320
8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 1/320 www.Gursevak.com 1 q`qkrw  <> siqgr pRswid] vwihgrU jI kw ^wlsw! vwihgrU jI kI &qh] prmpUjnIk vwihgrU siqgrU  Awid bwxI, sI dsm bwxI, BweI grdws jI vwrW ’coN gRIbI vwly sbd pdW d mhW ivsmwd ArQ[ dUjw pkrx- pjw dw Dwn zihr hY[  sI dmdmI tkswl[ (q`qkry leI tweItl ’qy kilk kro jI) Drin ggn nv KM f mih; jiq srUpI rihE Bir] Bin mQurw. kCu Bd nhI; gru Arjn prqK´ hir] Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arju nu prqK´ hir] DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, hu x au~bldI dyZ’c cO NkVw lw rhy hn[ hu x m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv` qR prmpU jnIk SuB s`cy su `cy au ~cy mhwn praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[ Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] DMn hn DMn hn DMn, vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurU qygbhwdr swihb jI DM n hn[ lo hy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy hux vwihgurU vwihgu rU jp rhy hn[ hux sIs kurbwn kr rhy hn[ Awp jI dw ShId hoieAw sIs hux dwsn dwsI dy isr ’qy sj irhw hY[ lyKk pRkwSk:- bhmiv`idAw d dwq,pMQrqn, bhmigAwnIk;grIbI smwhw] bhmigAwnI; prapkwr amwhw] pU rn prapkwrI pUrn bhmigAwnI scKMf vwsI prmpUjnIk sI mwn sq bwbw grbcn isG swihb ^wlsw, sq krqwr isG swihb ^wlsw jI d scy pr apkwrI crn-kmlW d, hir hir mil mil jn swD;hm swD jnw kw kIVw] Answr ink kIVy ikm,sB dI crn-DV, dwsndws crn isG ar& jsvMq isG ipM f dwaDr, (mgw) jvwhrisG ipMf cimf (lu iDAwxw)pMjwb ieM fIAw[ 

Gareebi Wale Shabd-Arth

  • Upload
    shinda

  • View
    321

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 1/320

www.Gursevak.com  1 q`qkrw 

<> siqgr pRswid]vwihgrU jI kw ^wlsw! vwihgrU jI kI &qh]

prmpUjnIk vwihgrU siqgrU 

Awid bwxI, sI dsm bwxI, BweI grdws jI vwrW ’coNgRIbI vwly sbd pdW d mhW ivsmwd ArQ[ 

dUjw pkrx- pjw dw Dwn zihr hY[ sI dmdmI tkswl[

(q`qkry leI tweItl ’qy kilk kro jI)

Drin ggn nv KMf mih; jiq srUpI rihE Bir]Bin mQurw. kCu Bd nhI; gru Arjn prqK´ hir]

Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjunu prqK´ hir] DMn hn DMn hnprmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn

qoN, hux au~bldI dyZ’c cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2 ryqy ’qy bYT rhy hn, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpivq RprmpUjnIk S uB s`cy su`cy au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’qy KV@ rhy hn[

Drm hyq; swkw ijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] DMn hn DMn hn DMn, vwihgurU prmpUjnIk s`cy siqgurUqygbhwdr swihb jI DM Mn hn[ l ohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYTy hux vwihgurU vwihgurU jp rhy hn[ hux s Iskurbwn kr rhy hn[ Awp jI dw ShId hoieAw sIs hux dwsn dwsI dy isr ’qy sj irhw hY[

lyKk pRkwSk:-

bhmiv`idAw d dwq,pMQrqn,bhmigAwnIk;grIbI smwhw] bhmigAwnI; prapkwr amwhw]pUrn prapkwrI pUrn bhmigAwnI scKMf vwsI prmpUjnIk

sI mwn sq bwbw grbcn isG swihb ^wlsw,sq krqwr isG swihb ^wlsw jI d scy pr apkwrI crn-kmlW d,

hir hir mil mil jn swD;hm swD jnw kw kIVw]Answr ink kIVy ikm,sB dI crn-DV, dwsndws crn isG ar& jsvMq isG ipMf dwaDr, (mgw)

jvwhrisG ipMf cimf (luiDAwxw)pMjwb ieMfIAw[ 

Page 2: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 2/320

www.Gursevak.com  2 q`qkrw 

<> siqgr pRswid] vwihgurU jI kw ^wlsw!vwihgrU jI kI &qyh] 

sB isKn k hukm hY; grU mwnIE grMQ]1]) pIaU dwdy kw; Kil ifTw Kjwnw] qw myrY min;

BieAw inDwnw]1] prm pUjnIk gurU pMQ jI kI jIq[ (<>) swihb jI dw SuD aucwrn,iekEAkwr, SuD pkwau pV@ ky bwr bwr) ihMdU qurk kaU, rwPjI iemwmswPI; mwns kIjwq sBY, ek phcwnb]) Avil Alh nUru aupwieAw; kdriq ky sB bMdy] ek nUr qy.sBjgu aupijAw; kaun Bl.ko mMdy]) ^wlsw myro; 1ipMf2 prwn] ^wlsw myrI; jwn kI jwn](1sRIr, 2ijMd) ikpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo 1gOr] moih sy rMk AnwQ jg; BtkqiPrq kror] (1vfy) mo gih mY.qn qy mn qy; isr lau Dn hY; sBhI ienhI ko]) ienhI kIikpw ky, sjy hm hY; nhI mo sy grIb kror pry]) jau qau; pyRm Kylx kw cwau] isru Dir

qlI; glI myrI Awau] iequ mwrig; pYru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY]) ggn dmwmwbwijE; pirE nIswnY Gwau] Kqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn k dwau]1] sUrw so pihcwnIA;ju lrY dIn k hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kqu]

lKk pkwSk-dmdmI tkswl dy bwr@vN, qyrvNmuKI, bhmividAw dy dwqy, pMQrqn, bhmigAwnI kY;

grIbI smwhw] bhmigAwnI; praupkwr aumwhw] pUrn praupkwrI pUrn bhm-igAwnIs`cKfvwsI prm-pUjnIk sRI mwn sMq bwbw grbcn isMG swihb ^wlsw, sMq krqwr isMGswihb ^wlsw jI dy s`cy praupkwrI crn-kmlW dy, hir hir myil myil jn swDU; hm swD

jnw kw kIVw] Anuswr ink kIVy ikm, sB dI crn-DUV,dwsndws crn isMG aur& jsvq isMG ipMf dwauDr, (mogw)jvwhrisMG ipMf cimMfy (liDAwxw) pMjwb Bwrq[

grU ipAwrI gris`KI dy pRcwr ivkws leI, qbdIlI ibnw, vD qoN vD hr BwSwvW ’c, ies dw aulQwkrn dI syvw dwsn dws nwl sMpRk krk kr jI[

Page 3: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 3/320

www.Gursevak.com  3 q`qkrw 

pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) qcau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nx mihMjy qrsdy; kid psI dIdwru]) kbIr.jau quihswD iprMm kI; sIsu kwit kir goie] Klq Kylq hwl kir; jo ikCu hoie q hoie]) mrxmuxsw sUirAw.hk hY; jo hoie mrin prvwxo]) sBu idnsu rYix.dyKau gru Apunw; ivicAKI.gur pYr DrweI]) swgr myr auidAwn bn; nv Kf bsuDw Brm] mUsn pRm iprMm kY;gnau eyk kir krm]) jau qnu cIrih; AMig n morau] ipMfu prY; qau.pRIiq n qorau]) jgur dIsY isKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]) grisKW kI hir.DUiV dyih; hm pwpIBI giq pWih]) jn nwnku. DUiV mMg iqsu grisK kI; jo Awip jpY.Avrh nwmu jpwv])schu ErY sBu k; aupir scu Awcwru]) scu suhwvw kwFIA; kUVY kVI soie] nwnk.ivrljwxIAih; ijn scu plY hoie]) hIxau nIcu krau bnqI; swcu n Cofau BweI] nwnk.ijinkir dyiKAw; dyv miq sweI]) kUV inKuty. nwnkw; EVik sic rhI] {dyh isvw br moihiehY; suB krmn qy.kbhU n tro]) kir mn myry; siq ibauhwr] Answr ieh prmpivq

poQIAW pUrn siqkwr sihq bhu igxqI ’c sMBwl.pUrn pyRm sihq pV@, ds^q krwky.Ardwis krky, pV@n nM idMdy lNdy rho[ XQw:-lK KsIAw pwiqswhIAw; jy siqguru ndirkryie] inmK ek.hir nwmu dyie; myrw mnu qnu sIql hoie]) ivic dunIAw; syv kmweIAY]qw drgh bsx pweIAY] khu nwnk bwh lufweIA] } 

poQI swihbwn, SuD aucwrn typW pRwpqI leI:

BweI rijMdr isMG jI kYnyfw:-Pon:-905-458-7776.BweI qlivMdr isMG jI kYnyfw:- Pon:- 519-621-4773

BweI AmrieMdr isMG jI kYnyfw:- Pon:- 519-830-2627 srbjIq isMG jI ig`l, ipMf suDwr (liDAwxw) Bwrq &Un 01624- 275-740

gurU syvw Byjo:- CIBC BANK CANADA, Branch. NO:01322) AC.83-15833,

CHARAN SINGH. 

jsvq isMG(Bgq jI) nwl spk leI:[email protected] 

www.Gursevak.com 

Page 4: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 4/320

www.Gursevak.com  4 q`qkrw 

hux q~k ieh pQIAW sgq jI dI svw iv~c pkwiSq ho cukIAW hn:

1. poQI jnm sMskwr, AimRq sMskwr, bhm iv`idAw, And kwrj, Aqm sMskwr[

2. poQI vwihgrU siqgurU sRI suKmnI swihb jI stIk.sRI dmdmI tkswl[

3. siqgrU swihb jI Aqy sMqW mhWpurSW dy Amolk bl Aqy grmiq Answr Ank pRsnW dyau~qR siqgurU gMQ swihb jI b^S rhy hn[ pV@n vwly Dwrimk gRQW dy nwm[ dyh Arogqw,g`fI dI dyK ryK frweIivMg bwry SuB is`iKAw[

4. ds siqgurU swihbwn jI dI prm pUjnIk SuB s`cI bswvlI[

5. siqgurU gMQ swihb jI dw mhW ivsmwd ieqhws, AKf pwT, shj pwT mrXwdw,gurbwxI jI siqkwr pUjn mhW ivsmwd SuB is`iKAw, 101 Ardws, grpurbW dIAWArdwsW[

6. SRI grU gRQ swihb jI Su~D aucwrx, ArQ pwT Aqy ivSrwm poQI SRI dmdmI tkswl

7. Awid bwxI,sRI dsm bwxI, BweI grdws jI dIAW vwrW ’coN gRIbI vwl,sbd pdW dy mhW

ivsmwd ArQ[dUjw pRkrx pUjw dw Dwn zihr hY]

8. slk Bgq kbIr swihb jI, Bgq PrId swihb jI dy mhW ivsmwd ArQ[

9. grbwxI jI dy cwnx AMdr dyh Arogqw bwry mhW ivsmwd is`iKAw[

10. grmuiK gurmuKI bwlaupdyS! irkwrf kIqw bwlaupdyS, sux! grmuKI isKwau hy

drvyS!

gurU ipAwrI swD sMgq jI nM ieh jwxk byAMq KSI hovgI ik gurbwxI aucwrx Su`DIleI iehnW poQI swihbwnW jI dI irkwrifMg vI dwsn dws qoN gurU swihb jI n krvweI hY[sMgq jI irkwrifMg lw ky poQI swihb pRkwS krn jI Aqy grU swihb jI dI KuSI lYx leIirkwrifMg Answr pUrIAW lgW lw k irkwrifMg dy mgr 2 blo jI[

Page 5: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 5/320

www.Gursevak.com  5 q`qkrw 

{<> siqgr pRswid] vwihgrU jI kw ^wlsw vwihgrU jI kI &qh] nMbrpV@ ky pkrx lBo jI

1. pihlw pkrx, DMn vwihgrU jI d Avqwr DMn siqgrU nwnk dyv swihbjI srUp, sb ivAwpI mhW 3 ivsmwd inmqw gIbI vwly, hIry jvwhrwq Amlk

gursbdW qukW d mhW ivsmwd ArQ, dUjw pkrx prmpjnIk vwihgrU pUry grUu jIdI pUjw dw Dn pdwrQ Zlq vrqxw, S`D zihr d`uK rog kSt klS rUp hY,gurbwxI mwt pRmIAW d GrW ’c ilK jI:-q`qkrw ArMB:-

pihl pRkrx dw q`qkrw Agly brYktW mgroN hY, q`qkry ’c Awey AmlkgursbdW qukW nM hr smN hI pV@, ie`k bwr qW br zrUr hI in`qnym kro jI. {sRbivAwpI mhW ivsmwd pRm bynqIAW:- grpswid] ilK gursbdW qkW nUM, Gry kDW

’qy ilKo jW Cwp ky lwa, mn dw Awsrw KsMm mn ky, bwr 2 drSn krk, hr smNbwr 2 nmskwrdy mQw tykd, bwr 2 pVdy rihxw cwhIdw hY[ grbwxI jI dIswiKAwqqw d FMg Anuswr, gurbwxI jI nMU idRV pp`k insc kridAW, izdMgI dwivSyS lwhw lxw cwhIdw hY[ gurpswid] siqgrW dI prm-psMnqw lx leI, pmIis`K isKxIAW ny isr idq, hux BI dy rhy hn[ ijvyN bwbw dIp isG swihb jI nyApnw sIs qlI ’qy r`iKAw[ BweI mnI isG swihb jI ny Awpxy bd 2 ktvwey[

gurU ipAwry ShId AqIrQ XoDy BweI suKw isG mihqwb isMG swihb jI srm, sIhirmdr swihb jI ’cN ms rMgV dw isr v`F ky buFy jOhV(bIkwnyr) l gey[siqgurW ShId isMG isGxIAW dI kurbwnI nM, rom 2 krk ffaq bMdnw nmskwrhY jI, ijs dw sdkw sB nM, prm-piv`q AimRq gurbwxI jI pRwpq hn[ siqgrUdUj pwiqswh jI ny Bwxw jI, Blw jI, Bulg jI, murdw Kwx qk SB bcn mMn k,pUrn grU jI dI syvw s^q Gwl, prm-pjnIk bhwdr mrdW vWg GwlI, jgq ’qis`KI dw bIj r`K ilAw[ ijs nM dyK ky vfy 2 jogIsr qpIsr mnIsr rKIsr

hYrwn rih gey[ XQw:-pey kblu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI] }{vwihgrUArQ, pRm bnqIAW:-DMn hn DMn hn DMn hn, prmpjnIk s`cy siqgurU vwihgrUsRI grU Arjndv swihb jI DMn hn!zwlmW d Gr iBAwnk zulm krn qN,au~bldI dZ’c, hux cONkVw lw rhy hn, mcd 2 ryq ’qy, hux bYT ky, m`cdw 2ryqw, Awpxy prmpiv`q prmpjnIk SB s`cy s`cy au~c mhwn prapkwrI sIs’qhux puAw rhy hn, m`cdI 2 lh’qy, hux KV ky, prmpUjnIk s`c siqgrU sRI grU

Page 6: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 6/320

www.Gursevak.com  6 q`qkrw 

gRQ swihb jI dy A`Kr 2 nUM vwihgrU gurU jI mn ky, A`Kr 2 dw iDAwn Dwr k,sRbq dy Bl ihq, vwihgrU 3 jp rhy hn jI[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgrUprmpjnIk s`cy siqgurU sRI gurU  qygbhwdr swihb jI DMn hn!zwlmW dy GriBAwnk zulm krn qN, lohy d qMg ipMjry’c, iq`K iklW ivckwr, swvDwn eykwgr

cIq] hux bYT, prmpUjnIk s`cy siqgurU vwihgrU sI grU gMQ swihb jI d A`Kr 2nUM vwihgrU mMn ky, sRbq d Bly ihq, hux vwihgrU 3 jp rhy hn, hux sIs krbwnkr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn, prmpjnIk scy siqgurU vwihgrU sRI grUgoibdisMG swihb ^wlsw jI DMn hn! prmpjnIk Apny mwqw ipqw Aq cwryswihbzwd, isG isMGxIAW ^zwny Apnw Awp hux krbwn kr rhy hn[ DMn hn DMnhn DMn hn prmpUjnIk scy siqgurU vwihgrU sRI gurU gMQ swihbwn jI DMnhn!prmpjnIk prmpivq gurqw ibrwjmwn ho k, Awpxy pymIAW dy idl

idmwZ’c, hr smN AMimq gurbwxI Byj k, pRmIAW nUM rom 2 krk ismrn b^S k,inhwl krdy rihMd hn jI[ hy pwrbhm pRmsr siqgrU nwnk dyv swihb jI dpMjvyN srUp, siqgurU sI grU Arjn dv swihb jIE!ApxI ShIdI dw jwp,AiBAws iDAwn gurbwxI gurU jI dI swiKAwqqw b^S jI[ sb`q gurU pymIAW nUM pymBrI bnqI hY ik hr Gr ’c, blYk borf hovy, ijs ’qy grsbd jW Gt qoN G`t dqukW ArQW sihq ilKIAW jwx, aun@W nUM prm gurU nwnk dyv swihb jI dy pq`K

drSn smiJAw jwvy[ izMdgI d tweIm nUM Amlk s&lw bnwax leI, sbdW jWdo qkW dw bAq vwrI AiBAws krnw, mQw tykxw cwhIdw hY[ ijs krk bwxIidl ’c pRvS hov[ kilju`g ’c iek`l 2 dw mn bVw AOKw itkdw hY[ grbwxIduAwrw Awpo ivcIN mnw dI imlq bxw ky itkgw[ pymI jn sbd jW ilKIAW qkWdIAW lgW mwqW ibsrwm ArD ibswm sihq SuDI krn[ SuD aucwrn krw k,ie`kly 2 qoN suixAW jwv[ Pyr swry pRmI iekTy bYT ky, s pjwh jW pcI vwrI,iliKAW qukW jW sbd nUM gw lYx[ Pr ikhw jwvy ik BweI 1000 jW 500 jW 125

vwrI ien@W dw jwp kro[ jkr pymI Awpo iv`cIN kIq inXm nUM cq krngN, aus vyljwp krn lg jwxgy, beI AsIN jwp pUrw krnw hY[ Pyr smW imQ k, aun@W qkW jWsbdW dw ArQW sihq zbwnI ilKw ky tst l k nMbr idq jwx[ ijs ’c SuDaucwrn BI suixAw jwvy, KSKq ilKx dI hdwieq hovy, aus dy nMbr BI idqy jwx[ijhV sbd swiKAwq krny hox, aun@W nM pUrIAW lgW lw k, SuD rIkwrf krk,bwr 2 sx k lgW dI prI SuDweI krk, bwr 2 sixAW jwv[ an@W dw kIrqn

Page 7: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 7/320

www.Gursevak.com  7 q`qkrw 

Awp kIqw jwvy jW typ irkwrf duAwrw bwr 2 suixAW jwvy[ an@W dy ArQ vI, swrypRmI iml 2 ky bwr 2 vIcwr lx[ ijhV pymI eys qr@W imlq ’c grbwxIswiKAwqqw krngN aun@W nU ie`k dUjy dy drSnW qN grbwxI jI idl srq ’cidsxg[ sRIr BwvN cV@weI kr jwx, pr an@W nMU swiKAwq kIq gur sbd nhIN

Bu`lxg[ ijhV pymIN ieaN iml ky gurbwxI jI dI swiKAwqqw krng, an@W ’coN jykoeI cV@weI kr jwvy qW as nwl swiKAwq kIqy, gurbwxI jI cqy rihxg[ ijhVwpRmI Awpxy prvwr ’c gurbwxI swiKAwqqw krygw, auh Awpxy Awp nMU, b~icAW nMsvwr lvyg[ sRbq dy Bly Anuswr Awpxy b`icAW nMU, d qukW ilK k, hzwr vwrIAiBAws krwau, swiKAwq kro krwau, Pr an@W dw in`q AiBAws krdy rihxwcwhIdw hY[ } {prmpUjnIk AqI hI ipAwry, rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw;s`cy siqgurU swihbwn, gurdAwirAW gurmKW sqW BgqW grisKW ShIdW dI scI

ipAwrI crn-DUV dI mhwn 3 mhwnqw hY jI[ hy s`cy pBU siqgrU sI gurU nwnk dvswihb jI! AYsI Apwr ikpw kro, jo Awp jI dI s`cI ipAwrI crn DUiV mKmsqik nUM lwaNd rhIey jI[ v`fy 2 ieiqhwsk AsQwnW Aqy ijQ 2 s`cy siqgrUpRBU sI gurU gRQ swihb jI sc pwiqswh jI dw prm piv`qR scw pkwS hovy, au~QoN 2dI crn DUiV ilAw k, sI gurdAwry swihb jI ivK Aq Awpxy Gr AqI hIsiqkwr ipAwr nwl itkweI sjweI jwvy, ijs cN f`kw p`qw k`F k sgMDI pwafr

Awid pwieAw jwvy[ ijqny prmpjnIk gurU AsQwnW dI prm pivqR crn-DUiVhovy, an@W dy nwm prm ipAwr, Adb siqkwr nwl ilK jwx jI[ mn bwxI sIr drogW dI inivrqI leI, bwr 2 aun@W dy nwm jpd rihxw cwhIdw hY jI[ }AiqAqhI inmqw pRm sihq pRm bynqI hY jI, hyT ilKI grbwxI cvI GMty hI pV@d rho[inqw-pqI iek vwrI qW br zrUr hI pVo, ies gurbwxI dy ArQ A`g hn jI,vwihgrU siqgurU gRQ swihb jI, Awpxy ipAwry grsvkjI d ird’coN muK’c, hrsmyN AimRq Byjd rihMdy hn[ Awpxy svk jI dw muK hr smyN ^b im~Tw r`Kdy hn[

mn; mIT qhwro kIE]1]

Page 8: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 8/320

www.Gursevak.com  8 q`qkrw 

Drin ggn nv Kf mih; joiq sÍrpI rihE Bir] Bin mQrw.kCu Bydu nhI; gru Arjunu prqK hir] DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`c siqgr vwihgur sRI gur Arjn dyv swihb jI DMn hn!zwlmW dy GriBAwnk AiqAwcwr zlm krn qoN, hx au~bldI dyZ’c cNkVw lw rh hn[ hx mcdy 2 rqy ’qy bTrh hn, m`cdw 2 rqw Awpxy prmpivqR prmpjnIk SuB s`c suc au~cy mhwn praupkwrI sIs’qy hx

puAw rh hn, hx m`cdI 2 lh’qy KV@ rh hn[

Page 9: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 9/320

www.Gursevak.com  9 q`qkrw 

q`qkrwnM. ivSw pMnwaUVw. Awid gr ey;nmh]jugwid gr ey;nmh]siqgur ey;nmh]sI 

gurdv ey;nmh]1]) 46

AYVw. iknkw eyk;ijs jIA bswv] qw kI mihmw;gnI n AwvY]  46

4. kWKI;eykY drs quhwro] nwnk.aun sMig;mih auDwro]) five  47

5. sy ismrih;ijn Awip ismrwey] nwnk.qw kY;lwgau pwey]3])  47

6. pRB jI bsih;swD kI rsnw] nwnk jn kw;dwsin dsnw]4])  48

7. ismrn q lwgy;ijn Awip dieAwlw]nwnk jn kI;mMgY rvwlw]5]) 

48

8. ismrih sy jn;ijn kau pRB mieAw] nwnk iqn jn;srnI pieAw]7])  49

9. dIn drd duK BMjnw;Git Git nwQ AnwQ]srix qmwrI AwieE;nwnk ky pB swQ] 1]) 

49

10. jnu rwqw;hir nwm kI syvw]nwnk pjY;hir hir dvw]6])  50

11. ijsu jn kau;pRB drs ipAwsw]nwnk qw kY;bil bil jwsw]5]) 

52

12. sgl purK mih;purKu pRDwnu]swD sMig;jw kw imtY AiBmwnu] Awps kau;jo jwxY nIcw]soaU gnIA;sB qy aUcw]jw kw mnu;hoie sgl kI rInw]hir hir nwm;iqin Git Git cInw]mn Apny qy;burw imtwnw]pyK sgl issit;swjnw]sK dUK;jn sm idstyqw]nwnk;pwp puMn nhI lypw]6]

52

13. inmwny kau;pRB qyro.mwnu]sgl Gtw kau;dyvhu dwnu] 55

14. AYsy doK;mV AD ibAwpy]nwnk.kwiF lyhu;pRB Awpy]2]  5815. AMD kUp mih;piqq ibkrwl]nwnk.kwiF lyhu;pRB dieAwl]4]  58

Page 10: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 10/320

www.Gursevak.com  10 q`qkrw 

16. jw k AMqir;bs pRBu Awip]nwnk qy jn;shij smwiq]5]  59

16. aUVw. vwihgurU jI dy srgn Avqwr mh`ly nOvN jI dI,sb ivAwpI mhW ivsmwd pUrn vYrwgmeI ShIdI swKI duAwrw mhwn DIrjDwrI mhwn praupkwrI shij AvsQw dw Amlk 

idStWq[

60

16. AYVw.(idlIis)iqlk j\U;rwKw pRB qw kw]kIno bfo;klU mih swkw]swDin hyiq;ieqI ijin krI]sIsu dIXw;pru sI n aucrI]13]Drm hyq;swkw ijin kIAw]sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw]nwtk cytk;kIey kukwjw]pRB logn kh;Awvq lwjw]14] dohrw] TIkir Poir idlIis isir;pB pr kIXw pXwn] 

qygbhwdr sI ikRAw;krI n iknhUM Awn]15]qgbhwdr k clq;BXo jgq ko sok]hY hY hY sB jg BX;j jY j surlok] 16])cONh pOVIAW dy vYrwgmeI ArQ[ 

62

16. eIVI.Akwl prK jI vloN m`hly nONvyN jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd mihmw[ 

66

17. krqwr kruxwmY;dInu bynqI krY]nwnk;qmrI ikrpw qrY]6])  66

18. bYr ibroD kwm k®D mh]JUT ibkwr;mhw loB DRh]ieAwhU 

jugiq;ibhwny keI jnm]nwnk rwiK lyhu;Awpn kir krm]7] 

67

19. ijs kI bsq;iqsu Awg rwKY]pRB kI AwigAw;mwnY mwQY]aus q caugn;krY inhwlu]nwnk swihbu;sdw dieAwlu]2] 

67

20. mn hir ky nwm kI;pRIiq sKdweI]kir ikrpw nwnk;Awip ley lweI]3]) 

70

21. AsiQru Bgiq;swD kI srn]nwnk jip jip jIvY;hir ky 

crn]4] 

70

23. jo qum Bwny;iqn pBu jwqw]nwnk aun jn;crn prwqw]7]  71

24. so syvku;ijsu ikrpw krI]inmK inmK;jip nwnk hrI]8]5])  71

Page 11: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 11/320

www.Gursevak.com  11 q`qkrw 

30. bRhmigAwnI;aUc qy aUcw]min ApnY hY;sB qy nIcw]) 73

31. bRhmigAwnI.sgl kI rInw])  73

36. pr iqRA rUp;n pKY nyq]  74

36. aUVw.pr iqRA rUp dyKx dy bAMq dS  74

36. AYVw. pUrn bhmigAwnI r`b rUp Bgq sUrdws swihb jI[  7536. eIVI. imiQAw nyqR;pyKq pr iqA rUpwd])  77

39. Apny jn kau;swis swis smwry]nwnk Eie;prmysr ky ipAwry]8]10] 

78

40. iKn mih;nIc kIt kau rwj]pwrbhm;grIb invwj])  79

41. suKI bsY mskInIAw;Awp invwir qly]  80

42. kir ikrpw;ijs kY ihrd grIbI bswvY]nwnk eIhw mukqu;AwgY suK pwvY]1] 80

43. srb kI ryn;jw kw mnu hoie]khu nwnk;qw kI inrml soie]3])  81

44. sMq ikpwl;ikpw jy krY]nwnk sq sMig;inMdk BI qrY]1]  82

45. sMq dKI kw;Qwau ko nwih]nwnk sMq Bwv;qw Eie BI giq pwih]2] 

82

46. sMq kI inMdw;dK mih dK]nwnk sq BwvY;qw aus kw BI.hoie 

moK]3] 

83

47. sMq k dKI kau;nwhI Twau]nwnk sMq BwvY;qw ley imlwie]4]  84

48. sMq ky doKI kau;Avru n rwKnhwru]nwnk sq BwvY;qw ley aubwir]5] 

84

49. iqn sqn kI;bwCau DUir]nwnk kI;hir locw pUir]3]  84

50. crn swD ky;Doie Doie pIau]Arip swD kau;Apnw jIau]swD kI 

DUir;krhu iesnwnu]swD aUpir;jweIAY kurbwnu]

85

51. swD qry kI;crnI pwau]nwnk kY min;iehu Anrwau]1]  88

Page 12: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 12/320

www.Gursevak.com  12 q`qkrw 

52. nIkI kIrI mih;kl rwK]Bsm krY;lskr kit lwK]  89

53. inrgunu srgunu jI dI eykqw dy ArQ smJx leI pRm vIcwr,nmskwr:- 

90

54. swD jnw kI;mwgau DUir]pwrbRhm;myrI srDw pUir]  91

55. hm inrgnIAwr; nIc Ajwn] nwnk. qmrI srin; prK Bgvwn]7] 91

56. bysmwr AQwh;Agnq AqolY]ijau bulwvhu;iqau nwnk dws bolY]8]21] 

92

57. Aws Ainq;iqAwghu qrMg]sq jnw kI;DUir mn mg])  93

58. imit gey br;Bey sB ryn]AMimq nwmu;swDsMig lYn]  94

61. 

(mjnu,in`q) gur kI ryxu;inq mjnu krau]jnm jnm kI;haum mlu hrau] 94

62.  rynu sMqn kI;myrY miK lwgI] drmiq ibnsI; kbuiD ABwgI]  94

63.  (1263) (dvIN) mlwru mhlw 4] ggw jmnw gdwvrI srsuqI; q krih audm DUir swDU kI qweI]iklivK mYlu Bry. pry hmrY ivic; hmrI mlu. swDU kI DUir gvweI]1] qIriQ ATsiT mjnu nweI]sqsMgiq kI DUir prI auif nyqI; sB durmiq mlu 

gvweI]1] rhwau]jwhrnvI qp BwgIriQ AwxI; kdwru QwipE mhsweI] kWsI iksnu crwvq gwaU; imil hir jn soBwpweI]2] ijqny qIrQ dyvI Qwp; siB iqqny locih DUir swDU kI qweI] hir kw sMq imlY gur swDU; lY iqs kI DUir miK lweI]3] ijqnI isRsit qumrI myry suAwmI; sB iqqnI locY DUir swDU kI qweI] nwnk illwit hov ijsu iliKAw; iqs swDU DUir 

dy hir pwir lMGweI]4]2]

94

64.  vwihgurU]  jpu qpu sMjm; Drm n kmwieAw] syvw swD; njwinAw hir rwieAw] khu nwnk; hm nIc krMmw] srix pry kI; rwKhu srmw](378) 

99

Page 13: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 13/320

www.Gursevak.com  13 q`qkrw 

65.  vwihgurU] mrI jwiq kmInI,pWiq kmInI;ECw jnmu hmwrw]qum srnwgiq rwjw rwmcMd;kih rivdws cmwrw]5]

100

66. vwihgurU] Anyk jnm pwp kir Brm; huix qau srxwgiqAwey]dieAw krhu riK lyvhu hir jIau;hm lwgh siqgr 

pwey]3] 

100

67.  vwihgurU] hm grIb mskIn pRB qyry; hir rwKu rwKu vf vfw hy]jn nwnk nwm ADwru tk hY; hir nwmy hI sK mfw hy]4]4] 

101

68.  vwihgurU] pUj lgY. pIru AwKIAY; sBu imlY sswru] nwau sdweyAwpxw; hovY isDu sumwru] jw piq lyKY nw pvY; sBw pj KuAwru]2] 

101

69. 

vwihgurU]  BweI ry; sq jnw kI ryxu] sMq sBw guru pweIAY;mukiq pdwrQu Dyxu] 102

70.  vwihgurU] sqgur kI svw gwKVI; isru dIj Awp gvwie] sbidimlih qw hir imlY; syvw pv sB Qwie](27)

102

71.  vwihgurU]  jhw siqguru kir jwixAw; qho jhw suKu hoie] eyhushsw mUly nwhI; Bwau lwey jnu koie](30)

102

72.  vwihgurU] mnu qnu ArpI isru deI; iqn k lwgw pwie] ijnI

iek pCwixAw; djw Bwau cukwie](38) 

102

73.  vwihgurU]  jwie puChu sohwgxI; qusw ikau kir imilAw pBAwie] Eie vyprvwh n blnI; hau mil mil Dovw iqn pwie]1]

103

74. vwihgurU]sq sMqoKu dieAw kmwvY;eyh krxI swr]Awpu Coif sBhoie ryxw;ijsu die pRB inrMkwru] 

103

75. 

vwihgurU] mwn AiBmwn mMDy; s syvku nwhI] qq smdrsI sMqhu;koeI koit mDwhI](51) 103

76.  vwihgurU] giq Aivgiq; kCu ndir n AwieAw] sqn kI ryxu;nwnk dwnu pwieAw]

104

77.  vwihgurU] nwmw CIbw kbIru juolwhw; pUry gr qy giq pweI] 104

Page 14: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 14/320

www.Gursevak.com  14 q`qkrw 

bRhm ky bq sbdu pCwxih; haum jwiq gvweI] suir nr iqnkI bwxI gwvih; koie n mt BweI](67)

78.  vwihgurU] DUVI mjnu swD K; sweI QIey ikRpwl] lDy hBy QokVy;nwnk hir Dnu mwlu]1] 

105

79.  vwihgurU]  ijs ipAwry isau nyhu; iqsu Awg mir clIAY] iDRgujIvxu sMswir; qw kY pwC jIvxw](83)105

80.  vwihgurU]  slok mÚ 2] jo isru sWeI nw invY; so isru dIjfwir] nwnk. ijsu ipMjr mih ibrhw nhI; so ipMjru lY jwir]1](89) 

106

81.  vwihgurU]  isrIrwg] qhI mhI mhI qohI; Aqru ksw] knk

kitk; jl qrMg jYsw]1] jau p hm n pwp krMqw; Ahy AnMqw] piqq pwvn; nwm kYs hMqw]1] 

107

82.  vwihgurU]  mwJ mhlw 5] kihAw krxw; idqw lYxw] grIbwAnwQw; qrw mwxw]) 

107

83.  vwihgurU]  Kwk sMqn kI; dhu ipAwry] Awie pieAw; hir qyrYduAwrY] 

108

84.  vwihgurU] sgl sqn pih; vsq iek mWgau] krau ibnMqI; mwnu

iqAwgau] vwir vwir. jweI lK vrIAw; dyhu. sqn kI DUrwjIau](99)

108

85.  vwihgurU] qyrI srix; myry dIn dieAwlw] suK swgr; myry gurgopwlw] kir ikrpw; nwnku gx gwv] rwKhu srm AswVI jIau]4]

108

86.  vwihgurU]  sdw sdw; qU hY suKdweI] iniv iniv lwgw; qyrI

pweI](106) 

109

87.  vwihgurU] cyiq imlwey so pRB iqs kY pwie lgw]2] 109

88. vwihgurU] svw sw iqsu BwvsI; sMqw kI hoie Cwru](137) 109

89. vwihgurU] j hmrI ibiD hoqI. myry siqgrw; sw ibiD. qm hirjwxhu Awp] hm rulqy iPrqy. keI bwq n pUCqw;gur siqgr sig. kIry hm Qwp] DMnu DMnu gurU nwnk. jn kyrw; 

109

Page 15: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 15/320

www.Gursevak.com  15 q`qkrw 

ijqu imilA. cUk siB sg sMqwp](167) 90. vwihgurU] hm jq ivcwry ikAw krh; sB Kylu qum sAwmI] jn

nwnku. hwit ivhwiJAw; hir glm glwmI](167)110

91. vwihgurU]  hm jwinAw kCU n jwnh AwgY; ijau hir rwKY iqau

TwFy] hm BUl cUk gur ikrpw Dwrhu, jn nwnk kuqry kwFy]4] 

110

92. vwihgurU] hm AprwD. pwp bhu kIny; kir dstI cor curwieAw]Ab nwnk. srxwgiq Awey; hir rwKhu lwj hir BwieAw](172) 

110

93. vwihgurU] dwsin dws; inq hovih dwsu] igRh kutb mih; sdwaudws]2] 

111

94. vwihgurU] hm miq hIx, mUrK mugD AMDy; siqguir mwrig pwey] 111

95. vwihgurU]  CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn k; pwnIhwry]CCw; Cwru hoq qry sMqw] ApnI ikpw; krhu Bgvqw](254)

111

96. vwihgurU]KqI bRwhmxu sUd bYsu;auDrY ismir cMfwl] ijin jwinEpRBu Awpnw; nwnk iqsih rvwl](300)

112

97. vwihgurU] ijnI ifTw. mrw siqgru Bwau kir; iqn ky. siB pwpgvweI] hir drgh qy mK aujly; bhu soBw pweI] jnu nwnku mg 

DUiV iqn; jo gr ky isK myry BweI](310)

112

98. vwihgurU]nwnk DUiV pnIq swD; lK koit iprwg]16]  112

99. vwihgurU]kih rivdws;Klws cmwrw]jo hm shrI; so mIqhmwrw]3] 

113

100. vwihgurU] jogIsr pwvih nhI; quA gux kQnu Apwr] pRym BgiqkY kwrxY; khu rivdws cmwr](346)

113

101. vwihgurU] Aih inis Bgiq kry; ilv lwie] nwnk iqn kY; lwgYpwie]4]12]  113

Page 16: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 16/320

www.Gursevak.com  16 q`qkrw 

102. vwihgurU]  nw hau jqI sqI nhI piVAw; mUrK mgDw jnmuBieAw] pRxviq nwnk iqn@ kI srxw ijn@ qUM nwhIvIsirAw]2]29] 

114

103. vwihgurU] dws sgl kw; Cif AiBmwnu] nwnk kau; guir dIno

dwnu]

114

104 vwihgurU] dIis Awvq hY; bhuq BIhwlw] sgl crn kI iehu mnurwlw]3] 

114

105. vwihgurU] Awsw mhlw 5] siqguru Apnw; sd sdw sm@wry] grky crn; kys sMig Jwry](387) 

115

106. vwihgurU] kr joiV; nwnk kry Ardwis] mih; sqh thl dIj

guxqwis]4]37]88](392) 

115

107. vwihgurU]  moih grIb kau lyhu rlwie] nwnk Awie peysrxwie](393) 

116

108. vwihgurU]  Bgiq hyqu, gr crx invwsw] nwnk hir jn ky;dwsin dwsw]) 

116

109. vwihgurU] gur kI syvw so kry; ijs Awip krwey] nwnk isru dyCUtIA drgh piq pwey] 

116

110. vwihgurU]  eyqy kUkr hau bgwnw; Baukw iesu qn qweI] BgiqhIxu nwnku jy hoiegw; qw Ksm nwau n jweI]4]1](795) 

116

111. vwihgurU]  pB dIn dieAwl Bgq Bv qwrn; hm pwpI rwKuppnw] 

117

112. vwihgurU]  iblwvlu mhlw 4] hm mUrK mgD AigAwn mqI;srxwgiq prK Ajnmw] kir ikrpw riK lyvhu myry Twkr; hm 

pwQr hIn Akrmw]1] (799) 

117

113. vwihgurU]  crn pKwrau kir syvw; jy Twkr BwvY] hohu ikRpwldieAwl pB; nwnku gux gwv]4](809) 

118

114. vwihgurU]  dws ryxu soeI hoAw; ijs msqik krmw] khu nwnkbMDn Cty; siqgur kI srnw]4](809)

118

Page 17: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 17/320

www.Gursevak.com  17 q`qkrw 

115. vwihgurU]  kvn vfweI kih skau; byAMq gunIqw] kir ikrpwmuih nwmu dhu; nwnk dr srIqw]4]7]37] (810) 

118

116. vwihgurU]  thl krau qyry dws kI; pg Jwrau bwl] msqkApnw Byt dau; gun sunau rswl](810) 

119

117. swKI:-pUrn bRhmigAwnI sq bwbw bIr isMG swihb jI dy syvk bwbw mhwrwj isG jI[ 119

118. dUjI swKI:-DMn 2 s`cy siqgrU rwmdws swihb jI[ 119

119. vwihgurU] jgq auDwrn swD pB; iqn@ lwghu pwl] mokau dIjdwnu pRB; sqn pg rwl]2] (811)

120

120. vwihgurU] iblwvlu mhlw 5] pwxI pKw pIs dws k; qb hoih

inhwlu] rwj imlK iskdwrIAw; AgnI mih jwlu] sMq jnw kw Cohrw; iqsu crxI lwig] mwieAwDwrI CqR piq; iqn@ Cfau iqAwig]1](811) 

120

121. vwihgurU] iblwvlu mhlw 5] sRvnI sunau hir hir hry; Twkurjsu gwvau] sq crx kr sIs Dir; hir nwmu iDAwvau]1] kir ikrpw dieAwl pRB; ieh iniD isiD pwvau] sq jnw kI ryxukw; lY mwQY lwvau]1] rhwau] nIc qy nIcu Aiq nIcu

hoie;kir ibnau bulwvau] pwv mlovw Awpu iqAwig; sMqsMigsmwvau]2]swis swis nh vIsrY;An kqih n Dwvau]sPl drsn gru BytIAY;mwnu mohu imtwvau]3]squ sqK dieAw Drm;sIgwru bnwvau]sPl suhwgix nwnkw;Apny pB Bwvau]4]15] (812) 

121

122. vwihgurU] iblwvlu mhlw 5] jlu Fvau ieh sIs kir; kr pg

pKlwvau] bwir jwau lK brIAw;drsu pyiK jIvwvau]1]krau mnorQ mnY mwih;Apny pRB qy pwvau]dyau shnI swD kY;bIjnu Folwvau]1]rhwau]AimRq gux sq bolq;suix mnih pIlwvau] auAw rs mih sWiq iqpiq hoie;ibKY jlin buJwvau]2]jb Bgiq krih sq mMflI;iqn@ imil hir gwvau]krau nmskwr Bgq jn;DUir muiK lwvau]3]aUTq bTq jpau nwm;iehu krm 

122

Page 18: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 18/320

www.Gursevak.com  18 q`qkrw 

kmwvau]nwnk kI pRB bynqI;hir srin smwvau]4](813) 123. vwihgurU] pB jI; qU myry pwn ADwrY] nmskwr ffauiq bMdnw;

Aink bwr jwau bwrY](820)123

124. vwihgurU]  ien qy kwiF lyhu myry suAwmI;hwir pry qm

swrn]nwnk kI bynMqI pRB pih; swD sMig rMk qwrn]2]3]83] (820) 

123

125. vwihgurU]  iDAweIAY Apno sdw hrI] soc Adsw qw kw khwkrIA; jw mih eyk GrI]1](499)

124

126. vwihgurU] ks sMig dws pg Jwrau; iehY mnorQ mr](500)  124

127. vwihgurU]  j dws qyry kI inMdw kry; iqs mwir pcweI] icMqw

Cif AicMq rhu; nwnk lig pweI] 

124

128. vwihgurU] sB ikCu krqy hiQ; kwrxu jo krY] nwnku mMgY dwnu;sMqw DUir qrY]1] (523) 

124

129. vwihgurU]  jn cr rj muiK mwQY lwgI; Awsw prn AnqqrMgw]1] jn pwrbRhm jw kI inrml mihmw; jn ky crn qIrQ koit gMgw] jn kI DuUir kIE mjnu nwnk; jnm jnm ky hry klMgw]2](828)

124

130. vwihgurU] kir bdnw; lK bwr] Qik pirE; pB drbwr] pRBkrhu; swDU DuUir] nwnk; mnsw pir (837) 

125

131. vwihgurU] dInw nwQ dieAwl myry suAwmI; dInw nwQ dieAwl]jwcau; sq rvwl]1] (838) 

125

132. vwihgurU] mmqw jwl; q rhY audwsw] pxviq nwnk; hm qw kydwsw](840) 

126

133. vwihgurU] khu kbIr myry mwDvw; q srb ibAwpI] qum smsirnwhI dieAwlu; moih smsir pwpI]4]3](856)  126

Page 19: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 19/320

www.Gursevak.com  19 q`qkrw 

134. vwihgurU] m nwhI kCu hau nhI; ikCu Awih n mrw] Aausr ljwrwiK lyhu sDnw jnu qrw]4] (858) 

126

135. vwihgurU]  gur k crn; ird lY Dwrau] gru pwrbRhmu; sdwnmskwrau ]1] 

127

136.  vwihgurU]  goNf mhlw 5] gr k crn kml; nmskwir] kwmkRoDu ies qn q mwir] hoie rhIAY; sgl kI rInw] Git Git rmeIAw; sB mih cIn@w]1](866) 

127

137. vwihgurU]  kir ikrpw; myry dIn dieAwlw] swDU kI; mnu mMgrvwlw] (866) 

127

138.  vwihgurU]  pwrbhmu; jb hoie dieAwl] swDU jn kI krY

rvwl](869) 

128

139. vwihgurU]  rwm. mokau; hir jn kwrY lweIAY] hau pwxI pKwpIsau. sMq Awg; pg mil mil. DUir muiK lweIA](881)

128

140.  vwihgurU] ikrpw krhu dIn ky dwqy; myrw guxu Avgxu n bIcwrhukoeI] mwtI kw ikAw DopY sAwmI; mwxs kI giq eyhI]1] 

128

141.  vwihgurU]  pUrY siqguir; dIAw ibsws] nwnk hoey; dwsindws]4] (888) 

128

142.  vwihgurU]  sqh crn; mwQw myro pauq] Aink bwr; sqhfMfauq]1](889) 

129

143.  vwihgurU]  sMqh crx; Doie Doie pIvw] sMqh drsu; pyiK pyiKjIvw](889) 

129

144. vwihgurU]  qry dws kI; hovw DUir] nwnk kI pRB srDwpUir](893) 

129

145. 

vwihgurU]  gr k crn; nmskwir] Bvjlu; auqrih pwir]2](895)  129

146.  vwihgurU] srb kI; ryx hovIj] Awpu imtwie; imlIj](896)  129

147.  vwihgurU] dws kI ryxu; pwey jy koie] nwnk iqs kI; prmgiqhoie]4] (897) 

130

Page 20: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 20/320

www.Gursevak.com  20 q`qkrw 

148.  vwihgurU] sq kI DUir; lwgI mry mwQy] iklivK duK sgly; myrylwQy]2] (898) 

130

149.  vwihgurU]  pwrbRhm; jb Bey dieAwl] iehu mnu hoAw; swDrvwl] (899) 

130

150.  vwihgurU]  hm AprwDI; inrgunIAwry] nw ikC syvw; nwkrmwry](913) 130

150.  aUVw. rosu n kIjY AMimRq pIj; rhxu nhI sswry] rwj rwie rMk nhI rhxw; Awie jwie jg cwry] (931)

130

151.  vwihgurU] slok mÚ 2] nwnk. icMqw miq krhu; icMqw iqs hIhyie] jl mih. jq aupwieAnu; iqnw iB. rojI die] EQY. ht n 

cleI; nw ko ikrs kryie] saudw. mUil n hoveI; nw ko ley. n dyie] jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] ivic aupwey swierw; iqnw iB swr kryie] nwnk. icMqw mq krhu; icMqw iqs hI hyie]1](955) 

130

152.  vwihgurU]  mÚ5] pwv suhwvy jW qau iDir jldy; sIs shwvwcrxI] muKu shwvw jW qau js gwv; jIau pieAw qau srxI]2] (964)

131

153.  vwihgurU] slok mÚ 5] hiB gx qfy nwnk jIau mk QIey; mYinrgux qy ikAw hovY] qau jyvfu dwqwru n koeI; jwcku sdw jwcov]1] (964)

132

154.  vwihgurU]  slok mÚ5] soie sxMdVI myrw qnu mnu maulw; nwmujpMdVI lwlI] pMiD julMdVI myrw AMdru TFw; gr drsnu dyiK inhwlI]1] (964) 

132

155. 

vwihgurU]  hir. dws dwsw; dInu srn] nwnk mwQw; sMqcrn](986)  133

156.  vwihgurU] sloku] swjn qry crn kI; hoie rhw sd DUir] nwnksrix qhwrIAw; pKau sdw hjir]1](989) 

133

Page 21: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 21/320

www.Gursevak.com  21 q`qkrw 

157. vwihgurU] swd kIqy duK prPVy; pUrib ilKy mwie] suK QoVy dKAgly; dKy diK ivhwie]2] (989) 

133

158. vwihgurU]  qij swd; shj sK hoeI] Gr Cfxy rhY nkoeI](989) 

134

159. vwihgurU] qau dyvwnw jwxIAY; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxYAwp kau; Avru Blw sswru] 134

160.  vwihgurU]  hrK sg loB mh rhq hih; inrml hir ky sMqw]iqn kI DUiV pwey mnu myrw; jw dieAw kry Bgvqw](1003) 

134

161.  vwihgurU]  nwnku iqs kw lwlw golw; ijin grmiK hir ilvlweI hy]16]6](1026) 

135

162. 

vwihgurU] kwim kRiD Bry; hm AprwDI] ikAw muhu lY bolh; nwhm gux n syvw swDI] fubd pwQr myil lYhu qm Awp; swcu nwm AibnwsI hy]9](1048) 

135

163. vwihgurU]  AsI ikrpw;moih krhu]sMqh crx hmwro mwQw;nYndrsu.qin DUir prhu]1] (828) 

135

164. vwihgurU]  sMqn kI srxweI; piVAw] jIau pwx Dnu; AwgDirAw] syvw suriq n jwxw kweI; qum krhu dieAw 

ikrmwiexw](1078) 

136

165. vwihgurU]inrgx kau; sig lyhu rlwey] kir ikrpw; moih thlYlwey] pKw Pyrau pIsau sMq Awg; crx Doie suK pwiexw]13](1078) 

136

166. vwihgurU] jw idn jgq mwn tihl khI rswie; igAwn iDAwnkoit jg jg n smwn hY ]jw idn BeI pinhwrI jgn nwQ jI 

kI qw sm n CqRDwrI koitn ktwn hY ]jw idn ipsnhwrI BeI jgjIvn kI;ArQ Drm kwm moK dwsn dwswn hY ] iCrkwrI pinhwrI pIsnhwrI k jo suK pRmnI ipAwrI ko AkQ aunmwn hY]656] 

138

Page 22: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 22/320

www.Gursevak.com  22 q`qkrw 

167. vwihgurU]iqn kI DUiV mWgY;mnu myrw]ijn ivsrih nwhI;kwhUbyrw](1085) 

138

168.  vwihgurU]  mÚ 3] gux Avgx smwin hih; ij Awip kIq

krqwir] nwnk hukim minA suK pweIAY; gur sbdI vIcwir]2] (1092) 

138

169. vwihgurU]  prvdgwr Apwr Agm bAq qU] ijnw pCwqw scu;cuMmw pr mU]) 

139

170. vwihgurU]sBu k pUrw Awpy hovY Git n keI AwK] 1piq 2prvwxwipC pweIA qw nwnk qilAw jwp]2]1ie`zq rUpI 2v`tw[ 

139

171. 

vwihgurU] q cau sjx mifAw; fyeI issu auqwir]nYx mihMjy qrsd;kid psI dIdwru]1])139

172. pauVI] jw q myrY vil hY; qw ikAw mhCdw]quDu sBu ikCu mno sauipAw; jw qyrw bMdw]lKmI qoit n AwveI; Kwie Kric rhMdw]lK caurwsIh mdnI; sB sv krMdw]eyh vrI imq siB kIiqAw;nNh mMgih mMdw]lyKw kie n pCeI;jw hir bKsdw] AnMdu BieAw suKu pwieAw;imil gur goivdw]sBy kwj svwirA;jw 

quDu BwvMdw]7] 

140

173.  vwihgurU] fKxy mÚ 5] mKhu Alwey hB mrxu; pCwxMdo kie]nwnk iqnw Kwku; ijnw XkInw ihk isau]1](1099)

141

174.  vwihgurU] nYnI dyKau gur drsno; gur crxI mQw] pYrI mwriggur cldw; pKw PyrI hQw](1101) 

142

175.  vwihgurU] pihlw mrxu kbUil; jIvx kI Cif Aws] hohu sBnw

kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis](110

2) 

143

176. vwihgurU]  slok kbIr] ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnYGwau] Kyqu ju mWifE sUrmw; Ab jUJn k dwau]1] srw s pihcwnIAY; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kqu](1105) 

144

177.  vwihgurU] siqgur AwgY sIsu Byt dau; jy siqgur swcy Bwv] Awp 147

Page 23: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 23/320

www.Gursevak.com  23 q`qkrw 

dieAw krhu pRB dwqy; nwnk AMik smwv](1114) 178. vwihgurU]  inrguxu rwiK lIAw; sMqn kw sdkw] siqguir Fwik

lIAw; mih pwpI pVdw](1117)147

179. vwihgurU]  iqs gr kau sd krI nmskwr] iqsu gur kau sd

jwau bilhwr](1152) 

148

180.  vwihgurU] siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jipjip sd jIvw]) 

148

181.  vwihgurU] m grIb kI; k gujrwvY] mjlis dUir; mhlu kpwvY]1]mjlis dUir; mhlu k pwv]1] 

148

182.  vwihgurU] nwnk vycwrw, ikAw khY] sB lok slwhy; eyk s]isru

nwnk;lokw pwv hY] bilhwrI jwau;jyqy qyry nwv hY] 

149

183.  vwihgurU] qyrw mhlu Agocru mry ipAwry; ibKmu qrw hY Bwxw]khu nwnk Fih pieAw dAwrY; riK lyvhu mugD Ajwxw]4]

149

184.  vwihgurU]Apuny Twkur kI hau cyrI]crn ghy jgjIvn pBky;haumY mwir inbrI]) 

149

185.  vwihgurU] jy qKiq bYswlih, qau dws qum@wry; Gws bFwvih kyqkbolw] 

150

186.  vwihgrU] pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw] kvn mUl qy.mwnuK kirAw; iehu prqwp qhwrw] 

150

187.  vwihgurU] piqq pwvn Bgiq bCl; dIn ikrpw Dwr]kr jiVnwnku dwnu mWgY swD sMig auDwr]2]

150

188.  vwihgrU]khw khau m ApunI krnI ijh ibiD jnmugvwieE]kih nwnk sB Aaugn m mY; rwiK lyhu srnwieE]2]

151

189. 

vwihgurU] lyKw ilKIA; mn kY Bwie] nwnk BIj; swcY nwie]2] 151190.  vwihgurU] slok mhlw 2] Awip aupwey nwnkw; Awp rKY vyk]mMdw iksno AwKIA; jw sBnw swihbu eyku])

151

191.  vwihgurU] jwiq kulInu svku jy hoie] qw kw khxw khhu nkoie])

152

Page 24: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 24/320

www.Gursevak.com  24 q`qkrw 

192.  vwihgurU] siqguru dyau.pRqiK hir mUriq; j AMimq bcn suxwv]nwnk Bwg Bly iqsu jn ky;jo hir crxI icq lwvY]5] 

152

193.  vwihgurU] hir kw ichnu seI hir jn kw;hir Awpy jn mih

Awp rKWiq]Dnu DMnu grU nwnk smdrsI;ijin inMdw ausqiq qrI qrWiq]4])

153

194.  vwihgurU] mrI jwiq kt bWFlw For Fovqw; inqih bwnwrsI Awspwsw]Ab ibp pDwn, iqih krih fMfauiq; qyry nwm srxwie, rivdws dwsw]3] 

153

195.  vwihgurU]jw k ktMb ky FyF sB, For Fovq iPrih; Ajhu bnwrsI

Aws pwsw] Awcwr sihq ibpR krih ffauiq;iqn qnY rivdws dwswn dwsw]3]2] 

154

196.  vwihgurU] iqAwgIAY gumwnu mwnu. pyKqw dieAwl lwl; hW hW.mn crn ryn] 

155

197. vwihgurU] jwq njwiq dyiK mq Brmhu; suk jnk pgIN ligiDAwvYgo]jTn jiT peI isr aUpir;iKnu mnUAw iqlu n fulwvYg]jnk jnk bT isGwsin;nau mnI DUir lY lwvYg] nwnk

ikpw ikpw kir Twkur; m dwsin dws krwvg]8]2]) 

155

198.  vwihgurU] jnu nwnku dwsn dws hY; jo siqgur lwg pwie]2]  156

199.  vwihgurU] kilAwnu mhlw 4] rwmw hm dwsn dws krIj]jblig sws hoie mn AMqir swDU DUir ipvIj]1]rhwau]sMkru nwrdu syKnwg muin; DUir swDU kI locIj]) 

156

200.  vwihgurU] nwnk.mUrKu eyku q; Avru Blw sswru]ijqu qin nwm n

aUpjY; s qn hoih KuAwr]) 

158

201.  vwihgurU] nmskwr rKnhwr; min ArwiD pRBU mk] sMq rynukrau mjnu; nwnk pwv suK Anyk]2]) 

158

202.  vwihgurU]nwim rq qIrQ sy inrml; duK haumY mlu cukwieAw]nwnku iqn ky crn pKwlY;ijn@w grmiK swcw BwieAw ]8]7])

158

Page 25: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 25/320

www.Gursevak.com  25 q`qkrw 

203.  vwihgurU]dunIAw kIAw vifAweIAw;kvnY Awvih kwim]mwieAwkw rMgu sB iPkw;jwqo ibnis indwin]jw k ihrdY hir vs; so pUrw prDwnu] swDU kI hohu ryxukw; Apxw Awp iqAwig] aupwv 

isAwxp sgl Cif; gur kI crxI lwgu] iqsih prwpiq rqnu hoie; ijs msqik hov Bwg]3](45) 

159

204.  vwihgurU]iblwvlu mhlw 5]lokn kIAw vifAweIAw;bYsqirpwgau]ijau imlY ipAwrw Awpnw qy bol krwgau ] 

160

205. vwihgurU] dvgDwrI] Ab hm clI; Twkr pih hwir] jb hm.srix pRB kI AweI; rwKu pRBU. BwvY mwir]lokn kI cqrweI 

aupmw;q bYsqir jwir] koeI Blw khau BwvY burw khau; hm qnu dIE hY Fwir]1]jo Awvq srix Twkur pB qmrI;iqsu rwKhu ikrpw Dwir]jn nwnk srix qmwrI hir jIau;rwKhu lwj murwir] 2]4] 

160

207.  vwihgurU] mwgau dwnu ik®pwl ik®pw iniD; myrw mKu swkq sig njutsI ry] jn nwnk dws dws ko krIAhu; myrw mMf swD pgw hyiT rulsI ry] 

161

208.  vwihgurU] q ipru guxvqw; hau AauguixAwrw] mY inrgux bKis;nwnku vycwrw]5] 

161

209.  vwihgurU]jo hir pRB kw mY dyie snyhw;iqs mnu qnu Apxwdyvw]inq pKw PrI syv kmwvw;iqsu AwgY pwxI FvW] 

161

210.  vwihgurU]hm nIc sy. aUqm Bey;hir kI srxweI]pwQru fubdw.kwiF lIAw; swcI vifAweI]4]ibKu sy. Aimq Bey; gurmiq buiD 

pweI]Akhu. prml Bey; AMqir vwsnw vsweI] 

162

211.  vwihgurU] qyry gux bhuq,m.eyk n jwixAw; mY mUrK. ikCdIjY]pxviq nwnk.six mry swihbw;fubdw pQru lIj]4] 

162

212.  vwihgurU] swd ibkwr ibK rs mwqo; AsMK Kq kir Pyry] nwnkkI pB pwih ibnMqI; kwthu Avgx mry]4]

163

Page 26: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 26/320

www.Gursevak.com  26 q`qkrw 

213.  vwihgurU]  j siqguru svih Awpxw BweI; iqn k hau lwgaupwie] jnm svwrI Awpxw BweI; kulu BI leI bKswie]7] 

163

214.  vwihgurU] mrw qyrw CofIA BweI; hoeIAY sB kI DUir]Git Git

bRhmu pswirAw BweI; pK suxY hjir] 

163

215.  vwihgurU]  rwg sriT] BUKy, Bgiq n kIj] Xh mwlw; ApnIlIjY] hau mWgau, sMqn rynw]m nwhI; iksI kw dnw]1] 

164

216.  vwihgurU]  sb roj gsqm dr hvw;krdym bdI iKAwl]gwhy nnykI kwr krdm;mm eØI icnI Ahvwl]3]bd bKq hm cu bKIl;gwiPl bynjr bybwk] nwnk bugoXd jnu qrW; qry cwkrW 

pw Kwk]4]1]

165

217.  vwihgurU]  qyrY nwim invy; rhy ilv lwie]nwnk iqn dir;BIiKAw pwie]3]

166

218.  vwihgurU]  ijn ky coly rqVy ipAwry; kqu iqnw k pwis] DUiViqnw kI jy imlY jI khu;nwnk kI Ardwis]3] vwihgurU] khunwnk; pRB locw pUir] sMq jnw kI bwCau DUir]4] 

166

219.  vwihgrU]ijnI sKI shu rwivAw;iqn pCaugI jwey]pwie lgau

bynqI krau; lyaugI pMQu bqwey]5] 

166

220,  vwihgurU]jo gurmuiK nwmu iDAwiedy;iqn drsnu dIj]hm iqn kcrx pKwld;DUiV Goil Goil pIjY] 

167

221.  vwihgurU]Bgiq hIxu,nwnk jnu jMpY;hau swlwhI scw soeI]4]  167

222.  vwihgurU]hm nhI cMgy;brw nhI koie] pxviq nwnku;qwry sie]  167

223.  vwihgurU] iehu qnu vycI b krI;j k ley ivkwie]nwnk kim n

AwveI;ijq qin nwhI scw nwau]4] 

167

224.  vwihgurU] ADulw nIc jwiq prdsI; iKnu AwvY iqlu jwvY] qw kIsMgiq nwnku rhdw;ikau kir mVw pwvY]4] 

168

Page 27: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 27/320

www.Gursevak.com  27 q`qkrw 

225.  vwihgurU]hmrI jwiq pwiq guru siqguru;hm vicE isru grky]jn nwnk nwmu pirE gur cylw; gr rwKhu lwj jn ky]4] 

168

226.  vwihgurU]mY mnu qnu Arip DirE.gur Awg;isru vyic lIE.mil

mhGw]1] 

168

227.  vwihgurU] jyqw jIau ipf sBu qyrw; qM AMqrjwmI purKuBgvwnu]dwsin dwsu khY jnu nwnku; jyhw qU krwieih; qyhw hau krI viKAwnu]4] 

169

228.  vwihgurU]pwvau dwnu FITu hoie mwgau; muiK lwgY sMq rynwry]jnnwnk kau guir ikrpw DwrI;piB hwQ dyie insqwry]4] 

169

229. 

vwihgurU] khu nwnk; pRB ibnau snIjY] kclu kToru kwmI;mkqkIjY]4]170

230.  vwihgurU] qau ikCu pweIAY;jau hoeIAY rynw]ijsih bJwey iqsnwm lYnw]1] rhwau]2]8] 

170

231.  vwihgurU] pwv mlovau. sMig nYn BqIrI] jhw pTwvhu; jWau qqIrI]2] jp qp sMjm; dau jqI rI] iek inmK imlwvhu; mih pRwnpqI rI]3] 

170

232.  vwihgurU] sloku mÚ2]ijn@I clxu jwixAw;sy ikau krihivQwr]clx swr n jwxnI;kwj svwrxhwr]1] 

171

238.  vwihgrU] vfBwgI swD sgu prwpiq; iqn Bytq durmiq KoeI]iqn kI DUir nwnk dws bwC; ijn hir nwm irdY proeI]2] 

171

239.  vwihgurU] Brau mhlw 5 Gru 1 <> siqgur pRswid] sglIQIiq; pwis fwir rwKI] Astm QIiq; goivMd jnmw sI]1] 

Brim Bly nr; krq kcrwiex] jnm mrn qy rhq; nwrwiex]1]rhwau] kir pMjIru; KvwieE cor] Eh jnim n mrY; ry swkq Fr]2] sgl prwD dyih loronI] s muK jlau; ijqu khih Twkru jonI]3] jnim n mrY; n AwvY n jwie] nwnk kw pBu; rihE smwie]4]1](1136) 

172

Page 28: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 28/320

www.Gursevak.com  28 q`qkrw 

240. SMkw:- jy koeI pRmI khy ik Awp nrwiex siqgrU nwnk dyvswihb jI ny 1526 ibkmI sMmq nUM prm-piv`q Avqwr DwirAw hY,qW keI, so muKu jlau; ijqu khih Twkru jonI]3] pV@ k 

kihMdy hn,grU nwnk swihb ny mwqw ipqw jI qoN Avqwr DwirAw hY,qW aun@W nUM Bgvwn jI ikauN kihMdy hoN? au~q:- 

173

241.  vwihgurU] rwg shI mhlw 5 Gru 4 <> siqgur pswid] BlIsuhwvI CwprI; jw mih gun gwey] ikqhI kwim n Daulhr; ijq hir ibsrwey]1] rhwau] Andu grIbI swD sig; ijq pRB iciq Awey] jil jwau eyhu bfpnw; mwieAw lptwey]1] pIsnu pIis 

EiF kwmrI sKu mnu sMqoKwey] AYso rwju n ikqY kwij; ijq nh iqpqwey]2] ngn iPrq rMig eyk kY; Ehu soBw pwey] pwtptMbr ibriQAw; ijh ric loBwey]3] sB ikC qum@rY hwiQ pRB; Awip kry krwey] swis swis ismrq rhw; nwnk dwnu pwey]4]1]41](745) 

175

242. vwihgurU] pauVI] bsqw qUtI JupVI; cIr siB iCnw] jwiq npiq n Awdro; auidAwn BrimMnw] imqR n ieT Dn rUp hIx;

ikCu swk n isMnw] rwjw sglI issit kw;hir nwim mnu iBnw] iqs kI DUiV mnu auDrY; pRBu hoie spRsnw]7](707) 

179

243. vwihgurU]  iblwvlu mhlw 5] rwKhu ApnI srix pRB; mihikrpw Dwry] syvw kCU n jwnaU; nIcu mUrKwry]1] mwnu krau quDu aUpry; mry pIqm ipAwry] hm AprwDI sd BUlqy; qum bKsnhwry]1]rhwau] hm Avgn krh AsMK nIiq; qm@ inrgn

dwqwry] dwsI sgiq pRBU iqAwig; ey krm hmwry]2] qum dyvhu sB ikC dieAw Dwir; hm AikrqGnwry] lwig pry qyry dwn isau; nh iciq Ksmwry]3] quJ qy bwhir ikCu nhI; Bv kwtnhwry] khu nwnk srix dieAwl gr; lyhu mgD auDwry]4]4]34](809)

180

Page 29: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 29/320

www.Gursevak.com  29 q`qkrw 

244.  vwihgurU]  iblwvlu mhlw 5] qum@ smrQw; kwrn krn] FwknFwik goibd gur myry; mih AprwDI srn crn]1]rhwau] j j kIno so qm jwinE; pyiKE Taur nwhI kCu; FIT mkrn] bf

prqwpu suinE pB qmro; koit AGw qyro nwm hrn]1] hmro suhwau sdw sd BUln; qum@ro ibrdu piqq auDrn] kruxwmY ikrpwl ikpwiniD; jIvn pd nwnk hir drsn]) 

181

245.  vwihgurU] lwlw hwit ivhwiJAw; ikAw iqsu cqrweI] jy rwijbhwly qw hir gulwm; GwsI kau, hir nwm kFweI] jnu nwnk hir kw dws hY; hir kI vifAweI]4] 

183

246. 

vwihgurU]  DnwsrI mÚ 5]kir ikrpw.dIE mih nwmw;bMDn qCutkwey]mn q ibsirE.sglo DMDw;gur kI crxI lwey]1]swDsig;icMq ibrwnI CwfI]AhMbiD mh mn bwsn;dy kir gfhw gwfI]1]rhwau]nw ko myrw dusmnu rihAw;nw hm iks ky brweI]bRhmu pswru pswirE BIqir;siqgr q sJI pweI]2]sBu ko mIq.hm Awpn kInw;hm sBnw k swjn]dir prwieE.mn kw ibrhw;qw mylu kIE myrY rwjn]3]ibnisE 

FITw.AMimRqu vTw;sbd lgo gr mITw]jil Qil mhIAil srb invwsI;nwnk rmeIAw fITw]4]3] 

184

247.  vwihgurU] soriT mhlw 5] grIbI gdw hmwrI] KMnw sgl rynuCwrI] iesu AwgY; ko n itkY vykwrI] gur pUry; eyh gl swrI]1] hir hir nwm; sqn kI Etw] j ismrY iqs kI giq hov; auDrih sgly ktw]1] rhwau] sMq sMig; jsu gwieAw] iehu 

pUrn; hir Dnu pwieAw] khu nwnk; Awp imtwieAw] sBu pwrbhm ndrI AwieAw]2]16]80](628) 

188

248.  vwihgurU] kwnVw mhlw 5] ibsir geI; sB qwiq prweI] jbqy swDsMgiq; moih pweI]1] rhwau] nw ko bYrI nhI ibgwnw; sgl sig hm kau bin AweI]1] jo pRB kIno so Bl mwinE; eyh smiq swDU q pweI]2] sB mih riv rihAw pRB eykY; piK 

189

Page 30: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 30/320

www.Gursevak.com  30 q`qkrw 

pyiK nwnk ibgsweI]3]8](1299) 249.  vwihgurU]  <>siqgur pswid] Awsw Gru 3 mhlw 1] lK

lskr lK vwjy nyjy; lK auiT krih slwmu] lKw aupir Purmwieis qrI; lK auiT rwKih mwnu](358) jW piq lyK nw 

pvY;qW siB inrwPl kwm] 1] hir k nwm ibnw jg DMDw] j bhuqw smJweIA Bolw; BI s ADo AMDw]1]rhwau] lK KtIAih lK sjIAih Kwjih; lK Awvih lK jwih] jW piq lyKY nw pvY qW jIA ikQY iPir pwih]2] lK swsq smJwvxI; lK pifq pVih prwx] jW piq lyKY nw pvY; qW sB kuprvwx]3] sc nwim piq aUpj krim nwmu krqwru] Aihinis ihrdY jy vsY; 

nwnk ndrI pwru]4]1]31](358) 

190

250.  vwihgurU] nIcw AMdir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIcu] nwnku iqnkY sig swiQ; vifAw isau ikAw rIs] ijQY nIc smwlIAin; iqQY ndir qrI bKsIs] 

192

251.  vwihgurU]  sUhI mhlw 5] hir kw sMqu; prwn Dn iqs kwpinhwrw] BweI mIq suq sgl qy; jIA hU qy ipAwrw]1] rhwau] ksw kw kir bIjnw; sMq cMauru Fulwvau] sIsu inhwrau

crx qil; DUir muiK lwvau]1] imst bcn bnqI krau; dIn kI inAweI] qij AiBmwnu srxI prau; hir gux iniDpweI]2] Avlokn punh punh krau; jn kw drswru] AMimq bcn mn mih iscau; bdau bwr bwr]3] icqvau min Awsw krau; jn kw sgu mwgau] nwnk kau pRB dieAw kir; dws crxI lwgau]4]2]42](745) 

194

252. vwihgurU] mwrU mhlw 5] kvn Qwn DIirE hY nwmw; kvn bsqAhMkwrw] kvn ichn sin aUpir CoihE; muK qy suin kir gwrw]1] sunhu ry qU kaunu; khw q AwieE] eyqI n jwnau kqIku mudiq clqy Kbir n pwieE]1] rhwau] shnsIl pvn Aru pwxI; bsDw iKmw inBrwq[ pMc qq imil BieE sMjogw; ien mih kvn durwqY]2] ijin ric ricAw puriK ibDwqY; nwly haum 

196

Page 31: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 31/320

www.Gursevak.com  31 q`qkrw 

pweI] jnm mrx aus hI kau hY ry; Ehw Awv jweI]3] brnuichnu nwhI ikCu rcnw; imiQAw sgl pswrw] Bxiq nwnk jbKyl auJwrY; qb eykY eykkwrw]4]4](999) 

253.  vwihgurU]mwrU mhlw 5]ssiq qIKix.kwit fwirE;min.n kIno

rosu]kwj auAw ko.ly svwirE;iqlu n dIno dosu] mn mry rwm rau inq nIiq] dieAwl dv ikpwl gibMd sin sMqnw kI rIiq]1] rhwau] crx qlY augwih bYisE sRmu n rihE srIir] mhw swgru nh ivAwpY iKnih auqirE qIir]2] cMdn Agr kpUr lypn iqsu sg nhI pIiq] ibstw mqR Koid iqlu iqlu min n mnI ibprIiq]3] aUc nIc ibkwr suikq sMlgn sB suK CqR] imq 

sqR n kC jwnY srb jIA smq]4] kir pRgws pcMf pgitE AMDkwr ibnws] pivq ApivqRh ikrx lwg min n BieE ibKwd]5] sIq mMd sgMD cilE srb Qwn smwn] jhw sw ikC qhw lwigE iqlu n sMkw mwn]6] sBwie ABwie j inkit AwvY sIqu qw kw jwie] Awp pr kw kCu n jwxY sdw shij suBwie]7] crx srx snwQ iehu mnu rMig rwq lwl] gpwl gux inq gwau nwnk Bey pB ikrpwl]8]3] (1017) 

200

254.  vwihgurU]  goNf] jy Ehu; ATsiT qIrQ n@wv] j Ehu; dAwdsislw pjwv] jy Ehu; kUp qtw dyvwvY] krY inMd; sB ibrQw jwvY]1] swD kw inMdku; kYsy qrY] srpr jwnhu; nrk hI prY]1] rhwau] j Ehu; ghn krY klKyiq] ArpY nwir; sIgwr smyiq] sglI isMimiq; sRvnI snY] krY inMd; kvnY nhIgunY]2] jy Ehu; Aink pRswd krwvY] BUim dwn; soBw mMfip 

pwvY] Apnw ibgwir; ibrwnw sWF] krY inMd; bhu jonI hWFY]3] inMdw; khw krhu sMswrw] inMdk kw; prgit pwhwrw] inMdku; soiD swiD bIcwirAw] khu rivdws; pwpI. nrik isDwirAw] (875) 

206

Page 32: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 32/320

www.Gursevak.com  32 q`qkrw 

255.  vwihgurU]  gauVI]inMdau inMdau;mkau logu inMdau]inMdw jnkau;KrI ipAwrI]inMdw bwp;inMdw mhqwrI]1]rhwau]inMdw hoie;q bkMiT jweIAY]nwmu pdwrQu;mnih bsweIAY]irdY sD;jau 

inMdw hoie]hmry kpry;inMdk Doie]1]inMdw krY;su hmrw mIqu]inMdk mwih;hmwrw cIq]inMdku s;j inMdw horY]hmrw jIvnu;inMdk lorY]2]inMdw hmrI;pRym ipAwru]inMdw hmrw;krY auDwru]jn kbIr kau;inMdw swru]inMdku fbw;hm auqry pwir] 

208

256.  vwihgurU] DnwsrI mhlw 1] coru slwhy; cIq n BIjY] j bdIkry; qw qsU n CIjY] cor kI hwmw Bry n kie] coru kIAw; cMgw 

ikau hoie]1] six mn ADy kq kUiVAwr] ibnu bly; bUJIA sicAwr]1] rhwau] coru sAwilau; coru isAwxw] Koty kw mlu eyku dgwxw] jy swiQ rKIA dIj rlwie] jw prKIA Kotw hoie jwie]2] jYsw kry; su qYsw pwvY] Awip bIij; Awpy hI KwvY] j vifAweIAw; Awp Kwie] jhI suriq qyhY rwih jwie]3] j sau kUVIAw; kVu kbwVu] BwvY; sBu AwKau sswru] qDu Bwv; ADI prvwxu] nwnk jwxY; jwxu sujwxu]4]4]6](662) 

210

257.  vwihgurU] Awsw mhlw 5] jnm jnm kI mlu DovY prweI; AwpxwkIqw pwv] eIhw suK nhI drgh FeI; jmpir jwie pcwv]1] inMdik; Aihlw jnmu gvwieAw] phuic n swkY kwhU bwqY; Awg Taur n pwieAw]1] rhwau] ikrqu pieAw inMdk bpury kw; ikAw Ehu krY ibcwrw] qhw ibgUqw jh kie n rwKY; Ehu iks pih kry pukwrw]2] inMdk kI giq kqhU nwhI; Ksm eyvY Bwxw] 

jo j inMd kry sMqn kI; iqau sMqn sK mwnw]3] sMqw tk qumwrI suAwmI; qU sMqn kw shweI] khu nwnk sMq hir rwKy; inMdk dIey ruVweI]4]2]41](380) 

215

Page 33: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 33/320

www.Gursevak.com  33 q`qkrw 

258.  vwihgurU]  pB dwqau dwqwr;pir´au jwcku.iek srnw]imlY dwnusMq ryn;jyh lig Baujlu qrnw]ibniq krau Ardwis;sunhu jTwkur BwvY]dhu drsu min cwau;Bgiq iehu mnu Thrwv]bilE 

crwgu.AD´wr mih;sB kl auDrI,iek nwm Drm]pgt sgl hir Bvn mih;jnu nwnku gur pwrbhm] 

216

259.  vwihgurU] hm Avguix Bry.eyk guxu nwhI;Aimq Cwif. ibKY ibKKweI]mwXw mh Brm p BUly;suq dwrw isau pRIiq lgweI]ieku auqm pQu.sinE gur sMgiq;iqh imlµq.jm qRws imtweI]iek Ardwis.Bwt kIriq kI;gr rwmdws.rwKhu srxweI 

]4]58](1406) 

217

260.  vwihgurU] jau qau; pym Klx kw cwau] isru Dir qlI; glI mrIAwau] iequ mwrig; pru DrIjY] isru dIjY; kwix n kIjY](1412) 

217

261.  vwihgurU]  gur pIrW kI cwkrI;mhW krVI sK swru]ndir kryijsu AwpxI;iqsu lwey hyq ipAwru] (1422) 

218

262.  vwihgrU] gurisKI Bwxw mMinAw; guru prw pwir lµGwie]

gurisKW kI hir DUiV dih; hm pwpI BI giq pWih](1424) 

219

263.  vwihgurU]  (1424) gur siqgir nwmu idVwieAw; mnu Anq nkwhU foly] jn nwnk hir kw dwsu hY; gur siqgr ky gl goly]30](1424) 

219

264.  vwihgrU] suKu duKu ijh prs nhI;loBu moh AiBmwnu]khu nwnksunu ry mnw;s mriq Bgvwn]13] 

219

265. 

vwihgurU]  ausqiq inMidAw.nwih ijih;kMcn loh smwin]khunwnk.sin ry mnw;mukiq qwih qY jwin]14]  220

266.  vwihgrU] (1427) hrK sog jw kY nhI; bYrI mIq smwn] khunwnk sin ry mnw; mukiq qwih qY jwn](1427) 

221

Page 34: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 34/320

www.Gursevak.com  34 q`qkrw 

267.  vwihgurU] B kwhU kau dq nih; nih BY mwnq Awin] khu nwnksuin ry mnw; igAwnI qwih bKwin]16](1427) 

221

268. vwihgurU] ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK brwg] khu nwnk

sun ry mnw; iqh nr mwQY Bwg](1427) 

222

269.  vwihgurU] kbIr, grb n kIjIAY; cwm lpyty hwf] hYvr aUpirCqR qr; qy Puin DrnI gwf]37]) 

222

270. vwihgurU] kbIr. grb n kIjIAY; aUcw dyiK Avwsu] Awju kwil@Buie lytxw; aUpir jwm Gws]38] 

223

271.  vwihgrU] kbIr,grb n kIjIAY; rMku n hsIA koie] Ajhu s

nwau smud mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39])

223

272.  vwihgurU] kbIr, grb n kIjIA; dyhI diK surMg] Awju kwilqij jwhugy; ijau kWcurI BXg]40])

225

273.  vwihgurU] kbIr ijsu mrny q jgu frY; mry mn Awnµdu]mrny hIqy pweIA; prnu prmwnµdu])

225

274.  kbIr. muih mrny kw cwau hY; mrau q hir kY duAwr]mq hir pUCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) 

226

275.  vwihgurU]kbIr.supnY hU brVwie kY;ijh miK inksY rwmu] qw kypg kI pwnhI; mry qn ko cwm]63] 

229

276.  vwihgurU]kbIr.myrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY s qyrw]qrwquJ kau saupq; ikAw lwg mrw])

230

277.  kbIr.nw hm kIAw n krihgy;nw kir sk srIru]ikAw jwnau ikCu hir kIAw; BieE kbIru kbIru]) 

230

278. 

vwihgurU] kbIr. mwtI k hm pqry; mwnsu rwiKEu nwau]cwiridvs k pwhuny; bf bf rUMDih Twau]64] 235

279.  kbIr.mrqw mrqw jg mUAw; mir BI n jwinAw koie]AYsy mrny jo mrY; bhuir n mrnw hoie]29]) 

235

280.  vwihgurU]jo isru sweI nw invY; so isru kIjY kWie]kuny hyiTjlweIA; bwlx sdY Qwie]72]) 

236

Page 35: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 35/320

www.Gursevak.com  35 q`qkrw 

281.  vwihgurU]PrIdw.mnu mdwnu kir;tey itby lwih]AgY. mil nAwvsI;djk sdI Bwih]74]) 

236

282.  vwihgurU]jobn jWdy nw frW; jy sh pRIiq n jwie]PrIdw,ikqNI

jobn pRIiq ibnu;suik gey kumlwie]34]) 

236

283.  vwihgurU]PrIdw.dKu suK ieku kir; idl q lwih ivkwru] AlhBwv s Blw;qW lBI drbwru]109]) 

237

284.  vwihgurU] PrIdw mY Blwvw pg dw;mqu mlI hoie jwie] gihlwrUhu n jwxeI; isru BI imtI Kwie]26] 

237

285.  vwihgurU]1.PrIdw.kwly mYfy kpVy;kwlw mfw vysu]gunhI BirAw.m

iPrw;lok khY drvysu]61]) 

239

286.  vwihgurU] PrIdw. bury dw Blw kir; gusw min n hFwie]dyhI rogun lgeI plY sBu ikCu pwie]78]) 

240

287.  vwihgurU] PrIdw,Kwku n inMdIAY;KwkU jyfu n koie]jIvidAw prwqlY;muieAw aupir hoie]17])

241

288.  vwihgurU]PrIdw jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW]hyVw jlYmjIT ijau; aupir Agwrw]22])

243

289. vwihgurU]  shI mhlw 5 gxvMqI] jo dIs gurisKVw;iqsu iniviniv lwgau pwie jIau] AwKw ibrQw jIA kI;guru sjxu dyih imlwie jIau] soeI dis aupdysVw;mrw mnu Anq n kwhU jwie jIau] iehu mnu qYkM fyvsw;mY mwrgu dyhu bqwie jIau] hau AwieAw drhu cil kY; m qkI qau srxwie jIau] mY Awsw rKI iciq mih;myrw sB duK gvwie jIau] ieq mwrig cly 

BweIAVy;guru khY su kwr kmwie jIau] iqAwgN mn kI mqVI;ivswryN dUjw Bwau jIau] ieau pwvih hir drswvVw;nh lgY qqI vwau jIau] hau Awphu bil n jwxdw;mY kihAw sB hukmwau jIau] hir Bgiq Kjwnw bKisAw;guir nwnik. kIAw pswau jIau]mY.bhuiV n iqsnw BKVI;hau rjw.iqpiq AGwiejIau]jo gr dIs isKVw;iqs iniv iniv lwgau pwie jIau]3]) 

246

Page 36: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 36/320

www.Gursevak.com  36 q`qkrw 

290.  pauVI]siqgru hoie dieAwlu;q srDw pUrIAY]siqguru hoie dieAwlu;n kbhU JUrIAY]siqgru hoie dieAwlu;qw duKu n jwxIAY]siqguru hoie dieAwlu qw hir rMgu mwxIAY] siqguru hoie dieAwlu qw jm kw fru kyhw]siqguru hoie dieAwlu qw sd hI 

suK dhw]siqguru hoie dieAwlu qw nv iniD pweIAY]siqguru hoie dieAwlu q sic smweIA ]25]) 

249

291.  mwJ sRI muKvwk pwqswhI 10]l`KI jMgl ^wlsw Awie;dIdwr l`g ny]sx k sd mwhI dw;mNhI pwxI Gwhu mqny]iksy nwl nrlIAw kweI;keI sauk ipXo ny]igAw iPrwk,imilAw imq mwhI;qwhI Skr kIqny](aucwr ^wls l`KI jgl) 

252

292. (ijq blo) (sRI dsm 716)sYXw]juD ijqy.ien hI k pRswid;ien hI ky pswid.s dwn kry]AG AauG trY,ien hI k pRswid;ien hI kI ikRpw.Pun Dwm Bry]ien hI k pRswid.su ibidAw leI;ien hI kI ikpw sB sqR mry]ien hI kI ikpw k.sjy hm hY;nhI mo sy gRIb.kror pry]2] (sRI dsm gMQ swihb jI) 

253

293. vwihgurU] sYXw]syv krI ien hI kI Bwvq;Aaur kI syv shwq njI ko]dwn dXo ien hI ko Blo; Aru Awn k dwn n lwgq 

nIko]Awg PlY ienhI ko dX;jg m jsu Aaur dXo sB PIko]mo gRh mY qn q mn qy isr lau Dn hY; sB hI ienhI ko]3](sI dsm 717) 

254

294. vwihgurU] ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws] ^wlsw mro;mK hY AMgw]^wls ky hON;sd sd sMgw]^wlsw myro;ieS sihrd]^wlsw myro;khIAq ibrd] ^wlsw myro;pC Ar pwqw] ^wlsw myro;suK Aihlwdw] ^wlsw myro;imqr sKweI]

255

Page 37: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 37/320

www.Gursevak.com  37 q`qkrw 

^wlsw mwq ipqw;suKdweI]^wlsw myrI;soBw sIlw]^wlsw bMDsKw;sd fIlw]^wlsw myrI;jwq Ar pq]^wlsw so;mw kauqpq] ^wlsw myro;Bvn BMfwrw]^wlsy kr;myro siqkwrw]^wlsw mro;sÍjn pRvwrw]^wlsw myro;krq auDwrw]^wlsw

myro;ipMf prwn]^wlsw mrI;jwn kI jwn]mwn mhq myrI;^wlswshI]^wlsw myro;sÍwrQ shI]^wlsw mro;kry inrbwh]^wlswmyro;dh Ar swh]^wlsw myro;Drm Ar krm]^wlsw mro;Bydinj mrm]^wlsw myro;siqgr prw]^wlsw myro;sjn sUrw]^wlswmyro; buD Ar igAwn]^wlsy kw;hau Dro iDAwn]aupmw^wls;jwq n khI]ijhvw eyk;pwr nih lhI]ss rsn; swrd

sI b`D]qdp;n aupmw brnq suD]Xw m;rMc n imiQAwBwKI]pwrbRhm gur nwnk swKI] rom rom;j rsnw pWaUN]qdp^wlsw js;qih gwaUN]hO ^wlsy kw;^wlsw myro]Eq poq;swgrbUMdyro]^wlsw;Akwl prK kI &Oj]pRgitE ^wlsw;pRmwqm kImOj]jb lg ^wlsw;rhy inAwrw]qb lg;qyj dIau mN swrw]jbieh ghY;ibprn kI rIq]mYN n kroN;ien kI pRqIq]^wlsy kpRswd kr;suq ibq kS Bfwr]rwj mwl swdn skl;puqR kilq

ibvhwr]lSkr nyb KÍws iBRq;Anucr dwsI dws]imqR kutb DnBvn mm simiD;ikrpw kr qws]igrM bwrI Aru swihbI;qn mnipMf pRwn]pswid ^wls kr imilE;dwn mwn snmwn]ikRpwvq^wls sgl;qh pswid BXo gr]moih s rMk AnwQ jg;BtkqiPrq kror]Awn syv nih sPl kCu;eIq aUq prlok]inhPlsyvw iqs ibnw;kbI hrK kib sg]jjn Bjn mm ^wlsw;^wlsw

pUjb jog]dws goibMd &qh ^wlsw;drs prs imty sog]

Page 38: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 38/320

www.Gursevak.com  38 q`qkrw 

myro ieSt Ar nySTw;^wlsw pUjn iDAwn]drsn prsn^wlsw;mukq rUp sq jwn]Awqm rs ijh jwnhI;s hY ^wlsdyv]pB mih.m mih.qws mih;rMck nwhn Byv])rihxI rhY;seIisK myrw[Ehu Twkru;m aus kw cyrw[

295.  vwihgurU] sv ^wlsih kI sPl;pUjw sqn ArG pwd]dwnu mwnusnumwn kir;KVis ibiD khu swd]5] 266

296.  <> vwhgurU jI kI Pq hY] sRI muKvwk pwqswhI 10] svXw] jwgq joq jp insbwsr eyk ibnw mn nYk n AwnY]pUrn pym pRqIq sjY;bRq gr mVI mt BUl n mwnY]qIrQ dwn dieAw qp sMjm;eyk ibnw nh eyk pCwnY]prn joq jgY Gt m;qb Kwls 

qwih nKwls jwnY] (sI dsm (712)

267

297. vwihgurU] koaU BieE mMfIAw sinAwsI;koaU jogI BieE, kaUbRhmcwrI,koaU jqI Anmwnbo] ihMdU qrk koaU rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY eykY,phcwnb] krqw krIm soeI, rwjk rhIm EeI;dsro n Bd koeI,Bl BRm mwnbo] eyk hI kI syv, sB hI ko gurdyv eyk;eyk hI srUp sBY,eykY jq jwnb]15]85]

269

298. soriT mhlw 9] jo nru dK mY; dK nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]1] rhwau] nh inMidAw nh ausqiq jw k; loB mohu AiBmwnw] hrK sg qy rhY inAwrau; nwih mwn Apmwnw]1] Awsw mnsw sgl iqAwgY; jg q rhY inrwsw] kwmu koDu ijh prsY nwhin; iqh Git bRhmu invwsw]2] gr ikrpw ijh nr kau kInI; iqh ieh jugiq pCwnI] nwnk lIn

BieE goibd isau; ijau pwnI sig pwnI]3] 

270

299. vwihgurU mh~ly 9 jI ny pymI m~Kx Swh jI nM SuB scw aupdyS bKSxw] 

276

300. vwihgurU] murdw hoie murId;n glI hovxw[swbru isdikshId,Brm Bau Kovxw[glw mul KrId,kwry jvxw[nw iqs BuK.n nId;n Kwxw sovxw[pIhix hoie jdId;pwxI Fvxw[pKy dI 

277

Page 39: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 39/320

www.Gursevak.com  39 q`qkrw 

qwgId,pg mil Dovxw[syvk hoie sMjIdu,n hsx rovxw[drdrvys rsId;iprm rs Bovxw[cMd mumwrK eId,pug Klovxw]

