku ŋana kalo-tawana ŋinde kâMaro Kindeni ivetamiki rârâni kapâŋga inatu wukale lâ. 27Muŋga, lâ zo ŋindemiki kakai lââ-liliŋa,ande miki kapaipa lâ taitu kuku Kirisi. Kala ŋine Kirisikilala itura miki ndo lâ, itogo nemi pasawaŋa mwasina.28 Mine kala miki Juda tamâta wa miki tamâta lâ tinikoaŋgu wa; miki tamâta uru kaveta wurâta koa tia nâ wamikitamâta kamo ara wa; miki tamâne wa miki taine wa; mikirârâni kaloŋo ŋga. Lâ Maro Kindeni nao, andemiki rârâni

Page 13: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 3:29 13 Galesia 4:7kamo rege-rege nâ, ŋana tu miki kapaipa kuku Yesu Kirisilâ, kala kamo ŋgu taitu. 29Miki kamo Yesu Kirisi ne ŋgu.Mine kala miki kamo Abraham ne vâsa tona, aku MaroKindenima iveta kie ara ndainani nâ pamiki, ikuramuŋgaipa ŋgua tu ma iveta pa Abraham mine.

4Yesu Kirisi ipalalana ŋgua tukuŋa ne nimbu piti lâ tininda

1 Miki kalomi ŋgere ŋananzi lâlu kiri-kiri. Muli ŋgalâlu ŋindema sikai tamanzi nenzi tâno wa kelekele ndoni.Andeta lâ zo ŋana kinzi simo lâlu kiri-kiri yo, ande kinzisimo rege-rege nâ kunzi tamanzi nenzi wurâta tamâta,kinzi ŋinde uru siveta wurâta koa tia nâ. 2 Tamâta pindeuru sikai poe panzi lâlu kiri-kiri ŋinde, aku uru sikatonanenzi kelekele tona. Kinzi siveta mine lee, ikura lâ zo ndiatamanzi sipatea tu natunzi ŋinde ma sikai nenzi kelekelerârâni ŋinde. 3 Aku kinda kala tamo mine nâ. Muŋga,lâ zo ŋinde tamo tatogonzi lâlu kiri-kiri mine, ande ŋguatukuŋa kiri-kiri ŋana tâno ŋine ne vetâŋa kaa kaa nâ uruikai poe kaika pa kinda.

4 Kinda tamo mine lee, ŋineŋga zo ipâŋga lâ, ikuraMaro Kindeni ne pateâŋa mine. Aku lâ zoni ndaina, MaroKindeni isupwa i tamwata Natu indue imâ imo tâno kulu.Ipâŋga tamâta mao, aku uru imo Mose ne ŋgua tukuŋakalo. 5 I imâ ŋana ipalalana ŋgua tukuŋa ne nimbu piti lâtamâta tininzi, ŋana kinda rârâni ma tapâŋga tamo MaroKindeni natu wukale.

6 Maro Kindeni isupwa i Natu ne Koroani imâ imoilonda lâ, aku vetâŋa ŋinde itula pwataki tu miki kamoMaro Kindeni natu wukale. Aku Koroani Sapâŋa ŋindeuru ipaŋo ilonda kalonda kala tata pa Maro Kindeni tu,“Mama, Mama”. 7 Mine kala ŋgua tukuŋa ma ikai poekaika pa miki kilo, ande tia. Miki taitu-taitu kamo Maro

Page 14: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 4:8 14 Galesia 4:14Kindeni natu wukale. Mao nâ, miki nde Maro Kindeninatu wukale. Mine kala Maro Kindeni ma iveta kie ara pamiki taitu-taitu, itogo muŋga ipa ŋgua tu ma iveta panzi inatu wukale mine.

Paulo kalo loko ŋalae ŋananzi Galesia kalo-tawana tamâta8 Muŋga, miki ŋandai kasama Maro Kindeni kilala