301.  vwihgurU] hau iqsu.Goil GumwieAw;grmiq.ird grIbI Awv[hauiqsu.Goil GumwieAw;pr nwrI d.nyiV n jwv[hau iqsu.Goil 

GumwieAw;pr drbY no.hQu n lwvY[hau iqs.Goil GumwieAw;pr inMdw six.Awpu htwvY[hau iqsu.Goil GumwieAw;siqgur dw aupdysu kmwvY[hau iqs.Goil GumwieAw;QoVw svY.QoVw hI KwvY[gurmuiK seI;shij smwvY]4] 

280

302.  vwihgurU] hau AprwDI gnhgwru;hau bymK mMdw]coru Xwru jUAwirhau;pr Gir jhMdw]inµdk dustu hrwmKoru;Tg dys TgMdw]kwm 

kRoDu mdu loB mhu;AhMkwr krMdw]ibswsGwqI AikrqGn;m k n rKMdw]ismir murIdw FwFIAw;siqguru bKsMdw ]21]36](Bw:gu:) 

281

303. vwihgurU] q so n nwQ, AnwQ n m sr; qo s n dwnI, n mo siBKwrI [ mo so n dIn, dXwl n qo sr; mo s AgXwn n, q s ibcwrI [mo so n piqq, n pwvn qo sir; mo so ibkwrI, n q s aupkwrI [mory hY Avgun, q gn swgr; jwq rswql Et iqhwrI 

]528](kibq Bw: gu:) 

284

304. vwihgurU] qo so nhIN dwqw koaU, mo so n iBKwrI dIn; qo so ndXwlu,duKI mo so n AlweIey[mo so nhIN ikqGn,q so aupkwrI nWih;m so n AnwQ,nwQ q s n bqweIey[AgunI n m s koaU,gnvwn q s nhIN; jp qp bRq mo mY,eyk nih pweIey[kiv AwX hY Srn,ghy Dwie k crn;gurU qwrn qrn,  inj hwQ d 

bcweIey]27] 

285

Page 40: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 40/320

www.Gursevak.com  40 q`qkrw 

305. vwihgurU] crn srin gr, eyk pYNfw jwie cl; siqgur kitpYNfw Awg hoie lyq hY [ eyk bwr, siqgur mq ismrn mwqR; ismrn qwih, bwrMbwr gur hyq hY [BwvnI Bgiq Bwie, kaufI AgBwg rwKY; qwih gur srb inDwn dwn dyq hY [ siqguru

dieAw iniD mihmw AgwiD boiD; nmo nmo, nmo nm, nyiq nyiq, nyiq hY ]111] 

187

Page 41: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 41/320

www.Gursevak.com  41 q`qkrw 

gurpswid qqkrw ArMB prmpjnIk vwihgurU pr gurUu jI dI pjw dw DnpdwrQ Zlq vrqxw, S`D zihr klS rUp hY[ nbr pV@ k pkrn lBojI nM. ivSw pMnw

1. prmpUjnIk s`cy siqgrU vwihgurU mh`ly pMjvN, mh`ly nOvN jI dI AdqI ShIdI jwp pRsMg[

288

2. sRb ivAwpI ivsmwd pRmmeI SuB ivcwr nmskwr swKI prmpUjnIk vwihgurU mh`lw CvW jI[ 

290

3. prmpUjnIk vwihgurU scy siqgurW dy idl jwn prm ipAwry siqkwry 24 ShIdW dI ShIdI dw pUrn vYrwgmeI iDAwn[

291

4. vwihgurU jI dy ArQ[  2945. vwihgurU gurU jI dI pUjw d Dwn,SuD zihr d`K rog kSt klyS rUp 

nUM gurU jI,gurU ipAwirAW ny AMimRq bxwieAw[295

6. prmpUjnIk vwihgurU mh`ly dsvN jI v`loN Amolk SB scw aupdys[ 

296

7. swKI prmpUjnIk pUrn sq bwbw SwmisMG swihb jI A`fxSwhI[  297

8. prmpUjnIk pUrn bRhmigAwnI sMq bwbw gurmuiKisG jI pitAwly vwly,gurU pRmIAW nUM pUrn pRp`k idV krwauNd ik pjw dw Dwn zihr hY[ 

298

9. prmpUjnIk bwbw gurmiKisMG jI pitAwly vwilAW dI sMpRdw’c r`b rUp bwbw sIsw isMG jI[ 

299

10. pUrn grUjI qy BweI gurdws swihbjI.lwly goly kUkr Zlwm 

gursvkjI dy AnMq gux,Awp kmw ky ieh SuB aupdyS &rmwauNd hn[ 

299

11. prmpUjnIk sMq bwbw qwrwisMG swihb jI mhWpurK[  300

12. vwihgurU gurUjI dI pUjw dw Dwn Zlq vrqxw, S`D zihr duK rog kSt klyS rUp hY,ies nU swkqW ny SDI zihr bxwieAw:-prmpUjnIk vwihgurU scy siqgrU qygbhwdr swihbjI hrI rUp sI 

300

Page 42: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 42/320

www.Gursevak.com  42 q`qkrw 

hirmMdr swihbjI dy prm ipAwry SuB s`cyy drSnW nUM Awey[16. pUjw dw Dwn Zlq vrqx nwl,do BuJMgIAW dI h`f bIqI mdI hU 

mMdI hwlq[ 301

17. bRhmigAwnI kY;grIbI smwhw]bhmigAwnI;praupkwr 

aumwhw])bhmigAwnI; sgl kI rInw] pUrn bRhmigAwnI prmpUjnIk scy siqgrU sI grU gMQ swihbjI dy ilKwrI mhwn praupkwrI DMn BweI gurdws swihbjI d Cy kib`q ArQW sihq pV@ jI[

302

18. swKI pUjw d Dwn ny SwmisGjI soFI dI miq mwrnI[  307

18. aUVw.^wlsw pQ jI nUM SuD r`Kx, ^rw au~cw iljwx leI, grU jI qoN 

AMg 2 ktwaux dw zzbw Brn leI,pUjw d Dwn ’c gLidAW nU aubwrn leI,prmpUjnIk scy siqgurW,siqgurW dy ipAwirAW d ieh au~cy sucy kwrnwm[ 

308

19. prmpUjnIk vwihgurU siqgurU goibdisMG swihbjI dy scy crnkmlW’c bYYT pRymI[ 

310

20. gurdAwry swihbjI dy pDwn ny kmLw hoxw[  311

21. ijs kI bsq;iqsu Awg rwK]pRB kI AwigAw;mwnY mwQY]aus q caugn;krY inhwlu]nwnk swihbu;sdw.dieAwlu]2]dy mhW 2 ivsmwd ArQ[ 

312

22. swKI:-DMn bwbw ngwhIAw isMGjI ny,vwihgurU mh`ly dsvN jI nU AiqAMq sMdr blvwn kImqI GoVw pm Btw kIqw[ 

313

23. dUjI swKI:-AMimRqDwrI pRmx vfBwgx isMGxI jI ny pMj sp`qR, prmpUjnIk vwihgurU mh`ly dsvN jI nMU Bytw krny[

314

Page 43: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 43/320

www.Gursevak.com  43 q`qkrw 

24. vwihgurU mh`ly pihly jI mhW 2 ivsmwd SB scw aupdS gurpRswid vwihgrU[ 

315

25. swKI prmpUjnIk bwbw &rId swihb jI corI iqAwgxI[  318

26. swKI Bgq kbIr swihb jI nwl lVn vwly pKMfI dy bld bnx 

dI[pUjw Dwn zihr qqkrw sprnM[ 

318

Page 44: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 44/320

www.Gursevak.com  44 q`qkrw 

1. pihlw pkrx ArMB, DMn vwihgrU jI d Avqwr DMn siqgrU nwnk dyvswihb jI srUp, sRb ivAwpI mhW 3 ivsmwd inmqw gRIbI vwl, hIry jvwhrwqAmlk gursbdW qukW dy mhW ivsmwd ArQ:- 

<> siqnwm krqw prKu inrBau inrvru Akwl mUriq AjnI sBM

gurpswid] jp] Awid scu jgwid scu] hY BI sc nwnk hosI BI sc]1](DMn vwihgrU siqgurU nwnk dv swihb jI iqMn vwrI pV@) (ie`k EAkwrbwr 2 AiBAws krk SuD pkwa) (<>) 1 dw acwrn ie`k hY[ vwihgrU jI (1)ie`ko ie`k hn[ ie`k dw Bwv dÍq qoN rihq hn[ EAMkwr swirAW d pkwSk hn[(siq+nwm) (siq) nws qN rihq hn[ vw (siq) s`cy hn, (nwm) pRisD hn[isRStI nU pYdw(krqw) krn vwly, ies ’c (purK) prn hn[ (inr+Ba) BYqoN(inr) rihq hn[ (inr+vru) vr qoN (inr) rihq hn[ (A+kwl) kwL qN (A)

rihq hn[ (sYBM) suq pkwS srUp hn, Bwv aun@W dw koeI BI pRkwSk nhIN, AwpxyAwp qoN Awp hI pRkwSvwn hn[ ijvN sUrj cdRmw qwry suq pRkwS srUp nhIN hn[DMn vwihgrU siqgrU nwnk dv swihb jI, Awpxy inrgn srUp dAwrw ien@W d sdwpRkwSk hn[ (gr+pswid) sb ivAwpI Anqklwvwn mhW ivsmwd (pRswid) ikpwhI ikpw, AnMd hI AnMd dy (gr) pRkwS hI pkwS hn[ vw (gur+pswid) <>siqnwm krqw purKu inrBa inrvru Akwl mUriq AjUnI sBM prmpjnIk vwihgrU

jI ny(gur) DMn gurU nwnk dyv swihb jI dw prmpivqR prmpjnIk SuB scwAvqwr Dwr k, gurbwxI b^Sx rUp Aq Awpxy kqkW duAwrw jIAW nUM qwrn rUp,BwrI(pswid) ikpw hI ikpw kIqI hY[ vw (gr+pswid) sRb ivAwpI AnqklwvwnmhW ivsmwd(pRswid) ikpw hI ikRpw dy(gur) pRkwS hI pRkwS sihq jp srUp hn,Bwv hr smyN Apxw jwp Awp hI kr rhy hn[ XQw:-sBY Gt rwm blY; rwmw bolY]rwm ibnw; ko.bol ry]) jo bolq hY.img mIn pMKyrU; s ibnu hir.jwpq hY nhI hor])ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd srj guxqwsw] paux pwxI bYsqr

ismrih; ismrY sgl aupwrjnw]) jl Ql mwhy; Awpih Awp] Awp jphu; Awpnwjwpu] (gurpswid) grW dI ikpw duAwrw(jpu) jwxIdy hn, vw grW dI ikpwduAwrw(jpu) jpId hn[ (Awid sc) swrI rcnw dy (Awid) muF ’c Bwv jdoN rcnwrcI nhIN sI, Ajpw jpu sc srUp sn[ (jugwid scu) siqj`g qRqw dAwpr AwidbyAMq jug rc ky, ien@W(jugwid) j`gwidkW ’c BI Ajpw jpu s`c srUp sn[ (hY BIsc) (hY) hux vrqmwn smyN ’c BI Ajpw jpu s`c srUp hn[ (nwnk hosI BI

Page 45: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 45/320

www.Gursevak.com  45 q`qkrw 

sc]1]) (nwnk) DMn vwihgrU siqgurU nwnk dyv swihb jI &rmwauNd hn:-Awaxvwly smN ’c BI Ajpw jp scu srUp(hosI) hoxg[ DMn vwihgrU siqgrU nwnk dyvswihb jI nMU, <> siqnwm krqw purK inrBa inrvru Akwl mUriq AjUnI sBMgurpswid] jp] Awid scu jugwid sc] hY BI scu nwnk hosI BI sc]1] Ajpw

jwp scu srUp vwihgurU jI ijvyN swiKAwq ho rhy hn, iqvN hI &rmw rhy hn[

Page 46: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 46/320

www.Gursevak.com  46 q`qkrw 

aUVw.Awid gur ey; nmh] ArQ nMbr 1.prmpUjnIk sc siqgrU swihbwn jIdy(Awid) pihl (gur) pRgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnk gr pwrbhm]prmpjnIk siqgrU vwihgrU mh`l pihl jI(ey) nU, dwsn dws gRIb inmwxy inqwxydI, rom 2 dy ipAwr nwl, inmK inmK, Twkur nmskwrY] Anuswr inmK 2 sdw 2sRb ivAwpI mhW ivsmwd(nmh) nmskwr hY jI[ XQw:-gru prw; nmskwry] piB;sBy kwj svwry]) Awpy lwieE; Apnw ipAwru] sdw sdw iqsu gur kau; krInmskwru]

jugwid gur ey; nmh] 1. (jgwid) (jug+Awid) (jug) do, vwihgrU mh`l cOQjI, mh`l qIjy jI dy Awid, (gur) qU qw.jink rwjw Aauqwru, sbdu sswir swru;rhih jgqR, jl pdm bIcwr] vwihgrU mhl djy jI(ey) nUM, dwsn dws gRIbinmwxy inqwxy dI, rom 2 dy ipAwr prn siqkwr nwl inmK inmK, TwkrnmskwrY] Anuswr inmK 2 sdw 2 sRb ivAwpI mhW ivsmwd(nmh) nmskwr hYjI[ XQw:-gru syvau; kir nmskwr] Awju hmwrY mglcwr]) nmskwr; qw ka

lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]siqgur ey; nmh] 2.(siqgr) (siq+gr) (siq) s`cy bRhm (gr)prmpjnIk (gr) cyqn pRkwS srUp bRhm jI, AsK bRhmMf dI rcnw’c, ivAwpkpRkwSk inrlp inrgn inrMkwr(ey) nUM, dwsn dws dI rom 2 krk sdw 2(nmh)nmskwr hY[ sRI gurdv ey; nmh]1] 2.(sRI) SomxI(sRI) soBw vwl (grdv) AkwlpurK jI (ey) nU dwsn dws dI rom 2 krk sdw 2(nmh) nmskwr hY]1] XQw:-Awdsu iqsY Awdsu] Awid AnIl Anwid Anwhiq; jgu jug eyk vsu]) nmskwr;

qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]AYVw. iknkw eyk; ijs jIA bswv] qw kI mihmw; gnI n AwvY] 1.rkqu

ibd kw iehu qno; AgnI pwis iprwxu] Anuswr rkq ibMd d ijsu(eyk)ie`k(iknkw) ikxky ikm jIA d irdy’c, vwihgrU jI Awpxw sb ivAwpI ivsmwdAnqklwvwn prn mhrvwn Ajpw jwp ismrn vwihgrU nwm(bswvY) vswauNd hn,(qw) iqs gurmiK snmuK grU ipAwry jI kI, Agm Apwr sb ivAwpI mhW

Page 47: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 47/320

www.Gursevak.com  47 q`qkrw 

ivsmwd bRhmigAwnI sgl kI rInw]) mihmw  (gnI) ignx’c (n) nhIN(AwvY)AwauNdI[ XQw:-diKAw; iqhU lok kw pIa] Acrju BieAw; jIv q sIau]) jn kImihmw.kyqk brna; j pRB Apny Bwxy] khu nwnk.ijn siqguru ByitAw; sy sB qy

Bey inkwxy]iknkw eyk; ijs jIA bswvY] qw kI mihmw; gnI n Awv] 2. ie`k ikxkwCot qoN Ctw hudw hY[ vwihgrU siqgrU swihbwn jI, ijsu Awpxy ipAwry dy(jIA)idl’c, (eyk) iek (iknkw) Cotw nIc kIt pxw Bwv gRIbI(bswvY) vswauNdy hn,(qw) iqs kI mihmw(gnI) igxI, Bwv ignx ’c(n) nhIN(AwvY) AwauNdI[ XQw:-kir ikrpw; ijs kY ihrd grIbI bswvY] nwnk eIhw mukqu; AwgY sK pwvY]) sismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgau pwey]) KqRI bwhmxu.sUd bs;

auDrY ismir cfwl] ijin jwinE.pBu Awpnw; nwnk.iqsih rvwl]4.kWKI; eykY drs quhwro] nwnk an sMig; mih aDwro]1] prm pUjnIk DMn

vwihgrU sc siqgurU sRI grU nwnk dyv srUp mh`lw p jI &rmwaNd hn:-hyvwihgrU siqgrU swihbwn jI!ijhV gurmiK ipAwry, vwSnwvW lwlc AOgux ivkwrdoS iqAwg k, Awp jI d ivsmwd ismrn’c lIx, (quhwro) Awp jI d prmpivqSuB s`cy inrol(eykY) ie`k(drs) drSn dy(kWKI) cwhvwn hn, an sig(mih) dwsn

dws gRIb nU, mhW pwpW ivkwrW kukrmW AOgxW jmW jUnW qN, (aDwro) Cufwauxw krojI, Bwv iqn@W grmuKW ipAwirAW dI siqsgq jI’c rihMidAW, grU jI dy AmlIklwl; eyih rqn] bcnW nUM ismridAW, grbwxI sxidAW kQw kIrqn kridAWkrwaNidAW isKwaNidAW, rom 2 d ipAwr nwl, Awp iqAwg ky kmweIey, kvlmhWprSW dy nwl hI vrq vrqwvw hovy[ sB dI crn-DUV bx jweIey jI[ XQw:-jn nwnk pRIiq; swD pg cwt]) sMqn isau.myrI lvw dyvI; sqn isa ibahwrw]sMqn isa.hm lwhw KwitAw; hir Bgiq Bry BMfwrw]2])

5. sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw k; lwgau pwey]3] srb klwBrpr pB; ibrQw jwnnhwr] siqgrU nwnk dyv mh`lw pMjvW jI, grIbI; gdwhmwrI] KMnw; sgl rynu CwrI]) pwie lgau.moih krau bynqI; koa sMqu imlYbfBwgI] Anuswr gRIbI dI h`d jxwauNidAW &urmw rhy hn:- (sy) Ehu prmpjnIkgurmiK ipAwry siqgurU swihb jI, grsvk jI, vwihgrU jI nUM Anhd vwj;

Page 48: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 48/320

www.Gursevak.com  48 q`qkrw 

shij suhylw] sbid Anµd kry sd kylw] shj guPw mih qwVI lweI; Awsxu acsvwirAw jIau] vwlI grmiK AvsQw’c, (ismrih) Xwd krd hn, (ijn) ijn@WqoN vwihgrU siqgurU swihbwn jI Awip hI, (ismrwey) ismrn krwaNdy hn[ dwsndws gRIb, (qw) iqs, ismrn dI Anhd Jnkwr nU pRwpq, siqgurU swihb jI,

gursvk jI(kY) dy s`c su`c(pwey) crn-kmlW nwl(lwgau) lgdw hY]3] XQw:-iniv iniv pwie lgau.gur Apuny; Awqm rwm inhwirAw]) Awip jpwey; jp snwa] Awip gwvwey; s hir gn gwau] Anuswr grqw ibrwjmwn siqgurU swihb jIaun@W dy idl idmwZ surqI ibRqI icqvxI scxI’c, hr smyN gurbwxI Byjdy rihMdhn, inrgn bhm’c lInqw b^S ky, Aink rUp iKn mwih; kudriq Dwrdw]Anuswr Awpxy AnykW srgn srUp Dwr k, sMdr drSn b^Sd rihMdy hn[

6.pRB jI bsih; swD kI rsnw] nwnk jn kw; dwsin dsnw]4] vwihgurU

siqgurU nwnk dyv kljuig.jhwj Arjunu gurU; sgl isRis† lig.ibqrhu] ShIdW disrqwj jI ivsmwd ivAwpk bhm prn gRIbI’c lIx &rmwauNdy hn:-Akwl purKjI dy ismrn ’c lIn, AsK AnMq nUr, nUr hI nUr, pRkwS hI pRkwS, inrgninrMkwr Bwau-BgqI Ajpw jwp dy srgn Avqwr, (swD) s`cy siqgurU swihb, sMqmhWprS, grU ^wlsw jI(kI) dI, SuB s`cI prm piv`qR au~jl rsnw’qy, (pB)vwihgrU jI(bsih) vsdy hn[ dwsndws gRIb mn bwxI sIr krk, AYsy grmiK

swD jn dy, (dwsin) dwsW kw(dsnw) dws hY]4] XQw:- CCw; Chry dws qumwry]dws dwsn ky; pwnIhwry] CCw; Cwru hoq qyry sqw] ApnI ik®pw; krhu BgvMqw])hm dwsn ky dws ipAwry]

7.ismrn q lwg;ijn Awip dieAwlw]nwnk jn kI;mMgrvwlw]5]prmpjnIk koit bRhmf k Twkru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] scysiqgurU sI gurU nwnk dv swihb mh`lw p jI, gIbI dI h`d jxwaNidAW &rmw rhyhn:-gru nwnk; jw kau BieAw dieAwlw] so jnu hoAw; sdw inhwlw] Anuswr

(ijn) ijn@W grsvkW ’qy myhrvwn vwihgrU jI, Awip dieAwlw hoey hn, (qy) ahDnvqy piqvqy prvwn pRDwn bymhqwjy rwjy suKvwsI AibnwsI gurmiK jn, siqgrUswihbwn jI vwihgrU jI dy ivAwpk ivsmwd ismrn AiBAws ’c, lwg hn, BwvpUrn ivsmwdqweI sihq, ismrn ’c sdw lIx hn[ dwsndws iqn@W(jn)

Page 49: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 49/320

www.Gursevak.com  49 q`qkrw 

ipAwirAW kI, prmpivqR(rvwlw) crn-DUV(mgY) mMgdw hY, ikaN j vwihgurU jI dpym ipAwr’c AYs ivsmwd msq hoey hn, sRIr dI s`D hI nhIN rhI]5] XQw:-mgnu BieE.ipA pRm isau; sUD n ismrq Ag]) siqAw guru swlwhIAY; auTidAwBI gru Awlwau] koeI AYsw gurmiK jy imlY; ha qw ky Dovw pwa]) AMqrjwmI prK

ibDwq; srDw mn kI pUry] nwnk dwsu.iehY sK mwg; mkau.kir sqn kI DUry]8.ismrih s jn; ijn kau pRB mieAw] nwnk.iqn jn; srnI pieAw]7]prmpjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv vwihgrU mh`lw pMjvW jI, srb ivAwpIAnq klwvwn Agm Apwr mhW ivsmwd pRmw-BgqI’c lIn &rmw rhy hn:-(ijn)ijn@W grmuiK ipAwirAW(kau) nUM, (pB) pRisD sRb pkwSk nm sUrj sUrj; nm cdRcMdR] nm rwj rwjy; nmo ieMdR ieMdR] nmo ADkwry; nmo qyj qjy] ivAwpk sMdrvwihgrU jI d Avqwr siqgrU swihbwn jI dI sRb ivAwpI mhW ivsmwd

Anqklwvwn(mieAw) ikpw pwpq huMdI hY, (s) auh; hir gun bwnI]; shijsmwnI]; inhcl Awsnu]; kml ibgwsnu]; Anhd Jnkwr] Agm Apwr sbivAwpI sK nUM pwpq, sb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgrU jI’clIx, AicMq prapkwrI gurmiK jn, ipAwry vwihgrU jI nUM(ismrih) Xwd krdhn, dwsn dws(iqn) iqn@W gurmiK(jn) ipAwirAW dI, prm piv`q a~cI sucI sbivAwpI mhW ivsmwid scI srnI, hmySw hI pieAw hY]7] XQw:-hir sig rwq

mn qn hry] gr pUry kI srnI pry]1]9.dIn drd dK BMjnw; Git Git nwQ AnwQ] srix qm@wrI AwieE; nwnkky pRB swQ]1] {zwlmW d Gr iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, prmpUjnIkvwihgrU mh`lw pMjvW jI, swfy leI hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, hux q`qy 2 ryq’qy bT ky, q`qw 2 ryqw Awpxy prm piv`qR SuB s`c mhwn prapkwrI DIrjDwrIinrMkwrI sIs’qy puAw rhy, hux sVdI m`cdI bldI loh’qy KV rhy hn[ Awp kStshwr rhy hn, swnUM gurU rwmdws sovr, sRI hirmdr swihb jI, sI qrnqwrn

swihb jI, hor Anyk qIrQ q prmpjnIk s`cy siqgurU inrMkwr srUp gurbwxI jIb^S rhy hn[ Awp jI nUM Aink bwr inmK 2 nmskwr, Awp jI qN Ainkbwrsdw sdw jweIey bilhwr[ DMn grU pmysr jI, Awpxy inrgn srUp duAwrw AnMqsUrjW cMdimAW ibjlIAW AgnIAW qwry mMflW, swf mnW ieMidRAW iridAW nUM hux

Page 50: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 50/320

www.Gursevak.com  50 q`qkrw 

pRkwS rhy hn[ swfy Adr bwhr AsMK nUr, srb klw Brpr pB; ibrQwjwnnhwr] pRkwS hI pkwS srUp, Anhd sbd vwihgurU Ajpw jwp srUp huxBrpr ivAwpk ho rhy hn[ KMf bRhmf bAMq; aDwrxhwirAw] qyrI sBw quDu; scmyry ipAwirAw] Anuswr AnMq bhmMf d aDwrxhwr, prmpjnIk vwihgrU siqgrU

nwnk dv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQrw.kCu BydnhI; guru Arjnu prqK´ hir] vwihgrU mh`l pjvN jI ny, mih dIn; hir hir dirpirAw]) moih dIn; hir hir Et lIqI]) moih dIn; hir hir AwrwDy]) ijabulwvhu; iqa nwnk dws bolY] ijvyN Anyk vwr inmqw gRIbI dy Sbd ilKy kmweyhn, iqvN ie`Qy BI inmqw gRIbI dI h`d jxwaNidAW, Awpxy Awp nU dIn kih k,vwihgrU jI d snmuK, Ardws pym bnqI krk, snmuK Ardws pRm bnqI krn dIjwc isKw rhy hn:-}hy (nwQ) mwlk jI! dwsn dws (nwnk) mh`ly pjvN nUM, Gxy

duK drd ny.(BMjnw) BMnxw kIqw hY, duK dw BMinAw, Git Git ky d`K d(dIn)ADIn dKI, (AnwQ) XqIm ho irhw hY[ vw dwsn dws(dIn) gIb(AnwQ) XqImdy(Git) sIr, sIr’c jo hor ikRmW d(Git) sIr hn, an@W’c vs k, dwsn dws dbYr ibroD; kwm kRD moh] JT ibkwr; mhw loB DRoh] jmx mrn iqSnw Awid drdduK nU(BMjnw) BMnx vwl, hy(nwQ) mwlk AMdr bwhr AsMK nUr pkwS srUp, srbklw Brpr pB; ibrQw jwnnhwr] prmpjnIk(pB) vwihgrU s`c siqgurU sI grU

rwmdws swihb jI!dwsn dws gRIb nIc jwick dIn inmwxw inqwxw(qumwrI) AwpjI dI ivAwpk ivsmwd s`cI.srix swDsMgq’c(AwieE) AwieAw hY, dwsn dwsgRIb(k) dy sdw(swQ) nwl rho jI, Bwv sb`q dy Bl ihq ShIdI dx smyN, BwvyNau~bldI dZ’c bYTW, BwvN qqy ryqy ’qy bYT k qqw ryqw Awpxy sIs’qy puAwvW, BwvNq`qI loh’q KV@W, BwvyN B`K aunINdw qyh kubl shwrn dw smW Aw bxy, BwvN rwvI diknwry 1663 ib:nUM, 43 swl.42idn dI AwXU’c ShIdI pwvW, hr hwlq’c AwpjI dy prm piv`qR SB s`cy s`cy au~cy mhwn prapkwrI DIrjDwrI inRivkwrI

inrMkwrI crn-kml iDAwvW[ Awp jI d s`cy crn-kmlW’c sdw lIxqw eykqwABydqw rhy jI[ qU dieAwlu ikRpwl ikpw iniD; mnsw prxhwrw]) qum@ dieAwlikrpwl ikRpw iniD; piqq pwvn gosweI] ipAwry pIqm jIE!Srx pey dI lijAwr`K lv jI!XQw:-srin pry kI; rwK dieAwlw] nwnk; qumry bwl gpwlw] 

10.jnu rwqw; hir nwm kI syvw]nwnk pUj; hir hir dvw]6] prmpjnIk 

Page 51: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 51/320

www.Gursevak.com  51 q`qkrw 

vwihgrU scy siqgrU nwnk dv swihb jI, Awpxy pMjvyN srUp’c, AiqAMq hI gIbInwl, gur pRswid nwnk scu khY] Anuswr s`c 3 &rmwaNd hn:-(jnu) ipAwryBgq gursvk jI, (hir) srb pkwSk pUrn myhrvwn, srb klw Brpr pB;ibrQw jwnnhwr] ipAwry vwihgrU jI d ivsmwd sc Ajpw jwp vwihgurU nwm

jpx jpwaux, Anyk pkwr grU Gr (kI) dI, SuB s`cI syvw ’c(rwqw) rMgy, (dyvw)prmpjnIk(dvw) pRkwS srUp hir hir jI nUM rom 2 krky(pUj) pUjdy hn[ vw hirnwm jpx jpwaux(kI) dI SB s`cI syvw’c(rwqw) rMg, (dvw) prm pjnIk(jnu)Bgq jI nUM, dwsn dws gRIb, qirAw Bgqw ka bilhwrw] Anuswr hir hirkrk(pjY) pjdw hY]6] XQw:-mry rwm.hir jn k; hau bil jweI] kysw kw kircvru Fulwvw; crx DUiV muiK lweI]) ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnkjn kI; mgY rvwlw]) thl krau qry dws kI; pg Jwrau bwl] msqk Apnw Byt

dya; gn suna rswl])jnu rwqw; hir nwm kI syvw] nwnk pjY; hir hir dvw]6] 2. prmpjnIk

vwihgrU s`cy pUrn siqgrU nwnk dyv, gurqw ibrwjmwn sRI gurU gMQ swihb jI&rmwauNdy hn:-DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijsu pswid; sBu jgqu qrwieAw]Anuswr(jnu) ipAwry siqgrU swihb mh`lw pjvW jI, (hir) srb pkwSk prnmyhrvwn, srb klw Brpr pRB; ibrQw jwnnhwr] ipAwry vwihgrU jI dy ivsmwd

s`cy Ajpw jwp vwihgrU nwm jpx jpwaux (kI) dI, SuB s`cI syvw’c(rwqw) rMg,(dvw) prmpUjnIk hir  hir(dvw) grdv mwqw gurdyv ipqw; gurdv sAwmIprmsrw] Akwl purK vwihgrU jI nUM, rom 2 krk sdw(pj) pUjdy hn[ AYsivAwpk ivsmwd rMg’c pUjdy hn[ zwlmW dy Gr iBAwnk AiqAwcwr zulm krnqoN, DMn hn DMn hn DMn hn vwihgurU siqgrU Arjn dyv swihb jI, jT dIgrmI’c, au~bldI dyZ, qq ryqy’qy bYTx, q`qw ryqw Awpxy prmpivq SuB s`cprapkwrI sIs’q pAwax smyN, kStW dI pRvwh n kridAW pqg dy lweIt’q

sVn vWg krbwn ho rhy hn[ XQw:-drsnu dyiK pqMg ijau; joqI AMdir jiqsmwxI[ vw nwnk pjY; hir hir dvw]6] (dyvw) prmpUjnIk, ipqw hir hir jI,vwihgrU(nwnk) mh`ly pjvN jI nU, hr smN(pjY) pUjd hn, Bwv siq sqoK SuBguxW dy Anq klwvwn sb ivAwpI mhW ivsmwd qz pRkwS sihq, prmpjnIkvwihgrU,Awid AnIlu Anwid Anwhiq;jug jgu eyko vs]) jh;iJilimilkwru

Page 52: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 52/320

www.Gursevak.com  52 q`qkrw 

idsMqw] qh; Anhd sbd bjqw] inrgn bRhm jI, AnykW smudRW, cmkdIAWcIzW, hIry jvwhrwqW lwlW, vrKw dIAW kxIAW, br&W giVAW, sqrMgIAW pIGWAq ien@W’q Aks pwaux vwl, ktwn kit srjW cMdRimAW Aqy an@W d AksWikrnW Du`pW cwnxIAW sihq, kRVW bhmfW d pswry, Awpxy srgn srUp’c vs k,

ies nUM Awpxy Awsry itkwA k, ies srgn srUp jI smq, prmpUjnIk scsiqgurU sRI gurU Arjn dyv swihb jI dw prmpiv`q AMimq jwp hr smyN krdrihMd hn, ik DMn hn DMn hn DMn hn vwihgrU siqgurU Arjn dyv swihb jI DMnhn]6] XQw:-sBu sc sc vrqdw; grmiK AlKu lKweI] vwhu vwhu sc pwiqswh;qU scI nweI]

11. ijs jn ka; pRB drs ipAwsw] nwnk.qw kY; bil bil jwsw]5] DMnsiqgurU nwnk dyv swihb jI, Awpxy prm pwk pMjvyN jwmy AMdr &rmwaNdy hn:-

nwnk.svk soeI AwKIAY; j isru Dry auqwir]) s syvk; ijs ikrpw krI] inmKinmK jip; nwnk hrI] Anuswr grU jI nUM isr Arpx, suAws 2 nwm jpxjpwaux vwly, ijs(jn) ipAwry grsyvk jI(kau) nU, (pRB) Akwl purK jI dprmpivq s`cy(drs) drSnW dI, qIbr(ipAwsw) cwh hY[ XQw:-mweI; mry mn kIipAws] iek iKnu.rih n skau ibnu pIqm; drsn dyKn ka, DwrI min Aws]dwsn dws(qw) iqn@W(k) qN(bil) kurbwn (bil) bilhwr(jwsw) jWdw hY]5]

12.sgl purK mih; purK pRDwnu] swD sMig; jw kw imtY AiBmwnu] (swD)r`b rUp sq Bgq jI dw sMig krn nwl, vw swDsig nwnk js gwieE; j pBkI Aiq ipAwrI]) swDsMgiq AsQwn; jgmg nUr hY[ lK lK ssIAr Bwnu;ikrn TrUr hY[ Anuswr DMn vwihgrU mh`ly pihl jI dy AiqAq ipAwry sudr shxyjgmg nUro nUr, nUr hI nUr swDsMig jI ’c iml k, imit gey bYr; Bey sB ryn]Anuswr(jw) ijs gursvk gurmiK ipAwry jI(kw) dw(AiBmwnu) hMkwr(imtY) imtjwvy, ah(sgl) swirAW(purK) mhWpurKW (mih) ’c, DMn bwbw buFwjI, pj ipAwry

cwr swihbzwd swihbwn jI vWg, sB d mMnxy pUjxy jog(pRDwnu) muKI mhW purK jIhn[ XQw:-pDwn purK; pRgtu sB lie]) s smdrsI; qq kw byqw] nwnk; sglisRsit kw jyqw]1]

Awps ka; j jwxY nIcw] saU gnIAY; sB qy aUcw]) nIcw Adir nIcjwiq; nIcI hU Aiq nIc] nwnk.iqn kY sig swiQ; vifAw isa ikAw rIs])

Page 53: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 53/320

Page 54: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 54/320

www.Gursevak.com  54 q`qkrw 

ny, gurU hukm mn ky, Apny mn(q) qoN, (burw) vr ivkwr Agux mhW pwp prwieAwburw icqvxw, (imtwnw) imtw idqw h[ XQw:-pr kw burw; n rwKhu cIq] qum kaduKu nhI; BweI mIq]3]) bIrw; Awpn brw imtwvY] qwhU; burw inkit nhI Awv](sgl) swrI(isRsit) kit bhmf dI rcnw ’c, (swjnw) ipAwry Ajpw jwp

ipAwry vwihgrU jI nU hI(pKY) dyKdy hn[ XQw:-DnwsrI mÚ 5] kir ikrpw.dIEmoih nwmw; bDn qy Ctkwey] mn qy ibsirE. sglo DMDw; gr kI crxI lwey]1]swDsMig; icMq ibrwnI CwfI] AhMbiD moh mn bwsn; d kir gfhw gwfI]1]rhwa] nw k myrw dusmnu rihAw; nw hm iks ky brweI] bhmu pswru pswirEBIqir; siqgr q soJI pweI]2] sBu k mIqu.hm Awpn kInw; hm sBnw ky swjn] dUir prwieE.mn kw ibrhw; qw mlu kIE myrY rwjn]3] ibnisEFITw.AimRqu vTw; sbd lgo gr mITw] jil Qil mhIAil srb invwsI; nwnk

rmeIAw fITw]4]3]) kwnVw mhlw 5] ibsir geI; sB qwiq prweI] jb q;swDsMgiq mih pweI]1] rhwa] nw k brI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm ka binAweI]1] j pB kIno.s Bl mwinE; eyh smiq.swDU qy pweI]2] sB mih rivrihAw pBu eyk; pyiK pyiK nwnk ibgsweI]

sUK dUK; jn sm idRstyqw] ijs ipAwry grU(jn) Bgq jI nU, sUK dUK(sm)ie`ko ijhw(idRstyqw) idsdw hY, vw sUK dUK hr hwlq ’c, ivAwpk bRhm jI (sm)

smwey (idRstyqw) idsd hn[ XQw:-gurmiK buFy kdy nwhI; ijn@w AMqir sriqigAwnu] sdw sdw hir gux rvih; AMqir shj iDAwnu] Eie sdw Anµid ibbkrhih; duiK siK eyk smwin] iqnw ndrI iek AwieAw; sBu Awqm rwm pCwnu])gurmiK AMqir shju hY; mnu ciVAw dsv Awkwis] iqQY.aUNG n BuK hY; hir Aimqnwm sK vws] nwnk.duKu suKu ivAwpq nhI; ijQY Awqm rwm pgws]16]) jo nruduK m; duK nhI mwnY] suK snyhu Aru BY nhI jw kY; kMcn mwtI mwnY]) dK suK aAwkY; smq bIcwrw] nrk srg; rhq Aauqwrw]) suK duKu dno.sm kir jwnY; Aaru

mwnu Apmwnw] hrK sg q rhY AqIqw; iqin jig qqu pCwnw]1]) suKu duKu ijhprs nhI; lBu moh AiBmwnu] khu nwnk sunu ry mnw; s mriq Bgvwn]13]) mqMrwm rwm nwm; D´wnµ srbq pUrnh] g´wnµ sm dK suKM; jugiq inrml inrvrxh]dXwlµ srbqR jIAw; pc doK ibvrijqh] Bojnµ gopwl kIrqnM; Alp mwXw jlkml rhqh] apdys sm imqR sqRh; BgvMq Bgiq BwvnI] pr inMdw nh sRiq

Page 55: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 55/320

Page 56: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 56/320

www.Gursevak.com  56 q`qkrw 

mUil mcWgvw] j qau.iprIAw dI isk; ihAwau.n Twhy khI dw] 130] Anuswrmwx huidAW, inmwxw ho k, gurmiK AvsQw nUM pwpq ho k, ie`Q Aq drgh’c r`bsmwn mwx pwauNdy hn[ Awps ka; Awip dIno mwnu] nwnk pRB jnu; eyko jwnu])scI drgh mwxu inmwxY[) drgh mwxu pwvih, piq isau jwvih; AwgY.dUKu n lwg]

inmwny ka; pRB qro.mwnu] 2.ivdSI zwlm, ijs rMk dIAW bhU bytIAW nUMcuk ky, gznI’c tky 2 nUM vycd sn, ijs nU koeI BI skwrI nOkrI nhIN sI imldI,jo DUV’c ruL irhw sI, ijs nU Sd 2 kih ky iqskwr krd sn, zwlm ijs dmUh’c Q`kd sn, ijs nU GVy’qy cV@n, &Oj q^q rcx, sIs’qy dumwlw c`kR sjwax,Ssq pn@x dI s^q mnwhI sI, jo jmW jUnW rogW AogxW vs ho irhw sI[AYsy(inmwny) mwx qoN rihq, inmwxy jIv(ka) nUM, hy(pRB) vwihgrU rwjwn rwj]) ;srb klw smrQ] vwihgrU mh`lw pihlw jI, mh`lw CvW jI sRI grU goibd isMG

swihb jI, sdw gurqw ibrwjmwn siqgurU gRQ  swihb jI!  (qro) Awp jI dwb^iSAw SuB scw(mwnu) siqkwr pwpq hY, j Awp jI ny KMfy bwty d AMimq dIdwiq, gurbwxI jI b^S ky, ^wlsw pQ jI sjwey, kIVw Qwip die pwiqswhI;lskr kry sAwh] Anuswr kIiVAW nU pwiqswhI b^SidAW, ieh SuB s`cy vrb^S, ik dwsn dws ny, ijsu nwmu ird; soeI vf rwjw] Anuswr ibnw ipRQvI drwj bxwey hn[ jo pUry grU jI qN ibnw, rwj mhwrwj dI BI pvwh nhIN krng[

AYsy sRb ivAwpI Anqklwvwn mhW ivsmwd vr, Anq klwvwn prn myhrvwnvwihgrU pUrn jI hI b^S skdy hn:- XQw:-^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wls mih;hO krO invws] ^wlsw myro; muK hY AMgw] ^wls ky hON; sd sd sgw] ^wlsw myro;ieS sihrd] ^wlsw mro; khIAq ibrd] ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlsw mro;suK Aihlwdw] ^wlsw mro; imqr sKweI] ^wlsw mwq ipqw; suKdweI] ^wlswmyrI; soBw sIlw] ^wlsw bMD sKw; sd fIlw] ^wlsw myrI; jwq Ar pq] ^wlswso; mw ko auqpq] ^wlsw myro; Bvn BMfwrw] ^wlsy kr; myro siqkwrw] ^wlsw

myro; sÍjn pvwrw] ^wlsw myro; krq auDwrw] ^wlsw myro; ipMf prwn] ^wlswmyrI; jwn kI jwn] mwn mhq myrI; ^wlsw shI] ^wlsw mro; swrQ shI] ^wlswmyro; kry inrbwh] ^wlsw mro; dyh Ar swh] ^wlsw myro; Drm Ar krm] ^wlswmyro; Byd inj mrm]^wlsw myro; siqgur prw] ^wlsw myro; sjn sUrw] ^wlsw mro;

Page 57: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 57/320

www.Gursevak.com  57 q`qkrw 

buD Ar igAwn] ^wls kw; hau Dro iDAwn] apmw ^wlsy; jwq n khI] ijhvweyk; pwr nih lhI] ss rsn; swrd sI buD] qdp; n apmw brnq suD] Xw mY;rMc n imiQAw BwKI] pwrbRhm gr nwnk swKI] rom rom; j rsnw pWaUN] qdp^wlsw js; qih gwaUN] hO ^wls kw; ^wlsw myro] Eq poq; swgr bUdyro] ^wlsw;

Akwl purK kI &j] pgitE ^wlsw; pRmwqm kI mOj] jb lg ^wlsw; rhyinAwrw] qb lg; qj dIa mN swrw] jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n kroN;ien kI pRqIq]) ^wlsy ky pswd kr; suq ibq kS BMfwr] rwj mwl swdn skl;puq kilqR ibvhwr] lSkr nyb KÍws iBRq; Anucr dwsI dws] imq kutMb Dn Bvnmm simiD; ikrpw kr qws] igrM bwrI Aru swihbI; qn mn ipMf pRwn] pRswid^wls kr imilE; dwn mwn snmwn] ikpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo gr]moih s rMk AnwQ jg; Btkq iPrq kror] Awn sv nih sPl kCu; eIq aUq

prlk] inhPl syvw iqs ibnw; kbI hrK kib sog] jjn Bjn mm ^wlsw;^wlsw pjb jg] dws gibMd &qh ^wlsw; drs prs imty sog] myro ieSt ArnySTw; ^wlsw pUjn iDAwn] drsn prsn ^wlsw; mukq rUp sq jwn] Awqm rsijh jwnhI; s hY ^wls dv] pRB mih.mo mih.qws mih; rMck nwhn Byv]) rihxIrhY; soeI isK mrw[ Ehu Twkuru; mY as kw crw[

(ij`qy bol) sYXw] juD ijqy.ien hI ky pRswid; ien hI ky pRswid.s dwn kry]

AG AauG trY, ien hI ky pRswid; ien hI kI ikRpw.Pn Dwm Bry] ien hI kpRswid.su ibidAw leI; ien hI kI ikRpw sB sq mry] ien hI kI ikpw ky.sj hmhY; nhI mo s grIb.kror pry]2] pUrn grU jI ny Awpxw sRbs, Awpxw Awpkurbwn krk, Asw sb ivAwpI mhW ivsmwd Awdr mwx siqkwr, Awpxy swjinvwj Kwlsy jI nU b^iSAw hY jo BMg n ho sky[ cNh jugW’c, hor iksy ny BI AwpxysyvkW nM nhIN b^iSAw jI[ XQw:-hir jIa; inmwixAw q mwxu] incIijAw.cIjkry myrw givMd; qrI kdriq kau krbwxu])

sgl Gtw kau; dyvhu dwnu] hy krn krwvnhwr suAwmI] prm ipAwry prmpUjnIk vf dwq s`c vwihgrU jI!Awp jI(sgl) swirAW(Gtw) sRIrW(kau) nU,rozI hvw pwxI ijd jwn Awid Anyk pRkwr dw SB s`cw dwnu(dyvhu) dy rhy hoN jI[XQw:-sBnw jIAw kw, ieku dwqw; so, mY ivsir n jweI] vw gurU Avqwr jI’ckurbwnIAW d k, hux grqw ibrwjmwn ho ky, (sgl) swirAW(Gtw) sRIrW(kau) nUM 

Page 58: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 58/320

www.Gursevak.com  58 q`qkrw 

Awpxy grsbd grU mrXwdw, grU BgqI sihq inrgn srgn jI dI eykqw, siqsMqK dieAw Drm iKmw gIbI Awid sRb ivAwpI ivsmwd Anq klwvwn AsMK gxWsihq AKt nwm dwnu, hr smN(dvhu) dy rhy hoN jI[ XQw:-jw kw dwnu; inKUtnwhI] BlI Bwiq sB shij smwhI] jw kI bKs n myt koeI] min vwsweIAY swcw

soeI]2]) qm dwqy Twkur piqpwlk; nwiek Ksm hmwry] inmK inmK.qm hIpRiqpwlhu; hm bwirk.qumry Dwry]1] ijhvw eyk; kvn gun khIA] bysumwr byAqsuAwmI; qro.AMq n iknhI lhIAY]1] rhwa] kit prwD hmwry KMfhu; Aink ibDIsmJwvhu] hm AigAwn.Alp miq QorI; qum Awpn ibrd rKwvhu]2] qmrIsrix.qmwrI Awsw; qum hI sjn shyly] rwKhu rwKnhwr dieAwlw; nwnk Gr kygol]3]12]) ijn qU syivAw Bwa kir; seI prK sjwn] iqnw ipC CutIAY; ijnAMdir nwm inDwnu] gr jvf.dwqw ko nhI; ijin idqw Awqm dwnu]2]) siqgru

dwqw.sBnw vQU kw; pUrY Bwig imlwvixAw]14. AYsy dK; mUV AMD ibAwp] nwnk.kwiF lyhu; pB Awpy]2] prmpjnIk

gur nwnk dv goivd rUp] vwihgrU siqgurU nwnk siqgurU Arjn dyv swihb jI,inrgnIAwr ieAwxy AikqGx mUV AMDy jIv nUM b^Swaux leI, vwihgrU jI dy snmuK, sb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn Ardws kr rhy hn:-sB kuJb^Sx vwl vwihgrU jI nUM iqAwg ky, ivkwrW niSAW kukrmW pwpW ’c l`gx d

AYsy(doK) dS duK rog, hMkwr’c (AD) An@y, mrKw  isir mrKu hY; ij mMny nwhInwa] Anuswr nwm nU n mnx vwly mrKW isr(mV) mrK nUM (ibAwpy) lgy hoey hn[hy(pRB) sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgrU siqgrU swihbwnjI!AguxW rUpI Uh’c ifgy nUM, ikpw krk bWhoN PV ky Awpy hI kwiF(lyhu) lvjI]2] XQw:-mh cIkiV PwQ.inGrq hm jwq; hir bWh pRBU pkrwie jIau])qRwih qRwih.srin jn Awey; gru hwQI dy.inklwvgo]) hm pwQr.lh bf pwQr; grsMgiq nwv qrwvgo]) Agin swgr; bUfq sMswrw] nwnk.bwh pkir; siqgir

insqwrw]) bwh pkiV guir kwiFAw; soeI aqirAw pwir]15. AD kp mih; piqq ibkrwl] nwnk.kwiF lyhu; pB dieAwl]4] nwm

rqn iqAwg ky, JUT ’c m`cx vwly, AMD kp mih; piqq ibkrwl] jIv rUpI KoqnUM b^Swaux leI, prmpjnIk vwihgrU s`cy siqgurU sRI gurU nwnk dv gurU Arjn

Page 59: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 59/320

www.Gursevak.com  59 q`qkrw 

dyv swihb jI, vwihgrU jI dy snmK sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ardws krd hn:-mhW pwp. ivkwr.AOgx rUpI(AD) AMn@y(ibkrwl) frwauxy(kUp) KUh (mih) ’c,(piqq) if`g, Apivq, PrIdw.iqnw muK frwvxy; ijnw ivswirEnu nwa] Anuswr(ibkrwl) frwaxy  (AD) AMn@ AikqGx jIv nU, hy(dieAwl) imhrvwnu swihb

imhrvwnu] swihb mrw imhrvwnu] jIA sgl kau, dyie dwnu] (pRB) vwihgrUswihb jI!ikRpw krk bWhoN PV k, kwiF lyhu jI]4] XQw:-Agin swgr; bfqsMswrw] nwnk.bwh pkir; siqguir insqwrw]) bwh pkiV gir kwiFAw; soeIauqirAw pwir]) moh cIkiV PwQy.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwie jIa])qRwih qwih.srin jn Awey; gru hwQI dy.inklwvgo]) hsq Alµbnu dhu pRB; grqhuauDru gpwl] mih inrgn. miq QorIAw; qM sd hI dIn dieAwl]

16. jw kY  Aqir; bsY pRBu Awip] nwnk q jn; shij smwiq]5]

prmpjnIk sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn ivsmwd pRkwS srUp Ajpwjwp vwihgrU siqgurU nwnk dv swihb mh`lw 5 jI &urmwaNd hn:-swD kI DUir;krhu iesnwnu] Anuswr siqgurU swihbwn jI dI, prmpiv`q crn-DUV’c, hr smNieSnwn krn vwly, (jw) ijs gursyvk ipAwry jI(kY) dy(AMqir) AMdr, Awip(pRBu) pRkwS hI pRkwS srUp sb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp bRhm jI(bs) vsd hn, Bwv AMdr bwhr vsdy swiKAwq ho rhy hn[ (q) Eh(jn) ipAwry

Bgq jI, (shij) SWqI, Drm, DIrj, bRhm- igAwn sihq.shij.AvsQw’c,shij srUp bRhm jI ’c(smwiq) smw Bwv lIx ho jWdy hn[ XQw:-ijau jl mih;jlu Awie Ktwnw] iqau joqI sMig; joiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm]nwnk pB kY; sd kurbwn]) hir k sMg; bs hir lk] qnu mnu Arip. srbs sBuAripE; And shj Duin Jk] grsyvk jI dMB pKMf idKwv CL &ryb dinAwvIvifAweI lwlc mwieAw AOgx ivkwr iqAwg k, grU jI dI crn-DUV’c, hr vlieSnwn krd rihMdy hn, Awp kuJ BI nhIN bxd]5] XQw:-(mjnu, in`q) gur kI

ryxu; inq mjnu krau] jnm jnm kI; hamY mlu hra]prmpjnIk vwihgurU(nwnk) siqgurU gMQ swihb jI &rmwauNdy hn:-(jw)

ijn@W vwihgrU mh`l nOvyN jI(k) dy(Aqir) Adr, Awip(pBu) pRkwS hI pRkwS srUpbRhm jI (bsY) vsdy hn, (q) ah.DMn DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijs pswid; sBu

Page 60: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 60/320

www.Gursevak.com  60 q`qkrw 

jgqu qrwieAw] Anuswr (jn) prmpUjnIk vwihgrU mh`lw nOvW jI, AwpxI swrIjIvnI, pUrn vrwgmeI Ad`qI kurbwnI sIs vwrn smN, sRb ivAwpI mhW ivsmwdshij AvsQw ’c, (smwiq) smw rhy hn[

16 aVw.vwihgrU jI dy srgn Avqwr mh`ly nOvyN jI dI, sRb ivAwpI mhW

ivsmwd prn vYrwgmeI ShIdI swKI duAwrw mhwn DIrjDwrI mhwn prapkwrIshij AvsQw dw Amlk idStWq :- jdN swhmxy cMfwl kwzI Abdl vwhv ny&qvw piV@Aw, mhwn pwpI jlwludIn ny qlvwr imAwnoN iK`cI, sI grU swihb jI nyikhw, “dws, sRI jpu jI swihb jI dw prmpiv`q AMimq pwT sprn krky, jdNsiqgurU nwnk dv swihb jI nUM m`Qw tyk, qdoN vwr krnw[ ”vwihgrU siqgurU qygbhwdr swihb jI ny, sRI jpu jI swihb jI dw AMimq pwT AwrMB kIqw[ Awp jIjdoN pwT kr rhy sn, qW Awp jI sb ivAwpI Agm ivsmwd AvsQw grbwxI’c

ieaN lIn sn:-hrK AnMq; sog nhI bIAw] s Gru; guir nwnk ka dIAw]) nhisv skqI.jl nhI pvnw; qh Akwru nhI mdnI] siqgur jog kw.qhw invwsw;jh Aivgq nwQ Agm DnI]) kih kbIr; hmrw goibdu] cauQy pd mih; jn kIijMd]) imq sqR; jw k eyk smwnY] pB Apny ibn; Avru n jwnY] scy siqgrUswihb jI krbwnI smyN mrn ijaux qoN, AiqAMq au~cI inrlp AvsQw’c lIxrhy[ XQw:-mrxY kI icqw nhI; jIvx kI nhI Aws] qU srb jIAw piqpwlhI;

lyK sws igrws]) mrxu jIvxu j sm kir jwxY; s mry pB Bwiedw]) kbIr.ijsmrny qy jg frY; myry mn Awnµdu] mrny hI qy pweIA; pUrnu prmwnµdu] 22] r`brUp Bgq kbIr swihb jI dy, gBIr gurmiK AwSy Anuswr hzUr ieh idVqw r`Kdyhn ik zulm d nws Drm d pkwS leI, ijs mrn qoN jgq frdw hY, dwsn dwsdy mn AMdr ShIdI pwax dw AnMd hY, ikaN j pRmwqmw qoN, Awpxy Awp nU krbwnkrn dw, pUrn prmwnMd bRhmwnMd rs pRwpq hY[ prmpjnIk s`cy siqgurU swihbjI ny Awpxy pRmIAW nUM, jmx mrn qoN inrlp shij AvsQw idKw ky, Drm ihq

srbq dy Bl leI, gurU jI dw hukm kmwaux leI, mrn dI SB scI jwc isKweIhY, beI sRIr iqAwgx smyN swihb jI n Bu`lx qW sihlw mrnw hudw hY[ XQw:-mÚ3] ikAw jwxw.ikv mrhg; ksw mrxw hoie] jy kir swihb.mnhu n vIsrY; qwshlw mrxw hoie] mrxY qy jgq frY; jIivAw loVY sBu koie] gurprswdI jIvqumrY; hukm bJY soie] nwnk.AYsI mrnI jo mrY; qw sd jIvxu hoie]2] srbq d

Page 61: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 61/320

www.Gursevak.com  61 q`qkrw 

Bl ihq krbwnI dyxy krk, Pyr mrnw nhIN huMdw[ XQw:-kbIrw.mrqw mrqw jgumuAw; mir iB n jwnY kie] AYsI mrnI jo mrY; bhuir n mrnw hoie] (555) kbIrmrqw mrqw jgu mAw mir BI n jwinAw kie] As mrny j mrY bhuir n mrnwhoie] 29] (1365) s guru krhu; ij bhuir n krnw] so pd rvhu; ij bhuir n

rvnw] s iDAwnu Drhu; ij bhuir n Drnw] Asy mrhu; ij bhuir n mrnw]vwihgrU] sRbq dy Bl ihq mrn nUM, s`cw mrnw kr idKwieAw[ XQw:-mrxumuxsw sUirAw.hk hY; jo hoie mrin prvwxo] vwihgrU] prmpivqR vrwgmeI SBs`cI prn DrmI ShIdI qoN pihlW Bwv ShIdI dx smN, Akih AnMd iKmw DIrjshij sb ivAwpI ivsmwdqweI Ajpw jwp’c lIx, prmpUjnIk gurbwxI jI kmwky idKwey hn[ XQw:-gauVI kbIr jI] ijh mrnY; sBu jgqu qrwisAw] so mrnw;gur sbid pRgwisAw]1] Ab ksy mrau; mrin mnu mwinAw] mir mir jwqy; ijn

rwm n jwinAw]1] rhwa] mrno mrnu; khY sBu koeI] shj mrY; Amru hoiesoeI]2] khu kbIr; min BieAw AnMdw] gieAw Brm; rihAw prmwnMdw]

vwihgrU] id`lI cWdnI cNk, Aj cWdnI cNk nhIN, blik Gr iBAwnkzulm AMDyry  dw cNk hY[ ie`Q Awm pRjw byAMq sWeI lokW sMqW kwml purKW dIieqnI BIV ie`kq hoeI, ik iql sutx nUM BI QW n irhw, jo s`cy siqgurU swihb jIdy jmwlI ichry dy AwKrI SB s`cy drSn locd sn[ XQw:-myrw mnu lc; gur

drsn qweI] iblp kry; cwiqk kI inAweI] iqRKw n auqrY, sWiq n AwvY; ibnudrsn sq ipAwry jIau]1] ha GolI jIa Gil GumweI; gr drsn sMq ipAwryjIau]1] rhwa] pr aun@W nUM mwr k`t k roikAw igAw, sc siqgurU swihb jI ny,sRI jp jI swihb jI dw Bog pw ky, prn iekwgqw inrBYqw pRm pUrn Agmivsmwd srb ivAwpI shij AvsQw’c, guru prw nmskwry] Anuswr siqgrUpihl pwiqSwh jI nUM rom 2 krk nmskwr kIqI[ XQw:-nmskwr; qw kau lKbwr] iehu mnu dIjY; qw ka vwir]

sMq doKI jlwd jlwludIn ny, s`c siqgurU swihb jI dI, prmpivq DOx ’qvwr krn leI, zulmI qlvwr auqWh cukI, cwr cPyirEN qRwh qRwh dI, ^dweI au~cIkUk pkwr a~TI[ qlvwr dw ^nI zwlmwnw vwr krk, prmpjnIk s`cy siqgurUswihb jI dy prmpiv`q SB s`cy prapkwrI sIs swihb jI k`t idqy[ prmpUjnIk

Page 62: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 62/320

www.Gursevak.com  62 q`qkrw 

prmpivq DV ’cN, prmpivqR sw& SuD ^n &uvwry vWg inkilAw, DrqI ^n nwlrMgI geI[ gurU nwnkSwhI smq 207, 1732ib:, m`Gr SudI pMcmI, 19 dsbr1675 eI:nUM, idny 12 vj qoN fyF GVI ip`C, zulmI cWdnI cONk ivKy, Drm hyqprmpjnIk sI sIs swihb jI kurbwn kIqy[ XQw:-rMc smwn; dh kir cInw[

sIs dIAw; pr isrru n dInw]hy prmpjnIk vwihgrU pwrbhm jI dy Avqwr, s`cy siqgurU sRI gurqygbhwdr swihb jI!SB vIcwr rUpI qrwj d, ie`k plVy’c, AnMq bRhmf, dUjplVy’c, Awp jI dI, bRhmigAwnI.prapkwr amwhw] vwlI prm au~cI s`cI sucIkrnI pRmw-BgqI, Drm ihq idqI ShIdI r`KIey, qW vYrwgmeI ShIdI dw plVwAiqAq hI Bwrw hY[ Awp jI dI aupmw brwbr, hor iksy nUM qulnw nhIN idqI jwskdI[ XQw:-gur nwil qil.n lgeI; Kij ifTw bhmMf] nwm inDwnu.siqgir

dIAw; sK nwnk.mn mih mfu]prmpUjnIk sc ipqw vwihgrU jI dy ArQ:-DMn hn DMn hn DMn hn

prmpjnIk vwihgrU s`cy siqgrU sI gurU qgbhwdr swihb jI DMn hn, zwlmW dyGor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qoN, lohy dy qg ipMjry’c, iqK iklW ivckwr,swvDwn eykwgr cIq] hux bT rhy hn[ prmpjnIk scy siqgrU vwihgrU sI grUgRQ swihb jI d A`Kr 2 nUM, vwihgrU mMn k sRbq d Bl ihq, vwihgrU vwihgrU

vwihgrU jp rhy hn[ prmpivqR prmpUjnIk SuB sc suc a~c mhwn prapkwrIAwpxy sIs swihb jI nUM, Drm hyq, swkw ijin kIAw] sIs dIAw, pru.isrru ndIAw] Anuswr Drm ihq hux kurbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hnprmpjnIk s`cy siqgurU vwihgrU siqgurU gurU gMQ swihb jI DMn hn!prmpjnIkprmpivq grqw ibrwjmwn ho ky, Awpxy pymIAW dy idl idmwZ ’c hr smyN AimqgurbwxI Byj ky, pymIAW dy rom 2 ’c vs ky, pB kY ismrin; Anhd Jnkwr] sKpRB ismrn kw; Aqu n pwr] ismrn b^S k inhwl krdy rihMd hn jI[

16 AVw.(id`lIis) iqlk j\U; rwKw pRB qw kw] kIno bfo; kl mih swkw]swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIs dIXw; pru sI n aucrI]13] Drm hyq; swkwijin kIAw] sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] nwtk cytk; kIey kkwjw] pRB lgnkh; Awvq lwjw]14] dhrw] TIkir Pir idlIis isir; pB pur kIXw pXwn]qygbhwdr sI ikAw; krI n iknhU Awn]15] qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko

Page 63: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 63/320

www.Gursevak.com  63 q`qkrw 

sok] hY hY hY sB jg BXo; j jY jY srlok]16]) iqlk jM\U; rwKw pB qw kw] DMnprmpjnIk vwihgurU sc siqgurU dsvN pwiqSwh  jI, Awpxy prmpjnIk prnpRpk idRV@ DrmI snmuK ShIdW d isrqwj, s`cy grU, gurdv mwqw gurdv ipqw;gurdv suAwmI prmysrw] ipqw jI nU, pUrn Adb siqkwr sihq, grdv siqgru

pwrbhmu prmsru; gurdv nwnk hir nmskrw] Anuswr pRB jI mMnd pUjdy ilKdhn, DMn siqkwr DMn ipAwr[ (pRB) vwihgrU srUp DMn s`cy siqgurU nOvN pwiqSwhjI ny, dS ’c kQw kIrqn Drm pcwr krk, sB nM gurbwxI grU mrXwdw b^Sky, Awpxy ipAwry is`KW BweI mqIdws, sqIrwm, idAwlw jI dI krbwnI, Awpxyprm pivq prm pUjnIk SuB s`c sIs dw blIdwn dy ky, (qw) iqn@W Bwv SrnIAwey gIb dKI bwhmxW ihMdAW(kw) dw, iqlk jM\U(rwKw) r`K ilAw[ XQw:-mrwsiqguru; rKvwlw hoAw] Dwir ikpw pB.hwQ d rwiKAw; hir givd nvw inroAw]

kIno bf; klU mih swkw] (kl) kljug(mih) AMdr, Awpxw sIs kurbwnkrk, ihMd Drm gaU gRIb bhU bytIAW dI r`iKAw, Drm dy pRkwS zulm d nws leI,mhwn DIrj Dwr ky, Awpxw Amlk prmpjnIk sIs blIdwn dx dw mhwnvYrwgmeI bhuq(bfo) v`fw, (swkw) DrmI kOqk(kIno) kIqw[ prm pivq AvqwrqoN, sIs kurbwn krn qk dw swrw jIvn hI, vrwgmeI prapkwrI swkw kqkhY[

swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIs dIXw; pru.sI n acrI]13] DMnvwihgrU prmpjnIk sc siqgurU prn DrmI s`cy ipqwjI hn, (ijin) ijn@W ny,d`K B`uK mwr zor zulm sMqwp d`K dy sqwey dbwey, (swDin) Bl bhmxW ihMdUAW,(swDin) Syst swDUAW mhWpurKW, (swDin) s`cy siqgrU swihbwn jI(hyiq) leI,sIs kurbwn krn dI(ieqI) ieqnI vfI scI sucI a~cI blMd SuB krnIkurbwnI(krI) kIqI[ sb`q d Bly ihq, Awpxw sIsu h`s k dy(dIXw) idqw, pru Awpxw sIs ktwax ligAW, hwey sI n(aucrI) aucwrI[

Drm hyq; swkw ijin kIAw] (ijin) prmpjnIk DrmI ipqw jI ny, zulmdy nws qy Drm d pRkwS (hyq) leI, Drm dy(hyq) ipAwr’c, sc siqgrU swihbwnjI qoN krbwn hox rUp vYrwgmeI pUrn DrmI s`cw sucw AiqAMq au~cw(swkw)kOqk(kIAw) kIqw[ sIsu dIAw; pru.isrru n dIAw] Awpxw prmpiv`q prapkwrIsIsu blIdwn d(dIAw) idqw, pru zulm d nws qy Drm d pRkwS leI, grU

Page 64: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 64/320

www.Gursevak.com  64 q`qkrw 

swihbwn jI qN kurbwn hox dw j(isrru) isrV, prn pp`k idRV inscw sI,auh(n) nhIN(dIAw) idqw[

nwtk cytk; kIey kukwjw] ijvyN nwtk Kyfx vwlw qrW@ 2 d suAWgbxwaNdw hY[ auh s`cy nhIN hMudy, ieaN AMdroN sMq n bnxw, mwieAw ivkwr d

vsIkwr ho k, dKI rogI sgI jIAW’q qrs rihm krn dI bjwey, aunW@ nM vwihgrUjI nwloN ivCoV k, AwpxI mMnqw pjw krwax leI, BUq pRq pjx’c lw dxw[pMKf dy AnykW ByK Dwrn rUp CL (nwtk) qmwS, mdwrI vWg(cytk) jwdU nwl kJdw kuJ bxw k idKw dxw, ijn@W 2 ny ieh CL rUp nwtk cytk(kIey) kIqy, aun@W nyieh(kkwjw) Drm hIx Koty kMm kIqy, ikaN jo prapkwr krn, prm pUjnIk KryipAwry r`bjI dI bMdgI krn krwaux dI bjwey, AwpxI pUjw rs Bogx’c lgky.rogI sgI klkI ho gey[ XQw:-nwmu ibswir; kry rs Bog] suKu supnY nhI; qn

mih rog]) Ksmu ivswir; kIey rs Bog] qW qin, aiT Kloey rog])pRB lgn kh; Awvq lwjw]14] (pB) vwihgrU jI dy ipAwry prn pRmI

pUrn DrmIN sq(lgn) lokW (kh) nUM, nwtk cytk kridAW, (lwjw) Srm(Awvq)AwauNdI hY, Bwv ieh kdwic`q nhIN krd[ XQw:-kbIr.sq n Cwf sMqeI; jakoitk imlih Asq] milAwgru BuXMgm byiFE; q sIqlqw.n qjq] 174]

(id`lIis) dohrw] TIkir Pir idlIis isir; pB pur kIXw pXwn]

qygbhwdr sI ikAw; krI n iknhU Awn]15] DMn prmpUjnIk sc siqgrU dsvyNpwiqSwh jI, Awpxy prmpUjnIk DIrjDwrI inrMkwrI ipqw jI nUM iqlk jM\U; rwKwpRB qw kw] Anuswr pB vwihgrU mndy hn, ies leI scy pwiqSwh jI dI, grAMimq iBMnI dhurI; nU TIkir kihxw, grU jI dy dIrG AwSy Anuswr TIk nhIN[vwihgrU scy siqgurU dsvyN pwiqSwh jI sc siqgrU swihb jI dI ShIdI bwry dohrw acwrd hn:-prmpjnIk ipqw s`cy siqgurU nOvyN pwiqSwh jI ny, mhwnDIrj itkwA SWqI prn iKmw’c rihMidAW, Awpxw prmpiv`qR sIs blIdwn d k,

sMq dKI Aiq nIc mhW pwpI(idlIis) AOrMgzyb dw hMkwrI isir, (Poir) BMn ky,(TIkir) TIkrw inkMmw inkwrw bxw idqw[ {isr BMnx dw Bwv ieh nhIN ik jwnomwr idqw[ ijs isr nwl zulm krn bwry sc ky, Gr iBAwnk zulm kr irhwsI, bynv &kIr Aqy Srmd vrg sWeI lk, Apny BweI mwry sn, ah isr BMn

Page 65: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 65/320

www.Gursevak.com  65 q`qkrw 

idqw Bwv qwkq ^qm kr idqI, qurk rwj dI jV put idqI[ ies zwlm ny sqdoKI bx k, Apxw jIvx loQ ijhw bxw ilAw[ XQw:-sq kw dKI; AMqr qy QQw]ijau sws ibnw; imrqk kI loQw] (pRB) AsK pRkwS hI pkwS ivsmwd srUp, sBdy Adr bwhr hr smN Ajpw jwp jp kr rhy, sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW

ivsmwd, sRb pRkwSk inrml inrvr inrlp sdw idAwl ikpwl vwihgrU jIdI(pur) purI s`cKMf nUM(pXwn) jwxw(kIXw) kIqw[ XQw:-ijau jl mih; jlu AwieKtwnw] iqau jqI sMig; jiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pB k;sd kurbwn]) hir k sg; bs hir lok] qnu mnu Arip.srbs sBu AripE; Andshj Duin Jok]) sUrj ikrix imly; jl kw jlu hUAw rwm] joqI joiq rlI; sMprnuQIAw rwm]) jl qrMgu ija jlih smwieAw] iqau joqI sMig; joiq imlwieAw]

qygbhwdr sI ikAw; krI n iknhUM Awn]15] pUrn pRpk idV DrmI

prmpjnIk ipqw s`c siqgurU qygbhwdr swihb jI, (sI) jsI, grU BgqIprapkwr AwpxI, Awpxy ipAwry isKW dI krbwnI dyx rUp ikAw(Awn)hor(iknhM) iksy ny BI (n) nhIN(krI) kIqI, ikaN j Awp jI ny, DMn grU nwnkdyv swihb jI dI gurqw dy mwlk bx k, srb ivAwpI mhW ivsmwd pmw-BgqIkQw kIrqn krk AnykW jIAW nMU qwirAw, jIAW nM gurU mrXwdw, grbwxI b^SI[Awp lhy dy qMg ipMjry’c iqKy ik`lW ivckwr Afol bYTy, B`K aunINdw kubl shwry,

iKmw DIrj SWqI Bwxy ’c psMn rih ky iKVy m`Qy, sRbq dy Bly ihq, mhwn au~cI sau~cI ShIdI idqI[qygbhwdr ky clq; BXo jgq ko sok] DMn vwihgurU prmpjnIk s`c

siqgurU qygbhwdr swihb sc pwiqSwhjI(ky) d sIs kurbwn krn rUp AiqAMqvYrwgmeI(clq) kOqk nUM q`k ky, swry jgq(ko) nUM mrn smwn, bhuq BwrI(sk)sog(BXo) hoieAw[ XQw:-jwnI ivCMnVy.myrw mrxu BieAw; iDRgu jIvxu sswry] grpRm vrwg sihq, gurU pRmIAW ny s`cy pwiqswhjI dI ShIdI qk k, prn gurW qN

kurbwn hox dw pUrn pp`k idRV inscw, s`cy pwiqswhjI qoN pwpq kr ilAw hY[hY hY hY.sB jg BXo; j jY jY srlk]16] is`KW ’c(hY) hwhw-kwr,

muslmwnW’c(hY) hwhwkwr, ihMdAW’c(hY) hwhwkwr, sB jg ’c (BXo) hoieAw, Bwvswry bRhmfW d vx pMCI rox lgy[ XQw:-mY rovMdI sBu jg runw; ruMnV vxhu pMKrU])

Page 66: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 66/320

www.Gursevak.com  66 q`qkrw 

nwnk.runw bwbw jwxIA; jy rovY lwie ipAwro] bYkMT’c jY jkwr, bhm lok’c j jYkwr, (surlk) surgprI ’c jY jYkwr ho igAw]16]

16 eIVI.Akwl prK jI vloN m`hl nONvyN jI dI sb ivAwpI mhW ivsmwdmihmw:-AsMK Arb ^rb bhmfW DrqIAW hvwvW pwxIAW, &`lW piqAW vwlIAW

bnwspqIAW, sqW BgqW ShIdW gurmuKW dyviqAW AvqwrW dYNqW irKIAW munIAW,sUrjW cdRimAW ibjlIAW AgnIAW titAwixAW qwry mMflW Aqy ien@W dIAWsohxIAW ikrnW Aqy ien@W dI sudrqweI smyq, kRVW bRhmMfW d pswry, Awpxy srgnsrUp jI ’c vs ky, ies nUM Awpxy Awsry itkwA ky, ies srgn srUp jI smq,jug jgu swcw; hY BI hosI] vwihgrU hr pRwxI d AMdr bwhr hr smN BrprpRkwSk inrgn bhm jI, nmskwr kridAW hr smN jp rhy hn[ DMn hn DMn hnDMn hn prmpjnIk vwihgrU siqgurU qgbhwdr swihb jI DMn hn[ Awpxy

prmpivq SuB s`cy prapkwrI sIs swihb jI krbwn kr idq, grIbW dI bWhPV k nhIN C`fI, l`ijAw piq r`K leI[ XQw:-icq crnkml kw Awsrw; icqcrnkml sMg jVIey[ mn lcy buirAweIAW; grSbdIN iehu mn hoVIey[ grqygbhwdr boilAw; Dr peIey, Drm n CVIey[ bWh ijnHW dI pkVIey; isrdIjIey, bWh n CoVIey[ vwihgrU mh`lw dsvW jI sb ivAwpI mhW ivsmwd ipAwr siqkwr sihq, Ardws ’c &rmwauNd hn:-qgbhwdr ismirAY; Gr nainiD Awv

Dwie] ies leI apRkq prn vYrwgmeI grbwxI, gurU js nM, ArQW sihq, zbwnIkMT krk hr smN gw ky, AiBAws krn d byAMq lwhy hI lwhy hn[17. krqwr kruxwmY; dInu bynqI krY] nwnk; qumrI ikrpw qrY]6]) pgtu 

sgl hir Bvn mih; jnu nwnk gur pwrbhm] siqgurU nwnk dyv.mh`lw 5 jI.ADgug ipMgl miq hInw; pRB rwKhu rwKnhwrw] Anuswr.AMDy bLy gMg ipMgly jIv nUqwrn leI, snmuK mhW ivsmwd pRm bynqI krd hn:-hy(kruxwm) (kruxw+m)(kruxw) qm@ dieAwl ikrpwl ikpw iniD; piqq pwvn gsweI] dieAwl

ikpwl(mY) srUp, (krqwr) vwihgurU jI!dwsndws (dInu) gIb inmwxw pRmbynqI(krY) krdw hY[ vYrwg ibbk nyqRW qoN rihq, ADw[ SrDw ivSvwS rUpI knWqoN ibnw, boLw[ pIq rUpI rsnw qoN ibnw, gugw[ Awp jI dy fr Dwrn rUpI crnW qoNibnw, ipMglw mhW pwpI jIv, AOgxW mhW pwpW ivkwrW rUpI jl sihq, sswr rUpIsmud qN, (qmrI) Awp jI dI ikrpw nwl hI, (qrY) qr skdw hY]6] XQw:-hm

Page 67: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 67/320

www.Gursevak.com  67 q`qkrw 

folq.byVI pwp BrI hY; pvxu lg.mqu jweI] snmuK isD.Bytx kau Awey; inhcadyih vifAweI]1] gr qwir qwrxhwirAw] dih Bgiq.prn AivnwsI; hau quJkau bilhwirAw]1]

18. bYr ibroD kwm k®oD mh] JUT ibkwr; mhw loB DRoh] ingry Adr

vYr.pQr dI lkIr hY, ijvN r`sI sV ky v`t nhIN CfdI, iqvN vYr’c BwvyN sV bljWdw hY, pr Pr BI jnmW 2’c, vYr nhIN Cfdw[ bYr  (ibroD) JgV(kwm)ivkwr’c mr irhw hY, (koD) gusy’c sV, swV irhw hY, sbMDIAW pdwrQW mwieAw dmoh, JT(ibkwr) KtI kwr ivS, (mhw) v`f(lB) lwlc(DRoh) CL’c, pc 2 ky mrirhw hY[ XQw:-plic plic sglI mueI; JUTY DMDY mohu] iek s hir ky nwm ibnu;AgY leIAih Kih]

ieAwhU jugiq; ibhwny keI jnm] nwnk rwiK lyhu; Awpn kir krm]7]

sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anqklwvwn Ajpw jwp vwihgrU siqgurU nwnk dvDrin ggn nv KMf mih; joiq srUpI rihE Bir] Bin mQrw.kCu Bydu nhI; gruArjunu prqK hir] prm pjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, klMkI nUM b^SwaxleI, vwihgrjI dy snmuK sRb ivAwpI mhW ivsmwd Ardws krdy hn:-hy vwihgrUjI!ies d (ieAwhU) ies qr@W, apRkq ivkwrW AguxW mhW pwpW kqlW’c(jgiq)juVy d, keI jnm(ibhwny) gzr gey hn[ XQw:-keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI

jnm; gj mIn krMgw] keI jnm; pKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibKjoieE]) kbhU kIt hsiq; pqMg hoie jIAw] Aink join; Brm BrmIAw] (Awpn)AwpxI(krm) mhr(kir) krk (rwiK) rK(lyhu) lv jI]7] XQw:-rwKhu ApnIsrix pB; moih ikrpw Dwry] syvw kCU n jwna; nIcu mUrKwry]

19. ijs kI bsqu; iqs AwgY rwK] pB kI AwigAw; mwnY mwQY] as qcaugun; krY inhwl] nwnk swihb; sdw dieAwl]2]) BwvyN dwqW nUM brbwd krk,AikRqGx ho irhw hY, AikrqGxw kw; kry auDwru] Anuswr ies dy auDwr leI,

aupwA dsdy hn, ikauN j ieh sdw sdw  iehu BUlnhwru] hY[ nwnk.rwKnhwruApwru]) imhrvwnu swihb imhrvwnu] swihb mrw imhrvwnu] jIA sgl kau; diedwnu] vwihgrU jI mwqw ipqw jI hn[ BwvyN rwj nU pqw hY ik bwZ qW mrw hI hY,pr iPr BI mwlI qoN &u`l dI pym Bytw l ky, pRsMn ho jWdw hY, ieaN ijs vwihgrU jIkI ijd jwiedwd pRvwr sB bsqu hY, (iqs) iqn@W AwgY (rwKY) r`K dv, Bwv Awpxy

Page 68: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 68/320

www.Gursevak.com  68 q`qkrw 

pRIqm grU jI qN srvs kurbwn kry, ijvyN vwihgrU mh`l dsvyN jI ny vwihgrU jI qNkIqw[ Awp jI qN r`b pIr buDUSwh jI ny kIqw[ XQw:-prweI Amwx.ikau rKIA;idqI hI sK hoie]

pRB kI AwigAw; mwnY mwQY]) rb kI rjwie.mny isr apir; krqw mny Awpu

gvwv]) pRB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] Anuswr(pRB) vwihgrU siqgurU swihb jIkI AwigAw nU, Awpxy isr mwQ ’q (mwnY) mMny, r`b rUp pIr b`DUSwh jI, pjWipAwirAW vWg[ XQw:-Prmwnu  qyrw.isrY aUpir; iPir n krq  bIcwr] qhIdrIAw.quhI krIAw; qJ q insqwr]) AwigAw mih BUK.seI kir sUKw; sghrK.nhI jwinE] jo j hukm BieE swihb kw; s mwQ ly mwinE]) j BuK dyih.qieq hI rwjw; dK ivic sK mnweI]3]) jau qnu cIrih; AMig n mora] ipMfu prY;qau.pRIiq n qra]2]

aus qy caugn; krY inhwl] nwnk swihb; sdw dieAwlu]2]) dIndieAwl sdw ikrpwl] swihb sRI gurU nwnk dyv jI &rmwauNdy hn:-vwihgrU jIdw b^iSAw sB ku`J, vwihgrU jI dy A`g r`Kx qN, pry gurU jI dI AwigAw isr mQ’qy mnx qoN, aus kW kqy AikqGxqw vwlI duK`lI AvsQw(q) qoN, jy  iqsu Bwvnwnkw; kwghu hMs kry]) bgul qy Puin hMsulw hov; jy q krih dieAwlw])nwnk.vK ndir kir; cV cvgx vnu]) cVY svwieAw inq inq rMgw; GtY

nwhI.qlIjw hy] Anuswr (cagun) cOgxW Bwv bhuqy qoN bhuqw(inhwl) psn hIpRsn(krY) kr idMd hn, ikaN jo(swihbu) mwlk vwihgrU jI, siqgrU sdw dieAwlhY BweI; sdw (dieAwlu) dieAw dy Gr hn]2] XQw:-qum dieAwl ikrpwl ikpwiniD; piqq pwvn gsweI]) Bgiq vCl; sdw ikrpwl]) pB bKsMd dIndieAwl]) siqgrU sdw dieAwlu hY BweI; ivxu Bwgw ikAw pweIA] eyk ndirkir vK sB aUpir; jhw Bwau qyhw Plu pweIA] nwnk nwm vsY mn AMqir; ivchuAwpu gvweIAY]4]6]

ijs kI bsqu; iqsu AwgY rwK] pRB kI AwigAw; mwnY mwQ] as q cagun; krYinhwl] nwnk swihb; sdw.dieAwlu]2]

swKI 1.:-siqgr AwgY sIsu Byt dau; jy siqgur swc BwvY]) nwnk.syvksoeI AwKIAY; j isru Dry auqwir]) qnu mnu Dnu sBu.sauip gr ka; hukim minAYpweIA] Anuswr DMn bwbw ngwhIAw isGjI ny, Awpxy grdyv mwqw gurdv ipqw;gurdv suAwmI prmysrw] vwihgrU mh`ly dsvyN jI nUM, Awpxy ipf AwlmgIr ivK,

Page 69: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 69/320

www.Gursevak.com  69 q`qkrw 

AiqAq sMdr blvwn kImqI GoVw pym Bytw kIqw[ zwlm hwkmW ny bwbjI dw swrwpRvwr ShId kr idqw[ bwbwjI Awpxy nwnk Gr ipf mUlvwL(sgrUr) ivK clgey[ vwihgrU mh`ly dsvN jI nUM, rweykot iksy pRmI ny pihr rwq geI qoN ^bridqI, “hy vwihgrUjI!Awp jI dy ^ws pymI bwby ngwhIey jI d pvwr nUM qurkW ny 

ShId kr idqw hY[ bwbwjI Awpxy nwnk Gry adws bYT hn[ ”pwrbhm grIbinvwj] pUrn gurU jI Jt pt GV’qy Asvwr hoey, phu P`utdI nwl ipf mUlovwL phuMcy, ijQ hux sI grduAwrw swihb jI hn[ ie`Q ie`k pRmI k`lI’c bYTw sI,siqgurU swihb jI dy prmpiv`qR drSn krk gd 2 ho igAw[ hukm pw ky bwby jInUM jw disAw[ bwbwjI mLweI smq dhIN, CoilAW dI im`s vwl pSwd, Awpxybzurg nwny jI nU BI nwl ilAwey[ siqgurU swihb jI ny, myrY min qin pIiqlgweI siqguir; hir imilE lwie 1JpIVw] (1j`PI) Anuswr AwpxI CwqI nwl lw

ky, AYsw ipAwr id`qw, Adr Ajpw jwp clw idqw, ijs  nwmu ird; soeI vfrwjw] Anuswr l`KW KuSIAW pwiqswhIAW b^SIAW[ &rmwieAw, “BweI!Awp jI ny dwdikAW nwnikAW dI kl qwr leI hY[ ”ivsmwd ismrn b^S k, sB audwsIAWdUr kr id`qIAW[ DMnu svw; syvku prvwnu] Anuswr DMn SuB s`cI syvw ijs nUM krk,pymI gursvk jI gurU jI nUM pRvwn hoey[ ies leI pymI ieh Dwrnw gwaNd hn:-GVciVE.gurUjI myry, myrw BwvN k`K n rhy[

dUjI swKI:-AimRqDwrI pymx vfBwgx isMGxI dw ie`k ie`k ipAwrw bcw,vwihgrU mh`ly dsvyN jI dI AkwlI &j’c, DrmXuD lVidAW ShId ho igAw[ iesny, qyrw kIAw mITw lwgY] nwm pdwrQu nwnk mWg] Anuswr sbr Skr dw ipAwlwpIqw[ sI AnMdpur swihb jI ivKy, Awpxy gurU pIqm jI d drSn krk, DMnvwdkIqw qy pym bnqI kIqI, “kbIr.mrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY s qyrw] qrwquJ kau saupqy; ikAw lwg mrw] Anuswr hy mhwrwj swihb jI! b`cw Awp jI dwhI sI, Awp jI dI b^iSS dw sdkw, Awp jI leI ShId ho ky, Amr ho igAw hY[

myrI k`K s&lI hoeI hY[ ”sc pwiqswhjI ny lU 2 krk AiqAq psMn ho k ikhw,“DMn grU nwnk dv swihb jI, Awp jI nUM, cwr grmuiK sp`qR b^Sxg, inhwl3!”; pUry gur kw bcnu.aupir AwieAw]) igir bsuDw jl pvn jwieg; ieik swD bcn AtlwDw] Anuswr sI mKvwk s&ly hoey[ vfBwgx AwigAwkwrI pRmx isKxIny, Awpxy cwry ipAwry lwiek grmiK sp`q, d`D m`Kx nwl pwL k, cjI myry

Page 70: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 70/320

www.Gursevak.com  70 q`qkrw 

goivdw.cojI mry ipAwirAw; hir pBu mrw cojI jIau] vwihgrU mh`ly dsvyN jI ds`cy im`Ty crn-kmlW ’c pym Bytw kr idqy[ jo, gr kau; kurbwnu jwa hW]) grApuny aUpir; bil jweIA] Anuswr Awpxy hIey k pIqmu; swihb jI qN h`s 2 kkurbwn hoey[ s, ijs kI bsq; iqsu AwgY rwK] Anuswr pihlW ie`k sp`qR pm

Bytw kIqw, nwnk  swihb; sdw dieAwlu] prn grU jI ny, aus q caugun; krYinhwl] Anuswr cwr grmuiK spuq b^S k, cOgxI Bwv bhuqI qoN bhuqI AiqAqhI inhwl pRsn iqRpq kr id`qI[ aus ny pjy spuq Arp ky, ieh bcn kmwey,kbIr.myrw muJ mih ikC nhI; j ikC hY s qyrw] qyrw quJ kau sapqy; ikAw lwgmyrw] As ivsmwd gurmiK pRmIAW nU sd sdw rom 2 krky nmskwr hY]2]

20. mn hir k nwm kI; pRIiq suKdweI] kir ikrpw nwnk; Awip leylweI]3]) qKiq bYTw Arjn grU; siqgur kw iKv cMdAw] agvxhu q AwQvxhu;

chu ckI kIAnu loAw] prmpUjnIk vwihgrU siqgurU nwnk dv, mh`lw pMjvW jI&rmwauNdy hn:-swcI pIiq.n quteI ipAwry; jug jgu rhI smwie]) swcI pIiq hm;qum isa jorI] qum isau jir; Avr sMig qorI] (krvqu) Awsw] krvqu Blw; nkrvt qyrI] lwgu gly; snu ibnqI myrI]1] ha vwrI; muKu Pir ipAwry] krvtdy; mkau kwhy kau mwry]1] rhwa] ja qnu cIrih; AMig n mra] ipMf prY;qau.pRIiq n qora]2] hm qum bIcu; BieE nhI keI] qumih su kq; nwir hm

soeI]3] khq kbIru; snhu ry loeI] Ab qmrI; prqIiq n hoeI]) ry mn.AYsIhir isa pRIiq kir; jsI jl kmlih] lhrI nwil pCwVIA; BI ivgs Asnyih]Anuswr hy mn! (hir) vwihgrU jI(ky) d nwm(kI) dI, sb ivAwpI mhW ivsmwds`cI pIiq, jugW 2 ’c suKdweI hY[ siqgurU swihbwn jI, sRb ivAwpI mhW ivsmwdpUrn ikpw hI ikrpw (kir) krk, AwpxI pRIq Awip hI(lweI) lw(ley) lYNd hn[XQw:-sweI pIiq; ij Awpy lwey] gr prswdI; dibDw jwey]) Awpy lwieE; ApnwipAwru] sdw sdw iqsu gur ka; krI nmskwru]7]) Aink Bwiq; mwieAw ky hyq]

mwieAw sRIr, idStmwn pIq GxI hI dKdweI hY]3] mwieAw mh prIiq  iDRgu;suKI.n dIsY kie]

21. AsiQru Bgiq; swD kI srn] nwnk jip jip jIvY; hir ky crn]4]siqgurU nwnk Arjndyv jI &rmwauNdy hn:-dnhwru pB Coif k; lwgih Awn

Page 71: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 71/320

www.Gursevak.com  71 q`qkrw 

suAwie] Anuswr dynhwr dwqwr vwihgrU jI nUM C`f ky, hor suAwdW c lgxy krk,jIv dw qn ktb jobn Dn mwl, rwj hwQI GoVy bsq sB kuJ J`Tw clweymwn hY[ies leI dwsndws gRIb, (AsiQru) Ac`l bhm srUp(swD) siqgrU swihb jI kI mhW ivsmwd Acl scI srn ’c, pRmw(Bgiq) BgqI kridAW, (hir) siqgrU

swihb jI(ky) dy grsbd rUpI im`T ipAwry crn-kml, vw gur AimRq iBMnI dhurI;dy crn-kml jip jip k, gurpswid(jIv) ijauNdw hY[ XQw:-AwKw jIvw; ivsrYmir jwa] AwKix AauKw; swcw nwa]) mrxM; ibsrxM goibdh] jIvxM; hir nwmDwvxh] crn-kmlW dw iDAwn Dwr k, jn nwnk pIiq; swD pg cwt] Anuswr crn-kmlW nU c`t ky, sBu idns rYix.dKau gru Apunw; ivic AKI.gr pr DrweI]Anuswr crn-kmlW nUM AwpxIAW AKW’c DrwaNdw hY]4]

23.jo qum Bwny; iqn pRBu jwqw] nwnk aun jn; crn prwqw]7] vwihgrU

nwnk siqgurU gRQ swihb jI &rmwauNdy hn:-zwlmW dy Gor iBAwnk zulm krn qN,mh`lw pMjvW jI, au~bldI dyZ’c bTy, mhW kSt BuK aunINdw qRh shwrI, mhwnkurbwnI kIqI, sMswr nUM gurbwxI jI b^S, ies leI hy(pRBu) vwihgrU jI!j gurmiKsnmuK siqgrU swihb mh`lw pMjvW jI(qum) Awp jI nUM(Bwny) Bw gey hn, (iqn)iqn@W ny Awp jI nU, srb ivAwpI Ajpw jwp(jwqw) jwixAW hY[ dwsn dws(an)aun@W gurmiK(jn) ipAwry siqgurU swihb mh`ly pMjvyN jI d, imT sc suc a~c

crn-kmlW’q (prwqw) pYNdw hY[ vw siqgurU swihb mh`lw pMjvW jI &rmwauNdyhn:-hy(qm) siqgrU rwmdws swihb jI!j grmuiK snmuK(qm) Awp jI nUM(Bwny)Bw gey hn, (iqn) iqn@W ny Awp jI nUM, (pBu) vwihgrU jI srUp(jwqw) jwx ilAwhY[ vw (pBu) vwihgurU jI(jwqw) jwx ley hn[ AYsy bMd 2 ktwaux vwly, d`K Bu`KmwrW shwr ky, sbr Skr dy ipAwly pIx vwly, j grsyvk hn, dwsn dws(an)aun@W grmuiK(jn) ipAwirAW dy, imT s`cy s`cy au~cy crn-kmlW ’qy(prwqw) pYNdwhY, pRwpq krdw hY]7] XQw:-swD qry kI; crnI  pwau] nwnk k min; iehu

Anrwa]1]24. s svku; ijsu ikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk hrI]8]5])

siqgurU nwnk dv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] BinmQrw.kCu Byd nhI; guru Arjnu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI&rmwauNdy hn:-mry Twkur riK lvhu; ikrpw DwrI] kit mDy k ivrlw syvku; hoir

Page 72: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 72/320

www.Gursevak.com  72 q`qkrw 

sgly ibahwrI] Anuswr prmpjnIk bRhmigAwnI k grIbI smwhw] bhmigAwnIprapkwr aumwhw] pMjW ipAwirAW vWg, Awpxy cjI pRIqmjI nU qn mn ijMd jwnisr Arpx vwl, ijsu Awpxy ipAwry ’qy, siqgurU swihbwn jI ny, bAq AgmApwr pRkwS srUp srb ivAwpI Anq klwvwn AsMK SB guxW vwlI ivsmwd scI

ikrpw krI hY, (so) auh gur syvku jI, inmK inmK hrI jI nU(jip) jpdy hn[ vwprmpjnIk mh`lw pMjvw jI &rmwauNdy hn:-lwl gol kUkr Zulwm gursvk jI nUM,(hrI) vwihgrU srUp jwx ky, (inmK) A`K d mIcx ijqny smy’c, (inmK) A`K dymIcx ijqny sm’c, dwsn dws ZRIb jip irhw hY, Bwv ie`k inmK BI nhINBu`ldw]8]5] pUrn grU jI qy BweI gurdws swihb jI.lwly gol kkr Zulwmgursvk jI dy AnMq gux, Awp kmw ky ieaN &urmwaNdy hn:-iqs jn ky pg.inqpUjIAih, mrI ijMduVIey; j mwrig Drm clsih rwm]) nwnk bugXd jnu qurw; qry

cwkrW pw Kwk]) prvdgwr Apwr Agm byAMq q] ijnw pCwqw sc; cumw prmU]) ha mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] ha isru ArpI.iqsu mIqipAwry; jo pRB dyie sdsw]) nwnk.syvku soeI AwKIA; j isru Dry aqwir]) mwrUmhlw 5] mwn moh Aru lB ivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu gxw hirbxjy; lwid vKru lY cwilE]1] svk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihbsyivE Apnw; clqy rwiKE cIiq]1] rhwa] jYsI AwigAw kInI Twkir; iqs qy,

muKu nhI moirE] shj Anµdu riKE igRh BIqir; aiT auAwhU ka dairE]2]AwigAw mih BUK.soeI kir sKw; sg hrK.nhI jwinE] jo jo hukm BieE swihbkw; s mwQY l mwinE]3] BieE ikpwlu Twkuru.svk kau; svry hlq plwqw] DMnusyvku.sPlu Ehu AwieAw; ijin nwnk.Ksm pCwqw]) s syvku; jo lwieAw syv] iqnhI pwey; inrMjn dv]) ijQ Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY mih ifTY.sB pwpIqirAw]) jo ikC Twkur kw.so svk kw; svk.Twkr hI sMig jwhru jIa]) mlKrIdI lwlw glw; myrw nwa sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijq lwieAw

iqqu lwgw]) jn nwnk.hwit ivhwiJAw; hir.glm gulwmI]) murdw hoie mrId; nglI hovxw[ swbru isdik shId, Brm Bau Kvxw[ golw ml KrId, kwry jvxw[nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fvxw[ pKy dIqwgId, pg mil Dovxw[ syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ dr drvs rsId;iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId, pug Klovxw]) KwDy lUx.glwm hoie; pIih

Page 73: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 73/320

www.Gursevak.com  73 q`qkrw 

pwxI FvY[ lUx Kwie.kir cwkrI; rix tk tuk hovY[ lUx Kwie. DI pqu hoie; sBljw Dov] lUxu vxotw.Kwie kY; hQ joiV KVovY] vwt vtwa lUxu Kwie; guxu kiTprovY] lx hrwmI gunhgwr; mir jnmu ivgov]) b KrIdu; ha dwsro qrw] qM BwroTwkuru; gxI ghyrw]) hm kkr; qyry drbwir] Bakih AwgY; bdnu pswir]) kih

kbIr.glwm Gr kw; jIAwie BwvY mwir]) gur kY igih; svk jo rhY] gr kIAwigAw; mn mih shY] Awps ka; kir kC n jnwv] hir hir nwm; ird sdiDAwvY] mnu bc; siqgur kY pwis] iqsu svk ky; kwrj rwis] svw krq; hoieinhkwmI] iqs kau hoq; prwpiq suAwmI] ApnI ikpw; ijsu Awip kryie] nwnkso syvk; gr kI miq lyie]2]

30. bRhmigAwnI; aUc q aUcw] min ApnY hY; sB qy nIcw]) ffaiq bMdnAinkbwr; srb klw smrQ] Anuswr prmpjnIk sRI gurU gMQ swihb jI dy AKr

2 nU, hr smN ffauq krk, vwihgrU gurU mnx pjx jpx iDAwaux ArwDx vwly,gursvk pUrn(bhmigAwnI) bRhmbqy mhWprS jI, (aUc) au~icAW purKW (q) qNBI(aUcw) a~cy hn[ XQw:-bwhmxu KqRI sUd vYs, cwir vrn cwir AwsRm hih; jhir iDAwv s prDwnu] ija cdn inkit.vs ihrfu bpVw; iqa sqsMgiqimil.piqq prvwxu]3] Ehu sB q aUcw.sB q sUcw; jw kY ihrd visAw Bgvwnu]jn nwnk.iqs k crn pKwlY; jo hir jnu.nIc jwiq syvkwxu]4] 4]) inrml

inrml.scw sco; sUcw sUc sUcw] Aq n Aqw.sdw bAqw; khu nwnk.aco acw])bhu bAq; aUc qy aUcw] nwnk Awps ka; Awpih phUcw]6] BwvN au~icAW qN au~cyhn, Pr BI prn gurU jI nM sB k`J mMn k, ApnY min ’c, sB  (q) qoN(nIcw)nIc(hY) hn[ XQw:-kbIr.sB qy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] ijin AYsw kirbUiJAw; mIqu hmwrw sie]) PrIdw.kwly mfy kpVy; kwlw mfw vsu] gunhI BirAw.miPrw; lku khY drvysu] 61]

31. bhmigAwnI.sgl kI rInw] siqgurU swihbwn jI nUM isr Arpx vwly,

pUrn bhmigAwnI gursvk jI, (sgl) swirAW(kI) dI, (rInw) crn-DUV hn[XQw:-sgl ryn.iehu mnu BieAw; ibnsI Ap DwrI]) imit gey br; Bey sB ryn]AMimq nwm; swDsig lYn]) eyku nwmu; sMqn AwDwru] hoie rhy; sB kI pg Cwru])jwqI ECw pwqI ECw; ECw jnm hmwrw] rwjw rwm kI syv n kInI; kih rivdws

Page 74: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 74/320

www.Gursevak.com  74 q`qkrw 

cmwrw]3] 3]) myrI KlhuN mOjVy; gurisK hMFWdy[) ivic snwqØI; svku hoie]nwnk; pxHIAw pihrY sie]) KqI bRwhmxu.sUd bsu; auDrY ismir cMfwl] ijinjwinE.pBu Awpnw; nwnk.iqsih rvwl]) snu nweI buqkwrIAw; Ehu.Gir GirsuinAw] ihrd visAw pwrbhm; Bgqw mih ginAw]3]

(isK polw) nK isK la.sgl Ag; rom rom kir kwit kwit, isKn k crnpr vwrIA[ Agin jlwie.Pin pIsn pIswie qWih, l auf pvn.huie AinkpRkwrIA[ jq kq isK pg DrY, gur pQ pRwq; qwhU qwhU mwrg mY, Bsm kfwrIA[ iqh pd pwdk crn, ilv lwgI rhY; dieAw kY dieAwl, moih piqqauDwrIA] (672.kibq) gurmiK mhW purK BweI grdws swihb jI vWg, gursvkjI prn bhm igAwn nUM pRwpq ho ky BI, sB dI crn-DUV bx ky, grU jI dy kkrhI bxd hn[ ijvN ibRC nU bhuqw &L l`gx qoN bhuqw hI Juk jWdw hY[ XQw:-dRm 

spUr.ija invY; KvY ksu.ibml bIcwrh]36. pr iqA rUpu; n pyKY nyq] gurmiK Aprs jI(pr) prweI(iqA) iesqI

dw rUp, mvI, kwgz ’qy Poto(nyqR) AK nwl n(pKY) dKdy hox[ prwieAw rUp dKxdy AsMK dS mhW pwp hn[ XQw:-bd pVy piV pifq mUey; rUp dyiK dyiK nwrI])AKI sUqku vKxw; pr iqRA pr Dn rUp] {prQwie swKI.mhwprK bldy; swJIsgl jhwnY] Anuswr siqgurU swihbwn jI Awpxy bc bcIAW nUM svwrn leI, sWJw

aupdS b^S rhy hn, Bwv b`cIAW BI prwieAw rUp n dKx[ }36 aUVw.pr iqA.rUp inhwry[ lwg sUqku.rom rom kau ipAwry[ pr iqRA.rUpinhwry[ siq pRmysr.iqs kau mwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ Bog kst.AsK Apwry[pr iqRA.rUp inhwry[ nyq Aiq mYLy.hoihN ipAwry[ pr iqRA rUp.inhwry[ sK n dyK;supn mJwry[ pr iqRA.rUp inhwry[ jm v`s pey.vf joD Apwry[ pr iqRA.rUpinhwry[ jnm Drm.jey hwry[ pr iqA.rUp inhwry[ rog sg ivjog.iqs mwry[ priqRA.rUp inhwry[ kUkr skr.mhW kUiVAwry[ pr iqA.rUp inhwry[ ADm cfwl.Bog

nrk hzwry[ pr iqA.rUp inhwry[ hoih Apiv`qR.supn mJwry[ pr iqRA rUpinhwry[ kwm Emwih kY.iqs kau mwry[ pr iqA.rUp inhwry[ pwpI AwqmGwqI.hYsMswry[ pr iqRA. rUp inhwry[ jlqw jlqw.jIvn bwzI hwry[ pr iqRA.rUpinhwry[ kwmI kRDI.pwpn koit aswry[ pr iqA.rUp inhwry[ pVqw lhU pwk.ndImJwry[ pr iqA.rUp inhwry[ jnm mrY.mr nrk isDwry[ pr iqA.rUp inhwry[

Page 75: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 75/320

www.Gursevak.com  75 q`qkrw 

eyfz Awid.iqs mwry[ (dwsin dws)36 AVw.swKI:-prmpjnIk bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI;

prapkwr amwhw] prn bRhmigAwnI r`b rUp Bgq sUrdws swihb jI:-Awp jIsMsikq &wrsI ihMdI d prn ivdvwn sn[ Akbr dy Aihlkwr vjoN, ielwk

AvD’c sdIlw d hwkm bxy[ min brwg BieAw; drsnu dyKxY kw cwau] AnuswrAwp jI nUM pUrn idRV brwg ho igAw[ isD swiDk igrhI jgI; qij gey Grbwr]1] Anuswr sB k`J iqAwg ky bdgI krn l`g gey[ ie`k nyk swa SwhUkwrpRvwr smq drSn krn Awax lgw[ qp qpIsr; flY cIq] Anuswr swaSwhUkwrnI dw rUp dyK k, ic`q folx qoN, pic pic muey; ibK dyiK pqMgw] AnuswrpqMg vWg sVn lg gey[ AKI sUqku.vyKxw; pr iqRA.pr Dn rUpu] Anuswr swrysRIr nU ApivqqweI bcnI ho geI[ byd pVy piV.pMifq mUey; rUp dyiK diK nwrI])

kwmI purK; kwmnI ipAwrI] Anuswr swaU SwhUkwrnI dw srUp dKx leI, AqIqbwxw iqAwg ky, l`kVhwry dy Bys ’c jMgL ’cN, lkVW dw ie`k Bwr SwhUkwr d Gryin`q hI iljWdy[ lkVW s`t ky ibAwkl hwlq ’c KVy, swaU SwhUkwrnI d srUp v`ldyKdy rihMdy[ SwhUkwr SwhUkwrnI bdgI swDU syvw pMn dwn d ihqkwrI sn[pqIbRqw nyk SwhUkwrnI ny idl ’c bVw hI A&sos kIqw, ik ien@W dw mn foligAw hY, j Awpxy pqI nUM d`isAw qW ien@W nUM mwrn mrwauxg[ ies leI cp rhI[

ie`k swl mgroN Gr ’c l`kVW dyK ky SwhUkwr ny p`iCAw, “ieh lkVW qusIN ikQNmMgwaNd hoN?”pqIbRqw ny dvyN h`Q joV isr Jkw k, prn gRIbI nwl pym bnqIkIqI, “jkr Awp pUrn iKmw kroN qW ds skdI hW[ ies ’c pRmwqmw jI dIjwmnI dyv[ ”SwhUkwr nU pqIbqw’q pUrn Brosw sI[ ikhw, ”TIk hY, dws iKmwhI krygw[ ij`Qy iKmw hY, a~Qy mhwrwj vsdy hn[ ” XQw:-kbIrw.jhw igAwnu, qhDrm hY; jhw JUT.qh pwp] jhw loBu.qh kwlu hY; jhw iKmw.qh Awip] 155])iKmw sIgwru.kwmix qin pihrY; rwv lwl ipAwrI] pqIbRqw ny sc 2 d`s idqw[

s`c sx k SwhUkwr nUM bhuq hI vYrwg ho igAw[ “ieqnw vfw iqAwgI vrwgI,sMswrI gd leI ie`k swl lkVW FoNdw irhw[ ”ies qr@W ieh jIv AnykW jUnW ’cBRmdw kSt Bog irhw hY[ XQw:-br ibroD; kwm koD moh] JUT ibkwr; mhw lBDoRh] ieAwhU jgiq; ibhwny keI jnm] nwnk.rwiK lhu; Awpn kir krm] dohW nyismrn krk Ardws kIqI[ “hy srb ivAwpI Akwl purK jI !sdw sdw, iehu

Page 76: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 76/320

www.Gursevak.com  76 q`qkrw 

BUlnhwru] jIv ’q ikRpw kro, ijs krk aus dI miq Awp jI dy srb ivAwpIcrn-kmlW ’c jVy[ ”SwhUkwr SwhUkwrnI dovyN iKmw DIrj pr aupkwr vwly nyksn, g`sw krn dI bjwey, l`ijAw dy ky svwrn leI, Bgq jI nU Awpxy Gr lMgrCkwaux leI blwieAw[ siqkwr sihq Bgq jI dy crn Do ky, lMgr CkwieAw q

ikhw, “hy Bgq jI !Gr vwlI smyq sB kuJ sMBwLo, Awp jI Aswfy pwpIAW dqwrk hoN, mrn qy jmW d kSt qN bcwvNgy[ dwsndws bMdgI krygw[ ”ieh sx kBgq jI nUM bhuq hI l`ijAw AweI[ DrqI ’c Zrk hox lgy[ -A&sos lwhxq hY,au~cw AOhudw iqAwg ky dws ny prwey Gr nUM q`ikAw hY, ijs dIAW ieh s^q szwvWilKIAW hn:-pr iqRA.rwvix jwih; syeI qwlwjIAih] inqpiq.ihrih pr drbu;iCdR kq FwkIAih] SwhUkwr nU ikhw, “dws nUM d qV grm krk dv[ ”nWh krnqoN ikhw, “dws qhwnU srwp dy dvgw[ ”srwp qN fridAW ny qoV ilAw ky dy

idqy[ vYrwgI Bgq jI ny AwpxIAW dohW A`KW’c qoV mwr ky An@IAW kr leIAW,ik ien@W ny mry koLoN ie`k swl lkVW FuAweIAW hn[ jIvn nU nrk bxwieAw hY[nyqRhIx ho ky jgL’c jw k ivrwg sihq BgqI krn lgy[ Awp jI nU AqIswrmRV lgx qN kpV gdy ho gey[ Awp jI dw ipAwr dyK k BgvwnjI pRgt hoey,BgvwnjI ny Awp jI dy swry k`pVy Doqy qy ikhw, “Bgq jI, hux dwsndws ny jwxwhY[ ”Bgq jI ny BgvwnjI nUM Avwz qoN pCwx k pUrn pym Adb siqkwr nwl

g`toN PV ley, qW BgvwnjI ny gut Cufw ilAw, Bgq jI ny ikhw, “Awp jI ny gtqW Cfw ilAw hY, dwsndws dy mn’coN inkL k idKwa[ ”pym d vsIkwr ho kBgvwnjI ny AwpxIAW A`KW Bgq jI nU b^S idqIAW Ab kI bwr.bKis bMd ka;bhuir n Bajil Prw] Anuswr Bgq jI ny ikhw, “dwsndws nU iesy jnm’c hIb^S lvo jI[ nyqhIx bMdgI krWgw[ ”Awp jI ny Ajpw jwp’c lIx ho ky ^bbMdgI kIqI[ byAMq hI jIAW nU bdgI’c lw k qwirAw[ siqgrU pMjvyN pwiqSwhjIdy prmpivq crn-kmlW’c lIx ho ky, Cwif mn; hir.ibmKn k sgu] bwxI

aucwrI, jo Ag 1253’q hY[, Awp nyqRhIx ho ky pws bYT gey q ikhw, “Awp jIny jo Awpxy nyqW’c qoV mwry hn, ieh bhuq BwrI glqI kIqI hY, ies leI jy AwpjI AKW r`KxIAW cwhuMdy hoN, qW ie`k jnm hor Dwrnw pvygw[ ”ieh qk acwridAWhI A&r smwDI’c lIx ho gey[ grU pmysr jI d drSnW dw Asw ivsmwd rMg

Page 77: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 77/320

www.Gursevak.com  77 q`qkrw 

b`Jw, ijs bwry vwihgrU mh`l pjvN jI ny BwrI pRsn ho ky, Awp jI dI bhuq BwrImihmw js rs pym BirAw ieh ivsmwd rMgIlw grSbd aucwirAw, ijs ’c BgqjI dI inRivkwrqw, AibnwsI sK; Awpn Awsn] vwihgrU jI’c pUrn ivsmwdI;And shj Duin Jok] srb ivAwpI ivsmwd mgnqw lInqw dw izkr hY[ swrMg

mhlw 5 srdws, <> siqgur pRswid] hir k sg; bs hir lok] qnu mnuArip.srbsu sBu AripE; And shj Duin Jk]1] rhwa] drsnu pyiK.BeyinribKeI; pwey hY sgl Qok] Awn bsq isa, kwju n kCUAY; sudr bdnAlok]1] isAwm sudr qij.Awn j cwhq; ija kustI qin jok] srdws mnu piBhiQ lIno; dIno iehu prlk]2]

36 eIVI. imiQAw nyqR; pKq pr iqRA rUpwd]) j jwnY; mY jbnvqu] shovq; ibstw kw jMqu] Anuswr sMdr kumwr AvsQw ’c, jdoN ieh smJdw hY, ik mN

husn vwlw hW, qdN sdw sdw iehu BUlnhwru] hox kwrn, prwey rUp ivkwr idStInwl dKx l`g jWdw hY[ pqgy d lweIt’q sVn vWg, prwey rUp’q sVdw rihMdwhY[ dyKx dI Awdq vDdI 3 hI jWdI hY[ iCvY, kwm n pC jwiq] Anuswr kwm dv`s ho k, so hovq; ibstw kw jMqu] Anuswr ibstw dw kIVw bx jWdw hY[ AKW nwlprwieAw rUp dKxw ApivqqweI hY[ eyfz Anyk ibmwrIAW krk, dK`lI rogI sogIizMdgI Bog ky, jm vis kIAw; ADu duhylw] Anuswr jmW dy v`s pNdw hY[ AnMq

bRhmf dy pswry’c, rMgW 2 dIAW jUnW’c jIv, hr vly rUp dyK rhy hn[ kitbRhmf k Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] gurU jI, Awpxy isK nUM rUp dKxqoN bcwaux leI &urmw rhy hn:-dnhwru pRB Cif kY; lwgih Awn sAwie] AnuswrhMkwrI ivkwrI dy nyqR, pr(iqRA) iesqRI dw(rUpwd) srUp Awid nMgz(pKq) dKd,(imiQAw) J`T nwsvMq k`Fxy jg hn[ XQw:-nYx.n dyKih swD; is nYx ibhwilAw]krn.n snhI nwdu; krn mMid GwilAw] rsnw.jpY n nwmu; iqlu iqlu kir ktIA]hirhW.jb ibsrY goibd rwie; idno idnu GtIA]) AKI pyim ksweIAw; hir hir

nwm ipKMin@] jy kir djw dKd; jn nwnk.kiF idcin@]) iDRgu isru.j gur nw inv;gur lgY n crxI] iDRgu liex gr drs ivxu; vKY pr qrxI] iDRg srvix.aupdsivxu; six suriq n DrxI] iDRgu ijhbw.gr sbd ivxu; hor mMq ismrxI] ivxu svwiDRg hQ pr; hor inhPl krxI] pIr mrIdW iprhVI; suK siqgur srxI]10])mÚ1] mn kw sUqku.loBu hY; ijhvw sUqku kV] AKI sUqku.vyKxw; pr iqA pr Dn

Page 78: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 78/320

www.Gursevak.com  78 q`qkrw 

rUpu] knI sqk.kMin p; lwieqbwrI Kwih] nwnk.hMsw AwdmI; bDy jm puirjwih]2]

39. Apny jn kau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmsr kyipAwry]8]10] DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw] ijs pRswid; sBu jgqu qrwieAw]

prmpjnIk vwihgurU siqgurU nwnk dyv siqgrU gMQ swihb jI &urmwaNdy hn:-inmK inmK; Twkur nmskwrY]) nwnk.svku soeI AwKIAY; jo isru Dry aqwir])keI koit; nwm gn gwvih] Awqm ris; suiK shij smwvih]) Apny Twkr kI;ha crI] crn ghy.jgjIvn pRB ky; hamY mwir inbrI] Anuswr AwpxyprmpjnIk Twkur jI dI cyrI bx k, inmK 2 nmskwrn, isr Arpx, suAws 2nwm jpx jpwax, shj smwvx vwly, Apny Kry(jn) ipAwry Bgq syvk dwsndws gRIb bRhmigAwnI sgl kI rInw] (kau) nUM siqgurU swihbwn jI(swis)

suAws(swis) sAws rom 2 dy ipAwr nwl(smwry) Xwd krd hn, Bwv aus dI hrsmyN pwpW ivkwrW qoN r`iKAw krdy hn, kwrj svwrd hn[ as d idl idmwZ ’chr smyN gurbwxI Byjdy rihMdy hn, lM 2 ’c vs jWdy hn, AMdr bwhr AsMK AnMqpRkwS hI pkwS sihq, inrgn srgn jI dI eykqw b^S k, ihrd ’cN AMimRq rs,muK ’c Byj ky, iqpqI b^Sd rihMdy hn[ ijs ipAwry jI nUM, siqgurU swihbwn jIrom 2 dy ipAwr nwl cqy krd hn, (Eie) Ehu gursvk jn(prmysr) Akwl purK

vwihgrU jI d srgun srUp, siqgurU swihb jI dy(ky) dy Kry ipAwry hn, Bwv ijspRmI jI nUM, siqgrU swihb jI inmK 2 suAws 2, prn ipAwr siqkwr nwl Xwdkrk nmskwrdy hn, auh hI Asl pUrn s`cy pymI jn jI hn]8]10] Apuny jnkau; swis swis smwry] nwnk Eie; prmysur k ipAwry]8]10] 2.prmpjnIk gur nwnk dyv goivMd rUp] vwihgrU siqgurU nwnk dyv siqgrU gMQ swihb jI&rmwauNdy hn:-j jwnY; iqsu sdw sKu hoie] Awip imlwie; ley pRBu sie] EhuDnvqu kulvMq piqvMqu] jIvn mukiq ijsu ird BgvMqu] DMnu DMnu; DMnu jnu AwieAw]

ijsu pswid; sBu jgqu qrwieAw] jn Awvn kw; iehY suAwau] jn kY sMig; iciqAwv nwa] Awip mukqu; mkq krY sswru] nwnk iqsu jn kau; sdw nmskwru])rwm sq mih.Bydu ikCu nwhI; eyku jnu. keI mih lwK krorI]) hir hirjn dueI.eykhY; ibb ibcwr kCu nwih] jl q aupj qrMg ijau; jl hI ibK smwih]) hir kjn siqgur sq prKw; ha ibna kra gur pwis] Anuswr siqgurU swihb jI hrI

Page 79: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 79/320

Page 80: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 80/320

www.Gursevak.com  80 q`qkrw 

pYr; hor inhPl krxI[41. suKI bs mskInIAw; Awp invwir qly] prmpjnIk vwihgrU siqgrU

nwnk dv siqgrU mh`lw 5 jI srbq d Bly leI, hMkwr dy iqAwg dw SuB scwaupdS b^Sdy hn:-hy gurU ipAwrI swDsgqjI!grqw ibrwjmwn siqgurU jI

duAwrw, AiqAMq mskIn ZRIb hI ZRIb AvsQw nU kmwaux vwl, (mskInIAw) ZRIbhI ZRIb gursvk jI, gr pRswid; jw kw imtY AiBmwnu] Anuswr gurU jI dI ikpwnwl(Awpu) hMkwr(invwir) inivrq krk, sB d crnW d(ql) Qly p k, prnZRIbI kmw ky, gurU jI dy prmpiv`q s`c crn-kmlW gurSbdW inrgn bRhm ’clIx, srgn dy drSnW sihq, sdw sKI(bsY) vsdy hn[ prmpjnIk vwihgrUsiqgurU mh`lw 5MjvW jI srbq dy Bl leI, aubldI dyZ ’c bYT ky, mskInIAw AvsQw Awp kmw ky, mskInIAw AvsQw A`g sdw leI b^S rhy hn[ XQw:-pvhu

crxw qil.apir Awvhu; AsI syv kmwvhu] Awps qy apir sB jwxhu; qadrgh.sK pwvhu]1]) inhcl sc Kudwie eyk; Kudwie bMdw AibnwsI]) sqhcrn; mwQw myro pauq] Aink bwr; sMqh ffauq]1]) sqh crx; Doie DoiepIvw] sMqh drs; piK pyiK jIvw]) qyry dws kI hovw DUir] nwnk kI pRB srDwpUir]) srb kI ryx hovIjY] Awp imtwie; imlIjY]) hm AprwDI; inrgnIAwry]nw ikCu svw; nw krmwry]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jip jip

sd jIvw]) pRB jI; moih kvnu AnwQu ibcwrw] kvn mUl q.mwnuKu kirAw; iehuprqwp qhwrw]) kih nwnk.sB Aaugn mo mY; rwiK lyhu srnwieE]2]) jwiqkulInu; syvku jy hoie] qw kw khxw; khhu n koie] ivic snwqØI; syvk hoie]nwnk; px@IAw pihrY sie]4]1]6]) khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbhm;ndrI AwieAw]) swD kI soBw; Aiq mskInI]) grIbI; gdw hmwrI] Knw; sglrynu CwrI])

bfy bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly]1] hMkwrI drXoDn kMs rwvx nOrMg

vzIdy jsy bfy bfy(AhMkwrIAw) hMkwrI, hMkwr krk(grib) hMkwr’c hI, gl hn]1] XQw:-krY gumwnu.cuBih iqsu sUlw; k kwFn kau nwhI] AjY su cBkau.ibll iblwq; nrk Gor pcwhI]) i|Awnu gvwieAw.djw BwieAw; gribgly.ibKu KwieAw] gur rs gIq bwd.nhI Bwv suxIA; gihr gBIru gvwieAw]) jgrb s pcsI ipAwry; jip nwnk Bgiq smwhw]

Page 81: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 81/320

www.Gursevak.com  81 q`qkrw 

42. kir ikrpw; ijs k ihrd grIbI bswv] nwnk eIhw mukq; AwgY suKpwvY]1] DMn 2 sRI gurU nwnk dv gursbd rUp siqgurU gMQ swihb jI &rmwaNdhn:-rwj husn Dn BUm dw hMkwr myt ky, siqgurU swihb jI ikrpw(kir) krk,ijs Awpxy ipAwry grsvk jI(k) d ihrd’c, grIbI; gdw hmwrI] Knw; sgl

rynu CwrI] Anuswr sRb ivAwpI mhW ivsmwd Anq klwvwn grIbI(bswvY) vswidMd hn, ah (eIhw) ies lk’c, mhW pwpW AOgxW ivkwrW qN(mkq) Cutkwr,vwihgrU jI d(AwgY) snmuK, AMimq bRhmwnMd rs dw sdw suK(pwvY) pwauNdwhY[]1]  DMn vwihgurU Drin ggn nv KMf mih; joiq srUpI rihE Bir] BinmQrw.kCu Byd nhI; gru Arjunu prqK´ hir] prm pjnIk swihb mh`l pMjvN jIdI, ies prmpivqR prmpUjnIk a~cI hM a~cI AvsQw’c ivsmwd lIxqw hY:-pBkY ismrin; Anhd Junkwr] sKu pRB ismrn kw; AMq n pwr]) gurmiK; roim roim

hir iDAwvY]) ismrY; DrqI Aru Awkwsw] ismrih; cMd srj gxqwsw] paxpwxI bsqr ismrih; ismrY sgl aupwrjnw] Awp AiqAq hI grIbI kmw k,sMswr nUM grbwxI b^S ky, sB nU sdw leI grIbI b^SI hY[ XQw:-hm grIbmskIn.pRB qry; hir rwKu rwK vf vfw hy]) bRhmigAwnI.sgl kI rInw] Awqmrs; bRhmigAwnI cInw]) swD kI soBw; Aiq mskInI] sq vfweI; hir jscInI]) bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bhmigAwnI. prapkwr amwhw]) imit

gey br; Bey sB ryn] AimRq nwmu; swDsMig ln]) moih grIb kau; lyhu rlwie]nwnk; Awie pey srxwie]) Apuny Twkur kI; ha cyrI] crn ghy.jgjIvn pB k;hamY mwir inbrI]

43. srb kI ryn; jw kw mnu hoie] khu nwnk; qw kI inrml sie]3])Anq klw hoie; Twkuru ciVAw] siqgurU nwnk dv, Drin ggn nv KMf mih; jiqsÍrUpI rihE Bir] Bin mQrw.kCu Bydu nhI; gru Arjnu prqK´ hir] prm pjnIkmh`lw pjvW swihb jI gIbI dw apdyS (khu) &umwaNudy hn:-AnMq SB kwrj krk,

AwpxI vifAweI hMgqw dy iqAwgI, grU pRym ’c FLy mn vwl, (jw) ijs pRmIgursvk jI kw mnu, gr pRswid(srb) swirAW(kI) dI(ryn) crn-DUV hoie jWdwhY, (qw) iqs(kI) dI(sie) soBw, (inrml) a~jl sy a~jl AiqAMq hI a~jl hojWdI hY]3] XQw:-jb iehu; hUAw sgl kI rInw] qw q rmeIAw; Git GitcInw]) jw kw mnu; hoie sgl kI rInw] hir hir nwmu; iqin Git Git cInw])srb kI ryx; hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]

Page 82: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 82/320

www.Gursevak.com  82 q`qkrw 

44. sI sKmnI swihb jI dI qrvIN AstpdI Aq siqgurU gMQ swihbjImhwrwj’c byAq AOgixAwry sq dKI nUM, BwvN ibAq kSt hI kSt ilK hn, prPyr BI inrgnIAwry p`QrW qoN BI Bwry, Aiq nIc sMq doKI nUM b^Sx leI,prmpjnIk DMn vwihgrU s`c siqgrU nwnk dyv swihbjI ny, prmpivq SuB scw

Avqwr DwirAw hY[ ie`k joiq vwihgurU ds pwiswh jI, grsyvk sMq jI dIdieAwlqw ikpwlqw bwry siqgrU gRQ swihbjI mhwrwj ieaN &rmw rhy hn:- sqikpwl; ikRpw jy krY] (sMq) s`cy siqgurU mh`lw 1 jI, jy pUrn ikpwl sq hn, qWhI sRb ivAwpI ivsmwd Anqklwvwn Agm Apwr prn ikRpw(krY) krdy hn, Bwvs`cy siqgurW dw suBwA hr smyN ie`k rs pRkwS srUp ikpwl hY[ XQw:-qM dieAwl ikpwlu ikpw iniD; mnsw prxhwrw] (gosweIN  ibMdI.lwau) qm dieAwl ikrpwlikpw iniD; piqq pwvn gosweI]

nwnk sMq sMig; inMdku BI qrY]1] (nweI ibMdI n lwau) vwhu vwhu scypwiqswh; qU scI nweI] AsK bRhmf d Twkr sRI grU nwnk dv swihb pMjvyNpwiqSwhjI inmqw gRIbI dI h`d jxwauNidAW, gur pswid; nwnk sc khY] Anuswrs`c 3 &rmwaNd hn:-dieAwl ikpwl ikRpwinD, DMn s`cy(sMq) siqgurU sI grUnwnk dyv swihb jI d s`cy crn-kmlW sig l`gxy krky, inMdku BI(qrY) qr jWdwhY]1] XQw:-kir ikrpw; Aqir aur DwrY] psu pyq muGd; pwQr ka qwrY]) gru

boihQ; vfBwgI imilAw] nwnk dws sMig; pwQr qirAw]) psU pryq mugD kaqwry; pwhn pwir aqwrY] nwnk dws qrI srxweI; sdw sdw bilhwrY])pRm bynqI:-ikpwl sMq jI jy ikpw krn, ArQ krn nwl, sMs vwlI gl

hY, sMq srin jo jnu prY; so jnu auDrnhwr] Anuswr DMn gurU pRmysr jI insckrk sdw dieAwl ikRpwl myhrvwn hn[ XQw:-sdw sdw; sdw dieAwl]) sdbKisMdu.sdw imhrvwnw; sBnw dyie ADwrI] s ikRpwl sMq jI j ikRpw krn kihky, ArQ nhIN krnw[

45.sq dKI kw; Qwau ko nwih] sq gursvk jI ’c J`Ty dS k`Fx, sRIr nUduKwaux krky, sMq doKI(kw) dw lk pRlok’c, (ko) koeI BI(Qwa) QW(nwih) nhIN hY,Bwv aus nUM keI BI QW itkwxw nhIN idMdw[ XQw:-hliq n sBw, pliq n FeI;ibrQw jnmu gvwvixAw]

nwnk sq Bwv; qw Eie BI giq pwih]2] vwihgrU mh`lw p jI &urmwaNdy

Page 83: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 83/320

www.Gursevak.com  83 q`qkrw 

hn:-BwvN sq doKI bmuK ho jWdw hY[ ikm jUnW Bogdw hY, iqSnw’c sVdw hY, sB nUCLdw hY, qz cilAw jWdw hY, nIc qoN nIc krm krdw hY, qw BI, DMn DMn siqgrUnwnk  nwm, cVHdI klw[ qyry Bwxy, srbq dw Blw[ Anuswr sc siqgrUpUrn(sq) vwihgrU prmpjnIk sRI gurU nwnk dv swihb jI nU(Bwv) BwauNdw hY,

ik(Eie) auh sMq doKI BI(giq) kilAwx(pwih) pw lv]2] bry nwl sB krnbuirAweI, muAw& krn keI isAwxy[ bry nwl iPr nykI krnI, DMn grU nwnkjwxy[) DMn gurU pmysr jI Afy v`f gunwhgwr nUM BI b^Sx nUM smRQ hn[ siqgurusBnw dw Blw mnwiedw; iqs dw burw ikau hoie] Anuswr smRQ gurU pRmysr jI nU,sB smyN sb`q dw Blw krnw hI BwauNdw hY, ies leI jpo pRgt BeI.sgly jgAMqir; gr nwnk kI vifAweI]

46.sMq kI inMdw; doK mih doK] ijvyN  kn ’c KMjKjrw vVn qoN, Awpxw

isr kMD nwl ptk 2 ky mr jWdw hY[ KjKjUrw vVnw duK hY, kD nwl isrptkxw, p`ky PoV’qy s`t vjx vWg duK ’c duK hY, ies qr@W ie`k rog qoN dUjw, PrqIjw roog lg jwxw, vwrI 2 swry snyhI mr jwxy, ieh duK ’c d`K hY[ iesqr@W(sq) ^wls jI(kI) dI kIqI inMdw, (doK) duK(mih) ’c(dKu) d`K hY[ XQw:-duKu ivCoVw; iek duKu BUK] iek dKu; skqvwr jmdq] ieku duK; rog lgY qinDwie]) slk mhlw 1] dK ivic jMmxu duiK mrxu duiK vrqxu sMswir] duK duK

AgY AwKIAY piV@ piV@ krih pukwr] duK kIAw pfw KlIAw; suKu.n inkilE kie]duK ivic jIau jlwieAw; duKIAw cilAw roie]) inMdkW pwshu.hir lKw mMgsI; bhudyie sjweI] jyhw inMdk.ApxY jIie kmwvd; qyho Pl pweI]) inMdk kau; lwgY dK1sWgY] 1brCI[ nwnk sMq Bwv; qw aus kw BI.hoie moKu]3] prmpjnIk s`cysiqgurU nwnk dv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] BinmQrw.kCu Bydu nhI; gru Arjnu prqK´ hir] prmpUjnIk mh`lw pjvW swihb jI,prmpjnIk sc sMq siqgurU gMQ swihb jI mhwrwj, sq gursvk jI dw bhuq v`fw

sRb ivAwpI mhW ivsmwd AiDk qoN AiDk pRqwp jxw rhy hn[ AvKD sBykIiqAnu; inMdk kw dwrU nwih] Anuswr BwvN lQ inMdk dw dwrU nhIN hY, ikaNikbhuqy dS hI dS hn, qw BI(sMq) SWq Awqmw grsvk jI, siqgrU gRQ swihbwns`cy pwiqSwh jI nUM(BwvY) BwauNdw hY, ik aus inMdk(kw) dw BI, cOrwsI dy gyVAOgxW qoN(moKu) Ctkwr hoie jwv]3] AYs mhwn prapkwrI DIrjDwrI inRibkwrIinrMkwrI, dIn dieAwl ikpwl ikRpwinD, grU pmsr jI dI mhW inrml

Page 84: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 84/320

www.Gursevak.com  84 q`qkrw 

prmpivq SuB s`cI crn-DUV’c, dwsn dws gRIb hr smyN ieSnwn krdw hY, jjnm 2 dI hamY mYL nUM nws krdI hY[ XQw:-(m`jnu, in`q) gr kI ryxu; inq mjnukra] jnm jnm kI; hamY mlu hra]

47.sMq k doKI kau; nwhI Twa] (sMq) sc siqgurU swihb jI, sMqW

mhWprSW nUM, duKwaux vwl, sq jI(ky) dy doKI(kau) nM, lok pRlk, sqsMgq, scsrUp bRhm jI ’c, (Twa) jgHw nwhI imldI, ikauNik sMq jI nUM dKwaxy krk,vwihgrU jI dKI ho jWd hn[ XQw:-sqn duK pwey qy duKI] sK pwey swDn ksuKI]) nwnk sq BwvY; qw ley imlwie]4] vwihgrU s`c siqgurU nwnk dvsuAwmI isrjnhwr mh`lw pMjvW jI &rmwauNdy hn:-BwvyN sq doKI iksy dw BI imqnhIN hY, sdw Apiv`qR mhW hMkwrI sdw ivkwrI hY, qw BI pUrn iKmw srUp(sq)Akwl purK jI, gurmiK swDU jI, siqgurU pRmysr jI nM, Awpxy nwl imlwie(ley)

lYxw hI(Bwv) BwaNdw hY]4] {qM dieAwlu ikRpwl ikRpwiniD; mnsw prxhwrw]Anuswr vwhu!vwhu!idAwl ikpwl ikpwiniD DMn grU pRmsr jI, grisK pRIiq; guruimlY glwty] jn nwnk pIiq; swD pg cwty] Anuswr Awp jI dy s`cy crn, sdw 2c`tIey lwhw K`tIey[ } 

48.sq ky dKI kau; Avru n rwKnhwru] (sMq) s`cy siqgurU swihb jI nUduK dyx vwl, sMq jI(ky) dy dKI(ka) nUM, lk plok ’c pry gurU nwnk dyv swihb

jI qN ibnw, (Avru) hor keI BI(rwKnhwru) r`Kx vwlw(n) nhIN hY[ nwnk sqBwvY; qw ley abwir]5] s`cy siqgurU nwnk dyv swihb pjvN pwiqswh jI&rmwauNdy hn:-AvKD sBy kIiqAnu; inMdk kw dwrU nwih] Anuswr BwvN sMq dKIinMdk dI keI BI dvw nhIN, as nUM koeI BI r`Kx vwlw nhIN, qw BI dieAwlikpwl(sMq) siqgurU pRmsr jI nUM, inMdk nUM duKW qN bcwA lxw hI(Bwv) BwaNdwhY, ies leI d`KW qoN (aubwir) bcwA(ley) lYNdy hn]5] XQw:-siqgru myrw sdwdieAwlw; moih dIn kau rwiK lIAw]) AikrqGxw kw; kry auDwru] pBu myrw hY;

sdw dieAwru]) AikrqGxw no pwldw; pRB nwnk sd bKisMdu]49. iqn sqn kI; bwCa DUir] nwnk kI; hir lcw pUir]3] siqgrU

nwnk dv, Drin ggn nv Kf mih; jiq srUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu BydnhI; gru Arjunu prqK´ hir] prm pjnIk mh`lw pMjvW swihb jI, grIbI gdw

Page 85: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 85/320

www.Gursevak.com  85 q`qkrw 

hmwrI] KMnw sgl rynu CwrI] Anuswr gRIbI dI h`d jxwaNidAW &urmw rhy hn:-hy(hir) vwihgrU jI!dwsn dws gRIb(kI) ieh(lcw) ie`Cw(pUir) prI kro jI[dwsn dws gRIb(iqn) iqn@W (sqn) sMqW mhWprSW, grU pRmysr jI(kI) dIprmpivq scI crn DUir(bwCau) cwhuMdw hY, ijn@W dI siqsMgq jI ’c iml k,

vwihgrU jI dI jiq pgt ho jWdI hY[ ijn@W d prmpiv`qR sudr drSn krk ivgwshuMdw hY[ ijn@W dy scy crnIN lg k Anh`d vwj v`jdy hn, qrnw huMdw hY[ ijn@W dwprmpivq SuB scw aupdyS mn nU QMm@x vwlw hY]3] XQw:-ibnviq nwnk.gurcrx lwgy; vwjy Anhd qUry]) AMqrjwmI prK ibDwq; srDw mn kI pry] nwnkdwsu.iehY sK mwg; moka.kir sMqn kI DUry]) sgl sMqn pih; vsq iek mWga]kra ibnMqI; mwnu iqAwgau] vwir vwir.jweI lK vrIAw; dhu sMqn kI DUrwjIau]) iqs jn ky pg.inq pjIAih, mrI ijdVIey; jo mwrig Drm clysih

rwm]) jo gurmiK nwm iDAwied; iqn drsnu dIj] hm iqn k crx pKwldy; DUiVGoil Goil pIj]) myry rwm.hir jn kY; ha bil jweI] kysw kw kir cvru Fulwvw;crx DUiV miK lweI]) kysw kw kir bIjnw; sq caru Fulwvau] sIs inhwra;crx qil DUir miK lwva]

50. crn swD k; Doie Doie pIa] inrwhwr inrvr suKdweI]) sq sqKIsiqguru prw]) imrqk ka; jIvwlnhwr] BUK kau; dyvq ADwr]) AlK AByv

purK prqwp] Awid AnMq SuB guxW dy dwq siqgrU swihb mh`lw cOQw jI, Dringgn nv Kf mih; jiq srUpI rihE Bir] Bin mQurw.kCu Bydu nhI; guru Arjnu prqK´ hir] prm pjnIk mh`ly pMjvyN swihb jI nU, AMdr bwhr srb ivAwpIivsmwd Anq klwvwn mhW ivsmwdqweI b^S rhy hn[ pwrbhm pBu idstIAwieAw; prn Agm ibsmwd] Anuswr pUrn Agm ivsmwd bRhmwnMd rs, AnhdJunkwr ’c lIn, prn Agm ivsmwd bRhm jI nUM q`k k Purmw rhy hn:-nwnk.runwbwbw jwxIA; jy rovY lwie ipAwro]) ha.rih n skw, ibnu dKy pRIqmw; mY nIru vhy

vih clY jIa] Anuswr gurU jI d s`cy crn-kmlW ’qy m`Qw r`K ky, scy crn-kmlW nwl ipAwr lw ky roNidAW 2, j jl sutxw hY, ies vYrwg rUpI jlnwl(swD) koit bRhmf ko Twkru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] siqgrU nwnkdyv swihb jI(ky) dy prmpiv`qR s`cy crn-kmlW nMU, dwsn dws gRIb Doie Doie ky,bRhmwnMd rs(pIa) pINdw hY, ijs ivsmwd rs nU, pUrn gurU jI ikpw krky

Page 86: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 86/320

www.Gursevak.com  86 q`qkrw 

dwsndws d ird’coN mK ’c hr smyN Byjdy rihMd hn[ XQw:-crx kml qry.DoieDoie pIvw; myry siqgur.dIn dieAwlw]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] grnwnk; jip jip sd jIvw] {grpswid pym bynMqI:-vwihgrU syvw ismrn grUieiqhws dy AiBAws duAwrw, siqgrW dw b^iSAw AimRq ird ’coN a~T k hr smN

muK ’c Awaxw Aq KMf bwt dw AMimq Ckxw, s`cy siqgurU swihbwn dsW pwiqswhWdy SB sc crn -kml Do 2 ky pIxy hn[ prmpjnIk s`cy siqgrU mh`ly dsvN jIsmyN, 1756 ibkRmI cyq dI spUrnqw q`k, prmpiv`qR s`cy crn-kml Do ky iplwaxdI mrXwdw sI[ rIs krk dBI pKfI Awpxy pr Do ky ipAwauNdy sn[ ies krIqInUM htwax leI, vwihgrU mh`ly dsvN jI ny prmpiv`q KMfy bwty d AimRq dI SBs`cI Amolk dwiq b^SI hY[ Pr Awp pjW ipAwirAW qoN AimRq Ck k, sRI gurUgoibd rwie swihb jI qoN, sRI grU goibMdisG swihb ^wlsw jI, grU ^wlsw pMQ jI

dy prmpjnIk DrmI s`cy ipqw rwjn k rwjw mhwrwjn k mhwrwjw; swihb jIbxy[ prmpUjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI dw hukm mMn ky, iksy imRqk sRIr dieSnwn dw Apiv`qR jl Awpxy mK ’c nhIN pwauxw, ieh mhW ivkrwl BYVIbImwrI Awdq hY[ jgq dI Byfw cwl Anuswr rIs krky, ieh ZlqI nhIN krnI,ijn@W mhWprSW dy imRqk ieSnwn dw jl qusIN pIqw hY, Ehu BI nhIN b^Sxg[pUrn grU jI dw hukm mno, bMdy dy gMdy pYr Do k n pIv n ipAwvo[ ies nrk qN

bc bcwv}crn swD ky; Doie Doie pIa] Arip swD kau; Apnw jIa] 2.prmpjnIks`cy siqgrU swihb jI d sc crn-kml gursbd jI hn[ XQw:-ihrd.crx sbdusiqgur k; nwnk.bWiDE pwl] (swD) sc siqgurU swihb jI(ky) dy sc(crn)gursbdW dy ArQW nUM pRmIAW nwl iml k vIcwrn, kQw kIrqn krn snx snwaxbwr 2 AiBAws iDAwn krn rUp, Doie Doie ky, Awpxy ird’cN muK’c, sc siqgrUswihb jI dw b^iSAw AimRq pRwpq krk pIau[ XQw:-AMimq pIAw; siqgir

dIAw] Avru n jwxw; dAw qIAw] (swD) prmpUjnIk s`cy siqgrU pRmsr jI(kau)nUM, Apnw (jIau) mn, jIvn, isr(Arip) Bytw kro[ jIa Arpx vwly grU pRmIAWnUM rom rom krky sdw nmskwr:-1761 ibkRmI nUM sMq dKI mhW pwpI AOrMgy ny,prmpjnIk vwihgurU mhly dsvN jI’q, AwpxI POj qy phwVI rwijAW dI PjduAwrw, sRI AnMdpur swihb jI nU Gyrw puAw id`qw[ rsd qy isK sMgqW dw gurU

Page 87: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 87/320

www.Gursevak.com  87 q`qkrw 

drSnW nUM jwxw bd kr idqw[ swFy sq mhIny jMg jwrI irhw[ mZl srkwrIkrmcwrI, nOjuAwn b`cIAW nU D`k nwl c`k ky l jWd, zor zulm bhuq hI vDigAw[ prjw nwl huMdIAW vDIkIAW AinAwie D`kw pRmI isMG sxdy[ iml 2 kmqy krd, “c`l AwpW grUpRmysr jI dy prmpivqR sMdr sc ipAwry drSn krIey,

gurU jI qN krbwn hoeIey[ ”grU jI qoN krbwn hox vwly pymI, grUpRmysr jI nU isrArpx dIAW ArdwsW krk GrW qoN qurd[ rsqy’c dirAwvW dy GwtW’qy QW 2pulIs cNkIAW bYTIAW sn[ gurmiK ipAwry dirAwvW nUM qr ky lG jWdy[ A`g sIAnMdpr swihb jI duAwly, zwlm &jW dw Gyrw sI[ rwq nUM AwpxI jwn qlI’q r`Kky, ikl’c jw pRvyS huMdy[ grUpRmysr jI Awpxy ipAwirAW nU dK k, gd 2 psMn hojWdy[ grU ipAwry isMG swihbwn jI, gurU pRmsr jI d s`cy crn-kmlW’q m`Qw r`Kky, ffaq krk inhwl hud[ XQw:-nYnI dyKau.gur drsno; gur crxI mQw]

pYrI.mwrig gr cldw; pKw PrI hQw] Akwl mUriq.ird iDAwiedw; idnu rYinjpMQw]) kir ikrpw pRB; ird bsyro] crn sqn kY; mwQw myro]1]) sMqh crn;mwQw mro paq] Aink bwr; sqh fMfauq]1]

gurU ipAwry svwry nwnk Bgqw; sdw ivgws] Anuswr rom 2 krk iKV kiKVy iKVy m`Qy dvN h`Q joV k, Arip swD kau; Apnw jIa] Anuswr pRm bnqIkrd, “hy sc pwiqSwhjI!dwsn dwsW gRIbW d isr hwzr hn[ isr krbwn krn

dI Ardws kr dv jI, ”vwhu vwhu DMn pym[ XQw:-q cau sjx mifAw; feI issuauqwir] nYx mihMjy qrsd; kid psI dIdwru]) kbIr.mih mrny kw cwau hY; mraq hir kY dAwr] mq.hir pCY kaunu hY; prw hmwrY bwr]) siqgur Awg.sIsu Bytdya; jy siqgur swcy BwvY] Awp dieAw krhu pB dwqy; nwnk.AMik smwv]) hamnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siB dysw] ha isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jpRB die sdsw]) qY swihb kI bwq ij AwK; khu nwnk.ikAw dIj] sIsu vFkir.bsxu dIjY; ivxu isr.sv krIjY] ika n mrIjY, jIAVw n dIj; jw shu

BieAw ivfwxw]swD kI DUir; krhu iesnwnu]) DUVI mjnu.swD Ky; sweI QIey ikpwl] lDy

hBy QkV; nwnk.hir Dnu mwl]1] ies leI(swD) ; srb klw smrQ] siqgrUnwnk dv swihb jI kI, prm pivqR DUir vw srb ivAwpI ivsmwd pkwS srUpprmpivq scI gRIbI SrDw rUpI, scI crn(DUir) DUV’c, suixAw mMinAw; min

Page 88: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 88/320

www.Gursevak.com  88 q`qkrw 

kIqw Bwau] Aqr giq; qIriQ mil nwa] Anuswr gurbwxI sunx mnx vswaux rUp iesnwnu, dwsn dws gIb rom 2 krky hr smN(krhu) krdw hY, Awp jI BI kro[XQw:-mwiG.mjnu sMig swDUAw; DUVI kir iesnwnu] hir kw nwmu.iDAwie six;sBnw no kir dwnu]) gr kI ryxu; inq mjnu kra] jnm jnm kI; haum ml

hra] swD apir; jweIA krbwnu] (swD) gurU pmysr jI apir, krbwnu(jweIAY)jwxw krIey[ XQw:-gr kau; kurbwnu jwa hW]) gr Apuny aUpir; bil jweIA])nwnk dws; sdw kurbwnI]

51. swD qyry kI; crnI pwau] nwnk kY min; iehu Anrwa]1] 1.gurqwibrwjmwn s`cy siqgurU (nwnk) vwihgurU siqgurU gRQ swihb jI &urmwaNdy hn:-hyprmpjnIk AibnwsI pRBu;) srb inrMqir; eyko soie]) Awp bInw; Awpy dwnw]

gihr gMBIru; ghIru sujwnw] pwrbhm; prmysr goibd] ikRpw inDwn; dieAwlbKsd]) srb klw Brpr pB; ibrQw jwnnhwr]) sBnw jIAw kw, ieku dwqw;so, mY ivsir n jweI] inrgn inrMkwr Anqklwvwn sd sdw myhrvwn vwihgrUjI!dwsn dws gIb kUkr(k) d min Adr, iehu(Anrwa) pRm hY, ik dwsndwsAwpxy Awp nU, (qry) Awp jI d(swD) siqgurU swihb jI1(swD) gurmiK ipAwrysnmuK gursvk jI(kI) d prmpiv`q sc mhwn prapkwrI(crnI) crn-

kmlW’qy(pwau) pwauxw krdw hY]1]1

(swD) ijhVw grU ipAwrw prmpjnIk dsWpwiqswhW nU ie`k joiq mny, prmpUjnIk s`cy siqgurU sI gurU gMQ swihb jImhwrwj, ijs d rom 2’c vs k, A`T pihr Ajpw jwp krn, ijhVw pRmIgursvk, vwihgrU nwm nU mwqw ipqw sKweI imqR Aiq ipAwrI sgiq sB kuJ mMnky, mhwrwj jI d nwm’c idV ilv lw k, prm pjnIk prm ipAwry nwm jI dwmMnx pjx krn[ XQw:-paVI] ijn kY hir nwm visAw sd ihrd; hirnwm.iqn kMa rKxhwrw] hir nwm ipqw.hir nwmo mwqw; hir nwmu sKweI imqü

hmwrw] hir nwvY nwil glw.hir nwvY nwil msliq; hir nwmu hmwrI krdw inqswrw] hir nwm hmwrI sgiq Aiq ipAwrI; hir nwm kul.hir nwm prvwrw] jnnwnk kMa.hir nwmu hir guir dIAw; hir hliq pliq sdw kry insqwrw]15])AT phr iekq ilvY; mnyin hukmu Apwru] ijhVw hr vyly Ajpw jwp’c lIn rhy,ijs d lU 2 nU, prmpjnIk scy siqgurU sI gurU gRQ swihb jI mhwrwj Awp, hr

Page 89: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 89/320

www.Gursevak.com  89 q`qkrw 

vyl gurbwxI jI nwl pgwsd rihx, so grdv mwqw grdyv ipqw; grdyv sAwmIprmsrw] Anuswr prm pUjnIk prn DrmI gurU ipqwjI dw spq, swD kI soBw;swD bin AweI] nwnk swD pB; Byd n BweI] Anuswr prn bRhm srUp swD, hY[sY kwrj isDqI, pr kwrj DwieqI sw swDw] vwihgrU jI dI pRwpqI rUpI sYÍ Awpxw

kwrj isD kIqw hY, prapkwr leI Dw k jWd hn[52. nIkI kIrI mih; kl rwKY] Bsm krY; lskr koit lwKY] prmpjnIkDMn vwihgrU sc siqgurU sI gurU mh`lw pMjvW jI, zwlmW dy Gr iBAwnk zulmkrn qoN, hux au~bldI dyZ’c bYT rhy hn, prmpjnIk DMn vwihgrU scy siqgurU sRI grU nwnk dv swihb jI nU, rom 2 krk jpidAW iDAwaNidAW ivsmwd rMg’c, s`c siqgurU swihb jI dw sRb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd AiDkpRgt pqwp &rmw rhy hn jI:-DMn grU nwnk dyv swihb  jI, hm kIry

ikrm.siqgur srxweI;) CCw; Cohry dws qumwry] dws dwsn k; pwnIhwry]Anuswr(nIkI) in`kI (kIrI) kIVI Awpxy pymI svk(mih) ’c, AwpxI(kl)AnMqklw (kl) SWqI joiq pRkwS jdoN (rwK) r`Kdy hn, qdoN in`kI kIVI gursvkjI Awpxy AMdr bwhr vwqwvrx ’cN, (lwK) lKW(koit) kRVW pwpW AOgxW ibmwrIAWdy ikmW dI (lskr) &Oj nUM, (Bsm) suAwh(krY) kr iddy hn[ vw in`kI kIVI gurU syvk jI, grU pRmysr jI dI klw nU pRwpq ho k, (lwKY) l`KW(kit) koVW jIAW d

mhW pwpW ivkwrW AOgxW bImwrIAW dy izrmW, vwqwvrx dy ijrmW rUpI(lskr) &jnUM Bsm(krY) kr idMd hn[ XQw:-ndIAw ivic.itb dyKwly; QlI kry Asgwh]kIVw Qwip die pwiqswhI; lskr kry sAwh] ijvyN vwihgrU mh`ly pihly jI nyAwpxy ipAwry s`icAwry Apwry inrwry prm pry sry sc in`kI kIVI bxy svk mh`ly2 jI d AMdr, AwpxI sb ivAwpI Anq klwvwn mhW ivsmwd pRymw-BgqIrUpI(kl) SkqI r`KI, inkI kIVI grsvk jI dy l`KW kRVW dSW ivkwrW dy ijrmWdy lskr Bsm kr idq[ Awpxy in`kI kIVI syvk jI qoN Awp grbwxI au~crvw ky,

l`KW koVW jIAW dy l`KW koVW mhW pwpW, bImwrIAW dy izrmW rUpI &j nU Bsm krwidqw[ hux grqw ibrwjmwn ho ky sdw leI kr rhy hn[ Awpxy izMd jwn ^ryipAwry syvk jI qoN sswr’q gurisKI grbwxI grqw sdw leI rKvw ley jI[XQw:-grmiK kit aDwrdw BweI; d nwv eyk kxI] {qn ’c ibmwrIAW, ivkwrWcorI, vYr inMdw mMd krmW d nIl pdm Axigxq izrm pYdw ho jWd hn[ ijskrk ingrw jIv, zor zulm nIc qN nIc Kt krm krdw hY, gurU svw pRmw-BgqI

Page 90: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 90/320

www.Gursevak.com  90 q`qkrw 

vwihgrU nwm jp ibnw, ieh izrm nhIN mrd jI ipAwry sicAwryy gurU qwry, grUnwm ismrn ibnw, jIv nUM imRqk iDRgu iDRgu ikhw hY jI[

53. inrgnu srgunu jI dI eykqw d ArQ smJx leI pRm vIcwr,nmskwr:-(inrgnu) inRivkwr inrhMkwr, srb klw Brpr Anq klwvwn prn

myhrvwn vwihgrU jI, hux sB d AwDwr huidAW Awp inrwDwr hn[ hux srb dpRkwSk huMidAW Awp sqy pRkwS srUp, ivsmwd inrgn bRhm Awpy Awp inrMjnsrUp hn[ inrMkwr bRhm jI ny Awpxy srUp’coN, shj hI AnMq bhmMf sUrj cMdpRgt kIqy hn, ien@W’c Awp hux prn hn[ inrgn bRhm jI hux AnMq srjWcMdRimAW qwirAW mMflW AgnIAW ibjlIAW titAwixAW nUM pRkwS rhy hn[ ien@Wdw Awsrw BI hux Awp jI Awp hI hn[ AnMq DrqIAW sUrj cMd qwry mMfl smMdphwV, swrI rcnw ibnw Qm@W dy, inrgun bRhm jI ny Awp hI hux Awpxy’c itkweI

hoeI hY[ Ag pwxI nUM swVdI hY[ pwxI Ag bJwaNdw hY[ BwvN qq ie`k dUjy divroDI hn, pr inry nUr pkwS srUp s`cy bhm Anq klwvwn jI ny AwpxI Anqklw dy Awsry QMm@ ky mrXwdw’c r`K hoey hn[ XQw:-Awpy jlu.Awpy Ql QMmnu; AwpkIAw.Git Git bwsw]) sgl smgRI; jw kY sUiq proeI] Gt Gt Aqir rivAwsoeI]2] Anq klwvwn Anq gxW dy mwlk, inrgn bhm jI ny Awpxy srUp’cN,shj inrXqn hI AsK bRhmf dI rcnw rcI hY[ ies nU rc ky, ies’c prn ho

rhy hn, Bwv ies qoN vKry nhIN hn[ XQw:-qum prn.pir rhy spUrn; hm BI sMigAGwey] swry jIAW dy jIvn rUp hn[ XQw:-sBu jgjIvnu jig Awip hY; nwnk.jljlih smwie] AsMK bRhmf d idRStmwn pswry, inrgn bRhm jI ’c itk hoey, huxsrgn srUp vwihgrU jI hn[ XQw:-sgl smgI; jw kw qnw] jdoN cwhux, srgnsrUp jI nUM Awpxy’c lIx kr lYxg[ XQw:-keI bwr; psirE pwswr] sdw sdwiek eykkwr] rcnw qoN pihlW BI inrgn hn, rcnw dy huMidAW, ies’c ivAwpkpRkwSk, ies dw ADwr hux inrgn bRhm jI ho rhy hn[ AwpxI ipAwrI rcnw nUM,

Awpxy’c lIx krn ipCN BI inrgn bRhm jI inry pRkwS hI pRkwS srUp rihMdhn[ inrgn bhm jI hux swfy AMdr bwhr ie`k rs b`JvyN nUr pRkwS cwnxW dmhW cwnx s`c s`c s`c Ajpw jwp srUp hnjI[ XQw:-hY BI sc; nwnk hosI BIsc]1]

Page 91: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 91/320

www.Gursevak.com  91 q`qkrw 

54. swD jnw kI; mwga DUir] hy myhrvwn gurU gur s`cy siqgurU sRI grUrwmdws swihb jIE!Awp jI dy(jnw) ipAwry(swD) pkwS srUp vwihgrU grbwxIinrMkwrjI’c lIx mhWprSW jI(kI) dI, jn kI DUir; mn mIT KtwnI] Anuswrprmpivq crn DUir dw dwn, dwsn dws(mwga) mgdw hY jI[ XQw:-grisKI

Bwxw mMinAw; guru prw. pwir lGwie] gurisKW kI hir.DUiV dih; hm pwpI BIgiq pWih]) vwir vwir jweI lK vrIAw; dhu sMqn kI DUrw jIau]) dws qumwrykI.pwva DUrw; msqik l l lwvau] mhw piqq q.hoq punIqw; hir kIrqn gngwvau]) ismrn qy lwgy; ijn Awip dieAwlw] nwnk jn kI; mgY rvwlw]5])swD jnw kI; mwgau DUir] pwrbhm; myrI srDw pir]

pwrbhm; mrI srDw pUir] hy(pwrbRhm) vwihgrU gurU pRmysr s`cy siqgrU sIgurU rwmdws swihb jI!dwsn dws Awp jI d swD jnw dI crn-DUV mMgdw hY,

b^S ky(mrI) dwsn dws gIb inmwxy inqwxy pdysI Zulm Zulwm dI srDw(pir)pUrI kro jI[ XQw:-qry dws kI; hovw DUir] nwnk kI pRB srDw pir]) AMqrjwmIpurK ibDwq; srDw mn kI pUry] nwnk dwsu, iehY suK mwgY; mkau.kir sMqn kIDUry]) iqn sqn kI; bwCau DUir] nwnk kI; hir lcw pUir]3]

55. hm inrgnIAwr; nIc Ajwn] (hm) dwsn dws inmwxw inqwxw,inrgnIAwry.gnu nhI koeI; qm dwnu dyhu imhrvwnw]2] Anuswr(inrgnIAwr) sq

sMqK dieAw Drm vIcwr Awid srb ivAwpI ivsmwd SuB guxW qoN rihq nIc,Awp jI dI isPq bMdgI pymw-BgqI, srb`q dy Bly dy SuB krm krn v`lN (Ajwn)Axjwx hY jI[ XQw:-kcn nwrI mih.jIau luBqu hY; mhu mITw mwieAw] Gr mdrGoVy KusI; mnu An ris lwieAw]) inrgn nIc AnwQ AprwDI; Et sqn kIAwhI] bUfq mh igRh.AD kUp mih; nwnk.lhu inbwhI]) nIc AnwQ Ajwnu m;inrgnu gxhInu] nwnk.kau ikrpw BeI; dwsu Apnw kInu]

nwnk.qmrI srin; purK Bgvwn]7] prmpUjnIk DMn vwihgrU sc siqgrU

nwnk dv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin mQrw.kCu BydnhI; guru Arjnu prqK´ hir] prm pUjnIk mh`lw pMjvW swihb jI &rmwaNdhn:-(Bgvwn) Akwl prK(prK) pUrn ivAwpk bRhm jI d prn s`cy sucy au~c,DIrjDwrI mhwn prapkwrI BMnx GVn sm`Q srgn Avqwr, hy DMn siqgrUrwmdws swihb jI!dwsn dws(qumrI) Awp jI dI srb ivAwpI pkwS srUp s`cI

4

Page 92: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 92/320

www.Gursevak.com  92 q`qkrw 

srin hY jI[ XQw:- moih inrgx AnwQu; srxI AwieAw]) siqgur.AwieE srixquhwrI] iml sKu.nwm hir soBw; icMqw lwih hmwrI]) khu nwnk; hm nIc krMmw]srix pry kI; rwKhu srmw]) Ab hm clI; Twkur pih hwir] jb hm.srix pBUkI AweI; rwKu pRBU.BwvY mwir]) Apny Twkur kI; ha cyrI] crn ghy jgjIvn pB

ky; ham mwir inbrI] AnMq bRhmMf dy krqy vwihgurU mh`lw pjvW jI, grUAvqwr’c pgt ho ky, prmpjnIk DMn s`cy siqgrU rwmdws swihb jI dI pymw-BgqI kridAW, vwihgrU jI dy snmK GxI qN GxI, AiqAq GxI inmqw dy sbdkih rhy hn[ ien@W’c bVw BwrI mhW suK AMimq bhmwnMd iekwgqw itkwA SWqI,vihgrU jI dy srUp dI swiKAwqqw hY[ ieqnI GxI inmqw dy bcn hor iks BIAvqwr pgMbr jI ny nhIN khy jI, nmskwr]7]

56. bsumwr AQwh; Agnq AqlY] ijau bulwvhu; iqa nwnk dws blY]8]

21] siqgru dieAw iniD.mihmw AgwiD biD; nm nmo nm nmo.nyiq nyiq nyiq hY]Anuswr prm pjnIk dieAw iniD Agm Apwr vwihgrU siqgrU mh`l pjvyN jI nUjh; iJilimilkwru idsMqw] qh; Anhd sbd bjMqw] SuD inrml prmpiv`qR AnMqpRkwS srUp bsmwr AQwh; Agnq AqlY] ivsmwd Ajpw jwp vwihgrU jI dIAwpxy AMdr bwhr swiKAwqqw hY[ ibsmn ibsm; rhy ibsmwd] AvsQw’c,siqgurU nwnk dv Drin ggn nv KMf mih; joiq sÍrUpI rihE Bir] Bin

mQrw.kCu Byd nhI; gru Arjnu prqK´ hir] prmpjnIk mh`lw pMjvW swihb jI&rmwauNdy hn:-hy vwihgrU jI!blwieAw bolI qyrw] qU swihb guxI ghyrw]) ijabolwvih.iqa blih suAwmI; kdriq kvn hmwrI] Anuswr (ija) ijvyN dwsn dwsgRIb nU Awp jI(blwvhu) blwaNdy hoN, (iqau) iqvN dwsn dws(blY) boldw hY, AwpjI dw js prapkwr jh inrml purK; prK piq hoqw]) jh inrMjn; inrMkwrinrbwn] Anuswr(AQwh) Qwh qN rihq byhwQ(bysmwr) Axigxq hI(Agnq)Axigxq(AqlY) qolx qN rihq hoN jI, Bwv Awp jI dw js prapkwr pkwS

byhwQ Agnq hI Agnq Aqol ivsmwd hI ivsmwd ivAwpk pkwSk inrmlinrlp hY, ikaN jo, Epiq prlau; iKn mih krqw] Awip Alpw; inrgnurhqw]) iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih QwipauQwpnhwry; kdriq.kIm n phI] Anuswr AnMq bhmMf dI rcnw Aks mwqR

Page 93: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 93/320

www.Gursevak.com  93 q`qkrw 

rcidAW, lA kridAW inrlp hn[ hux AnMq bhmMf jIA jMq Awp jI dy inrgnsrUp’c rih rhy hn[ ien@W dy mwqw ipqw pkwSk pyrk pRiqpwlk Awp jI hoN jI[XQw:-DnwsrI mhlw 5] qum dwq Twkur piqpwlk; nwiek Ksm hmwry] inmKinmK.qum hI piqpwlhu; hm bwirk.qumry Dwry]1]

DMn DMn siqgurU, nwnk nwm cV@dI klw!qry Bwxy srb`q dw Blw!bl sinhwl!siq sI Akwl!vwihgrUjI kw ^wlsw! vwihgrUjI kI &qh]57. Aws Ainq; iqAwghu qrMg]) mn ipAwirAw jIa imqRw; !nwsvq

sMswr’q ijax dI, J`UTI vifAweI rwj gdI ivS pdwrQ Awid dI(Ainq) nwsvMqAws dI(qrMg) lihr, nwnk; gr pUry nmskwr]1]) inmK inmK; TwkrnmskwrY] Anuswr inmK 2 rom 2 krk pUrn pyRm SrDw sihq, AnMq nmskwrWkridAW(iqAwghu) C`fxw kr[ XQw:- eyko sbdu vIcwrIA; Avr iqAwgY Aws]

nwnk.diK idKweIAY; ha sd bilhwrY jwsu]4]) Avrn kI Awsw; ikC nwhI]eykY Aws; Dro mn mwhI] Awn Aws; apjq ikC nwhI] 1vw kI Aws; Dro mnmwhI] 1Akwl purKu jI)

sMq jnw kI; DUir mn mMg] vwihgrU mh`lw pjvW siqgurU gMQ swihb jI,Awpxy mn nU inmqw gRIbI crn-DUV dI pRwpqI dw SuB s`cw aupdyS b^Sdy hn:-hymn!ijn@W sqW dy prmpivq ivsmwd suMdr drSn krky, gurU pRmw-BgqI sihq,

srb ivAwpI ivsmwd Ajpw jwp inrgn srgn jI dI eykqw dw ivgws huMdw hY,ijn@W d SuB sc imT ipAwry crnkmlW dAwrw qrnw huMdw hY, ijn@W dw prmpivqSuB scw aupdyS mn nUM QMmx vwlw hY, iqn@W(jnw) ipAwry(sMq) siqgrU swihbwnjI(sq) bhmigAwnI k; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; prapkwr amwhw])bRhmigAwnI; sgl kI rInw] Anuswr sB dI crn-DUV bxy, prapkwr d auqSwhsihq, rom 2 krky gIbI’c lIx, pUrn mhWprS bwbw buFw swihb Awid SWqAwqmw sqW jI(kI) dI prmpiv`q scI ielwhI nUrI crn (DUir) DUiV, nwnk; gr

pUry nmskwr]1]) inmK inmK; Twkr nmskwrY] Anuswr inmK 2 rom 2 krk,pUrn pym SrDw sihq, AnMq nmskwrW kridAW (mg) mMgxw kr[ {j Ajpw jwppUrn bRhm jI dy pUrn pRkwS gr BgqI sihq, inrgn srgn swihb jI dI eykqwsihq, srb ivAwpI mhW ivsmwd AsMK gux bKSdI hY[ }XQw:- AMqrjwmI prKibDwq; srDw mn kI pUry] nwnk dwsu.iehY suKu mwg; moka.kir sqn kI DUry])sgl sMqn pih; vsqu iek mWgau] kra ibnMqI; mwnu iqAwgau] vwir vwir.jweI

Page 94: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 94/320

www.Gursevak.com  94 q`qkrw 

lK vrIAw; dhu sMqn kI DUrw jIa]) dws qumwry kI.pwvau DUrw; msqik l llwvau] mhw piqq qy.hoq punIqw; hir kIrqn gn gwvau]) jn nwnk ka.hirdieAwl hohu sAwmI; hir sqn kI DUir kir hry]

58. imit gey bYr; Bey sB ryn] AimRq nwmu; swDsig lYn] swDsMig jI’c

iml ky, (swD) vwihgrU mh`ly 4 jI dy prmpiv`q sc im`T ipAwry crn-kmlWsMig lg ky, (swD) inrgn bRhm jI sMig iml k, vwihgrU jI dy prmpiv`qR SBs`cy AimRq nwm nUM dwsn dws gIb qy smUh is`K(ln) lYxw krdy hW[ XQw:-swDsMig.nwnk jsu gwieE; j pRB kI Aiq ipAwrI]) swD sMig, jp inrMkwru] huxsB dI(ryn) crn-DUV(Bey) ho gey hW jI[ XQw:-sgl ryn iehu mnu BieAw;ibnsI Ap DwrI] sRIr ieMdR mn b`D, Awp Awpxy ivkwr v`l B`jx rUp, j vrkrd sn, ieh Awpo Awpxy iviSAW v`lN ht gey[ ies leI ien@W ieMidRAW dy j

dwsW nwl bYr sn, ieh BI imit gey[ vw dwsn dwsW dy mn’c, dUijAN nwl jo br sn, ieh BI imit gey[ XQw:-swD jnw k; pUjy pr] imty apdh; mn qy br]dwsn dwsW nwl jo br krn vwl sn, ah BI imit gey[ XQw:-nw k myrw dsmnurihAw; nw hm iks k bYrweI] bhm pswru pswirE BIqir; siqgr q soJIpweI]) nw ko bYrI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm kau bin AweI]) bMDn qoir; Beyinrvr] Anidnu; pUjih gr k pYr])

61.vwihgrU(m`jnu, in`q) gur kI ryxu; inq mjnu kra] jnm jnm kI; hammlu hra] s`cI s`cI a~cI krnI d s`cy dwqy, s`cy siqgurU swihbwn jI ny scy siqgurU sI gurU gMQ swihb jI ’c, crn-DUV dI mhwn qoN mhwn s`cI mhwnqw khIhY[ s`cy siqgurU pBU pjvN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-dwsn dws s`cy gr jI kI s`cI crn(ryxu) DUiV ’c (inq) inqwpRqI (mjnu) ieSnwn (kra) krdw hY, jnmjnm kI hamY(ml) mL(hra) nws krdw hY[

62.vwihgrU] rynu sMqn kI; myrY muiK lwgI] drmiq ibnsI; kubuiD ABwgI]

s`cy siqgurU pRBU jI &urmwaNdy hn:- (sMqn) sqW, siqgurU swihbwn jI(kI) dIprm piv`q scI crn (rynu) DUV (mrY) dwsndws dy muiK msqk nUM (lwgI) lgI,ijs krk (drmiq) KotI miq (ibnsI) nws ho geI[ (kubiD) KtI buDI (ABwgI)(A) ivSyS krky(BwgI) B`j geI[

63.mlwru mhlw 4] ggw jmnw godwvrI srsqI; qy krih admu DUir swDU kI

Page 95: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 95/320

www.Gursevak.com  95 q`qkrw 

qweI] prm piv`qR prmpjnIk scy ismrn ’c lIn swDU siqgrU swihb jI,siqgurU swihb jI d Zulwm swDU, siqsMgq jI dI s`cI crn-DUV dI mhwn qNmhwn scI mhwnqw, ies gursbd ’c hzUr sq vwr &rmw rhy hn[

auQwnkw:- qpsvI hrbMs mflISr jI, sRI AimRqsr swihb jI phuMcy[ s`cy

siqgurU bhm pRB smr`Q DMn sI gurU rwmdws swihb jI d sc drSn krk, BwrIpRsn ho ky pRm bnMqI kIqI, “Awp jI isKW nUM kyvl nwm jpx dw hI SuB scwaupdS b^Sdy hoN, is`KW nU qIrQW dw ieSnwn Xwqw BI krwieAw kro jI[ ” AwpjI ny &rmwieAw, “qIrQW d pgt hox bwry sxwa[ ” A`gN ikhw, “mhwn qpsvIs`GV jI dy sT hzwr puqR hMkwrI ho gey, irKIAW nU byVI ’c ibTw ky, fbo idMd[qp`svI s`GV jI ny AsmD j`g krn leI GVw CifAw[ ieMdR ny CL krk,kplmunI jI dy ip`Cy bn@ idqw[ klkq qoN cwLI mIl smudR ’c, munI jI dI smwD

hY, jo mwGI vwl idn nMgI huMdI hY[ hMkwrI muf GoVw lBdy 2 Awey[ mnI jI d l`qWmwrIAW, ikhw, ies pKfI ny swfw GoVw ikauN bMin@AW hY?” “munI jI ny kRD nwlA`KW KlIAW, ijqny swhmxy Awey, swry Bsm kr idq[ s`GV jI d CvyN QW rwjdlIp dy spuqR BwgIrQ jI ny ihmwlIAw prbq dy go krx sQwn ’qy bVw BwrI qpkIqw, ijs krk bRhmw jI BwrI psn hoey, ikhw, ” “vr mg[ ”“ies ikhw,”“bwvn Bgvwn jI d crn-kmlW dw jl b^S, dwsn dws ny Awpxy ip`qRW dw

auDwr krnw hY[ ” “bRhmw jI ny ikhw, ” “ies ny mwq lok ’c nhIN rihxw[ iesnUM iSv jI qN ibnw keI J`l nhIN skdw, qU pihlW iSv jI nUM pRsn kr[ ” “iehsux ky lwiek BwgIrQ jI ny iSv jI dw qp krk, iSv jI qN vr ilAw ik mNgMgw nU JlWgw[ bhmw jI ny gMgw nU ByijAw qW iSv jI ny Awpxy jUVy nU ies qr@W&lwieAw, ik ie`k hzwr vr@w gMgw bwhr hI nw in`klx idqI, qW BwgIrQ jI nyiSv jI A`g bynqI kIqI qW gMgw bwhr k`FI, ijs dy sq prvwh vih qry[hrwienI, pwvnI, nilnI, vMk, sIqw, isMD[ sqvW pvwh mhwn qp`svI BwgIrQ

jI dy rQ dIAW lIhW ’c vg qirAw, jo BwgIrQI ggw hY[vwihgrU jI ny ikhw, “hy BweI! jnu nwnk. DUiV mMg iqsu grisK kI; j

Awip jp. Avrh nwm jpwvY] Anuswr scw nwm jpx jpwaux dI mhwn qoN mhwnmhwnqw qIrQW nwloN bhuq v`fI hY[ s`cw nwm jpx jpwaux vwilAW dI scI crnDUV nU qIrQ BI lcd hn[ mlwru mhlw 4] ggw jmnw godwvrI srsqI; qy krih

Page 96: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 96/320

www.Gursevak.com  96 q`qkrw 

audmu DUir swDU kI qweI] vwihgrU DMn siqgrU nwnk dyv swihb jI dy (4) cOQy(mhlw) srUp DMn vwihgrU grU rwmdws swihb jI mlwru rwg ’c &urmwaNd hn:-hy hrbs qpy jI! ic`ty jl vwlI BwgIrQI gMgw, kwLy pwxI vwlI jmnw, lwl pwxIvwlI srsqI Aq godwvrI, (qy) ieh cwry ndIAW nwm jpx vwl (swDU) siqgrU

swihb jI, (swDU) grsyvk jI (kI) dI prm piv`q s`cI crn DUir lYx (qweI)leI audmu (krih) krdIAW hn[ XQw:- AiTsiT qIrQ gur kI crxI; pUj sdwivsyKu] (147) ATsiT qIrQ; jh swD pg Drih] qh bkuT; jh nwmu acrih](890)

swKI:- ie`k AwdmI gMgw ’q ieSnwn krn igAw, ggw nyV prmpUjnIkBjnwnMdI scy mhwqmw jI dw fyrw sI[ ah rwq ktx leI a~Q irhw[ puiCAw,“sMq jI! Awp jI ggw ’qy ieSnwn krn jWdy hoN ik nhIN?” sqW ny h`Q joV k

AiqAq inmqw sihq ikhw, “nhIN BweI, dwsn dws dw sRIr ibD hY[ ” hYrwn hoky socIN pY igAw[ -Eho! ieh swD Any krmW qN hIxy hn, jy ieh gMgw ’c ieSnwnnhIN krn jWd, qW ien@W koLy ikaN rihxw sI?- g`s ’c fyry qN bwhr Aw igAw[gwV@w hn@rw hox kwrn, rwq ktx leI ie`k ibC hyTW bYT igAw[

prmpjnIk pUrn BjnwnMdI s`c mhwqmw a~c krxI dy mwlkW ny vf qVkieSnwn kIqw[ ies ny Ascrj kOqk dyiKAw, kwLy rMgIAW, DUslIAW cwr gaAW

AweIAW[ mhwqmw jI dy ieSnwn vwly jl ’c iltIAW, Aks mwqR hMs vrgIAWau~jl sw& ic`tIAW ho geIAW[ ies ny hYrwn ho k puiCAw, qW kihMdIAW, “AsINcwry, ndIAW hW[ AsIN nwm jpx vwly swDUAW dI crn DUV ’c ieSnwn krn dwau~dm krdIAW hW ikaNik,

iklivK ml Bry. pry hmrY ivic; hmrI mYl. swDU kI DUir gvweI]1](iklivK) (ikl+ivK) (ikl) insc krk (ivK) zihr rUp mYl dy Bry, SrwbqmwkU pIx vwly AikqGx (hmrY) swfy ivic (pry) pey Bwv ieSnwn krd hn[

(hmrI) swfI apRkq mYl, sc nwm jpx vwly sc nwm ’c r`qy (swDU) siqgurUswihb jI, (swDU) prapkwrI nwm ’c lIx sMq jI (kI) dI prm piv`q s`cI crn(DUir) DUV ny (gvweI) gvw idqI[ ”

qIriQ ATsiT mjnu nweI] 1. vwihgrU jI ny &rmwieAw:- hy qp jI!mhWprK siqgurU swihb jI s`cy  (nweI) nwm nUM jpd jpwauNdy hn, aun@W dI prmpiv`q s`cI crn DUiV ’c gMgw jmnw godwvrI srsqI Awid (ATsiT) ATwht

Page 97: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 97/320

Page 98: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 98/320

www.Gursevak.com  98 q`qkrw 

Aw k vs[ kWsI ’c sRI iksnu Bgvwn jI sdwm Awid gr BweIAW smq AwpxygurU sdIpn jI dIAW(gwa) gaUAW(crwvq) crwaNdy sn[ ieaN qIrQW ny hir jIdy ipAwry(jn) jnW dy(imil) imlx qoN Bwv aun@W dI crn-DUV pRwpq krk hI sBwpweI hY[

(dvIN) ijqny qIrQ dyvI Qwpy; siB iqqny locih DUir swDU kI qweI] ijqnyqIrQ (dyvI) dviqAW ny Qwpy sn[ XQw:-dviqAw drsn kY qweI; dK BUK qIrQkIey] (358) iqqny (siB) swry nwm jpx vwl (swDU) swDUAW (kI) dI crn(DUir) DUiV (qweI) nUM (locih) cwhuMdy hn[

hir kw squ iml gur swDU; lY iqs kI DUir muiK lweI]3] Awp jI GxIinmqw nwl &rmwauNd hn:- (swDU) sRSt gr  (hir) hrI jI dy Avqwr siqgrUqIjy pwiqswh jI (kw) dw sMq, jo keI dwsndws nU iml, iqs (kI) dI prmpiv`q

crn (DUir) DUVI nU lY k dwsndws Awpxy (miK) msqk nUM (lweI) lwauNdw hY[ijqnI issit qmrI mry sAwmI; sB iqqnI lc DUir swDU kI qweI] hux

Akwl purK jI dy snmK kih rhy hn:- hy (mry) dwsndws d (sAwmI) mwlkAkwl prKu jI! (qumrI) Awp jI dI rcI, ijqnI (issit) AnMq bhmMf dI rcnwhY, iqqnI (sB) swrI dI swrI hI nwm jpx vwly swDU jI (kI) dI prmpivqR crn(DUir) DUV qweI (locY) cwhuMdI hY[

nwnk illwit hovY ijsu iliKAw; iqs swDU DUir dy hir pwir lGweI]4]2]siqgurU nwnk dv swihb sI grU rwmdws jI &rmwauNd hn:- ijs gRIb swD jI d (illwit) mQ ’qy gurU jI dI crn-DUV dw SuB scw lK iliKAw(hov) hudw hY, Bwvhr smyN, swD kI DUir; krhu iesnwnu] Anuswr grU jI dI crn-DUV ’c ieSnwnkrd, Awpxy mQ nUM lwaNd hn[ XQw:- gur kI ryxu; inq mjnu kra] jnm jnmkI; hamY ml hra]) swDU DUir muiK msqik lweI] nwnk aDry hir grsrxweI] (744) iqsu swDU DUir d m`Qy d SuB lyK krk, (hir) vwihgrU jI sswr

smud qoN pwir (lMGweI) lGw idMdy hn, mQ ’qy grU jI dI crn DUiV d lyK vwlygRIb swD nU[

{DMnu DMnu rwmdws guru; ijin isirAw iqnY svwirAw] sRb ivAwpI vwihgrUjI dy Avqwr, siqgurU cOQy pwiqswh jI ny hrbs qpy nUM &rmwieAw:- nwm jpxvwly mhWprSW jI dI crn DUiV nUM swry qIrQ mMgdy hn[ dviqAW ny qIrQ Qwpy

Page 99: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 99/320

www.Gursevak.com  99 q`qkrw 

hn[ grisK, gurU svw BgqI krk, nwm jp jpw ky, hux bRhmigAwn nUM pRwpqhn[ ien@W nUM pry siqgurU sRI gurU nwnk dyv swihb jI qIrQ prw siqgurU; jAnidnu hir hir nwm iDAwey] pUry qIrQ imly hn[ ies leI ien@W nU qIrQW ’qjwx dI lV nhIN[ quhwf khy Anuswr gMgw jo iSv jI dIAW jtW ’c hI Alp ho

geI[ vw ggw ny mwx kIqw, ijs nUM jwnvI irKI ny pI ilAw, ah kilAwx ikvNkrygI? ieiqhws Anuswr BsmWgd dYNq qoN frd, iSv jI Awp qW Jtw bxy[ kdwrnwQ qIrQ dy bxn dw Awp jI ny kwrn d`isAw hY[ au~Qy jwx dI koeI BI mhwnqwnhIN[ ieiqhws Anuswr goqm irKI ny ga d muKoN godwvrI pgt kIqI hY, kI gW dwpyt v`fw phwV sI?

so s`cw nwm jpx jpwaux vwly hrI jI dy ipAwirAW dI crn DUiV pRwpqkrk qIrQ soBw pwauNd hn[ hy qp! swDU DUir lweI miK msqik; kwm k®D ibKu

jwra] (532) Anuswr dwsn dws qW siqgurU swihbwn jI dy swDU sqW dI crnDUiV nUM l k muK m`Qy nU lwauNdw hY[ AiqAq inmqw gRIbI pym jmwl jlwl kmwldy bcn sux ky, qpw jI ivsmwd ho gey[ DMn gurU rwmdws jI rom 2 krky jpxl`g[ s`cy pwiqswh dy prmpiv`q sc crn kmlW dw scw AimRq pI ky inhwl 3 hogey[

64.srix pYx bwry mwto:- jp qpu sjmu; Drm n kmwieAw] syvw swD; n

jwinAw hir rwieAw] khu nwnk hm nIc krMmw] srix pry kI rwKhusrmw]2]4] prm-pjnIk pjvN pRBU siqgurU nwnk dv swihb jI vwihgrU jI dsnmuK AiqAq hI inMmqw hlImI gIbI nwl &urmwaNdy hn:- hy vwihgrU jI! dwsndws ny mn krk jpu, sIr krk qpu, ieMdRIAW dw (sjmu) dmn, SRSt Drm(n)nhIN kmwieAw Aqy (swD) sqW dI svw BI (n) nhIN kIqI[ hy (hir) hrI,(rwieAw) rwjn ky rwjw mhwrwjn ky mhwrwjw; jI!n hI Awp jI nUM jwinAw hY[ijvyN Bgq kbIr swihb jI ny jwxy jxwey hn[ vwihgrU(nwnk) siqgurU nwnk dv

swihb jI (khu) &rmwauNdy hn:-(hm) dwsn dws nIc BwgW vwlw AQvw nIc(krMmw) kmW nUM krn vwlw hY[ hy vwihgrU jI! BwvN dwsn dws nIc krm krnvwlw hY, AwpxI srx ipAw jwx ky, srix pry kI rwKqw; nwhI shswieAw]Anuswr srix(pry) pey kI(srmw) l`ijAw, pwpW ivkwrW AOguxW vloN(rwKhu) r`Kxwkro jI, ikauN j ieh lijAw piq nMU KuAwr krdy hn[ XQw:-qrI srix; myry dIndieAwlw] sK swgr; myry gr gopwlw] kir ikrpw nwnk gx gwv; rwKhu srm