sondo ŋga. Mine kala lâ zo muŋgâŋa ŋinde miki kamotamâta ŋana kaveta wurâta koa tia nâ panzi maro pinde.Andeta maro ŋinde nde maro laŋeŋa nâ. 9Taitu kala ŋinemiki kapaipa kuku Maro Kindeni marumbu lâ. Andetananeŋgu ŋgua ŋine nde sondo tia, ŋana tu Maro Kindeniipaipa kuku miki. Mine nde ŋana sâ kâ ŋga miki ilomitu kapono muli kilo papa ŋgua tukuŋa kiri-kiri ŋana tânoŋine ne vetâŋa kaa kaa, a? Ŋana sâ kâ ŋga ilomi tu kelekelesugorai ma ikai poe kaika pami kilo, a? 10Opopo, miki urukapaveta kuku Juda nenzi ŋgua tukuŋa kiri-kiri ŋana zosapâŋa kie-kie wa kâŋa-nuŋa ne zo kie-kie wa, aku mikikatu vetâŋa mine ma ivetami kapâŋga tamâta sondo lâMaro Kindeni nao. 11 Naŋa kaloŋgu loko ŋalae tina ŋanamiki kâ! Tiambo naneŋgu wurâta rârâni muŋga avetaŋana avilami kâ nde ilâ kaa nâ, a?

12 Niŋgu-nambwe wukale, muŋga, lâ zo ŋinde naŋaamo kumi, ande miki wa naŋa wa kalonda tawana tuŋgua tukuŋa ŋandai ikura tu iveta kinda tapâŋga tamâtasondo lâ Maro Kindeni nao. Naŋa ano pami tu miki makakai ŋgua tukuŋa ne wâlo piti lâ tinimi kilo, ŋana mikima kamo ara, itogo naŋa uru amo mine. Muŋga, mikiŋandai kaveta vetâŋa soki toŋge papa naŋa ŋga. 13Kalomiŋgere sondo ŋga; nia ndoyo, naŋa amo kuku miki tia yo.Ŋineŋga pukoŋa ikai naŋa, aku pukoŋa ŋinde ikai nzâlapiti pana tu ma amâ atula pâri ara pami. 14 Lâ zo ŋinde,naneŋgu pukoŋa ŋinde iveta malia ŋalae ndo pami. Taitumiki ŋandai kapu mulimi papa naŋa ŋga, aku miki ŋandai

Page 15: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 4:15 15 Galesia 4:22kasoki naŋa ŋga. Miki kaveta vetâŋa ara ndo pana, itogovetâŋa ndia miki ma kaveta pa Maro Kindeni ne aŋelotoŋge tâku Kirisi tamwata tâku.

15Lâ zo ŋinde, andemiki uru ilomi ara ku kamokandekanâ. Aŋga lâ zo ŋine, ande nemi ndekâŋa ŋinde ikeno ndia,a? Naŋa aporo ŋgua mao kanaŋo; muŋga, lâ zo ŋindenaŋa amo kumi, andemiki ilomi ŋalae ndo tu kavila naŋa.Mine kala, ambo miki ma kakura tu kapasiki matami pitikalua naŋa ŋana ivilana kâ, ande miki ma kaveta minenâ. 16Mana mana, a? Naŋa uru atula ŋgua mao nâ pami,aku ŋana duvi ŋinde kâ miki katu naŋa nde nemi kazâŋatamâta, a?

17Miki kaloŋoŋga. Tamâta pindeuru sikaiwurâta kaikaŋana siporo ŋgua kaŋa mona-mona pami ŋana sisoweilomi kalomi kâ. Taitu kinzi ilonzi tu sivila miki, ande tiando. Ilonzi tu miki ma kapu mulimi pa naŋa, aku kaponomuli pa nenzi ŋgua. 18 Ambo tamâta toŋge itu ivila mikisondo, aku ŋana duvi ŋinde kâ ikai wurâta ŋana isoweilomi kalomi kâ, ande ŋinde ara. Mao nâ, ambo naŋa amokuku miki tâku amo malawae ŋanami tâ, ande vetâŋa kiemine nde ara ndo.

19Naŋa natuŋguwukale, naŋa iloŋgumalia ndo ŋanamikilo, itogo taine ilo malia lâ paguguŋa ne zo. Naŋa maamo mine lee, ikura lâ zo ndia nemi kalo-tawana ma ilâsondo ndo pa Kirisi. 20 Naŋa iloŋgu ŋalae tu amâ amokumi. Ambo naŋa ma amo kumi, ande naŋa ma aporoŋgua mwasa nâ pami. Oyae, naŋa kaloŋgu loko ŋanami!