Page 100: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 100/320

www.Gursevak.com  100 q`qkrw 

AswVI jIa]) srin pry kI; rwK dieAwlw] nwnk; qumry bwl gpwlw]) j josrix pirE gr nwnk; ABY dwnu sK pwey]) srb suKw kw dwqw siqgru; qw kIsrnI pweIA] drsnu Bytq.hoq AnMdw; dKu gieAw.hir gweIA]) srin Awvpwrbhm kI; qW iPir kwhy JUry]) jo srix Awv.iqs kiT lwvY; iehu ibrd.sAwmI

sMdw]) srix pry kI rwKqw; nwhI shswieAw]) jy swDU srnI pry; iqn ky kvxibcwr] dMq jIB ijm rwiK hY; dust Airst sMGwr] 25]) Fwkn Fwik.gibd gurmyry; moih AprwDI.srn crn]) dInu duAwrY AwieE.Twkr; srin pirE sMq.hwry])Ab hm clI; Twkr pih hwir] jb hm.srix pBU kI AweI; rwK pBU.BwvY mwir])srnI AwieE; nwQ inDwn] nwm pIiq.lwgI mn Biqir; mwgn kau hir dwn]1])hir crn srn, gibd duK BMjnw; dws Apuny ka nwm dyvhu] idsit pRB Dwrhu.ikpw kir qwrhu; Bujw gih.kp qy kwiF lyvhu]) rwKhu ApnI srix pRB; mih

ikrpw Dwry] svw.kCU n jwna; nIc mUrKwry]1])65.vwihgrU] mrI jwiq kmInI, pWiq kmInI; ECw jnmu hmwrw] qm

srnwgiq rwjw rwmcd; kih rivdws cmwrw]5] Ajpw jwp pUrn bRhm jI dyAvqwr Bgq sI rivdws swihb jI, Apny inrgn srUp jI duAwrw, ktwn ktbRhmfW d rcnhwr huMidAW, GxI inmqw sihq Bwau BgqI krn dI jwc b^S k,sVd bldy iridAW nU Twr rhy hn[ Awp jI Akwl prK jI d snmuK &rmwaNd

hn:-hy vwihgrU jI!(mrI) dwsn dws cimAwr dI nIvN krm krny krk (kmInI)nIc jwiq hY[ nIc krm krn vwilAW dI(pWiq) pgqI BI(kmInI) nIc hY, ijs’c dwsn dws bYTdw hY[ Aiq nIc kMm krny krk(hmwrw) dwsn dws dw swrwjnmu hI(ECw) q`C, inkmw ivArQ hY[ Bgq rivdws swihb jI (kih) &rmwauNdyhn:-hy rwjw rwmcd vwihgrU jI!dwsn dws (cmwrw) cimAwr (qum) Awp jI dI(srnwgiq) (srn+Aw+giq) Srn ’c Aw ky(giq) pwpq hoieAw hY[ ies leISrn pey dI l`ijAw r`K jI[ XQw:-srin pry kI; rwKu dieAwlw] nwnk; qumry

bwl gupwlw])66.vwihgrU] Anyk jnm pwp kir Brm; huix qa srxwgiq Awey] dieAw

krhu riK lyvhu hir jIau; hm lwgh siqgr pwey]3] dwsn dws inrgx inmwxyAnyk  jnm  pwp (kir) krk, Brmy hW, Brm 2 ky huix (qau) Awp jI dI (srxwgiq) srx ’c Awey hW[ hy hir jIau! Awp jI dI Srn Aw k, sgqW smq

Page 101: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 101/320

www.Gursevak.com  101 q`qkrw 

(hm) dwsn dws, siqgr swihb jI d prm-piv`qR prm-pjnIk mhwnprapkwrI (pwey) crnIN (lwgh) lgy hW, ies leI dieAw krhu, dwsn dwsW nUsdw leI ivkwrW AOgxW qoN riK(lvhu) lYxw kro jI[ XQw:-srin pry kI; rwKdieAwlw] nwnk; qumry bwl gpwlw]) rwKhu ApnI srix pB; moih ikrpw Dwry]

syvw kC n jwna; nIcu mUrKwry]) khu nwnk; hm nIc krMmw] srix pry kI;rwKhu srmw])67.vwihgrU] hm grIb mskIn pB qyry; hir rwKu rwK vf vfw hy] hy DMn

gurU rwmdws swihb jIE!dwsn dws Awp jI dI prm-pivq s`qw nwl dKd,suxd, ijauNd, jwgdy sAws lNdy hW, Awp jI hux Prmw rhy hoN jI:-hy(vf) vfqoN(vfw) v`fy(pRB) smr`Q vwihgrU hir srUp siqgurU Amrdws swihb jIE!(hm)dwsn dws grIb qoN(mskIn) gRIb(qyry) Awp jI dw Cty qN Ctw ieAwxw bcw hY[

ikrpw krk kwm kRD jmW jUnW AwidkW qoN rwK k, AwpxI srn ’c rwK lau jI[XQw:-mry rwm.hm bwirk; hir pB ky hY ieAwxy]) rwKhu ApnI srix pRB; moihikrpw Dwry] syvw kCU n jwna; nIc mrKwry]) jn nwnk nwmu ADwru tk hY; hirnwm hI sK mfw hy]4] 4] vwihgrU (nwnk) DMn gurU rwmdws swihb jI, snmuKkihMdy hn:-hy hir srUp grU Amrdws swihb jI! (jn) dwsn dws nMU, Awp jI dnwm jI dw ADwru ies lk ’c, (tk) Et pRlk ’c hY[ Awp jI dy SB s`cy nwm ny

hI, bhmwnMd sKu, dwsn dws d idl ’c(mfw) sjwaxw kIqw hY[68.vwihgrU] pUj lgY.pIru AwKIAY; sBu imlY sswru] ijs purK nMU(pIru)SkqI vwlw vfw pIr (AwKIA) AwiKAw jwvy, sBu  sMswru(imlY) iml ky, EsdI(pUj) pjw ’c(lgY) lg jwv[ nwa sdwey Awpxw; hovY isDu sumwru]Awpxw(nwau) nwm vfw r`b(sdwey) sdvw k, (isDu) SkqIAW vwilAW isDWdI(smwru) igxqI ’c(hovY) ho jwvy, Bwv SkqI vwlw is`D minAw pUijAwvifAwieAw jwv[ jw piq lyKY nw pvY; sBw pUj KuAwru]2] (jw) jkr(piq) pqI

pRmwqmw jI dy drbwr ’c, Es dI(piq) ie`zq(lK) pRvwxgI ’c(nw) nhIN (pv)pYNdI, Bwv AguxW pwpW ivkwrW krk bpiq hY, qW Es ny jo AwpxIAW (pj) pUjwkrweI hY, auh (sBw) swrI, as nMU KuAwru krn vwlI hY, Bwv AOgx ivkwr jm rogaus nMU mwr ky brbwd krd hn[ kYNsr eyfz Awid BYVIAW qN BYVIAW bImwrIAW dyijrm AMdr pdw ho jWd hn[

Page 102: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 102/320

www.Gursevak.com  102 q`qkrw 

69.vwihgrU] BweI ry; sq jnw kI ryxu] ijn@W sMqoKI sMqW nMU s`c imilAwhY[ iek ’c lIx ho ky ie`k nMU jpdy hn[ (ry) hy BweI ! AYs sq jnw (kI) dIprp-pivq jo crn (ryxu) DUV hY, auh sMq sBw guru pweIA; mukiq pdwrQu Dyxu]1]guru mhwrwj sw: jI d(sq) sqW dI sBw ’coN(pweIAY) pweIdI hY[ jo kwmDyn hY,

auh mkqI nhIN dy skdI, pr sMqW dI crn-DUV rUpI(Dyxu) kwmDyn qN sB pdwrQu,mukiq pweIdI hY[ ijvyN bwbw b`Fw swihb jI, BweI bwlw jI Awid grU k sMq jnwdI crn DUV AsI durlB hY[

70. vwihgrU] sqgur kI syvw gwKVI; isru dIjY Awp gvwie] siqgrU qIjpwiqswh jI &rmwauNd hn ik hy BweI! sqgur jI kI syvw kry, isru(dIjY) dxwkryy, (gwKVI) kTn (Awp) hMkwr (gvwie) guAwauxw kry, isr d ky ieh n khyisr idqw hY[ ijvyN pjW ipAwirAW ny, Awp gAw ky h`Q jV ky isr Jkw ky sIs

id`q[ sbid imlih qw hir iml; syvw pvY sB Qwie] Awp guAw k isr dyx rUp,siqgurW dI SuB syvw krk, jykr gur (sbid) apds ’c imlih, Bwv mnx kry qw sB nM (hir) hrw Brw krn vwl hir jI (imlY) imldy hn[ hir jI dy imlxykrk, siqgrW dI sB SuB syvw (Qwie) prvwx(pv) pNdI hY[

71.vwihgrU] jhw siqgru kir jwixAw; qho jhw sKu hoie] siqgrU qIjpwiqswh jI &urmwauNd hn:- hy BweI! siqguru pihl, dUj pwiqswh jI nUM, AwpxI

Bwvnw Anuswr ijs iksy ny, jyho jyhw(kir) krk jwixAw hY, qyho ijhw hI Es nMsuKu pwpq(hoie) huMdw hY[ ijvyN siqgurU Agd dv swihb jI ny grU nwnk swihb jInMU pwrbhm mn ky, snmuK rih k Bwxw jI, Blw jI, Bu`l gey jI, bcn kmwey[XQw:-pey kbUlu.KsMm nwil; jW Gwl mrdI GwlI] Anuswr grqw k mwlk bxy[eyhu shsw mUl nwhI; Bwau lwey jnu kie] (eyhu) ies mry kQn ’c(mly) au~kw hIshsw nwhI hY[ (kie) keI vI pRmI jnu(Bwau) pym lwey ky vK lvy[)

72. vwihgrU] mnu qnu ArpI isru dyeI; iqn kY lwgw pwie] ijnI iek

pCwixAw; dUjw Bwau cukwie] inMmqw SWqI sihq DMn siqgurU Amrdws swihb jIAwpu iqAwg k SuB bcn &rmw rhy hn:-(ijnI) ijn@W gurmKW ny, bwby buFy swihbjI vWg, sB dy ivc, iek AdÍq rUp bRhm jI nM, grW duAwrw pCwixAw, (djw)dÍq(Bwa) Bwv cukwie idqw hY[ dwsn dws gIb, aun@W gurmKW nM, mnu qnu(ArpI)

Page 103: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 103/320

www.Gursevak.com  103 q`qkrw 

Bytw krdw hY, isru BI(dyeI) idMdw hY, iqn(k) d(pwie) crnIN(lwgw) l`gxw krdwhY[

73.vwihgrU] jwie pChu sohwgxI; qusw ikau kir imilAw pBu Awie]Eie vprvwh n bolnI; hau mil mil Dovw iqn pwie]1] siqgurU cOQy pwiqwh jI

AqI inMmRqw sihq &rmw rhy hn:- (sohwgxI) pqI pmwqmw dy suhwg Bwg AnMd nMpRwpq, mhwqmw rUpI sohwgxI pws jwie ky, dwsn dws(pChu) puCdw hY ik(qusw)Awp jI nMU, ikau(kir) krk, (pRBu) smr`Q vwihgrU jI, Awie ky (imilAw) imlhn?(Eie) ah, pqI pRmwqmw dy suhwg Bwg AnMd nMU pRwpq, mhwqmw rUpIsohwgxI, AwpxI mMnqw krwax v`lN Aq jmW, jnW, AaugxW ivkwrW v`lN vprvwhhn[ XQw:-bprvwh sdw rMig hir kY; jw k pwKu suAwmI] BwvN dwsn dwsnwl(n) nhIN(blnI) bldy, qW BI(ha) dwsn dws(iqn) iqn@W dy prm-pivq

prm-pjnIk(pwie) crn-kmlW nUM, mil mil k(Dovw) DoNdw hY[ XQw:-(qY-k bol)pwv mlvw mil mil Dovw; iehu mnu qYkU dsw]

74.vwihgrU] sq sMqK dieAw kmwv; eyh krxI swr] Awp Cif sB hoieryxw; ijs die pRBu inrMkwru] (inrMkwr) sB AkwrW dy krqy, bysumwr AQwh;Agnq Aqol] sBnw AkwrW’c ivAwpk pRkwSk hn[ XQw:-ijmI jmwn ky ibK;sm`sq eyk jq hY] n Gwt hY bwF hY; n Gwt bwF hoq hY] pymw-BgqI inmqw gIbI

sihnSIlqw iKmw, siq sqoK bRhmigAwn Awid sb ivAwpI ivsmwd AsMK SBguxW dy dwqy, Anqklwvwn prn mhrvwn AsK AnMq pkwS hI pkwS vwihgurU pBujI dy Avqwr, siqgurU nwnk dyv swihb jI, ijs nMU nwm dI dwiq (dyie) iddhn[ ah (Awp) AhMkwr Coif k, sB dI(ryxw) crn-DUiV hoie jWdw hY Aq auhsq sMqoK dieAw Awid SuB gux(kmwvY) kmwauNdw hY, eyh pUrn grU jI dI(swr)SRSt (krxI) kmweI hY, ikaN j pUrn grU jI qN nwm dI dwiq pRwpq krky, sMqKdieAw Awid SuB gx kmwauNdw hY[ AKrI ArQ:-(sq) sc blxw, s`cw nwm

jpxw jpwaxw, s`cy prKW dI sMgq krnI, (sMqoK) “XQw lwB qQw sqst” rihxw(dieAw) dKI jIv q AsI dieAw krnI, AwpxI jwn vwr k BI suKI kr dxw[ijvyN s`qW 2 idnW dy Bu`iKAw isMGW dy dieAw krk, ihMd dIAW bcIAW, ie`k vwrIATwrW, ie`k vwrI bweI, ie`k vwrI qIh hzwr zwlmW qoN CufweIAW, ies dw nwmdieAw hY[

Page 104: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 104/320

www.Gursevak.com  104 q`qkrw 

75.vwihgrU] mwn AiBmwn mMDy; s syvku nwhI] qq smdrsI sMqhu; keIkoit mDwhI] ijhVw syvkpuxy dy mwn, (AiBmwn) hMkwr (mDy) ’c hYAQvw(AiBmwn) AhMkwr (mMDy) iv`c, Apnw mwn krwaNdw hY (so) ah DMn grUnwnk swihb jI dw, pymI svk nwhI hY[ hy sMqhu!mwn AiBmwn qN bicAw svk,

swirAW ’c(qq) ivAwpk bRhm nM(smdrsI) smwn idStI nwl dyKx vwlw, ssmdrsI; qq kw byqw]) (koit) kroVW (mMDwhI) ’cN, koeI ivrlw hI hY[ XQw:-inis idin mwieAw kwrny; pwnI flq nIq] kotn m nwnk koa; nwrwien ijhcIiq] ijvN prm-pUjnIk DMn bwbw Gn`eIAw jI, DMn Bgq jdyv jI[

76.vwihgrU] giq Aivgiq; kC ndir n AwieAw] sMqn kI ryxu; nwnkdwnu pwieAw] hy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI!Awp jI nM AsK vwrI rom 2 krk,sdw fMfauq bdnw, sdw 2 nmskwr prvwn hov jI!vwihgrU(nwnk) mh`lw pjvW

jI &rmwauNdy hn:- dwsn dws ny (sqn) pihl pwiqswh, dUjy pwiqswh, qIjpwiqswh, cQ pwiqswh jI kI, prm pwk(ryxu) crn-DUV dw dwnu, jdoN pUrn grUipqw jI qN pwieAw, qdN(giq) kilAwx hoxI, (Aivgiq) bygqI hoxI kC dwsdI(ndir) ingw (n) nhIN AwieAw Bwv kilAwx dI ie`Cw nhIN rhI Aqy bygq ho knrk ’c px dw fr nhIN irhw[ AibnwsI bhm ’c lIxqw ho geI[ XQw:-nhikC jnmY; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; Awp hI krY]) sMqn kI ryxu dI mhW 3

mhwn ivsmwd mhwnqw hY[77.vwihgrU] nwmw CIbw kbIru julwhw; pUry gr q giq pweI] vwihgr (nwmw) Bgq nwmdyv swihb jI(CIbw) CINb, sRI kbIru  swihb jI(jolwhw) jlwhysn, ien@W mhW purKW ny nwm jp jpw k, pUry gr rwmwnMd jI(q) qoN, vwihgrU jIdI(giq) pwpqI pweI[ bhm ky byqy sbdu pCwxih; hamY jwiq gvweI] ijhV jIvhamY krd hn, auh hamY dI jwq ’c hn, ieh mhW purK, pry grW dI ikrpwduAwrw, (sbd) bRhm jI nMU (pCwxih) pCwxd hn, ien@W ny bhm jI nM pCwx k,

hamY dI jwiq(gvweI) gvw idqI.Bwv hamY iqAwg idqI, prn bhm jI ky(byq)jwxU, bRhm byqy bx gey[ suir nr iqn kI bwxI gwvih; koie n mytY BweI]3](sir) dvqy(nr) purS (iqn) iqn@W BgqW mhWprSW jI kI AimRq bwxI(gwvih)gwauNd hn[ hy BweI !an@W nMU bwxI gwauNxo, kie BI (mytY) htw(n) nhIN skdw, beInIvIN zwqI vwilAW dI bwxI ikauN gwauNd hoN? (vw) kie n mt BweI]3] hy BweI !aun@W dI rcI bwxI nMU kie BI (mytY) imtw nhIN skdw[ Awp rb jI ny, pjvyN jwm

Page 105: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 105/320

Page 106: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 106/320

www.Gursevak.com  106 q`qkrw 

sux k, lU 2 krk pRm vrwg kIqw[ bwb b`F swihb jI ny sudr dIvwn sjvwieAw,Awp jI ieSnwn krk, nvyN bsqR pihr, Ardws krk gurqw gdI isGwsx qpihlI vwr sBwiemwn hoey[ Awp jI ny bVw BwrI ivXog mMinAw[ grqw g`dI ’qybYT ky hMgqw qW krnI sI? sgoN Juk gey[ XQw:- dRm spUr.ija inv; Kv

ksu.ibml bIcwrh] DIry 2 vYrwg Qm@ k ieh vYrwgmeI mh`lw aucwirAw:- mÚ2]ijsu ipAwry isau nyhu; iqs AwgY mir clIA] siqgurU pihl pwiqswh jI d(2)dUj(mÚ) srUp siqgurU AMgd dyv swihb jI &rmwaNd hn:- (ijs) ijn@W prp-pUjnIk, mn bwxI sRIr dy ipAwry, siqgurU nwnk dv swihb jI (isa) nwl, dwsndws dw(nyhu) pRm hY[ hMkwr Cf ky(iqsu) iqn@W siqgurW dy(AwgY) snmK Bwv hukmmMnidAW fr BY Adb siqkwr ’c rihMidAW, isr ArpidAW, pwpW AOgxW ivkwrWkusg vlN mir k, (clIAY) clxw krIey, Bwv Apxw sIs srvs sB k`J krbwn

krIey, ijvyN vwihgrU mh`l nOvN jI, hor bAq pymIAW ny sIs Arp[iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw] (qw) iqn@W siqgurW (k) d hukm nUM

mMnx qN (pwCY) ip`C p k, sswir ’qy dwsn dws dw jo jIvxu hY, AQvw siqgurW(k) dy hukm nU mnx qoN ip`C pY k, j sMswir dw j jIvxu hY, ieh Anykbwr(iDRgu) iPt mUh lwhnq iDRRkwr hY[ DMn gurU AMgd dyv swihb jI ny AYfw v`fwBwrI ivXog minAW[ ijs krk pUrn gurU bhm srUp mMny pj gey hn[ XQw:-

nwnk minAw mMnIAY; buJIAY gr prswid]2])80.vwihgrU] slok mÚ2] jo isru sWeI nw inv; so isru dIj fwir]nwnk.ijs ipjr mih ibrhw nhI; s ipjru lY jwir] siqgurU nwnk dv swihb jIdy(2) dUj(mÚ) srUp, siqgrU dUjy pwiqswh jI slok aucwrd hn, ijs ’c sbivAwpI mhW ivsmwd gwV@ vrwg sihq Apxy Awp nMU kihMdy hn, qyrw j hMkwrIisru, Apxy(sWeI) mwlk pRBU gurU nwnk dyv swihb jI dy A`gy nw(inv) invy, (s)aus Apxy hMkwrI isru nU, v`F ky(fwir) s`t (dIjY) dxw krvwihgrU(nwnk) siqgrU

dUj pwiqswh jI Apxy Awp nMU kihMdy hn, qyry ijs(ipMjr) sIr(mih) ’c, siqgrUnwnk dv swihb jI dw(ibrhw) pRm nhI hY, (s) aus gurU pRm qN hIxy,Apxy(ipjru) sIr nUM (jwir) swV l[ Bwv pUrn gurU jI dw hukm mnx pUjx ’qzor idd hn[ j hukm nhIN mndw, Anq jUnW ’c viFAw KwDw swiVAw jWdw hY,

Page 107: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 107/320

Page 108: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 108/320

www.Gursevak.com  108 q`qkrw 

hY, dwsn dws ny EhI krxw hY[ Awp jI ny j pdwrQ AQvw bRhmwnMd rs idqw hY,EhI lYxw hY[ grIbw AnwQw; qyrw mwxw] sgqW smq dwsn dws grIbw (AnwQw)XqImW nM (qyrw) Awp jI dw hI (mwxw) mwx hY[ XQw:- qUM myrw bhu mwxu krq qMmyrw bhu mwxu] jir qumwrY suiK vsw scu sbd nIswxu]1]

83.vwihgrU] Kwk sMqn kI; dyhu ipAwry] Awie pieAw; hir qrY dAwrY]drsnu pKq mnu AwGwv; nwnk imlxu suBweI jIau]4] pMjvyN pwiqswh jI&rmwauNdy hn:- hy prm ipAwry siqkwry vwihgrU jI! dwsn dws nM U Awpxy ipAwry(sqn) sMqW (kI) dI mhW pwk(Kwku) crn-DUV (dhu) bKSxw kro jI[ Awp jIAq Awp jI d sMqW dI crn-DUVI dI pRwpqI leI, hy(hir) vwihgrU jI!dwsn dws(qrY) Awp jI dy duAwrY ’q, Awie pieAw hY[

84.vwihgrU] mwJ mhlw 5] sgl sMqn pih; vsq iek mWga] kra

ibnMqI; mwnu iqAwgau] gurU nwnk swihb jI dy (5) pjvN (mhlw) srUp,kljuig.jhwj Arjunu grU; GxI qN GxI inMmRqw nwl, mwJ rwg ’c &urmwaNdy hn:-Awp jI d, bwbw buFw swihb BweI gurdws swihb jI, BweI bwlw swihb jI, BgqkbIr swihb jI, Bgq jYdyv swihb jI, Bgq nwmdyv swihb jI Awid (sgl)swirAW (sqn) sqW(pih) pwsN iek vsq, prp pivqR crn-DUV (mWgau) mMgdwhY dwsn dws[ kra ibnMqI; mwnu iqAwgau] crn-DUV dI pwpqI leI mwnu

(iqAwga) iqAwg k, dovyN h`Q joV ky, isr JkwA k pRm ibnMqI(krau) krdw hY[vwir vwir. jweI lK vrIAw; dhu. sMqn kI DUrw jIa]1] hy ipAwry Akwl prKjIE! Awp jI qoN (lK) l`KW (vrIAw) vwrI (vwir) bilhwr (vwir) kurbwn (jweI)jWdw hY[ Awp jI ikrpw krky (sMqn) sMqW mhWprSW (kI) dI crn-DUrw(dhu)b^Sxw kro jI[)

85.vwihgrU] qrI srix; myry dIn dieAwlw] krqw purK grU nwnk dvswihb jI d pMjvyN srUp, siqgrU Arjn dv swihb jI au~bldI dyg ’c bYTx smN,

q`qw ryqw sIs ’qy pYx, sVdI bldI loh ’qy KV@n smN, gurU drohI cfwl cdU d GrypMj idn Bu`Ky anINdry iqhwey rihMidAW, ies inrml s`cI bwxI dy Awsry rhy[ AwpjI inmqw hlImI gRIbI, sihnSIlqw iKmw DIrj, shj iDAwn, Bwau BgqI SBguxW dy Avqwr hn[ Awp jI vwihgrU grU rwmdws swihb jI dy snmK &rmwaNdhn:- qrI srix; mry dIn dieAwlw] (myry) dwsn dws (dIn) gRIb dy(dieAwlw) dieAw dy Gr, hy siqgurU rwmdws swihb jIE!dwsn dws (qyrI) Awp

Page 109: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 109/320

www.Gursevak.com  109 q`qkrw 

jI dI s`cI suKdwiek At`l AivnwsI s`cI srix hY[ sK swgr; myry gr gopwlw]kir ikrpw; nwnku gx gwvY] rwKhu srm AswVI jIau]4] vwihgrU (nwnk)siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-hy(sK) suKW dy (swgr) smud, (gopwlw)AnMq bhmMf dy pwlk, Ajpw jwp vwihgrU gur jI, (myry) dwsn dws qy ikrpw 

kir, j dwsn dws Awp jI d AimRq rUp prm mnohr gux sdw(gwv) gwaNdw rhy[hy ipAwry jIau!gux gwaux dI Amlk dwq b^S ky, (AswVI) dwsn dwsW dI sgqWsmyq (srm) lijAw rwKhu jI[ nwnk nwm cV@dI klw] qyry Bwxy sb`q dw Blw]is`D kIqw hY[)

86.vwihgrU] sdw sdw; qU hY suKdweI] iniv iniv lwgw; qrI pweI] kwrkmwvw jy quDu Bwvw jw qU dyih dieAwlw jIa]2] sKW d smud vwihgrU pjvNpwiqswh jI &rmwauNd hn:-hy Akwl prK jI! (qU) Awp jI, sdw sdw suKdweI 

hY, ies leI dwsn dws (iniv) Juk iniv) Jk ky vw mn dy mwx vloN Juk ky, qndy AiBmwn vlN Jk k, (qyrI) Awp jI d prm pwk (pweI) crnIN (lwgw) l`gdwhY[ XQw:-iniv iniv pwie lga.gr Apuny; Awqm rwm inhwirAw])

87.vwihgrU] cyiq imlwey s pRBU; iqs kY pwie lgw]2] siqgrU pRBU pMjvyNpwiqswh jI inmqw sihq cyiq dy mhIny duAwrw aupdS &rmwaNdy hn:-hyBweI!ijhVw gurmiK, dwsn dws nUM (s) aus pBU jI, nwl imlwey, j jl Ql,

mhIAl ’c pUrn hn, dwsn dws iqs (k) d sc(pwie) crnIN (lgw) l`gdw hY[)88.vwihgrU] syvw sw iqs BwvsI; sqw kI hoie Cwr]) syvw kIqI hoeI(sw) EhI iqsu vwihgrU jI nUM (BwvsI) BwaNdI hY, BwvgI[ syvw krn vwlw syvk,mwn AiBmwn Cf ky isr nIvW krk isr Arp ky, vwihgrU jI dy sqw (kI) dI(Cwru) crn-DUV hoie jwvy[)

89.vwihgrU] jo hmrI ibiD hoqI. mry siqgurw; sw ibiD. qm hir jwxhuAwpy] hy (mry) dwsn dws dy prmpjnIk hrI srUp (siqgurw) siqgrU Amrdws

swihb jIE!Awp jI dy ivCV krk, jUnW ivkwrW ’c ruLx vwlI (hmrI) dwsndwsW dI (ibiD) hwlq, j  (hoqI) ho rhI sI, (sw) Es duKdwiek ruLx vwlI(ibiD) hwlq nU, (hir) vwihgrU Amrdws swihb jI, (qum) Awp jI Awpy hI(jwxhu) jwxd hoN jI[ hm rulqy iPrqy. keI bwq n pCqw; gur siqgur sMig. kIryhm Qwpy] carwsI l`K jUnW ’c (hm) dwsn dws (rulqy) ruldy (iPrqy) iPrdy sW,

Page 110: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 110/320

www.Gursevak.com  110 q`qkrw 

koeI (bwq) gl (n) nhIN sI (pCqw) puCdw[ (gr) prm pjnIk siqgr Amrdws swihb jI d crnW dy (sMig) nwl l`gx krky, (hm) dwsn dws(kIry)kIVy grqw gdI ’qy (Qwp) iesiQiq kIqw igAw hY[ DMnu DMnu gurU nwnk. jn krw;ijqu imilAY. cUky siB sog sMqwp] vwihgrU (nwnk) DMn gurU rwmdws swihb jI

&rmwauNdy hn:- (jn) BgqW (krw) dy grU Amrdws swihb jI DMnu DMnu hn, (ijqu)ijn@W nwl (imilAY) imlxy krk, (siB) swry sg(sqwp) duK (cky) cuky gey Bwvinivrq ho gey[)

90.vwihgrU] hm jMq ivcwry.ikAw krh; sBu Klu qum suAwmI] jnnwnk.hwit ivhwiJAw; hir gulm glwmI] hy(suAwmI) mwlk!(hm) dwsndws(jMq) jIv ivcwry, (ikAw) kI (krh) kr skd hW?koit bRhmf dw (sBu) swrwKyl, (qum) Awp jI dw hI hY, cwhy ies nU Fwh lvo cwhy bxw lvo, ies leI,

vwihgr nwnk DMn gurU rwmdws swihb jI GxI inmRqw nwl &rmwauNd hn:-hy hirsrUp siqgurU Amrdws swihb jI!(jn) dwsn dws, Awp jI dI swDsMgq rUpI(hwit) h`tI ’q, Awp jI dw (ivhwiJAw) ^rIidAw, Awp jI dI(glwmI) cwkrIkrn vwlw(gulm) golw hY[ AQvw Awp jI dy(gulwmI) goilAW dw(gulm) golw hY[)

91.vwihgrU] hm jwinAw kCU n jwnh AwgY; ijau hir rwK iqa TwF] hmBUl ck gr ikrpw Dwrhu, jn nwnk kuqry kwFy]4] vwihgr (nwnk) DMn grU

rwmdws swihb jI rzw ’c psMn rih k, krqwr jI ky snmK, ivsmwd rMg ’clIx GxI inMmqw, hlImI, AwzzI, gIbI nwl pym bnqI krdy hn:-hy sB nMU (hir)hrw Brw krn vwly hrI jI! (ija) ijvyN Awp jI ikrpw krky (rwK) r`Kd hoN,(iqau) iqvyN Awp jI dy bhy A`g rzw ’c (TwFy) KVy hW, Awp jI d bUhy qN ibnw(hm) dwsn dwsW ny(Awg) Agy hor dAwry ’q jwx bwry(kC) kuJ BI(n) nhINjwinAw, n hI hux(jwnh) jwxd hW, Bwv kyvl Awp jI dr d mgq bx ky, AwpjI dy dr ’q KV@ hW[ hy mhwrwj gr Amrdws swihb jI ! (hm) dwsn dws (jn)

syvk, Awp jI dy(kwFy) kIV, (kuqry) ikrm hW[ XQw:-hm kIry ikrm.siqgrsrxweI; kir dieAw nwm prgwis]) dwsn dwsW dI BUl hI (cUk) Bu`l nUM ikrpw(Dwrhu) Dwr ky, b^S lv[)

92.vwihgrU] hm AprwD.pwp bhu kIny; kir dustI cor crwieAw] Abnwnk.srxwgiq Awey; hir rwKhu lwj hir BwieAw] (hm) dwsn dwsW ny pwp

Page 111: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 111/320

www.Gursevak.com  111 q`qkrw 

(AprwD) gnwh (bhu) bhuqy (kIny) kIqy hn[ (dustI) dustqweI (kir) krk cr bxk, pr Dn pr qIA pdwrQ, bAMq jnmW ’c (crwieAw) crI kIqw hY[ vwdwsn dwsW ny pwp gunwh bhuqy kIqy hn[ dstqweI krk, Awpxy Awp nUM nwmjpx vloN curwieAw hY Bwv nwm nhIN jpdy, ies leI cor hW[ XQw:-srb apwie;

gurU isir mru] Bgiq kra; pg lwgau qr] nwim rqo; cwha quJ Eru] nwmdurwie clY; so coru]3]) vwihgrU (nwnk) mh`lw cOQw jI snmuK pRm bnqI krdhn[ hy(hir) vwihgurU mh`lw qIjw jI!BwvyN AsIN dust cor bhuq pwp krn vwlAprwDI hW, (Ab) hux ies mnuKw jnm ’c, Awp jI nU BwieAw qW hI Awp jI dI(srxwgiq) Srn ’c Awey hW[ hy hir srUp siqgurU swihb jI !Srn ’c Aweyjwx ky swfI lwj rwKhu[

93.vwihgrU] dwsin dws; inq hovih dws] igh ktb mih; sdw audwsu]

DMn siqgurU Amrdws swihb jI Apxy inrgn pRkwS dAwrw, hux kroVW bRhmMf rcAq lYA kr rhy hn, koVW QwvW ’q vrKw kr rhy hn, koVW sUrjW nUM pRkwS rhyhn[ ijn@W dI prm-pivqR au~jl inrgun joiq nwl koVW qwry mfl pkwS rhy hn[hzUr &urmwaNdy hn:-hy ipAwirE!siqgurU Agd dv swihb jI dy dwsin dwsW dw(inq) inqwpRqI dws  (hovih) hoxw kry[ dwsn dws ho ky (igh) ighsq Gr,(kutMb) prvwr (mih) ’c, sdw (audwsu) auprwm rhy[ XQw:- mmqw jwl; qy rhY

audwsw] pRxviq nwnk; hm qw ky dwsw])94.vwihgrU] hm miq hIx, mUrK mgD AMDy; siqguir mwrig pwey] prmpUjnIk vwihgrU siqgurU qIjy pwiqswh jI, siqgurU djy pwiqswh jI dw DMnvwdkrd hn:-hy ipAwirE!(hm) dwsn dws SB miq qN(hIx) rihq, mUrK (mugD)bysmJ, gursbd, gursbd ArQW rUpI nyqW qoN rihq ADy sW[ DMn siqguir Agddyv swihb jI ny, ikRpw krk, gursbd, grsbd ArQ rUpI nyq b^S ky, gurUBgqI sihq igAwn d (mwrig) rsq pwey idqw hY[)

95.vwihgrU] CCw; Chry dws qmwry] dws dwsn ky; pwnIhwry] DMn siqgrUpMjvyN pwiqswh jI, CCw AKr dAwrw, siqgrU cOQy pwiqswh jI dy snmK kihMdhn:-hy mhwrwj swihb jI!jo(qumwry) Awp jI d dwsn dws hn, dwsn dws an@Wky(pwnIhwry) pwxI Brn vwly(Cohry) in`ky dwsn dws hn[ CCw; Cwru hoq qry sMqw]ApnI ikpw; krhu BgvMqw] CCw A`Kr duAwrw &rmwaNd hn:-hy (Bgvqw)

Page 112: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 112/320

www.Gursevak.com  112 q`qkrw 

vwihgrU jI!ijs ’qy ApnI ikpw (krhu) krd hoN, auh (qry) Awp jI d, bwbw buFwswihb jI BweI grdws swihb jI Awid sqw dI (Cwru) crn-DUiV(hoq) ho jWdw hY[

96.vwihgrU] KqI bRwhmxu sdu bsu; auDrY ismir cMfwl] ijin jwinE pBuAwpnw; nwnk iqsih rvwl] vwihgurU(nwnk) sc siqgurU Arjn dv swihb jI

&rmwauNdy hn:-hy BweI! SSqRDwrI KqRI, bwhmxu (sUdu) sUd, (bs) KqI krn vwlwqy BwvyN cMfwl BI ikaN n hov, mhwrwj swihb jI nM (ismir) Xwd krk (auDrY)qr jWdw hY, Bwv jmW jUnW AguxW ivkwrW qN mukq ho jWdw hY[ ien@W ’coN(ijin)ijs ny vI Awpnw smr`Q pRBu jI(jwinE) jwx ley hn, auh BwvyN cfwl hovy, dwsndws(iqsih) iqs dI(rvwl) crn-DUV hY[

97.vwihgrU] ijnI ifTw.myrw siqguru Bwau kir; iqn k. siB pwp gvweI]s`cy siqgrU cOQy pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-(ijnI) ijn@W gris`KW ny (myrw) mry

pUry siqguru swihb jI  d srgn srUp jI dw drSn vw grbwxI jI dw pRq`KdrSn nyqW nwl jW AdroN bYrwg ibbyk rUpI nyqRW nwl, (Bwa) pRym(kir) krk(ifTw) diKAw hY[ siqgrU jI ny (iqn) iqn@W k siB pwp(gvweI) guAw Bwv nwskr idqy[ ijvN BweI lwl bwbw rwey bulwr jI Awid[ hir drgh qy muK ajly; bhusoBw pweI] hir jI dI(drgh) Kf bRhmf dI rcnw, siqsMgqjI, s`cKf’c, (q)auh muK(aujly) sur^rU, lwl, inhwl, inrml prm-pivqR ho gey, nwnk

bRhmigAwnI; Awip prmsur] rUp (bhu) bhuqI sBw pweI hY[ ijvyN bwbw buFwswihb jI, BweI grdws swihb jI, BweI mnI isG jI bwbw dIp isMG jI Awid[jnu nwnk mMg DUiV iqn; j gr ky isK mry BweI] DMn gurU rwmdws

swihb jI, ijn@W ny mhwn ikpw krk, is`KW dI hamY mwrI hY, aun@W nUM, gur ky isKmyry BweI] ikhw hY[ ieh inmqw jI h`d idKweI hY[ vwihgrU(nwnk) hzUr&rmwauNdy hn:-j s`cy siqgurU Amrdws jI dI is`iKAw nUM mMnx vwl, gr jI(ky) disK hn, ah mry gur BweI jI hn[ (jnu) dws (iqn) iqn@W dI prm-pwk crn-

DUiV(mMg) mgdw hY[)98.vwihgrU] nwnk DUiV pnIq swD; lK kit iprwg] vwihgrU (nwnk)

s`cy siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &rmwauNdy hn:-hy BweI! (swD) SyRSt purK vw(swD) s`c siqgrU rwmdws swihb jI dI prmpivq crn DUiV lK guxW (kit)kRVW(iprwg) iprwg rwj, qIrQW qoN(punIq) pivqR 3 hY[)

Page 113: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 113/320

www.Gursevak.com  113 q`qkrw 

99.vwihgrU] kih rivdws; Klws cmwrw] jo hm shrI; so mIqhmwrw]3] ivAwpk bhm jI d Avqwr, ivAwpk bhm rUpI Sihr ’c vsx vwlyBgq rivdws swihb jI, bhuqI GxI qoN GxI AiqAMq GxI inmqw nwl kih rhyhn:-hy BweI!dwsn dws cmwrw, gm, duK hnyrw, SrimMdgI, pIVw, fr, gnwh,

pdwrQW leI qrsnw, hwr, A`vl, dom, sym, iqn guxW qoN (Klws) CuitAw,byZmprw shr ’c rihx vwlw hY[ (j) ijhVw gurmiK apRkq (hm) dwsn dws dybygmprw Sihr ’c rihx vwlw hY, (s) ah (hmwrw) dwsn dws dw(shrI)sihrIAw, (mIq) im`q hY[ bVI BwrI ivsmwd inmqw, iKmw sihnSIlqw, DIrj,itkwA nwl DurW dI bwxI dAwrw n&rq mytI hY[)

100.vwihgrU] jogIsr pwvih nhI; qA gux kQnu Apwr] ivAwpk scybRhm dy Avqwr, Bgq rivdws swihb jI, AqI hI inmqw nwl, Apxy Awp nU

cimAwr A`Kr kihMdy hn[ hy vwihgrU jI!(qA) Awp jI dy (gx) guxW dw kQnu(Apwr) pwrwvwr qoN rihq hY[ (jogIsr) jgIAW dy mhMq, Awp jI dy s`cy guxW dwkQn krk, Awp jI d Apwr SuB guxW dw pwrwvwr nhI (pwvih) pw skdy[ pymBgiq k kwrxY; khu rivdws cmwr] dwsn dws rivdws cmwr ny, Awp jI dI(pRm) pRmw-Bgiq(kY) dy (kwrxY) leI Bwv Awp jI dI pRmw BgqI d pRvwh ’clIx ho k, Awp jI dy gux, ijvN Awp jI ny khwey hn, iqvyN (khu) khy hn[)

101.vwihgrU] Aihinis Bgiq kry; ilv lwie] nwnk iqn kY; lwgpwie]4]12] DMn gurU nwnk dyv swihb jI, phux kroVW sUrjW cdimAW nU, Apxyinrgn pkwS duAwrw pRkwS rhy hn[ iqn@W dI ivAwpk jiq nwl swnUM sB nM swhAwauNdw hY[ Awp jI ny bRhm byiqAW dI mhW Agm ivsmwd AvsQw kQn kIqIhY[ ijhV bhm bqy sUrj vWg jIAW nUM igAwn dw pRkwS d k, AigAwn dw ADyrwmytdy hn[ DrqI vWg iKmw krd hn, AkwS vWg inrKB rihMd hn[ hvw vWgsmidRstI r`K k, swirAW nUM Awqm sK iddy hn[ kml vWg swry sswr ’c

inrlp rih ky, duK sK dSmx im`q, hwn lwB, AimRq zihr, hrK-sZ, sony lhyAwid ’c smidRStI r`Kdy hn[ ijn@W ny KMfW bRhmfW Adr jqI srUp bhm nUM jwxilAw hY[ AYs prm hMs qq byqy huidAW ivAwpk bhm ’c (ilv) ibqI (lwie) lwky (Aihinis) rwq idny, Akwl prK jI dI pRmw (Bgiq) BgqI (kry) krd hn[vwihgrU(nwnk) siqgurU pihl pwiqswh jI AqI hI inmqw hlImI nwl kihMdy hn

Page 114: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 114/320

www.Gursevak.com  114 q`qkrw 

ik dwsn dws (iqn) iqn@W (k) d prm-pwk sc(pwie) crnIN(lwg) l`gdw hY[)102.vwihgrU] nw hau jqI sqI nhI piVAw; mUrK mugDw jnmu BieAw] sb

suKW d dwqy siqgrU nwnk dv swihb jI GxI inmqw, hlImI gIbI nwl, vwihgrUjI d snmK &rmwauNd hn:-nw (ha) dwsn dws jqI hY, Aqy n hI sq r`Kx vwlw

sqI hY, bRhm-ividAw BI nhI piVAw, ies leI swrw jnm hI mrK(mgDw)bysmJ (BieAw) ho igAw hY[ pRxviq nwnk iqn@ kI srxw ijn@ qU nwhI vIsirAw]Akwl purK rUp (nwnk) siqgrU pihl pwiqswh jI (pxviq) bynqI sihq&rmwauNdy hn:-hy vwihgrU jI!(ijn@) ijn@W nUM (qUM) Awp jI d`K suK hrsuAws(vIsirAw) Bu`ly nwhI, dwsn dws iqn@ kI srxw hY[

103.vwihgrU] dwsu sgl kw; Coif AiBmwnu] nwnk kau; gir dIno dwnu])pRIqm; pym Bgiq k dwqy] inmRqw d swgr, bRhm rqnwgr, smr`Q sAwmI

vwihgrU(nwnk) siqguru Arjn dyv swihb AMqrjwmI smr`Q suAwmI jI &rmwaNudy hn :- dwsn dws (ka) nUM dws pxy (kw) dw (sgl) swrw AiBmwnu (Coif) CfxrUpI dwnu, (gir) DMn grU rwmdws swihb jI ny (dIno) idqw hY[)

104.vwihgrU] dIis Awvq hY; bhuqu BIhwlw] sgl crn kI; iehu mnurwlw] koVW bRhmfW dy mwlk, siqgrU Arjn dyv swihb jI, hrI rUp sI hirmdrswihb jI dI Ascrj ibsmwd rcnw rc rhy sn[ hzUr sc pwiqswh jI ny sdw

vrq lw idqw[ dSW pdSW dIAW siqsMgqW bwbw b`Fw swihb jI BweI BgqU jI,bwbw ibDI cMd, BweI grdws jI, BweI mJ, BweI bihlo Awid bRhm bq isr ’qtokrI cuk ky cwA nwl syvw kr rhy sn[ grU drbwr ’c hr vyl kIrqn hoeIjWdw sI[ swrw Bvn pivqR ho irhw sI[ XQw:- khu nwnk qy Bvn pivqRw; jw mihsMq qm@wry]2] ie`k kmtwlU, BoiLAW bidAW nUM, svw qoN twl ky, bzwr l jwieAwkry[ ie`k idn siqgurU mhwrwj jI ny Ub qwiVAw, nyqR lwl kr ley, ichrw vIbVw hI gMBIr lwlo lwl kr ilAw[ vyK k cOdW lk kMbx lg gey, ah vI fr

igAw[ aus ny crn PV ky ikhw, “hy mhwrwj swihb jI!dwsn dws nM b^S lajI[ ” qW siqgurU jI ny Jtpt TFw suBwA kr ilAw[ ieh Ascrj ivsmwdkOqk dK k, ie`k sIql nwm swDU ny, h`Q jV ky isr JkwA k, bV hI pm nwlikhw, “hy mhwrwj swihb jI!Awp jI A`g vI sk lNdy hoN[ ” qW hzUr ny ivSSqOr q ivgs ky ikhw, dIis Awvq hY; bhuq BIhwlw] sgl crn kI; iehu mnu

Page 115: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 115/320

www.Gursevak.com  115 q`qkrw 

rwlw]3] “hy sIql purI!ivgV is`K nUM svwrnw dwsn dws dw &rz bxdw hY[BwvyN dwsn dws dw srUp, idsx nUM bhuqu hI (BIhwlw) iBAwnk (dIis) idsx ’c(Awvq) AwaNdw hY[ is`K dy Adr fr pwaux leI, a~proN hI ieh iBAwnk rUpidKwieAw hY, pr dwsn dws dw iehu mnu (sgl) swirAW (kI) dI crn (rwlw)

DUV hY[ ”ieh kqk dK ky SB bcn sx k, qmwm isK, dyvI dvq, AvqwrpYgbr, sUrj cdmw qwry, DMn gurU Arjn dv jI, DMn gurU Arjn dv jI gUj peyswry, cz inAwry[ jweIey bilhwry[ sdw 2 nmskwry[)

105.vwihgrU] siqguru Apnw; sd sdw smwry] gur ky crn; ks sigJwry] siqgrU pMjvyN pwiqswh jI, siqgurU rwmdws jI ’q bVI BwrI SrDw r`KidAW&rmwauNdy hn:-siqgurU swihb jI hI Awpxy hn, jo hMgqw myt k, jMmx mrn mytdyhn[ lk pRlk ’c is`K dI shwieqw krd hn[ duSmx imqR ’c smidStI

idKwauNdy hn, gurbwxI d dwq hn[ AYsy (Apnw) Awpxy prmpUjnIk siqguru nUdwsn dws, sd sdw (sm@wry) Xwd krdw hY Bwv ismrdw hY[ XQw:- syvI siqgruAwpxw; hir ismrI.idn siB rYx] Awpu iqAwig srxI pvW; muiK blI imTV vx](gur) siqgrW (ky) dy crn-kmlW nU Awpxy (ks) ksW (sMig) nwl (Jwry) JwVdwhY[)

106. vwihgrU] kr joiV; nwnk kry Ardwis] mih; sMqh thl dIj

guxqwis] prm pUjnIk(nwnk) Drin ggn nv KMf mih; jiq srUpI rihE Bir]Bin mQurw.kC Bydu nhI; gru Arjnu prqK´ hir] Anuswr hrI rUp siqgrU pMjvNpwiqswh jI, vwihgurU jI dy snmuK &rmwauNdy hn:-dwsn dws bwhrl dovN(kr)h`Q jiV ky vw AdroN mn icq rUpI h`Q joV ky, GxI hI inmqw, gRIbI hlImI sihqAwp jI d prm-piv`q prm-pjnIk crn-kmlW ’c(Ardwis) bynqI(kry) krdwhY[ ijhVy Awp jI d sMq A`T pihr Awp jI nU nyVy krky jwxdy hn[ Awp jI dyBwxy nU im`Tw krky mndy hn, ijn@W nUM kyvl ie`k nwm dw ADwr hY, jo swirAW dI

crn DUV bxy hoey hn[ A`Ty pihr kQw kIrqn aucwrd hn, hr vyl kIrqn ’citkwA hY[ ijn@W dw vrq vrqwvw kyvl nwm nwl hI hY[ ijn@W nU imqR sq ie`ksmwn hn, ijn@W dw drSn bVw BwrI durlB hY[ hy(guxqwis) gxW d KzwnyvwihgrU!(moih) dwsn dws nU, aupokq gxW vwly(sqh) SWq Awqmw mhWpurSW dIthl syvw(dIj) dxw kro[

Page 116: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 116/320

www.Gursevak.com  116 q`qkrw 

107 vwihgrU] moih grIb ka; lyhu rlwie] nwnk Awie pey srxwie]vwihgrU(nwnk) ShIdW dy isrqwj siqgurU pjvN pwiqswh jI &urmwaNd hn:-hyvwihgrU!dwsn dws cOrwsI BogidAW Awie k, Awp jI dI scI srxwie(pey) ipAwhY[ ijhVy Awp jI d AqI ipAwry swD, bwhrl dovN h`Q Aq AMdroN mn buD rUpI

h`Q jV ky, Awp jI nUM A`Ty pihr iDAwauNd hn[ an@W dy prmpiv`q prmpjnIkcrnkmlW dI SuB syvw b^S k(mih) dwsn dws grIb(ka) nU, Awpxy srUp ’crlwie(lhu) lv jI.Bwv eykqw ABydqw kr lvo[

108.vwihgrU] Bgiq hyq, gr crx invwsw] nwnk hir jn k; dwsindwsw] DMn s`cy siqgurU nwnk dv jI &urmwaNdy hn:-ijs hrI jn dw, siqgurW dcrn-kmlW dI pymw (Bgiq) BgqI dy (hyq) ipAwr krk, gur crx-kml ’c(invwsw) ivSyS krk vsxw hoieAw hY[ dwsn dws Es hir ky(jn) dws (ky) dw

dwsin dwsw hY[)109.vwihgrU] gur kI syvw s kry; ijs Awip krwey] nwnk isru d

CUtIAY:drgh piq pwey] ijsu pymI qoN sc siqgurU swihb jI, AwpxI syvw Awip(krwey) krwaNdy hn, (so) ah Awp iqAwg k, inmqw Dwr k, mwn Apmwn qNrihq ho ky, inSkwm Bwv nwl gur swihb jI kI s`cI svw (kry) krdw hY[vwihgrU(nwnk) DMn sc siqgurU nwnk dv jI &rmwauNd hn:-apokq guxW vwly

syvk nUM Awpxw isru dy ky, hMgqw jmW pwpW, ivkwrW Awid dSW qN (CUtIAY) CutjweIey, vwihgrU jI dI(drgh) Kf bhmf dI rcnw, siqsMgqjI, s`cKMf’c,(piq) ie`zq pwey leIey[

110.vwihgrU] eyq kUkr ha bygwnw; Baukw ies qn qweI] Bgiq hIxunwnk jy hoiegw; qw KsmY nwa n jweI] vwhu 2 DMn sc siqgrU nwnk dyv swihbjI, Akwl purK jI dy snmuK Awpxy Awp nUM, Akwl purK jI dw kUkr kih k,r`iKAw leI pym bynqI krd hn[ vwhu 2 ikMnI inmqw hY[ idStWq:-ijvyN Epry

kuqy nUM bhuqy k`qy Gyr ky v`Fdy hn, auNJ qW BwvN Awpxy mwlk nU cyq n kry, prGyrn qN BauNk 2 hY, Awpxy mwlk nUM r`iKAw leI sddw hY[ mwlk SSqR l ky llkwry mwrdw B`jw 2 AwaNdw hlwSyrI iddw hY[ mwlk nU AwieAw jwx ky, kqwSyr bx jWdw hY[ mwlk Epry k`iqAW nUM mwr k Bjw iddw hY[ Awpxy k`qy dIr`iKAw krdw hY[ ies pRkwr DMn grU nwnk dyv swihb jI &rmw rhy hn:- eyqykUkr ha bygwnw; Baukw ies qn qweI] hy Akwl prK jI!(ha) dwsn

Page 117: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 117/320

Page 118: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 118/320

Page 119: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 119/320

Page 120: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 120/320

www.Gursevak.com  120 q`qkrw 

dwVw dyK k, sRI cd jI ny byAdbI d AKr khy, “ieh AYnw ikaN vDwieAw hY?shx sIl sMq; sm imqs durjnh]) Anuswr aus d ibAdbI dy khy vwk jo mn nUA`g lwaux vwl sn, shwr ley[ suK smUh kruxwmY krqw;) imhrvwnu swihbimhrvwnu] swihb myrw imhrvwnu] DMn sc siqgurU swihb jI ny, bVI kmwl dI

iKmw kIqI[ ie`k h`Q nwl Awpxw sMdr dwVw PiVAw, dUjw h`Q bwb sI cMd jI dcrnW nUM clwieAw Aq ikhw, “Awp jI DMn 2 s`cy siqgurU nwnk dyv swihb jI dyswihbzwd hoN, Awp d prm-pivqR sudr crn JwV@n leI vDwieAw hY[ ” AnIinmqw sihnSIlqw, iKmw gRIbI, hlImI DIrj vwlI gl sx ky, sI cMd dy pYrW dIim`tI inkl geI, rom KV@ ho gey[ dvN h`Q joV isr Jukw k ikhw, “DMn grUrwmdws swihb jI, Awp jI ny ies inmqw krk gurqw g`dI pweI hY, eysy inmqwkrk siqgurU dUjy, siqgurU qIjy pwiqswh jI ny pweI sI pr AsIN pRwpq nhIN kr

sky[ }119. vwihgrU] jgq aDwrn swD pRB; iqn@ lwghu pwl] hy (pRB) smrQ

siqgurU rwmdws swihb jI!Awp jI dy swD sMq jo, bwbw bu`Fw swihb jI Awid,jgq nU (aDwrn) qwrn vwl hn[ dwsn dws (iqn@) iqn@W dy srn rUpI (pwl)p`l(lwghu) lgdw hY[ mokau dIjY dwnu pB; sqn pg rwl]2] hy (pB) smr`QvwihgrU jI dy Avqwr DMn grU rwmdws swihb jIE!(sqn) SWq Awqmw sMqW dy

prm-pivqR prm-pUjnIk(pg) crn-kmlW dI (rwl) DUVI dw dwnu(moka) dwsndws nMU (dIjY) dxw kro[120.vwihgrU] iblwvlu mhlw 5] pwxI pKw pIs dws kY; qb hoih

inhwl] ShIdW d isrqwj siqgurU gMQ swihb jI dy rcxhwr, s`cy siqgrU nwnkdyv swihb jI d (5) pjvN (mhlw) srUp iblwvl rwg ’c &urmwaNd hn:-hyis`K!inmqw gRIbI Dwr k, mn nIvW krk, mn dw hT iqAwg ky, vwihgrU jI ddws(k) d pws, pwxI Br, grmI ’c pKw kir, Bojn Ckx leI c`kI pIsu, jdN

Awp jI ieh ipAwrI syvw kroNgy(qb) qdoN (inhwl) (in+hwl) (hwl) d`K qoN(in)rihq ho k, inhwl(hoih) ho jwvNgy[

rwj imlK iskdwrIAw; AgnI mih jwl] vwihgrU jI dy dwsW dw pwxIBrnw, Awtw pIsxw, pKw krnw Cf ky, rwj(imlK) jgIr(iskdwrIAw)srdwrIAW j pwpq krnIAW hn[ ien@W nU AgnI (mih) ’c, vw bRhm AiBAwsrUpI A`g ’c(jwlu) swV dy[ XQw:-lkn kIAw vifAeIAw; bsMqir pwga] ijau

Page 121: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 121/320

www.Gursevak.com  121 q`qkrw 

imlY ipAwrw Awpnw; qy bl krwgau]1] qQw:-dunIAw kIAw vifAweIAw; kvnYAwvih kwim] mwieAw kw rMg sBu iPkw; jwqo ibnis indwin] ien@W AgnIAW qNbcx leI, sMq jnw kw Chrw; iqs crxI lwig] sMqw jnw kw jo(Cohrw) dws hYiqsu dy prm-pivq prm-pjnIk crxI (lwig) l`gxw kr[

mwieAwDwrI Cq piq; iqn@ Cofau iqAwig]1] jy Awp jI pws, mwieAwDwrICqR dy(piq) rwjy hovoN qw iqn@ pdvIAW nM iqAwig Cfau(vw) mwieAwDwrI Cq piq bnx dIAW j ieCwvW hn, (iqn@) iqn@W nUu BI iqAwig(Cfau) C`fo[ (vw) j mwieAwDwrI CqR piq rwj hn, jy auh nyk nhIN, zwlm hn, iqn@ iqAwig Cofa[(vw) sRIr krk Cofa Bwv sIr krk BI ml n kro[ XQw:- jo n Bjq;nwrwiexw] iqn kw; m n kra drsnw]1]) rwjn; kaunu qumwrY AwvY] AYso Bwaibdr ko dyiKE; Ehu grIb mih BwvY]1] ijvyN siqgurU pihl pwiqswh jI ny

mwieAwDwrI mlk Bwg nUM iqAwigAw, KIr pVy nhIN KwDy[ mn krk BI iqAwig kro, Bwv mn ’c Xwd n kro[ XQw:-so mUAw; ijsu mnhu ibswrY])

121.vwihgrU] iblwvlu mhlw 5] sRvnI snau hir hir hry; Twkur jsgwvau] siqgurU pRBU gurU nwnk dyv swihb jI dy (5) pMjvyN (mhlw) srUp iblwvl rwg ’c GxI inmqw sihq &rmw rhy hn:-hy sB nMU (hir) hrw Brw krn vwl,sB d pwpW nU (hir) nws krn vwly, (hry) pkwS srUp hir hir hry  (Twkr)

mwlk jI!dwsn dws gIb, Awp jI dy js nU kIrqn duAwrw (gwva) gwauNdw hY,Apxy rom 2 dy (svnI) kMnW vw SrDw ’qy ivsvws rUpI kMnW nwl (sunau) sxnwkrdw hY[ XQw:- koit krn.dIjih pB pRIqm; hir gx suxIAih AibnwsI rwm]

sMq crx kr sIsu Dir; hir nwm iDAwva]1] hir hir hry Twkr d jsnUM gwaNidAW sxidAW, (sMq) SWq Awqmw sihxSIlqw vwly sMqW mhWprSW dprm-pivqR prm-pUjnIk praupkwrI crx-kmlW ’q, inmqw nwl Apxw (sIs)isr Dir (kr) krk, dwsn dws hir jI d prm pwk nwm nUM (iDAwvau)

iDAwaxw krdw hY[ kir ikrpw dieAwl pRB; ieh iniD isiD pwvau] hy(dieAwl) dieAw dy Gr pB!dwsn dws mMgq ’qy ikrpw kir, j hrI jI d nwmnUM sdw iDAwvy, praupkwrI sqW dy crnW ’q sIs itkwv[ ieh (iniD) nO inDIAW(isiD) ATwrW isDIAW (pwvau) pwvy, hor inDIAW isDIAW dI loV nhIN[ Ajpw

Page 122: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 122/320

www.Gursevak.com  122 q`qkrw 

jwp hI inDI isDI hY[ XQw:- qij AiBmwnu.srxI pra; hir gx iniDpweI]2]) sMq jnw kI ryxukw; l mwQ lwvau]1] rhwa] sMq jnw kI (ryxukw)crn DUV l ky, Apxy mwQY ’q (lwvau) lwvy[ XQw:- AYsI ikrpw; moih krhu]sMqih crx.hmwro mwQw; nYn drsu.qin DUir prhu] (rhwau) ibswm d ky &rmwaNd

hn:-nIc q nIc Aiq nIc hoie; kir ibna blwva] dwsn dws(nIc) nIvyN (q)qoN (nIc) nIvW (Aiq) AiqAq (nIcu) nIvW hoie ky (ibna) bynqI (kir) krkysMqW mhWprSW nUM (bulwvau) blwv[ XQw:- imst bcn bnqI kra; dIn kIinAweI]) syvk kw hoie svk vrqw; kir kir ibna bulweI]17]) pwv mlvwAwpu iqAwig; sMq sMig smwvau]2] (812) dwsn dws(Awpu) hMkwr iqAwig k,sMqW d (pwv) crnW nU (mlovw) plos, crnW nU ql Awid nwl J`sxw ieh AiqAqhI gRIbI hY[ sq sMig smwvau] (sMq) sqW dI (sMig) sMgq nwl, pym syvw krk

sMqsMg ’c rom 2 krk(smwvau) smwauxw kry[ ieh n hovy sqsgq jI ’c, iksnwl JgVw kr leIey[ ijs krk sMq aQN k`F hI dx jI[ (vw) sMqW dw sg krkpUrn bRhm jI ’c smw jweIey[ BwvN, pRB mry Eie; brwgI iqAwgI] prmpjnIks`cy vwihgrU jI d Avqwr, siqgurW nUM crn Jswaux dI ie`Cw qW nhIN, pr crnJ`sx vwlw inmqw, hlImI, pym, SrDw, iekwgqw sihq ijvyN 2 siqgurW dy crnWkmlW nU Jsdw hY, iqvyN 2 as dy AMdr apRkq guxW dw vwDw hMudw hY[ ies qrHW dI

SuB syvw, ijvN siqgurU qIjy pwiqswh jI ny siqgrU dUjy pw: jI dI kIqI[ crnkml dy AMgTy nUM muK ’c lY k lhU pwk bwhr su~t AwauNd, iqvN qulsW dwsI ny,siqgurU pihl pwiqswh jI d crnW kmlW nU c`itAw[ idvwnI msqwnI ibRqI vwlpymIAW ny rIJ 2 k siqgurW d crnW dw pUjx kIqw[

122.vwihgrU] iblwvlu mhlw 5] jlu Fva ieh sIs kir; kr pgpKlwva] siqgrU pihl pw: jI d (5) pjvN (mhlw) srUp iblwvl rwg ’c&rmwauNdy hn:- dwsn dws Awpxy (ieh) ies (sIs) isr (kir) krk Bwv ies

isr ’q siqgurW dw jl(Fva) FodW hY[ XQw:-iqs gur k igRih; Fvau pwxI]ijsu gur q; Akl giq jwxI]4] Awpxy (kr) h`QW nwl siqgrW dy (pg) crnW nU(pKlwvau) Doxw krdw hY[ XQw:-siqgur k crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk;jip jip sd jIvw]) crx kml qry, Doie Doie pIvw; mry siqgur dIndieAwlw]3]) bwir jwa lK byrIAw drs piK jIvwvau]1] krau mnorQ mnY

Page 123: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 123/320

www.Gursevak.com  123 q`qkrw 

mwih Apny pRB qy pwvau] dau shnI swD k; bIjnu Flwvau]1] DMn gurU Arjndyv swihb jI dI DMn inmqw, DMn SihxsIlqw, DMn pym, DMn nwm igAwn iDAwnDMn sbq dw Blw, DMn krbwnI, DMn grbwxI jI, DMn siqgurU nwnk swihb jI ds`cy suc a~c q^q dy mwlk bx ky, GxI inmqw nwl kih rhy hn ik hy BweI!

dwsn dws (swD) siqgurU nwnk dv swihb jI (kY) d dr Gr ’q (sUhnI) shx(dau) iddw hY, siqsMgq jI nMU (bIjnu) p`Kw (Folwvau) krdw hY[ XQw:- pwxI pKwpIsu dws kY; qb hoih inhwl] (811) qQw:-DnwsrI mhlw 5] pwnI pKw pIsasMq AwgY; gux givMd js gweI] (673)

kra nmskwr Bgq jn; DUir miK lwvau]3] (813) siqgurU pMjvyNpwiqswh jI &urmwauNd hn:- (jn) ipAwry sRI kbIr swihb jI, Bgq jdv, Bgqrivdws jI Awid Bgq (jn) jnW nU dws nmskwr (kra) krdw hY[ aun@W dI DUir

(miK) mQy nU (lwvau) lwaNdw hY[ XQw :- dws qmwry kI pwvau DUrw; msqik l llwvau] (712) qQw :- mry rwm; hir jn kY ha bil jweI] kysw kw kir cvruFulwvw; crx DUiV muiK lweI]1])

123.vwihgrU] iblwvlu mhlw 5] pRB jI; q mry pRwn ADwrY] iblwvlu rwg ’c gurU nwnk swihb jI dy (5) pjvN (mhlw) srUp ShIdW d isrqwj Apxyinrgn pRkwS dAwrw.hux swry jg d jIvn rUp hn[ ijn@W dI prm-pivq inrgn

joiq nwl AsIN hux vKd bld suxdy KWd pINdy pYn@dy ijaNdy jwgdy hW[ ijn@W dIinrgn joiq hux kotwn kt srjW cdRimAW qwirAW ibjlIAW, AgnIAW,ititAwixAW nUM pRkwS rhI hY[ AibnwsI sK; Awpn Awsn] AibnwsI bRhm srUp,Bwa BgqI dy Avqwr hn, Awp jI &rmw rhy hn :- hy (pRB) smr`Q vwihgurU jI!(q) Awp jI (mry) dwsn dws d (pRwn) pRwxW dw (ADwrY) Awsrw hoN jI[ nmskwrfMfauiq bMdnw Aink bwr jwa bwrY]1] dwsn dws Awp jI nUM Awpxy pRwxW dwADwr mMn k (fMfauiq) ffy vWg lMmw pY ky (bdnw) nmskwr krdw hY[ Awp jI qN

igxqI rihq Aink(bwr) vwrI (bwrY) bilhwr (jwa) jWdw hY[124.vwihgrU] ien qy kwiF lhu myry sAwmI; hwir pry qum swrn] hy (myry)

dwsn d (suAwmI) mwlk! kwm, kRD, lB, inMdw qN hwir krk, dwsn dws (qum@)Awp jI dI (swrn) srn (pry) ipAw hY[ ien@W duStW ‘c’ K`cq hW ikrpw krk (ien) ien@W (qy) qoN (kwiF) k`F (lyhu) lvo jI[ nwnk kI bynMqI pRB pih; swD

Page 124: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 124/320

www.Gursevak.com  124 q`qkrw 

sMig rMk qwrn]2]3] 83] (820) vwihgrU (nwnk) siqgurU pjvN pwiqswh jI(kI) dI pRB jI (pih) pws AiqAq inmRqw sihq bnMqI krd hn[ hyvwihgrU!ApxI swDsig jI dAwrw dwsn dws(rMk) kgwl nU (qwrn) qwrnw krojI[

125.vwihgrU] iDAweIAY Apno sdw hrI] soc Adsw qw kw khw krIA;jw mih eyk GrI]1] (499) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI, sc Adsy dI inivrqIdw SB scw aupdS &urmwaNdy hn :- hy BweI! (qw) iqs dyh (kw) dw (soc) iPkr(Adysw) sMsw (khw) iks leI (krIAY) krIey (jw) ijs dyh (vw) sMswr (mih)iv`c, eyk (GrI) GVI mwqR hI rihxw hY Bwv QVw smW hI rihxw hY[ soc AdswC`f ky (Apno) Awpxy hrI nU sdw leI (iDAweIA) iDAwauNdy rhIey[ ATW pihrW’c, 23 Gt ismrn krn vwl prm-pUjnIk bRhmigAwnI sMq bwbw ibSn isMG jI

murwl vwly hmSw aupRkq quk dw AiBAws krd sn[126.vwihgrU] kys sMig dws pg Jwrau; iehY mnorQ mr] (500) DMn grU

Arjn dyv swihb jI &rmwaNd hn:- hy mhwrwj! (mor) dwsn dws dw(iehY) iehohI SB (mnorQ) sMklp hY ik Awpxy (kys) ksW sig, Awp jI d pRmI dwsn dws dy (pg) crn-kml (Jwra) JwVnw kry[

127.vwihgrU] j dws qyry kI inMdw kry; iqs mwir pcweI] hy vwihgrU

jI! (jo) ijhVw inMdk, (qyry) Awp jI d dwsn dws(kI) dI, inMdw (kry) krdwhY[ Awp jI iqs nUM mwir ky (pcweI) swV idMd hoN[ icMqw Cif AicMq rhu; nwnklig pweI] (517) vwihgrU (nwnk) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:- hyjno! vwihgrU nUM r`iKAk jwx ky, (pweI) crnIN lig ky  icMqw Cif ky, (Aicq)icMqw qoN rihq ho k En@W ’c lIn rhu[

128.vwihgrU] sBu ikCu krq hiQ; kwrxu jo krY] nwnk mgY dwnu; sqwDUir qrY]1] sAws 2 nwm jpx vwly SWq Awqmw sqW mhWpurKW dI prm-pivq

crn DUV bKSx dw jo kwrxu hY, s sBu ikC krq d hiQ hY[ ijs ’q ikrpw krnEs nUM bKSxw (krY) krdy hn ies leI, vwihgrU (nwnku) siqgurU pjvN pwiqswhjI krq jI nU krx kwrx smr`Q dwqwr mMn ky, vwihgrU jI dy snmuK kihMdhn:- hy vwihgrU jI! dwsn dws Awp jI pwsN Awp jI d sMqw dI crn DUir dwdwnu (mMg) mgdw hY, ijs dAwrw dwsn dws sMswr rUpI smud qN (qrY) qr jwvy[

Page 125: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 125/320

www.Gursevak.com  125 q`qkrw 

129.vwihgrU] jn cr rj muiK mwQY lwgI; Awsw pUrn Anq qrMgw]1]pUrn bhm jI d (jn) ipAwry Bgq jnW dI pwk (cr) crx (rj) DUiV, dwsndws d miK mwQY ’qy lwgI qW mn dIAW(Anq) bAMq vwSnw dIAW (qrMgw) lihrWdI Awsw prn ho geIBwv vwSnwvW imt geIAW[ jn pwrbhm jw kI inrml

mihmw; jn ky crn qIrQ koit gMgw] mhwrwj swihb jI dy (jn) ipAwry Bgq(pwrbRhm) pwpW pMnW qoN pwr ivAwpk bhm jI srUp hn[ XQw:- bRhm mih jnu;jn mih pwrbhmu] eykih Awip; nhI kCu Brm] (jw) ijnHW (kI) dI mihmw (inrml) a~jl hY[ Asy (jn) jnW ky prm-pivqR crn kml, ij`Qy 2 itkd hn,au~Qy koit ggw Awidk qIrQ bx jWdy hn[ XQw:- ATsiT qIrQ; jh swD pgDrih]) “AiTsiT qIrQ gr kI crxI; pj sdw ivsKu]) ijQY bwbw pr DrY; pUjwAwsxu Qwpix soAw] (vwr 1) jn kI Duir kIE mjnu nwnk; jnm jnm k hry

klMgw]2]) {hir ky jn, siqgr sq purKw; (purKw) pUrn (sq) s`cy hrI d jn siqgurU swihb jI hI hn[ }inmqw d swgr DMn grU vwihgrU(nwnk) siqgrUArjn dyv swihb jI &urmwaNdy hn:-dwsn dws ny (jn) siqgrW kI prm-pivqRcrn DUir ’c, (mjnu) ieSnwn(kIE) kIqw[ XQw:-swD kI DUir; krhu iesnwnu]crn DUVI d ieSnwn ny jnm jnm k(klgw) klMkW, pwpW nU(hry) nws kridqw[

130.vwihgrU] kir bMdnw; lK bwr] Qik pirE; pRB drbwr] hy (pRB)smr`Q vwihgrU! dwsn dws iPrq iPrq bhuqy jug hwirE; Anuswr bhuqy jugW ’ciPridAW 2 Qik ky, Awp jI d drbwr A`g (pirE) ipAw, (lK) l`KW bwr (bMdnw) nmskwr kir irhw hY[ XQw :- nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnudIjY; qw kau vwir] Anuswr lKW vwrI nmskwr krdw, ieh SuB ie`C krdw hY[pRB krhu; swDU DuUir] hy (pRB) smr`Q vwihgrU jI! dwsn dws nUM swDU crn DUir (krhu) bnwaxw kro jI[ nwnk; mnsw  pUir] vwihgurU (nwnk) siqgurU pMjvN

pwiqswh jI &urmwauNd hn:- swDU siqgurW dI prm-piv`qR crn DUV bnx dI mrI(mnsw) ie`Cw (pUir) prI kro jI[

131.vwihgrU] dInw nwQ dieAwl myry suAwmI; dInw nwQ dieAwl] hy(dInw) gRIbW d (nwQ) mwlk (dieAwl) dieAw d (Awl) Gr, mry (suAwmI)mwlk! hy dInw d nwQ dieAwl myry suAwmI! jwca; sq rvwl]1] Anuswr,dwsn dws Awp jI dy (sq) sWq Awqmw, suAws 2 nwm jpx vwly sMqW dI crn

Page 126: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 126/320

www.Gursevak.com  126 q`qkrw 

(rvwl) DUV, (jwcau) mgdw hY[ XQw:-jwicku jwc; swD rvwlw] crn DUV mgxdy fUGy, inmqw BrpUr svk Bwv hn, XQw sMqW dy crn Doxy, ieSnwn krwaxw,bsq Doxy, p`Kw krnw, crn cwpI krnI, c`kI pIsxI, JwVU dxw, lMgr pkw kyCkwauxw, vrqwaxw Awid[

132.vwihgrU] mmqw jwl; qy rhY audwsw] pxviq nwnk; hm qw ky dwsw]moh mmqw rUpI jwl  (q) qoN, ijhVw grmuiK (audwsw) auprwm (rhY) rihMdw hY[(vw) moh mmqw nM bRhm-AiBAws rUpI AgnI nwl (jwl) swV ky, moh mmqw(q) qoNijhVw grmiK, ijh mwieAw mmqw qjI; sB q BieE adws] Anuswr(audwsw)auprwm rihMdw hY[ vwihgrU(nwnk) siqgurU qIj pwiqswh jI, (pRxviq) bnqIpUrbk &rmwaNdy hn ik (hm) dwsn dws(qw) iqs (ky) dw dwsn dwsw hY[)

133.vwihgrU] khu kbIr myry mwDvw; q srb ibAwpI] qm smsir nwhI

dieAwlu; mih smsir pwpI]) jw kY bwp vYsI krI pUq AsI srI; iqhU ry lkprisD kbIrw]) hir k nwm kbIr ajwgr] jnm jnm ky kwty kwgr] DMn SmxIBgq kbIr swihb jI! Awp jI nM rom 2 krk kotwn kt, inmK 2.sAws 2,nmskwr prvwn hovy[ Awp jI Apny inrgn srUp duAwrw, hux kroVW srjW,cMdRimAW, qwirAW, ibjlIAW, AgnIAW, ititAwixAW AMdr pRkwS pw rh hoN jI[hux swnUM suAws Awp jI dI s`qw nwl Aw irhw hY[ DMn Bgq kbIr swihb jI!bRhm

ivAwpk sc srUp hMuidAW, Bwau BgqI sihq, vwihgrU jI dy snmK (khu) &rmwrhy hn:- hy mry s`cy (mwDvw) vwihgrU jI! (q) Awp jI srb ibAwpI hoN[ (qm)Awp jI d (smsir) brwbr hor koeI BI dieAwlu nwhI(moih) dwsn dws d smsir koeI vI pwpI nhIN[ XQw:-hm sir dInu, dieAwl n qm sir; Ab pqIAwru ikAwkIjY])

134.vwihgrU] mY nwhI kC ha nhI; ikC Awih n morw] pwgrwj ivKBgq sDny jI nM jdoN ikly dI kMD ’c icnx l`g, qW Awp jI ny vwihgrU jI nMU sRb

ivAwpI jwx ky, pRm bynqI kIqI, “hy mhwrwj!(m) dwsn dws dh BI nwhI hY[(hau) dwsn dws pws kC Dn nhI hY[ (mrw) dwsn dws pws(ikCu) ku`J pdwrQvI(n) nhIN(Awih) hY[ 2.m dh BI nwhI, (hau) dwsn dws(kCu) kuJ sKm dh BInhI, morw swDU jIvn BI (ikC) ku`J(n) nhIN(Awih) hY[ Aasr ljw rwiK lhusDnw jnu qrw]4] hy sRb ivAwpI! hux mry pwx kwhl p rhy hn, ies leI(Aasr) vlw hY, r`iKAw krn dw, dwsn dws dI ljw rwiK lyhu, gRIb mskIn

Page 127: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 127/320

www.Gursevak.com  127 q`qkrw 

sDnw (qrw) Awp jI dw (jnu) dwsn dws hY[ XQw:- mih n ibswrhu; mY jnuqyrw] Esy vly sb ivAwpI jI ny r`iKAw kIqI[ ikl dI kD Pt geI, kMD dw ie`kpwsw kwzIAW ’q dUjw bhmxW ’q if`g ipAw, ivroDI mwry gey[ XQw:- jy k srusMDY jn aUpir; iPir alt iqsY lgwvYgo]4] sDny Bgq jI dI r`iKAw hoeI[

135.vwihgrU] gur ky crn; ird l Dwra] siqgurU pjvN pwiqswh&urmwauNdy hn:- gur siqgurU jI (ky) dy prm-pjnIk prm-pivqR prapkwrIcrn kml, dwsn dws Awpxy ird AMdr (Dwra) Dwrdw hY, Dwr k, crn kmlW’c(l) lIx huMdw hY[ XQw:-gr k crn kvl ird Dwry]) gru pwrbhmu; sdwnmskwra]1] sI siqgurU jI (gru) v`f, pUjnIk, (guru) pRkwS hI pRkwS srUphn[ dwsn dws guru siqgurW nMU pwrbRhm srUp jwx ky sdw (nmskwra) nmskwrkrdw hY[ XQw:- iqs gr kau; sd krI nmskwr]) gr ky; crn kml

nmskwir]) guru prw; nmskwry] pRiB; sBy kwj svwry])136.vwihgrU] gNf mhlw 5] gur ky crn kml; nmskwir] kwm kRDu ies

qn q mwir] gurU nwnk swihb jI d (5) pjvyN (mhlw) srUp, siqgurU bhm pBsmr`Q vwihgrU ShIdW dy isrqwj, goibd srUp, gibMd jI nUM jpx dw FMg d`sdhn[ hzUr goNf rwg ’c &urmwaNdy hn:-hy BweI!gr siqgurW ky prm-pivqR prm-pUjnIk mhwn praupkwrI crn (kml) kmlW nU nmskwir krky, ies qn (q)

’qoN kwm koDu nUM (mwir) mwrnw kro[hoie rhIA; sgl kI rInw] Git Git rmeIAw; sB mih cIn@w]1] (866)(sgl) swirAW dy crnW (kI) dI (rInw) DUVI hoie rhIA[ XQw:- srb kI ryx;hovIjY] Awpu imtwie; imlIjY]) qW sB Git Git (mih) ’c(rmeIAw) rm hoeyivAwpk bRhm jI(cIn@w) jwx leId hn[ XQw:-jb iehu; hUAw sgl kI rInw] qwqy rmeIAw; Git Git cInw]

137.vwihgrU] kir ikrpw; myry dIn dieAwlw] swDU kI; mnu mMg rvwlw]

hy (dieAwlw) dieAw d Gr vwihgurU!(mry) dwsn dws (dIn) gRIb ’qy ikrpwkir[ (swDU) sA kwrj is`DqI pr kwrj DwieqI sw swDw] ijhV sMswr duK dInivrqI Aq prmwnMd dI pwpqI rUp (suAY) Awpxw kwrj isD krk (pr) prwey’qy prapkwr krn leI (DwieqI) DwaNd hn, ah swDU hn[ XQw:-bRhmigAwnI.prapkwr aumwhw] Asy (swDU) sRSt purK jI kI (rvwlw) crn DUV,

Page 128: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 128/320

www.Gursevak.com  128 q`qkrw 

dwsn dws dw mnu (mMg) mMgdw hY[ XQw:-jnu nwnk ryxu mgY pg swDU min cUkwsog ivjgu jIau] (445)

138.vwihgrU] pwrbhm; jb hoie dieAwl] swDU jn kI krY rvwl](869) (jb) jdN pwrbhmu vwihgrU jI dieAwl hoie jWdy hn, qdN (jn) ipAwry

(swDU) sySt purK jI kI (rvwl) crn DUV (krY) kr lYNdy hn[139.vwihgrU] rwm.mkau; hir jn kwrY lweIA] DMn vwihgrU s`cy siqgurUrwmdws swihb jI DMn inmqw DMn svw DMn pRm Awp jI &rmwaNd hn:- hy (rwm)ivAwpk bRhm jI! (mokau) dwsn dws nUM, hir jI dy (jn) ipAwirAW dI (kwrY)syvw ’c (lweIA) lw lvo jI[ jy mhwrwj swihb jI puCx, “hy pRmIAW! ikhVIsyvw kirAw kryNgw?” a~q:-

ha.pwxI pKw pIsau sq Awg; pg mil mil.DUir miK lweIA]1] (ha)

dwsn dws (sMq) gurU Amrdws swihb jI d Awg pwxI Fovgw, pKw krygw, ckI(pIsa) pIhygw, syvw krk mwx nhIN krygw[ sMqW mhWprSW d prmpivqprapkwrI (pg) crn kmlW nU mil mil ky crn DUir muiK msqk ’qy (lweIA)lwvygw[ XQw:-swDU DUir miK msqik lweI])

140.vwihgrU] ikrpw krhu dIn ky dwqy; mrw guxu Avgxu.n bIcwrhu koeI]DMn 3 siqgrU sI gurU Arjn dv swihb jI, AiqAq hI inmRqw nwl &rmw rhy

hn:- dwsn dws (dIn) ZRIb k dwq Bwv gIb nUM dwqW dyx vwly dwqy jI, ( mrw)dwsn dws ’c keI BI guxu(n) nhIN hY[ myrw keI BI Avgxu n bIcwrhu, ikrpwkrhu dwsn dws nUM b^S lvo jI[ mwtI kw ikAw DopY suAwmI; mwxs kI giqeyhI]1] hy (sAwmI) mwlk jIE!mwtI kw (ikAw) kI (Dop) Doxw hY? dwsn dwsdw ieh sRIr kwlrI kD vWg hY[ ies nUM Dox nwl AaguxW rUpI im`tI hI inklxIhY[ AiqAMq hI inmRqw ZRIbI nwl kih rhy hn, (mwxs) mwx d sihq dwsn dwsmwxs kI, eyhI(giq) hwlq hY[

141.vwihgrU] prY siqguir; dIAw ibsws] nwnk hoey; dwsin dws]vwihgrU(nwnk) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &rmwauNdy hn:-dwsn dws AqsiqsMgq jI nU, prmpjnIk pUrY siqguir rwmdws swihb jI ny, Awpxy prmpiv`qR,prapkwrI s`cy crnW-kmlW dw(ibsws) Brosw (dIAw) b^iSAw, ijs krk,pmrpjnIk siqgurU swihb jI d dwsin dws hoey hW[ XQw:- dwsh rynu; hoie hW]ibAwpY duKu; n kie hW])

Page 129: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 129/320

www.Gursevak.com  129 q`qkrw 

142.vwihgrU] sqh crn; mwQw myro pauq] Aink bwr; sMqh ffaq]1](sqh) sqW vw siqgurW d crn kmlW ’qy, (myro) dwsn dws dw mwQw(pauq) pNdwhY[ XQw:-AsI ikrpw; mih krhu] sMqih crx.hmwro mwQw; nYn drs.qin DUirprhu] dwsn dws Aink bwr sqh AQvw siqgurW nU(fMfauq) fMfy vWg lMm pY ky

nmskwr krdw hY[ XQw:-kir swDU AjlI; pnu vfw hy] kir fMfaq; punu vfwhy]) fMfauiq bMdn Aink bwr; srb klw smrQ] fln qy.rwKhu pRBU; nwnk.dykir hQ]

143.vwihgrU] sqh crx; Doie Doie pIvw] sMqh drsu; piK piK jIvw]DMn sc siqgurU Arjn dv swihb jI GxI hI inmqw sihq &urmw rhy hn ikdwsn dws(sMqh) siqgurW vw SWq Awqmw sMqW dy crx kmlW nUM, Doie Doie ky(pIvw) pINdw hY[ XQw:-crx kml qry.Doie Doie pIvw; myry siqgr.dIn

dieAwlw]) siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gr nwnk; jip jip sd jIvw])dwsn dws(sMqh) siqgurW vw bwbw buFw swihb jI Awid SWq Awqmw sqWdw(drs) drsn(piK) dyK(pyiK) dK ky (jIvw) ijauNdw hY[ XQw:-gr kw drsnu;dyiK dyiK jIvw]) drsnu dyiK jIvw gr qrw])

144.vwihgrU] qry dws kI; hovw DUir] nwnk kI; pRB srDw pir](893) hy pBU  jI!dwsn dws (qry) Awp jI dy dws kI crn DUir (hovw) hov[

XQw:-crx DUiV.qyry jn kI hovw; qyry drsn ka bil jweI] vwihgrU nwnk siqgurU pjvN pwiqswh jI &rmwauNd hn:-hy pRB jI!dwsn dws kI crn-DUV bnxdI bVI BwrI srDw hY, ikpw krk (pUir) pUrI kro[ XQw:- AqrjwmI prKibDwq; srDw mn kI pUry] nwnk dwsu.iehY sK mwg; mkau.kir sqn kI DUry])

145.vwihgrU] gur ky crn; nmskwir] Bvjlu; auqrih pwir]2] (895)DMn s`cy siqgrU Arjn dv swihb jI GxI hI inmqw sihq &urmw rhy hn:- gr siqgurW (ky) dy, crn kmlW nUM nmskwir krk, siqsMgq jI smq dwsn dws,

sMswr rUp(Bvjl) Agn smMdR ’qoN, pwir(aqrih) auqr irhw hY[ DMn vwihgurU s`cysiqgurU nwnk dv swihb jI dy crn-kmlW nU nmskwr krn dw bhuq BwrI PLd`isAw hY[

146.vwihgrU] srb kI; ryx hovIjY] Awp imtwie; imlIjY] s`cy siqgrUpMjvyN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-hy pRymIAW!( srb) swirAW kI(ryx) crn DUVI

Page 130: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 130/320

www.Gursevak.com  130 q`qkrw 

(hovIj) hoxw kr[ pUrn siqgrW qoN(Awp) hMkwr nUM imtwie k, vwihgurU jInwl(imlIjY) imlxw kr[

147.vwihgrU] dws kI ryxu; pwey jy koie] nwnk iqs kI; prmgiqhoie]4] hy vwihgrU jI! jy koie pymI Awp jI dy dws dy prm-pivq prm-pjnIk

prapkwrI crn-kmlW kI Amlk (ryxu) crn-DUVI pwey lvy[ vwihgrU(nwnk)s`cy siqgrU pjvyN pwiqswh jI &urmwauNd hn:- iqs grmuiK ipAwry jI kI vwihgrUjI ’c lIxqw rUp(prmgiq) vfI gqI huMdI hY[ XQw:- ijau jl mih; jl AwieKtwnw] iqau jqI sMig; jiq smwnw] imit gey gvn; pwey ibsRwm] nwnk pB k;sd krbwn])

148.vwihgrU] sq kI DUir; lwgI myry mwQy] iklivK dK sgl; myrylwQ]2] pjvN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-(sq) siqgurU rwmdws swihb jI dy

prm-pivqR prm-pUjnIk prapkwrI crn-kmlW kI, prm-pivqR DUir, (mry)dwsn dws d mwQy nUM lwgI vw SrDw rUpI DUir, AMqhkrn rUpI mwQy nU lwgI, qW(mry) dwsn dws dy(sgl) swry (iklivK) pwp duK (lwQy) lQ gey[

149.vwihgrU] pwrbhm; jb Bey dieAwl] iehu mnu hoAw; swD rvwl]s`cy siqgurU pRBU pjvyN pwiqswh jI &rmwauNdy hn:-(pwrbhm) pwpW punW ’qoN pwr(bRhm) ivAwpk vwihgrU jI, (jb) jdoN dieAwl  (Bey) hoey, qdoN iehu AhMkwrI

mnu, AhMkwr Cf k, (swD) sRst prKW dI(rvwl) crn-DUV(hoAw) ho igAw[150.vwihgrU] hm AprwDI; inrgunIAwry] nw ikCu svw; nw krmwry]smr`Q vwihgrU siqgurU pjvN pwiqswh jI &rmwaNd hn :-hy vwihgrU!(hm) AsINdwsn dws (AprwDI) gnwhI (inrgnIAwry) SuB gxW qoN rihq hW Aqy nw swfI(ikCu) QoV mwqR BI syvw hY[ nw hI (krmwry) cMg km kIqy hn[ XQw:- rwKhuApnI srix pB; moih ikrpw Dwry] syvw kCU n jwna; nIc mrKwry]150 aUVw.vwihgrU] rosu n kIj AMimRq pIjY; rhxu nhI sMswry] hy BweI!(ros)

gusw n (kIj) krnw kr, nwm AMimq(pIjY) pIxw kro, ikauNik sMswry’c, sdw rhxunhI hovgw[ XQw:-ros n kwhU sMg krhu; Awpn Awp bIcwir] hoie inmwnw jigrhhu; nwnk ndrI pwir]) rwj rwie rMk nhI rhxw; Awie jwie jug cwry]bwdSwh vlN rwey iKqwb nUM pRwpq rwey, rwj, (rMk) kMgwl iks BI nhI rhxw[ies qr@W cwry jug ’c jIv Awie, (jwie) jWdy rihMd hn[ XQw:-rwxw rwa.n korhY; rMg n qMg PkIru] vwrI Awpo AwpxI; kie n bDY DIr]

Page 131: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 131/320

www.Gursevak.com  131 q`qkrw 

151.vwihgrU] slk mÚ2] nwnk.icqw miq krhu; icqw iqs hI hyie](icqw rog sg dI inivrqI leI, ies dw inqw-pqI v`D qoN vD AiBAws kro[)siqgurU nwnk dv swihb jI dy (2) djy (mÚ) srUp vwihgurU (nwnk) siqgurU AMgddyv swihb jI icMqw dI nivrqI leI 955 Ag ’q ieh prm-pivqR slok aucwrd

hn:-icqw (miq) n krhu[ XQw:- soc Adsw qw kw khw krIAY; jw mih eykGrI]1]) icMqw Cif Aicqu rhu; nwnk lig pweI] jIAW d pwlx psx dI icMqw,iqs pRmysr jI nUM hI (hyie) hY[ XQw:- nw kir icMq icMqw hY krqy] hir dyvY jilQil jMqw 1sBqY] AicMq dwnu die pRBu myrw ivic 2pwQr 3kIt 4pKwxI hy]6]1sBnw jIAW nUM, 2p`QrW ’c, 3kIV nUM 4p`QrW d[ jl mih. jq aupwieAnu; iqnwiB. rojI die] swnUM kilj`gI jIAW nUM, AicMq krn leI, hzUr pmwx iddy hn:-jl (mih) iv`c, 42 l`K qr@W dIAW jUnW dy (jMq) jIA (aupwieAnu) pYdw kIqy hn,

iqnw nUM  (iB) BI vwihgrU jI, rojI (die) idMdy hn[ XQw:- kwhy ry mn icqvihaudmu; jw Awhir hir jIa pirAw]) jIA jq siB pwCY kirAw; pRQmy irjksmwhw]4]) so krqw.icqw kry; ijin aupwieAw jgu]) EQ.ht n cleI; nw koikrs kryie] (EQY) pwxI ’c, keI htu n(cleI) c`ldI, nw(k) keI(ikrs)KyqI(kryie) krdw hY[ sadw. mil n hoveI; nw k ley. n dyie] EQ smud ’c(mil) au~kw hI saudw (n) nhIN (hoveI) hudw, nw (k) koeI saudw (ley) KRIddw hY,

n hI koeI (dyie) vycdw hY[ jIAw kw Awhwru jIA; Kwxw eyhu kryie] pwxI ’qKuskI ’c AsK AnMq byAMq jIA hn[ jIAw kw (Awhwru) Bojn jIA hn, eyhu hI(Kwxw) Bojn bnwauxw (kryie) kIqw hY[ ivic aupwey swierw; iqnw iB swrkryie] (swierw) smudW ivic Anykw jIA (apwey) pdw kIqy hn[ iqnw dI (swr)sMmwl (iB) BI pmysr jI Awp hI (kryie) krd hn[ nwnk. icqw mq krhu;icMqw iqs hI hyie]1] vwihgrU(nwnk) siqgurU Agd dv swihb jI &urmwaNdhn:-hy pymIE!icMqw (mq) n krhu, iqs pmwqmw jI nUM hI Awp jI dy pwlx posx

dI icMqw (hyie) hY[ ijn@W ny Awp jI nUM pYdw kIqw hY[152.vwihgrU] mÚ 5] pwv suhwv jW qau iDir juld; sIsu shwvw crxI]

DMn siqgrU nwnk dyv swihb jI dy (5) pMjvyN (mÚ) srUp DMn sc siqgurU Arjndyv swihb jI &urmwauNdy hn:-hy siqgurU rwmdws swihb jI!dwsn dws dy (pwv)pYr qW (shwvy) soBnIk hud hn, (jW) jdN (qau) Awp jI dI (iDir) qr& (jld)c`ldy hn[ dwsn dws dw sIsu qW (suhwvw) sBnIk hudw hY, jdoN Awp jI dy prm-

Page 132: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 132/320

Page 133: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 133/320

www.Gursevak.com  133 q`qkrw 

hY sie] iqs d cwnix; sB mih cwnxu hoie] AsK bRhmfW ’c AsMK Bgq AwpjI dw nwm jpdy hn[ Bin mQrw.kCu Bydu nhI; gru Arjunu prqK hir] siqgurUjI pRmw BgqI inmqw sihq s`cy vwihgurU jI ’qy pqI Bwvnw krk &urmwaNdy hn:-hy mhwrwj swihb jI!(mrw) dwsn dwsI Awp jI dI pinhwrI, Awp jI dI kQw

kIrqn rUp (sie) soBw nUM (sxMdVI) suxdI hI, J`tp`t (qnu) rom 2, mnu krk(malw) pRPulq ho geI[ nwm jpdVI lwlI] Awp jI d prm-pivqR nwmu jI nUM(jpdVI) jpdI hI (lwlI) dwsI bx geI, vw pRmw-BgqI, pRm nwm, igAwn dIlwlI sihq ho geI[ ijvyN BweI mnI isMG swihb jI nUM AYsI lwlI cVI, j bd 2ktvw k vI n a~qrI, BweI mqI dws jI ny Awry nwl qn icrwaxw kIqw qW vIlwlI nhIN a~qrI[ siqgrU pjvN pwiqswh jI nUM AYsI lwlI cV@I jo au~bldI dZ,q`q ryq Aqy sVdI bldI mcdI loh dy kSt smyN vI nhIN aqrI[ piD juldVI

myrw AMdru TMFw; gr drsnu dyiK inhwlI]1] Awp jI dy prm-pivq drSn krnleI(myrw) dwsn dwsI dw BgqI sihq igAwn dy vw surqI dy vw swDsMgq dy(pMiD) rsq, (julMdVI) qrdI dw AMdru  TFw ho igAw[ qurIAw pd vw pq`KswDsMgq ’c grU gur swihb jI d drsnu diK k, dwsn dwsI(inhwlI) inhwl 3 hogeI[

155.vwihgrU] hir. dws dwsw; dInu srn] nwnk mwQw; sq crn]

vwihgrU(nwnk) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-dwsn dws (dInu) gIb,hir jI dy dwsw dw dws, hrI jI d pUrn sq jI dI srn hY, Awpxw mwQw sMq jIdy prm-pivqR crn kmlW ’qy r`Kdw hY[

156.vwihgrU] slku] swjn qyry crn kI; hoie rhw sd DUir] nwnk srixquhwrIAw; pyKau sdw hjUir]1] DMn siqgurU nwnk dv swihb jI Akwl purK jIdy pRm rMg ’c GxI qoN GxI inmqw hlImI ZRIbI dI Kyl kridAW slok &rmwaNdhn:- hy (swjn) ipAwry im`qR prmwqm jI! (qyry) Awp jI dy crn kmlW (kI) dI,

dwsn dws sd DUir hoie  (rhw) rhy, vwihgrU (nwnk) siqgrU pihl pwiqswh jIkihMdy hn ik dwsn dws (qhwrIAw) Awp jI dI srix pY k Awp jI nUM sdw(hjUir) nyV qN nyV (pKau) dKdw hY[

157.vwihgrU] swd kIq duK prPVy; prib ilKy mwie] siqgurU pihlpwiqswh jI &rmwauNd hn:- Apxy(prib) pihl, crI fwky kql mwV krm,

Page 134: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 134/320

www.Gursevak.com  134 q`qkrw 

PrIdw.jy qU Akil lqIPu; kwly ilK n lKu] Anuswr (ilKy) kIqy, (mwie) mwiekI(swd) sAwd ivSy Bogxw kIq, dK (prPV) pR&`lq ho gey Bwv vD gey[ XQw:-bhu swdhu; dKu prwpiq hov] (1034) ijhbw sAwdI; lIilq loh]) suK QoVy duKAgly; dUKy diK ivhwie]2] suK qW QoVy Bwv sp`rs mwqR hI hn[ dK (Agl)

bhuqy hn[ QoVy ijhy sp`rs mwqR dy sK Bogxy krk ies dI aumr (dUKy) d`KWhI(diK) du`KW ’c(ivhwie) ibqIq hudI hY[ jUnW hI jnW ’c duK hI d`K Bogdw hYigxqI nhIN[ XQw:-duK kIAw pMfw KulIAw; suKu n inkilE koie] dK ivic jIajlwieAw; dKIAw cilAw roie]) ieik Gir Awvih AwpxY; ieik imil imil pCihsuK] ieknw eyho iliKAw bih bih rovih duK] swD sgq jI ieh inmK suAwd dyleI bV du`K Bogdw hY[ XQw:- inmK kwm suAwd kwrix; kit idns duK pwvih]GrI mhq rMg mwxih; iPir bhuir bhuir pCqwvih])

158.vwihgrU] qij swd; shj suKu hoeI] Gr Cfxy rhY n koeI] siqgrUpihl pwiqswh jI &urmwaNdy hn:- hy BweI! iviSAW rsW ksW rsnw d (swd)suAwd (qij) Cf dy, ijs krk qYnU (shj) inrXqn hI Awqm suKu pwpq (hoeI)hovygw[ mr ky Gr  Cfxy hI hn, koeI BI jg qy iQr (n) nhIN (rhY) rhygw[XQw:- syK hYXwqI jig; n keI iQru rihAw] ijs Awsix hm bTy, kyq bisgieAw]5]) nWgy Awvnu; nWg jwnw] kie n rih hY rwjw rwnw] (1157) rwxw

rwa n ko rhY; rMg n qMgu PkIru] vwrI Awpo AwpxI; koie n bDY DIr] (989)159.vwihgrU] qau dvwnw jwxIA; jw swihb Dry ipAwru] mMdw jwxY Awpkau; Avru Blw sMswru]4]7] siqgurU pihl pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-hyBweI!sc vwihgrU jI nwl prn ipAwr krn vwlw scw (dyvwnw) msqwnw (qa)qW jwxIA jwxIdw hY, (jw) jykr (swihb) mwlk pRBU jI nwl Awpxy rpim roim’cipAwru DryAwpxy mwlk nwl idl ’c ipAwr Drn vwlw dyvwnw Awpxy Awp (kau)nUM mdw (jwxY) jwxy (Avru) hor sswru nU Apxy nwlN AiqAq Blw jwxy[ XQw:-brw

nhI sBu Blw hI hY ry; hwr nhI sB jyq])160.vwihgrU] hrK sg lB mh rhq hih; inrml hir k sMqw] hir k

pUrn sMqw siqgurU swihb jI, Awey pdwrQ qN(hrK) KuSI, gey pdwrQ qoN sg nhINkrd[ pdwrQ iek`T krn dy loB, sRIrW d moh qoN rhq (inrml) a~jl S`D bhmsrUp hI(hih) hn[ XQw:- Awvq hrK.n jwvq dUKw; nh ibAwpY mn rognI])iqn kI DUiV pwey mnu mrw; jw dieAw kry BgvMqw] jw (Bgvqw) s`cy vwihgurU jI

Page 135: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 135/320

www.Gursevak.com  135 q`qkrw 

dieAw  (kry) krn qW (myrw) dwsn dws dw mnu (iqn) iqn@W siqgurW kI,prmpivq crn-DUiV(pwey) pwv[

161.vwihgrU] nwnk iqs kw lwlw glw; ijin gurmiK hir ilv lweIhy]16]6] (1026) siqgurU(nwnk) pihl pwiqswh jI, Awpxy isKW dI hMgqw myt

ky, inmqw SWqI b^Sx leI, inmqw pRmw BgqI Brpr gurbwxI &rmwauNd hn:-hyBweI! ijin gurmiK d siqkwr leI bhu vcn ikhw hY[ (ijin) ijs grmuiK jI nygurW dy aupdyS duAwrw, hir ’c ilv lweI (hy) hY[ dwsn dws iqs kw jo (lwlw)golw hY, aus dw vI golw hY[

162.vwihgrU] kwim koiD Bry; hm AprwDI] ikAw mhu lY bolh; nw hmgux n syvw swDI] fbd pwQr myil lYhu qum Awpy; swc nwmu AibnwsI hy]9] DMngurU Amrdws swihb jI ijn@W dI prm-pivq a~jl inrgn joiq nwl AsIN hr

vyl suAws lYNd hW[ kQw kIrqn in`qnym duAwrw rMg mwxd hW[ GxI inmqw sihq&rmwauNdy hn:-hy siqgurU dUjy pwiqswh jI! (hm) dwsn dws(kwim) ivkwr, kiD dy Bry hoey, gnwh krny krk (AprwDI) gnwhgwr hY jI[ hy mhwrwj swihbjI!kwm koD krk Bry gnwhgwrW nU l`ijAw Aw rhI hY[ ies krk(ikAw) ikhVw(mhu) mUh lY ky (bolh) blIey?n koeI gx hY, (hm) dwsn dwsW ny keI Awp jIdI, siqsgq jI dI mwn AiBmwn iqAwg k, mn nIvW krky syvw (nw) nhIN

(swDI) kIqI[ hy(AibnwsI) nws qN rihq bRhm jI!dwsn dws, syvw qoN hIx kwmI,kRDI pwpW krk Bwry fubdy pwQr hn[ ivSy rUpI jl sihq j sMswr rUpI smudR ’cN(qm) Awp jI Awpy ikpw krk, Apxy swc nwmu rUpI jhwz ’q cV@w k, f`ibAW nMk`F k, Apxy crn-kmlW nwl mil (lYhu) lvo jI[

163.vwihgrU] AYsI ikrpw; moih krhu] sqh crx hmwro mwQw; nYndrs.qin DUir prhu]1] DMn vwihgrU siqgurU sI gurU nwnk dyv swihb jIE dpMjvyN srUp ShIdW dy isrqwj siqgrU Arjn dv swihb jI, siqgurU pRBU sRI grU

rwmdws swihb jI dy snmK, AiqAMq GxI inmqw nwl pRm bynqI krd hn AqbVI Ascrj ibsmwd ikpw mMgdy hn, j iks ny vI nhIN mMgI[ hy siqgrU pBU!DMngurU rwmdws swihb jI!(mih) dwsn dws ’q AsI  ikrpw krhu[ (hmwro) dwsndws dw mwQw (sMqh) SWq Awqmw mhWprSW dy prm-pivqR prm-pjnIk,prapkwrI crx kmlW ’qy itky[ XQw:- sqh crn; mwQw mro paq] Aink

Page 136: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 136/320

www.Gursevak.com  136 q`qkrw 

bwr; sMqh fMfaq]1]) sMq crx kr sIsu Dir; hir nwm iDAwva]1]) ; nYndrs.qin DUir prhu]1] dwsn dws Awpxy (nYn) nyqRW nwl sMqW mhWpurSW d(drs) drSn kr(qin) sRIr ’q, sMqW mhWprSW dI crn DUir  (prhu) pv[XQw:- nyqR sMqn kw drsnu pyK] pB AivnwsI mn mih lyK]) DUVI ivic. lufdVI

sohW; nwnk.q sh nwl]164.vwihgrU] sMqn kI srxweI; piVAw] s`cy siqgurU pRBU r`b ^dw, Alwpwk rUp siqgurU Arjn dv swihb jI GxI qoN GxI inmqw nwl Awpxy Awp nMUbRIk qoN bRIk ikrm kihMidAW pUrn gRIbI nwl &urmwaNdy hn:-hy gurU rwmdws swihbjIE!dwsn dws Awp jI dy (sqn) SWq Awqmw bwbw b`Fw swihb jI BweI grdwsswihb jI Awid sqW kI sKdwiek (srxweI) Srx (piVAw) ipAw hY[ jIa pwxDnu; AwgY DirAw] Awpxw (jIa) izMdgI, pRwx Aqy Dnu sB kuJ sMqW dy (Awg)

swhmxy (DirAw) Dr idqw Bwv Bytw kr idqw hY[ syvw suriq n jwxw kweI; qmkrhu dieAw ikrmwiexw] hy mhwrwj gRIb invwj, sc swj, sB d isrqwj mh`lw4 jI !dwsn dws Awp jI dI prm-pivq SuB scI syvw dI (suriq) igAwq,(s+riq) (su) sRSt (riq) pRIqI (kweI) QoVy mwq vI (n) nhIN (jwxw) jwxdw[(qm) Awp jI, urdbIn nwl idsx vwl (ikrmwiexw) bRIk qoN bIk dwsn dws ikrm ’q, dieAw krhu jI[ XQw:- rwKhu ApnI srix pB; moih ikrpw Dwry]

syvw.kCU n jwna; nIc mUrKwry]1]) hm kIry ikrm.siqgur srxweI; kir dieAwnwm prgwis])165.vwihgrU] inrgux ka; sMig lhu rlwey] kir ikrpw; mih thl lwey]

pKw Pyra pIsa sMq Awg; crx Doie sKu pwiexw]13] dwsn dws(inrgx)(inr+gx) guxW qoN(inr) rihq AOguxhwry(ka) nUM Awpxy prm pwk crn kmlWsMig rlwey lhu jI[ XQw:-moih grIb ka; lhu rlwie] nwnk; Awie peysrxwie]) sMg rlwey dw Bwv ieh nhIN ik lfU pV, pUV ivhly bT ky KweIey[

XQw:-DoqI Kil; ivCwey hyiT] grDp vWgU; lwhy pyit] sMg rl ky ieh pym bnqIkrIey:-kir ikrpw; mih thlY lwey] hy mhwrwj swihb jI!gRIb dws’qy ikrpwkir ky(mih) dwsn dws nUM AwpxI Aq Awpxy sMqW dI(thlY) syvw ’c lwey laujI[ XQw:-thl kra qry dws kI; pg Jwra bwl] msqku Apnw Byt dau; gnsuna rswl]) pwnI pKw kra; qij AiBmwnu] Aink bwr; jweIAY krbwnu])pwnI pKw pIsa.sMq AwgY; gux goivd js gweI] swis swis mnu nwm smwrY; iehu

Page 137: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 137/320

www.Gursevak.com  137 q`qkrw 

ibsRwm iniD pweI]) pwxI pKw pIsu.dws k; qb hoih inhwl] rwj imlKiskdwrIAw; AgnI mih jwl]) rwm.moka; hir jn kwrY lweIA] ha pwxI pKwpIsau.sMq Awg; pg mil mil.DUir miK lweIA]) sc siqgurU pMjvyN pwiqswh jI&rmwauNdy hn:-dwsn dws (sq) siqgurU rwmdws swihb jI (Awg) A`g, grmI ’c

pKw (Pra) krdw hY[ XQw:-iqs gr kau; Jlwva pwKw] mhw Agin qy; hwQ dyrwKw]3]) pKw PrI pwxI Fovw jo dyvih so KweI]5] (757) h`QI ckI ’qyAwtw(pIsau) pIsdw hY[ XQw:- iqsu gur kY igih; pIsau nIq] ijs pswid; vrIsB mIq]5]) pwnI pKw pIsau.sMq AwgY; gux goivMd jsu gweI] siqgrU swihb jIdy crx Doie ky Awqm suKu(pwiexw) pw irhw hY[ XQw:- crx kml qry.Doie DoiepIvw; myry siqgr dIn dieAwlw]) hm iqn k crx pKwldy; DUiV Goil GilpIjY])

pRm Brpir SB scw apdS:-DMn gIb invwj s`c swj, GxI qN GxI inmqwnwl ieh svw kmw k aupdyS idd hn[ siqgrW ny Awp c`kI pIsI, sIs ’qy tkrIcukI, grduAwry dw pwxI FoieAw, gurU Gr ’c JwV idqw, cul JikAw, is`KW dwieSnwn krwieAw[ isKW nUM gurbwxI ilK k b^SI[ kQw kIrqn sxwieAw Aqkrn dI dwiq b^SI[ prm pwk pihl jwmy ’c Awp hl vwihAw[ pey kbUl.Ksmnwil; jW Gwl mrdI GwlI] Anuswr mrdW vwlI Gwl Gwl k, grbwxI ’c grU

syvw ismrn, BgqI krn dw, prm-pivq SuB scw aupdyS b^iSAw[ BwvN siqgrUjI, krn krwvn.sgl ibiD; s siqgurU hmwrw] pwrbhm k gr Avqwr hn, pries sB kOqk ’qy Gwl kmweI, sb`q dy Bl leI kIqI hY[ SuB svw dy pUrny pw k,s`cI svw ’c lwieAw hY[ ijs leI sRIr irSt pSt swvDwn iekwg ho k, ismrn’c lIx rhy[ syvw nwl mn nIvW hudw hY, pym vDdw hY[ hor vI vfw gx ieh hY,ijs krk gurU jI dy isK, Drm-ikRq’c l`ijAw nhIN mMnd, sgoN auqswh nwlDrm-ikq krk, gurU jI nUM dsvD dy ky, mwlo mwl inhwl ho jWd hn[ ijhVI km

dy gurU pIr, Awp syvw ismrn, kurbwnI nhIN krd, ah kmW j`g ’qy kmlweIAWhI rihMdIAW hn[ siqgurW d hukm Anuswr, j bdw Drm-ikq kry, Es nUM crIT`gI kpt CL JUT bol k mrdwr Kwx dI lV nhIN[ hMkwrI jIv ies qr@W dI scIsyvw krn ’c AwpxI hIxqweI mMnd hn[ siqgurW ny gurU sgq jI dy, jUT BWfmWjy Aq joVy JwV@y hn[ ies qr@W dI inmqw vwlI svw ’c Gs k, idl dI mLlihMdI hY, hMgqw inivrq huMdI hY[ jTw BWfw mWj k Dox nwl, jUTw mn mWijAw,

Page 138: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 138/320

www.Gursevak.com  138 q`qkrw 

pwpW vloN Doqw jWdw hY[ A`j srdwrI d mwx ’c, lgrW dI svw h`QI bhuq GtkIqI jWdI hY, svw krk lwhw lYxw cwhIdw hY[ BweI gurdws swihb jI &rmwauNdyhn:- ivxu svw.iDRg hQ pYr; hor inhPl krxI[ (vwr 27)

166.jw idn jgq mwn tihl khI rswie; igAwn iDAwn kit jog jg n

smwn hY] ijs idn jgq d mwnnIX pRBU jI ny, (rswie) pRm ’c rs ky, prm-pRsn ho ky, svw tihl krnI &rmweI, as suBwg idn dy brwbr, kRVW dinAwvIigAwn iDAwn jg j`g rwj Awid nhIN hn[

jw idn BeI pinhwrI jgn nwQ jI kI; qw sm n CqDwrI kitn ktwn hY]ijs idn jgq d mwlk pRBU jI dI pwxI Brn vwlI syvw pRwpq hoeI, aus idn dsuK qul kroVwn kroV CqpqI rwj vI nhIN ho skd[ {jl FoieE, siqgur kyduAwry[ ieh ibD, pwieE moK dAwry[ siqgrU Amrdws jI ny djy pwiqswh jI d

crnW ’c bwrW swl jl Fox dI svw kIqI sI[ }jw idn ipsnhwrI BeI jgjIvnkI; ArQ Drm kwm moK dwsn dwswn hY] ijs idn jgq dy jIvn pBU jI dy dr qydwxy pIhxhwrI hox dI syvw pwpq ho geI qW cwry pdwrQ (Drm ArQ kwm moK)dwsW d dws ho gey, Bwv pRwpq ho gey[ iCrkwrI pinhwrI pIsnhwrI ko jo sKpRmnI ipAwrI ko AkQ aunmwn hY] vwihgrU jI dI ipAwrI(pymnI) pRmx nUiCVkwau krn, pwxI Brn Aq dwxy pIhx vwlI dI vifAweI pRwpq ho geI, aus d

suK dw(anmwn) Adwjw lwaxw vI kihx kQn qN pry hY[ }167.vwihgrU] iqn kI DUiV; mWg mnu mrw] ijn ivsrih nwhI; kwhUbyrw] (1085) DMn s`cy siqgurU Arjn dv swihb jI mhwrwj &urmwauNd hn:-(ijn) ijn@W grsvkW pRmIAW nU ATW pihrW ’c(kwhU) iksy (byrw) vyl vI pRmwqmwjI nwhI(ivsrih) Bu`ldy[ XQw:- siK ArwDnu diK ArwDnu ibsrY n kwhU brw](700) (mrw) dwsn dws dw mnu iqn kI prm-piv`q prm-pjnIk crxDUiV(mWgY) mMgdw hY[

168.vwihgrU] mÚ 3] gux Avgux smwin hih; ij Awip kIqy krqwir]nwnk hukim mMinA sK pweIA; gr sbdI vIcwir]2] siqgrU nwnk dv swihbjI d (3) qIj (mÚ) srUp s`cy siqgurU Amrdws swihb jI &urmwaNdy hn:-hyBweI!siqgrW dI mhW ivsmwd bRhm-idStI ’c, jIAW dy gx ’qy Avgx (smwin)brwbr (hih) hn, ikauNik ieh (ij) ijhV jIv hn, ieh krqwir jI ny Awip

Page 139: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 139/320

www.Gursevak.com  139 q`qkrw 

pYdw kIq hn[ kljugI jIAW dy AguxW dI vIcwr Cf ky, gur(sbdI) sbd dIvIcwir krk, vwihgrU jI dw hukim(minAY) mn ky, Awqm AnMd sK(pweIAY)pweIdw hY[ ies leI siqgrU swihb jI jIAW dy AOgx dK k, gusw nhIN krd,aun@W nU grsbd b^S ky, svwr ky, qwr lNdy hn[ AsIN AguxW vwl jIAW ’q gusw

krd rihMd hW[ kiljug ’c AguxW dI bhulqw hY[ mhWprS sMq bwbw grbcnisMG swihb ^wlsw jI kihMd ik BweI!jy Awp jI dUijAW dy AOgx hI dyKdy rhoNgqW auh Agux qhwfy ’c BI Aw jwxg[ so AOgxW dI ivcwr Cf k, hr vylygursbd jI dI SuB ivcwr krnI cwhIdI hY[)

169.vwihgrU] prvdgwr Apwr Agm byAq qU] ijnw pCwqw sc; cumw prmU]) hy sc srUp vwihgrU sc siqgrU sI gurU gRQ swihb jI!ijnw grmKW ny AwpjI nUM scu srUp(pCwqw) pCwixAW hY, (mM) dwsn dws aun@W d pYr(cumw) cumdw hY[

auh gurmiK (Agm) gmqw rihq (Apwr) pwrwvwr rihq bAq b^iSSW sihq,sB nMU (prvdgwr) pwlx vwly, (qU) Awp jI dw hI srUp hn, aun@W nMU(qU) Awp jI(Agm) gmqw rihq (Apwr) pwrwvwr rihq byAMq b^iSSW sihq (prvdgwr)pwlxhwry hoN[ rMgW 2 d sbd kIrqn, sbd ArQ suxw ky, an@W dy idl idmwZ ’cgurbwxI jI Byj k, aun@W dI r`iCAw sihq, pRiqpwlxw krd hoN jI[

170.sBu k prw Awpy hovY Git n koeI AwK] 1piq 2prvwxw ipC pweIA

qw nwnk qoilAw jwpY]2])1

ie`zq rUpI2

vtw[ scu sBnw hoie dwrU; pwp kFYDoie] nwnk.vKwxY bynqI; ijn sc 1plY hoie] 1ird rUpI p`l ’c[)171.vwihgrU] q cau sjx mYifAw; fyeI issu auqwir] nYx mihMjy qrsdy;

kid psI dIdwru]1] (1094) ShIdw d isrqwj, rwjn ky rwjw mhwrwjn kmhwrwjw; grU Arjn dv swihb jI gRIb invwj, s`cy siqgurU jI AwpxyprmpjnIk ipqw DMn siqgrU rwmdws swihb jI q bVI BwrI SrDw r`KidAW,AqI hI inMmRqw sihq &urmwaNdy hn:- hy (mifAw) dwsn dws d(sjx) imqR! sjxu

scw pwiqswhu; isir swhW d swhu] jIE! j (q) Awp jI (cau) khoN, hy b`cw!AwpjI dy isr dI lV hY, qW dwsn dws (iss) isr auqwir k(feI) dy dyvy, jy khoN,“isr ikauN iddw hYN? isr ies leI idMdw hY ik (mihMjy) dwsn dws d nYx, AwpjI dy prmpivq drSnW nU qrsdy hn, ik (kid) kdoN Awp jI dy, suMdr (dIdwru)

Page 140: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 140/320

Page 141: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 141/320

www.Gursevak.com  141 q`qkrw 

Avr jin; qyrI pinhwrI] ies DrqI mih; qyrI iskdwrI]) sgl jin mih; qisir DirAw]) eyh vYrI imqR siB kIiqAw; nNh mgih mMdw] sMswrI vrI vw kwmkRD vYrI, j dws dws nU mwrd sn[ vw vrI ieMdR j Awpo Awpxy ivSy v`l iK`cxrUp mwrdy sn, siqgurW ny ikRpw krky, eyh siB vYrI, dwsn dws dy imqR (kIiqAw)

kr idq[ ieh jo aupokq vYrI sn, hux (mdw) brw nNh(mMgih) mMgdy Bwv Awpxyv`l iK`c ky bpq nhIN krd[ dwsn dws BI iks dw (mdw) brw nNh mgdw[XQw:- pr kw brw; n rwKhu cIq] qum kau duK nhI; BweI mIq]3]) nwnk nwmcVdI klw] qyry Bwxy sb`q dw Blw]

lyKw kie n puCeI; jw hir bKsMdw] hy sB nUM hrw Brw krn vwly hir vwihgrU jI! (jw) jdN Awp jI dwsn dws nUM (bKsMdw) b^Sx vwly hoN qW (lKw)ihswb koie BI(n) nhIN (pCeI) p`Cgw[ ijvN hrI grU nwnk dv swihb jI ny

s`jx Tg, kfw rwKS, dvlq lwjvrd Awid rwKSW nU b^S k lKy qoN bcwieAw[AnMd BieAw sK pwieAw; imil gur givdw] hy (givMdw) !prmpjnIk

srb klw Brpr pRB; ibrQw jwnnhwr] AsK nUr hI nUr, pUrn AnMd srUp hrsmyN sB d Adr bwhr Ajpw jwp kr rhy, sb ivAwpI mhW ivsmwd, Ajpw jwpvwihgrU gr jI, Awp jI nUM imil ky, mhW ivsmwd AnMdu (BieAw) hoieAw, AwqmsuKu pwieAw hY[

sBy kwj svwirA; jw qDu BwvMdw]7] (1096) (jw) jdoN dwsn dws(qDu)Awp jI nU (BwvMdw) Bw igAw, qW Awp jI ny dwsn dws d pRmwrQk ivvhwrk sBykwj(svwirA) svwr idqy[ ijvN srovr rcxy, grU ky lMgr clwauxy, hrI rUp sIhirmdr swihb jI Aq siqgurU grMQ swihb jI rcxy Awid, sdw leI ApxyipAwry svkW dI kilAwx krnI[

173. vwihgrU] slok fKxy mÚ 5] muKhu Alwey hB mrxu; pCwxMdo koie]gurU nwnk swihb jI dy (5) pMjvyN (mÚ) srUp, AwpxI rcI mwrU dI vwr dy pMdvN

fKxy ’c &urmwaNdy hn:- slk dhry vWg fKxy hud hn[ {Pwhw l k mrnw nhIN[mn d mMd suBwA, inMdw cglI, eIrKw ivkwr kusMgq v`lN mrn dw nwm, jIvqBwv qN mrnw hY[ ijvyN siqgurU dUjy pwiqswh jI ny, siqgurU pihl pwiqswh jI d,sdw prakwrI s`cy crn-kmlW ’c Aw ky, jIvq Bwv qoN mry[ ieaN siqgurW nyjIvq Bwv qoN mrnw pCwixAW hY[ dUjw, gurU leI ShId hox dw nwm mrnw hY[

Page 142: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 142/320

www.Gursevak.com  142 q`qkrw 

ijvyN bwbw mhW isG, pj ipAwry, cwr swihbzwd, BweI mqI dws, BweI sqI rwm,BweI dieAwlw jI, BweI qwrU isMG jI Aqy hor qmwm ShId gurU ArQ ShId hoey[XQw:- mrxu muxsw sUirAw. hk hY; jo hoie mrin prvwx] }hy pymIE! (mKhu) mMhoNqw (hB) swry mrxu 2 (Alwey) AwKdy hn ik AsIN j`g v`lN mry hoey hW[ jIvq

Bwv qoN mrxu, AQvw vwihgrU jI nU, koie ivrlw hI gurmuiK (pCwxMdo) pCwxdw hY[XQw:- mrno mrnu; khY sBu keI] shjy mrY; Amru hoie soeI]2] nwnk iqnw Kwk;ijnw XkInw ihk isau]1] vwihgrU (nwnk) DMn siqgrU Arjn dv swihb jI&rmwauNdy hn:-hy BweI!dwsn dws iqnw grmuKW d prm-pivq prm-pjnIkmhwn prapkwrI crn-kmlw dI (Kwku) DUV hY, ijnw gurmKW dw (XkInw) pkwBrosw (ihk) ie`k grU nwnk swihb jI (isau) swQ hY[) XQw:-ry mn.AsI hirisau pIiq kir; jsI jl kmlih] lhrI nwil pCwVIAY; BI ivgs Asnyih] jl

mih.jIA aupwie kY; ibnu jl.mrxu iqnyih]1]) hir mro ipru; ha hir kIbhurIAw] rwm bfy; mY qnk lhurIAw]1]) kih kbIr.moih ibAwih cly hY; prKeyk Bgvwnw]) jau qnu cIrih; AMig n mora] ipfu prY; qau.pRIiq n qra]2])jau qum igirvr; qau hm morw] ja qum cMd; qa hm Bey hY ckrw]1])

174.vwihgrU] nYnI dKa gur drsno; gr crxI mQw] DMn siqgrU Arjndyv swihb sc pwiqswh jI, siqgurU rwmdws swihb jI ’qy, AsK AnMq l`KW mxW

SrDw r`K ky, gwVy pRm ’c lIx hn[ siqgurU jI dy rom 2 ’co N SrDw d smudR pRgtho rhy hn[ DMn siqgurU rwmdws swihb jI bwr 2 jpidAW iqRpqI nhIN huMdI, bwr2 jpI jWdy hn[ hzUr pymw-BgqI rUpI pauVI dAwrw, prn bhm rUpI hirmdr’qy phuMcx leI, SuB s`cw apdyS b^Sd hn:-dwsn dws ien@W (nYnI) nyqRW nwlgur jI dy drsno (dyKau) dyKdw hY[ prm-pjnIk gr jI dy (crxI) crn-kmlW’qy mQw r`Kdw hY vw AhMkwr d iqAwg dw iqAwg krn rUp mQw rKdw hY[ prImwrig gr cldw; pKw PrI hQw] dwsn dws Apxy (pYrI) pYrW nwl, gur jI d

(mwrig) rsq, gurdAwry v`l cldw hY[ gurdAwry jw ky hQw d nwl siqgurW nUpKw (PyrI) krdw hY[ dUjw ArQ:- BY k crx.kr Bwv ky; Anuswr siqgrW dw jBY Dwrnw hY, dwsn dws ien@W (prI) pYrW nwl, siqgurW dy BgqI sihq igAwn drsq cldw hY[ sswr dw pK C`f k, siqgurW dw pK gihx krn rUp pKw, Bwvnwdy h`QW nwl Pyrdw hY[

Page 143: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 143/320

www.Gursevak.com  143 q`qkrw 

175.vwihgrU] slk mÚ 5] pihlw mrxu kbil; jIvx kI Cif Aws] hohusBnw kI ryxukw; qau Awau hmwrY pwis]) inrwhwr inrvr suKdweI]) inrwhwrIinrvru smwieAw]) inrhwrI.ksv inrvrw]) Dnu Dnu hir igAwnI siqgurU hmwrw;ijin vrI imqR, hm kau sB sm idsit idKweI] aupokq guxW sihq pUrn bhm

srUp, DMn grU Arjn dyv swihb jI nUM AnMq bwr nmskwr prvwn hovy[ Awp jIau~bldI dZ AMdr bYTy, q`qw ryqw sIs ’q pAwieAw, sVdI bldI mcdI loh ’qKVy[ dSmx imqR ’c smidstI dw aupdS b^iSAw[ XQw:- gur pRswid; nwnksmidRstw] duK Bu`K qyh aunINdrw, Akih Asih kStW nUM AMimq krk pIqw, BwxwmMnx dw sbk isKwieAw[ vwhu vwhu sc pwiqswh; qU scI nweI] Awp inrMkwrsiqgurU pMjvyN pwiqswh jI d pws, ie`k SrDwl ny pRm bnqI kIqI, “jI!dwsndws nU isKI dw dwn b^So[ ” qW hzUr ny KfW bhmMfW nUM auDwrn, iqRpq krn

leI, prm-pivqR ieh slk &rmwieAw:- slk mÚ 5] pihlw mrxu kbil;jIvx kI Cif Aws] mrn bwry inrnw ieaN hY:-siqgrW nU isr Arpxw[ ijQsiqgurW nU loV hov, EQ DIAW BYxW dI ie`zq, gaU gIb nUM bcwaux leI, Drm-XuDlV k, siqgurW dw hukm mMn k ShIdI pw jwx dw nwm mrxw hY[ Asy mrx vwry&rmwieAw hY:- mrxu muxsw sirAw. hk hY; j hoie mrin prvwxo] ijvyN bwbwAwlm isG jI, bwbw audy isMG swihb jI, pj ipAwry cwr swihbzwd, qmwm isG

isMGxIAW ShId hoey[ siqgrU nwnk dv swihb jI d (5) pjvN (mÚ) srUpsiqgurU Arjn dyv swihb jI slk &rmwauNd hn:-hy pymIAW pihlw gurU leI(mrxu) ShIdI pwaxI (kbUil) prvwn kr[ mrxw kbUl krk jg ’qy jIvx (kI)dI Aws Cif d, XQw:- jau qau; pRm Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI mrIAwau] ieq mwrig; pru DrIj] isru dIj; kwix n kIjY]) ggn dmwmw bwijE;pirE nIswnY Gwau] Kq ju mWifE srmw; Ab jUJn k dwau]1] srw spihcwnIA; ju lrY dIn k hyq] prjw purjw kit mrY; kbhU n Cwf Kqu]) ) jIvx

kI Cif Aws] mrxw kbl krk, j`g ’qy jIvx dI Aws Cif ky, gmwn nhINkrnw ik mYN isr idqw hY, ihkmq hu`jq cqurweI C`f ky, hohu sBnw kI ryxukw; qaAwau hmwrY pwis] (sBnw) swirAW (kI) dI (ryxukw) crn DUV (hohu) hoxw kro,(qa) qW is`KI lx leI hmwrY pwis Awau[

2.pihlw mrxu kbil; jIvq Bwv qoN mrx bwry inrnw:-ijvyN Bgq kbIr

Page 144: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 144/320

www.Gursevak.com  144 q`qkrw 

swihb jI, Bgq rivdws swihb jI, Bgq PrId swihb jI jIvq Bwv qoN mry hn[jIvq Bwv qoN mrn dw Bwv AguxW Aq mn dy mMdy suBwA vloN mrnw hY[ ijvyN jkoeI SrwbI nUM mhWprS Srwb Cufw dyx qW aus d im`q kihMd hn, “pI”ahkihMdw, “nhIN pIxI[ ” kihMdy, “Aswf vloN mr igAw[ ” kihMdw, “hW[ ”

kihMdy, “iqnk qoV deIey[ ” kihMdw, “qV ida[ ”pihlw mrxu kbil; hzUr&rmwauNdy hn:-hy pRmIAW!pihlw kusMgq AguxW, mn d mMdy sBwA v`lN mrxu, vwAwp iqAwgx rUp, jIvq Bwv qoN (mrxu) mrnw (kbil) mnzUr kro[ jIvx kICif Aws] ksgq ivkwrW, inMdw vr Awid AOgxW vl (jIvx) ijax (kI) dIAws Cif dy[ hohu sBnw kI ryxukw; qau Awa hmwrY pwis] jIvq Bwv qoN mr k,(sBnw) swirAW (kI) dI (ryxukw) crn DUV (hohu) hoxw kro[ (qau) qW (hmwrY)dwsn dws d pwis (Awa) Awauxw kro[

176.vwihgrU] slok kbIr] ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwa] Kyqju mWifE sUrmw; Ab jJn k dwa]1] sUrw s pihcwnIA; j lrY dIn ky hyq]purjw prjw kit mrY; kbhU n Cwf Kyqu]) rwm kbIrw eyk Bey hY; koie.n skYpCwnI]) hir ky nwm; kbIr aujwgr] jnm jnm ky; kwty kwgr]) Anq klwvwnsdw 2 mhrvwn, pwrbhm Bgvwn dy Avqwr, SRomxI Bgq sRI kbIr swihb jI,sMswr ’q C`qRI Drm Alp hudw vK ky, Drm hIx kwierW nUM, DrmI XoDy bnwax

leI, Drm dI ij`q krwax leI, ivkwrW rUp vYrIAW nU ij`qx leI, ivAwpk bhmnUM swiKAwq krwax leI, DurW dI AMimq rUp prm-mnohr gurbwxI acwrd hn[hryk pRmI jI nU AsI bIr-rsI grbwxI dw, hr vyl AiBAws krnw cwhIdw hY[ijs krk hr vyly hOslw buld rhy[ ies grbwxI nUM pV@ ky, sUrbIr bhwdrAqIrQ grU ikAW lwlW ny, AibnwsI pd pwpq kIqw[ ijQy 2 jdN 2 bhwdr isGisMGxIAW ny, grU pMQ grU gMQ swihb jI leI, purjw 2 ktvwieAw, ieh Sbd gjky pV@dy rhy[ grU ky b^S rwgI FwfI isMG BI a~cI sur ’c Ub gj k, bVy BwrI

joS cwA nwl, lwlo lwl ho k, ies slok nU gwaNdy hn[ ijn@W nU sux k joiDAW nUlwlIAW cV jWdIAW hn, bVw BwrI bIr-rs jwgdw hY[ DrmI XoDy zwlmW d isrv`Fdy hn[

slok kbIr] ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwa]) (slok) (s) sAwpxw Awp (lk) pRkwS srUp, (kbIr) v`fy bRhm jI jo hn, En@W dI pwpqI vwlwslok, sRI kbIr swihb jI acwrd hn[ nIswnY ArQ:-bIr-rs dy dwqy swihb

Page 145: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 145/320

www.Gursevak.com  145 q`qkrw 

siqgurU sI grU goivMd isG swihb jI ny jsy bIr-rsI Drm jMg kIqy hn, Asyiksy ny BI nhIN kIqy, nw hI krny hn[ jg smN Awp jI bwbw Awlm isG, adyisMG jI, ipAwry dieAw isG jI Awid SomxI XoiDAW smyq au~cI jgw ’qy cV kjMg dyKdy hoey, bVy BwrI bIr-rs ’c g`j v`j ky Ub au~cI jkwry gjw k, Awpny

sUr bIrW dI ijq krwaNdy rihMdy[ loV pYx qy qIr gLI clwauNd[ ijs bwhI ’qloV hudI ^ws XoiDAW nUM Byjdy[ prn bIrqw sihq bVI hI &rqI nwl, Drm-jgdw pbMD krdy[ jiDAW ’q ingw pw ky bIr-rs b^Sdy[ ijs sUrvIr XoDy d idl’c ieh (nIswnY) inSwnw hudw ik dwsn dws ny siqgrW dy dKidAW 2, vrI dwpurjw 2 kt ky, Drm-jg krk, siqgurW d idl nU pRsn krnw hY[ ijvyN bwbwaud isG swihb jI, AhMkwrI ksrIcMd dI &j’cN, aus dw isr vF k ilAwey[bwbw bicqR isMG swihb jI ny, jsvwrIAW d hwQI dIAW qvIAW ivn@IAW[ bwby mhW

isMG swihb jI ny mwJy dI tutI gMFwauNidAW, sRIr ’qy BwrI Pt shwry[ ies qr@Wprm ipAwry ^wlsy jI dI AdqI kurbwnI dyK ky, siqgurW dw idl AYnw psnhoieAw ik AQwh ipAwr ’c ipAwry ^wls jI nUM sb ivAwpI mhW ivsmwd vr hIvr b^Sy[ XQw:- ^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wls mih; hO krO invws] apRkqpRmwxW Anuswr, gursvk joDy, pUrn gurU jI dw idl psMn krn leI, DONisAW dIDuMkwr, jYkwirAW dI gMj nwl, jMgI pNqV kFd hoey, ShIdI pwax leI cwA nwl

nc a~Tdy[ XQw:- nwc ry mn gr kY AwgY] gurU jI dy snmuK rih ky, vrI dwpurjw 2 ktx dy cwA auqswh nwl, jgI pNqV k`Fxy, grU jI d Ag n`cxw hY[gurU ky joiDAW dy mn, grU crnW ’c lIx ho ky, iekwg ho jWdy[ iekwg ho ky, sIrAMigAwr vWg BK au~Tdy[ fOLy &rkdy, nyqR lwl ho jWdy, Brvty cV jWdy[ qgidlI dr ho jWdI, adwrqweI, bIr-rs Ag 2 ’c Br jWdw[ jdN dohW &jW djoDy, rx q`q ’c Awhmo swhmxy huMdy hn, qW mkwbly dw smW huMdw hY[ aus smNjoiDAW ’c bIr-rs jgwax leI, cot peI KrcwmI dlW mkwblw]) au~ml lQ

joDy mwrU b`ijAw] Anuswr, ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwa] jdN dhrw(dmwmw) DONsw vjdw hY, qdN jDy bIr-rsI bol Aqy jYkwry gjwaNd hn qW (ggn)Akws (bwijE) gMj au~Tdw hY[ Es bIr-rsI gUj nUM sx ky, pirE nIswnY Gwau]ijnW@ dy idl ’q vYrI dw purjw 2 k`t k, grU leI ShIdI pw k, siqgurW dIpRsnqw lYx dw (nIswnY) nIswnw hudw hY, aun@W dy(nIswnY) idl ’qy bIr-rsI sihq

Page 146: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 146/320

www.Gursevak.com  146 q`qkrw 

jUJx dw (Gwa) j^m (pirE) pYNdw hY[ Kyq j mWifE sUrmw; Ab jUJn kdwau]1] sj sohxy jMgI rQW iSgwry GoiVAW, hwQIAW ngwirAW, JMifAW, vwijAW,sohxy SSqRW AsqW bsqW krk sj, sUrimAW d nwl(mWifE) sj(Kyq) mYdwny jgAMdr (j) ijhVw (sUrmw) bhwdr, sMjoA SSqR AsqR, ShIdI bwxw pihn k,

kmrksw lw k, (mWifE) sijAw PibAw hudw hY, ah vIcwrdw hY, ijvyN lwhyvMdkMm nUM hr ie`k dwA GwA nwl pUrw krIdw hY[ ies qr@W (Ab) hux mcdy jMg ivc,bhwdrI nwl jMgI (dwa) dwA KfidAW, pUrn grU jI leI(jUJn) ShIdI dyx (ko)nUM bVw hI suinhrI mOkw hY[ Apxy inrgn srUp jI duAwrw koit bhmfW nU rcxvwly, SomxI Bgq jI, sUrmy d SuB l`Kx dsd hn:-srw s pihcwnIA; ju lrY dInky hyq] (so) ah (sUrw) srbIr bhwdr, isrl`Q jDw (pihcwnIA) pCwixAW jWdwhY, (j) ijhVw (dIn) Drm (k) dy (hyq) leI Drm Xu`D (lrY) lVy[ purjw prjw

kit mrY; kbhU n CwfY Kyq] Drm-XuD ’c QiVAW bhuiqAW dI vIcwr iqAwg k,ij`q dI Aws r`KidAW, vYrIAW nwl ft ky mukwblw kridAW, vrIAW dw prjwpurjw kit ky, pUrn gurU jI leI(mrY) ShId ho jwv[ (kbhU) kdy BI (Kq) mdwnyjMg nUM n (CwfY) Cfy, jg ijq[ ijvN sI AnMdpur swihb jI, sI cmkOr swihb jI,sRI mukqsr swihb jI, srhMd Fwhux, G`lUGwirAW Drm-juDW smN isG, vYrIAW dwpurjw 2 k`t ky ShId hoey[ ieaN ShIdI pwv, jDw khwv, Awp gvwv, jnm n

Awv[ ShId khwv, pUijAw jwv[dUjw AqIv ArQ :- ggn dmwmw bwijE; pirE nIswnY Gwau] jdN pUrngurU jI dAwrw, g`j k.grbwxI kQw kIrqn rUpI dUhrw (dmwmw) DONsw v`jdw hY,Bwv pUrn grU jI, g`j k.grbwxI kQw kIrqn krd hn, qdoN gris`K joDy vwihgrU3 g`jdy hn, qW(ggn) Akws (bwijE) gUj au~Tdw hY[ prn gurU jI qN grbwxIsux k, pirE nIswnY Gwa] ijnW@ d idl ’q kwm kRD AOgxW rUp vYrIAW dw prjw2 kt k, ijauNdy mr k, siqgrW dI pRsnqw lYx dw (nIswnY) nIswnw huMdw hY, aun@W

dy(nIswnY) idl ’q(Gwa) j^m Ck (pirE) pYNdw hY[ XQw:- kbIr.siqgur srmy;bwihAw bwnu ju eyku] lwgq hI.Buie igir pirAw; prw kryjy Cyk])

Kyqu j mWifE srmw; Ab jJn ko dwau]1] siq sMqK dieAw Drm vIcwr,inmqw sihnSIlqw gRIbI pym ivrwg iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvrqw

Page 147: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 147/320

www.Gursevak.com  147 q`qkrw 

inrlpqw Awid AnMq SuB guxW dIAW AnMq klW sihq, ie`k rs b`JvyN AsK pkwShI pkwS, nUr hI nUr nUro nUr, bhm jI ’c lIx grsyvkW srimAW dy nwl(mWifE)sjy, (Kqu) swDsMgq rUp mdwny jg ’c (j) ijhVw (srmw) bhwdr grsvk,sihxsIlqw rUpI sMjA, pymw-BgqI rUpI rweI&l sihq ShIdI bwxw pihn k,

sMqK rUpI kmrksw lw k, (mWifE) sijAw P`ibAw vIcwrdw hY ik (Ab) hux,bhwdrI nwl dwau KyfidAW, AguxW vloN mrn rUp(jJn) ShIdI dx (ko) nUM bVw hIsuinhrI mkw hY[

sUrw so pihcwnIA; ju lrY dIn k hyq] (s) ah (srw) srbIr bhwdr,isrlQ jDw (pihcwnIAY) pCwixAW jWdw hY, (ju) ijhVw (dIn) Drm (ky) dy (hyq)leI, Drm Xu`D (lrY) lVdw hY, Bwv gurisKI Drm pRcwr krdw hY[ pUrn gurU jIleI, Apxw sB kuJ krbwn kr idMdw hY[ purjw purjw kit mrY; kbhU n Cwf

Kyqu] Drm-XuD ’c QoiVAW bhuiqAW, AOgxW rUp vrIAW dI vIcwr iqAwg ky, ijqdI Aws r`KidAW, AOguxW rUp vrIAW nwl ft ky, mkwblw kridAW, AOguxW rUpvYrIAW dw prjw purjw kit k, Bwv nws krk, prn grU jI leI, AgxW v`lN mrY, (kbhU) kd BI.(Kqu) swDsgq rUp mdwny jg nU n (CwfY) Cfy, jMg ij`q,ijauNdw mr ky AguxW rUp vrIAW nM ij`q[ pUrn grU jI dy jiDAW ’c aupokq dvNhI gux sn[ AdroN AOgxW rUp vYrIAW Aqy cV ky Awey zwlmW nwl Drm-juD krk

ij`qd sn[177.vwihgrU] siqgur Awg sIs Byt dya; j siqgr swc BwvY] AwpdieAw krhu pB dwqy; nwnk Aik smwvY] vwihgrU (nwnk) DMn gurU rwmdwsswihb jI, sIs Bytw i BI, GxI qoN GxI AqI hI inmqw pRym nwl bnqI krdy hn:-ijn@W siqgrW duAwrw, idsx qoN rihq sqqR pUrn bRhm jI pRwpq huMd hn[ Asydwqy siqgr swihb jI AwgY dwsn dws Awpxw sIsu Byt kr (da) dyv, sIs Bytkrk, AhMkwr n kry[ dwsn dws dw Bytw kIqw isr, jy siqgur swc pwiqswh jI

nUM (Bwv) Bw jwv[ jy p`Cx hy pymIAW!isr ikauN idMdw hYN? hy (pRB) smr`Q dwqvwihgrU siqgurU Amrdws swihb jIa!Awpy hI(dieAw) imhr krhu, ijs krkdwsn dws Awp jI dy (Aik) srUp, pRm ’c (smwv) smwA lIx ho jwvy, DMn gurUrwmdws jI, DMn inmRqw[)

178.vwihgrU] inrgxu rwiK lIAw; sMqn kw sdkw] siqguir Fwik lIAw;moih pwpI pVdw] DMn grU Arjn dyv swihb jI sb ivAwpI mhW ivsmwd, GxI

Page 148: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 148/320

www.Gursevak.com  148 q`qkrw 

inmqw nwl &urmw rhy hn:-(inrguxu) guxW qoN rihq, dwsn dws ny(sqn)siqgurW(kw) dw(sdkw) Awsrw ilAw, ijs krk vwihgurU siqgrU swihb jI nyAOgxW ivkwrW qoN rwiK lIAw[ XQw:-siqgru mrw sdw dieAwlw; mih dIn kaurwiK lIAw]) (mih) dwsn dws pwpI inrgx dw siqguir ny ikRpw-krk lok plk

dw pVdw (Fwik) Fk lIAw[ XQw:- Fwkn Fwik.gibd gr mry; mih AprwDI,srn crn])179.vwihgrU] iqsu gr kau; sd krI nmskwr] iqsu gur kau; sd jwa

bilhwr] ijhV siqgurU swihb jI sB qN vfy smr`Q mwqw ipqw pUrn dieAwlikpwl hn[ ijn@W dw kIqw sB k`J huMdw hY[ ijn@W d s`cy hukm nU koeI BI nhIN mtskdw[ ijn@W AMdr hrI dw nwm vsdw hY sBnIN QweIN bRhm hI bhm vyKdy hn[ijn@W Adr insc krk nwm dw pRkwS, prn pwrbhm jI dw invws hY[ (iqs)

iqn@W (gur) siqgurW (ka) nUM, dwsn dws sd sdw nmskwr (krI) krdw hY[XQw:- nmskwr; qw ka lK bwr] iehu mnu dIj; qw kau vwir]) nmskwr grdyvko; siqnwm ijs mMqR suxwieAw[) (iqsu) iqn@W (gur) siqgurW (kau) qN, dwsn dwssd(sd) sNkV vwrI (bilhwr) krbwn(jwau) jWdw hY[)

180.vwihgrU] siqgur ky crn; Doie Doie pIvw] gur nwnk; jip jip sdjIvw] (1152) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &rmwauNd hn:-Dur kI bwxI dy dwq,

kOV rIT imT krn vwly, phwV nU pMjw lwaux vwly, ckIAW nU sYnqW nwl clwaxvwly, djy pwiqswh jI nMU Awpxw srUp bnwax vwly, siqgur nwnk dyv swihb jI(ky) dy crn kmlW nUM, dwsn dws Doie Doie ky (pIvw) pINdw hY[ DMn gurU nwnk,DMn gur nwnk (sd) sdw 2 jip jip ky (jIvw) ijaNdw hW[

181.vwihgrU] mo grIb kI; k gujrwvY] mjlis dUir; mhl k pwvY]1](1161) SomxI Bgq kbIr swihb jI &urmwaNd hn:- sqr hzwr (slwr) srdwr,svw lwK pgMbr, byAMq (syK) au~cI jwqI vwly muslmwn, Cipjw kRV Xwdv Awid

vwihgrU jI ny pdw kIqy hn, ieh pRwpqI dy Xqn ’c hn[ mjlis dUir; mhl kpwvY]1] vwihgrU jI dI (mjlis) sBw dir hY, ien@W ’cN (ko) keI ivrlw hI,Bgq jdv, Bgq PrId swihb Bgq rivdws swihb jI vWg sBw dy (mhl)itkwxy nUM (pwv) pwauNdw hY[ j ieqny v`fy 2 sBw nUM pw nhIN skd qW, mo grIb kI;ko gujrwv] (mo) dwsn dws grIb (kI) dI, (k) kI (gujrwv) phuMc hY?Bwv mrI

Page 149: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 149/320

www.Gursevak.com  149 q`qkrw 

koeI phuMc nhIN, vw ko gujrwv] (ko) kOx (gujrwv) phuMc krwv ?Bwv Es dI sBwnUM pwpq krwv, vw (k) keI ipAwrw phuMc krwvy[)

182.vwihgrU] nwnk vycwrw, ikAw khY] sBu lku slwhy; eyk sY] isru nwnk; lokw pwv hY] bilhwrI jwau; jyq qry nwv hY] DMn grU nwnk swihb jI

AqI hI gIbI nwl &rmwauNdy hn:-hy BweI!sBu sMq lok (eyk) ie`k AdÍq srUpvwihgrU (sY) nU (slwhy) slwhuMdy hn[ vwihgrU (nwnku) dwsn dws vcwrw, qCgRIb Awp jI dy js nUM (ikAw) kI (khY) khy?Bwv dwsn dws gRIb qN prn jsikhw nhIN jWdw[ A`g hor BI GxI qoN GxI inmRqw sihq siqgrU nwnk swihb jI&rmwauNdy hn:-iek bRhm nUM slwhux vwly sq lkw dy, (pwv) crnW ’q dwsn dwsdw isru hY[ (jq) ijqny (qyry) Awp jI d (nwv) nwm (hY) hn, vw nwm jpx vwlsMq lok hn, dwsn dws an@W qN (bilhwrI) krbwn (jwau) jWdw hY[

183.vwihgrU] qyrw mhl Agcru myry ipAwry; ibKmu qyrw hY Bwxw] khunwnk Fih pieAw dAwrY; riK lvhu mgD Ajwxw]4] hy mry ipAwry vwihgrUjI!(qrw) Awp jI dw (mhl) itkwxw inrgn srUp  jI (Agcru) suqMq inrlphn, ikaNik prmpUjnIk inrgn vwihgrU jI!hux, AsMK bRhmf dI rcnwrcidAW, lYA kridAW, hMgqw rihq inrlp.hn jI[ XQw:-Epiq prlau; iKnmih krqw] Awip Alypw; inrgnu rhqw] (qyrw) Awp jI dw Bwxw hukm mMnxw BI

(ibKm) AKw hY[ ijvyN ijn@W ipAwirAW nwm jipAw vf CikAw, cr^VIAW ’qycV@, bMd 2 ktvwey, p`TIAW KlW luhweIAW, dyZW ’c aubwly gey, gLIAW shwrIAW,Drm-XuDW ’c prjw 2 ktvw ky ShId hoey, pRsMn rih ky Awp jIdw Bwxw imTwkrk mMinAw[ khu nwnk Fih pieAw duAwrY; riK lyvhu mugD Ajwxw]4](1186) vwihgrU nwnk siqgrU pjvyN pwiqswh jI (khu) &rmwauNd hn:- dwsndws Awp jI d duAwrY ’q Fih pieAw hY, ies leI dwsn dws (mugD) bysmJ(Ajwxw) Axjwx nUM, Apxy inrgn srUp ’c, riK (lyvhu) lv jI[ XQw:- mil

lYhu dieAwl; Fih pey duAwirAw] riK lvhu dIn dieAwl; BRmq bhu hwirAw])nwnk grIb Fih pieAw duAwrY hir myil lhu vifAweI]6] moih grIb kau lhurlwie] nwnk Awie pey srxwie])

184.vwihgrU] Apuny Twkur kI hau cyrI] crn ghy jgjIvn pRB k; haummwir inbrI]) <> siqnwm krqw prKu jI dy pUrn gr Avqwr, prm-pjnIk

Page 150: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 150/320

www.Gursevak.com  150 q`qkrw 

s`cy siqgurU swihb jI, kilju`gI jIAW dI hMgqw inivrq krn leI, AqI hIinmqw hlImI gRIbI Bwau BgqI dw aupdyS idRV krvw rhy hn[ siqgurU pihlpwiqswh jI &rmwauNd hn:- (ha) dwsn dwsI Apuny (Twkur) mwlk pRBU (kI) dI (crI) dwsI hY[ rom 2 krk, dwsI bxk (jgjIvn) jgq dy jIvn rUp (pRB)

smr`Q vwihgrU jI (ky) dy prm-pivqR prm-pjnIk mhwn prapkwrI crn-kml(ghy) pkV hn[ XQw:-idV kir.crx ghy pRB qumry; shjy.ibiKAw BeI KIE]crn ghy dw Bwv crnW dw pRpk iDAwn kIqw, crnW nUM c`itAw, crnW ’c lIxqwpweI, qn mn Dn isr crnW ’c AripAw qW jgjIvn ny ikpw krk dwsn dwsIdI mn bwxI sIr dI (haum) hMgqw mwir k (inbrI) inbV idqI Bwv ^qm kridqI[

185.vwihgrU] jy qKiq bswlih, qau dws qm@wry; Gws bFwvih kyqk blw]

siqgurU pjvN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-hy pRB smrQ sRb piqpwlk! Awp jIprm ikRpwlqw krky jy qKiq ’qy (bswlih) ibTw dyvoN, (qau) qW BI (qmwry) AwpjI dy dwsn dws hW[ jykr Awp jI rwj Kh ky, Gwsu (bFwvih) bFwE qW dwsndwsW ny (kyqk) ikqnw k Bwv kI (bolw) blxw hY?

186.vwihgrU] pB jI; mih kvnu AnwQu ibcwrw] kvn ml qy. mwnuKukirAw; iehu prqwpu quhwrw] swrg rwg ’c ShIdW dy isrqwj, siqgrU pjvN

pwiqswh jI, vwihgurU jI d snmK GxI inmqw sihq, pRm bnqI krd hn:-hy(pRB) smr`Q vwihgurU jI!(mih) dwsn dws ibcwrw  (AnwQu) XqIm, (kvnu) kOxcIz hY?Bwv k`J BI smr`Qw nhIN r`Kdw[ (kvn) ikhVy (ml) m`F Bwv rkq ibd(q) qoN, bVI hI sudr nr nrwiexI dyh mwnuK nU (kirAw) bxwieAw hY[ ijsduAwrw Awp jI dI pRwpqI ho skdI hY[ iehu (qhwrw) Awp jI dw hI mhW Ascrjibsmwd Anq klwvwn qyz prqwp hY[ XQw:- gusweˆØI; prqwp qhwro fITw] krnkrwvn aupwie smwvn; sgl CqRpiq bITw]) ibrwijq; rwm k prqwp] AwiD

ibAwiD aupwiD sB nwsI; ibns qInY qwp]1]187.vwihgrU] piqq pwvn Bgiq bCl; dIn ikrpw Dwr] kr joiV nwnk

dwnu mWgY swD sig aDwr]2] vwihgrU(nwnk) siqgurU Arjn dv swihb jI&rmwauNdy hn, (piqq) Aipv`qRW nUM (pwvn) piv`q krn vwly (Bgiq) BgqW d(bCl) ipAwry, hy pRBU jI!dwsn dws (dIn) gRIb a~q ikrpw idstI (Dwr) Dwrnwkro jI[ dwsn dws (kr) h`Q joiV ky vw AMdroN mn ic`q rUpI h`Q jV k, ieh dwnu 

Page 151: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 151/320

www.Gursevak.com  151 q`qkrw 

(mWg) mMgdw hY ik dwsn dws gRIb nUM swD sMig duAwrw, AguxW ivkwrW qN(aDwr)mukq kr lv jI[ jy keI cIz m`l ^rIdIey qW aus dw Aihswn nhIN mnIdw, prjy mu&q pRwpq krIey qW idl ’c dwnI dw bVw BwrI Aihswn mnIdw hY[ pr iehqW Awqm dwn hY, ies dw duinAwvI dwn nwlN kroVW guxW Aihswn mn ky, jIau

pRwx Dn Awg Dr ky isr dx qk BI gurU dI scI svw krnI hY[ XQw:- AinkBWiq kir syvw krIAY] jIau pRwn Dnu Awg DrIAY] AYsw Awqm dwn siqgurW qNibnw hor keI BI Avqwr pgMbr nhIN dy sikAw Aq n dy skygw[ XQw:-ijn qsyivAw Bwau kir; syeI purK sujwn] iqnw ipC CutIAY; ijn AMdir nwmu inDwnu]gur jvf.dwqw k nhI; ijin idqw Awqm dwnu]2]) siqguru dwqw.sBnw vQU kw;pUrY Bwig imlwvixAw]

188.vwihgrU] khw kha mY ApunI krnI ijh ibiD jnmu gvwieE] kih

nwnk sB Aaugn mo m; rwiK lyhu srnwieE]2] (1232) AduqI ShIdI dx vwlShIdW d jnm dwqy, vwihgrU (nwnk) siqgurU nOvyN pwiqswh jI, GxI hI inmqwhlImI gRIbI AwzzI dInqw nwl, vwihgrU jI d snmuK kih rhy hn:-hy vwihgrUjI! (mo) dwsn dws(m) ’c BwvyN sB Aagn hI Agux hn, pr Pyr BI dwsn dwsnUM AwpxI (srnwieE) Srn ’c, rwiK (lyhu) lvo jI[ XQw:- siB Avgx; mY guxunhI keI] ikau kir; kMq imlwvw hoeI]1]) rwKhu ApnI srix pB; moih ikrpw

Dwry] syvw.kC n jwna; nIcu mUrKwry]1])189.vwihgrU] lKw ilKIA; mn k Bwie] nwnk BIjY; swc nwie]2](1237) DMn grU nwnk dyv swihb jI, Apny prm pwk inrgn srUp jI duAwrw,hux swry jIAW nU suAws pdwrQ nwmu b^S rhy hn[ &LW ’c rs, PulW ’c sgDIBr rhy hn[ hzUr &rmwauNd hn:-hy BweI!mn (kY) dy (Bwie) pRm nwl swc(nwie) nwm dw lyKw Awpxy idl, rom 2 ’q (ilKIAY) ilKxw krIey, ilKxy krkvwihgrU jI (BIj) pRsn hox[

190.vwihgrU] slok mhlw 2] Awip aupwey nwnkw; Awpy rKY vyk] mdwiksno AwKIA; jw sBnw swihb eyku] (1237) siqgrU sRI gurU Agd swihb jIhux, Apny inrgn srUp jI dAwrw AsMK AnMq sUrjW, cMdRimAW qwirAW, AgnIAWibjlIAW ititAwixAW swrIAW dhW nUM sdw pkwS rhy hn[ AYsy smr`Q gurU jI,jIv dI dK idstI mytx nU M smr`Q hn[ siqgrU nwnkw dyv swihb jI dy (2) dUj

Page 152: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 152/320

www.Gursevak.com  152 q`qkrw 

(mhlw) srUp siqgurU Agd dyv swihb jI slok acwrd hn:-bhm srUp grUnwnk swihb jI ny Awpy hI swry jIv (apwey) pYdw kIqy hn, pr ien@W jIvW nyhMgqw krk, Awpxy idl ’c Awip hI vwihgrU jI nwlN (vyk) &rk pw (rK)r`iKAw hY[ (jw) jdoN sBnw jIAW dy (swihb) mwlk (eyk) ie`k AdYq rUp bhm jI

sBnw ’c hn, qW mMdw iksno AwKIAY[ DMn vwihgrU siqgurU AMgd dv swihb jIdI AMimRq rUp bRhm idRstI ’c keI BI burw nhIN hY[ XQw:-mn Apny qy; brwimtwnw] pKY sgl issit; swjnw]) j pB kIno.so Bl mwinE; eyh sumiq.swDU qpweI]2] sB mih riv rihAw pBu eykY; piK piK nwnk ibgsweI]

191.vwihgrU] jwiq kulInu svk jy hoie] qw kw khxw khhu n kie])jwhr pIr jgq gru bwbw]3] vwihgrU siqgurU sI grU nwnk swihb jI DMn hn,jo hux koVW bhmMfW nUM, Apny inrgn srUp jI duAwrw, rc lYA kr rhy inrlp BI

hn[ XQw:- Epiq prla; iKn mih krqw] Awip Alypw; inrgnu rhqw]) iKnmih; Qwip aQwpnhwrw] Aq nhI ikCu; pwrwvwrw]) iKn mih Qwip aQwpnhwry;kudriq. kIm n phI]) hzUr &urmwauNd hn:-hy BweI! (kulInu) a~cI kul jwiqvwlw, mwn AiBmwn qoN rihq, hMgqw iqAwg k isr dx vwlw, j keI vwihgrU jIdw svk (hoie) hovy, (qw) iqs d js (kw) dw khxw, dwsn dws (koie) koeI BI(n) nhIN (khhu) kih skdw, Bwv aus dw js bhuqw ikhw nhIN jw skdw[ ijvN

ie`k qW AMimRq hov dUjw sony dy BWfy ’c pwieAw jwv[ ies qr@W ie`k qW a~cI zwqIhovy, djw AsK AnMq bRhmfW dy mwlk dw svk bx jwvy[ ies leI as dw jsiksy qN vI ikhw nhIN jw skdw[ ivic snwqØI; syvku hoie] nwnk; px@IAw pihrYsoie] siqgrU nwnk dv swihb jI &rmwauNd hn:-nIc qoN nIc Aiq nIc(snwqØI) snwq jwq hY, ijs qN cMfwl BI nPrq krd hn[ hy BweI!jkrAYnI(snwqØI) nIc jwq ivic keI vwihgrU jI dw syvku, ibnu ijhvw; jo jpYihAwie] dI AvsQw vwlw (hoie) hovy (soie) auh dwsn dws dy sIr dy cmVy dIAW

(px@IAw) ju`qIAW Awpxy crnW ’c (pihrY) pwvy[192.vwihgrU] siqguru dyau.pqiK hir mUriq; j AimRq bcn sxwvY] nwnk

Bwg Bl iqsu jn ky; j hir crxI icq lwvY]5] (1264) DMnu DMnu rwmdws gru;ijin isirAw.iqnY svwirAw] Anuswr vwihgrU nwnk siqgurU rwmdws swihb jI

Page 153: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 153/320

www.Gursevak.com  153 q`qkrw 

vwihgrU mh`l pihl djy qIjy siqgurW dI mhwn mihmw &rmwauNd hn:-hyBweI!(dya) prm pUjnIk siqguru swihb jI, (dau) pkwS srUp hir jI dIpRqiK(mUriq) srUp hn, jo AimRq bcn gurbwxI kQw kIrqn(sxwvY) suxwaNdy hn[iqsu (jn) ipAwry grU pRmI Bgq jI k Bwg Bly hn, j  (hir) vwihgr jI d

prm-pjnIk prm-pivqR (crxI) crn-kmlW ’c icq (lwv) lwauNd hn[193.vwihgrU] hir kw ichnu soeI hir jn kw; hir Awpy jn mih AwpurKWiq] prm pUjnIk bhm srUp siqgurU rwmdws swihb jI &rmwauNd hn:-ijsipAwry dy ihrd ’c siqgurU mhwrwj swihb jI vsy hoey hn[ Asy (jn) ipAwryBgq (mih) Adr, hir jI ny Awpy, Awpxw Awpu srUp (rKWiq) r`iKAw hY[ iesleI ijhVw hir jI kw(ichnu) srUp hY, (seI) EhI hir jI dy jn (kw) dw srUphY[ Dnu DMnu gurU nwnk smdrsI; ijin inMdw asqiq qrI qrWiq]4] (1264)

vwihgrU Dnu DMnu gurU nwnk dv swihb jI, duSmx imqR, duK sK, mwn Apmwn,hrK sog, sny lhy AimRq zihr ’c (smdrsI) (sm) ie`ko ijhI (drsI) idstIr`Kx vwly DMn DMn hn[ ijin sm idRstI nwl inMdw ausqiq Awp qrI hY, AwpxyipAwry isKW nUM (qrWiq) qrwaNd hn[ inMdw asqiq qrI dw Bwv:-smdrsI DMnDMn siqgurU rwmdws swihb jI ny, Awp iksy dI inMdw nhIN kIqI[ ApxI inMdw hoxqoN pvwh nhIN kIqI, Gbrwey nhIN[ iksy d swhmxy aus dI KuSwmd asqiq nhIN

kIqI, AwpxI asqiq nhIN krweI[ ies qr@W Awp jI ny, inMdw ausqiq qrI hY[aupokq SuB gux b^S ky Awpxy ipAwry isKW nU inMdw asqiq qoN htw ky qrwieAwhY[ XQw:- bwh pkiV guir kwiFAw; soeI aqirAw pwir]

194.vwihgrU] myrI jwiq kut bWFlw Fr FovMqw; inqih bwnwrsI Awspwsw] mwieAw d iqAwgI Bgq rivdws swihb jI, hux, Apny inrgn srUp jIduAwrw, kroVW sUrjW, cMdimAW AgnIAW qwirAW ibjlIAW titAwixAW nUM pRkwSrhy hn[ vfBwgx rwxI JwlW jI, Awp jI nU Awpxy jg ’c lY geI[ jwq

AiBmwnI lkW ny BwvyN Awp jI qoN n&rq kIqI, pr Pyr BI Awp jI ny aun@W nUM prniKmw hI iKmw kIqI[ jdoN Bojn Ckx l`gy, ie`k 2 bMdy nwl do 2 Bgq jI, BojnCkx lg[ ieh mhW ivsmwd kqk dyK ky, swry iv`dvwn, pUrn Bgq jI dprapkwrI crnIN pY gey[ Awp jI ny Pyr BI gmwn nhIN kIqw, sgN vrwg nwl

Page 154: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 154/320

www.Gursevak.com  154 q`qkrw 

Awpxy Awp nUM cmwr ikhw, nwm jpx jpwaux dI BwrI mihmw &rmw rhy hn:-hyAkwl purK jIa!(mrI) dwsn dws dI nIc jwiq cm nUM kt, (bWFlw) vFx,(bwnwrsI) kWsI dy (Aws pwsw) AwLy duAwLy (inqih) inqwpqI (For) mryfMgr(Fvqw) Fx vwlI hY[ Ab ibpR pDwn, iqih krih ffaiq; qyry nwm

srxwie, rivdwsu dwsw]3] (1293) hy Akwl purK jIE!Awp jI dy nwm dy pqwpkrk (Ab) hux (iqih) iqs cimAwr nU (pRDwn) mKI mMny pRmMny ivdvwn, (ibp)bRwhmx (fMfauiq) fMf vWg lMmy p k nmskwr (krih) krd hn[ hy mhwrwj!ieh(qry) Awp jI d nwm dw hI pRqwp hY[ Awp jI d nwm nUM hI ffaqW huMdIAW hn[dwsn dws nIc cimAwr nU kOx jwxdw hY?ies leI dwsn dwsw rivdwsu (qyry)Awp jI d prm piv`qR SB sc nwm dI (srxwie) Srn hY[

195.vwihgrU] jw k kutMb k FyF sB, For FovMq iPrih; Ajhu bMnwrsI

Aws pwsw] DMn rivdws Bgq swihb jI, Apny ivsmwd inrgn srUp jI dAwrwhux swf suAwsW nU pkwS rhy hn[ Awp jI nU systwcwr krn vwly muKI bhmxfMfauq krn lgy[ XQw:- piqq jwiq aqm BieAw; cwir vrn pey pig Awie]AYnI BwrI mMnqw pjw hox qN BI Awp jI ny mwx nhIN kIqw[ nwm dI mhwn mihmwjxwauNidAW, aun@W dI zwqI n&rq mtx leI p`iCAw, “Awp jI bRhmw jI nUM mMndhoN” kihMdy, “hW jI”, qW Awp jI ny ikhw, bRhmw jI qW kvl qN pdw hoey sn,

jnm krk bhmx nhIN sn[ ds l`K vrHw qp krk bRhmw jI bx k, isRstI rcxdI qwkq pwpq kIqI[ prwsr irKI Aqy mCdrI qN pYdw hox vwly ivAws jI,bRwhmx nhIN sn[ bRhmw qoN pdw hox vwly, snk snMdn, snwqn snq kmwr Awidnwm jpxy krk mny pjy gey[ bRhmw Aq vysvw arvsI qoN pYdw hox vwl visstmunI jI BwvyN jnm krk bRwhmx nhIN sn, pr nwm jpxy krk pjy gey[ BgqkbIr swihb jI jlwhy Aqy Bgq nwmdyv swihb jI CINby jwqI d sn, pr nwm dypRqwp krk mMny pUj gey[ Bgq jI ny lM 2 krk Akwl purK jI dw DMnvwd

kridAW snmuK nwm dI mihmw khI[ jw k ktMb ky FyF sB, For Fvq iPrih;Ajhu bMnwrsI Aws pwsw] (jw) ijs nIc cimAwr rivdws (ky) dI cimAwr zwqI(ky) dy(FyF) pSAW vrg mUrK sB  (kutMb) pirvwr (Ajhu) hux vI, (bnwrsI)kWsI dy (Aws pwsw) Awly dAwl (For) murd pSAW nU (FvMq) FNd (iPrih) iPrdhn[ Awcwr sihq ibpR krih ffaiq; iqn qnY rivdws dwswn dwsw]3]2]

Page 155: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 155/320

www.Gursevak.com  155 q`qkrw 

(1293) ijs dwsn dws dI cimAwr zwqI d sB pRvwr, kWsI d Awly duAwlmurd pSAW nU FNd hn, (iqn) iqn@W dy (qnY) puqr dwswn dwsw rivdws nUM sRySt(Awcwr) krq`bW sihq Bwv SuB krmI (ibp) bRwhmx, (fMfaiq) fMfy vWg lmy pYky nmskwr (krih) krd hn[ ieh sB nwm dw hI pqwp hY[

196.vwihgrU] iqAwgIA gumwnu mwnu. pKqw dieAwl lwl; hW hW. mncrn ryn] (1305) au~bldI dZ Adr bYT k, q`qw ryqw sIs ’qy pAw ky, q`q ryq’qy bT k, sVdI bldI mcdI lh ’qy KV ky, DIrj DirAw, Ajr jirAw, BwxwmMnx dw sbk isKwieAw[ AYs mhwn prapkwrI siqgurU Arjn dv swihb jI,Awp jI gmwn mwn d iqAwgI hn[ Awpxy pRmIAW nUM gumwn mwn iqAwgx dw SBs`cw apdyS b^Sdy hn[ siqgrU rwmdws swihb jI ’qy AQwh SrDw r`KidAW hzUr&rmwauNdy hn:-(hW) hy BweI!dwsn dws, (lwl) ipAwry (dieAwl) dieAw dy Gr,

siqgurU rwmdws swihb jI nUM bRhm srUp krky (pyKqw) dyKdw (hW) hY, mn gurU jIdy prm-pivq crn-kmlW dI (ryn) DUV (hW) hY[ siqgurW dI crn DUV bx k,siqgurW duAwrw (gumwnu) AhMkwr, (mwnu) siqkwr dI ie`Cw (iqAwgIAY) iqAwgdyeIdw hY, iqAwgxw krIey[ crn DUV dw Bwv AqI hI inmqw hlImI gIbI crnW’c lIxqw hY[ XQw:- sBu idns rYix.dKa gru Apunw; ivic AKI.gur pYrDrweI]) crn irdy ’c vswauxy, crn-kmlW qoN bilhwr jwxw, crn-kmlW dI

Et lxI, crn-kmlW nU ArwDxw, Do k pIxy, kysW nwl JwVny, ADwr mMnxy[crn-DUV msqk nM lwauxI, crn DUV ’c iesnwn krnw Awid byAq gux siqgurWdI crn-DUV’c hI hn[

197.vwihgrU] jwq njwiq diK mq Brmhu; suk jnk pgIN lig iDAwvgo]AwpxI a~cI jwq dyK k, aus dw AiBmwn krk, Bgq rivdws swihb jI, sI sxjI, sI kbIr swihb jI dI (njwiq) nIvIN jwq diK k, (mq) n (Brmhu) Brmxwkro[ bRhmx sk dya jI ny Awpxw Brm iqAwg k, Bwv bhmx jwqI dI hMgqw

iqAwg k, C`qI jnk rwj jI dy (pgIN) crnI lig k, vwihgrU jI nU (iDAwvYg)iDAwaxw kIqw[ jnk jI nUM ikhw, “jI!apdS b^S[ ” kihMd, “ivhl nhIN,j`g krk apdS dyvWgw[ ” ies nU kD dy dj pwsy KV@w kr idqw[ hukm kIqw,“jUT kD d au~qoN dI s`to[ ” byAMq jUT s`t idqI[ DMn bwby skdau jI ieqnIkrVI prK ’c pUry auqry[ ijs nUM DMn gurU rwmdws swihb jI ieaN &rmwaNdy

Page 156: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 156/320

www.Gursevak.com  156 q`qkrw 

hn:-jTn jiT peI isr aUpir; iKnu mnUAw iqlu n fulwvYg] jT C`fx vwly (jTn) jUiTAW dI jUiT hI jUiT, as ivcwry d isr aUpir peI qW Es ny (iKnu)QoVy qoN QoVw smW (iqlu) QV mwqR Awpxw (mnUAw) mn (n) nhIN (fulwvYg)fulwieAw[ jdN rwjy jnk jI ny dyiKAw ik ivcwrw jTIAW pqlW ’c hI luk igAw

hY qW mn mom vWgU FL igAw[ jUTIAW pqLW ’cN k`F ky iesnwn krwieAw,inrwlI b^SS kr idqI[ CwqI nwl lw ky Ajpw jwp b^S k Agm AgcrvwihgrU jI ’c lIxqw b^SI[ bhmx huMidAW, C`qI rwj jnk jI pws gey[AwpxI jwqI au~cI mMn ky n&rq nhIN kIqI[ DMn sihxSIlqw DMn inmqw[ jkrmhWprS nIvIN zwqI ’c Bgq rivdws swihb, sRI kbIr swihb jI, sRI sx swihbjI vWg hox qW dyK ky Brm nhIN krnw[ an@W qoN s`cw Gr p`C lxw cwhIdw hY[XQw:- jwiq jnm nh pCIA. sc Gru lhu bqwie] (1330) jwq njwiq diK mq

Brmhu; sk jnk pgIN lig iDAwvYg] SB svw krk mhWprSW dI KusI lxIcwhIdI hY[ jnk jnk bYT isMGwsin; na mnI DUir lY lwvYg] inMmI rwjw, rwjjnk dI pJ`qrvIN jgHw rwj isGwsx ’qy bYiTAW, AYs (jnk) igAwn dy isGwsin’qy bYT, mwx nhIN kIqw[ rwjw huidAW nau (munI) munIAW dI crn DUir lY kAwpxy mQ nU (lwvYg) lweI[ DMn rwj jnk dI kmweI[ vwihgrU] jnk disMGwsn ’qy bTxy krk, inMmI rwj dw nwm, inMmI jnk ipAw[ nwnk ikRpw ikpw

kir Twkur; m dwsin dws krwvgo]8]2] (1309) vwihgrU (nwnk) DMn grUrwmdws swihb jI &rmwaNd hn:-hy ikRpw srUp (Twkur) mwlk jI!dwsn dws ’qikpw (kir) krky, (mY) dwsn dws nU Apxy (dwsin) dwsW dw dws (krwvgo) krwlvo Bwv bxw lvo[ XQw:-iek dwnu mMg nwnk vycwrw hir dwsin dws krweI]24] (758) mo kau kIj dwsu dws dwsn k; hir dieAw Dwir jgnwQw]3](696)

198.vwihgrU] jnu nwnk dwsn dwsu hY; jo siqgr lwgy pwie]2] (1314)

vwihgrU(nwnk) scy siqgurU rwmdws swihb jI &rmwauNd hn:-(jo) ijhV dwssiqgur Amrdws swihb jI d prm pwk(pwie) crnIN (lwgy) lgy hn, (jnu) dwsaun@W dw dwsn dws hY[

199.vwihgrU] kilAwnu mhlw 4] rwmw hm dwsn dws krIjY] sRI balIswihb jI dy rcnhwr, vrW d dwq siqgurU qIjy pwiqswh jI ny siqgrU djy

Page 157: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 157/320

Page 158: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 158/320

www.Gursevak.com  158 q`qkrw 

SuB vr mgdy hn:-(rwmw) hy rwm rUp siqgrU Amrdws swihb jIE!(hm) sMgqsmyq AswnUM, Apxy dwsn dws (krIj) kr lvo[ XQw:- iek dwnu mMg nwnkvycwrw hir dwsin dws krweI] 24] (758) jb lig sws hoie mn AMqir swDUDUir ipvIjY]1] rhwa] hy gIb invwj jI!Awp jI dy dwsW dy dws d sIr iv`c,

(jb) jdoN (lig) q`k (swsu) suAws vgdw (hoie) hovy qdoN qk, mn d (Aqir)AMdr (swDU) siqgurU jI dI SrDw rUpI DUir (ipvIjY) pINdw rhy[ (rhwa) ivsRwm dky &urmwaNdy hn:- sMkru nwrd syKnwg min; DUir swDU kI lcIj] (1326) (skru)iSvjI, nwrd jI sKnwg jI (min) mnI ieh swry (swDU) AsK nUr pRkwSAnqklwvwn vwihgurUjI’c lIx, syRSt gur BgqjI vw siqgurW (kI) dI prm-piv`q DUir nU (locIjY) cwhudy hn[

200.vwihgrU] nwnk.mUrK eyku qU; Avru Blw sswru]) jwhr pIr; jgq

guru bwbw] DMn grU nwnk swihb jI AiqAMq inmqw gRIbI nwl, Awpxy Awp nUmUrK kih k &rmwauNd hn:-eyk q hI mUrK hYN, (Avru) hor swrw sYswru Blw hY[ieh inmqw dI h`d hY[ ijqu qin nwmu n aUpjY; s qn hoih KuAwr]4]2] (1328)(ijq) ijs qin ’c, Ajpw jwp nwmu jI(apjY) pRgt (n) nhIN huMd[ (s) auh qn,kusg ivkwrW AaugxW eyfz kNsr rogW v`s ho ky, jUnW dy kStW, Drmrwj dI mwrkrk KAwr(hoih) huMdw hY[

201.vwihgrU] nmskwr rKnhwr; min ArwiD pRBU myk] sMq rynu kramjnu; nwnk pwv suK Anyk]2] (1341) vwihgrU (nwnk) siqgurU pjvN pwiqswhjI &rmwauNdy hn:-dwsn dws Awpxy min AMdr, jnW kusg ivS AguxW kwL qNbcwA ky (rKnhwr) r`Kx vwly, (myk) ie`k (pRBU) smr`Q vwihgrU jI nUM, nmskwr krk Bwvnw dy nwl (ArwiD) jpdw hY[ Aq (sq) sMqW dI (rynu) crn DUV ’c(mjnu) ieSnwn (kra) krdw hY, Anyk suK (pwvY) pwauNdw hY[

202.vwihgrU] nwim rq qIrQ sy inrml; duKu haum mlu cukwieAw]

siqgurU pihl pwiqswh jI &rmwauNdy hn:-hy BweI!ijhVy, vwihgrU jI dy nwimismrn ’c (rq) rMgy hoey hn[ ah ATwht qIrQ(sy) nwlN BI inrml hn[ an@Wny jMmx mrn dw duKu, hamY dI mYl nU idlN(cukwieAw) k`F idqw hY[ nwnku iqn kcrn pKwlY; ijn@w gurmiK swcw BwieAw]8]7] (1345) Bwau BgqI inmqw ddwqy, DMn gurU nwnku swihb jI &rmwauNd hn:- dwsn dws iqn gurmKW ky, crn

Page 159: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 159/320

Page 160: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 160/320

www.Gursevak.com  160 q`qkrw 

204.vwihgrU] iblwvl mhlw 5] lokn kIAw vifAweIAw; bsqirpwgau] kotwn koit bhmMfW dy mwlk, vwihgrU s`cy siqgurU nwnk dv swihb jIdy(5) pMjvyN(mhlw) srUp, ShIdW dy isrqwj gurU gRIb invwj siqgrU Arjn dyvswihb jI mhwrwj, iblwvlu rwg ’c &rmwauNdy hn:-dwsn dws (lkn) lokW kIAw

vifAweIAw nU pq`K (bYsqir) Ag vw lgwqwr vwihgrU 3 Ajpw jwp krn rUpIA`g ’c (pwga) pw ky swVdw hY[ (DMn grU Arjn dv swihb jI)ijau iml ipAwrw Awpnw qy bol krwga] prn gurU jI dI syvw, ismrn

pRmw-BgqI iKmw Awid SB guxW dI pRwpqI krk, ijn@W im`T blW krk, (ija)ijvyN Awpnw  ipAwrw vwihgrU jI imlY, (q) ah Bwau BgqI pym inmqw hlImIgRIbI, ham dy iqAwg dy SuB(bl) bcn(krwga) krWgw vw (krwgau) kmwaxwkrWgw[ ijvN Ct swihbzwidAW nUM ikhw, “quhwnU bgmW nwl ivAwihAw jwvgw,

sUb bxwieAw jwvgw, vfI vifAweI imlygI[ ” A`goN ikhw, AsIN lokW dIAWvifAweIAW Ag ’c pwauNdy hW[ AsIN auh bol kmwauxy krWg Bwv ShIdI pwvWg,ijvyN prm-pjnIk ipAwry dwd siqgrU qyg bhwdr swihb jI imlx[)

205. vwihgrU] dyvgMDwrI] Ab hm clI; Twkr pih hwir] dvgDwrI rwg ’c siqgrU pMjvyN pwiqswh jI cOQ sbd dAwrw inmqw hlImI gIbI dIAmlk dwiq b^Sdy hn[ duKdweI caurwsI dy gV ’c hwir k, (Ab) hux ies

mnu`Kw jnm ’c, hy (Twkr) mwlk! (hm) dwsn dwsI Awp jI d (pih) pws(clI) cl k Awp jI dI Srn AweI hY[ jb hm. srix pRBU kI AweI; rwKu pRBU.BwvY mwir] rhwa] hy (pRBU) smr`Q vwihgrU jI!(jb) jdoN (hm) dwsn dwsI,iesqI rUp cyrI kI inAweI; Awp jI kI srix AweI hY, hy (pRBU) vwihgrU jI!BwvNAwpxy ivCoVy ’c Kp ky tutxo (rwK) r`K lY, BwvY ivCoV ’c mwir lau jI, Bwvmwrnw r`Kxw Awp jI dy vs hY[

lokn kI cqrweI aupmw; qy bYsqir jwir] cqurweI krk, dwsn dws ny jo

(lokn) lkW kI(aupmw) mihmw krnI sI, vw (lokn) lokW (kI) dI apmw, beImyrI apmw krn qy ApxI cqrweI nUM (bsqir) Ag ’c(jwir) swV idqw hY[XQw:-lkn kIAw vifAweIAw; bsMqir pwga]) koeI Blw kha BwvY burw kha;hm qnu dIE hY Fwir]1] cqrweI krky dwsn dws ny j lokW dI apmw krnI Aqy

Page 161: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 161/320

www.Gursevak.com  161 q`qkrw 

lokW qoN ApxI krwauxI sI ieh A`g ’c swV idqI hY[ ies krk BwvN koeI Blwkha Bwv koeI brw kha[ (hm) dwsn dwsI ny Apxw qnu, pUrn grU jI dy pRm’c (Fwir) FwL (dIE) idqw hY[) jo Awvq srix Twkur pRBu qmrI; iqsu rwKhuikrpw Dwir] hy pRBu Twkur siqgurU rwmdws swihb jIE!jo (qumrI) Awp jI dI

prm-pivqR suKdwiek s`cI srix  (Awvq) AwaNdw hY[ iqsu nU ikrpw idRstIDwir ky, ivkwrW AOgxW ksMg jmW kStW jUnW vrIAW Awid qoN bcwA ky (rwKhu)r`Kd hoN[ jn nwnk srix qmwrI hir jIau; rwKhu lwj murwir]2]4] vwihgrUnwnk siqgrU Arjn dyv swihb jI &rmwauNdy hn:-hy hir jIa!(jn) dwsndws(qumwrI) Awp jI dI srix ipAw hY, srix ipAw jwx k, hy (mrwir)vwihgrU!ikpw krky lwj (rwKhu) r`K lvo[ XQw:- srin pry kI; rwK dieAwlw]nwnk; qmry bwl gupwlw])

207.vwihgrU] mwga dwnu ik®pwl ik®pw iniD; mrw mKu swkq sMig n jtsIry] (ry) hy sRb ivAwpI mhW ivsmwd Aqot ikRpw d (iniD) Kzwny ikRpwl pmwqmwsrUp siqgurU Amrdws swihb jIE!dwsn dws Awp jI pwsoN ieh dwnu (mwgau)mMgdw hY, ik (myrw) dwsn dws dw(muKu) mMh, irdw swkq d (sig) nwl n (jutsI)juVy[ jn nwnk dws dws ko krIAhu; myrw mUfu swD pgw hyiT rulsI ry] (536)vwihgrU nwnk siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-(ry) hy mhwrwj jI!(jn)

dwsn dws (k) nUM, Awpxy dws dw dws (krIAhu) krnw kro[ mry muK swkqW nwln juVy[ eyDr BwvyN (mrw) dwsn dws dw(mUfu) isr (swD) sySt mhWprSW dy(pgw)crn-kmlW hyiT (rulsI) ruLdw rhy[ XQw:- ha kwtau.kwit bwiF isru rwKa;ijqu nwnk squ ciV AwvY])