Hagar kuku Sara rua parinanzi21 Miki tamâta pinde ilomi tu kamo Mose ne ŋgua

tukuŋa kalo. Ayo, miki tamâta ŋinde kaloŋo naneŋguŋgua ŋine sondo ŋga. Tiambo miki kazizâla tâ ŋanaŋgua tukuŋa ne duvi, a? 22 Maro Kindeni kawa ŋguaikeno lâ pepa tinimine tu Abraham ipulianzi natu tamâne

Page 16: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 4:23 16 Galesia 4:28rua sipâŋga. I kaiwa toŋge, i ŋa mine Hagar, ande imoAbraham ne wurâta taine kaa nâ. Hagar ipagugua natutamâne toŋge ipâŋga, i ŋa mine Ismael. Aŋga Abrahamkaiwa mao, i ŋa mine Sara, ande i ŋandai taine ŋanaiveta wurâta koa tia nâ. Sara kala ipagugua natu tamânetoŋge ipâŋga, i ŋa mine Isaka. 23 Wurâta taine kaa nâŋinde natu nde ipâŋga lâ vetâŋa kie taituni itogo kindatamâta uru tapulianzi natunda mine. Aŋga Abrahamkaiwa mao ŋinde natu nde ipâŋga lâ vetâŋa kie toŋge;Maro Kindeni muŋgani ipa ŋgua kuku Abraham tu natuŋinde ma ipâŋga, kala ŋgua pâŋa ŋinde ipâŋga kanaŋo.

24 Kala ŋine naŋa ma atambira ŋgua lâ taine rua ŋindetininzi. Kinzi rua nde sitogo ŋgua pâŋa rua. Hagarnde itogo ŋgua pâŋa siŋga ŋinde Mose ikai lâ Sinai tuukulu, aku i natu wukale simo Mose ne ŋgua tukuŋa kalo.25Hagar nde itogo Sinai Tuu, tuu ŋinde imandi lâ Arebiatâno. Akumine nâ, lâ zo ŋine, ande Hagar itogo Jerusalemlawea tona, ŋana tu Mose ne tukuŋa uru ikai poe kaikapanzi tamâta simo Jerusalem lawea ŋinde tona. 26AndetaJerusalem lawea mao nde Maro Kindeni ne lawea ikenoâta ŋinde, aku kelekele toŋge ŋana ikai poe kaika panzitamâta simo lawea ŋinde, ande tia. Lawea ŋinde nde itogokinda tinândamwasina. 27Maro Kindeni kawa ŋgua ikenolâ pepa tini mine tu,“Noko taine niŋga, noko kundeka! Noko taine niŋga

ŋai, nokoni ŋandai kusama paguguŋa ne nâna,ande noko kusuŋa kawa kâki tava ndekâŋa nâ!Ŋana tu muŋga noko kaiwa tamâne ipileno ku ilâlâ, andeta noko ma kupaguguanzi natu rârâ, akukambwaŋenzi ma ipole taine ŋinde natu kamb-waŋenzi, ina kala kaiwa tamâne imo kuku yo.”

28 Niŋgu-nambwe wukale, miki kamo katogo Isakamine, ŋana tu Maro Kindeni muŋga ipa ŋgua tu miki

Page 17: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 4:29 17 Galesia 5:4ma kamo i natu wukale. 29 Muŋga, ande Abraham natuIsmael, ina kala ipâŋga itogo natunda uru sipâŋga mine,ande ikai kazâŋa papa Abraham natu Isaka, ina kalaKoroani Sapâŋa ne walo iveta ipâŋga lâ. Aku lâ zo ŋine,ande kinda kala tamora vetâŋa mine nâ. 30 Miki kalomiŋgere sondo ŋana Maro Kindeni kawa ŋgua ikeno lâ pepatini. Muŋga, ŋgua imâ pa Abraham mine tu, “Kusokiwurâta taine kaa nâ ŋinde tava i natu silâ. Wurâta tainenatu ikura ŋana ikai tama ne kelekele pinde, itogo i kaiwamao ŋinde natu ma muli ikai, ande tia.” 31 Mine ndeniŋgu-nambwe wukale, kinda tasama tu kinda ŋandaitatogonzi wurâta taine kaa nâ ŋinde natu wukale ŋga.Kinda tatogonzi Abraham kaiwa mao ŋinde natu wukale.

5Kinda ma tamo piti ndo ŋana ŋgua tukuŋa ne nimbu

1 Kirisi ilo tu kinda ma tamo tininda soo nâ. Mine kalaipalalana ŋgua tukuŋa ne nimbu piti lâ tininda marumbulâ. Ayo, miki kamandi kaika, aku kapu mulimi panzitamâta ea ilonzi tuMose ne ŋgua tukuŋama ikai poe kaikapami kilo!