208.vwihgrU] qU ipru guxvqw; hau AaguixAwrw] m inrgx bKis;nwnk vcwrw]5] (561) hy prm pjnIk(ipru) pqI pRmwqmw, sgl gxw ky dwqysuAwmI; jI(qU) Awp jI (guxvqw) SB gxW vwly hoN jI, (ha) dwsn

dws(AaugixAwrw) AaguxW vwlw hY[ vwihgrU(nwnk) siqgurU rwmdws swihb jI&rmwauNdy hn:-(m) dwsn dws (inrgux) SB guxW qN rihq (vycwrw) gRIb hY, gIbjwx ky bKis lv jI[

209.vwihgrU] j hir pB kw mY dyie snyhw; iqsu mnu qnu Apxw dvw]ShIdW d isrqwj siqgurU Arjn dv swihb jI, AiqAMq hI inmqw gIbI hlImInwl &rmw rhy hn:-(mY) dwsn dws nM hir pB jI dI pRwpqI kw snyhw jo keI 

Page 162: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 162/320

www.Gursevak.com  162 q`qkrw 

gurmiK jI(die) dyx[ snyhy dw Bwv gurbwxI dI sMQw, kQw kIrqn snwax,isKwaux, grsbd swiKAwq krwax, iqsu prapkwrI grmuiK mhWprS jI nU,Apxw mnu qnu d (dvw) dyvy[ XQw:- ha mnu ArpI.sBu qnu ArpI; ArpI siBdysw] ha isru ArpI.iqs mIq ipAwry; j pRB die sdysw]) inq pKw PyrI syv

kmwvw; iqsu AwgY pwxI FovW] (561) AYsy praupkwrI prm-pjnIk mhWpurSW nUgrmI hox qN, dwsn dws inq pKw (PyrI) Pry, hr pkwr dI SuB scI sv (kmwvw)kmwv, iqsu mhWprS jI(AwgY) snmuK rih k, inmqw hlImI gRIbI nwl pwxI(FvW) Fov[

210.vwihgrU] hm nIc s. aUqm Bey; hir kI srxweI] DMn siqgrUAmrdws swihb jI &urmwaNdy hn:-hy BweI!(hm) dwsn dws nIc (sy) sW, (hir)vwihgrU siqgurU Agd dyv swihb jI (kI) dI (srxweI) Srx ’c Aw ky, (aUqm)

SySt (Bey) ho igAw hY[ pwQru fubdw. kwiF lIAw; swcI vifAweI]4] ivS rUpIjl sihq, Awsw iqRSnw rUpI lihrW vwly, sMswr rUpI smudR ’c, kwm koD mgrm`Chn[ pwpW krk Bwrw pwQru, dwsn dws ies ’c fbdw sI[ s`cy siqgurW ny mhwnikpw krk kwiF lIAw hY[ ieh siqgrW dI swcI vifAweI hY[

ibKu sy. AMimq Bey; gurmiq buiD pweI] siqgrU mhwrwj swihb jI&rmwauNdy hn:- ibKu Kwxw ibKu pnxw ibKu ky miK igrws] Anuswr dwsn dws ibK 

vWg sI[ siqgrW ny ikpw idRstI kIqI, siqgurW qoN grmiq vwlI biD pweI qW,dwsn dws (ibKu) zihr (sy) qN AimRq (Bey) ho igAw[ Akhu. prml Bey; Aqirvwsnw vsweI] (565) siqgurW ny mhwn ikpw krk, dwsn dws(Aqir) AMdr,pRmw-BgqI dI vwsnw (vsweI) vsw idqI[ ijs krk (Akhu) Ak qoN (prml)cMdn (Bey) ho igAw hY[ Ak vWg inMdw, eIrKw Awid iviSAW dI kuV`qx sihq sW,ieh imt geI hY[ pRmw-BgqI dI sugDI sihq, sgMDq ho igAw hW[

211.vwihgrU] qry gx bhuqy, m.eyk n jwixAw; mY mrK. ikC dIjY] hy

Akwl purK jI!Awp jI ny dwsn dws nU pdw kIqw hY[ Ckx nUM Anyk pRkwr dpdwrQ &L idqy hn[ hvw sAws lYx nU, cyqn s`qw pw k, ijMd jwn idqI hY[mwqw ipqw BYx Brw sbDI idq hn[ ieiq Awidk (qyry) Awp jI d bhuqy (gx)prapkwr hn, j dwsn dws ’q kIq hn[ pr (mY) dwsn dws ny (ikCu) QoVy mwqReyku vI prapkwr (n) nhIN jwixAw, swry Bulw k AikqGx bx igAw hY, mY mrK,nUM b^S(dIj) dyxw kro[ pxviq nwnk.suix myry swihbw; fbdw pQru lIjY]4]

Page 163: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 163/320

www.Gursevak.com  163 q`qkrw 

(596) (pRxviq) bynqI sihq, siqgurU nwnk dv swihb jI &urmwaNdy hn:-hy(mry) dwsn dws dy (swihbw) mwlkw!pRm bnqI (six) sxo jI, dwsn dws pwpWkrk pQru vWg Bwrw, kTor hY, sMswr rUpI smuMd ’c ivSy rUpI jl’c (fubdw) fubirhw hY, ies’coN bwhr kF(lIjY) lYxw kro Bwv qwr lv jI[

212.vwihgrU] swd ibkwr ibKY rs mwqo; AsK Kq kir Pyry] ShIdW dyisrqwj DMn grU Arjn dyv swihb jI dI, prm-pivqR au~jl jq nwl, carwsIl`K jn d jIAW nUM suAws Aw rhy hn[ Awp jI Awpxy ipAwry BgqW nUM, pRymw-BgqI dw dwn dyx leI, Akwl purK jI d snmuK GxI hI inmqw gIbI hlImIsihq bynqI kr rhy hn:-hy Akwl purK jIE!dwsn dws ieMdRIAW d (ibKY) ivSibkwr (swd) suAwd d rs ’c (mwqo) msq ho k, (AsMK) Axigxq (Kq) gnwh(kir) krdw (Pry) iPrdw hY[ nwnk kI pRB pwih ibnMqI; kwthu Avgux myry]4]

(615) AMimq gux sq bolqy; suix mnih pIlwva] Anuswr  vwihgrU (nwnk)siqgurU Arjn dv swihb jI &rmwauNdy hn:-hy (pRB) smr`Q vwihgrU jI!dwsndws (kI) dI Awp jI dy (pwih) pws ibnMqI hY, “ikRpw krk (mry) dwsn dws dAvgx(kwthu) k`txw kro jI[

213.vwihgrU] j siqguru svih Awpxw BweI; iqn kY ha lwgau pwie]siqgurU qIjy pwiqswh jI grU svw, gurU ismrn dI mhwn mhwnqw &rmwau Ndy hn:-

hy BweI!j (Awpxw) Awpxy prm-pjnIk siqguru dI (syvih) svw vw siqgurW dw(svih) ismrn krd hn[ (ha) dwsn dws (iqn) iqn@W gurmKW (kY) d (pwie)crnIN (lwga) l`gdw hY[ jnmu svwrI Awpxw BweI; kul BI leI bKswie]7](638) hy BweI an@W ny Awpxw jnm (svwrI) svwr ilAw hY[ Aq AwpxI klu BIbKswie leI hY[

214.vwihgrU] mrw qrw CofIAY BweI; hoeIA sB kI DUir] siqgurU qIjpwiqswh jI AMimq bcn &urmwaNdy hn:-hy BweI!ieh mrw pdwrQ hY ieh qrw

pdwrQ hY, ieh mrw qyrw dw JgVw (CfIA) CfIey, sB (kI) dI crn DUir(hoeIAY) hoxw krIey[ Git Git bRhmu pswirAw BweI; pKY sxY hjir] (640) hyBweI!ieh mrw pdwrQ hY ieh qyrw pdwrQ hY, ieh mrw qrw Cf ky jdN mn sBdI crn DUV ho igAw qW ieh swiKAwq hoieAw ik cwr KwxIAW d (Git Git) GtW2 nU (bhm) vwihgrU jI ny ie`k vwk nwl (pswirAw) pswrnw, &lwauxw Bwv

Page 164: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 164/320

www.Gursevak.com  164 q`qkrw 

rcnw kIqw hY[ (hjUir) nyV qN nyV ho k (pyKY) vKdy Aq gpq g`lW nU (suxY) suxdhn[ XQw:- sd sxdw sd vyKdw; sbid rihAw Brpir]) AMqu n vyKix; suxix nAMqu])

215.vwihgrU] rwgu soriT] BUKy, Bgiq n kIjY] Xh mwlw; ApnI lIjY]

soriT rwg ’c Bgq sI kbIr swihb jI, pymw-BgqI ’c lIx ho ky, snmuK  &rmwrhy hn:-mwieAw pdwrQW d BUK jIv, vwihgrU jI dI pRymw (Bgiq) BgqI (n)nhIN (kIjY) krd, sgoN r`b jI nUM ieh aulWBw idMdy hn, hy r`b jI!(Xh) ieh ApnI mwlw swQoN (lIj) lY lau[ Bgq sI kbIr swihb jI kihMdy hn:-hy BweI!dwsndws sMqW dI crn-DUV dw Bu`Kw hY[ hau mWgau, sqn rynw] (656) hy mhwrwjswihb jI!(hau) dwsn dws Awp jI dy pky sc (sqn) sMqW dy crn-kmlW dI(rynw) DUV, nwmu (mWgau) mgdw hY[ dwsn dws ny Awp jI qN ibnw, hor iksy dyvI

dyvqy pIr pgMbr, Avqwr qoN mMgxw qW kI sI?iks nU A`K Q`ly BI nhIN ilAWdw[XQw:- sÍXw] pWie ghy.jb qy qumry; qb q.kaU AWK qry nhI AwnÎo] jdN dwsndws ny iks qN ku`J migAw hI nhIN qdN, m nwhI; iksI kw dnw]1] (mYN) dwsndws ny (iksI) iksy (kw) dw kuJ BI nwhI dnw?dwsn dws Awp jI dy dr dw sdwmMgqw, Awp jI dw krjweI hY, ies leI dwsn dws nMU Awp jI ’q bVw hI mwxhY[ XQw:-qM myrw bhu mwxu krq; qM myrw bhu mwxu] jir qmwrY suiK vsw; sc sbd

nIswxu]1] dwsn dws Awp jI qN Awp jI d pky sMqW dI prm-pivq crn DUVmMgdw hY, ikRpw krk b^Sxw kro jI[ BUK, Bgiq n kIjY] sI kbIr swihb jIkihMdy hn:-dwsn dws sMqW dI crn-DUV Aq nwm dw Bu`Kw hY[ nwm Aqy crn DUVdy BUK hoxy krk, pRmw BgqI nhIN kr skdw[ Xh mwlw; ApnI lIj] ieh ApxImwlw l lv[ nwmu Aq sMqW dI crn DUV mgx dw bVw gUV@w Bwv hY, beI dwsndws suAws 2 nwm jpy, sMqW dI crn cwpI kry, ieSnwn krwv, lMgr sjwvy, ckIpIsy, p`Kw Awid Anyk pRkwr dI SuB scI syvw kry[ XQw:- sq jnw kI; bwCau

DUir]4]) qyirAw sMqw jwcau crn ryn] (1192) sqW dI crn DUV pwpqI hIpRmw-BgqI hY[ ijs ’c syvw d swry AMg Aw gey[ BUK, Bgiq n kIj] Xh mwlw;ApnI lIjY]) swQN BuiKAW qN BgqI nw hovy Awh l PV mwlw AwpxI[ ieh DwrnwgurU rwmdws swihb jI dy AwS d ault hY[ jdN bdw BuKw huMdw hY, as dw idlkwhlw hudw hY[ ieh Dwrnw pV@n nwl hor kwhlw ho jWdw hY, &urnw Kwx vl B`j

Page 165: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 165/320

www.Gursevak.com  165 q`qkrw 

jWdw hY[ jy keI gurU svw jW Drm-XuD krn vwl ieh quk pV@ng qW swry hIjvwb dy dyxg, swhs Bwv hONsl nwl kwmXwb nhIN ho skxg[ DMn grU rwmdwsswihb jI ny mhwn ikpw kIqI hY, j bulMd hONsl Aq v`fI BwrI SrDw dy bcn, DMngurU Amrdws swihb jI dy snmK khy hn[ XQw:- jy BuK dih.q ieq hI rwjw;

duK ivic sK mnweI]3] eys AwS Anuswr dsW siqgurW ny gurU syvw kIqI hY[ eysAwS Anuswr isG isMGxIAW ny, swF sq mhIny sRI AnMdpur swihb jI dy Gyry ’crih ky swhs r`iKAw isr vwry[ jMglW ’c BuKy iqhwey aunINdry rhy[ siqgurU pMjvNpwiqswh jI ny sq doKI, pwpI cMd dy Gr pMj idn AMn jl nhIN CikAw[ nOvyNpwiqswh jI ny ipMjry ’c BuK qRh anINdrw Aqy sRIrk kSt shwry[ s Bgq sIkbIr swihb jI nU sMqW mhWprSW dI crn DUV dI Bu`K hY[ ie`Q sIrk BuK nU nhINikhw[ siqgrW d hukm Anuswr sIrk BuK qW shwrnI hY[

216.vwihgrU] sb roj gsqm dr hvw; krdym bdI iKAwl] prm pjnIkvwihgrU siqgurU nwnk dyv swihb jI, Akwl prK jI dy snmK, GxI inmqw gIbIhlImI nwl, Ub imT bcnw duAwrw, ivsmwd GxI pym bynqI krd hn:-hyvwihgrU jI!(gsqm) (gsq+m) (m) mY, dwsn dws (gsq) iPrdw hY, (sb) rwq(roj) idn, BYVI (hvw) vwSnw dy iKAwl (dr) AMdr, (bdI) BYVI krnI (krdym)krdw hY[ gwhy n nykI kwr krdm; mm eˆØI icnI Ahvwl]3] (721) hy vwihgrU

jI!(gwhy) kd BI (nykI) BilAweI vwlI kwr, (n) nhIN(krdm) (krd+m) (m)dwsn dws (krd) krdw[ (mm) mrw (Ahvwl) hwl (eˆØI) Asw hY, (icnI) jsw,au~pr ikhw hY, hyTW BI kih rhy hn[ bd bKq hm cu bKIl; gwiPl bnjrbybwk] hy vwihgrU jI! (hm) dwsn dws (bd) BYV Kty(bKq) BwgW vwlw hY, (c)punw Pr (bKIl) eIrKwl sm (gwiPl) prmwdI (bynjr) nzr qoN (by) rihq Bwvmn b`DI nyqRW ’c, ivcwr rUpI ingw nhIN hY[ vw qyrI (njr) ndr mhr qN (by)rihq hY[ (bbwk) fr qoN (by) rihq h Bwv Awp jI dw fr nhIN mndw[

nwnk bgoXd jnu qurW; qry cwkrW pw Kwk]4]1] (721) sc srUp bhmsiqgurU nwnk dv swihb jI, GxI inmRqw sihq ^dw jI dy snmK (bugoXd) kQnkrd hn:-hy dieAwl ^dw jI !dwsn dws ’c BwvN apRkq swry hI Aagx hn,pr (qurw) Awp jI dw (jnu) dwsn dws hY[ (qry) Awp jI dy (cwkrW) svkW dy,

Page 166: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 166/320

www.Gursevak.com  166 q`qkrw 

prm-pivqR prm-pjnIk (pw) crn-kmlW dI (Kwk) DUV hY[ XQw:- crxDUiV.qyry jn kI hovw; qry drsn ka bil jweI]

217.vwihgrU] qyrY nwim invy; rhy ilv lwie] kit bRhmMf dy mwlk, jwhrpIr jgq guru bwbw]3] Akwl purK jI d snmK kih rhy hn:-hy vwihgrU

jI!ijhVy Awp jI dy ipAwry Bgq, cdn vWg swry jIAW nUM BgqI dI sugDI sihq,sugDq krk, cdn bxwaNd hn[ kysr ksqUrI vWg kudriq nU BgqI dI sgDIsihq, sgMDq krky mihkwaNd hn, iGau p`t vWg prm-pivqR kml huMidAW (qrY)Awp jI dy prm-pivqR nwim nU (invy) inaNdy Bwv nmskwrW hI nmskwrWkridAW, Awp jI ’c ilv  lwie k(rhy) rihMdy hn[ nwnk iqn dir; BIiKAwpwie]3] (721) siq siq siq nwnik kihAw; siqgurU nwnk dv jI kihMd hnik dwsn dws (iqn) iqn@W dy dir dw iBKwrI hY[ auh mhWprS ijvyN swirAW d

AMdr BgqI rUpI KuSbo pwaNdy hn iqvyN dwsn dws nUM BI BgqI rUpI sugDI dIiBiKAw (pwie) pwauxw krn[

218.vwihgrU] ijn k coly rqV ipAwry; kqu iqnw kY pwis] DUiV iqnw kIjy imlY jI khu; nwnk kI Ardwis]3] DMn gurU nwnk dv swihb jI (khu) kihMdhn, hy ipAwry jI!(ijn) ijn@W mhWprSW (ky) d, mnW rUpI col, siqgurU swihb jIdy nwm vw pym rMg ’c (rqV) rMg hoey hn, (kq) pqI pRmwqmw jI iqnw (kY) d

pwis hn, Bwv swiKAwq hn, dwsn dws kI(Ardwis) bynqI hY jI, iqnw mhWprSW kI crn-DUiV, dwsn dws nU jy imlY jI, qW pwpq kry[ vwihgrU] khu nwnk; pBlocw pUir] sq jnw kI bwCau DUir]4] vwihgrU nwnk DMn grU Arjn dyv jI,vwihgrU jIE d snmK (khu) &rmwauNd hn:-hy (pRB) smr`Q vwihgrU jI!dwsndws dI ieh (locw) ieCw (pUir) prI kro[ dwsn dws (sq) suAws 2 nwm jpxvwly (jnw) ipAwirAW SWq Awqmw mhWprSW kI, prm-pivq crn-DUir (bwCau)cwhuMdw hY[

219.vwihgrU] ijnI sKI shu rwivAw; iqn pCaugI jwey]) gurU Arjnusc isrjxhwrw] siqgurU swihb jI &rmwauNd hn:-(ijnI) ijn@W mhwqmw rUpI(sKI) sKIAW ny (shu) pqI Akwl purK jI dy AnMd nU (rwivAw) mwixAW hY[dwsn dwsI(iqn) iqn@W dy pws jwey ky Akwl purK jI dI pRwpqI bwry(pUCagI)puCygI[ pwie lga bnqI kra; lyagI pMQu bqwey]5] aupokq prapkwrI mhwqmwrUpI au~qm sKIAW dy prm-pjnIk prm-pivqR (pwie) crnIN(lga) l`gWgI, AqI

Page 167: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 167/320

www.Gursevak.com  167 q`qkrw 

hI inmqw Dwr ky, Ub imTy bcnW dAwrw, pRm bnqI (kra) krWgI[ XQw:-imstbcn bnqI kra; dIn kI inAweI] an@W d(bqwey) d`sy BgqI sihq igAwndy(pMQu) rsq nUM(lyaugI) l lvWgI Bwv aun@W d d`sy rwh d ipCy lg ky clWgI[XQw:-(clI) hir ky sq.bqwvhu mwrgu; hm pIC lwig clI]

220, vwihgrU] jo gurmiK nwm iDAwied; iqn drsnu dIj] (jo) ijhVgurmiK grW dAwrw rom 2 krk, nwmu nU(iDAwied) iDAwauNd hn[ XQw:- gurmiK; roim roim hir iDAwv] hy vwihgrU!dwsn dws nU (iqn) iqn@W gurmKW ddrsnu (dIj) dyxw kro[ hm iqn k crx pKwld; DUiV Gil Gil pIjY] (726)s`cy siqgurU rwmdws swihb jI &urmwauNd hn:-(hm) siqsMgq smyq dwsn dws(iqn) iqn@W mhWprSW (ky) dy crx kmlW nUM SrDw nwl (pKwld) DoNdy hW[ an@WdI crn-DUiV nUM Gil Gil k(pIj) pINdy hW[ vw AMqRIv:-SrDw rUpI DUV nUM, pym

rUpI pwxI ’c, bRhm AiBAws krn rUpI Gol 2 ky pINd hW[221.vwihgrU] Bgiq hIxu, nwnk jnu jMpY; ha swlwhI scw soeI]4] prn

bRhm srUp siqgur nwnk dv swihb jI &urmwaNdy hn:-(ha) dwsn dws(jnu)syvk vwihgrU jI dI pymw (Bgiq) BgqI qoN (hIxu) rihq hY, (seI) ah jo (scw)s`cy bRhm jI hn, ijn@@W brwbr hor koeI BI nhIN hY, aun@W nUM(jMp) jpdw(swlwhI)slwhuMdw hY[

222.vwihgrU] hm nhI cgy; burw nhI koie] pRxviq nwnk; qwry sie](728) siqgrU nwnk dyv swihb jI (pxviq) bnqI sihq &rmwauNd hn:-ijhVw pRmI mn nIvW krk, cwA nwl siqgrW dI syvw kry cwkr bxy, mwnAiBmwn qoN rihq ho ky, ieh khy, “(hm) dwsn dws cMg nhI hW, swnU C`f k,koie BI burw nhI hY, Bwv AsIN hI bury hW[ XQw:- nw hm cMgy AwKIAh; brw nidsY koie] (soie) auh svk nUM, vwihgurU jI (qwry) qwr lYNdy hn[ vw (sie) ahsyvk dwsn dws nU qwry[ ieh AiqAq hI inmqw dI h`d jxw idqI hY[

223.vwihgrU] iehu qnu vcI bY krI; j ko ley ivkwie] dwsn dws iehuqnu nUM, pirAW grW pws (vycI) vcy, bY hI (krI) kr dvy, grW qN AMg 2 ktw kkurbwn ho jwv[ jy (ko) koeI mhwn praupkwrI, mhwn prapkwr krky, dwsndws nM pUry siqgurW dy pws iljw ky dwsn dws dw sRIr ivkwie (ley) lv[ nwnkkMim n AwveI; ijqu qin nwhI scw nwau]4] (730) j koeI pCy ik sRIr ikauN

Page 168: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 168/320

www.Gursevak.com  168 q`qkrw 

vycdw hYN?siqgrU nwnk dyv swihb jI &rmwaNd hn:-ik BweI (ijqu) ijs qin ’c, scw nwa nwhI, as ny iksy vI kMim (n) nhIN (AwveI) Awauxw vw Awvgw[ies krk dwsn dws Apxy sRIr nU s&lw bnwax leI siqgurW d pws vcxwcwhuMdw hY[

224.vwihgrU] ADulw nIc jwiq prdysI; iKnu AwvY iqlu jwv]) gr nwnkdyv goivd rUp] siqgurU pihl pwiqswh jI &rmw rhy hn:-hy mhwrwj!dwsn dwsbYrwg ibbyk rUpI nyqRW qoN rihq hoxy krk, (AMDulw) AMn@w hY[ nIc krm krnykrk, mrI jwiq, (nIc) nIvIN BYVI kmInI hY[ (prdsI) vwihgrU jI dy srUp rUpIdys dI pRwpqI nhIN, ies leI pdsI hW[ mn iKnu kwl ’c AMdr (Awv) Aw jWdwhY, iql mwqR Jtpt bwhr cilAw (jwvY) jWdw hY[ XQw:- kbhU jIAVw.aUiB cVquhY; kbhU jwie pieAwly] lBI jIAVw.iQru n rhq hY; cwry kMfw Bwl]2]) qw kI

sMgiq nwnk rhdw; ika kir mVw pwvY]4] (731) siq siq siq nwnik kihAw;s`cy siqgrU nwnk dyv jI sc bcn &rmwauNdy hn:- (qw) iqs ccl mn (kI) dIsMgiq ’c (rhdw) rihMdw(mUVw) mUrK (ikau) ikvN (kir) krky pRmsr nU pwvY ?vwmn ikvyN (kir) krk pRmysr ’c (mUVw) iesiQq hoxw pwvy[

225.vwihgrU] hmrI jwiq pwiq gru siqgru; hm vicE isru gr ky] DMngurU rwmdws swihb jI!Apxw kuJ BI nhIN mMn rhy[ grdyv mwqw.gurdv ipqw;

gurdv sAwmI prmsurw] srUp siqgurU Amrdws swihb jI dw sbMs mn k&rmwauNdy hn:-hy BweI!(hmrI) dwsn dws dI jwiq, (pwiq) pgqI SRxI grU gru siqgur sRI grU Amrdws swihb jI hn[ (hm) dwsn dws ny Apxw isru, grsiqgurU jI k pws (vyicE) vyicAw Bwv AripAw hY[ jn nwnk nwm pirE grcylw; gur rwKhu lwj jn k]4] (731) vwihgrU (nwnk) DMn gurU rwmdws swihbjI &urmwaNdy hn:-(jn) dwsn dws dw nwmu, gur jI dw cylw (pirE) p igAw hY[XQw:- sdw cry; goivd gsweI]) dws Apuny kau rwKnhwrw nwnk dws sdw hY

cyrw]) ies leI Awpxy (jn) dws (ky) dy, gur Amrdws jI!Awpxy cl dI lwj Srm ie`zq(rwKhu) rKxw kro[ XQw:- hir j; rwiK lhu piq mrI] (703)

226.vwihgrU] mY mnu qnu Arip DirE.gr AwgY; isru vic lIE.muilmhGw]1] (731) DMn gurU rwmdws swihb jIE!Awp jI dy rom 2 ’c, siqgurU

Page 169: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 169/320

www.Gursevak.com  169 q`qkrw 

Amrdws swihb jI dI pymw-BgqI ^b kut 2 k BrI hoeI hY, Awp jI &urmwaNdhn:-hy BweI!(m) dwsn dws ny Apxw mnu qnu isr (gur) siqgrU Amrdws swihbjI Awg(DirE) Dr idqw Bwv(Arip) Bytw kr idqw hY[ dwsn dws ny Apxw isru,siqgurW pws(mhGw) mihMgy muil, vic (lIE) ilAw hY, prn gurU jI dy lyKy lgxw

hI mihMgw ml hY, nhIN qW ieh bhuq hI mdw hwl hY[ XQw:-gaVI kbIr jI] ijhisir; ric ric bwDq pwg] s isru cuc svwrih kwg]1] ies qn Dn ko ikAwgrbeIAw] rwm nwmu kwhy n idVIAw]1] rhwa] khq kbIr sunhu mn myry] iehIhvwl hoihg qry]2] 35] gauVI guAwryrI k pd pqIs] vwhu 2 sRI gurU jIAwpxw isr grW nUM Arp ky vI l`KW KuSIAW AnuBv krdy hn, ijs nU isr Arpxvwly pMj ipAwry, cwr swihbzwd, bwbw dIp isMG jI Awid hI smJ skd hn[

227.vwihgrU] jyqw jIau ipf sBu qyrw; qM AMqrjwmI purK Bgvwnu] DMn

vwihgrU siqgurU rwmdws swihb jI kihMdy hn:-hy Akwl prK jIE!(jIa) izMdgI(ipMf) sRIr (jqw) ijqnw kJ hY, sBu (qrw) Awp jI dw b^iSAw hY vw(qrw) AwpjI hI hY, Bwv dwsn dws Awp jI nMU Arpdw hY[ hy Bgvwn jI!(qU) Awp jI (AqrjwmI) Adr dI jwnx vwl(prKu) pUrn hoN jI[ XQw:- kbIr.myrw muJ mihikC nhI; jo ikC hY s qrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwg mrw]) mnu qnuqyrw; Dnu BI qyrw] qM Twkru suAwmI; pBu mrw] jIa ipMf sBu rwis qmwrI; qyrw

joru gpwlw jIa]1]) dwsin dws khY jnu nwnk; jyhw qU krwieih; qhw ha krIviKAwnu]4] (734) vwigrU(nwnk) DMn vwihgrU siqgurU rwmdws swihb jI&rmwauNdy hn:-hy siqgurU Amrdws swihb jIE! (jnu) dws Awp jI dy (dwsin)dwsW dw dws, Awp jI d snmuK pym bynqI (khY) kihMdw hY ik jho jyhw (qM) AwpjI dwsn dws qoN Apxy js dw (viKAwnu) kQn (krwieih) krwaNdy hoN, (ha)dwsn dws(qyhw) qho ijhw kQn(krI) krdw hY[

228.vwihgrU] pwvau dwnu FITu hoie mwga; miK lwgY sq rynwry] hy

mhwrwj swihb jI!dwsn dws gIb mskIn Awp jI dy dwsW dw dws FITu hoie k(sq) sMqW dI (rynwry) crn DUV dw dwnu (mwgau) mgdw hY, ieh dws nU (pwva)pwauxw kro, (miK) m`Q nU sqW dI crn DUV (lwg) l`gy[ vw AMqhkrn rUpI m`QynUM, SrDw rUpI DUV l`g[ jn nwnk kau gir ikrpw DwrI; pRiB hwQ die

Page 170: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 170/320

www.Gursevak.com  170 q`qkrw 

insqwry]4] (738) vwihgrU (nwnk) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI &urmwauNd hn:-jdoN dwsn dws ny prm-pjnIk ipqw siqgurU rwmdws swihb jI d pwsN AqI FITho ky sqW dI crn-DUV dw dwn mMigAw qW (jn) dwsn dws (ka) nU (gir) grW nyikrpw (DwrI) Dwrnw kIqI qW (pRiB) smr`Q vwihgrU jI ny pq`K h`Q vw ikRpw rUpI

hwQ) die ky (insqwry) qwr ilAw hY[ XQw:-bwh pkiV gir kwiFAw; seIauqirAw pwir]229.vwihgrU] khu nwnk; pB ibna snIj] kcl kToru kwmI; mkqu

kIjY]4] (738) ShIdW dy isrqwj pMjvyN siqgrU nwnk dyv pwiqswh jI dI jiqnwl hux AsIN dyKdy, suAws lYNd ijauNd hW[ hzUr pRmwqmw jI d snmK (khu)kihMdy hn:- hy (pRB) vwihgrU jI!dwsn dws dI (ibna) bynqI (snIj) snxw krojI, (kcl) bdclx (kTru) p`Qr idl(kwmI) ivkwrI nU mkq(kIjY) krnw kro

jI[230.vwihgrU] qau ikC pweIAY; jau hoeIA rynw] (739) jp´a ijn@

Arjun dv grU; iPir skt join grB n AwXa]) siqgurU pjvN pwiqswh jI&rmwauNdy hn:-hy BweI!(jau) jkr swirAW dI (rynw) crn-DUV (hoeIA) hoeIeyBwv bxIey (qau) qW sB (ikC) kuJ (pweIAY) pweIdw hY[ crn-DUV bxy qoN ibnw,kuJ vI pwpq nhIN ho skdw[

231.vwihgrU] pwv mlovau. sMig nYn BqIrI] jhw pTwvhu; jWa qqIrI]2] jp qp sMjm; dau jqI rI] iek inmK imlwvhu; mih pRwnpqI rI]3](739) iek inmK imlwvhu; moih pwnpqI rI]3] mDm sKI.au~qm sKI nUM kihMdIhY, (rI) hy sKI!ikpw krk (moih) dwsn dwsI nMU iek inmK Br, (pRwnpqI) pwxWdy pqI pmwqmw jI d nwl(imlwvhu) imlwaxw kro[ ijvyN DMny Bgq jI ny, BgqiqRlcn jI nUM imlwieAw, a~qm sKI ny ikhw, “jy imlwvW kI dyvyNgI?”a~q:-pwvmlovau.sMig nYn BqIrI] dwsn dwsI Awpxy(nYn) nyqRW dIAW (BqIrI) DIrIAW sig,

Awp jI d(pwv) crn-kmlW nM (mlovau) plosygI:- sBu idns rYix.dKau guruApunw; ivic AKI.gur pr DrweI]) AKI kwiF DrI crxw qil:sB DrqI iPirmq pweI]7]) m QIAwaU syj; nYxw iprI ivCwvxw]) jhw pTwvhu; jWau qqIrI]2] (rI) hy sKI!isr dyx leI(jhw) ij`Qy(pTwvhu) ByjNgI, iq~Qy(qqI) CqI qNCyqI(jWau) jwvWgI[ ijvN prm-pjnIk bwbw suKw isMG bwbw mihqwb isG swihbjI nUM, mhW hMkwrI ivkwrI msy rMGV dw isr v`Fx leI ByijAw[

Page 171: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 171/320

www.Gursevak.com  171 q`qkrw 

jp qp sjm; dau jqI rI] (rI) hy sKI!dwsn dwsI ny jp qp sjm, jqIrihx d j swDn kmwey hn, ieh sB, ie`k inmK drSnw v`t d(dau) dvWgI Bwvswry swDnW dw mwx iqAwg dyvWgI[ iek inmK imlwvhu; ikaN ikhw hY?ijvyNpRvwnw jwgdI joiq dyK k, ie`k inmK ’c, aus ’qy sV jWdw hY[ ies qr@W jiq

srUp siqgurW dy prm-pivqR prm-pjnIk prm mnohr drSn dyKidAW hI,siqgurW ’qN kurbwn ho jwvWgI[ imlx dI izAwdw qIbr gRIbI sihq ie`Cw hY[beI j bwhlw lmw smW drSn nhIN dy skd, qW ie`k inmK hI drl`B drSnb^Sx[ ie`k inmK drSn nwl hI, eykqw ABydqw ho jwvygI[ ies ivCoV dIhwlq ’c, AnI duKI hW, j ie`k inmK drSn dyx, qW hr qr@W krk, krbwnI dky psMnqw l k AByd ho jwvWgI[

232.vwihgrU] slok mÚ2] ijn@I clxu jwixAw; sy ika krih ivQwr]

siqgur djy pwiqswh jI vYrwgmeI aupdyS b^Sd hn:-hy BweI!(ijn@I) ijn@WgurmKW ny sswr qoN (clxu) c`lxw jwixAw hY, Bwv mrxw cyq r`Kd hn, (s) ah,pwpW AguxW ivkwrW dy (ivQwr) ivsQwr ikau (krih) krn?Bwv nhIN krd[AhMkwr sihq jr zulm krky, jIAW nU mwr k, l`tx Aqy grj dy DMiDAW dwivsQwr nhIN krd[ Drm dw kwrj Aq AnykW praupkwr krd hoey, gurU swihbjI dy crn-kmlW ’c ilv lw k, inrlp rihMd hn[ clx swr n jwxnI; kwj

svwrxhwr]1] (787) ijhVy prS sMswr qoN clx dI (swr) ^br (n) nhIN(jwxnI) jwxdy, auh Anyk pRkwr dy kpt, kql krk Apxy (kwj) kMm nUM(svwrxhwr) svwrn vwly bxy hoey hn[ dnIAW nUM ij`qx leI, pwpW ’qy l`k bn@ky, bAq jIAW nUM koNhd bMbW nwl &kdy hn[

238.vwihgrU] vfBwgI swD sgu prwpiq; iqn Bytq durmiq KeI] iqnkI DUir nwnk dws bwC; ijn hir nwmu irdY proeI]2] (618) vwihgrU (nwnk)siqgurU Arjn dyv swihb jI GxI qoN GxI, bhuqI qoN bhuqI hor bhuqI inmRqw nwl

&rmwauNdy hn:-hy BweI!ijn@W nU vfBwgI (swD) prm-pjnIk siqgurU swihb jIdw sMg, prwpiq hoieAw hY, (iqn) iqn@W nwl (Bytq) imlxy krk, (drmiq) KtImiq(KeI) nws ho jWdI hY, s`cy hir jI d prmpiv`qR nwm nUM, Apxy irdY AdrproeI rKd hn[ (iqn) iqn@W (kI) dI prm-pivq crn DUir, dwsn dwsu(bwCY)cwhuMdw hY[

Page 172: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 172/320

www.Gursevak.com  172 q`qkrw 

239.vwihgrU] BYra mhlw 5 Gru 1 <> siqgr pRswid] auQwnkw:- Anq klw hoie Twkuru ciVAw] d Avqwr siqgrU nwnk dv swihb jI dy pMjvNsrUp, sRI gurU Arjn dv swihb jI, sRI AMimqsr swihb jI ivKy, swc nwm kIAMimq vrKw] krky, bhmMfW nUM qwr rhy sn[ ie`k pKMfI ny, BwdRN vdI s`qvIN nUM,

Awp jI pws Aw ky ikhw, “k`l nU Twkur jI jmxgy[ ijs KSI ’c ihMfl pxg,AwqSbwzI BI clygI[ Awp jI ny BI vrq r`Kxw, isKW qoN BI rKwaxw[ mMdr ’cAw k Twkr dI pjw krnI[ ieh sx ky, sRI siqgurU swihb jI ny Ub qwV k,prm-pivqR inrml aupdyS b^iSAw[

swihb siqgurU nwnk swihb jI dy (5) pjvN (mhlw) srUp, siqgrU Arjndyv swihb jI, BYrau rwg ’c (1) pihl Gru surqwr ’c &urmwaNdy hn:-(pRswid)ikpw hI ikRpw srUp siqgr swihb jI (<>) ie`k AdÍq rUp bhm srUp swirAW dy

pRkwSk hn[sglI QIiq; pwis fwir rwKI] Astm QIiq; givMd jnmw sI]1] sI grU

jI mhwn ikpw krk, pKMf, pQr pUjw htw k, ivAwpk AibnwsI Twkur jI dIpUjw ’c lwaux leI, prm-pivqR aupdyS d rhy hn:-hy BweI!Awp jI kihMdy hoN,(Astm) ATvIN QIiq nU (goivd) Bgvwn iksn jI ny  (jnmw) Avqwr DwirAwsI[ bwkI (sglI) swrIAW (QIiq) iQqW (pwis) pws (fwir) s`t (rwKI) r`KIAW

hn Bwv iqAwg idqIAW[ swrIAW iQ`qW pRmysr jI ny hI bxweIAW hn Aq ien@W’c Awp jI hI vsdy hn[Brim BUly nr; krq kcrwiex] BwdRN vdI sqvIN nU, mqIry ’c gLI k`F

ky, aus ’c p`Qr dI v`tI r`K idd hn[ AstmI iQ`q vwl idn, ie`k pKMfI pMfwk`Fdw hY qW kihMd hn, Twkr jI jmy hn[ ies qr@W Brim ’c BUly pKfI(nr)purS, AjyhIAW(kcrwiex) kicAweI vwlIAW iKcr ibDIAW (krq) krd hn[

jnm mrn qy rhq; nwrwiex]1] rhwa] auh (nwrwiex) vwihgrU jI,

jnm mrn(qy) qoN rhq hn[ ijn@W nM p`Qr dI vtI smJ k, bAdbI krd hoN[ijn@W ny AnMq sumr prbq, bhmf sUrj cdmyN qwry mMfl rcy hn[ p`Qr dI vtImqIry ’c pw ky, k`F k, aun@W nU Twkur jMimAw kih ky, hy pwpIE!mhW pwp ikaNkrd hoN?(rhwa) ivsrwm d ky &rmwauNd hn:-

kir pMjIru; KvwieE cr] ijs pMfy nU Bgvwn jI dI mW jsdw bxw k,(pMjIru) pMjIrI (kir) krk (KvwieE) KvWady hoN, auh cr hY, vw Awp jI sI

Page 173: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 173/320

www.Gursevak.com  173 q`qkrw 

ikSn Bgvwn jI dy cr hoN[ nwm nhIN jpd ies leI cor hoN[ XQw:- nwm drwieclY; so cru]3] Eh jnim n mrY; ry swkq For]2] (ry) hy!(swkq) kTor icq(Fr) pSUE!Eh Bgvwn jI nw (jnim) jmd, n hI (mrY) mrd hn[

sgl prwD dih loronI] mqIry ’coN pQr dI vtI k`F k, kihMdy hoN,

“Twkur jimAw hY” Pyr aus nUM kuCV cu`k k (loronI) lrIAW (dyih) idd hoN[ ies(sgl) swry (prwD) gnwh Ktdy hoN[ so mKu jla; ijqu khih Twkuru jonI]3](ijq) ijs mUh nwl p`Qr dI v`tI nUM, (Twkuru) ikRSn Bgvwn jI jonI ’c Awey(khih) kihMdy hoN, quhwfw (s) auh mK, (jlau) sV jwvy[ jnim n mrY; n AwvY njwie] nwnk kw pRBu; rihE smwie]4]1] (1136) Awp jI BwrI ZlqI krd hoN,p`Qr dI vtI mqIry coN k`F k kihMdy hoN, Twkur jimAw hY, vwihgrU (nwnk) siqgrUpMjvyN pwiqswh jI(kw) dy(pRBu) smr`Q vwihgrU jI (smwie) ivAwpk ho(rihE) rhy

hn[ pB jI n (jnim) jMmdy hn, n (mrY) mrd hn, n(AwvY) AwaNdy hn, n hI(jwie) jWd hn[ XQw:- sBnI QWeI; rivAw Awip] Awid jgwid; jw kw vfprqwp]) mrY n ibns; AwvY n jwie] nwnk; sd hI rihAw smwie]6]

240. SMkw:- jy koeI pRmI khy ik Awp nrwiex siqgurU nwnk dv swihbjI ny 1526 ibkmI sMmq nU prm-pivqR Avqwr DwirAw hY, qW keI, s mK jla;ijqu khih Twkru jonI]3] quk pV@ ky, SrDw fulwauNd hn, auh kihMd hn, jy Awp

jI kihMdy hoN gurU nwnk swihb ny mwqw ipqw qoN Avqwr DwirAw hY, qW aun@W nUBgvwn jI ikauN kihMdy hoN?a~q:-sI ikSn Bgvwn jI dI ibAdbI krd jwx ky,swkq Fr, cr kih k qwiVAw hY, jo p`Qr dI vtI nU Twkur jnI ’c Awey kihMdsn[ ijs sbd ’c ijhVw pkrn hovy, Esy Anuswr quk dy ArQ hudy hn[ s iehquk siqgurU nwnk swihb jI jW BgqW ShIdW bwbq nhIN khI Aq nw hI kihxIcwhIdI hY[

jdoN 2 sswr ’qy (Airsit) pwp hud hn[ qdoN 2 Bgvwn jI, siqgurW sqW

BgqW, ShIdW dy srUp ’c pgt hudy hn[ XQw:- jb jb hoq; Airsit Apwrw]qb qb; dh Drq Avqwrw]) vwihgr] ijvyN b`dl Akws ’c pRgt ho k, vrKw dwprapkwr krky, suqq hI Alop ho jWdw hY[ ies qr@W sRI siqgurU swihb jI, krmjwl qoN sqqR, bhm rUpI AkwS ’c pRgt ho k, swc nwm kI AMimq vrKw], Anykprapkwr krk, ShIdI pw ky sqMqR Alop ho jWd hn[ siqgrW d AwS ault, jkoeI inMdk, aun@W nUM jUnI ’c Awey jIv khy qW TIk nhIN, ikaNik auh inrlp hn[

Page 174: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 174/320

www.Gursevak.com  174 q`qkrw 

siqgurW qoN ShId hox vwl gurmiK, mwqw ipqw krk, pRgt hoey hn[ ies qoN gxlYxw cwhIdw beI aun@W ny Apxy mwqw ipqw jI nUM sPly kr idqw[ jIv qN ShIdbRhmigAwnI bhm hI bx gey[ ikqnI v`fI vifAweI hY an@W ShIdW dI[ XQw:- dyiKAw; iqhUM lok kw pIa] Acrj BieAw; jIv q sIau] vwhu 2 ikqnI ivsmwd

vifAweI hY, Ag 2 ktwaux vwilAW dI, jnI ’c Aw k, Amr Aq ShId pdvI nUMpRwpq hoey[ keI jUnI ’c Awax nU gilAwnI smJd hn[ vwihgrU jI dI rzwAnuswr mhWprKW dI nrk srg ’qy smidRstI hY[ auh sB d mwlk, pwlk bx kvI inrlp sB dI crn-DUiV bxy rihMd hn[ ies leI siqgurW Aqy ShIdWmhWprKW ’qy Gtw k, s muKu jla; ijqu khih Twkru jonI]3] quk nhIN pVnIjI[ siqgrU gMQ swihb jI dy smh A`Kr, grU nwnk dyv swihb jI nU bRhm srUpmMnd hn[ siqgurU nwnk dv swihb jI ny, Apxy inrgun srUp jI dAwrw byAq

bRhmf rc hn[ Awp jI Apny inrgn srUp dAwrw, hr vkq, AsK srjWcMdRimAW, qwirAW ibjlIAW AgnIAW titAwixAW nUM pkwS rhy hn[ s`q blvMfjI ny jdN siqgurU nwnk dv swihb jI dI BwrI mihmw kIqI, qdN koV@ cuikAwigAw[ DMn grU nwnk swihb jI r`b jI srUp hn[ so ah mUh sV jwx, ijhV sIgurU nwnk dyv swihb jI bwry ieh quk pVH k SrDw fulWad hn[ hy grU nwnkie`k EAMkwr, inrMkwr pUrn bRhm jI!AswnUM nwsqkW nUM ApxI pymw-BgqI prn

SrDw, j`go j`g ApxI SB scI svw b^S jI[ Apxy prm pwk drSn b^So jI[(2) siqgrW bwry aupokq qk qW kI pV@nI hY?siqgrW dy is`KW ShIdW bwrBI nhIN pV@nI jI[ au~qR:-siqgurU nwnk dyv swihb jI nU pUrn bhm mnx pjxvwly, snmuK ShId sq Bgq BI rb hn[ siqgurU dsvyN pwiqswh jI ny bicqnwtk ’c ikhw hY:-jy jy sihq; jwqn sMdyih] (jo jo) ijhV 2 mhWprS, grUnwnk dyv swihb jI dy(sMdyih) ipAwr sihq, prjw 2 k`tx dI(jwqn) pIVw nUMshwrd hn[ pB ko sMig; n Cofq nyh] (pB) smr`Q vwihgrU gurU nwnk dv

swihb jI (ko) d sMig jo aun@W dw(nyh) pym hY, as nU (n) nhIN(Cfq) C`fdy[ qy q;prmprI kh jwhI] (qy q) auh 2 jo siqgrW ’qN isr vwrn vwly hoey hn, ijn@Wdw au~pr izkr AwieAw hY, auh swry(prmprI) s`cKf(kh) nUM(jwhI) jwxg[ iqnhir isa; AMqru kCu nwhI] 21] (iqn) iqn@W Bwv siqgurW ’qN krbwn hox vwly

Page 175: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 175/320

www.Gursevak.com  175 q`qkrw 

ShIdW dw hir jI(isau) nwlN(kC) QoVy mwq BI (Aqru) &rk nwhI hY[ XQw:-hir hirjn deI.eyk hY; ibb ibcwr kCu nwih] jl qy apj qrMg ijau; jl hI ibKsmwih]) ijin jwqw; so iqs hI jhw] Aiq inrmwiel; sIJis dhw]) nwnkbRhmigAwnI; Awip prmsur] gurU gMQ swihb jI ’c bAq pmwx hn, ik siqgurU

swihb jI pwrbhm srUp hn[ XQw:- hm cwkr goibd ky; Twkuru mrw Bwrw] krnkrwvn sgl ibiD; so siqgurU hmwrw]) gr nwnk dyv; goivd rUp]) siqguru mrwsdw sdw; nw Awv nw jwie] Ehu AibnwsI prK hY; sB mih rihAw smwie]13])rwm; hm. siqgur pwrbhm kir mwny]) dsvN pwiqswh jI, siqgurU gRQ swihb jIdy pmwxW Anuswr gurU nwnk dv swihb jI dw iDAwn Dwrn, jpx Aqy krbwn hoxvwly ShId BI r`b srUp hn[ ies leI gurU nwnk dyv jI dI mihmw mhwn qN mhwnhY[ XQw:- bilE crwg, AD´wr mih; sB kl aDrI, iek nwm Drm] pgtu sgl

hir Bvn mih; jnu nwnk gur pwrbhm])241.vwihgrU] rwgu sUhI mhlw 5 Gru 4 <> siqgur pRswid] BlI shwvI

CwprI; jw mih gun gwey] aQwnkw:- srb suKw kw dwqw siqguru; qw kI srnIpweIA] ShIdW dy isrqwj sI hirmMdr swihb jI, sRI gurU gRQ swihb jI AqApxy inrgn srUp jI duAwrw kotwn koit bhmMfW nUM rcx vwly, au~bldI dyZ Aqq`qI qvI ’q cONkVw lwax vwl, qqw ryqw sIs ’q pAwaux vwly, siqgurU Arjn

dyv swihb jI ie`k vwrI Apxy rc qIrQ sRI qrn qwrn swihb jI qoN qr ky,Awpxy nwnk Gr sRI goieMdvwl swihb jI dy drSnW nU Awey[ BweI ibDI cMd BweIlM|whw jI, BweI iprwxw jI, BweI grdws swihb jI, BweI pVw swihb jI AwidpRmI nwl sn[ TMF dI ruq sI[ rsqy ’c AwaNidAW Kwnpr ipMf d pws JKVJuilAw[ isK hzUr dI AwigAw lY ky dOV k, ipf ’c gey[ kI diKAw?swrw ipfhI SrwbIAW dw hY[ iksy ny vI siqgurW dy ivsrwm leI jg@w n idqI[ ipMfN bwhraujwV ’c, siqgurU swihb jI dw ^ws pRmI, prn Bgq BweI hymw jI, tu`tI JNpVI

’c vsdy sn[ j mn bwxI sRIr krky singD pym nwl, siqgrU swihb jI dIpRmw-BgqI krdy sn[ BweI hymw jI isLw cg k ijhVw AMn joVd, aus nU pIhpkw ky rwhI pWDI nUM CkwauNd[ mwieAw iqAwg ky, AqI hI pym bYrwg sihq rihMdsn[ XQw:- ijih mwieAw mmqw qjI; sB qy BieE adws] khu nwnk sun ry mnw;iqh Git bRhm invwsu]18] hr vly gurU grU jpd sn[ ien@W dw idlI pRm jwx

Page 176: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 176/320

www.Gursevak.com  176 q`qkrw 

ky, AMqrjwmI siqgurU swihb jI, ien@W nUM inhwl krn leI, ien@W dy pws gey[ien@W ny siqgrU swihb jI nU grU pmsr jwx k B`j k Aw k crn-kmlW ’qy m`Qwr`iKAw[ sRI siqgurU swihb jI ny bVy BwrI ipAwr nwl QwpVw idqw[ ien@W nyAwpxy a~proN kblI lwh k, JwV k, siqgurW d prm-pjnIk crn-kmlW hyT

ivCw idqI[ koVW bRhmfW dy mwlk, jo hux swf sAwsW nUM pkwS rhy hn[ swryjgq d jIvn rUp hn, aqpqI pwlxw, lYqw krn nM smr`Q hn, sdw 2imhrvwn, pUrn klwvwn, siqgrU Bgvwn, Awpxy gRIb pRmI dI tutI JMpVI ’c PtIkMblI ’q bTy hoey, tutI JMpVI nUM bhuq sBw dy rhy hn[ ijvyN eymnwbwd ’c, AwpjI ny siqgurU nwnk dv srUp ’c, BweI lwlo swihb jI dI kulI nU bhuq BwrI sBwidqI sI[ BweI hymw jI gd 2 inhwl 3 ho gey[ XQw:-hBy tl suhwvxy; shu bYTwAM|xu mil] (1095) ien@W ny siqgurU swihb jI dw roim 2 krk AqI hI DMnvwd

kIqw[ AgW ’c KuSI nhIN sI imaNdI[ jdN ieh jwixAW, AMg Ag suKdweI prnbRhmweI Qwn Qwnµqr dysw] (1237) gurU pRmsr jI dI dwsn dws ’qy mhwn KSIhY[ idl ’c ivcwirAw, “dwsn dws kIV dI tutI PutI JNpVI ’c, Aj nrwiexsrUp siqgrU swihb jI Awey hn[ ijvyN BIlxI d pws jw ky, sRI rwmcdr jI ny,aus d jT br KwDy sn[ sI ikSn Bgvwn jI, ibdr dI J`gI ’c rwq rhy, Alxwswg Kw k bV hI pRsn hoey[ DMn grU Arjn dyv swihb jI, DMn gurU Arjn dyv

swihb jI jpidAW 2 BweI hym jI ny c`k pIsI[ XQw:- iqsu gr kY igih; pIsanIq] ijsu pswid; vYrI sB mIq]5] Pyr jl ilAwaux leI siqgrW qoN AwigAwmMgI[ XQw:- pIAih q.pwxI AwxI mIrw; Kwih q pIsx jwa] koit bRhmf dyrcnhwr, sI gurU jI ny pRm ’c FL ky ikhw, “pwxI qW BweI ie`Q hI hY[ sR I grUswihb jI JupVI ’coN bwhr Awey, swhmxy CotI ijhI CpVI sI[ hukm kIqw,“BweI!DMn grU nwnk swihb jI kih ky ie`t put[ ”ie`t p`tI, Jtpt swrI CpVIAMimq jl nwl Br geI[ sRI gurU jI ikhw, “ieh AimRq nhIN s`kgw, ie`Q AT

koinAW vwlw sRvr sjygw[ ijhV pRmIN ies sbd nUM ArQW sihq pV@ ky, ieSnwnkrng, an@W dy rog nivrq hoxg[ ATrwhy dI ibmwrI nhIN rhygI[ ” SuB scAmlk vr dy k, Awp jI ny pMjW is`KW smq, Awpxy gRIb pymI Bgq jI dw ruKwim`sw Bojn Bwv kwT dI rotI Ck k, ies nUM ieh sbd b^iSAw[

Page 177: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 177/320

www.Gursevak.com  177 q`qkrw 

vwihgrU] rwg sUhI mhlw 5 Gru 4 <> siqgur pRswid] BlI shwvICwprI; jw mih gun gwey] vwihgrU siqgurU nwnk dv swihb jI d (5) pjvN(mhlw) srUp siqgurU Arjn dv swihb jI sUhI rwg ’c (4) cQ Gru surqwr ’c&rmwauNdy hn:-(<>) ie`k AdYq rUp bRhm jI swirAW d pkwSk hn[ (siqgr)

siqgurU nwnk dyv swihb jI srUp Dwr k, (pswid) ikpw hI ikRpw krn vwl hn[hy gurisKo!sMq syvI mhwn praupkwrI BjnwnMdI grmuiK mhWprS sMqoKI BweI hymjI dI CwprI(BlI) cgI(shwvI) soBnIk hY, (jw) ijs (mih) ’c bT ky prm-piv`q AMimq rUp prm mnohr rs iBMny kIrqn duAwrw hrI jI dy gn gwey hn[ vwieh hmSW hI BweI hymy jI duAwrw gwey jWd hn[

(2) bhm ividAw rUpI vw gIbI vwlI dhI rUpI (CwprI) CprI (BlI) cgI(shwvI) soBnIk hY[ (jw) ijs (mih) ’c hrI jI d gun gwey jWd hn[

ikqhI kwim n Dalhr; ijqu hir ibsrwey]1] rhwa] (Dalhr) p`kmkwn(ikqhI) iks vI (kwim) km(n) nhIN, (ijqu) ijn@W ’c vs k, ipAwry hirjI(ibsrwey) Bulwey jWdy hn[] (rhwau) ibsrwm ky &rmwauNd hn:-And grIbIswD sMig; ijqu pRB iciq Awey] pky mkwn C`f ky] (swD) gurUjI dy s`cy imTy crn-kmlW sMig, (pRB) smr`Q vwihgrU jI iciq Awey, (ijqu) ijs krk grIbI dwAnud pwpq hoieAw[

jil jwa eyhu bfpnw; mwieAw lptwey]1] ijs v`fypxy dy hMkwr krkjIv siqsMgq ’c nhIN jWdw, Eie AsIN &kIrW kLy jWdy cgy lgdy hW?lk kIkihxg?hMkwr krky jo v`fy bnxw hY, eyhu bfpnw(jil) sV (jwau) jwvy, ijsv`fypxy krk mwieAw ’c (lptwey) Ps jWdw hY[ pIsnu pIis EiF kwmrI sK mnusMqKwey] hy gurisKo!BweI hym jI d jIvn qoN is`iKAw pRwpq kro, isLw cug ky(pIsnu) ckI nwl (pIis) pINhd hn, Apxy a~pr PtI (kwmrI) kbLI (EiF) lNdsn[ (sMqoKwey) sMqK Awauxy krky, ien@W d mnu ’c BwrI suKu hY[ (2) BweI hym jI

ny svx mMnx iniDAwsx rUpI (pIsnu) c`kI nwl, AwpxIAW swrIAW vwSnwvW nU(pIis) pIhxw kIqw hY Aqy gRIbI vw l`ijAw rUpI (kwmrI) kMbLI pihrI hY[ ien@Wdy mn ’c (sqoKwey) sqoK Awaxy krky, ien@W d mnu ’c AwqmnMd sKu hY[ AYso rwjn ikq kwij; ijqu nh iqpqwey]2] siqgrU swihb jI &urmwaNdy hn:-dinAwvIrwj dI pRwpqI leI, grU rwmdws swihb jI d iPtkwry, srmd &kIr d kwql,duSt AhMkwrI, sq doKI pwpI nOrMgy ny, Awpxy ipqw nU kYd krky BuKw r`K ky

Page 178: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 178/320

www.Gursevak.com  178 q`qkrw 

mwirAw[ sujw muhMmd, murwd b^S, dwrw iSkoh Awpxy BrwvW nUM kql krk, rwjKoihAw, bynvw &kIr mwry[ siqgurU qgbhwdr swihb jI, BweI dieAwlw jI, BweIsqI rwm jI BweI mqI dws jI Awidk byAMq pUrn sMqW gurmKW nU BwrI kSt d kShId kIqw[ Apxy rwj nUM kwiem r`Kx leI, grU gibMd isMG swihb jI ’qy idlI

dI swrI Pj cV@w ByjI[ cwry swihbzwdy Aqy byAq hI isMG isGxIAW ShId kIq[is`K isKxIAW dy ipMfW d ipMf swV ky qbwh kr idqy[ AYso rwju n ikqY kwij; ijqunh iqRpqwey]2] (AYso) Aho ijhw zulm vwlw rwj, (ikqY) iks vI (kwij) kMm (n)nhIN[ (ijqu) ijs nUM pwpq krk, (iqRpqwey) r`jdw (nh) nhIN, sgN hor iqSnwvDdI hY[ XQw:- vfy vf rwjn Aru BUmn; qw kI.iqsn n bJI] (2) dyhDwrI grUbnx rUp (Aso) AYho ijhw rwj (ikqY) iksy vI (kwij) km (n) nhIN hY[ (ijq)ijs krk Awqm iqRpqI krk (iqpqwey) r`jdw (n) nhIN, lokW qN AwpxI mnqw

pUjw krwax ’c lg ky, Ajgr sp bxdw hY[ ijn@W d pdwrQ KwDy huMdy hn, ahies dI dyh ’c kIVy bx ky, ies nU k`t 2 k KWdy hn[ gLIAW dw inSwnw vI bxjWdw hY[

ngn iPrq rMig eyk kY; Ehu soBw pwey] hy BweI!BweI hymy jI vWg, ijhVwpRmI gIbI Dwr k, eyk vwihgrU jI (kY) d pRm rMig ’c rMigAw hov, Ehu (ngn)nMgw vw mwieAw pdwrQ vloN Bu`Kw nMgw (iPrq) iPrdw vI sBw (pwey) pwauNdw hY[

XQw:- AsI soBw jnY kI jyvfu hir prqwp] (1097)pwt ptbr ibriQAw; ijh ric lBwey]3] ah (pwt) pt dy sohxy kULybsq (ptMbr) pSmIny d bsq pihny hoey (ibriQAw) ivArQ hn[ (ijh) ijn@W ’cric k, ivSy ivkwrW ’c (lBwey) mhq K`cq ho jWdw hY[ XQw:- bwbw; horu pnxuKusI KAwru] ijq pYDY qnu pIVIA; mn mih clih ivkwr]) Bgq jnw kw lgrwEiF ngn n hoeI] swkq isrpwa rysmI pihrq piq KoeI]3] (811)

sBu ikCu qm@rY hwiQ pB; Awip kry krwey] siqgurU swihb jI ikhw, “hy

ipAwry jI!jo Awp jI dI SuB kwmnw hY, as nUM krqwr jI pUrI krn[ ”A`gN GxIinmqw nwl bynqI kIqI, sBu ikC qm@rY hwiQ pB; Awip kry krwey] hy pRB srUpsiqgurU jI!sBu ikCu (qmrY) Awp jI d hwiQ hY[ Awip jI hI b^SS (kry) krdhoN jI, ijn@W ’q b^iSS krd hoN, an@W qN Agy b^iSS (krwey) krwaNdy hoN jI[XQw:-iKn mih; nIc kIt ka rwj] pwrbhm; grIb invwj]) (2) hy kiljug

Page 179: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 179/320

www.Gursevak.com  179 q`qkrw 

jhwz pRB siqgrU gRQ swihb jI! sBu ikC (qm@rY) Awp jI dy (hwiQ) h`Q hY[ AwpjI grbwxI dI b^iSS krk jIAW dI kilAwx Awip (kry) kr Aq Awpxy swjmhWprSW qoN (krwey) krvw rhy hoN[

(3) siqgurU pMjvyN pwiqswh jI snmuK acwrd hn:-hy pRB vwihgrU jI! sBu

ikC (qum@rY) Awp jI d hwiQ hY[ Awip jI jo cwhoN (kry) kr, (krwey) krvw skdhoN[ AwpxI mj Anuswr, hr vkq kotwn koit bhmfW nUM rcdy Aq lA krd hoN[XQw:- iKn mih; Qwip aQwpnhwrw] AMqu nhI ikCu; pwrwvwrw]) iCn mih rwarMk kau kreI rwau rMk kir fwry] rIq Bry Bry sKnwv Xh qw k ibvhwry]1](537)

swis swis ismrq rhw; nwnk dwnu pwey]4]1] 41] (745) BweI hymy jIny siqgrW qoN ieh dwnu mMigAw, vw vwihgrU (nwnk) sRI grU pjvN pwiqswh jI

vwihgrU jI qoN ieh dwnu mgd hn:-hy vwihgrU jIE!dwsn dws ieh Amolk dwnu(pwey) pwvy, jo swis  swis Awp jI dw nwm (isrmq) ismrdw (rhw) rhy[ dwnmMgxw GxI qN GxI AiqAq hI GxI inmqw hY[ m`l dy ky KRIdx vwlw, vycx vwlydw Aihswn nhIN mMndw, pr dwn lx vwlw dwq dw bVw hI Aihswn mMndw hY[ikaNik dwn lx vwlw aus d ievz ’c k`J vI nhIN idMdw[ so DMn sI grU jI nyAqI hI inmqw d nwl nwm ismrn dw dwn migAw hY[ ieh inmqw gIbI dI h`d

hY[ XQw:- grIbI gdw hmwrI] KMnw sgl rynu CwrI]242.vwihgrU] pauVI] bsqw qUtI JupVI; cIr siB iCMnw] siqgrU pjvNpwiqswh jI BweI hymy jI d prQwie paVI aucwrd hn:-hy BweI ibDI cMd jIAwid pRmIE!BweI hymw jI, (qUtI) tutI JupVI Bwv kKW dI kulI ’c, AqI hI gIbInwl (bsqw) vsd hn[ ien@W d (cIr) bsqR vI (siB) swry (iCnw) Pt hoey hn[

jwiq n piq n Awdro; aidAwn BRimMnw] ien@W grmKW dI jwiq vI cMgI(n) nhIN hY, nw hI smwj ’c ien@W dI(piq) ie`zq hY, n hI (Awdro) Awdr

siqkwr hY[ (auidAwn) ajwV ’c(BRimMnw) Brmd hn[imqR n ieT Dn rUp hIx; ikC swk n isnw] ien@W gurmuKW d koeI (ieT)

ipAwry imq (n) nhIN, Dn sohxy rUp qN (hIx) rihq hn[ ien@W d a~pr(isnw)singD pym ’c iB`jx vwlw (swku) sbMDI Aq (ikC) QoVy pdwrQ BI(n) nhIN hY

Page 180: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 180/320

www.Gursevak.com  180 q`qkrw 

rwjw sglI issit kw; hir nwim mnu iBMnw] BweI hym jI dw mnu, hir jIdy nwim ’c (iBMnw) iB`j igAw hY[ ies krk ieh (sglI) swrI isRsit kw rwjwhY[ XQw:- ijsu nwmu ird; soeI vf rwjw]

iqs kI DUiV mnu auDrY; pRBu hoie spRsMnw]7] (707) (iqs) BweI hym jI

(kI) dI prm-pivqR crn-DUiV bx ky, mnu(auDrY) auDrdw hY, Bwv mn pwp ivkwrAOgx iqAwg iddw hY[ Aq(pRBu) smr`Q vwihgrU jI (spRsnw) (s+psnw) (s)BlI pkwr (pRsnw) KS hoie jWd yhn[ XQw:- DUVI mjnu swD Ky; sweI QIeyikpwl])

243.vwihgrU] iblwvlu mhlw 5] rwKhu ApnI srix pRB; mih ikrpwDwry] KfW bhmMfW nUM auDwrn vwl, sMq inMdk duSt hrwmKrW nUM qwrn vwly,siqgurU nwnk dyv swihb jI d (5) pjvyN (mhlw) srUp siqgurU Arjn dv swihb

jI iblwvl rwg dy cONqIvyN sbd ’c, Akwl prK jIE dy snmuK BwvyN ApxIr`iKAw leI, inmqw sihq &urmwaNdy hn, pr ijhV pymI ies sbd nUM pV@d hnaun@W dI r`iKAw huMdI hY[ hy (pRB) smr`Q vwihgrU!(moih) dwsn dws ’q ikrpw(Dwry) Dwr k AprwDI AikqGx nU ApnI srix ’c (rwKhu) r`Kxw kro jI[

syvw kCU n jwnaU; nIc mUrKwry]1] hy mhwrwj swihb jI!dwsn dws,nIcw AMdir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIc]) nIc (mrKwry) mrK, bysmJ hY[ ies

krk syvw krnI (kCU) kuJ vI (n) nhIN (jwna) jwxdwmwnu kra quDu apry; myry pRIqm ipAwry] hy myry pIqm ipAwry vwihgrUswihb jI!dwsn dws nIc mUrK BwvyN QoVy mwqR vI svw krnI nhIN jwxdw pr (qDu)Awp jI dy aUpry mwnu (krau) krdw hY[ XQw:- ijau bwlku; ipqw aUpir.kry bhumwxu]) qU myrw bhu mwxu krqy; qM myrw bhu mwxu]) jw qU qw mY mwxu kIAw hY; quDuibnu kyhw mrw mwxo])

hm AprwDI sd BUlqy; qm bKsnhwry]1] rhwa] (hm) dwsn

dws(AprwDI) gunwhI sd  (BUlq) Bu`ldy hW, (qum) Awp jI, AagxW nU(bKsnhwry) b^Sx vwl hoN[ XQw:- ha AprwDI gnhgwru; ha bmuK mMdw] coruXwru jAwir ha; pr Gir jhMdw] inµdku dst hrwmKru; Tgu ds TgMdw] kwm koDumdu loBu mohu; AhMkwr krMdw] ibswsGwqI AikrqGn; mY ko n rKMdw] ismirmurIdw FwFIAw; siqguru bKsdw] 21] 36] (Bw:gu:) (rhwa) ivsrwm d ky hzUr

Page 181: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 181/320

www.Gursevak.com  181 q`qkrw 

&rmwauNdy hn:-hm Avgn krh AsK nIiq; qm inrgun dwqwry] (hm) dwsndws(nIiq) inqwpqI (AsMK) Axigxq Avgn (krh) krd hW, pr (qm) Awp jI&r vI (inrgn) gux hIx nUM (dwqwry) dwqW dx vwly v`fy dwqy hoN jI[ XQw:- ddwdwqw eyk hY; sB kau dvnhwr] dNd qoit n AwveI; Agnq Bry BMfwr]

dwsI sMgiq pRBU iqAwig; ey krm hmwry]2] hy  (pBU) siqgurU nwnk dvswihb jI!Awp jI dI sMgq iqAwig ky (dwsI) mwieAw dI sMgiq Bwv kusMgq krdhW, (ey) ieh (hmwry) dwsn dwsW dy  nIc krm hn[

qum@ dyvhu sBu ikCu dieAw Dwir; hm AikrqGnwry] hy mhwrwj swihbji!(qm) Awp jI dieAw Dwir ky, sBu (ikCu) kuJ (dyvhu) b^Sd hoN[ kyqy l lmukru pwih] Anuswr Awp jI dy idq pdwrQW nUM pRwpq krky Awp jI dw DMnvwdnhIN krdy, ies leI (hm) dwsn dws (AikrqGnwry) AikRqGx hW[ XQw:- Bwry

BueI AikrqGx; mMdI hU mMdy] (vwr 35)lwig pry qyry dwn isau; nh iciq Ksmwry]3] hy mhwrwj swihb jI! dwiq

ipAwrI; ivsirAw dwqwrw] Anuswr (qry) Awp jI dy idqy (dwn) iesqRI puq DnAwid (isau) swQ ’c lwig(pry) pey hW[ hy(Ksmwry) mwlk jI!Awp jI dy crn-kmlW ’c iciq (nh) nhIN lwaNd[ qJ qy bwhir ikC nhI; Bv kwtnhwry] AnykpRkwr dw (Bv) fr (kwtnhwry) k`tx vwly inrBa vwihgrU jI!(qJ) Awp jI (q)

qoN (bwhir) vgYr (ikC) k`J vI nhI huMdw Bwv sB k`J Awp jI dy hukm Adr hY[XQw:- hukmY AMdir.sBu k; bwhir hukm n kie] khu nwnk srix dieAwl gur;lyhu mugD auDwry]4] 4] 34] (809) vwihgrU nwnk siqgrU pjvN pwiqswhjI(khu) &urmwaNdy hn:-hy dieAwl  gur nwnk dyv jI!dwsn dws Awp jI dIsrix hY, dwsn dws (mugD) bysmJ nUM(auDwry) auDwro Bwv AOgxW qoN Cufw(lyhu) lxwkro[

244.vwihgrU] iblwvl mhlw 5] qm smrQw; kwrn krn]) iblwvl 

rwg ’c, gurU nwnk dyv swihb jI d(5) pjvN(mhlw) srUp, iKmw dy swgr siqgurU Arjn dyv jI, DMn gurU rwmdws swihb jI d snmK GxI inmqw hlImI gIbIsihq, AqI hI FIT bx ky, pym bynqI krd hn[ XQw:- pwvau dwnu FITu hoiemwgau; muiK lwg sMq rynwry] krn kwrn ivAwpk bhm jI dy prn gurU Avqwr hysiqgurU rwmdws swihb jI!(qum) Awp jI, Apxy srb klw smrQw sdw idAwl

Page 182: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 182/320

www.Gursevak.com  182 q`qkrw 

inrgn srUp jI dAwrw, kit bRhmf dI rcnw nMU pYdw krn dy(kwrn) mUl muF, hoNjI, Bwv Awpxy inrgn srUp duAwrw, hir ismrin; kIE sgl Akwrw]) kIqwpswau; eyko kvwau] Anuswr Ajpw jwp vwihgrU vwihgurU ie`k(kvwau) vwk nwlkotwn koit bhmfW dw pswrw ricAw hY[ ies nU rcidAW drI nhIN lweI[ XQw:-

iKn mih; Qwip auQwpnhwrw] Aqu nhI ikCu; pwrwvwrw] Awpxy rcy ies pswry’cAwp jI Awp hI vs rhy hn[ XQw:-kudriq kir k; visAw sie]Fwkn Fwik gibd gur myry; moih AprwDI srn crn]1] rhwa] hy (mry)

dwsn dws d (goibd) vwihgrU rUp (gur) siqgurU swihb jIE!(mih) dwsn dws(AprwDI) gnwhI Awp jI d prm-pjnIk prm-piv`qR mhwn prapkwrI s`cycrn-kmlW dI srn hY[ ApxI crn srn ipAw jwx ky, dwsn dws gnwhI dy(Fwkn) pVdy (Fwik) Fk lxw kro jI[ (rhwa) ivsrwm d ky &rmwauNd hn:-

jo j kIno s qm jwinE; piKE Taur nwhI kC; FIT mukrn] hy smrQkrn kwrn gibd gurU jI!dwsn dws gunwhI ny, j j gunwh (kIno) kIq hn, krirhw hY, (s) auh (qum) Awp jI ny (piKE) dKy, (jwinE) jwxy hn[ BwvN Awp jIdy vyKx jwnx qoN ibnw (kCu) kuJ QV mwqR vI koeI (Tar) jgHw nwhI, pr Pyr vIdwsn dws (FIT) bySrm inrlj gunwhI hoxy krk (mukrn) mukr jWdw hY[ XQw:- qU Brpir; jwinAw mY dir] jo kCu krI; su qyrY hdir] qU dyKih; ha mkir pwau]

qyrY kim; n qrY nwie]2]bf prqwpu suinE pRB qmro; kit AGw.qyro nwm hrn]1] hy (pRB) gurUnwnk dyv jI!(qmro) Awp jI dw (bf) vfw prqwpu, (sinE) sixAW hY, (qro)Awp jI dw nwm (koit) kroVW Bwv byAMq (AGw) pwpW nUM (hrn) nws krn vwlwhY[

(au-Drn) hmro shwa sdw sd BUln; qum@ro ibrd piqq auDrn] (hmro)dwsn dws dw (shwa) suBwA, sdw sdw iehu BUlnhwru] Anuswr sdw sd BUln 

vwlw hY, pr (qm@ro) Awp jI dw (ibrdu) Drm (piqq) Apiv`qR nUM (auDrn) aDwrnvwlw hY[

kruxwmY ikrpwl ikRpw iniD; jIvn pd nwnk hir drsn]2] 2] 118](828) vwihgrU (nwnk) siqgrU pjvyN pwiqswh jI, DMn grU rwmdws swihb jI

Page 183: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 183/320

www.Gursevak.com  183 q`qkrw 

dw AiDk pqwp jxwaNidAW &rmw rhy hn:-hy DMn grU rwmdws swihb jI!Awp jIkrn kwrn smr`Q gibMd rUp (kruxwmY) (kruxw+m) ikpwlU (m) srUp (ikrpwl)ikpw dy Gr ’qy ikRpw d (iniD) smudR hoN[ hir jI dy drsn rUp, jIvn (pd)pdvI Awp jI b^Sdy hoN[ XQw:- jIvn pdvI; hir k dws]

245.vwihgrU] lwlw hwit ivhwiJAw; ikAw iqsu cqrweI] hy siqgurUAmrdws swihb jIE!dwsn dws Awp jI dI swDsgq rUpI (hwit) h`tI ’qy, AwpjI dw (ivhwiJAw) ^rIidAw, Awp jI d dwsW dw (lwlw) dwsn dws hY[ ies leIAwp jI d ^rId hoey, iqsu dwsW dy dws dI, Awp jI dy Agy (ikAw) kI cqrweI hY? 

(2) lwlw hwit ivhwiJAw; ikAw iqsu cqrweI] ijhVw dwsW dw dws,siqgurW ny, AwpxI ivsmwdqweI rUpI h`tI ’qy ^rIidAw hY, iqs KrIdy hoey dws ny

siqgurW dy Agy cqurweI kI krnI sI?ijvN BweI mqI dws, BweI sqI rwm, BweIdieAwlw jI, bwbw dIp isMG jI ShId, bwbw mnI isMG swihb, bwbw mhW isMG jIAwid isrl`Q joiDAW ny cqurweI iqAwgI[ ivhwiJAw ies leI ikhw hY, ik ivkxvwly dy h`Q k`J vI nhIN, lwly nUM KrIdxw siqgurW d h`Q hY[ jdN lwl ’qy prm-pUjnIk siqgrW ny, nwnk ndrI ndir inhwl] vwlI ingw pweI, qW ieh ivsmwddIdwr b^Sy[ ijvyN pihl jwm AMMdr, prbq nUM pjw lw rhy hn, m`kw crnW nwl

Gumw rhy hn Awid[ ies qr@W dUj jwmy d AMdr, mrdw Kwx q`k bcn mn ky, BwxwjI, Blw jI, Bul gey jI, bcn kmw k hMgqw dw pUrn iqAwg krk, C 2 mhIny gurU nwnk dv swihb jI dy iDAwn ’c smwDI lweI bYT idsy[ qIj jwmy Adr bwrWvryH jl FoNhd, gr svw qy; Bgiq kmweI] krdy idsy[ cQ jwmy Adr Bwrw tokrwc`k ky, sRI balI swihb jI dI prm-pivqR syvw krd idsy[ pMjvN jwm AMdr sIhirmdr swihb Aqy sI gurU gMQ swihb jI rcdy, a~bldI dyZ Adr cONkVw lwauNd’qy q`qw ryqw sIs ’q pAwaNd, sVdI bldI mcdI loh ’q KVdy Aqy rwvI d

iknwry ’q ShIdI pwauNd idsy[ CvyN jwmy Adr Drm XuD krk mlsW pwpIAW nUKpwieAw, is`KW nUM bIr–rs b^iSAw, sqvN jwmy AMdr grbwxI dw siqkwrkridAW, gfy ’q cot shwrd ids[ A`TvyN jwm ’c, in`qnym ’c AYsy ivsmwd lIxhoey ids, ijs krky sRI mMjI swihb jI d pwv ’c seI Alp hudI idsI[ nOvN jwmyAMdr idlI jw k, sIs kurbwn krd idsy[ dsvyN jwmy AMdr, sRI dmdmy swihb jI

Page 184: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 184/320

www.Gursevak.com  184 q`qkrw 

ivKy, kMToN gurbwxI aucwrd, sIs kurbwn krd Aqy scKf sI hzUr swihb jI ivK,sRI grU gRQ swihb jI nUM grqw g`dI dy k, mQw tkd idsy[ ieqAwidk srgnsrUp dy byAMq kqk, jdoN siqgurW ny idKwey qw lwly ’qy Aimq mhr krky, lwly nUgurbwxI kQw, kIrqn suxw ky Asw ivsmwd kIqw, Ajpw jwp b^iSAw[ kroVW

KMfW bRhmfW srjW cMdRimAW qwirAW dy pRkwSk bRhm dw ivsmwd pRkwS AMdr bwhridKw idqw[ Awpxy (lwlw) gol nUM Awpxw jwx ky, aupokq ivsmwdqweI rUpI(hwit) htI ’qy (ivhwiJAw) ^rId ilAw[ lwl dI A&r bhm jI ’c smwDI lwidqI[ ijQ siqgurU swihb jI Awp Awpxy sMqW BgqW ShIdW pRmIAW smyq vsdhn[ XQw:- nh isv skqI. jl nhI pvnw; qh Akwru nhI mdnI] siqgur jogkw qhw invwsw; jh Aivgq nwQ Agm DnI]) AvsQw ’c ivsmwd kr idqw[AYsy mul ^rIdI, iqsu lwl dI Awp jI d A`g (ikAw) kI cqrweI ho skdI hY?ik

dwsn dws nMU bd 2 ktwauxw, Awry nwl sRIr icrwaxw, swFy s`q mhIny Bu`K rih ksRIr ’qy P`t shwrny, purjw 2 ktw k ShId hoxw, a~bldI dyZ Adr bYTxw, Kprwlhwaxw, isr dxw AOKw hY[ jy rwij bhwl, qw hir glwmu; GwsI kau, hir nwmukFweI] hy hir srUp gurU nwnk dyv jI!dwsn dws Awp jI dw mul ^rIidAwgulwm dws hY[ j Awp jI rwij isMGwsx ’q vw inrgn bhm ’c lIxqw rUpI rwjisMGwsx ’qy (bhwly) ibTw dyvoN qw vI (hir) vwihgrU jI dwsn dws Awp jI dw

(gulwmu) dws hW[ XQw:- qumrI srix.qumwrI Awsw; qum hI sjn suhyl] rwKhurwKnhwr dieAwlw; nwnk Gr ky gol]3]12]) jkr Awp jI dwsn dws nMU(GwsI) Gwh Kqx vwlw GwhI bxw lvoN, qW BI dwsn dws Awp jI dy hir nwm jI(kau) nUM (kFweI) acwrygw[ jnu nwnk hir kw dws hY; hir kI vifAweI]4]Awpxy Awp nUM (jnu) dws kih ky (nwnk) siqgurU rwmdws swihb jI &rmwauNdyhn:-j hir jI Awpxy (jnu) dwsn dws GwhI nUM rwj ’q bhwlx qW vI dwsn dwsAwp jI (kw) dw dwsu hY Aqy ieh sB hir jI(kI) dI vifAweI smJdw hY, j

Zulwm GwhI nU rwj vw inrgn bhm ’c lIxqw rUpI rwj isMGwsx ’q ibTwieAwhY[

246.vwihgrU] DnwsrI mÚ 5] kir ikrpw.dIE moih nwmw; bMDn qCutkwey]) DnwsrI rwg ’c siqgurU nwnk dyv swihb jI dy(5) pjvN(mÚ) srUp,siqgurU Arjn dv swihb jI Awid Ag 671 ’qy &urmwauNdy hn:-DMn vwihgrU

Page 185: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 185/320

www.Gursevak.com  185 q`qkrw 

siqgurU gurU rwmdws swihb jI ny ikrpw (kir) krk(moih) dwsn dws nUM Apxw(nwmw) nwm(dIE) b^iSAw hY, hMgqw dy(bMDn) bDnW(q) qN (Ctkwey) Cfw ilAwhY[ hMgqw dy bMDn kI hn?a~qR:-XQw:-ha hau krq.bMDn mih pirAw; nhimlIAY.ieh jgqw]) bDn sq kinAw; Aru nwir]2] (416)

mn qy ibsirE.sglo DMDw; gur kI crxI lwey]1] jdoN dwsn dws ’qsiqgurW ny Apwr ikRpw kIqI qW dwsn dws ny, Apxw mn qn ieMdR, prm-pjnIk(gur) siqgurW (kI) dI crxI (lwey) lwauxw kIqy, ijs krk mn (qy) qoN (sgl)swrw, mwieAw DMDw DwvxI; drmiq kwr ibkwr] Anuswr (DMDw) drmiq ivkwrAOgx sMswr, (ibsirE) Bul igAw[ BwvyN keI sIr krky ivhlw hI rhy, pr PrvI mn, dÍq prwieAw Dn pdwrQ Kohx Awid AnykW mwiekI DMiDAW ’c DauNdwrihMdw hY[ swDsMig; icMq ibrwnI CwfI] prm-pjnIk DMn gurU rwmdws swihb jI

dI swDsig pwpq krk, (ibrwnI) vYrwn, ^rwb krn vwlI j (icq) icMqw sI,auh (CwfI) C`f idqI[ XQ:- BYra mhlw 5] siqgir moka; kIno dwnu] Amolrqnu; hir dIno nwm] shj ibnod; coj Awnµqw] nwnk ka; pBu imilEAicqw]1] khu nwnk; kIriq hir swcI] bhuir bhuir; iqsu sig mnu rwcI]1]rhwa] AicMq hmwrY; Bojn Bwa] AicMq hmwrY; lIc nwau] AicMq hmwrY; sbidauDwr] AicMq hmwrY; Bry BMfwr]2] Aicq hmwrY; kwrj pUry] AicMq hmwrY; lQ

ivsUry] AicMq hmwrY; brI mIqw] AicMqo hI; iehu mnu vis kIqw]3] AicMq pBU;hm kIAw idlwsw] AicMq hmwrI; pUrn Awsw] Aicq hm@w kau; sgl isDWq]Aicqu hm kau; gir dIno mMqu]4] Aicq hmwry; ibnsy br] AicMq hmwry; imtyAMDyr] AicMq hI; min kIrqnu mITw] AicMqo hI; pBu Git Git fITw]5] AicMqimitE hY; sgl Brmw] AicMq visE; min suK ibsRwmw] Aicq hmwrY; AnhqvwjY] Aicq hmwrY; goibd gwj]6] Aicq hmwrY; mnu pqIAwnw] inhcl DnI;Aicqu pCwnw] AicMqo apijE; sgl ibbkw] Aicq crI hiQ; hir hir tykw]7]

Aicq pBU; Duir iliKAw lK] AicMq imilE; pBu Twkuru eyku] icMq AicMqw sglIgeI] pB nwnk nwnk nwnk meI])

AhMbiD mh mn bwsn; dy kir gfhw gwfI]1] rhwa] (AhMbuiD) hMgqwvwlI b`DI mh mn dIAW (bwsn) vwSnW, (gfhw) toAw vw inmqw rUpI khI nwlpRm rUpI tAw d (kir) krk (gwfI) g`f idqIAW, (rhwau) ivsrwm dy ky &urmwaNd

Page 186: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 186/320

www.Gursevak.com  186 q`qkrw 

hn:-nw ko myrw dusmnu rihAw; nw hm iks k brweI] (hm) dwsn dws Adr(iks) iks (k) d nwl, (bYrweI) duSmxI (nw) nhIN[ ies leI (mrw) dwsn dwsdw(k) koeI vI dsmnu(nw) nhIN rihAw[ DMn siqgur Arjn dyv swihb jI,au~bldI dyZ AMdr cONkVw lwieAw, q`qw ryqw sIs ’qy puAwieAw, sVdI bldI

m`cdI lh ’qy KVy[ ijs idn Awp jI qqI lh ’qy KVH sn, ies vYrwgmeI smyN,Drin ggn nv KMf mih; joiq srUpI rihE Bir] Bin mQrw.kCu Bydu nhI; gruArjunu prqK hir] prm pjnIk mhlw pMjvW  swihb jI d isr Arpx vwl,AsK AnMq svkW BgqW mhWprSW ny Aw ky, nmskwr kIqI[ XQw:- keI kit;Bey bYrwgI] rwm nwm sig; iqin ilv lwgI]) keI koit; qq ky byq] sdwinhwrih; eyk nyqR]) Awp siqguru.Awip sbdu jIa; jug jug Bgq ipAwry] jgujug Bgq ipAwry.hir Awip svwry; Awp BgqI lwey]) grU jI dw prmpivq

AsqqR kIqw nwnk, syvku seI AwKIAY; j isru Dry auqwir] Anuswr BgqW ikhw,“hy mhwrwj swihb jI!dwsn dwsW nU hukm kro[ ”grU swihb jI ny &rmwieAw,“jo ikC AhY; sB qyrI rjwie] Anuswr sB krqwr jI dI rzw Anuswr ho irhw hY,mIqu krY; soeI hm mwnw] mIq k krqb; kusl smwnw] Anuswr dwsndws ies nUim`Tw krk mn irhw hY[ hukim rjweI clxw; nwnk iliKAw nwil]) j kIn@Ikrqwir; sweI BlI gl]) qrw kIAw; mITw lwgY] hir nwm pdwrQu; nwnk mWg]

Bwxy ’c pRsMn rih ky, siqgrU nwnk dyv jI d ieh Amol bcn kmwey:- kyiqAw;dUK BUK sd mwr] eyih iB dwiq; qrI dwqwr] sgl duK AMimq krk pIq[ XQw:- sgly dUK.AimRq kir pIv; bwhuiV.dUKu n pwiedw])

pUrn grU jI ny iKVy m`Qy BgqW nMU ikhw, “iqlk j\U, swDU sq sc Drm dIr`iKAw leI, grbwxI grisKI nUM j`go j`g At`l r`Kx leI, zulm d nws sc dypRkwS leI, gurU nwnk dv swihbjI dy pymIAW dy idl’coN mOq dw fr c`kx leI,sRbq dy Bl leI, kurbwnIAW hI krbwnIAW dw bIj bIjx leI, Awpxy ipAwirAW

nUM nwm dI idVqw pRpkqw Ajpw jwp b^Sx leI, gurU pRmw-BgqI duAwrw inrgnusrgnu jI dI eykqw krwax leI, sdw leI grqw ibrwjmwn ho k, siqgurU gMQswihbjI dAwrw gurU ipAwirAW dy idl idmwZ rom 2’c gurbwxI Byjx leI, KfbRhmf nUM scKf bxw k auDwrn leI, swrI dnIAW’q is`KI &lwax leI krbwnIdw SB bIj bIijAw jw irhw hY, ies leI rzw’c rwzI rihxw hI isKI hY[ pRB

Page 187: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 187/320

Page 188: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 188/320

Page 189: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 189/320

www.Gursevak.com  189 q`qkrw 

hir jI d nwm Dnu nUM, gurW dAwrw pwieAw hY[ ies sbd duAwrw r`iKAw hoeI,sulhI sl`bI dvyN mr gey[ sB siqsMgq jI ny siqgrU pMjvN pwiqswh jI dw AqIhI DMnvwd, jY jYkwr kIqw[

khu nwnk; Awpu imtwieAw] sBu pwrbhmu ndrI AwieAw]2] vwihgrU

nwnk siqgurU pjvyN pwiqswh jI (khu) &urmwaNdy hn:-dwsn dws ny gIbI rUpIgdw, swirAW dI crn DUV bxy mhwqmw dI crn DUV bnx rUp KMfw pkVky, sqWmhWprSW ny nwl vwihgrU jI dy js gwax rUpI Dn nU pwaxw kIqw, qW DMn gurUrwmdws jI ny ikpw krk, dwsn dws dw (Awp) AhMkwr imtwieAw, ijs krk sBu’c (pwrbRhm) ivAwpk vwihgrU jI (ndrI) ingw@ ’c (AwieAw) Aw gey[ XQw:-dIdny dIdwr swihb; kCu nhI ies kw mol]

248.vwihgrU] (1299) kwnVw mhlw 5] ibsir geI; sB qwiq prweI]

jb q swDsgiq; moih pweI]1] rhwau] siqgurU nwnk dyv swihb jI dy (5) pjvN(mhlw) srUp siqgurU Arjn dyv swihb jI kwnVw rwg ’c, swD sgiq jI dAwrwinrml inrvrqw dI pRwpqI krk, swD sgiq ’c nwm jpx dw AiDk pqwp jxwrhy hn:-hy pymIE!(jb) jdoN (q) qoN (mih) dwsn dws ny, siqgrW dI ikRpwduAwrw, DMn grU rwmdws swihb jI dI AqI ipAwrI swDsMgiq pweI, qdN qoN dwsndws nU, (prweI) ibgwnI aupmw, mihmw, dlq dyK k, Kohx dI jo (qwiq) KwhS,

ie`Cw &urnI sI vw (qwiq) eIrKw &urnI sI, beI ies dI nws ho ky mnUM iml jwvies sB, prweI qwiq (ibsir) Bu`l geI[ ies prweI qwiq krk jIv dw kd vIBlw nhIN ho skdw[ XQw:- ijs AMdir.qwiq prweI hovY; iqs dw.kd n hovI Blw](rhwa) ivsrwm dy ky &rmwauNdy hn:- nw k bYrI nhI ibgwnw; sgl sig hm kaubin AweI]1] swDsMgq jI dI pRwpqI krk, prweI qwiq AsI BulI, hux dwsn dIidRstI ’c nw (k) koeI brI Aq(ibgwnw) Eprw BI nhI hY[ (sgl) swirAWsMig(hm) dwsn dws (kau) nUM pRIqI krnI hI bin AweI hY[ vwihgrU] siqgurW d

vrqy kau A`Kr ’c gihr gBIrqw hY, hzUr swDsMgq jI dI mihmw krd hn, jdoNqoN dwsn dws ny swDsgq jI pweI, ijs ’c Bgq nwmdyv jI, sRI sYx jI, Bgqrivdws jI, bwbw GneIAw jI, bwbw b`Fw swihb jI Awid bhmigAwnI mhWprShn[ XQw:- bygmpurw; shr ko nwa] dUKu Adohu nhI; iqih Twau] nWqsvIs.iKrwj n mwlu] KaPu n Kqw; n qrs jvwl]1] ijs nUM sRI kbIr swihbjI ny bYkMT ikhw hY[ XQw:- khu kbIr; ieh khIA kwih] swDsgiq; bkuT