2Miki kaloŋo sondo ŋga. Naŋa Paulowarakâŋgu apaimitu ambo miki ilomi tu karae-veŋa ne mâsi ma ivetamikapâŋga tamâta sondo lâ Maro Kindeni nao, aku ŋanaduvi ŋinde kâ miki ma kasâu panzi Juda tamâta tu masive karaemi, ande Kirisi nemateŋama ikura ŋana ivilamitia ku tia ndo. 3 Naŋa aporo ŋgua kaika pami kilo mine;tamâta ea isâu panzi Juda tamâta tu ma sive i karae,ande tamâta ŋinde imo ŋgua tukuŋa ndoni kalo. 4 Mikitamâta ea uru kapaveta kuku Mose ne tukuŋa, aku ŋananemi vetâŋa ŋinde kâmiki katuma kapâŋga tamâta sondolâ Maro Kindeni nao, ande miki tamâta ŋinde kapatâpawarakami piti ndo lâ ŋana Kirisi kâ, kala kapu mulimi

Page 18: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 5:5 18 Galesia 5:11pa Maro Kindeni ne wisi-wisi marumbu lâ. 5 Aŋga makakaloma tawana Kirisi, aku Koroani Sapâŋa uru isukamaŋana kao tinimaŋana zomuli kâ, lâ zo ŋindeMaroKindenima iporo tu maka kamo iloma mbâra-mbâra lâ i nao.6 Tamâta ea kinzi sipaipa kuku Yesu Kirisi lâ, kinzi ŋindesisama mine; lâ Maro Kindeni nao, ambo tamâta toŋgeikai karae-veŋa ne mâsi lâ tini tâku tia tâku, ande ŋindende kelekele kaa nâ. Taitu kaloŋo ŋga; ambo tamâtatoŋge kalo tawanaKirisi, akune kalo-tawanaŋinde igagatii ŋana tini mwasa ndo panzi i tini pinde, ande vetâŋataituni ŋinde nde vetâŋa mao.

7Muŋga miki uru kao nemi kalo-tawana ilâ sondo ndopaKirisi. Aŋga tamâta ea ipononzalami, kala kapumulimipaMaro Kindeni ne ŋguamao kâ, a? 8Vetâŋamine ŋandaiiyoka paMaro Kindeni imâ ŋga, ŋana tuMaro Kindeni uruisarâwa pami tu kalâ kamo kuku i. 9 Miki kalomi ŋgeresondo ŋga. “Yisi tini mwata ikura ŋana ipundia puroŋandoni.” * 10 Andeta Maro Ŋalae ipu tini kaika pa naŋa,kala kaloŋgu tawana tu miki ma koka muliŋgu, aku makapu mulimi pa karae-veŋa ne mâsi. Tamâta ea itu iyaulailomi kalomi ŋana kelekele ŋinde kâ, ande naŋa asama tia.Taitu naŋa asama tuMaro Kindeni ma ipare nia pa tamâtaŋinde. 11Niŋgu-nambwe wukale, tamâta pinde silâŋe kusiporo tu naŋa uru atu ŋgua kaika panzi tamâta ŋana masikai karae-veŋa ne mâsi lâ tininzi. Andeta kaloŋo ŋga;ambo naŋa ma aporo ŋgua kaŋa mine, ande kinzi Judatamâta ma sikai kazâŋa pa naŋa tia. Ambo naŋa ma asâuŋana karae-veŋa ne mâsi kâ, ande kinzi Juda tamâta mawisinzi nâna kilo ŋana ŋgua ŋana Yesu ne mateŋa lâ kâipopole tini kâ, ande ma tia. Andeta naŋa ŋandai asâu* 5:9: Ŋgua siâŋa ŋine nde duvi mine; tamâta taitu nâ ne vetâŋa soki ikuraŋana iyaula tamâta rârâ ilonzi kalonzi.

Page 19: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 5:12 19 Galesia 5:19ŋana mâsi ŋinde ŋga. 12 Kinzi tamâta ŋinde uru sizavaruilomi kalomi. Mine nde ikeno pa kinzi warakanzi; ambositu sipaive warakanzi karaenzi, ande ara ŋanama sipaivekaraenzi ndoni!