Page 190: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 190/320

www.Gursevak.com  190 q`qkrw 

Awih] EQy qmwm mhWprSW dI rom 2 krk, ismrn inrml inrvrqw ’c lIx,nw k bYrI nhI ibgwnw; sgl sMig hm ka bin AweI]1] vwlI AvsQw hY (hm)qmwm, sgl mhWpurSW (kau) nUM ie`k djy sMig pIqI krnI hI bin  AweI hY,ikaNik ie`k grU nwnk dv swihb jI dy crn –kmlW ’c lIx hn[

jo pRB kIno so Bl mwinE; eyh sumiq swDU qy pweI]2] (pRB) smr`QvwihgrU jI ny j k`J BI(kIno) kIqw h, (s) Eho hI dwsn dws ny (Bl) Blw krk(mwinE) mMinAW hY[ eyh (sumiq) sRySt miq (swDU) siqgurU rwmdws swihb jI (qy)qoN pweI hY[

sB mih riv rihAw pBu eykY; pyiK pyiK nwnk ibgsweI]3]8] vwihgrU nwnk siqgrU pMjvyN pwiqswh jI &urmwauNdy hn:-hy BweI!(sB) swirAW (mih) ’ceykY(pRBu) AdYq srUp bRhm jI (riv) iml (rihAw) rhy hn[ dwsn dws sb

ivAwpI nUM (piK) dyK (pyiK) dyK k(ibgsweI) iKVdw hY[ sq doKI dSt AhMkwrImhwn pwpI jhWgIr, cMdU slhI sulbI, ipRQIey AwidkW ny BwvN siqgrW nwl isrv`FvW vr kIqw pr Pr vI sc siqgurU swihb jI ies AvsQw ’c lIx rhy[XQw:- inrwhwr inrvr suKdweI]) nw ko mrw dsmnu rihAw; nw hm iks kbYrweI] bRhm pswru pswirE BIqir; siqgr qy soJI pweI]) DMn siqgrU Arjndyv swihb jI grsbd srUp prgt pqK hn[ j bcn kmwey, auh hI &rmwey

hn[ 249.vwihgrU] <>siqgur pRswid] Awsw Gru 3 mhlw 1] lK lskr lKvwjy nyj; lK auiT krih slwm] (<>) dÍq rihq ie`k vwihgrU jI, sB jIA jqAsK bhmfW d pkwSk hn[ sB qy vfw siqgru nwnku; ijin.kl rwKI mrI]Anuswr(siqgr) (siq+gr) (gr) v`fy pjnIk(siq) s`cy(gur) inry pkwS hIpRkwS(pRswid) AnMd srUp (pRswid) ikpw srUp Bwv grU pmysr jI Agm Apwrinry ikRpw hI ikpw pkwS srUp hn[ (pR+swid) (pR) pry hn(swid) sAwd qoN, Bwv

ieMidAW d sAwd qoN rihq hn[ Awsw rwg’c (1) pihl (mhlw) srUp siqgrUnwnk dv swihb jI (3) qIjy Gru surqwr ’c, ie`zq ie^lwk b^Sx vwlw mhWivsmwd Amlk gursbd &rmwaNd hn:-lK lskr lK vwjy nyj; lK aiT krihslwmu] hy jIv!BwvyN qM ckRvrqI bwdSwh hovN[ ijDr jwvyN qry siqkwr leI (nyj)nyizAW vwlIAW (lK) lKW (lskr) POjW, ijq d (lK) lKW vwjy vjw ky, (lK)l`KW hI &jW auiT ky qnUM (slwmu) nmskwr (krih) krn Bwv slwmI lYx[ XQw:- 

Page 191: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 191/320

www.Gursevak.com  191 q`qkrw 

sulqwnu hovw, myil lskr; qKiq rwKw pwau] hukmu hwslu krI bTw; nwnkw sBvwau])

lKw aupir.Prmwieis qyrI; lK aiT rwKih mwnu] hy jIv!BwvyN lKwmhwrwijAW aupir qyrI(Prmwieis) hkUmq hovy, hukm cldw hovy[ (lK) l`KW hI

mhwrwj aiT k qrw mwnuu siqkwr (rwKih) r`Kx Bwv krn[ jW piq lyKY nw pv;qW siB inrwPl kwm]1] hy jIv! (jW) jykr qyrI (piq) ie`zq (lK) pRvwngI ’cnw pvY, qW aupokq c`kRvrqI bwdswh bx k, l`KW rwijAW nyizAW vwlIAW &OjW qNslwmW krwax dy siB (kwm) kMm, (inrwPl) ibArQ hn[ XQw:- rwjlIlw.rwjn kI rcnw; kirAw hukmu APwrw] syj sohnI.cdnu cAw; nrk Gor kwduAwrw] hir ky nwm ibnw jg DMDw] ie`zq vwl jIvn, hir jI(ky) dy nwm dIpRwpqI qoN ibnw, swrw jg (DMDw) Dw jwx vwlw hY, Bwv cl jwx vwlw nwsvq,

aulJx rUp, mwiekI DMDw hY[ jy bhuqw smJweIA Bolw; BI s AMDo ADw]1]rhwa] (Bolw) swaU gurmiK apdyS j bhuqw vI (smJweIAY) smJwauxw krIey, PrBI (s) auh bypiq jIv (AMDo) AMDw hI AMDw hY[ ikauN jo ADw ho ky, iviSAW ’cl`g ky, ADw ho jWdw hY[ XQw:- vf vf rwjn Aru BUmn; qw kI.iqRsn n bUJI]lpit rhy mwieAw rMg mwq; locn.kCU n sUJI]1]) (rhwa) ivsrwm dy k&rmwauNdy hn:-

lK KtIAih.lK sMjIAih Kwjih; lK Awvih lK jwih] hy jIv!DnISwhUkwr bx k, BwvyN qUM in`q d (lK) l`KW rupeIey (KtIAih) kmwvN, (lK) l`KWhI (sMjIAih) iek`q kryN, nS mws md krm krky, lKW hI(Kwjih) Kw, KuAwdyvyN[ (lK) lKW hI rupeIey in`q (Awvih) AwaNdy hox, (lK) l`KW hI (jwih) jWdyhox[ jW piq lyKY nw pvY; qW jIA ikQY iPir pwih]2] apRkq Dn pdwrQ kLyhuMidAW, (jW) jkr qyrI (piq) ie`zq, (lK) pvwngI ’c nw pv, qW iPir jIAlok plok ’c (piq) ie`zq ikQ, (pwih) pwvygw?nrk ’c hI pwieAw jwvygw[

lK swsq smJwvxI; lK pMifq pVih purwx] hy jIv!BwvN qU Afw v`fwiv`dvwn bx jwvyN, (lK) l`KW (pifq) iv`dvwn qyry pws, l`KW purwx (pVih) pVHdyhox, aun@W nU (lK) l`KW (swsq) swsqRW dI ividAw(smJwvxI) smJwaxI pV@waxIkryN, BwvN AYfw vfw minAW pminAW ivdvwn hovyN, pr jW piq lyK nw pv; qWsBy kprvwx]3] l`KW pMifqW nUM lKW purwx swsqpVwaux vwly ivdvwn dI, (jW)

Page 192: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 192/320

www.Gursevak.com  192 q`qkrw 

jykr (piq) ie`zq (lK) pvwngI ’c nw pvY, Bwv mdkrmI ivBcwrI hY, qW sBy purwx swsqpVy pV@wey(kuprvwx) Aprvwn hn Bwv prvwn nhIN[ pymIAW nypuiCAw, “jI! ie`zq ikvyN pYdw hovy?a~qR:-

sc nwim piq apjY; krim nwm krqwru] krqwru dI krim b^SI krk,

(sc) s`cw nwim jpxy krk, nwmu jpx jpwax vwlI (piq) ie`zq (apjY) pdwhuMdI hY[Aihinis ihrd j vs; nwnk ndrI pwru]4]1] 31] vwihgrU siqgrU

nwnk dyv swihb jI ie`zq ie^lwk b^Sx vwly Amlk sbd dI sMprnqwkridAW &rmw rhy hn:- siqsgI inSkwmI grU pymI Bgq, ijs nU s`cw nwm djpx jpwaxy krky, ie`zq dI pRwpqI hoeI hY, (Aihinis) (Aih+inis) (Aih)idn (inis) rwq, Es d ihrd ’c, jy pmsr jI Awp(vsY) vsx qW auh vwihgrU

swihb jI dI(ndrI) ikRpw idstI nwl, pwpI jIv vI, pwpW ivkwrW kkrmW AOgxWjmW jnW qoN pwru auqr jWdw hY[

250.vwihgrU] nIcw Adir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIc] sb`q dw Blwkrn nUM smr`Q, hy vwihgrU DMn gurU nwnk dv swihb jI! qry kvn kvn gx kihkih gwvw; qU swihb gxI inDwnw] qumrI mihmw brin n swkau; qU Twkur acBgvwnw]1] Awp jI dI prm-pivq prm-pjnIk ivAwpk inrgn joiq nwl,

AsIN hr vkq suAws lNd, dyKdy bldy sxdy, ijaNdy jwgdy hW[ AsK KfW bhmMfWnUM Awp jI ny swijAw hY Aq ien@W ’c ivAwpk pkwSk Aqy ien@W dy pRiqpwlk vIAwp jI hI hoN jI[ ien@W ’c Awp jI dy AsK Bgq hr vkq, Awp jI dw prm-piv`q nwm jp k, nwnk ndrI; ndir inhwl] nU pRwpq ho rhy hn[ Awp jI Apnyinrgn srUp jI duAwrw, hr vkq bAq sUrjW cMdRimAW, qwirAW ibjlIAWtitAwixAW, AgnIAW bRhmfW nU pkwS rhy hoN, Awp (sBM) suq pkwS srUp hoN jI[AYsy, <> siqnwmu krqw prKu dy Avqwr Aqy bAq KMf bRhmf d aDwrnhwr

huMidAW, Akwl purK jIE dI pRymw BgqI krk, AYsI jmwl BrI kmwl kridKlweI hY[ DMn vwihgrU siqgrU nwnk dv swihb jI DMn DMn hn, Awp jIAkwl prK jI dy snmuK, AqI GxI bysmwr Agm Apwr, AMq n pwrwvwr, inmqwsihq &urmwaNdy hn:- nIcw Adir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIc] hy Akwl prKjI!nIc krm krn vwly kilj`gI (nIcw) nIc jIAW dy AMdir, dwsn dws dI(nIc) nIvIN jwiq hY Aqy hor vI (nIcI) nIvIN (hU) qN (Aiq) AiqAMq (nIcu) nIvIN

Page 193: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 193/320

www.Gursevak.com  193 q`qkrw 

hY[ ijvN mwieAw dy iqAwgI DMn Bgq rivdws swihb jI ny bsumwr Agm Apwrinmqw gIbI nwl ikhw hY[ XQw:- jwqI ECw pwqI ECw; ECw jnm hmwrw] rwjwrwm kI.syv n kInI; kih rivdws cmwrw]3] 3]) myrI jwiq kmInI pWiq kmInI;ECw jnmu hmwrw] qum srnwgiq rwjw rwmcMd; kih rivdws cmwrw]5]

nwnk iqn k sig swiQ; vifAw isau ikAw rIs] siqgurU  nwnk dvswihb jI &rmwauNdy hn:-hy krqwr swihb jI!dwsn dws, nIcw Adir nIc jwiq;nIcI hU Aiq nIcu] hY Aqy jo, nIcw AMdir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIc] hn,(iqn) iqn@W (k) dy sMig swiQ rihx vwlw hY[ ies leI, so vfw ijin rwm ilvlweI]1] (188) Anuswr, (vifAw) rb dI au~cI zwqI vwly v`ifAWbRhmigAwnIAW nwm rsIAW (isa) swQ dwsn dws AOguxW krk nIc dI (ikAw)kI (rIs) brwbrI hY?

ijQ nIc smwlIAin; iqQ ndir qyrI bKsIs]) ijQY qrI ndir bKsIs huMdI hY, iqQ, nIcw AMdir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIcu]) nIc (smwlIAin)sMBwl jWd hn[ s AqI hI inmRqw nwl, vwihgrU jIE dy snmuK bcn khy hn, ikdwsn dws, nIcw AMdir nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIcu] Awp jI ndr bKsIskrk sMBwl lvo[

(2) ijvN DMn vwihgrU sc siqgurU nwnk dv swihb jI ny, nIcw Adir

nIc jwiq; nIcI hU Aiq nIc] AwpxI ndr bKsIs krk sMBwl hn, ah SBvIcwr Aw irhw hY[ sw jwiq sw piq hY jyhy krm kmwie] jIv jyhy krm (kmwie)kmwauNdw hY, (sw) Eho hI aus dI jwiq, (sw) Eho hI(piq) ie`zq hY[ jnm krkau~cI nIvIN zwqI nhIN khIdI, ijhVy nwm nhIN jpd ah nIc zwq hn[ XQw:- ibnu nwv sB nIc jwiq hY; ibstw kw kIVw hoie]7]) nwnk nwvY; bwJ snwiq]kOfw rwKs dyvlUq Awid jo AwdmIAW nUM Kwx vwly, nIcw AMdir nIc jwiq; nIcI hUAiq nIc] sn[ nwnk iqn kY sMig swiQ; siqgrU nwnk dv swihb jI ijhVy

bcn &urmwaNdy hn:-aun@W nU Awp hI kmw rhy hn[ Awp jI ny, nIcw Adir nIcjwiq; nIcI hU Aiq nIcu] jo jIA sn, (iqn) iqn@W (k) dy sMig swiQ ho k, aun@W dshwiek bxy, Awpxy drSn b^S[ Awpxy prm-pjnIk crn Do ky b^S[ kQwkIrqn duAwrw, an@W dI zihr mt ky, Apxy srUp ’c AByd kr ley[ auh siqgrUswihb jI dy prm-piv`q prm-pjnIk prapkwrI s`cy crn-kmlW d kIV bxy[

Page 194: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 194/320

www.Gursevak.com  194 q`qkrw 

siqgurW d crn c`tx pUjx lg gey[ kihMd, “AsIN qW BweI siqgrU nwnk dvswihb jI dy kIV hW[ XQw:-hir hir myil mil jn swDU; hm swD jnw kw kIVw]AsIN qW kuJ vI nhIN hW swfI, ; vifAw isau ikAw rIs] (vifAw)bRhmigAwnIAW (isau) nwl (ikAw) kI rIs hY?sgN AqI hI inmRqw gRIbI nwl

kihMdy hn[ qumrI srix.qumwrI Awsw; qm hI sjn suhyly] rwKhu rwKnhwrdieAwlw; nwnk Gr k gly]3]12]) ijQ nIc smwlIAin; iqQ ndir qrIbKsIs] hy grU nwnk dv swihb jI!Awp jI d khy Anuswr, Awp jI dI ndrb^SIS nwl kOVy rIT im`T ho gey[ ingw pw k Ak dIAW kukVIAW im`TIAW kridqIAW[ ijQY kfw rwKs dyvlUq Awid (nIc) nIcW ’q qyrI ndir bKsIs huMdI hY,iqQY sMqW BgqW, siqgurW dy ndr b^SIS d dyS ’c, nIcw Adir nIc jwiq; nIcIhU Aiq nIc] (smwlIAin) sBwly jWdy hn[ gurU nwnk swihb jI Asy BMnx GVn

smr`Q, krn krwvn.sgl ibiD; s siqgurU hmwrw] mhwn qz pRqwpvMq mhwnprapkwrI hn[ AwpxI ndr b^SIS dAwrw byAq jIAW nUM qwirAw, qwr rhy hn,qwrng[ ijvN iks pRmI ny ikhw hY, “qwry gny jwq qyry qwry n ignwq hY[ ”

251.vwihgrU] sUhI mhlw 5] hir kw sq, prwn Dn; iqs kw pinhwrw]sUhI rwgxI ’c DMn grU nwnk swihb jI d (5) pjvyN (mhlw) srUp bRhm pBsmr`Q vwihgrU siqgurU Arjn dv swihb jI, kil soFI gur rwmdws qnu; Drm

Dujw.Arjnu hir Bgqw]6] AqI hI inmqw hlImI, iKmw SWqI DIrj shnSIlqwAwid AsMK SuB guxW vwlw sbd &rmwauNdy hn:-hy pRmIE!hir jI(kw) dy(squ)siqgurU rwmdws swihb jI AQvw sMqu, dwsn dws dy prwn Dn rUp hn[ dwsndws (iqs) iqn@W (kw) dw (pinhwrw) pwxI Brn vwlw golw hY[ XQw:- CCw; Chrydws qumwry] dws dwsn ky; pwnIhwry]) pwnI pKw pIsau.sMq Awg; gx goivd jsgweI]) pIAih q.pwxI AwxI mIrw; Kwih q pIsx jwau]) jl Fovau ieh sIskir; kr pg pKlwvau]) pwxI pKw pIsu.dws kY; qb hoih inhwl] rwj imlK

iskdwrIAw; AgnI mih jwlu]1]BweI mIq suq sgl qy; jIA hU qy ipAwrw]1] rhwa] hrI d sMq DMn gurU

rwmdws swihb jI vw sMq, dwsn dws dy mIq(suq) spu`q (sgl) swirAW irSiqAWqy(jIA) jwn (q) qoN BI (hU) inscy krk ipAwrw hY[ XQw:- gsweI.imhMfwieTVw] Am Ab Qwvhu.imTVw] BYx BweI siB sjxw; quDu jhw nwhI kie

Page 195: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 195/320

www.Gursevak.com  195 q`qkrw 

jIau]1]) vw hir kw squ; prwn Dn iqs kw pinhwrw] sB nU hrw Brw krn vwlhir jI (kw) dw j sMq hY, ijs ny hrI nUM (prwn) pCwixAW hY, vw jo hrI nUM Awpxy(prwn) prwx smJdw hY, ijs nU hrI Awpxy prwn smJdw hY[ ah Dn DMn hY[iqs hrI jI d sMq (kw) dw j (pinhwrw) pwxI Brn vwlw hY, auh dwsn dws nMU,

BweI mIq sq sgl q; jIA hU qy ipAwrw]1] BweI (mIq) imqR (suq) spuq(sgl) swry sbMDIAW (qy) Aq (jIA) jwn (qy) qN (hU) inscy krk ipAwrw hY[ies ’c hor bhuqI qN bhuqI GxI qoN GxI inmqw hY[ ikauNik pihl ArQ ’c hrIdy sMq cOQy pwiqswh jI nU prwx Dn kih k, Apxy Awp nUM siqgurW dw pinhwrwikhw hY[ dUj ArQ ’c hrI dy sMq d pinhwry nUM, BweI mIq suq sgl q; jIA hUMqy ipAwrw]1] ikhw hY[ (rhwa) ivsrwm d ky &urmwauNd hn:- ksw kw kirbIjnw; sq cMaru Fulwvau] siqgrU swihb jI hrI d sMq DMn grU rwmdws swihb

jI vw sqW qoN kurbwn bilhwr jWidAW Apxy pRwn Aqy Dn smJdy hn[ aun@W dypinhwirAW dy pinhwry bx k kihMd hn, ik dwsn dws nMU hrI jI d sq siqgrU(vw) sq, BweI, im`q puq, swry sbDI, jwn nwlN BI ipAwrw hY[ iknW k ipAwrwhY?hor SrDw, ipAwr siqkwr, pRm syvw, inmqw hlImI gIbI nwl kihMd hn ikdwsn dws Awpxy kysw (kw) dw cMaru (bIjnw) bx (kir) krk, (sq) DMn gurUrwmdws swihb jI (vw) mhWpurSW ’qy (Flwva) FlwauNdw hY[ XQw:- myry rwm;

hir jn k ha bil jweI] kysw kw kir cvru Flwvw; crx DuiV.miK lweI]sIsu inhwra crx qil; DUir miK lwva]1] dwsn dws Apxy sIsu nUM(inhwra) Jkw k, siqgrU cOQy pwiqswh jI (vw) sqW dy crn-kmlW ’qy r`Kdw hYAq (crx) crnW (qil) qlIAW dI prm-pivq DUir (muiK) msqk nU (lwva)lwauNdw hY[

imst bcn bnqI kra; dIn kI inAweI] siqgurW, sqW dy crn-kmlW’qy Awpxw isr r`K ky, crn-DUV mQy nU lw k, dwsn dws (dIn) gIb (kI) dI

(inAweI) vWg, ^b (imst) im`Ty (bcn) bcnW dAwrw bynqI (kra) krdw hY[qij AiBmwnu srxI pra; hir gx iniD pweI]2] dwsn dws (gux) gxW

dy (iniD) smMdR, hir srUp prapkwrI SWq Awqmw sqW (vw) siqgrW nUM (pweI)pw ky (AiBmwnu) AhMkwr (qij) Cf k, aun@W dI srxI (pra) pNdw hY[

Page 196: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 196/320

www.Gursevak.com  196 q`qkrw 

Avlkn pnh punh kra; jn kw drswru] dwsn dws siqgurW (vw) sqjn (kw) dw (drswru) drsn (punh) muV (punh) muV ky (Avlkn) vKxw (kra)krdw hY[ XQw:- nyqR sMqn kw drsnu pyKu] pB AivnwsI mn mih lKu])

AMimRq bcn mn mih isMcau; bdau bwr bwr]3] dwsn dws siqgurU

rwmdws swihb jI (vw) sqW dy Ub im`Ty AMimq rUp(bcn) bcnw nUM, mn(mih)’c(isca) isjdw hY, y (bwr bwr) muV 2 k(bMda) bMdnw krdw hY[ ieh mhWivsmwd dIvwnI msqwnI AvsQw hY, jo bwr 2 bdnw krnI hY[ icqvau min Awswkra; jn kw sMg mwgau] dwsn dws siqgurW d (vw) sMqW dy prm-pivqR prm-pUjnIk crn-kmlW nUM ic`q Adr (icqvau) icqvdw hY[ crn-kmlW ’c ilvlwaux dI min Adr Awsw (kra) krdw hY[ (jn) siqgurW (vw) ipAwirAW sqW(kw) dw sMg (mwgau) mMgdw hY[

nwnk ka pB dieAw kir; dws crxI lwgau]4]2] 42] vwihgrU(nwnk) siqgrU pMjvyN pwiqswh jI kihMdy hn:-hy (pRB) smr`Q vwihgrU jI!dwsndws ’q dieAw kir, Awp jI dy jo dws hn, an@W dy prm-pivq prm-pjnIk(crxI) crn-kmlW (ka) nU (lwgau) l`gxw kry jI[

252.vwihgrU] mwrU mhlw 5] kvn Qwn DIirE hY nwmw; kvn bsqAhMkwrw]

auQwnkw:-pwrbhm ky gur Avqwr, kit bhmf dy rcnhwr, siqgurU Arjndyv swihb jI, ATsiT Gwt ’qy sj ky, pOV p`k krvw rhy sn[ bhuq pRmI gurUcrnW ’c lIx ho ky svw krd sn[ ijnHW nUM idn cV@dy iCpd vl koeI i^AwlnhIN sI[ ie`k kmtwlU kwimAW nU bzwr lY jWdw[ ie`k idn mKI syvwdwr dy AiVkcV igAw, as ny Ub qwiVAw, A`gN aus ny ApxI ZlqI nhIN mMnI, sgoN siqgrWpws, JUTI iSkwieq kIqI, “hy siqgrU swihb jI!myrw nwa lY ky ies ny mYnU gwLWk`FIAW hn, ies leI mnUM bhuq d`K hY[ ” DMn siqgurU swihb jI pwrbhm dy gr

Avqwr hoxy krk, gwLW zrn dw au~qm aupdS b^Sdy hn[ jo hor koeI vI b^SnhIN sikAw[ AYsw Amolk prm-mnohr sbd b^iSAw hY, ijs nU pwpq krk,gwL kFx dI BYVI Awdq ht jwv[ sRb ivAwpI dI swiKAwqqw ho jwv[ hzUrivsrwm dIAW qukW ’c prm-vrwgmeI SuB scw aupdyS &rmwauNd hn:- snhu ry qkaunu; khw qy AwieE] rhwa dIAW qukW ’c swry sbd dw isDWq huMdw hY[ (ry) hykmtwLU!(snhu) sunxw kr, (qU) Awp jI kanu hoN?(khw) ikQN(q) qoN AwieE 

Page 197: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 197/320

www.Gursevak.com  197 q`qkrw 

hYN?Bwv carwsI lK jUn Bog k AwieAw hYN[ ies leI Apxw ml pCwx k, gwLWdw gusw iqAwg[

eyqI n jwna. kqIk mudiq; clq Kbir n pwieE]1] rhwa] Awp jI(eyqI) ieqnI gl (n) nhIN (jwna) jwxdy, j ies sMswr ’c (kyqIk) ikqnI k

(mdiq) drI rihxw hY?Bwv izAwdw smW jg ’qy nhIN rihxw[ XQw:- hm AwdmIhW iek dmI; muhliq mhqu n jwxw]) khw ibswsw ies BWfy kw ieqnku lwgYTnkw]1] (1253) ies jg qoN (clqy) cl jwx dI Kbir nU Awp jI ny (n) nhIN(pwieE) pwieAw[ kihMdw, “jI!nwm lY ky gwLW k`FIAW hn[ ”  au~qR:- mwrUmhlw 5] kvn Qwn DIirE hY nwmw; kvn bsqu AhMkwrw] siqgurU nwnk dyvswihb jI d (5) pMjvyN(mhlw) srUp siqgrU Arjn dv swihb jI mwrU rwg ’caupokq pRmI nUM gwL zrn dw SuB s`cw aupdyS &urmw rhy hn:-ies d sIr dy iekl

2 Ag nU, h`Q lw ky puiCAw, kvn Qwn DIirE hY nwmw; j kihMdy hoN nwm lY kygwLW k`FIAW hn, qW Awp jI dw(nwmw) nwm (kvn) iks(Qwn) jgHw Bwv Ag’qy(DIirE) itikAw hY[ kvn bsqu AhMkwrw] (kvn) iks AMg ’c (bsqu) vsdwhYN nwm, ijs nU gwLW kFIAW hn[ ijs nwm dw qM (AhMkwrw) hMkwr krdw hYN[

kvn ichn suin aUpir CoihE; muK qy suin kir gwrw]1] hy BweI!as dymuK(q) qoN (gwrw) gwLW sin kir, Awp jI d sIr aUpir(kvn) ikhVw (ichn)

inSwn Pt (CoihE) lg igAw hY?siqgurU gRIb invwj jI ny, aus dy sRIr ’qy h`QPyr k, nwnk ndrI; ndir inhwl] prn ikpw BrI ingw pw k, inhwl kridqw[ as nUM kmtwLU jwx ky, SB is`iKAw b^SI[ rhwau] ibswm d ky &rmwaNdhn:-

(in-Brwq bol) shnsIl pvn Aru pwxI bsDw iKmw inBrwq] pc qqimil BieE sMjogw ien mih kvn drwq]2] Amolk mhW ivsmwd ArQ pj q`qWqoN SB gx Dwrn leI iKmw kmwaxu dw SB s`cw aupdyS hY:- hy siqgurU swihb

jIE!dwsn dws dw pMj qqW dw sIr hY[ AkwS vWg pdwrQ nwl mrw ic`q nhINBrdw[ ijvN hvw krk A&ryvW ho jWdw hY iqvN dwsn dws AhMkwr krk PuilAwhY[ ijvyN pwxI ’cN kwm pdw hudw hY iqvyN dwsn dws nUM kwm ivAwpdw hY[ ijvNDrqI jV@ hY iqvyN dwsn dws gurbwxI ArQ smJx, gurU svw ismrn pmw-BgqIkrn vloN jVH hW[ ijvyN AgnI ’coN koD pdw hudw hY, iqvyN dwsn dws dw sRIr pjW

Page 198: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 198/320

www.Gursevak.com  198 q`qkrw 

q`qW dw hoxy krk, bysMBwl koD Aw jWdw hY[ hzUr ikhw, “pjW qqW dw ieh guxDwrn kro[ (shnsIl) ijvyN AkwS ’c BwvyN ikqny goLy clwey jwx Pyr vIsihnSIlqw r`Kdw hY, ies qr@W j koeI mdy bcn kh, duK dyv qW (shnsIl)shnSIlqw r`K[ XQw:-shxsIl sqM; sm imqRs durjnh] (pvn) hvw suAws rUp

ho k AmIr gRIb nUM iek ijhw suK idMdI hY[ XQw:-jsy rwj rMk kau; lwgY quilpvwn] hvw ’c smidRstI Aq swirAW nUM suK dyx dw gux hY[ ies qr@W hvw qN,DMn DMn siqgrU, nwnk nwm cVdI klw] qyry Bwxy.sRb`q dw Blw] swirAW ’qsmidRstI r`K k sB nUM sK dyx vwlw gux Dwrn kro[ (Aru) Aq pwxI swirAW dIipAws bJwaNdw hY, mL DoNdw hY pr Pyr BI inrml dw inrml hI rihMdw hY[ iesqr@W pwxI vWg, gurbwxI kQw kIrqn duAwrw AwpxI, sB dI iqRsnw dI ipAwsbuJwa[ sB dI mYL Do k a~jl rho[ pwxI swrI bnwspqI nU hrw Brw krdw hY,

ies qr@W grbwxI suxw ky swry vwqwvrn nMU hrw Brw kro[ bsuDw iKmw inBrwq](bsDw) DrqI ’qy BwvyN koeI mYL iqAwgy, BwvN p`ty pr Pyr BI iKmw hI r`KdI hY[byAMq ibRC smud phwV jIv, sB dw Bwr shwrdI hY[ ies qr@W DIrj iKmw dwsuBwA Dwrn kro[ inBrwq:-ijvyN A`g pRkwS krk AMDyrw c`k ky, (inBrwq)(in+Brwq) (Brwq) BRm BRWqI qoN (in) rihq krdI hY[ ieaN A`g vWg grbwxInwl, dijAW d AMdr igAwn dw pRkwS krk, AigAwn dw hnyrw dUr krk, Brm

BRWqI qoN rihq kro[ ijvN Ag pwLw dUr krdI hY[ XQw:- suBwie ABwie ju inkitAwv sIq qw kw jwie] ies qr@W gurbwxI nwl dUijAW dw pwpW rUpI pwLw drkro[

pMc qq imil BieE sjogw; ien mih kvn drwq]2] AkwS pax pwxIDrqI AgnI, pc qq dw(sjgw) mlw, imil ky sIr(BieE) hoieAw hY[ XQw:-pWcqq ko qn ricE; jwnhu cqur sjwn] vw pMc qq dy SuB gxW dI SB Dwrnw’cimil ky, pRmIAW dw vwihgrU jI nwl(sjogw) mlw(BieE) hoieAw hY[ ien bcnW

(mih) ’c d`s(drwqy) dÍq, Cupw bwzI ikhVI hY? ien@W pMjW qqW d apRkq SuB gxDwrn krk, kd Bul ky BI gwL nhIN kFxI cwhIdI[ j keI gwL kF qW AkwSvWg sihxsIlqw sihq, inrKB rihxw, hvw vWg smidRstI r`K k gwL jrnI[pwxI vWg prweI mYL lwh k, au~jlqw r`KxI, Bwv gwL qN au~jl rihxw[ gwLk`Fx vwl nU DrqI vWg iKmw kr dyxI[ A`g vWg gwL kFx vwl dw pwpW rUpIpwLw lwh k, as dw AigAwn dw hnyrw mt ky, igAwn dw pRkwS b^sxw[

Page 199: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 199/320

www.Gursevak.com  199 q`qkrw 

Bwv ArQ:-prmpjnIk pjvN pwiqswh jI, isK nU gwL zrn dw prmpiv`q SB scw aupdyS b^Sdy hn:-hy pRmIE!Akwl prK jI ny ien@W pMjW q`qW nUiKmw sihnSIlqw, inrKBpxw smidst sBwA b^iSAw hY[ ijs krky pMc qqricq sIr, pPulq hudw hY[ ies qrW@ AnMq bRhmf dI rcnw, pjW qqW krky rcI

hY[ ien@W pjW qqW ’c aupokq SB gux vwihgrU jI ny pwey hn[ ijs krky swrIrcnw inXm ’c pp`k b`JI hoeI hY[ hy pymI jno!DrqI nUM BwvyN koeI p`ty, cwhy iesqy mYL iqAwg, iKmw DIrj r`KdI hY[ bnwspqI DrqI qN pYdw huMdI hY[ phwV smMdjMgl dirAw jIA jMq sB dw Bwr shwrdI hY[ AkwS ’c BwvN ikqny goLy clweyjwx, inrKB rihMdw hY, swirAW nUM Awpxy ’c invws idMdw hY[ swrI rcnw ’cAkwS hY, ies qoN ibnw sB mr jwx[ hvw AmIr gIb nUM suAws dyx rUp iek ijhwsuK b^SdI hY[ pwxI ipAws bJwauNdw hY, mYL Do ky Awp au~jl dw au~jl rihMdw

hY[ pwxI nwl swry jIA AgnI pRPulq huMdI hY[ AgnI Kwxw hzm krdI hY, KwxwpkwauNdI hY, bnwspqI, swry jIA AgnI nwl pR&lq huMd hn[ TMF ’c BwvyN keIA`g buJwaux jwvy qW BI as dw pwLw dr krdI hY[ hy BweI!pMjW q`qW ’qoN aupokqgux Dwrn krk iKmw kmwa[

ijin ric ricAw priK ibDwqY; nwly ham pweI] ijin bhu vcn siqkwrleI ikhw hY(ijin) ijnHW(puriK) prn(ibDwq) vwihgrU jI ny, pj qq ric k,

rcnw nUM ricAw hY, Eh nwl hI vsdy hn[ hy mhwrwj swihb jI!ieh ikauN ivCVigAw?a~q:-ham pweI] ies ny krqw prK nU rcnhwr nhIN minAW[ rcnhwr dmhW mhwn prapkwr Bulw ky AikqGx bx igAw, Awpxy Awp nU Qwp ky, Awpxy idl ’c haum pweI hY[ ies leI ies nUM fMf imilAw hY[ jnm mrx aus hI kahY ry; Ehw AwvY jweI]3] jo nwSvMq pswry ’c rc k, pwp krk ham krdw hY,(ry) hy BweI! as(ka) nU hI jnm mrx hY; (Ehw) auh  jnm Dwr k (Awv)Awvgw, mr k (jweI) jwvgw[ brnu ichnu nwhI ikCu rcnw; imiQAw sgl

pswrw] Bxiq nwnku.jb Kl aJwrY; qb eyk eykkwrw]4] 4]) pIqm; pym Bgiqky dwqy] inmRqw dy swgr, bhm rqnwgr, smr`Q sAwmI vwihgrU(nwnk) siqguruArjn dv swihb AMqrjwmI smr`Q suAwmI jI(Bxiq) kQn krd hn, hy pRmI jI,ZwL sx k prySwn n hovo, Akwl jI dy mhW 3 ivsmwd kqk suxo:-AnMq bhmfKwxI bwxI dw(sgl) swrw (pswrw) ivsQwr(imiQAw) nSvMq, JTw, AxhoieAw hY,

Page 200: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 200/320

www.Gursevak.com  200 q`qkrw 

rcnw dw(brnu) rMg (ichnu) inSwn Akwr ikCu BI s`cw nwhI, cilAw jwvgw,Akwl jI (jb) jdN Apxy AnMq bhmMf dw Kyl, Awpxy inrgn srUpjI’c(aJwrY) lIx kr lxg[ (qb) qdoN (eykkwrw) pRkwS srUp bhm (eykY) ie`kinrMkwr jI hI rih jwxg[ XQw:-Anyk hYN] iPr eyk hYN]) jb AwkrK; krq ho

kbhUM] qm mYN imlq; dyh Dr sBhU]) keI bwr; psirE pwswr] sdw sdw; iekeykMkwr]) apRkq sbd ’c AqrjwmI s pRBu myrw; srb rihAw Brpry] Aq dIndieAwl dmdr rwieAw jIau] dy Avqwr siqgrU pjvyN pwiqswh jI ny, koitbRhmf dy pswry nU nwsvq disAw hY[ ies leI sRIr vI nwsvq hY[ pihlW qWaupdS hY ik gwL nhIN kFxI, ikaNik iPkw bolx nwl qn mn iPkw ho jWdw hY[XQw:- nwnk.iPk boilA; qnu mnu iPkw hoie] grmuiK qW ieh gl mn lYxg prmnmuK nhIN mMnxg[ jy mnmK gwL BI k`Fy qW gurmKW nU gwL zrn dw aupdyS hY[

bRhm jI sdw inrlyp hn ien@W nMU koeI gwL kF ky jW SSqW krk k`t nhINskdw[ siqgurW ny gurbwxI duAwrw, gursvk jI d ird ’c vs ky Awp hI gwLzrnI hY[ pymI grsyvk jI hr smyN nwm jp ky, ivAwpk ’c lIx rihx[

is`iKAw rUp swKI:-SihnSIlqw vwly pUrn mhwqmw nUM iksy gwLW kFIAWaun@W ny h`s k zr leIAW[ an@W dy syvk g`sy nwl gwLW kFx vwl nUM ktx leIiqAwr ho gey qW mhwqmw ikhw, “jy koeI cIz dyvy n lvo, cIz aus dy pws hI

rhygI[ ies qr@W jykr gwLW dw jvwb gwLW nw dyeIey qW gwLW dx vwly dy pws hIrihMdIAW hn[253. (1017) mwrU mhlw 5] ssiqR qIKix.kwit fwirE; min.n kIno 

rosu] spUrn gursbd jI dy  ArQ ArMB:-ibC vWg mhwn prapkwrI sMqW dIswKI[ rhwa dIAW qukW:-mn myry; rwm rau inq nIiq] dieAwl dyv ik®pwl goibdsuin sMqnw kI rIiq]1] rhwa] hy myry mn!(ikRpwl) (ikRpw+Awl) ikpw dy(Awl)Gr(dieAwl) dieAw d Gr(gibMd) (go) ieMdIAW dy(ibd) pRkwSk (dv) pUjnIk,

ipqw bRhm jI d (sqnw) sqW mhWpurSW kI(rIiq) mrXwdw(suin) sunxw kr[ijvyN ah sAws 2 nwm jpdy jpwaNdy hn, iqvyN hy mry mn! (inq nIiq) inq 2(rwm) ivAwpk bhm jI nUM(ra) aucwrnw kr[ KMf bhmMf byAMq; aDwrxhwirAw]qyrI sBw quDu; sc myry ipAwirAw] dy Avqwr bhm pRB smr`Q, hy siqgrU Arjn

Page 201: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 201/320

www.Gursevak.com  201 q`qkrw 

dyv swihb jIE!Awp jI SB guxW dy mwlk hoN, Awpxy SuB aupdyS duAwrw, pSU pqrwKS bDI vwly jIvW nUM sMq bnwax vwly hoN[ DMn siqgurU swihb jI, ibRC zhwzDrqI, AkwS srj hvw AgnI ienW sqW dy SB guxW dy idRstWq dAwrw, sMqWmhWprSW dy SB gux d`sdy hn[ ibRC dw idRstWq:-ie`k ijmINdwr grmI nwl

ivAwkul ho ky, hL Cf k, Ab hyTW sON igAw[ as ny au~T ky Ab cp, Pyr ie`ksukw twhxw vF ilAw, pr ibC ny g`sw nhIN kIqw[ gusw qW kI krnwsI?lVINdIAW cIzW bnwaux dw as dw kMm BI svwr idqw[ ies qr@W sMqW ’c ibRCvWg praupkwrI gx hn[

sMqW dI swKI:-hrK sog.jw k nhI; bYrI mIq smwn] vwlI au~cI AvsQwvwly, ie`k BjnwnMdI mhwqmw sn, ijn@W dI aumr sO vry@ qN au~pr sI[ aun@W kLie`k lwlcI bMd dw lVkw pVdw sI[ gurmiK mhWprSW dI susgq krky, prn

gurmiK bx igAw[ mhW pwpI lwlcI nUM iksy nIc ny ikhw, “qrw b`cw qW swD jgwhI rih igAw hY, qU ies nUM AwK, sMqW qN ie`k lwl mg ky ilAwvy[ ” bcy ny sqWnUM ikhw, “bwbw jI!myrw ipqw lwlc dy v`s ho k, dwsn dws nM Awp jI pwsAwaux qN rokdw hY[ jkr ie`k lwl b^S dv qW c`p kr jwvygw[ ”prn s`cmhwqmw jI ny ivcwirAw, ieh bcw inSkpt hY, ies nUM bhm ividAw pV@W dvW,ijs krk ieh dnIAW qy srj vWg cmk sRbq dw Blw kry[ dieAwl dyv ikpwl

goibd; d rUp sMqW ny ie`k lwl dI bjwey, J`tp`t lwlW dI m`GI k`F ky ilAWdI ’qyikhw, “l b`cw qyry Bwg cMg hn, ieh swrI hI l jw[ ”aus ny iljw ky ApxyhLk ipqw nU dy id`qI[ Es sMq doKI ny Pr lwlcI nUM KotI pRrnw idqI, “hux qWqyrw b`cw swD ny mul hI ^rId ilAw hY[ ” ieh sx ky lwlcI socIN p igAw,puiCAw “kI krW?sMq doKI ny ikhw, “sMqW nUM rotI Ckwaux d bhwny Gry blw ky v`Fdy, sqW dw frw qry bc ny hI sBwL lxw hY[ ”mrK hov.s suxY; mrK kw khxw]Anuswr lwlcI ny sMqW nUM v`F ky, mws ksweI nUM vyc idqw[ ie`k ispwhI ny, ksweI

qoN iek syr mws mMigAw, qW ksweI ny ikhw, “ie`k pweIAw hY[ ”ivsmwd AgmIAvwz ’c sq jI boly, “sq pweIAw nhIN syr hudy hn[ ” ispwhI ny pu`iCAw,“bwbw jI Awp jI ijauNdy ho skdy hoN?”qW sqW ny ikhw, “hW BweI!dwsn dws dmws ’q cwdrw pw ky, vwihgrU mq dw jwp kro[ ” ies qr@W hI kIqw qW sqmhWprS vwihgrU vwihgrU jpd auT[ sqW nUM p`iCAw, “mhWpurS Awp jI nU ikspwpI ny v`iFAw sI[ ”qW sqW ny ikhw, “BweI siq krqwr dw jwp kro, rzw mno

Page 202: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 202/320

www.Gursevak.com  202 q`qkrw 

sRbq dw Blw hovy[ ” ksweI nU kuitAw qW aus ny pwpI lwlcI dw nwm d`s idqw[J`tp`t sq doKI hiqAwry lwlcI nUM PV k, sMqW mhWprSW d pws ilAw k p`iCAw,bwbw jI!ies nU kI fMf deIey?ies ny v`fw BwrI gnwh kIqw hY[ sMqW ny ikhw, “hyrwjn!ies nUM do ipMf Aqy mwieAw dy ida, ies lwlc krk dwsn dws nM viFAw

sI[ ” rwj ny hYrwn ho k pu`iCAw, “jI! ieh kI kwrn hY?mhWprSW ny ikhw,“BweI!myry idl ’c iksy nwl vr nhIN Prdw[ dwsn dws dw qW ieh i^Awl sI,ik ies dw b`cw bhmividAw pV k, bRhm igAwn nU pwpq ho k dnIAW nUM inhwlkry[ ies krk dwsn dws ny, lwlW dI m`GI dy idqI, pr Pyr BI ies dI iqpqIn hoeI[ ” XQw:-shs Kty; lK kau aiT DwvY] iqRpiq n AwvY; mwieAw pwCpwvY] ies qr@W sMqW ny kih k, do ipMf ’q mwieAw duAw idqI[ lwlcI nyprapkwrI sMqW d crn-kml PV ley, pQr icq FL ky mom bx igAw[ sMqW dI

sMgq krk inhwl hoieAw[ mwrU mhlw 5] mwrU rwg ’c DMn sc siqgrU nwnk dvswihb jI dy(5) pjvyN(mhlw) srUp Dn vwihgrU s`cy siqgurU Arjn dyv swihb jIib`C dy idRstWq dAwrw, aupokq prapkwrI sqW d SB gux &rmwaNdy hn[

ssiqR qIKix.kwit fwirE; min.n kIno rosu] prmpjnIk prnbRhmigAwnI mhwn prapkwrI sMqW mhWpurSW nU lwlcI ny Apxy Gry bulw ky(qIKix) iqKy ssiqR nwl kwit k (fwirE) sut idqw, pr an@W ny Apxy min Adr,

mhwn pwpI ’qy(rosu) g`sw(n) nhIN(kIno) kIqw[ kwj aAw k.l svwirE; iqlu ndIno dsu]) sMqW mhWprSW ny Awpxy Awp ’q kSt (ly) lY ky(auAw) aus pwpI dy(kwj) kMm(k) nU(svwirE) svwr idqw[ pihlW aus nMU lwlW dI m`GI idqI, Praus nU plIs dy qS`dd Aqy PWsI qN bcwA k, do ipMf mwieAw dAw idqI[ aus db`cy nUM bRhm-ividAw pV@w ky, Apxw srUp hI bxw ilAw[ mgroN aus nU siqsgqjI nwl joV ky, Bjn bdgI pMn dwn ’c lw k qwr idqw[ ieaN aus dy swry kMm hIsvwr id`qy[ as nUM (iql) QV mwqR BI dosu(n) nhIN(dIno) idqw[ aupokq SB gxW

dy dwqy siqgrW ny Awp kmw ky, hornW nM SuB scw aupdyS b^S ky, sRbq dw BlwkIqw hY[ mhwn pwpI jhWgIr ny BwvN Awp jI nU a~bldI dZ AMdr ibTwieAw,pr Pyr BI Awp jI ny sMswr nU, sRI hirmdr swihb jI, AimRq prmpivqprmpjnIk grbwxI jI b^Sy[ siqgurW ny ibC dI jrYNd dAwrw, ijvyN mhwqmw d

Page 203: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 203/320

www.Gursevak.com  203 q`qkrw 

SuB gux khy hn, iqvyN bwb &rId swihb jI ny BI &rmwieAw hY:-PrIdw swihb dIkir cwkrI idl dI lwih BrWid] drvysW no loVIA ruKW dI jIrWid]) mn myry rwmra inq nIiq] dieAwl dv ik®pwl goibd suin sqnw kI rIiq]1] rhwa] ArQArMB ’c hn[ (rhwa) ibswm d ky zhwz dy dUj idRstWq duAwrw, sMqW siqgurW d

SuB gx d`sdy hn[crx ql agwih bYisE; sm n rihE srIir] ijvyN smMd nU pwr krn vwlwzhwz ’qy cV@ k, fubx dy BY qoN ibnw, ibnw iks Qkwvt pwr aq jWdw hY[ iqvNijhVw pRmI, siqgurW vw sMqW dy sg rUpI zhwz ’c iekwgR ho k, smwDI ’c bTdwhY[ ah sMswr rUpI smud nMU, Awpxy (crx) crnW d(ql) Qly(augwih) (au) ivSySkrk (gwih) dbw ky(bYisE) bTdw hY[ aus dy srIir nU jmx mrn dI(smu)Qkwvt(n) nhIN(rihE) rihMdI[

mhw swgru nh ivAwpY iKnih auqirE qIir]2] (mhw) vfw BwrI j sswrrUpI (swgru) smMd hY, ies dy ivSy rUpI jl ’c f`bx dw fr, aus nUM (iKnih) iKnmwqR BI nh (ivAwpY) l`gdw[ mukqI rUpI (qIir) iknwry q pwr (aqirE) aqrjWdw hY[ XQw:- swgru qirE bwCr Koj] hy DMn sc siqgurU Arjn dv swihbjI!Awp jI a~bldI dyg AMdr bYTy[ s`cy siqgrU gRQ swihb jI Aqy sI hirmdrswihb jI zhwz rUp rc ky, zhwz khwey[ XQw:- kljuig jhwj Arjunu grU;

sgl isRis lig. ibqrhu]) s`cy siqgurU swihb jI hux DrqI dy qIj idRstWqduAwcw, sqW siqgrW d SB gux dsd hn[cMdn Agr kpUr lypn; iqsu sgy nhI pRIiq] ijvN koeI DrqI ’qy cdn

kpUr Gsw, imlw ky DrqI ’qy lypn kry qW iqs nwl sySt pIqI nhIN krdI, BwvNies nUM koeI Borw 2 krk put Aqy ibstw mUq kry, Pr BI iKmw hI krdI hY[ iqvyNkoeI ^ws pRmI cMdn(Agr) qoie dI l`kVI Aq kpr Awidk nU Gsw ky, sqWmhWprKW ny AgW nUM lpn kry Bwv mLy qW iqs(sMg) nwl pRIiq nhI krd[

ibstw mqR Koid iqlu iql min n mnI ibprIiq]3] ies qr@W DrqI ’qibstw mq krn vWg, BwvN keI sMqW dI inMdw kry, (iql iql) QVI 2 krk (Kid) p`tx vWg, sMqW nUM AqI hI d`K dv, pr Pr BI idq d`K Aq kIqI inMdwqoN, sMqW dy min ny(ibprIiq) altI(n) nhIN (mnI) mMnI Bwv srwp nhIN iddy[

Page 204: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 204/320

www.Gursevak.com  204 q`qkrw 

ijvyN scy siqgrU nOvyN pwiqswh jI ’qy DIr ml dy msd sINhyN ny do vwr gLI clweIqW hzUr ny ikhw, “Bly DIr m`lw Bl DIr mlw[ ”Bwv hy DIr mlw!qrw Blwhovy[ ies qr@W DMn s`cy siqgrU Arjn dv swihb jI ny au~bldI dyZ AMdr bTxAq qqw ryqw sIs ’q px smyN, sVdI bldI mcdI loh ’qy bYTx smN, pMj idn

Bu`K anINdrw qRh shwridAW, DrqI vWg DIrj r`iKAw[ DMn scy siqgrU swihb jIkotwn kt DrqIAW nUM swjx Aqy DIrj dx vwly hn[ hux s`cy siqgurU swihb jIsMqW dy SuB gxW nUM AkwS d cQ idstWq dAwrw kQn krd hn[

aUc nIc ibkwr suik®q slgn sB suK Cq] ijvN AkwS au~cy nIvyN sB nwll`g ky sB nU suK idMdw hY Aq sB ’qy Cq vWg sj irhw hY[ ijs nUM srj cMd qwrysohxy CibAW vWg l`g hoey hn, Ub sj rhy hn[ ies qr@W sq mhWprK, AkwSvWg sySt ikRq krn vwly ac, mhW pwp krn ibkwr Bogx vwl nIc, sB nUM sK 

dyx vwl ho ky, sB dy a~pr CqR vWg (slgn) (s) BlI pkwr(lgn) lg hoeysjd hn[ sMqW AMdr siq sMqK gIbI Awid SuB gxW rUpI sUrj, cd qwry mfl,sohxy sj rhy hn[

imqR sqü n kC jwnY; srb jIA smq]4] ijvN AkwS au~icAW nUM im`q,nIivAW nUM dSmx nhIN jwxdw, sB nwl smidStI r`Kdw hY[ iqvN sMq jn, suikqkrn vwly nU imq, ivkwrI nIcW nUM Awpxy(sqR) dSmx (kCU) QoVy mwqR vI(n)

nhIN(jwnY) jwxd[ imqR sq suBwA dI idstI iqAwg ky, ( srb) swirAW(jIA)jIAW nU(smq) smidRstI nwl dKd hn[sUrj d pjvN idRstWq dAwrw, sqW mhWprSW dy prapkwr dsd hn:-

kir pgwsu pRcf pRgitE; AMDkwr ibnws] ijvyN sUrj pRgt ho ky, Awpxw iqKwpRkwS krk hnyry nUM nws kr idMdw hY[ iqvyN sMq mhWprK bhmigAwn d srj bxky, pgt huMdy hn[ bhmigAwn rUpI(pRcMf) iq`Kw(pgwsu) cwnx(pgitE)pRgt(kir) krk, Gor pwpW AguxW ivkwrW rUpI(ADkwr) ADyry nUM(ibnws) nws kr

idMd hn[pivqR Apivqh ikrx lwg min n BieE ibKwdu]5] ijvN srj dIAW

ikrnW ApivqR jg@w ’qy l`g k, as nUM sukw k, bdbo cuk ky, piv`q krdIAW hn,sUrj nUM d`K nhIN hudw, iqvyN srj rUp prapkwrI sMqW dIAW SuB gxW rUpI(ikrx)ikrnW, (Apivqh) pwpIAW qy(lwgy) lg k pivqR krdIAW hn[ an@W d min ’c(ibKwdu) duK(n) nhIN (BieE) hudw, Awp inrlp rihMdy hn[

Page 205: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 205/320

www.Gursevak.com  205 q`qkrw 

sugDI vwlI TMFI hvw dy CyvyN idRstWq duAwrw, prapkwrI sqW mhWprKW jIdI mhW ivsmwd mihmw &rmwauNdy hn:-sIq md sgD cilE srb Qwn smwn]ijvyN ^Sbo vwlI TMFI hvw vgxy krk, BYVI bdb c`kI jWdI hY, swrIAW QwvW ’crwj gIb, cor swD sB nUM smidstI nwl sugDq suKdwiek l`gdI hY[ sgDI vwlI

hvw nwl suAws lxy krk, bhuq swrIAW ibmwrIAW c`kIAW jWdIAW hn[ ies qr@WsugDI vwlI TMFI suKdwiek hvw vWg prapkwrI sq mhWpurS, pRmw-BgqI rUpIsugDI, SWqI rUpI TMF sihq hn[ (srb) swirAW(Qwn) QwvW ’q, rwj rMk’qy(smwn) smidstI r`K k, prapkwr krd hn[ swirAW jIAW nU pmw-BgqIdI(sgMD) sugDI vwly sAws, SWqI rUpI(sIq) TMF b^Sdy hn[ ijs krk eIrKwdI qps imtdI hY, Aqy mMd vwSnw(cilE) clIAW jWdIAW hn[ ijvyN sgD vwlITMFI hvw rog c`kdI hY, iqvyN prapkwrI sMq pRmw-BgqI rUpI sugD nwl haum dw

rog cuk idd hn[jhw sw ikCu qhw lwigE iql n sMkw mwn]6] ijvyN ijQ bdbo hovy EQy

sIql sugDq hvw l`g ky bdb c`k idMdI hY[ mdI bdbo qN iql mwqR BI Skw nhINmMndI[ iqvN praupkwrI mhWprSW nU (jhw) ij`Qy(ikCu) quC mwqR kkrmI mdvwSnw vwly imld hn, (qhw) iq`Qy aun@W nwl(lwigE) lg k Bwv ikpw krky, aun@WnUM kQw kIrqn sxw k, grU svw BgqI ’c lw k, an@W dw ivS vwSnw rUpI gMd

cuk ky, aun@W ’c pRmw BgqI rUpI sgMDI Brd hn[ (sw) an@W mMd prSW qoN iql mwqR Bwv QoVy mwqR BI sMkw(n) nhIN(mwn) mMnd[ Ag d s`qvyN idRstWq dAwrw sqWAq siqgurW d SuB gux kQn krd hn:-

suBwie ABwie ju inkit Awv sIqu qw kw jwie] idstWq:-BwvN koeI sgDIlY k, A`g dw pUjn krn leI, Bwvnw nwl A`g dy pws jwvy Aq BwvN keI buJwaxjwvy, as dw pwLw cilAw jWdw hY[ ies qr@W sMqW mhWpurSW dy(inkit) pws BwvN ju keI (sBwie) sRst Bwvnw nwl, cdn kysr nwl pUjn krn Awv, BwvN(ABwie)

KotI Bwvnw nwl mwrn AwvY, ( qw) iqs(kw) dw pwpW rUpI(sIq) pwLw(jwie)cilAw jWdw hY[ ijvyN pihl pwiqswh jI nU dvlq rwKS Kwxw cwhudw sI, d vwrIrwKS Byj, sIql ho ky cl gey[ qIjI vwrI vzIr ByijAw, AKIr gusy nwl AwpAwieAw, drSn krk SWq ho k crn PV, mrId bx igAw[ ieaN pwpW rUpI pwLwcilAw igAw[

Page 206: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 206/320

www.Gursevak.com  206 q`qkrw 

Awp pr kw kC n jwxY; sdw shij suBwie]7] ijvN A`g Awpxy prwey dwivcwr nhIN krdI, sB dw hnyrw dUr krk cwnx kr iddI hY[ iesy qr@WprapkwrI sMq mhWprK(Awp) Awpxy(pr) prwey(kw) dw ivcwr(kC) QoVy mwqBI(n) nhIN(jwxY) jwxdy[ sdw(sBwie) suBwvk (shij) inrXqn hI Ag vWg s`c

igAwn dw pRkwS krk, AigAwn dw hny@rw c`k idMd hn[ ijvyN Ag cwnx krkSyr Awid dw fr c`ukdI hY, iqvN prapkwrI siqgurU swihb jI sc dw cwnxkrk, kwL rUpI Syr, kwm kRD Awid biGAwVW rUpI ivroDI pSAW dw fr c`k iddhn[

crx srx snwQ iehu mnu rMig rwqy lwl] (lwl) ipAwry vwihgrU jIdy(rMig) pym, rMg ’c(rwq) rMg hoey, aupokq guxw vwly, sqW dI crx srx ’cdwsn dws ny Awpxw mnu jo riKAw hY, iehu hI myrI(snwQ) kilAwx hY[ ies ’c

bVw BwrI AnMd hY[ DMn sc siqgrU Arjn dyv swihb jI dI inmqw[gopwl gx inq gwau nwnk; Bey pRB ikrpwl]8]3] ShIdW dy isrqwj

gRIb invwj vwihgrU (nwnk) siqgurU Arjn dyv swihb jI mhwrwj AiqAq hIinmqw nwl &urmw rhy hn:- dwsn dws ’qy(pB) smr`Q vwihgrU jI ikrpwl(Bey)hoey hn, ies leI dwsn dws apokq guxW vwl sMqW dI srn pY ky, (gopwl)(go+pwl) (go) ipQvI dy(pwl) pwlk sc vwihgrU jI dy gux inq 2(gwau) gwaNdw

hY[ 254.vwihgrU] goNf] jy Ehu; ATsiT qIrQ n@wv] DMn pUrn mhWprS s`cBgq sRI rivdws swihb jI sc pmwqmw jI d pUrn Avqwr hn[ hr vyl kRoVWbRhmfW nUM rcdy Aqy lIx krd rihMdy hn[ Bgq jI dI prm-pivq cqn sqwnwl AsIN dyKdy suxd, bld cldy suxd ijauNdy jwgdy hW[ Awp jI ny inMdw ’csVd bldy sswr nUM Twrn leI, iksy swD dy inMdk nUM apdS ididAW ieh sbdaucwirAw[ kilj`g ’c A`vl qW pun dwn huMdw hI nhIN, jy keI kr vI lvy, qW

inMidAw krny krky, sB k`J hI ruV jWdw hY[ inMdw qoN bc k, mn dI SWqIiekwgqw leI, pmysr dI pRwpqI, kIqy dwn dI hMgqw dI inivrqI leI, iesprm-pivqR gursbd jI dw in`q v`D qoN v`D AiBAws krnw cwhIdw hY[ DMn Bgqrivdws swihb jI!Awp jI nMU rom 2 krky ffaq bdnw Aink bwr nmskwrpRvwn hovy jI[ vwihgrU] gNf] jy Ehu; ATsiT qIrQ n@wv] gNf rwg ’c r`brUp Bgq rivdws swihb jI &rmwaNdy hn:- Awpxy Awp nUM Blw jnwax, Dn vtW

Page 207: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 207/320

www.Gursevak.com  207 q`qkrw 

ivAwh Awid kwrjW dI isDI leI, swaU gurmiK d SB guxW nU AOgx kihxw inMdwhY, inMdw krn vwlw j hY, jy Ehu, ggw kWsI Awid(ATsiT) ATwht qIrQ n@wvY]jy Ehu; duAwds islw pUjwvY] jy Ehu Bwv inMdk, ds pwrKd, lCmI, nrwiex(dAwds) bwrW islw nUM Awp pUjy, hornW qN pjwv[

jy Ehu; kUp qtw dyvwvY] j Ehu inMdk, pwxI pIx n@wax leI(qtw) qlwb,(kUp) ^h lAw(dyvwv) dv[ krY inMd; sB ibrQw jwvY]1] aupokq krm krk,jykr inMd krY qW sB ibrQw insPl hI (jwv) jWdw hY[ swD kw inMdku; kYs qrY]swD (kw) dw inMdku, (ks) iks qr@W (qrY) qr skdw hY?Bwv insc krky fbdwhI hY[ srpr jwnhu; nrk hI prY]1] rhwa] (jwnhu) jwnxw kro, swD dw inMdk(srpr) zrUr br zrUr nrk ’c hI (prY) pNdw hY[ (rhwa]) ivsrwm d k&rmwauNdy hn:-j Ehu; gRhn krY kulKyiq] jy Ehu Bwv inMdk (klKiq) krCqR ’q

jw k, sUrj (ghn) gihx vyl iesnwn byAMq dwn krY[ Arp nwir; sIgwrsmyiq] ApxI (nwir) iesqI nU gihixAW smyiq sIgwr ky, lBI pifAW nUM (Arp)Bytw kry, ] koeI BI iesqRI ArpxI, bhuq BwrI bjr pwp hY[ ies mhW pwp nMroko jI[ sglI isMimiq; svnI snY] BwvN keI koit; bd prwn isimiq Aruswsq] Anuswr koVW isimRqIAW jo hn, BwvN ien@W (sglI) swrIAW(isMimiq)isMmqIAW nM Apxy(sRvnI) knW nwl sunY[ krY inMd; kvn nhI gunY]2] jykr inMd 

krY qW kurCq ’qy gihx vly nhw ky iSMgwr ky iesqI ArpI, ismqIAW snIAW(kvnY) iksy vI (gunY) lK ’c nhI Bwv ibArQ hn, jm fMf imlgw[ jy Ehu;Aink pRswd krwvY] j Ehu Bwv inMdk Aink pRkwr d Bwv qr@W 2 dy (pswd)Bojn jg krwvY[

BUim dwn; sBw mMfip pwv] (BUim) DrqI Aqy soBw vwl (mMfip) mdrgRIbW nU dwn dy k, bVI BwrI sBw pwvY[ Apnw ibgwir; ibrwnw sWFY] Apnw km ibgwir k, (ibrwnw) ibgwnw km(sWFY) svwr dyvy[ krY inMd; bhu jnI hWFY]3]

inMdk AnykW pswd krwvy, DrqI Aq soBw vwly mMdr gIbW nUM dwn dy k BwrI sBwpwvy BwvyN Apxy kwrj ivgwV k, ibgwnw svwr dyvy, pr jykr (inMd) inMdw krY qW(bhu) bhuqIAW (jnI) jUnW ’c (hWF) kSt Bogdw hY[ inMdw; khw krhu sMswrw]inMdk kw; prgit pwhwrw] hy BweI Awp jI (sswrw) sswr dI inMdw, (khw) iksleI (krhu) krd hoN?inMdk (kw) dw jo burw hwl hudw hY, auh KfW bhmMfW dw j

Page 208: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 208/320

www.Gursevak.com  208 q`qkrw 

(pwhwrw) pswrw hY, ies ’c pgt hY[ XQw:-inMdk kw mwQw; eIhW ahw kwlw])inMdk kI giq kqhU nwih]) sMq kw inMdku; prmsuir mwrw] ijvN cdU sucw nMd gMgAwid[

inMdku; siD swiD bIcwirAw] khu rivdws; pwpI.nrik isDwirAw]4] 

joVu] krn krwvn smr`Q s`cy bhm dy Avqwr, Bgq rivdws swihb jI (khu)&rmwauNdy hn:-hy BweI!dwsn dws ny (siD) vIcwr (swiD) vIcwr k bIcwirAw qWieh qq k`iFAw, jo pwpI inMdk hY, auh inMdw krky nrik nUM (isDwirAw) cilAwigAw[ grmKI A`KrW ’c ilK joV nUM pVnw, igxqI dy AMk nhIN pV@ny[ sbdW dwjoV 49 hY[

255.vwihgrU] gauVI] inMda inMdau; mokau log inMdau] auQwnkw:-ktwnkot bRhmfW dy mwlk vwihgrU jI ny Awp DMn Bgq kbIr swihb jI dw prm-pivqR

Avqwr DwirAw[ bhu igxqI ’c ihMdU qrk p`Qr pUjw Aqy n@wn@w aupwSnw ’c lgsn[ dunIAW nUM pRmwqmw nwlN ivCV ky, Zlq pwsy lw rh sn[ pRmwqmw jI dy nwm’qy v`fIAW 2 TgIAW vj rhIAW sn[ Awp jI ny T`gW, Sr@w sMnq qoN bcwax leI,gurbwxI kQw kIrqn jI b^Sy[ ijs qoN gu`s ho ky Tg eIrKwl pKMfI bhu igxqI’c sRI Bgq jI dI inMdw krn l`g[ ies qr@W Awp jI ie`k vwrI ibdwbn ’c gey,AMimq vl bhuq swry lok iekqR ho k, nµd k nµdnu; jpx lgy[ an@W nUM kbIr k

suAwmI AYso Twkru jw kY mweI n bwp ry] (339) Anuswr Awp jI ny, ie`k AkwlpurK jI dI pRmw-BgqI krn dw SuB s`cw apdS b^iSAw[ ijn@W d Bwg v`fy sn,aun@W ny Bgq jI dy prm-pivq crn PV ley[ ijhV zwqI n&rq krn vwly sqinMdk sn, ah sI Bgq jI dI inMdw krn lgy[ DIrjDwrI mhwn prapkwrI sRbsDwrI, sRI Bgq jI inMdw sux ky Gbrwey nhIN[ Ab qau jwie cF isMGwsin; imlhY swirMg pwnI] rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie n skY pCwnI] vwlI mhW ivsmwdAvsQw ’c vprvwr rhy[ DMn pRmysr DMn mhWprK[ jykr aun@W dI inMdw hoeI qW

Awp kmw k, hryk pRwxI nUM inMdw zrn dw apdS b^S ky, sdw leI sRbq dw BlwkIqw hY[ hryk pymI ies sbd dw vD qoN vD AiBAws kry[ inMdw hox qoN GbrwaxdI bjwey, vwihgrU jI ’c AByd ho jwvy[

vwihgrU] gaVI] inMdau inMdau; mokau lgu inMdau] gaVI rwg ’c Bgq sIkbIr swihb jI &rmwaNd hn:-hy indk(log) lgo, (mokau) dwsn dws nUM inMdainMdau, (inMda) inMd 2 k cwA lwh lvo[ jy dwsn dws dI inMdw krd hoN qW inMdw

Page 209: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 209/320

www.Gursevak.com  209 q`qkrw 

jn ka; KrI ipAwrI] vwihgrU jI dy (jn) dwsn  dws (ka) nU, inMdw (KrI)bhuqI hI ipAwrI hY, KrI ipAwrI d ArQ dsd hn:-inMdw bwp; inMdwmhqwrI]1] rhwa] AnI KrI ipAwrI hY ik inMdw hI bwpu hY inMdw hI mrI(mhqwrI) mW hY[ ijvyN mW bwp is`iKAw idMd hn, ies qr@W inMidAw hI dwsn dws

nUM SB is`iKAw idMdI hY[ inMdw ^rI ipAwrI bwp mhqwrI, ies leI ikhw hY ik jkoeI dwsn dws nUM, cor pKMfI, pwpI, AhMkwrI loBI ivkwrI kihMdw hY qW dwsndws Akwl purK jI d snmK Ardws krdw hY, “hy vwihgrU!dwsn dws nU aupokqAOgxW qoN bcwA ky r`Ko[ ieaN inMdk d inMdw krn qoN mn vwihgrU jI dy snmKArdws krdw hY[ ies qr@W inMdk cMgw AiBAws krwaNdw hY[ (rhwa) ivsrwm dky &rmwauNd hn:-inMdw hoie; q bYkMiT jweIA] hy BweI!jykr pmw-BgqIprapkwr sc mwrg clidAW inMdw (hoie) hovy q (bYkMiT) Akwl Gr s`cKMf ’c

(jweIA) jweIdw hY[nwm pdwrQ; mnih bsweIA] hy BweI!jykr inMdw hov qW aus qoN koD ’c

nhIN sVnw, inMdw qoN isiKAw lxI cwhIdI hY[ ijvyN j koeI khy, beI ieh loBI hYqW loB dw iqAwg krnw cwhIdw hY[ ieaN ijhVw vI Aaugx khy, aus nUM iqAwgdyxw cwhIdw hY[ Awqmw nUM koeI inMd nhIN skdw[ ieaN iks dI kIqI inMdw nUApxy mn ’c nhIN vswauxw, blik nwm rUpI pdwrQ nUM Apxy (mnih) mn ’c

(bsweIA) vswauxw krIey[ird suD; ja inMdw hoie] hmry kpry; inMdku Doie]1]) dyh isvw.br mihiehY; suB krmn qy.kbhU n tro] Anuswr DMn vwihgrU srUp Bgq sRI kbIr swihbjI ny ksI kmwl BrI ikpw kIqI hY ik inMdw qoN fr ky, SuB prapkwr qoN ip`CnhIN htxw cwhIdw[ Bgq jI pRpk inscy pUrn idRVqw nwl kih rhy hn:-(ja)jykr Apxw (ird) irdw (sD) pwk piv`q hovy qy inMdw (hoie) hov qW (hmry) dwsndws d pwpW rUpI (kpry) bsqR, inMdku (Doie) Do irhw hY[ inMdw krY; s hmrw

mIqu] dwsn dws dI ijhVw inMdw (krY) krdw hY, (s) auh hI (hmrw) dwsn dwsdw ipAwrw mIq hY[ inMdk mwih; hmwrw cIqu] (hmwrw) dwsn dws dw cIqinMdk(mwih) ’c hY, beI ijhVI AsIN ZlqI krWg, inMdk inMdw krygw[ ies leIinMdk ’c icq r`K ky, ZlqI qN pUrw 2 skoc r`Kdw hY[

inMdk s; j inMdw horY] hy BweI!inMdku (so) auh hY jo (horY) hornW dI AxhoeI

Page 210: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 210/320

www.Gursevak.com  210 q`qkrw 

inMdw krdw hY, (horY) hor hor inMdw krdw hY[ (horY) hornw nU inMdk bxwaNdw hY[hmrw jIvnu; inMdk lorY]2] (hmrw) dwsn dws dy jIvnu nUM, inMdk svwrnw

(lorY) cwhuMdw hY, ijhVI ZlqI krWgy, inMdk inMdw krygw[ ies leI, ZlqI qoNpUrw 2 sMkc r`Kdw hY[ inMdw hmrI; pRm ipAwru] (hmrI) dwsn dws dI jo inMdw ho

rhI hY, ieho hI dwsn dws dw, vwihgrU jI nwl pRm ipAwru lwaux vwlI hY[inMdw hmrw; krY auDwru] dwsn dws dI jo inMdw ho rhI hY, ieh (hmrw)dwsn dws dw, vwihgrU jI nwl pym ipAwr lw k, moh hMkwr ivkwr inMdw cZlIcorI vr AOgxW doSW niSAW iviSAW qN bcwax rUp auDwru (krY) krdI hY[

jn kbIr kau; inMdw swru] sI kbIr swihb jI &urmwauNdy hn:- (jn)dwsn dws dI jo inMdw hudI hY, dwsn dws ies qN gx gRihx krdw hY, ies leIdwsn dws (kau) nUM inMdkW dI kIqI inMdw (swru) sySt hY[ inMdku fbw; hm aqry

pwir] dwsn dws dI inMdw krn vwlw inMdk, pwpW rUpI jl sihq, j inMdw rUpIsmud hY ies ’c (fUbw) fu`b igAw[ (hm) dwsn dws inMdw dw iqAwg krky, inMdwrUpI smud qN igAwn rUpI iknwry ’q pwir (aqry) auqr igAw hY[

SuB isiKAw:-j koeI inMdw kry aus dI inMdw nhIN krnI[ ApxI inMdw hoxqoN, kRD krk lVweI JgVw nhIN krnw[ inMdw hox qN, alt k inMdk dI, inMdwnhIN krnI[ j inMdw krWg qW idl ’c nwm nhIN vsxw[ j koeI nyk prK, sI

gurdAwry swihb jI dI SB scI syvw krdw hov[ koeI lwlcI, siqgurW dI ZolkKohx leI, aus dI inMdw kry, syvw krn vwlw inMdw sux ky Gbrwey nw[ j inMdw hoxqoN g`sy ’c Aw k, cwbIAW clw ky mwry qW inMdk pUrn grU jI dI glk Kwjwvygw[ jkr keI pRmI pUrI iemwndwrI nwl SuB scI gurU svw inBwv, inMdw hoxqoN sumr prbq vWg Ac`l rhy, qW siqgurW dIAW l`KW KuSIAW dIAW pwiqSwhIAWndr pwpq krk inhwl ho jwvy[ XQw:- lK KusIAw pwiqswhIAw; j siqgurundir kryie] DMn Bgq sRI kbIr swihb jI, ijn@W nU ApxI inMdw sux k, sRbq d

Bl leI grbwxI s&urn hoeI[ ies leI Bgq jI Aq bRhm ’c koeI vI &rk nhINhY[

256.DnwsrI mhlw 1] cru slwhy; cIqu n BIj] auQwnkw:-KMf bRhmfbyAMq; auDwrxhwirAw] d Avqwr sRbq dw Blw krn nU smr`Q, siqgurU nwnk dv

Page 211: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 211/320

www.Gursevak.com  211 q`qkrw 

swihb jI, dunIAW nU qwrdy 2 BUmIey cor dy ielwky ’c gey[ ies nU siqsgIsiqgurU swihb jI dy crnW ’c ilAwey, qW gurU swihb jI ny ikhw, “pihlW crIdw mwl vwps kr, Pr corI C`f, Pr isK bxwvWgw[ ” BUmIey h`Q jV ikhw,“mhwrwj swihb jI!crI dI Awdq qW pkI hY[ ” siqgurU swihb jI ikhw, “sc

boilAw kr, Apxy leI corI n krIN, gIb mwr n krI, lx Kw k hrwm n krIN[”gRIb ny BUmIey nM ikhw, “mrI lVkI dI SwdI leI pMj sO rupey dI loV hY[

” qW BUmIAW SwhI ilbws pw ky, rwjy dy mihlW nU qr ipAw, pihrydwr ny puiCAw,“qU kx hYN?KV@ k kihMdw, dwsn dws cr hY”, rohb pY igAw, aus ny so icAwbwdSwh dw irSqydwr hovygw, lGx dy idqw[ BUmIey ny mihlW ’c jw ky, hIryjvwhr Awid dI pf bMn@ leI[ Bu`K ny sqwieAw qW lUx mUh ’c pY igAw, pMf bn@I

bMn@weI Cf AwieAw[ gRIbW dy k`t pNdI vK ky ieh pS ho igAw[ rwj ny scw purKsmJ ky, vzIr bxw ilAw[ siqgrU jI ny ies sbd dAwrw BUmIey dI corI Cfw kyaus dI kilAwx kIqI[

DnwsrI mhlw 1] cru slwhy; cIqu n BIjY] vwihgrU jI dy(1)pihl(mhlw) srUp siqgrU nwnk dyv swihb jI DnwsrI rwg ’c &urmwaNdy hn:-hy BweI!jykr ijs dI crI krnI hovy, Es pws jw k, coru Apxy Awp nUM slwhy qW

cor dw cIqu pRm ’c (n) nhIN (BIj) iB`jdw, smJ rwq nMU corI krk B`j jwvgw[vw cr sQ ’c bT ky, ApxIAW kIqIAW crIAW dIAW idlcsp khwxIAW suxw k,Apxy Awp nU slwhuMdw hY[ nw qW cor Aqy n hI snx vwly dw icq pRm ’c iB`jdwhY, snx vwlw vI cr hI bxdw hY[ ies leI cor kLy jwx dw fMf imldw hY[XQw:- sig ksMgI bYsqy qb pUC Drm rwie]2] DMn gurU nwnk dv swihb jI DMnaupdS, beI cor koLy n jwv[ aus nUM kwLw brqn smJ k dr hI rho[ XQw:-bwsnu kwro prsIA; qau kCu lwg dwgu] vw cr nU slwhux vwl dw vI icq nhIN

iB`jdw[ vw cr ny ijs dI corI kIqI hov, as nUM slwhy qW aus dw cr ’qy icqnhIN iB`jdw[

AMqRIv:-ijhVw dMBI nwm nhIN jpdw auh r`b dw cor hY[ XQw:- nwm drwieclY; so cru]3] ijhVw duKI jIv Apxy d`K dI inivrqI leI as kL jWdw hY,Es duKI jIv kLy dMBI Apxy Awp nUM slwhudw hY[ pr aus dw ic`q as qN DnClx ’c huMdw hY[ vwihgrU jI dy pym ’c iB`ijAw nhIN huMdw, AYs pKfI qoN dUr hI

Page 212: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 212/320

www.Gursevak.com  212 q`qkrw 

rho[ vw ijhVw dBI grU Awpxy Awp nUM Apxy cilAW koL slwhudw hY, jW ApxycyilAW nUM slwhudw hY[ as dw Aq cyilAW dw ic`q vwihgurU jI ’c nhIN iB`jdw, vwAwpo ivcIN ic`q nhIN iB`jdw[ auh vI dBI bx jWdy hn[ ies leI dBI grU,cyilAW qN dUr hI rihxw cwhIdw hY[ vw ijhVw bdw (coru) dMBI grU nU slwhy as

dw ic`q nhIN iB`jdw[ vw (cru) dBI grU, ijs dw as ny Dn T`igAw hY, as nUslwhy qW as dw dMBI ’q icq nhIN iB`jdw[jy bdI kry; qw qsU n CIj] Awpxy Awp dI JTI is&q krn vwlw j(bdI)

BYVI krqq kry qw (qsU) gz dw cOvIvW ihsw Bwv QVy qoN QV mwqR vI as dI bdI(CIjY) nws (n) nhIN huMdI, ikaNik ah bdIAW leI ApxI is&q kr irhw hY[ DMns`cy siqgrU pihl pwiqswh jI dI ieh isiKAw hY ik hy jIv!bdIAW leI ApxIis&q n kr[

ibnY:-tIky ’c iliKAw hY ik jykr cor rwjy dI (bdI) corI kry qW rwj dw(qs) QVy mwq vI nukswn nhIN hudw, ieh TIk nhIN, rwjy dI h`qk hY[ ijhVw mwlhY swrw crI ho skdw hY, rwj ’c bhuqy cor rwj nUM Kw jwxg[ so aupokq ArQ shIhY[

cor kI hwmw; Bry n kie] cor (kI) dI dvI-dvqw, pIr-pgbr AvqwrAq hor (koie) keI BI, (hwmw) hmwieq (n) nhIN (Bry) Brdw beI cr cMgw hY[

coru kIAw; cgw ikau hoie]1] coru dw (kIAw) kIqw kMm crI fwkw cgw(ikau) ikvN (hoie) hov?Bwv cgw nhIN hudw, ikaNik ijn@W 2 dIAW corIAW krdw hYAq ijn@W nU mwrdw vFdw hY, aun@W nU bVw BwrI kSt huMdw hY[ dUjw ArQ:- (cr)pKMfI grU dI koie BI(hwmw) hmwieq (n) nhIN (Bry) Brdw[ (coru) dyhDwrI grU dw(kIAw) kIqw km, jo as ny TgIAW mwrIAW hn, cMgw (ikau) ikvyN hoie skdw hY,Bwv cgw nhIN hudw[

suix mn AMDy kqy kUiVAwr] lwlc leI corI krn vwly loBI k`qy vw lBI

kuqy vWg Kwx d lwlc krk, dr 2 dy mgqy, XQw:- duAwrih duAwir.sAwn ijafolq; nh suD.rwm Bjn kI]) kuq dy murdwr Kwx vWg JT bl k murdwr Kwxvwly[ XQw:- kV boil; mrdwru Kwie] aupRkq AguxW vwly hy k`qy (kUiVAwr) JUT,mn buD nyqRW ’c ivcwr rUpI ingw qoN rihq ADy mn!ieh SuB apdS six[

Page 213: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 213/320

www.Gursevak.com  213 q`qkrw 

ibnu bly; bUJIAY sicAwr]1] rhwa] (sicAwr) scw bRhm ibnw bly d qrycorI XwrI d mwVy krqbW nU (bUJIAY) buJdw hY[ XQw:- ivxu boilAw sBu ikCjwxdw; iksu AwgY kIcY Ardwis]

2. hy kuq kiVAwr mn !ApxI is&q lwlc Aq hMgqw d bcn bol qN

ibnw (sicAwr) scy bRhm nU buJIdw hY[ (rhwa) ivsrwm d ky &rmwauNd hn:- coru suAwilau; coru isAwxw] cru BwvN ikqnw hI (sAwilau) sudr hov Aqcoru BwvyN ikqnw hI isAwxw hov[

Koty kw mlu eyk dugwxw] pr Koty cor (kw) dw mlu (eyk) ie`k (dgwxw)dmVI hY[

2.cor vWg dBI gurU BwvN ikqnw shxw Aq isAwxw vyd swsqR piV@Aw hovaus (Kty) Drm qoN hIxy (coru) dBI dw mul iek (dugwxw) dmVI hY[

jy swiQ rKIAY dIjY rlwie] jw prKIAY Kotw hoie jwie]2] jykr cr nUM(swiQ) nwl r`KIey, auh ijvyN Awp cor hY, Awpxy nwl (rlwie) rlw (dIjY) iddwhY, ikauNik iksy dI corI krk B`j jwvygw, nwl r`Kx vwly nUM cor bxw k plIs nUMPVw dyvygw[ ies qr@W jyL ’c corW nwl rlw dvgw[ jykr cor nUM swQ r`K ky, DndyeIey qW ibpqw peI qN (jw) jdoN cor nUM prKIey qW ah Kotw ho jwvygw[ ijvNBMgwxI dy j`D smyN pTwx inmk hrwmI bx k, siqgrU swihb jI d alt lVn

Awey, BwvN pihlW qn^whW lNdy sn pr prK vl Koty inkly[jYsw kry; s qsw pwvY] crW dw mwl fWgW d gj[ cr nUM KWdw vK k swabMdw Gbrwey n beI ieh mOj lYNdw hY pr (jYsw) ijs qr@W dw ah crI dw Ktwkrqb (kry) krdw hY, (s) auh (qsw) Esy qr@W dw duK (pwv) pwvgw[ XQw:-corjwr jUAwr pIV GwxIA]

Awip bIij; Awpy hI KwvY] cor Awip hI crI dw mwVw bIij bIjdw hY AqAwpy hI as nUM (KwvY) KWdw hY Bwv corI krn igAw hI mwirAw jWdw hY[ DMn grU

nwnk dv swihb jI ny Awpxy isKW nU s`cw Drm idV krwieAw hY[swKI:-ie`k pRmI ny dws nU ikhw, “swf ipMf ie`k bdw d nMbr dw DMDw

krk mj lNdw hY, AsIN bVI muSkl nwl guzwrw krd hW[ ”dws ny kudrqI ikhw,“ies dw nqIjw cMgw nhIN inklgw[ ”qIjy idn ijs dy ipa nUM as ny mwr kinAWeIN dI zmIn vwhI sI, Es nOjvwn ny vMgwr ky ikhw, Eie kudnW!qkVw ho[”A`gN h`s ky kihMdw, “qQN nhIN frdw[ ”sweIkl ’qy grdwspuroN Aw irhw sI,

Page 214: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 214/320

www.Gursevak.com  214 q`qkrw 

nOjvwn ny stw pVpVI ’qy mwirAw, auld k sut idqw[ swrw ipMf dyKx igAw ikipf dw munwrw if`igAw ipAw hY[ ijhVw isMG kihMdw sI ik AsIN qgI nwl gzwrwkrd hW, dws koLy B`j ky AwieAw ’qy kihMdw, “ijhVI qUM g`l khI sI auh TIk hogeI hY[ ”ies leI Drm-ikq krk Ckx vwlw gurU nwnk dv swihb jI dw nwm

jpy Aqy DIrj r`Ky[ j vifAweIAw; Awp Kwie] hy BweI!cor jy Awp dIAWvifAweIAw Awp hI (Kwie) Kwvy Bwv kry qW koeI &wiedw nhIN, ah vifAweI asnUM hI Kw jWdI hY[

2.cor jkr corI kry qW AwpxIAW vifAweIAW nUM Awp hI (Kwie) Kw jWdwhY[ Bwv AwpxIAW vifAweIAW nU ^qm c iddw hY[

jyhI sriq qhY rwih jwie]3] jyho jyhI Es dI (suriq) igAwq hY, (qyhY)qyho ijhy (rwih) rsqy (jwie) jwvygw[ crI vwlI suriq hY qW Es rsqy jmW dw ff

shygw[jy sau kUVIAw; kUV kbwVu] cor BwvyN Awpxy gnwhW nUM lkox leI jkr

(kUVu) JUT dIAW (sau) sYNkVy (kVIAw) JTIAW g`pW bkdw hY pr auh (kbwV)JUTIAW hI hn[

BwvY; sBu AwKa sMswru] BwvY sBu sswru aus nU cMgw (AwKa) khy, pr PrvI cgw nhIN ho skdw[

quDu BwvY; ADI prvwxu] nwnk jwxY; jwxu sjwxu]4] 4]6] prm-pjnIks`cy siqgrU nwnk dyv swihb jI &rmwaNd hn:-hy Akwl purK jIE!jkr (quDu)Awp jI nU Bwv qW (ADI) nIc, cr (ADI) dMBI grU, ijs bwry au~pr ikhw hY,jykr Awp jI nUM BwvY qW Awp jI nU (sujwxu) cqr (jwxY) jwxI jwxu ky, kukrm C`fky, ieh lk Aq drgwh ’c prvwxu ho jWdw hY[ XQw:- ijQY nIc smwlIAin;iqQY ndir qrI bKsIs]) AYsw pUrw grda shweI] siqgurU nwnk dyv swihb jIny, mhwn b^iSS krk, swnUM kilj`gI jIvW nU, corI qoN bcwaux leI SuB apdS

b^iSAw hY, beI corW dMBIAW dI ksMgq n kro[ corIAW qoN hr jIv pRySwn hY[ ie`kjIv dj dI crI krdw hY[ keI vwr gurU swihb jI dI golk dI corI vI kr lNdwhY[ hr ie`k Gr ’c, hr ie`k mn ’c, crI pvS kr cu`kI hY[ ijs krk jIvADogqI nUM pRwpq ho rhy hn[ siqgurU nwnk dv jI vWg keI vI scw pUry grU jInhIN hoey, ijn@W DurW d Ub im`T grbwxI jI ’c, crI dy iqAwg dw apdyS b^iSAwhovy[ CtI aumr ’c hI, ies grsbd jI dw ArQW sihq Ub AiBAws krwieAw

Page 215: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 215/320

www.Gursevak.com  215 q`qkrw 

jwvy[ ijs krky, DMn DMn siqgurU, nwnk nwm cVdI klw!qry Bwxy sRbq dw Blw[hovy[

257.Awsw mhlw 5] jnm jnm kI mlu DovY prweI; Awpxw kIqw pwvY]DMn hn DMn hn DMn hn vwihgrU siqgurU Arjn dv swihb jI DMn hn[

Awp jI ny mhwn ikRpw krk, ies prm-pivqR sbd ’c inMdkW dI BYVI krnI Aqaun@W nUM jo fMf imldw hY, auh disAw hY[ s`cy siqgurU jI dI prm-pivq hzUrI ’ckoeI vI inMdw nhIN sI krdw[Awp jI dI prm-piv`qR s`cI Amlk zbwn qNkIrqn sx ky pRmI AMimRq bhmwnMd rs nwl iqpq rihMdy sn[ Awp jI dy prm-piv`q kMn vI grbwxI nwl iqpq Aq rs rihMd sn[kd vI iks dI inMdw nhINsuxd sn[

Awsw rwg’c gurU nwnk swihb jI dy (5) pMjvyN(mhlw) srUp, DMn grU Arjn

dyv swihb jI sb`q dw Blw krn vwl, gurU pwrbhm srUp, inMdw dy iqAwg dw SBs`cw apdS &urmwauNd hn:- inMdk prweI inMdw krky, jnm jnm (kI) dI prweI (ml) mL (Dov) DoNdw hY[ inMdk qN, prweI inMdw krn rUp Awpxw kIqw jo pwp hY,aus dw &L kSt BI Awp hI (pwv) pwauNdw hY[ XQw:- cor jwr jUAwr qy brw]Axhodw Bwru inMdik isir Drw]3] (1145)

eIhw sK nhI drgh FeI; jmpir jwie pcwvY]1] inMdk nU (eIhw) ies

lok ’c sK nhI hY ikauNik inMdw krky, gl JgVy pY jWdy hn[ XQw:- Esu AdirkUV kV kir bJ; Axhod JgVy.diX Es dY gil pwieAw] (303) drgh ’c vIsiqgurW dw(FoeI) Awsrw, imlwpnhIN imldw[ sMq inMdk jmpir ’c jwie k,Awpxy Awp nMU (vw) jmprI nM (pcwvY) swVdw hY[ jwx qN nrkI jIA vI sVHn lgjWdy hn[

inMdik; Aihlw jnm gvwieAw] inMdik ny prweI inMdw krk(Aihlw) sdrjnmu, (Aihlw) inkMmw, nkwrw(gvwieAw) guAw ilAw[

phuic n swkY kwhU bwqY; AwgY Taur n pwieAw]1] rhwa] inMdk (kwhU) iksy(bwq) iksy gx krk, iksy vifAweI krk, mhwqmw ji dI brwbrqw nMU (vw) r`bq`k phuic  (n) nhIN (swkY) skdw[ (vw) ah ijhVI g`l kry, as (kwhU) iks(bwq) gl nMU qoV inbwEx rUp phuMc nhIN skdw[ (Awg) pRlok ’c(Tar) Tihrnw,itkwxw (n) nhIN pwieAw[ sMq inMdk jwx k plk ’coN k`iFAw jWdw hY[ (rhwa)ibsRwm dy k &urmwauNd hn[

Page 216: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 216/320

www.Gursevak.com  216 q`qkrw 

ikrq pieAw inMdk bpury kw; ikAw Ehu krY ibcwrw] (bpury) quC, kMgwl,inMdk (kw) dy kIqy Koty krmw d ikrq dw mdw lK hI, ies qrHW dw pieAw hY,ies krk Ehu (ibcwrw) q`C, kMgwl, (ikAw) kI (krY) kr skdw hY?