13 Niŋgu-nambwe wukale, miki kaloŋo ŋga. MaroKindeni muŋgani ipateami ŋana ma kamo piti ndo ŋanaŋgua tukuŋa ne nimbu kâ. Taitu miki ma ilomi mine tu,“Ara, mine nde maka ma kapaveta kuku ilo-kalo siŋga nevetâŋa kilo”, mine ndimo. Ara ŋana miki taitu-taitu makao ilomi ndo ilâ panzi kalo-tawana tamâta, aku kavetavetâŋa ara nâ panzi ŋana isukanzi kâ. 14 Ŋgua tukuŋataituni nâ inzuku Mose ne ŋgua tukuŋa rârâni. Ŋguatukuŋa ŋinde nde mine; “Noko ma tini mwasa panzi tinipinde, itogo noko tini mwasa pa tamwata mine”. 15Mikikapakatona sondo ŋga! Miki uru kapambita wa kakaikazâŋa potomule lâ warakami ŋginimi, itogo ŋgoa ŋgoiuru siveta mine. Ambo miki ma kapile mâsi ŋinde tia,ande ma kapayaula warakami ndo lâ.

Koroani Sapâŋa ne vetâŋa, aŋga ilo-kalo siŋga ne vetâŋa16Naŋa apaimi tu ambo miki ma kapaveta kuku vetâŋa

ndia Koroani Sapâŋa itula pami ikura zo zo, ande mikima kakura ŋana kapaveta kuku ilo-kalo siŋga ne vetâŋapotomule, ande tia.

17 Kinda tasama tu ilo-kalo siŋga uru ikai kazâŋa paKoroani Sapâŋa, aku Koroani Sapâŋa kala uru ikai kazâŋapa ilo-kalo siŋga mine nâ. Kinzi rua uru sipara ku simonâ. Mine kala vetâŋa ndiamiki ilomi patea tu kaveta, andemiki kakura ŋana kaveta vetâŋa ŋinde, ande tia. 18Andetakaloŋo ŋga; ambo Koroani Sapâŋa uru ikai poe pami,ande ŋgua tukuŋa ne wurâta ikeno ŋana ikai poe pami,ande tia. 19Miki kasama lâ ŋana ilo-kalo siŋga ne vetâŋakâ. Ilo-kalo ŋinde uru igagatinzi tamâta ŋana sivetavetâŋa potomule kie-kie mine; vetâŋa ŋana sipalulua

Page 20: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 5:20 20 Galesia 5:26tininzi potomule kâ, aŋga vetâŋa sakamao kie-kie, 20 aŋgavetâŋa ŋana sipaneanzimaro laŋeŋa kâ, aŋga vetâŋa ŋanasiveta nzâmbe sakamao kie-kie kâ, aŋga vetâŋa ŋana sikaikazâŋa panzi tininzi pinde kâ, aŋga vetâŋa ŋana sipawaŋgua kâ, aŋga vetâŋa ŋana sipadâda kâ, aŋga vetâŋa ŋanawisinzi nâna kâ, aŋga vetâŋa ŋana sipasuka warakanzitininzi kâ, aŋga vetâŋa ŋana sipwa pwapwataki kâ, 21aŋgavetâŋa ŋana ilonzi yosi kâ, aŋga vetâŋa ŋana sinu lââ kaikaku sidauda kâ, aŋga vetâŋa ŋana sitara kawanzi pakâe-pakâe potomule kâ, aŋga vetâŋa kie-kie mine. Muŋganaŋa aporo ŋgua pami, kala ŋine aporo ŋgua kaŋa ŋainanikilo; tamâta ea kinzi uru siveta vetâŋa kiemine, ande kinzitamâta ŋinde ma sikura tu simo Maro Kindeni ne ŋgumbiilo, ande tia.

22 Taitu Koroani Sapâŋa uru iveta ilo-kalo ara tavavetâŋa ara ipâŋga lâ ilonda kalonda. Ŋinde itogo Ko-roani Sapâŋa ipula kanaŋo ipâŋga lâ kinda nenda viamwasina. Vetâŋa arara ŋinde, ande mine; vetâŋa ŋanatininda mwasa ndo panzi tininda pinde kâ, aŋga vetâŋaŋana ndekâŋa kâ, aŋga vetâŋa ŋana wisinda pisi kâ, aŋgavetâŋa ŋana wisinda nâna walele tia kâ, aŋga vetâŋa ŋanakalonda sukâŋa ŋananzi tamâta kâ, aŋga vetâŋa ŋanataveta kenda ara panzi tamâta kâ, aŋga vetâŋa ŋana tavetaikura nenda ŋgua pâŋa mine kâ, 23 aŋga vetâŋa ŋanatamo mwasa nâ kunzi tamâta kâ, aŋga vetâŋa ŋana tapumulinda pa vetâŋa potomule kie-kie kâ. Ŋgua tukuŋatoŋge indi kaika ŋana vetâŋa kiemine, ande tia. 24Tamâtaea kinzi kalonzi tawana Yesu Kirisi, kinzi ŋinde rârânisipile ilo-kalo siŋga ŋinde marumbu lâ. Ŋinde itogokinzi sipu ilo-kalo siŋga ŋinde lâ kâi popole tini imâtelâ. 25 Koroani Sapâŋa via mao ilua kinda lâ. Mine ndeara ŋana kinda ma tapono muli pa vetâŋa ndia KoroaniSapâŋa ipatea pa kinda. 26Kinda ma tapasuka warakânda

Page 21: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 6:1 21 Galesia 6:8tininda ndimo. Aku kinda ma taveta vetâŋa pinde panzininda-nambwe kalo-tawana tamâta ŋana iveta wisinzinâna kâ, mine ndimo. Aku kinda ma tapadâda ndimo.

6Kinda ma taveta vetâŋa ara nâ panzi tamâta

1 Andeta niŋgu-nambwe wukale, miki kaloŋo ŋga;ambomiki kasama tunawalami kalo-tawana tamâta toŋgeiveta kiesaka, ande ara ŋana miki tamâta ea KoroaniSapâŋa uru ikai poe pami ŋinde ma naomi mwasa nâkavila tamâta ŋinde ŋana katu ne vetâŋa sakamao ŋindesondo kâ. Taitumiki warakami taitu-taitu ma kapakatonasondo ndo. Tia ma Sadana ikai samâŋa pami, aku mikikala ma kaveta kiesaka tona. 2 Ara ŋana miki ma kavi-lanzi nimi-nambwe kalo-tawana tamâta ŋana sikale nenzimalia kâ. Ambo miki ma kaveta mine, ande nemi vetâŋaŋindema iyoke Kirisi ne tukuŋa. 3Ambo tamâta kaa toŋgeipasuka tamwata tini, ande tamâta ŋinde ipalâŋe nâ.4Ara ŋana kinda taitu-taitu ma talea sondo pa warakândanenda vetâŋa. Ambo tamâta toŋge ne vetâŋa nde ara,ande i ma ikura tu indeka ŋana i tamwata nâ ne vetâŋa.Andeta wurâta ikeno pa kinda ŋana talea pa tamâta toŋgene vetâŋa, ande tia, 5ŋana tuwurâta ikeno pa kinda rârânitaitu-taitu ŋana tapakatona warakânda nenda vetâŋa.

6 Ambo tamâta toŋge uru ipanananzi ŋgu pinde ŋanaMaro Kindeni kawa ŋgua, ande ŋgu ŋinde ma sivila nenzipananâŋa ŋinde, aku ma kelekele ara pinde silua.

7 Miki ma kapalâŋe warakami ndimo. Tamâta toŋgeikura ŋana ikai laŋeŋa pa Maro Kindeni tia ndo. Kaniŋavâsa ndia noko kupau lâ tâno ilo, ande tâno ŋinde maipulia kaniŋa ndainani nâ. 8Aku mine nâ, tamâta ea kinziuru tininzi mwasa pa ilo-kalo siŋga kala soka muli, andeŋinde itogo kinzi sipau vetâŋa kiesaka lâ ilonzi kalonzi,

Page 22: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 6:9 22 Galesia 6:13

aku muli ŋga vetâŋa ŋinde ma io kanaŋo sakamao, akukinzi tamâta ŋinde ma sipayaula ndo. Aŋga tamâtaea kinzi uru tininzi mwasa pa vetâŋa ara ndia KoroaniSapâŋa ilo papa, ande ŋinde itogo Koroani Sapâŋa iokanaŋo arando lâ ilonzi kalonzi. Kanaŋo araŋindende viamao, ŋana ma simo vianzi mine ku simo nâ. 9Mine kalakinda ma takai wulitia ŋana taveta vetâŋa ara kâ ndimo.Ambo kinda ma tamandi kaika ŋana taveta vetâŋa ara kâ,ande muli, lâ zo ndia Maro Kindeni ipatea lâ, ande kindama takai vetâŋa ara ŋinde ne kulu, itogo takai kâpwa lâtâno ilo mine.

10Mine kala lâ zo ndia kinda takura tu taveta vetâŋa arapinde panzi tininda pinde, ande ara ŋana ma taveta minenâ. Ambo kinda ma taveta vetâŋa ara mine panzi ninda-nambwe kalo-tawana tamâta, ande ŋinde ma ara ndo.

Paulo indeka ŋana Kirisi ne mateŋa lâ kâi popole tini11 Kala ŋine naŋa Paulo warakâŋgu mbauŋgu aŋgere

ŋgua ŋaina lâ pepa tini imâ pami. Aku miki kamorananeŋgu ŋgereŋa mâsi ŋine ipâŋga ŋalae.

12 Miki kaloŋo ŋga. Kalo-tawana tamâta laŋeŋa pindeilonzi tu ma simo tamâta ara ndo lâ Juda tamâta ŋalaŋalanaonzi. Mine kala kinzi uru siporo ŋgua kaika pami tumiki ma kakai karae-veŋa ne mâsi lâ tinimi. Kinzi nenzivetâŋa ŋinde ne duvi nde mine; ambo kinzi ma situlaŋgua tu, “Yesu ne mateŋa lâ kâi popole tini iveta kindatapâŋga tamâta sondo lâ Maro Kindeni nao”, ande kinziJuda tamâta ŋalaŋala ma sikai kazâŋa panzi. Aku tininzipwâka tu kazâŋa mine ma ipâŋga panzi. 13 Kinzi kalo-tawana tamâta laŋeŋa ŋinde warakanzi ŋandai sipavetasondo kuku Juda nenzi ŋgua tukuŋa ŋga, andeta ilonzitu miki ma kakai karae-veŋa ne mâsi lâ tinimi. Ambo

Page 23: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

Galesia 6:14 23 Galesia 6:18miki ma kaveta mine, ande kinzi ma sikura ŋana sipasukawarakanzi tininzi.

14Aŋga naŋa ma apandekâna warakâŋgu, ande tia, akuma apanea tamâta toŋge wa vetâŋa toŋge, ande tia ndo.Naŋa ma andekana ku apanea nenda Maro Yesu Kirisisimbo nâ ŋana i ne mateŋa lâ kâi popole tini. Naŋakaloŋgu tawana i, aku ŋana duvi ŋinde kâ apu muliŋgupa tâno ŋine ne ilo-kalo wa vetâŋa marumbu lâ, aku tânoŋine ne kelekele ikura tu ilele iloŋgu kaloŋgu kilo, andetia. 15 Ambo tamâta toŋge ma ikai karae-veŋa ne mâsi lâtini tâku tia tâku, ande ŋine nde kelekele kaa nâ. Taitumiki kaloŋo ŋga; ambo Maro Kindeni ma ilele tamâtatoŋge ilo kalo, kala ipâŋga itogo tamâta wasaseki ndo,ande vetâŋa mine nâ nde kelekele mao.

16 Maro Kindeni ne kalo-sukâŋa tava ne wisi-pisi imokunzi tamâta ea siponomuli pa naneŋgu ŋgua ŋine. Kinzitamâta ŋinde nde simo Maro Kindeni ne ŋgu mao.

17 Naŋa tiniŋgu pwâka ndo tu tamâta toŋge ma maliailua naŋa kilo. Tamâta pinde muŋga sikai kazâŋa panaŋa, ande kala nzimba nia kie-kie nde ikeno tiniŋgu.Aku nzimba nia ŋinde itula pwataki tu naŋa amo Yesu newurâta tamâta mao.

18Niŋgu-nambwewukale, nendaMaroŊalae YesuKirisine wisi-wisi imo kuku miki rârâni. Mao.

Page 24: GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana ... · Galesia1:1 1 Galesia1:5 GALESIA PepaPauloiŋgerepanzikalo-tawana tamâtasimoGalesiatâno GalesiandetânotoŋgeRomikatona,akuJudatamâta

24MARO KINDENI KAWA ŊGUA

The New Testament and Psalms in the Sio Language of Papua NewGuinea

Nupela Testamen long tokples Sio long Niuginicopyright © 1995 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: SioTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2013-02-08PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 12 Feb 2021 from source files dated 22 Dec202021a9f7d3-4b3e-512c-ab21-eb25ed7aef4f