qhw ibgqw jh koie n rwKY; Ehu iksu pih kry pkwrw]2] ah (qhw) iq`Q

jw k (ibgqw) ^rwb hudw hY (jh) ij`Qy as nM kie BI (n) nhIN (rwK) r`K skdw,ies leI Ehu iks(pih) pws pukwrw(kry) krygw?inMdk kI giq kqhUM nwhI; Ksm eyv Bwxw] inMdk kI (giq) mkqI (kqhUM)

ikqy vI nwhI hoxI[ (Ksm) mwlk dw (Bwxw) hukm (eyv) eys qrHW hI hY[jo jo inMd kry sMqn kI; iqau sMqn sKu mwnw]3] inMdk, (sqn) sqW (kI)

dI (jo jo) ijhVI 2 inMd(kry) krdw hY aus nU sx k, sMq GbrwaNdy nhIN[ (sqn)sMqW ny (iqa) iqvyN hI Awqm sKu (mwnw) mMinAW hY[ j auh kihMdy hY ik sMq pKfI

hn ieh sux k pKf dw iqAwg krd hn[ jy khy ik sq hMkwrI hn qW sMq hMkwrdw iqAwg krd hn[ jy khy ik vykwrI hn qW qW ivkwr dw iqAwg krd hn,inMdw hox qoN aus ’coN gux lY ky, AwqmnMd suK mndy hn[ sMq ieh jwxdy hn ikbRhm jI nM koeI inMd nhIN skdw[ jy ieh swfy sIr dI inMdw krdw hY qW TIk hIkihMdw hI ikaNik sRIr nwsvq hY[

sMqw tk qmwrI suAwmI; qU sqn kw shweI] hy (suAwmI) mwlk jI! sWq

Awqmw sMqw nM ie`k (qumwrI) Awp jI dI hI (tyk) Et hY, (qM) Awp jI (sqn)sMqw (kw) dy shweI hoN[ XQw:- Bgqw kw shweI; jig juig jwixAw]) Bgiq vClhir ibrd; Awip bnwieAw] jh jh sMq ArwDih; qh qh pgtwieAw])

khu nwnk sq hir rwK; inMdk dIey ruVweI]4]2] 41] vwihgrU (nwnk)siqgurU Arjn dv swihb jI mhwrwj (khu) &rmwauNd hn:- (hir) vwihgrU jI nysMq  (rwK) r`K ley hn[ (inMdk) inMdkW nM ivkwrW’c(vw) carwsI d gVy ivc,(vw) kwl rUpI dirAw ’c (ruVweI) roVH (dIey) id`qw[

258.vwihgrU] pB dwqa dwqwr; pir´au jwck.iek srnw] siqgurU pMjvyNpwiqswh jI, GxI hI inmqw nwl, jwick bx ky, vwihgurU qoN sq ryx mMgd hn[hy (pB) smr`Q vwihgrU jIau! Awp jI (dwqwr) dwqW dyx vwly (dwqa) dwqy hoNjI[ XQw:- qYQo hI.bl rwm lY; nwl bwxw dhisru GwieAw] qQ hI.bl ikRsn l;kMs ksI pkiV igrwieAw]) dwsn dws (jwcku) mMgqw, dyvqy Avqwr pYgbrAwid swrIAW srnw C`f k, sMgqW smyq iek Awp jI dy crnW dI srnw(pir´au)

Page 217: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 217/320

www.Gursevak.com  217 q`qkrw 

ipAw hY[ iml dwnu sq ryn; jh lig Bajlu qrnw] ibniq kra Ardwis snhujy Twkr Bwv] dyhu drs min cwa Bgiq iehu mnu Thrwv] bilE crwg.AD´wrmih; sB kl aDrI, iek nwm Drm] pgtu sgl hir Bvn mih; jnu nwnk grpwrbhm]) hy mhwrwj!dwsn dws ’qy ikpw kro, j dwsn dws nU Awp jI dy (sMq)

sMqW dI (ryn) DUVI dw dwnu imlY[ (jyh) ijs prm-pivqR DUVI dy m`Qy(lig) lgxykrk sMswr(Baujl) smMdR qoN qrnw hovy[259.vwihgrU] hm Avguix Bry.eyku gxu nwhI; AimRq Cwif. ibK ibKu

KweI] prm-pjnIk kIrq B`t jI sRbq dy Bly dy AwSy Anuswr qmwm jIAW dIArdws krd hn[ ies leI hm kih rhy hn} (hm) dwsn dws sMgqW smq(Avguix) AOgxW dy Bry hoey hW, eyk vI SuB guxu nwhI hY[ XQw:-siB Avgx; mguxu nhI koeI]) jqw smMdu swgru nIir BirAw; qq Aaugx hmwry]) Awp jI d

bRhmwnMd AMimqu rs Cwif k, (ibK) iviSAW dI (ibKu) ivhu (KweI) KWdy hW[mwXw mh Brm p BUly; sq dwrw isa pRIiq lgweI] mwXw dy moh Brm ’c pY

ky, Awp jI nM BUl hW, (suq) sp`qR(dwrw) iesqI(isa) swQ pIiq lgweI hY[iek auqm pQ.sinE gr sgiq; iqh imlq.jm qRws imtweI] hy siqgrU

nwnk dv swihb jIE!gur sgiq hI iek (aqm) sySt pQ (sinE) snxw kIqwhY, (iqh) iqs nwl (imlMq) imlidAW hI jm dw (qws) fr (imtweI) imtw idqw

hY] iek Ardwis.Bwt kIriq kI; gur rwmdws.rwKhu srxweI]4] 58](1406) hy prm-pUjnIk (gr) siqgurU rwmdws swihb jIE!dwsn dws kIriq Bwt kI ie`k iek ieho hI Ardwis hY ik AOgxW d Bry nUM ApxI (srxweI) Srn’c (rwKhu) r`K lvo jI[ XQw:- rwKhu ApnI srix pRB; mih ikrpw Dwry] svwkCU n jwna; nIc mUrKwry])

260.vwihgrU] (1412) ja qau; pym Kylx kw cwau] siqgrU pihl

pwiqswh jI ny, siqgurU djy pwiqswh jI dy, pihlI vwr sRI krqwrpr swihb jIivKy jwx qN, isr mMigAw[ hy prm sI lihxw jIE!(ja) jykr (qau) Awp jI nUM,isr dyx rUpI pRm dI Kl Kylx kw cwau hY, qW isru Dir qlI; glI myrI Awa]Awpxw isru v`F ky, ApxI qlI ’qy Dir k, (myrI) dwsn dws dI grisKI,siqsMgq, isr dyx rUpI glI ’c (Awau) Awaxw kro jI[

Page 218: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 218/320

www.Gursevak.com  218 q`qkrw 

ieq mwrig; pYru DrIj] isru dIjY; kwix n kIjY] (ieq) ies, isr dyxrUpI (mwrig) rsqy ’c pYru (DrIj) Drnw kro[ pr DridAW hI Bwv J`tp`t isru(dIj) dyxw kro Aqy (kwix) kWb n Kw, kwn knof Bwv hMgqw n (kIj) krnw kr,isr idqw hY[ XQw:- kbIr.mrw muJ mih ikCu nhI; j ikC hY so qyrw] qyrw qJ

kau sapq; ikAw lwgY mrw]) qnu mnu Arp; hY iehu ijs kw]) ijs kI bsq;iqsu AwgY rwK] pRB kI AwigAw; mwnY mwQ] ijvN Awp vwihgrU jI ny, pihl jwmAMdr sIs migAw, Awp hI pMjvyN Aq nOvyN jwm ’c sIs krbwx kIq[ XQw:- swDin hyiq; ieqI ijin krI] sIsu dIXw; pru sI n aucrI]13] Awpxy Awp nUsiqgurW qoN kurbwn krn smN, Awpxy sIs nUM rMc smwn vI nhIN smiJAw[ XQw:- rMc smwn dh kir cInw[ sIs dIAw pr isrru n dInw]

2. jau qau; pym Kylx kw cwau] isru Dir qlI; glI myrI Awa] hy

pRmIAW!(jau) jykr (qau) Awp jI nUM, hMgqw iqAwg ky, pRm dI Kyl Klx (kw) dwcwau hY, (qa) qW BgqI rUpI qlvwr dI inmqw rUpI Dwr nwl, hMkwr ivkwr AgxiqAwgx rUpI Apxw isru v`F k, AwpxI bRhmwkwr ibqI rUpI qlI ’q Dir k,(mrI) dwsn dws dI, siq sqoK dieAw Drm inmqw sihnSIlqw gIbI pRmivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvrqw inrlpqw pUrn gurU jI dISuB s`cI svw ismrn Awid, sb ivAwpI mhW ivsmwd, AnMq SB gxW rUpI glI 

’c(Awau) Awaxw kro[2.ieq mwrig; pYru DrIj] isru dIj; kwix n kIj] (ieq) ies SuB gxWrUpI(mwrig) rsqy, pUrn grU jI dw hukm mnx rUpI pYru (DrIj) Drnw kr, BwvqurMq hukm mn k, hMkwr ivkwr Agux iqAwgx rUp isru, qurMq (dIj) dyxw kro[AOgx iqAwgx ligAW(kwix) kWb n (kIjY) krnw kr, Bwv kWb n Kw[ AgxiqAwgx ’c twl mtol n kr[

261.vwihgrU] (1422) gr pIrW kI cwkrI; mhW krVI suK swru] prn

myhrvwn slqwn scy siqgrU cOQy pwiqswh jI &rmwauNd hn:-hy BweI! jwhr pIrjgqu guru bwbw]3] grU nwnk dyv mh`lw 1. mh`lw 2. mh`lw 3.nwm gurbwxI jIdI b^iSS krk, Ajpw jwp vwihgrU jI d drSn krwax vwly gur pIrW jI nUM.Dn isr Arp k, (cwkrI) cwA nwl kIqI (cwkrI) nOkrI svw, (swru) sRyStAslI sb ivAwpI mhW 3 ivsmwd sK dx nMU, (mhW) vfI BwrI krVI hY[ gurmiKsyvk bx ky, svw dw sAwd lY ky, bRhmwnMd rs ’c lIx ho ky mckwry mwr 2 k

Page 219: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 219/320

www.Gursevak.com  219 q`qkrw 

syvw krd hn[ XQw:- syvk sv krih siB qyrI ijn sbd swdu AwieAw] (599)ijvyN 2 svk svw krdw hY, iqvN 2 hMgqw inivrq huMdI hY[ mn grU crnW ’crsdw vsdw hY[ syvw dw rs PL itkwA bhuq hI vfw hY[ siqgurU swihb jIsyvk d idl ’c vsky ApxI syvw Awp hI krwaNdy hn[ ndir kry ijs AwpxI;

iqsu lwey hyq ipAwru]262.vwihgrU] grisKI Bwxw mMinAw; guru prw pwir lµGwie] sFbs dysUrj siqgurU cOQy pwiqswh jI &urmwauNd hn:-ijn@W ipAwry grisKW ny pUirAW grWdI b^SI gurisKI kmweI hY (Bwxw) hukm mMinAw hY, aun@W nUM guru  (prw) pUry jI,boihQVw hir crx mn ciV lµGIAY] Anuswr nwm rUpI jhwz ’q cwV k, sswrrUpI smud qoN pwir lMGwie ky, igAwn rUpI iknwry ’qy phuMcw idMd hn[ grisKWkI hir DUiV dyih; hm pwpI BI giq pWih] Bwxw mMnx vwl, Awp iqAwgx vwl,

sIs qLI qy r`Kx vwly, bd 2 ktvwaux vwly, Apxy bicAW nUM nyijAW q tMgwaxvwly, sAws 2 grU 2 iDAwax vwly, inSkwmI pymI inSkpt in`qnymI igAwnIiDAwnI, dvwny ShId pvwny sq Bgq, gurisKW (kI) dI crn DUiV, hy (hir)hrI!dwsn dwsW nMU (dih) b^Sxw kro[ gurisKW dI p[ prm-pwk crn-DUiV nUMpRwpq krk(hm) dwsn dws pwpI BI (giq) kilAwx nUM (pWih) pw lYx[

263. vwihgrU] gr siqguir nwm idVwieAw; mnu Anq n kwhU fol] (gr)

v`fy (gr) pjnIk (gur) pRkwS srUp mmhwn sdw prapkwrI  gurUAW dy grUsiqguir siqgrU Amrdws swihb jI ny, mhwn ikRpw krky, ijn@W nUM vwihgrU jI dws`cw nwm(idVwieAw) pRpk idRV krwieAw hY[ aun@W dw mnu, (Anq) hor (kwhU)iksy pws, pdwrQW ivSy vwSnw ’c (n) nhIN (fol) fldw[

jn nwnk hir kw dws hY; gr siqgur k gul gol] 30] vwihgrU (nwnk)DMn grU rwmdws swihb jI &urmwaNdy hn:-(jn) dwsn dws hir jI kw dwsu hY[Aq (gur) pUjnIk siqgur swihb jI (k) d (goly) gilAW dw (gul) golw hY[

XQw:- ml KrIdI lwlw golw; mrw nwau sBwgw] gr kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqlwieAw iqqu lwgw]) jn nwnk.hwit ivhwiJAw; hir.glm glwmI]) murdw hoiemurId; n glI hovxw[ swbru isdik shId, Brm Bau Kovxw[

264.vwihgrU] sK duK ijh prs nhI; loBu moh AiBmwnu] Anq klwvwnpUrn Bgvwn, pwrbRhm k gur Avqwr, siqgurU sI gurU qygbhwdr swihb jI ny

Page 220: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 220/320

www.Gursevak.com  220 q`qkrw 

sIs vwrn qoN pihlW BuK qyh aunINdRw iqskwr d bcn Asih ’qy Akih kStshwry[ sIs dyx l`igAW sI nhIN acwrI[ ipjry ’c cwr cu&ry iqK ikl l`gy hoeyhn[ prm-pjnIk s`cy siqgrU swihb jI iq`K ik`lW ivckwr bYTy ismrn krdrhy[ sIr dy QoVw ijhw Agy ipCy hox qoN ikl KuBdy sn[ AYs Asih kStW dI

hn@rI smyN, jdoN pRvwr, is`KW nwlN ivCoVw sI, ShIdI dyx ’c QoVy idn bwkI sn[DurW dI bwxI Bog dy slok cWdnI cONk id`lI ivKy, ipjry ’c acwry[ mrn dy kStqoN fridAW v`ifAW 2 dI hoS PrmS ho jWdI hY[ XQw:- rovih sK mswiek pIr]AMiq kwil mq lwgY BIV]) s`cy siqgurU pihl pwiqswh jI &urmwaNdy hn:-muslmwnW ’c a~cI zwqI vwl syK (mswiek) myhnqW krn vwly (pIr) SkqIAWvwly, sB roNd hn ik (mq) mqW Bwv ikqy swfy AMq smyN mrn d kSt dI (BIV)ibpqw nw (lwgY) l`g jwvy[ DMn hn DMn hn DMn hn vwihgrU s`cy siqgurU qg

bhwdr swihb jIE DMn hn[ iqlk jM\U gaU gRIb dI r`iKAw leI sIs krbwnkIqw[ Asy kStW smyN ivAwpk bhm ’c lIx rhy, ijvyN mC smMd ’c lIx rihMdwhY[ AkwS vWg inrKB Aqy DrqI vWg DIrj iKmw sihq rhy[ Awp jI kotwn kotsUrjW dy pRkwSk bx ky, sdw leI sMswr nUM nwm dw pRkwS b^S rhy hn[ Awp jIAYsI ikpw kro, AsIN ApxI zbwn nwl, Awp jI dy prm-pivqR prm-pjnIkprapkwrI im`T crn-kml sdw hI c`tdy rhIey, ApxI AKW ’c DrweIey[ XQw:- 

sBu idns rYix. dyKau guru Apunw; ivic AKI. gur pr DrweI] Apxy kysW nwlAwp jI dy prm-piv`q prm-pjnIk crn-kml JwVIey[ XQw:- gr k crn;kys sMig Jwry])

suKu duKu ijh prsY nhI; lBu moh AiBmwnu] hzUr &rmwauNdy hn:-(ijh) ijsipAwry nUM suKu dKu loBu mh (AiBmwnu) hMkwr nhI (prs) CoNhd lgd[ khu nwnksunu ry mnw; so mriq Bgvwn]13] vwihgrU (nwnk) siqgurU nOvN pwiqswh jI(khu) &rmwauNd hn:-(ry) hy mnw!(sunu) sunxw kr, (so) auh mhWprS Bgvwn jI

dw (mriq) srUp hI hn[ DMMn siqgurU qgbhwdr swihb jI dI ieh AwpxI hIprm au~cI sucI AvsQw hY[

265.vwihgrU] asqiq inMidAw.nwih ijih; kMcn loh smwin] (ijih) ijsmhWprS jI d ird ’c, ApxI (asqiq) vifAweI dI ie`Cw nwih, Awp iqAwg kswirAW dI crn–DUV bxy hn[ XQw:- srb kI; ryx hovIjY] Awpu imtwie;imlIjY]) Awps kau.jo jwxY nIcw] soa gnIA; sB qy aUcw]) (inMidAw) Awpxw

Page 221: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 221/320

www.Gursevak.com  221 q`qkrw 

pRqwp vDwax leI, prwey prK dy guxW nUM, AOgx kihxw inMdw hY, ieh vI nhINkrd[ (kcn) snw (loh) lhw smwin smJd hn[ XQw:- asqiq inMdw daUibbrijq; qjhu mwnu AiBmwnw] lhw kMcnu sm kir jwnih; q mriq Bgvwnw])

khu nwnk.sin ry mnw; mukiq qwih q jwin]14] vwihgrU (nwnk) DMn

siqgurU qygbhwdr swihb jI, ijn@W ny Drm hyq sIs kurbwn kIqw, (khu)&rmwauNdy hn:-(ry) hy mnw!(suin) sunxw kr, (qwih) iqs mhWprS (qY) qWeI,jIvn mukiq rUp hI (jwin) jwnxw kr[ ijs dy ird ’c Bgvq jI vs hox, auhjIvn mukq hY[ XQw:- Ehu Dnvqu; klvMqu piqvMqu] jIvn mkiq; ijsu irdBgvMq]

266.vwihgrU] hrK sg jw k nhI; brI mIq smwn] (jw) ijs mhWprSjI(kY) dy ird ’c Awey pdwrQ qoN (hrK) KSI Aqy gey qoN sog nhI hY[ XQw:- 

Awvq hrK.n jwvq dKw; nh ibAwpY mn rognI] bYrI  mIq ie`k smwn hn[XQw:- nw ko bYrI.nhI ibgwnw; sgl sMig.hm kau bin AweI]1]) Dnu Dnu hirigAwnI siqgurU hmwrw; ijin vYrI imqü, hm kau sB sm idsit idKweI] ijvNbwbw GnIeIAw jI Bgq jdyv jI[ khu nwnk sin ry mnw; mukiq qwih qYjwn]15] vwihgrU (nwnk) siqgurU qygbhwdr swihb jI (khu) &urmwaNdy hn:-(ry) hy mnw!(sin) snxw kr[ (qwih) iqs purK (q) qWeI hrK sg imq s`q

suBwA qN (mkiq) C`itAw, jIvn mukq (jwn) jwnxw kr[ ijvN siqgurU nOvNpwiqswh jI ny ipjry ’c, seI vrg iqK iklW ivckwr Bog dy slk aucwry, hrKsog im`q sqR suBwA qN rhy inrwry, jweIey bilhwry[ vw (qwih) iqn@W siqgurU nOvyNpwiqswh jI (q) qN Bwv pwsN mkiq dI pRwpqI (jwn) jwnxw kro[

267.vwihgrU] BY kwhU kau dq nih; nih BY mwnq Awin] j bRhmigAwnI(kwhU) iksy (kau) nU, BY nih  (dyq) iddw, (nih) nw hI (Awin) hor iksy dw BY (mwnq) mMndw[ ijvyN siqgurU qygbhwdr swihb jI ny ShIdI dx smN, fr nhIN

mMinAW[ sMq dKI AOrMgzyb ny qlvwr k`F ky ikhw, “mYN qyrw isr DV nwlN vKrwkr dyvWgw[ ” A`goN siqgrU swihb jI ny inrBYqw gBIrqw nwl shj hI ikhw,“frnw ’q frwaxw pSUAW dw km hY[ XQw:- khu kbIr; suiK shij smwva]Awip n frau; n Avr frwva] dwsn dws ShIdI dyx leI, AnMdpuroN cl kyAwieAw hY, ies leI ShIdI hI dxI hY[ khu nwnk sin ry mnw; igAwnI qwih

Page 222: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 222/320

www.Gursevak.com  222 q`qkrw 

bKwin]16] vwihgrU (nwnk) siqgurU qygbhwdr swihb jI (khu) &rmwauNdy hn:-(ry) hy mnw!(suin) sunxw kr, iks nUM BY nw dyx vwly, iksy dw BY nw mnx vwl jpurS jI hn[ (qwih) iqn@W nUM, (igAwnI) bhmigAwnI sgl kI rInw] (bKwin)kihxw kr[

268.vwihgrU] ijih ibiKAw sglI qjI; lIE ByK bYrwg] (ijih) ijsmhWprS ny mwieAw iviSAW dI (sglI) swrI (ibiKAw) zihr (qjI) CfI hY, iesmwieAw iviSAW dI zihr C`fx rUp brwg dw (ByK) rUp Dwr (lIE) ilAw hY BwvvYrwg srUp hI bx gey hn[ ijvN bwbw &rId swihb jI[ khu nwnk sun ry mnw;iqh nr mwQ Bwg]17] vwihgrU(nwnk) siqgurU qygbhwdr swihb jI (khu)&rmwauNdy hn:- (ry) hy mnw! (sin) sunxw kr, (iqh) iqs vrwgI mhW(nr) purSjI dy mwQY d Bwg au~qm hn[ vwihgrU] ijih pRwnI hamY qjI; krqw rwm pCwn]

(ijih) ijs grmuiK pRwnI ny, jbn rwj Dn mwl iv`idAw dyh hr qr@W dI (hamY)hMgqw (qjI) C`fI hY, aus ny (rwm) ivAwpk bhm jI, koit bhmMf dy (krqw)krn rcx vwl pCwn ley hn[ ijvyN ijn@W cMfwlW ny Bgq jYdv jI dy h`Q v`Fsn, Bgq jI ny aun@W ’c BI, krqw rwm jI pCwx ley[ XQw:- jdv iqAwigEAhMmv]) DMn Bgq jYdyv jI[ khu nwnk vhu mukiq nru; ieh mn swcI mwn]19])vwihgrU (nwnk) siqgurU qygbhwdr swihb jI (khu) &urmwaNdy hn:-(vhu) Eh

(nru) mhWprS jIvn mukiq hn[ hy mn!ieh gl swcI krk (mwn) mMnxw kr[269.vwihgrU] kbIr, grbu n kIjIAY; cwm lpty hwf] r`b srUp Bgq sIkbIr swihb jI ApxI hMgqw dI inivrqI leI, Apxy mn nUM aupdSd hn:-hymn!ieh dyh im`tI dI kcI gwgr, kwlrI kMD, BwdN dI Kub vWg nwsvq hY[ iesdy hwf, (cwm) cMm nwl lpty hoey hn[ XQw:- hwf mws nwVØI ko ipjru; pKI bsibcwrw]) ies nwsvMq dh dw (grb) AhMkwr kd Bul ky BI n (kIjIA) krIey[XQw:- qU kWie grbih bwvlI] jYsy Bwdau KMb rwj qU iqs qy KrI aqwvlI]1]

(1196) hYvr aUpir Cq qr; q Puin DrnI gwf] 37]) ijhVy rwj (hYvr) syStGoVy apir bYTy, hIry jVq sunihrI sudr CqR d (qr) Q`l sjd sn[ (qy) ah(Pin) Pyr (DrnI) DrqI ’c (gwf) g`f gey Bwv kbr ’c pw k db idq[ iesleI ies dh dw Zumwn iqAwgxw cwhIdw hY[ XQw:- kbIr. grb n kIjIAY; acwdyiK Avws] Awju kwil Buie ltxw; aUpir jwm Gws] 38]) kbIr. grb n

Page 223: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 223/320

www.Gursevak.com  223 q`qkrw 

kIjIAY; rMk n hsIAY kie] Ajhu su nwau smMdR mih; ikAw jwna ikAw hoie]39]) kbIr. grbu n kIjIAY; dhI diK srMg] Awju kwil qij jwhugy; ijakWcurI BuXMg] 40]

270.vwihgrU] kbIr. grb n kIjIAY; acw dyiK Avwsu] prmpUjnIk sI

kbIr swihb jI au~qm bkq Awpxy mn nU hMgqw dy iqAwg dw aupdyS idMidAW&rmw rhy hn:-hy mnw! c`krvrqI rwjw bx ky, acw (Avws) rwj duAwrw Gr, vwPOz Kjwny sihq dupYhr d sUrj vWg au~cw (Avwsu) prqwp diK ky, kd Bul k vI(grbu) AhMkwr n (kIjIA) krIey, ikauNik vfy 2 blI bhwdr jqU rwj pihlvwnhMkwr krk, gL gey[ XQw:- bf bfy AhMkwrIAw; nwnk.grib gly]1] ies leIBgq jI hMkwr qoN mn@W krdy hn, [ Awp jI hMgqw dy pUrn iqAwgI hn[ XQw:- kbIr nw hm kIAw, n krihg; nw kir sk srIru] ikAw jwna ikCu hir kIAw;

BieE kbIru kbIru] 62]) Awju kwil@ Buie ltxw; aUpir jwm Gws] 38] Awj jW (kwil) k`l nUM (Awj) AwXU dw (kwil) kwL hox qN ies sIr dw (Buie) DrqI’qy, sdw leI lytxw hovgw[ XQw:- qM kwieAw mY ruldI dKI; ijau Dr apirCwro]1] (154) ijhVw sudr sRIr Apxy rwjduAwry Gr Aq au~cy prqwp dw gmwnkrdw hY, auh Apxy a~upr Gwh dw jwmw pihn lNdw hY Bwv as dI kbr isvaUpir (Gws) Gwh (jwm) hrw ho jWdw hY[

271.vwihgrU] kbIr. grb n kIjIAY; rMk n hsIA koie] r`b rUp BgqkbIr swihb jI AimRq bcn; swD kI bwxI] Anuswr AMimRq bcn &rmwaNdy hn:-hy mnw! (grb) AhMkwr n (kIjIAY) krIey Aqy kdy vI (koie) iks duKI (rMku)gRIb nU mKl krk n (hsIA) hsIey[

Ajhu s nwa smudR mih; ikAw jwnau ikAw hoie] 39]) (Ajhu) Aj qrI(s) sRSt izMdgI rUpI (nwa) bVI, sMswr rUpI smudR dIAW Awsw iqSnw rUpI lihrW(mih) ’c hY[ (ikAw) kI (jwna) jwxIey BivKq nUM ikAw  (hoie) hovgw?ieh

igAwn rUpI iknwry ’q phucygI ik nhIN?Asl ’c ieh ijhVw gIb nUM dK ky h`sxwhY, ieho hI ies dw fubxw hY[ swKI:-Bjn ismrn vrwg mUrqI iek mhWprS, hrvkq iKmw ’c lIx rihMd sn[ BwvyN iGa d GV f`l jwx, qW vI iKmw hI r`Kdsn[ keI kuJ vI khy, hr vyl vwihgurU jI d pym ’c FLy rihMd sn[ XQw:- keIBlw kha Bwv burw kha; hm qnu dIE hY Fwir]1] syvkW smq, jdoN ie`k vysvw

Page 224: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 224/320

www.Gursevak.com  224 q`qkrw 

dy Gr koL dI lMGdy, qW h`s ky qrk nwl kihMdI, “ies swD dI dwVI myry kuq dIpUC vrgI hY[ ” dirAw rUp mhWprS sx ky, shxsIl sqM; Anuswr SWqI nwlzr lYNdy, idl ’c srw& dw sklp n ilAwauNd, sgN vysvw bwry Ardws krd, “hygurU nwnk dyv swihb jI!ies dw Blw kr[ ” ies qr@W auh kihMdI rhI, mhWprS

sihMdy rhy Aqy iKmw sihxSIlqw dw AiBAws krd rhy[ mhWprSW dy Aq dw smWiblkul hI nyV Aw phuMicAw[ ijhV pRmI mhWprSW dI sMgq krk k`K qoN lK bxysn, ah vrwg krn l`gy[ kDW jmIn Asmwn hvw swrw vwqwvrn rox l`g ipAw[pRmI kihMd, “sq jI swnUM Aqm smN dw aupdS b^S, ijs krk AsIN Awp jI divjog ’c ivAwkul n hoeIey[ iqkwl drsI Bwv iqnW simAW dy vrqwry nUM jwnxvwly SWq Awqmw prn sMqW ny ipAwr nwl ikhw, “hy gurmK!gurU nwnk swihb jIdw Bwxw mMno, rov n[ XQw:- hukim rjweI clxw; nwnk iliKAw nwil] ijhVI

vysvw kL dI Awpw lMGdy sI, as nUM bulwa[ ” srDwlUAW dw vYrwg JilAw njwvy[ ijhV roNdy 2 gey, Awpxy gLy ’qy h`Q r`K ky ie`k pymI bilAw, “hybIbI!qYnUM swf vYrwgI mhWprS bulw ky qwrn l`g hn[ ” kuJ inSrDk inMidAwkrn l`g[ mhWprSW dy idl ’c AYnw itkwA sI, vysvw dy idl ’qy kdrqI AsripAw, ah SrDw Dwr ky geI[ prm-pjnIk praupkwrI, Bjn mrqI shjAnMdI, mhWprS Apxy plGy ’q ibrwjy hoey sn[ srDwlU AqI hI dKI ho ky vrwg

krn lgy ik swnUM ies qr@W d mhWprS nhIN imlxy, mgroN swfw kI hwlhovygw?XQw:- jwnI ivCunV. myrw mrxu BieAw; iDRg jIvxu sMswry]) mÚ2] ijsuipAwry isa nyhu; iqsu Awg mir clIAY] iDRgu jIvxu sMswir; qw kY pwCY jIvxw]swry vwqwvrn dw vYrwgmeI rMg dyK ky vysvw ny siqkwr nwl sqW mhWpurSW nUMm`Qw tyikAw Aqy h`Q joV ky crnW vl KV geI[ mhWprS bly, “hy bIbI!qMinrwdrI nwl kihMdI hudI sI ik ies swD dI dwV@I k`qy dI pC vrgI hY, bAdbIdy lPz shwrny dwsn dws leI, bV kTn sn, pr dwsn dws siqgurU Arjn dyv

swihb jI dI ShIdI jp 2 ky iDAwn Dwr k, prm-pjnIk prm-pivqR grbwxIpV@ ky siqgurW dI ikpw sdkw jrdw irhw[ ies sB siqgurU Arjn dyv swihb jIdI hI ikpw hY[ dwsn dws nUM surq ’c ieh slk idsdw sI[ XQw:-kbIr.grbn kIjIA; rMku n hsIA koie] Ajhu su nwa smudR mih; ikAw jwnau ikAw hoie]39] gihr gBIrqw sihxSIlqw d Avqwr, prn sqW mhWprSW ny, Apxy dhW

Page 225: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 225/320

Page 226: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 226/320

www.Gursevak.com  226 q`qkrw 

ieh AwpxI AvsQw hY[ XQw:-  ijh mrnY; sBu jgq qrwisAw] so mrnw; grsbid pgwisAw]1] jdoN sRI kbIr swihb jI nUM zwlm iskMdr lDI ny, hwQI A`gysuitAw qW hwQI cIkW mwr ky frdw B`j igAw[ syvkW puiCAw, “sAwmI jI!AwpjI nU mrn dw fr nhIN l`igAw[ ” qW au~qR idqw, “kih kbIr; hmrw gibMd]

cauQy pd mih; jn kI ijMdu]4]1]4] ijvyN sUrj ’coN iq`Kw pkwS inrXqn hIinkldw hY, iqvN pUrn Bgq jI d srUp ’cN inrBYqw pRm igAwn, nwm pkwS irhwsI[ sI Bgq jI dI ieh, koit sUr jw kY prgws] vwlI AvsQw hY[ AibnwsIsuK; Awpn Awsn] bRhm jI Bgq jI dy rom 2 ’c vs c`ky hn, AibnwsI bRhm dIswiKAwqqw ho geI hY[ XQw:- nh ikCu jnm; nh ikCu mrY] Awpn cilqu; AwphI krY]) khu nwnk; guir bhm idKwieAw] mrqw jwqw; ndir n AwieAw]) bhmmih jnu; jn mih pwrbhm] eykih Awip; nhI kCu Brm] Bgq rivdws swihb

jI, Bgq nwmdv jI, Bgq jdv jI, bwbw GneIAw swihb jI Awid byAMqmhWprS, inrgn srgn dI eykqw krk, AibnwsI bRhm ’c AdroN bwhroN, smud dym`C vWg lIx ho k, mrn dI icMqw, ijaux dI Aws qN au~cy ho gey[ XQw:- mrxYkI icqw nhI; jIvx kI nhI Aws] ijauNdy vI bhm ’c iml hn, mr ky vI bhm’c lIx hn[ ijvyN pwxI nwl Bry GVy nUM Kul@ pwxI ’c r`KIey qW pwxI, pwxI ’crL jWdw hY, pr GVw dyKx mwqR vKrw jwpdw hY[ ieaN GV vWg aun@W d sRIr dKx

mwqR BwvyN v`Kry hn, pr AdroN pwxI vWg bhm jI ’c rLy hoey hn[ GVy dy huMidAWpwxI, pwxI ’c pihlW hI imiLAw hudw hY, BMnx qoN vI imL jWdw hY[ iesy qr@WGV dy BMnx vWg, BwvN aun@W d sRIr prjw 2 ho jwx, qW vI BweI mqIdws jI,BweI qwrU isG jI Awid ShIdW vWg bRhm jI ’c lIx ho k Amr ho jWd hn[XQw:-  Amr Bey; Amrwpd pwieAw]) inhcl sc Kudwie eyk; Kudwie bdwAibnwsI]) mY n mra; mirb sMswrw] Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw] zwlmzulm krd Awey, gurU ipAwry ShIdI dyx smyN ih`k QwpV k, jkwry g`jwauNd hoey

ieh slok pVd 2 ShId hoey[ XQw:-  kbIr ijs mrny q jgu frY; myry mnAwnµd] mrny hI q pweIA; prnu prmwnµd] 22]

274.kbIr. mih mrny kw cwa hY; mra q hir k dAwr] 1:- SRmxI BgqvwihgrU srUp kbIr swihb jI &rmwauNd hn:- (mih) dwsn dws nUM kusMgq AgxWqoN mrn rUp jIvq Bwv qoN mrny kw cwau aqSwh hY[ dwsn dws jykr jIvq Bwv

Page 227: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 227/320

www.Gursevak.com  227 q`qkrw 

qoN (mrau) mry, q (hir) hrI jI (kY) dy sqsgq rUpI (duAwr) dr ’qy mry[ hrIjI dy sqsMgq rUpI dAwry ’q jIvq Bwv qoN mrn dI hor BI mhwnqw hY[ kImhwnqw hY? pRm pRcwr :-vwihgrU srUp kbIr swihb jI ies slk c vwihgurU jIdy duAwry q mrn dw cwau r`KidAW, vwihgrU jI dy duAwry ’qy mrn dI SuB ie`Cw

krd hn, Bwv swry gunwhW v`loN mrnw, jIvq mrxw qwry qrxw] (413) AQvw grUjI d dAwry ’qy mrnw ijvN bwbw mhW isMG jI BweI Awlm isG jI ipAwry mhkmisMG ihMmq isMG swihb isG jI cwr swihbzwd Anyk grU ipAwry grU jI dy duAwry’qy sIr krk ShId hoey hn, jb Awv kI AaD indwn bnY; Aq hI rn mY. qbjUJ mro] (sRI dsm 99) bcnw nU kmwieAw hY, Pr ies ’c SB ieCw pRgtweI hY,ik jdN dwsn dws hrI jI dy dAwry ’qy mirAw ipAw hovygw, mqW hrI jI puC lxik BweI ds ipAwirE!ieh dwsn dws dy dAwr ’q kaux mirAw ipAw hY[ ies

pRm ivcwr ’c AnykW hI gx hn, jy hrI jI dy dAwry ’q mry qW hI hrI jIpuCxg[ jykr hrI jI dy duAwr ’q nhIN mrdw, qW jim jim mrY; mrY iPir jm]bhuqu sjwie; pieAw dyis lm] (1020) kStW ’c jnm 2 ’c pIVIdw jw irhwhY[ ies dw mOq d mwry mrnw, iks lyKy ’c nhIN hY[ XQw:- rwjy ieMdR smsir ighAwsn; ibnu hir Bgiq. khhu ikh lyK] (658) s hrI jI dy duAwry ’qy AOguxWdoSW ivkwrW vloN ijauNdy mr jwxw, hrI jI leI DrmXu`D ’c ShId ho jwxw ieh

bhuq vfw a~cw ruqbw hY[ ijqny BI gurU ipAwry Drm leI krbwn hoey hn, ahswry hI hrI jI dy dAwr ’q mry hn[ ijn@W nUM Amr ShIdW dI pdvI pwpq hY[AYsy grU ipAwirAW sicAwirAW nU Ardws ’c cq kIqw jWdw hY[ ijn@W ipAwirAWnwm jipAw vf CikAw, dyZ clweI qg vwhI, dK ky AxifT kIqw[ crKVIAW’qy cV@y bd 2 ktvwey, p`TIAW KlW lhweIAW, dgW ’c aubwLy gey, svw 2 mxpIsxy pIsy, b`icAW nU toty 2 krvw k JLIAW ’c puAwieAw, gLW ’c hwr pAwey,nyizAW qy tgwieAw, kImW 2 kIqy gey, duK B`uK q mwrW shwrIAW, Asy ipAwirAW

nUM hrI inrgn bhm jI, Awpxy AsMK srjW cMdimAW qwry mflW DrqIAW sqWAsK AsmwnW AnMq bhmMfW d pswry smq, ismrd krd hn[ s, As mrny jmrY bhuir n mrnw hoie] 29] (1366) AYs mrny krky jsw ik kbIr swihb jIkih rhy hn, Pr aus dw mrnw nhIN huMdw[ mq hir pUCY kanu hY; prw hmwrYbwr] 61] 1:- (mq) mqW hir jIE (pUC) p`C hI lx ik (hmwrY) dwsn dws d

Page 228: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 228/320

www.Gursevak.com  228 q`qkrw 

sqsgq rUpI (bwr) bhy ’qy, jIvq Bwv qN kanu pRmI mirAw (prw) ipAw hY?ijvyN sI kbIr swihb jI jIvq Bwv qoN mr ky, ismrn ’c lIx sn[ Bgvwn jI nypRgt ho ky j`g spUrn kIqw[ ijQy ismrn krd sn, Awdr nwl jw ky blwey,QwpVw d k CwqI nwl lw ley[ XQw:-; hir  imilE  lwie  1JpIVw] (698)

(1

j`PI) ie`k qW jg spUrn krk lijAw r`KI, djw drSn b^S k, CwqI nwl lwky, d`K qoV idqw, sdw leI eykqw ABydqw kr leI[ XQw:- ijau jl mih; jlAwie Ktwnw] iqau joqI sMig; jiq smwnw]

kbIr. mih mrny kw cwau hY; mra q hir k dAwr] 2:- SRmxI Bgq sIkbIr swihb jI &rmwaNd hn:- (mih) dwsn dws nUM, hrI jI qoN (mrny) krbwnShId hox kw bVw BwrI cwa aqSwh aumwh hY, jo Drm prapkwr leI, dwsn dwsdw sIr lg jwvy[ Bgq jI dy ^ws pRmI kihMdy, “ jI! swry mrno frdy hn, pr

Awp jI nU mrn dw cwA ikaN hY”? qW ikhw:- mra q hir k dAwr] hy pRmIE!dwsn dws nUM mrn dw cwA ies leI hY ik jy dwsn dws (mra) mry Bwv ShIdhovy q hir jI (kY) dy Drm rUpI duAwr ’qy hI hovy[ hrI jI dy duAwry ’q mrn dwBwv ieh nhIN, ijvyN koeI iks nwl lV ky, kRD ’c qp k khy, “m qyry isr cV@ kqyry bhy qy mrWgw”[ hrI jI d Drm rUpI duAwry ’qy ieaN mrnw hY:- ijvN sIAnMdgV@ swihb jI d Gyry, sRI cmkr gVI d jMg ’c grU ipAwry dulwry srbIr

bhwdr XoDy isMG swihbwn, BweI mqI dws, BweI sqI rwm, BweI dieAwlw jI,BweI mnI isG bwbw dIp isG jI ShId hoey hn[ hy pymIE! j Awp jI puCdy hoNhrI d duAwry qy ikauN mrdw hYN:- mq hir pUC kanu hY; prw hmwrY bwr] 61]2:- (mq) mqW hir jI (pCY) p`C hI lx ik (hmwrY) dwsn dws dy Drm rUpI(bwr) bUhy ’qy prapkwr krky, kaunu ShId hoieAw (prw) ipAw hY] 61]idRstWq:- ijvN bwbw mhW isG jI Awidk isG jo sRI mukqsr swihb jI dy DrmXu`D ’c, gurU swihb jI d snmK rih k, Drm rUpI bhy ’qy ShId hoey sn[ sI

siqgurU swihb jI ny Awpxy coLy dy ply nwl isMGW dy chry pMJ, ikhw, “ieh myrwpMj hzwrI, ieh myrw ds hzwrI, ieh mrw pdrW hzwrI, ieh mrw vIhhzwrI”b^Sy vr vwro vwrI, vwr vwr jwx bilhwrI[ isMGW dy Pt dK k mhwrwjpRm vYrwg ’c AYs FLy, nyqRW ’cN Awp mhwrw jl vih quirAw[ bwby mhW isMGswihb jI ny ShIdI pw k, j mwJy dI tu`tI gMFweI hY, ieh hY hrI gurU jI dy DrmrUpI bUhy ’q zulm dy nws Drm dy pkwS leI mrnw, gurU jI dw p`Cxw[ ijvyN bhy

Page 229: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 229/320

www.Gursevak.com  229 q`qkrw 

duAwrw mMdr AMdr pRvyS hoeIdw hY, iqvyN hrI grU jI d Drm rUpI bUhy qy mr ky,ies Drm rUpI bhy dAwrw srbIr bhwdr XoDy ShId, s`cKMf mdr ’c pRvyS ho ky,AibnwsI pd nUM pRwpq huMdy hn[

kbIr. muih mrny kw cwa hY; mra q hir k duAwr] 3:- kbIr swihb jI

&urmwaNd hn, ik dwsn dws nUM qW mrn dw bVw hI cwA hY, jy mry qW vwihgrU jIdy siqsMgq rUp drvwzy ’qy mry, mqW hrI krqwr jI ikqy p`C hI lYx, ik myryswDsMgq rUpI duAwry ’qy kaux mirAw ipAw hY, ies leI swfI mukqI kr dx[ijvyN BweI gurdws swihb jI ny ikhw, ik juqw purK dw bwhr hI ipAw rihMdw hY,iksy n iks vyl Aw ky sMBwl hI lNdw hY, ies qr@W hrI jI d duAwry ’qy mr kj`qw bx jweIey[ hrI jI nUM qrs, lwj Aw jwvgI[ beI gIb mry dAwry ’qmirAw ipAw hY, juqw bx ky mhwrwj s`cy pwiqSwh jI d crnI peIey, mhwrwj jI

inhwl kr dyxg[ nwnk grIb.Fih pieAw dAwrY; hir mil lYhu vifAweI]6](757)

275.vwihgrU] kbIr. spnY hU brVwie kY; ijh muiK inks rwm] { DMnBgq kbIr swihb jI Awp jI d prmpiv`q prm pjnIk crn-kmlW nUM zbwn vw pRIq rUpI zbwn nwl sdw hI c`tdy rhIey[ spny ’c brVw ky nwm, Awp jI d muKNhI inkldw hY[ ieh qw kotn  m  nwnk  ka; nwrwien  ijh  cIiq] 24] vwlI

AvsQw hY, j sI kbIr swihb jI, Bgq nwmdv jI, Bgq jdv jI Bgq DMnw jIAwidk nU pRwpq hY[ ijs ’qy grU nwnk swihb jI dI prn ikrpw hovy, EhI pymIsiqgurW dy b^sy ArQ ivcwr nwm AiBAws krdw hY[ ijs qr@W dw jwgRq AvsQw’c AiBAws hov, aus qr@W dw supnw AwaNdw hY[ supny ’c nwm brVwaNxw, iehdwqy dI Amolk dwiq prn ikRpw hY[ } vwihgrU srUp sI kbIr swihb jI &rmwaNdhn:- hy pRmIE! (ijh) ijs mhWprS gursvk jI d (miK) m`KoN spnY  (hU) ’cbrVwie kY Awp muhwry, inrXqn bl k rwm vwihgrU(inks) in`kldw hY, grbwxI

brVwayNdw hY[ qw ky pg kI pwnhI; myry qn k cwm] 63] vwihgrU jI dI ikRpw dpwqr, ijs nwm AiBAwsI mhWprS gursvk gurisK jI dy muKN brVw ky vwihgrUjIE dw nwm in`kldw hY, (myry) dwsn dws d qn dy (cwmu) cMm (k) nUM k`t k (qw)iqs (ky) dy (pg) crn-kmlW kI(pwnhI) j`qI bxy[ ijs nU ah mhWprS pihny,ijs krk dwsn dws sIr s&lw hovy[ XQw:-ivic snwqˆØI; svk hoie] nwnk;pxHIAw pihrY soie] (1256) myrI KlhuN mOjV; gurisK hMFWdy[ (vwr 9)

Page 230: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 230/320

www.Gursevak.com  230 q`qkrw 

276.vwihgrU] kbIr.mrw mJ mih ikCu nhI; jo ikC hY so qrw] vwhu 2vwihgrU jI d Avqwr SomxI Bgq, sRI kbIr swihb jI d AMdr Apx`q mr hMgqwdw ik`fw BwrI iqAwg hY, hzUr &rmw rhy hn :- hy vwihgrU swihb jIE!DnpdwrQ imqR, nwm rUpI Dn vw SuB guxW rUpI Dn dwsn dws nU j ikCu BI pRwpq hY,

(s) ah sB, (qrw) Awp jI dw idqw hoxy krky(muJ) dwsn dws d idl(mih) ’c,(mrw) dwsn dws dwikCu BI nhI hY[ qyrw quJ ka saupqy; ikAw lwg mrw]203] ieh sB kuJ(qrw) Awp jI dw idqw hoxy krk, (quJ) Awp jI(kau)nUM(saupqy) Awp jI qoN krbwn kridAW, (myrw) dwsn dws dw ikAw m`l (lwgY)l`gdw hY? Bwv myrw kuJ BI mul nhIN lgdw] 203] vwihgrU siqgrU sRI grUnwnk dyv swihb jI mhwrwj, jdoN h`t swihb kr rhy sn, as vyl mhwrwj swihbjI ny qyrw qrw kih k inrXqn hI gRIbW dIAW JolIAW Br idqIAW, h`t swihb jI

dy cwry bhy Kol ky, sB k`J gRIbW nUM lutw idqw, siqgrU dsvN pwiqswh jI ny sIcmkr swihb jI ivK, Awpxy swihbzwidAW, sUrbIr bhwdrW XoiDAW nUM, nyqWswhmxy ShId huidAW dK ky, ieh mhW ivsmwd Sukr kIqw:-kbIr. myrw muJ mihikC nhI; j ikCu hY s qyrw] qyrw quJ kau saupqy; ikAw lwgY myrw] 203] iesqr@W sUrbIr isrlQ XoDy isMGW ny qn mn Dn isr siqgurU dsvyN pwiqswh jI nUArpidAW, siqgurW dy snmuK ieh qukW pV@IAW kmweIAW, pUrn gurU jI ihq

ShIdIAW pweIAW, DMn kmweIAW, [ grU ipAwrI swDsMgq jIE! grbwxI jYswsuKdwiek gurU gurbwxI jI hI hn[ gl krnI bVI sKI hY, isr dxw bVw AOKw hY[isr dy ky hMkwr iqAwgxw hor BI bVw BwrI AOKw hY[ siqgurW ny grbwxI jIduAwrw, isr dyx dI prm a~cI s`cI krbwnI vwlI AvsQw b^S ky, isr idqy dIhMgqw dI inivrqI leI gurbwxI jI b^S hn[ j siqgurW qoN ibnw hor keI nhINb^S sikAw[ siqgurW ny Awp sbMs dyx qk krbwnI idqI hY[ ijs krk sB dwmwx inivrq hudw hY[ isr dx q`k krbwnI dyx vwl sUrbIr XoDy, lM 2 krk

siqgurW dI kurbwnI, grU gRQ swihb jI gurbwxI jI nUM sdw nmskwr krd Aweyhn, krd hn, krd rihxg[ XQw:-grU gMQ kljug BieE; gurU rUp mhwn] ds pwiqswhIAW rUp iehu; gurU gRQ jI jwn]

277.kbIr.nw hm kIAw n krihg; nw kir sk srIru] auQwnkw:-rwjn

Page 231: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 231/320

www.Gursevak.com  231 q`qkrw 

ky rwjw.mhwrwjn ky mhwrwjw; koit bRhmf dy mwlk sBnw jIAw kw  iek dwqw;ivAwpk bRhm jI ny, Bgq sRI kbIr swihb jI dw prmpiv`qR Avqwr DwirAw hY[Awp jI nU julwhw jwx k, zwq AiBmwnI Awp jI nwl r`j k eIrKw krd sn[swirAW ny iekTy ho k, sRI kbIr swihb jI v`lN icTIAW pw idqIAW, ik kbIr

swihb jI dy p`k BMfwry ’c Awv[ zbwn dy suAwdIAW dIAW jmwqW dIAW jmwqW AwgeIAW[ ijn@W ’c koeI BI inrws prK nhIN sI[ XQw:- jgI kMn ptw pKy, sIs Dry jtw pyKy; As nhI keI, jw k Awsw nhI mn mih] (sRI dsm) sI Bgq jImwieAw dy iqAwgI hoxy krk, Gr ’c AqI hI gRIbI sI[ SRmxI Bgq jI dI AkwlpurK jI nwl eykqw ABydqw sI[ bwhr iekWq ho k eykqw dw rMg mwnx l`g[Awp jI ny ijvyN ikhw hY, sMn shj mih bunq hmwrI]1] (1158) Ac`l AfolAbol Amol A&ur smwDI ’c iesiQq ho gey[ Aink  rUp  iKn  mwih; kdriq 

Dwrdw] (519) vwihgrU jI ny ie`k srUp sRI kbIr swihb jI dw, dUjw mhwrwj dwDwr ilAw[ AnI dunIAW AweI, iekT J`ilAw hI n jwvy[ ie`k pwsy bAMq dIvwnW’c kQw kIrqn grbwxI pVI jw rhI sI[ djy pwsy sdw vrq l`g hoey sn[ Anqklw dy mwlk ny, jo hir dwsn kI ausqiq hY; sw hir kI vifAweI] hir AwpxI vifAweI BwvdI; jn kw jkwru krweI] (652) Anuswr sB nUM sI kbIr swihb jIdw jwp krn lw idqw[ swrw bRhmf DMn kbIr DMn kbIr jI Avwz nwl gMj

auiTAw[ ijvN srj dIAW ikrnW Jt p`t dr 2 q`k phuMc jWdIAw hn, iqvyN srjsrUp sRI kbIr swihb jI dI mihmw rUp ikrnW swry dS ’c &l geIAW[ Awp jIqW smwDI ’c hI bTy rhy[ sB nU sq idn miTAweI CkweI gfy l`d 2 k qry[ j`gsMprn krk, ivsmwd kauqkI Bgvwn jI ny, Bgq jI pws jw k, Awpxw srUpBgq jI dy AMdroN Alop kr ilAw[ Bgq jI ny Aks mwqR nyqR Kly, ijn@W d drSnAMdr kr rhy sn, swhmxy KV@ jwx ky au~T ky crn PV ley, Bgvwn jI ny fiLAWqoN PV k CwqI nwl lw ky, Ub G`itAw, ieh SB bcn khy, “DMn kbIr DMn kbIr,

kljug AMdr koVW jIAW nU, dwsn dws dI pym-BgqI ’c lw ky, kQw kIrqnduAwrw auDwr rhy hoN jI, Awp jI ny dwsn dws d mn nUM pRm-BgqI dAwrw ijqilAw hY[ KfW bhmMfW dy AMdr Awp jI dI sdw jY jYkwr hudI rhygI[ kQw kIrqnBjn ismrn, siq Drm dy apdS dy pvwh nMU, ies qr@W hI clwaxw, grbwxIaucwrnI inMdkW dI pRvwh nhIN krnI[ Awp nhIN kJ bnxw, sb`q dy Bly dw AwSw

Page 232: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 232/320

www.Gursevak.com  232 q`qkrw 

kmwauxw”[ ieq Awidk apdS d k ikhw, “ AwpW hux sdw leI iek joiq ho geyhW”[ XQw:-rwm kbIrw.eyk Bey hY; koie. n skY pCwnI] (969) Awp jI ivsmwdrMg ’c Awpxw Awqmw jwx k, Awpxy Awp nUM nmskwr krn l`g[ XQw:- Awps kau Awpih Awdys] (291) qQw:- inmK inmK, Twkur nmskwrY] pRm-BgqI ’c

rom 2 krk rMg hoey bwhroN Aw ky, sRI kbIr cOry ’c sj gey[ XQw:- lwl rMgu. iqs ka lgw; ijs k vfBwgw] mlw. kdy n hoveI; nh lwgY dwgw] (808) AwpjI dy ^ws pymI, j hr vly bwr 2 DMn kbIr swihb jI dw jwp krd sn, aun@WAwp jI pws Aw ky fMfauqW, ArdwsW vDweIAW idqIAW[ AwpxI mihmw sx k,Awp jI rox lgy, AqI inmRqw hlImI gRIbI pym ’c FL ky, hMgqw dy iqAwg dw ^bim`Tw slok acwirAw:- kbIr.nw hm kIAw n krihg; nw kir sk srIru]kRVW bRhmfW dy mwlk, sRb ivAwpI dy Avqwr SomxI Bgq sRI kbIr swihb jI

&rmwauNdy hn:- (hm) dwsn dws d sRIr ny nw ipC jg pMn praupkwr (kIAw)kIqw sI, n Awax vwl smN nUM (krihg) kr skgw Aqy nw hI dwsn dws dwsrIru kir (skY) skdw hY[ vwihgrU jI hI krn kwrn smr`Q hn[ XQw:- krx kwrx  pRBu  eyk  hY; dUsr  nwhI  kie] (276) krx  kwrx  eyk  EhI  ijin  kIAw Awkwru] (51) j ikCu krq hY seI keI hY ry; qYs jwie smwhI] (162)

ieh Av`sQw pUrn bRhmigAwnI qq bqy dI hY[ ijvyN BweI mnI isG jI ny

bMd 2 ktvwauNidAW, bwbw qwrU isMG jI ny Kprw lhwaNidAW, bwbw dIp isMG jI nysIs qlI ’q r`KidAW, sUrbIr bhwdr AiqrQI isrlQ XoDy isMGW ny Awpxw prjw2 ktw ky ShIdIAW pweIAW hn[ sRIr cIry gey AMg nhIN moiVAw, sI nhIN acwrI,isrV nhIN idqw[ prn isrV r`K ky d`K Bu`K mwrW shwrIAW, jMg ’c vD 2 kqygW mwrIAW[ zwlmW dw prjw 2 k`t 2 k, Awpxw purjw 2 ktw k, swhmxy m`Qif`gd rhy[ Awpxy prmpUjnIk siqgurU swihb jI, krx kwrx smr`Q prn bhmsrUp jI mny pUj pUjwey[ XQw:- hm cwkr.  gibMd k; Twkru  myrw  Bwrw] krn 

krwvn. sgl ibiD; so siqgurU hmwrw] (399)kbIr. nw hm kIAw n krihg; nw kir sk srIru] 2:-Bgq kbIr swihb

jI dy Adr bwhr AsK guxW d AsK pRkwS hI pRkwS srb klw Brpr pRB; jIswiKAwq ho rhy hn, na Kf ipRQmI ies qn mih rivAw inmK inmK nmskwrw](208) dI AvsQw hY[ kq ieMd cd. sUr kqy; kq mfl dys] kyqy isD bD. nwQ

Page 233: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 233/320

www.Gursevak.com  233 q`qkrw 

kyq; kyqy dvI vs] kyq dv dwnv. muin kq; kyqy rqn smud] kqIAw KwxI.kyqIAw bwxI; kq pwq nirMd] kyqIAw srqI. syvk kyq; nwnk AMq n. Aq])pwqwlw pwqwl lK; Awgwsw Awgws] koit bRhmf dw pswrw AMdr bwhr mhwrwjswiKAwq ho irhw hY[ krx kwrx. pRBu eyku hY; dUsr nwhI kie] vwihgrU jI dI

lKqw ho rhI hY[ inrgn srgn dI eykqw ho rhI hY[ mhwrwj swihb jI gIbInwl eykqw ABydqw sihq kih rhy hn, kbIr. nw hm kIAw n krihgy; Adrbwhr inrgn bhm jI ids rhy hn, srgn srUp dw koit bRhmf dw pswrw idsirhw, aus Anuswr kih rhy hn, ik hMgqw Cf idqI hY, kbIr swihb jI kihMdy,kbIr. nw hm kIAw n krihg;) nw hI (hm) AsIN kJ (kIAw) kIqw hY n hI k`J(krihg) krWg[; nw kir sk srIru] rkq ikm dw nwSvq srIru hY, imiQAwqnu Dnu; kutMb sbwieAw] nw swfy srIru ny ipC kuJ kIqw, nw A`g nU kuJ kir

(sk) skygw[ ikAw jwna ikCu hir kIAw; (ikAw) kI (jwna) jwxIey, jo (ikC)kuJ kIqw ivsmwd hir jI ny (kIAw) kIqw[ XQw :- hm qy kCU n hov suAwmI ijaurwKhu iqau rhIA]1] (216) sBu ikCu. kIqw qyrw vrq; ikAw hm. bwl gupwlw](608) mhwrwj swihb jI nU swiKAwq krk kih rhy hn[; BieE kbIru kbIru]62] swrIAW GtW coN, sBY Gt rwm blY; rwmw bol] rwm ibnw; ko bol ry] (988)swry jY jYkwr ho irhw hY, kbIr vwihgrU jI nUM ikhw, hkw kbIr krIm q byAb

prvdgwr]1] (721) kihMd; BieE kbIru kbIru] 62] sB jgw hI, sBY Gtrwm blY; rwmw blY] Anuswr kbIru kbIru vwihgrU vwihgrU swry (BieE) ho irhwhY[ j bolq hY imRg mIn pMKyrU; s ibnu. hir jwpq hY. nhI hor] (1265) vwihgrUjI dI swiKAwqqw ho geI, Awpxy nwm dI hMgqw nhIN rhI, ies leI, krx kwrx.pRBu eyku hY; dUsr nwhI koie] vwihgrU jI nUM krn kwrn mn ky ivsmwd rMg cinrgn srgn dI eykqw sihq, AsK bRhmf dy pswry dy vrqwry nUM A`KW nwl qkrhy hn[ ivsmwd gurbwxI jI acwr rhy hn[ pRmI bhu igxqI ’c Aw ky is&q

krd hn, as dy a~q’c kbIr swihb jI hMgqw rihq bcn &rmwaNd hn:- srgn inrgn inrMkwr; sMn smwDI Awip] Awpn kIAw nwnkw; Awp hI iPirjwip]1] (290) Awps ka; Awpih Awdysu] iqhu gux kw; nwhI prvysu] iesAvsQw ’c lIn ho ky grbwxI jI aucwr rhy hn[ pRm Bwv ArQ:- Ab qau. jwiecF isMGwsin; iml hY. swirMg pwnI] rwm kbIrw. eyk Bey hY; kie. n sk pCwnI]

Page 234: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 234/320

www.Gursevak.com  234 q`qkrw 

(969) AMqir sunM. bwhir sMnM; iqRBvx sMn msMnM] cauQy sMnY jo nru jwxY; qw ka.pwpu n punM] (943) Anhq sMin rq; sy kYsy] ijs qy apjy; iqs hI jYs] (943)vwihgrU srUp kbIr swihb jI dy Adr bwhr vwihgrU jI AnykW srgn srUp Dwrky, drSn dy rhy hn[ siq sMqK dieAw Drm vIcwr inmRqw hlImI gRIbI Awid

AsK SuB guxw dy Anqklwvwn pkwS vwihgrU inrgn bhm jI swiKAwq ho rhyhn[ AYsI ivsmwd inrml aujl dSw ’c, hMgqw rihq bcn &rmwey hn, ijvNbeI nw dwsn dws ny k`J kIqw, nw Awaux vwl smyN krWg, nw swfw sIr krskdw hY[ vifAweI imlx qoN ieh nhIN kih rhy, BwvN DMn kbIr, DMn kbIr, jwphox l`g igAw[ vifAweI imlx qN BI kih rhy hn, AsIN ku`J nhIN kr rhy[ ijvNsiqgurU pMjvyN pwiqSwh jI ny sI hirmMdr swihb jI rcy q ikhw, ijs kw kwrjiqn hI kIAw; mwxs ikAw vycwrw rwm] (784) jo ikCu krq hY. soeI koeI hY ry;

qYs jwie smwhI]1] (162) pK bolY sxY sBu Awip] (183) ijvyN siqgurU dsvyNpwiqSwh jI ny BMgwxI dw pihlw Xu`D ij`iqAw, ikhw, “BeI jIq myrI] ikRpw kwlkyrI] ” ies Anuswr ijvN swnUM hMgqw dy sklp ivklp &rd hn, mYN kIqw hY, mNkr irhw hW, mN krWgw, ies nwl swfI qwkq ivArQ jWdI hY[ ijvyN pMjvyNpwiqSwh jI &urmwauNd hn:- kit krm krY; ha Dwry] smu pwv; sgl ibrQwry]koVW cMg krm krky hMgqw kr lvy, ik mYN kIqy hn, aunW dI Qkwvt pwauNdw hY,

swry ivArQ hI jWdy hn[ ies leI, krx kwrx. pBu eyku hY; dUsr nwhI kie]mMnidAW vwihgrU jI nU swiKAwq kr ilAw hY[ ies ivsmwd dSw ’c bol rhyhn:-kbIr kUkru. rwm k; muqIAw myro nwa] gly hmwry jyvrI; jh iKMc qh jwa](1368) kbIr j mY icqva nw krY; ikAw mry icqvy hoie] Apnw icqivAw hirkrY; jo myry iciq n hoie] ieh hMgqw rihq AvsQw hY, mhWprS Adr bwhrvwihgrU jI dy drSn ’qy Ajpw jwp ’c lIx hn[ mhwrwj swihb jI Awp Adrbwhr vs k, Awp hI AdroN jwp kr krvw rhy hn[ q`qW ’coN BI jwp sxw rhy

hn, Bgq kbIr swihb jI dI AYsI ivsmwd aucI AvsQw hY[ ijvyN gurU pRmysr jI&rmwauNdy hn:- quDu AwgY Ardwis hmwrI; jIa ipfu sBu qyrw] khu nwnk sB qrIvifAweI; koeI nwau n jwxY mrw] (383) Bgq kbIr swihb jI dI AsI pRmwBgqI Akwl prK jI nUM BwA geI hY, qW hI ikhw, kbIr. mnu inrml BieAw;jYsw gMgw nIru] pwCY lwg hir iPrY; khq kbIr kbIr] (1367) aus Anuswr

Page 235: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 235/320

www.Gursevak.com  235 q`qkrw 

siqgurU mhwrwj swihb jI ny Awpxy ipAwry BgqW nUM Awdr b^SidAW hoieAW,Awpxy brwbr dI pdvI b^SI hY, blik aun@W nU Awpxy sIs ’qy ibTwieAw[

ikAw jwna ikC hir kIAw; BieE kbIru kbIru] 62] (ikAw) kI (jwna)jwxIey? hir jI ny kI (ikC) k`J praupkwr (kIAw) kIqw hY? Bwv jo k`J kIqw hY

sB k`J hrI jI ny kIqw hY[ dwsn dws inmwxy ny kuJ BI nhIN kIqw[ hrI jI dkIqy prapkwr Anuswr swry bhmf AMdr DMn kbIru DMn kbIru (BieE) hox l`gipAw hY[] 62]

278.kbIr. mwtI ky hm pqry; mwns rwiKEu nwa] vwihgrU srUp sI kbIr swihb jI &urmwaNdy hn:- hy vwihgrU! (hm) qmwm jIv (mwtI) im`tI (k) d(pUqry) buq hn, (mwns) mwx sihq mnu`K, vf 2 birAwr vYlI (nwau) nwm(rwiKEu) r`Kd hW[ cwir idvs ky pwhuny; bf bf rUMDih Twau] 64] BwvN

cwir(idvs) idn k(pwhuny) pRwhuxy hW[ XQw:-GVI  mhq  kw  pwhuxw; kwj svwrxhwru] (43) eyk rYx ky pwhun qum Awey; bhu jg Aws bDwey] (212) prPyr BI ih`k D`ky nwl(bf) vfIAW(bf) vfIAW(Twau) jgw(rUMDih) rokd hW[] 64]

279.kbIr.mrqw mrqw jg mUAw; mir BI n jwinAw koie] vwihgrU srUpkbIr swihb jI &rmwaNd hn :-ik msW mr ky hl vwihAw, mr k swaxI bIjI,mr k hwVI bIjI, mr ky ieh km kIqw mr ky ieh km kIqw, mq dw mwirAw

kwm kRD loB mh hMkwr ivkwrW dw mwirAw (mrqw) mrdw(mrqw) mrdw jgu(mUAw)mr igAw, Bwv ijny jIv ijaN rhy hn, hr vly kwm koD lB mh hMkwr eIrKwinMdw dÍs vr Awid dw hmlw huMdw rihMdw hY, ien@W ivkwrW dw mwirAw jg mrigAw, (koie) iksy ny BI (mir) mrnw (n) nhIN jwinAw, js mr ky Amr hoeIdwhY[ XQw:- mrno mrnu khY sBu koeI] shj mrY Amru hoie soeI]2] (327) jIvqmrY; bJ pRB soie] (741) AMiq kwil. nwrwiexu ismrY; AsI icqw mih jy mrY]bdiq iqlocnu. qy nr mukqw; pIqbru. vw ky irdY bs] (526) mÚ 3] ikAw jwxw

ikv mrhg; kYsw mrxw hoie] jy kir swihb mnhu n vIsrY; qw shlw mrxw hoie]mrxY qy jgq frY; jIivAw loVY sBu koie] gurprswdI jIvqu mrY; hukmY bJY sie]nwnk AsI mrnI jo mrY; qw sd jIvxu hoie]2]

AYsy mrny j mrY; bhuir n mrnw hoie] 29]) kbIr. mih mrny kw cwau hY;mra q. hir k duAwr] (1367) hrI jI dy duAwry ’qy AQvw kwm kRD lB moh

Page 236: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 236/320

www.Gursevak.com  236 q`qkrw 

hMkwr eIrKw inMdw AOgxW ivkwrW ksMgq niSAW v`lN jIvq Bwv qN j (mrny)mrnw hY, AYsy mrY, (bhuir) Pyr mrnw (n) nhIN (hoie) huMdw] 29] XQw:- jIvqmrxw qwry qrxw] jY jgdIs prm giq srxw] (413) AOgxW ivkwrW dSW suAwdWiviSAW vloN, mrn dw SB s`cw aupdyS hY[

280.vwihgrU] j isru sweI nw invY; s isru kIjY kWie] bwbw &rIdswihb jI Apxy idl ’c, rom 2 krk, iKn 2 smN ’c, mwlk jI nUM inaNdnmskwr krd hn[ nmskwr kridAW 2 sWeIN ’c lIx ho k, sWeIN srUp ho gey[sWeIN jI nwl mylx leI, hMgqw d swV nUM sdw leI mytx leI &urmwaNdy hn:-(jo)ijhVw hMkwrI isru Apxy (sweI) mwlk jI Agy (nw) nhIN (inv) Jukdw, (s) Esisru nU r`K ky, (kWie) kI (kIj) krnw hY? kMny hyiT jlweIA; bwlx sMd Qwie]72]) aus hMkwrI isr nM v`F ky, bwlx  (sMdY) dI (Qwie) jg@w (kuny) qOVI hyiT

(jlweIA) swV dyxw cwhIdw hY[281.vwihgrU] PrIdw.mnu mYdwnu kir; tey itb lwih] hy PrIdw! pwp vYr,

mwx gumwn, kUV kpt Awid tey, kwm kRD lB mh hMkwr Awid itb, mnu qoN lwih ky, Bwv ien@W dw iqAwg krk, Apxy mnu nU mYdwnu vWg pDr Bwv sw& BoLw,inskpt bxwaxw kir[ ijvN prm-pjnIk Bgq DMny swihb jI ny inSkptqwnwl, vwihgrU jI dI pRwpqI kIqI[ XQw:- khu kbIr; Bgiq kir pwieAw] Bol

Bwie; iml rGrwieAw]) Bolw Bwa goibdu imlwv]) AgY. mil n AwvsI; djksMdI Bwih] 74] mn nUM inskpt sw& krny krk, qyry Ag (dojk) nrk (sMdI)dI (Bwih) A`g (mil) kd, a~kw hI (n) nhIN (AwvsI) AwvgI[

282.vwihgrU] jbn jWdy nw frW; jy sh pRIiq n jwie] hr jIv nUM juAwnIjwx dw sMsw hY, buFyp ’c ieMdy sIr BwvyN kmzor ho jWdy hn, pr Pyr vI iviSAWkrk, iqpqI nhIN hudI, iviSAW leI roNdw hY[ mn dI ies FihMdI dSw dIinivrqI leI, SuB s`cw apdS b^S rhy hn[ hy(sh) pqI vwihgrU jI!Awp jI

AYsI ikpw kro, ik dwsn dws AMdroN Awp jI dI pIiq n(jwie) jwvy[ jy Awp jIdI pRIiq n jwvy qW dwsn dws, (jobn) jAwnI husn jWd nw (frW) fry[ pqIpRmwqmw jI dI gVI pRIqI krk, swry ivSy ivkwr Cut jWdy hn[ grmuKqweI vwlIs`cI pRIqI dAwrw, s`cy pRIqm dI pRwpqI ho jWdI hY[ XQw:- gurmiK scI AwskI;ijqu pIqm scw pweIA] ktwn koit bRhmfW dy mwlk d drSnW dw ivgws bixAW

Page 237: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 237/320

www.Gursevak.com  237 q`qkrw 

rihMdw hY[ jdN mn ivAwpk ’c lIx ho ky, icMq Aicqw sglI geI] dI AvsQw’c lIx hovy Pyr juAwnI dy jwx dw koeI fr nhIN hudw[ ies leI gurU syvw BgqI,sIs vwrn q`k kurbwnI Ardwis krky AsI pIqI pwpq kro[ ijs krk jAwnI dyjwx dw sMsw hI n hovy[ DMn Bgq bwbw &rId swihb jI, Awp jI hI ikpw krk,

Apxy crn-kmlW dI gwV@I pRIq b^So jI[ pRIqI qN ibnw hor pRIqIAW sB JTIAWhn[ XQw:- ibnu hir pRIiq, hor pRIiq sB JUTI; iek iKn mih ibsir sBjwie]1] (720) pRIqI ikauN mgI hY? PrIdw, ikqNI jobn pRIiq ibnu; suik geykumlwie] 34] vwihgrU bwbw PrIdw swihb jI &urmwaNdy hn:-(ikqNI) ikqny BwvbyAMq jIv (jobn) husn, qyrI pIiq qoN ibnu kmlwie k suik gey[ XQw:-hir ibnu;jIau jil bil jwau] AMqRIv:-siq sqoK dieAw Drm inmRqw sihnSIlqw gIbI pRmivrwg, iqAwg, inrAiBmwnqw iKmw DIrj inrvrqw inrlpqw pUrn gurU jI dI

SuB s`cI syvw ismrn Awid, sb ivAwpI mhW ivsmwd, AnMq SB guxW vloN kumlwie k, rwm jI v`lN sik sV k nwsqk ho ky mr gey[

283.vwihgrU] PrIdw. dKu sKu iek kir; idl qy lwih ivkwru] hyPrIdw!duKu sK ieku jsw Bwv brwbr(kir) krk shwrnw kr, idl (q) ’qoN, kwmkRD Awid ivkwru (lwih) lwhuxw kr[ ijvN Bgq kbIr swihb jI Bgq &rIdswihb jI ny ivkwr idl ’qN lwhuxw kIqy[ XQw:-siK ArwDnu diK ArwDnu; ibsrY

n kwhU byrw] (700) sK dK; jn sm idstqw] nwnk; pwp pun nhI lypw])soriT mhlw 9] j nru dK mY; dK nhI mwnY] suK snyh Aru BY nhI jw kY; kcnmwtI mwnY]1]) sKu dK dono.sm kir jwnY; Aaru mwnu Apmwnw]) jy BuK dih.qieq hI rwjw; duK ivic sK mnweI]3]) ijvN siqgrU pMjvyN Aq nOvyN pwiqswh jIny ShIdI dyx smyN suKu duKu sm krk shwry[ Alh Bwv so Blw; qW lBI drbwru]109] (Alh) ApxI pdvI qN nw lihx vwly(Alh) pwk pivq vwihgurU jI nUMjo(BwvY) BwauNdw hY, BwvN duK dyx(s) Es nU(Blw) cgw im`Tw krk mn, qW 

(drbwru) vwihgrU jI(lBI) l`Bxg[ XQw:-AwT phr; inkit kir jwnY] pB kwkIAw; mITw mwnY]

284.PrIdw mY Bolwvw pg dw; mq mYlI hoie jwie] (pg ArQ crn,sMprn gurU gMQ swihb jI ’c, pg polw blo jI) ie`Qy AiDk hY(p`g) prn vrwgIiqAwgI r`b dy Avqwr prn Bgq bwbw sRI &rId swihb jI, Apxy pmIsiqsMgIAW ’c ies qr@W sjy bYTy sn, ijvN qwirAW ’c sohxw cd sjdw hY[

Page 238: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 238/320

www.Gursevak.com  238 q`qkrw 

pRmIAW ny Awp jI dy pws Swh sr& jI jI d gux khy, ikhw, “Awp jI ny an@W dIbVI ipAwrI sicAwrI in`gr SB syvw kIqI hY[ vysvw nU ApxI A`K dy k AgilAwey[ ”Apxy murSd dy bcn sx ky, Awp jI ro pey[ XQw:-jwnI ivCMnV.mrwmrxu BieAw; iDRg jIvxu sMswry]) mÚ2] ijs ipAwry isau nyhu; iqs AwgY mir

clIA] iDRgu jIvxu sMswir; qw k pwC jIvxw] vWg Swh sr& jI jI dw bVw BwrIivjog mMnidAW pymIAW nU au~qR idqw :- PrIdw mY Bolwvw pg dw; mq mYlI hoiejwie] vwihgrU bwbw PrIdw swihb jI AimRq bcn &rmwaNd hn:-hy BweI!AwpjI dwsn dws nMU kihMdy hoN, Apxy grU pIr jI dI bVI BwrI syvw kIqI hY, pr (m)dwsn dws nUM ApxI pg mYLI hox dw (Bolwvw) BulKw hI irhw, mYlI (mqu) n hoiejwie, ies BulyKy krk Apxy mrSd grU pIr jI dy crn-kml, ApxI pg nwlnhIN JwVy, nw hI p`g lwh k an@W dy prm pwk crn-kmlW ’qy r`KI[ dwsn dws

nMU cwhIdw sI, ik crn-kmlW ’qy p`g r`K k kihMdw, “hy pIr jI!myrI p`g dI lwjr`Ko[ ” ikqnw cgw huMdw, p`g Apxy pIr jI dy prm-piv`q prm-pjnIk crn–kmlW qy r`Kdw[ ijs krk dwsn dws ’qy prn myhr krk BwrI pRsn hMdy[ vwjdoN Apxy murSd Swh sr& jI nU mQw tykdw sW, qdoN Apxw mQw DrqI ’qy r`K k,Apxy mQ nUM crn-DUV nhIN sI lwauNdw, beI myrI p`g nU crn-DUV l`g k mYLI hojwvygI[ gihlw rUhu n jwxeI; isru BI imtI Kwie] 26] dwsn dws dw(gihlw)

bysmJ rUhu ieh (n) nhIN sI (jwxeI) jwxdw ik ijhVw isr Apxy mrSd AgynhIN Jukdw, ies hMkwrI isru nUM BI imtI ny hI Kwie jwxw hY[ pRm bnqI:- AsIkmwl zmwl BrI, bVI hI fMGI rmz nwl apdyS hY[ swfy AMdr jo hMgqw Bry Bwvhn, an@W krk AsIN DrqI ’qy m`Qw r`K ky nhIN tkdy, crn-DUV mQ nU nhINlwauNd[ 2.PrIdw mY Bolwvw pg dw; mq mYlI hoie jwie] doo pwrtIAW ie`k dUjydw kql krdIAW rihMdIAW sn[ ie`k pymI ny bnqI kIqI, “hy sWeIN jIE!ien@W’qy myhr kro, ieh Awpo iv`cIN v`F ky mr jwxg[ bwbw jI ny dohW pwrtIAW nUM

dIvwn ’c bulw ky Ub ipAwr nwl AMimq rUp prm mnohr vrwgmeI kIrqnkIqw[ Awp jI dy kruxw Bry AMimq rsIly nyqW ’cN vrwg dw jl vih quirAw, qWsB siqsMgq jI ro pey[ ien@W dohW pwrtIAW ny a~T ky, Awp jI d prm-pivqcrn-kml PV ley, qW r`b srUp au~qm bkq bwbw &rId swihb jI ny ieh aupdSb^iSAw:-PrIdw m Bolwvw pg dw; mqu mYlI hoie jwie] vwihgrU bwbw PrIdw

Page 239: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 239/320

Page 240: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 240/320

www.Gursevak.com  240 q`qkrw 

bwbw &rId swihb jI ny AsIAW gV@IAW rmzW duAwrw, aus nUM svwirAw, ijn@W ’csdw leI, dBI mn svwrn dw aupdS hY[ j sdw AimRq bRhmwnMd b^Sdw rhygw[bwbw jI ny AimRq kIrqn krk, aus dw mn pRm ’c FwL ky, A^Ir ’q ies slokdI st mwrI:- PrIdw.kwl mYfy kpVy; kwlw mfw vysu] vwihgrU bwbw PrIdw 

swihb jI.&rmwaNdy hn:-(mf) dwsn dws mhW pwpI pKfI dy, pwpW rUpI kwlykpVy pihny hoey hn, (mYfw) dwsn dws dw pwpW rUp vysu vI kwlw hY[ vw:-( kwlwmYfw vsu) ijvyN siqgurU dsvN pwiqswh jI qoN AimRq Ckx vwl isGW dw ^wlsw vyssiqgurW dw vs hY[ ^wlsw myro rUp hY Kws] iqvyN kwlw mfw vysu] ieaN ijn@W ny mrypYr Do ky pIqy hn[ ij`Qy mN bihMdw hW, hzwrW dI igxqI ’c myry audwly, kwly bsqRWvwly myry cyl bTd hn[ ieh pwpI cilAW rUpI mry vsu vI kwlw hY[

gunhI BirAw.mY iPrw; lku khY drvsu] 61] (mY) dwsn dws(gnhI) gnwhW

BirAw(iPrw) iPrdw hY, pr lok(drvysu) &kr &kIr sWeIN (khY) kihMd hn[ jdNAwp jI ny ies slok dw vYrwgmeI, AMimRq rUp prm-piv`q mnohr kIrqn kIqwqW aus dMBI nUM AMdr bwhr &rId swihb jI dy drSn hox lgy[ lU 2 krk DMnbwbw &rId swihb jI bwr 2 kihx lgw[ lok lwj C`f ky crn-kml PV k,iGiGAw k ikhw, “bwbw jI!Awp jI qW inrml au~jl praupkwrI r`b srUp hoN[myry idl dI mYL k`tx leI AnI inmRqw sihq, AMimq rUp prm mnohr rs iBMnw

gurbwxI dw kIrqn kIqw hY[ myry gunwh b^So dwsn dws nU Apxw mrId bxwa[”crn-kml Do pIqy, gurmqR apdS lY k kmwieAw, cyilAW smq qr igAw[ DMnbwbw &rId swihb jI[

286.vwihgrU] PrIdw. bry dw Blw kir; gsw min n hFwie] 1. a~qmbkqy DMn bwbw vwihgrU bwbw PrIdw swihb jI Awpxy mn nU SB s`cw aupdyS idMdhn:-hy mn!bury dw Blw kir[ bry dI buirAweI dK ky min qy gsw n(hFwie) hMFwBwv ilAw[ siqgurW dw miq sRbq dy Bl dw hY:-nwnk nwm cVdI klw, qyry Bwxy

sRbq dw Blw[) bury nwl sB krn buirAweI, mAwP krn keI isAwxy[ bry nwliPr nykI krnI, ieh gurU nwnk jwxy[ kr Blw ho Blw, AMq Bl dw Blw[ sRb`q dyBl Anuswr jy keI qyrw brw kry qU aus dw BI Blw kr[

Page 241: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 241/320

www.Gursevak.com  241 q`qkrw 

dyhI rogu n lgeI pl sBu ikC pwie] 78] qyrI dhI nU rogu(n)nhIN(lgeI) l`gygw, Awpxy ply ’c sBu ikCu pwie lvyNgw[ ijvyN prn sq mhWprSBgq jYdyv jI ny, Awpxy h`Q v`Fx vwly nIc cfwlW nUM iKmw krk Blw kIqw[Bgq jI dI inMdw krk DrqI ’c grk gey[ Bgq jI ny pCqwvw kridAW dovyN tf

mLidAW ikhw, “kwhnU grk hoxy sI[ ” qW Bgq jI dy dvyN tuf hry ho gey[XQw:- sUk hry kIey; iKn mwhy] pym pcwr:-gsy krk swry sV rhy hn[ XQw:- kwim kroiD; jlY sBu koeI]) kwm k®Du; kwieAw ka gwl] ijau kcn; shwgwFwlY] gusw rogW ’qy lVweIAW dI jV hY[ XQw:- hy kil mUl k®oDM; kdc.kruxw nauprjq] gusw krk Cot vifAW dw iqskwr jW kql kr iddy hn[ v`f BICoitAW nUM koD krky mwrd kutd hn[ zihr ijs BWf ’c hov, Es ’c hI hudI hY,pr gusw as qoN BI BYVw hY, ikaNik ijhVw gusYLw prK hY, auh koD d bcn kih

ky, djy nU swV idMdw hY[ gusw kihMdw hY ik mYN A`KW vwilAW nUM Any kr idMdw hW,kMnW vwiLAW nUM bLy kr iddw hW[ XQw:-AD kra idRgvMqn kau; sRvnvMqn kabdra kr fwrau]) PrIdw. bury dw Blw kir; gsw min n hFwie] 2. kbIr, sBqy hm bury; hm qij.Blo sBu koie] Anuswr iksy nU burw nhIN smJxw[ ApxwgusLw mn hI burw hY[ r`b rUp bwbw jI Awpxy mn nUM aupdS idd hn:-hyPrIdw!qyrw gusLw mn hI brw hY, ies bury mn dw Blw kir, ikvyN?gsw min ’c n

hMFwie, ijvN AsIN bsq hMFwauNdy Bwv vrqdy hW[ ies qr@W mn ’q g`sw n hMFwA[dyhI rogu n lgeI plY sBu ikC pwie] 78] ijs g`sy krk mn brw hY, dyhI nUMbhuq rog lgd hn[ fwkt ny ie`k bzurg nU ikhw, “bwbw jdoN qnUM g`sw AwauNdw hYqyrIAW nwVW iK`cIAW jWdIAW hn[ qyrI dyhI nUM koD hI rog hY[ dyhI nMU kRD rUpIrogu(n) nhIN (lgeI) lgygw[ vw dh Dwrn rUpI rogu nhIN lgygw[ Awpxy irdy rUpIplY ’c(sBu ikC) ir`DIAW isDIAW, pdwrQ SB gux pUrn pmwqmw jI nMU pwie lvyNgw[ ijvN bwby GneIey jI ny kRD iqAwg ky, inrvrqw kmw k, sB kuJ

pwieAw[ XQw:-khu nwnk; ijin Twkuru pwieAw] sBu ikCu; iqs ky igh mihAwieAw]

287.vwihgrU] PrIdw, Kwku n inMdIAY; KwkU jf n koie] 1.a~qm bkqbwbw vwihgrU PrIdw swihb jI, Apxy mn nUM vYrwgmeI apdS idMdy hn:-hy&rId!(Kwku) im`tI nUM kdy Bu`l k vI n (inMdIAY) inMdIey(Kwk) imtI(jf) ij`fw v`fw

Page 242: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 242/320

www.Gursevak.com  242 q`qkrw 

hor kie vI(n) nhIN hY[ imtI ’cN hI C`qIh pRkwr d Bojn ibC, PL sonw cWdIlohw hIry Awid sB qr@W d pdwrQW dI auqpqI huMdI hY[

jIvidAw prw qlY; mieAw aupir hoie]17] 1.Gxw vYrwgmeI aupdS hYik ieh imtI inmRqw sihq, (jIvidAw) ijaNidAW dy prw d (ql) Q`ly hY,

(mieAw) mrn qoN aupir hoie jWdI h[ ies leI hy mn!im`tI nU n inMdxw kr[vwihgrU] ies’c mhWprSW dI bVI fUGI rmz hY[ pqK ^wk qoN gx gYhx kIqwhY[ sBnW dIAW qLIAW d Qly pY jwvo Bwv sB dI ^wk bx jwvo[ auh smWjxwieAW hY, ijs smyN dyh ny imtI bx jwxw hY[ XQw:- iehu qnu hosI Kwk inmwxIgor Gry]1] ies leI ies dh dw hMkwr nhIN krnw cwhIdw[

PrIdw.Kwku n inMdIAY; KwkU jyf n koie] 2. r`b rUp bwbw &rId swihb jIApxy mn nU aupdyS iddy hn:-hy PrIdw!siqgurW dI (Kwku) crn-DUV nU n 

(inMdIA) inMdIey, (KwkU) crn-DUV(jfu) ijfw v`fw horkoie vI(n) nhI hY[jIvidAw prw qlY; mieAw aupir hoie]17] 2. ijhVw AOguxI jIv r`b vloNmuieAw nwsqk, sB d pYrw d (ql) Q`ly hY Bwv pYrW hyT ruL irhw hY, ah siqgrWdI crn-DUV pRwpq krk(jIvidAw) ijaNidAW dI igxqI ’c Amr ho ky, sB qNaupir hoie jWdw hY[ ijvN Bgq sDnw jI[

PrIdw, Kwku n inMdIAY; Kwk jyfu n kie] 3. bwbw PrIdw swihb jI

&rmwauNdy hn:-hy BweI!swDUAW dI Kwku bnx dI (inMdIAY) inMdw n kro, beI swnUlok kI kihxg?beI ieh AYfw v`fw AmIr ho k vI, Kwk bx k, swDUAW dI SBsyvw krdw hY[ mhWprSW dI (KwkU) Kwk bnx (jfu) ijfw v`fw hor koie vIlwhw(n) nhIN hY[ XQw:-jb iehu hUAw sgl kI rInw] qw qy rmeIAw Git GitcInw]) srb kI ryx hovIj] Awpu imtwie imlIjY] vwihgrU jI dI pRwpqI, sqWswDUAW siqgurW dI crn-DUV bnx ’c hI hY[ s sB dI crn-DUV bnx dy, byAqhI &wied hn[ jIvidAw pYrw ql; muieAw apir hoie]17] 3. mhwqmw dy (prw)

crnW dy (qlY) qLIAW dI Kwk af ky, (jIvidAw) ijauNidAW Aq (mieAw) mirAWaupir (hoie) ho k Bwv pY ky, pivq krdI hY[ ijvN ie`k mirAw bMdw, Apxy GrA`g ipAw sI[ swDUAW dI mflI kIrqn krdI kL dI lGI, crn DUV aupr pxqoN s`cKMf jw visAw[

PrIdw, Kwku n inMdIAY; Kwk jfu n koie] 4. &rId swihb jI kihMdy hn:-siqgurW dI jo Kwku bxy hn, ah iksy nUM (inMdIA) inMdxw (n) nhI krd[ ies

Page 243: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 243/320

www.Gursevak.com  243 q`qkrw 

leI an@W dI inMdw n kro[ aun@W ’c swry hI gux hn[ XQw:- sgl gx.Avgxu nkoeI; hoih nIqw nIqw] siqgrW dI (Kwk) Kwk bxy hoey, mhWprSW (jfu) ijfwv`fw, hor kie vI dMBI gurU (n) nhIN ho skdw, ah sB qoN a~c s`cy hn[ XQw:- Ehu sB q aUcw.sB qy sUcw; jw k ihrdY visAw Bgvwnu])

jIvidAw prw ql; muieAw aupir hoie]17] siqgurW dy (pYrw) crnW dy(ql) ql dI Kwk bxy mhWprS vwihgrU jI nwl AByd ho ky, Amr ho k(jIvidAw) ijaNidAW dI igxqI ’c ho gey[ XQw:- mY n mra; mirb sMswrw]Ab moih; imilE hY jIAwvnhwrw] Aq (muieAw) mrx qoN auipr (hoie) ho gey[XQw:- jnm mrx duhhU mih nwhI; jn prapkwrI Awey] ijvyN sRI kbIr swihbjI[ vw muieAw apir hoie]17] siqgurW leI(mieAw) mr ky Bwv ShId ho ky,sB qoN aipr (hoie) ho gey, ShIdW ’c igxy gey[ swrw j`g an@W dw js krdw hY[

ijvyN BweI mqI dws jI, BweI sqI dws jI, BweI idAwlw jI Awid[288.vwihgrU] vwihgrU bwbw &rId swihb jI jMgL ’c bMdgI krd sn[

ien@W dy prm im`qR BweI j`s jI ny ien@@W pws Aw ky, ku`J Kwx nU mMigAw, qW ikhw,PrIdw.jy mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] 1. bwbw vwihgrU PrIdw swihb jIkihMdy hn:- hy prm ipAwry(imqw) im`q js jI! Awp jI dy(AwieiVAW) AwieAW,jy (mY) dwsn dws pws pdwrQ (hodw) hudw, Awp jI pwsoN(vwirAw) vrj ky Bwv

lukw k jy r`Kdw qW, hyVw jl mjIT ijau; apir Agwrw] 22] 1.dwsn dwsdw(hyVw) sRIr ieauN(jlY) jL jwv, ija(Agwrw) m`cdy AigAwrW aupir  mjIT sVdw hY[

PrIdw jy m hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] 2. bwbw vwihgrU PrIdw swihbjI pym inmqw nwl snmK pRm bynqI kihMdy hn:-hy prm(imqw) imqR Akwl prKjI!j (m) dwsn dws ieh jwxdw huMdw ik Awp jI, sB AkwrW, dwsn dws didl’c hI(AwieiVAW) Awey hoie hoN, Bwv idl ’c hI vs rhy hoN, qW Awp jI qN

(vwirAw) krbwn (hodw) hudw[ ikvN kurbwn hudw?hyVw jlY mjIT ijau; aupir AMgwrw] 22] 2. mrw (hyVw) sIr Awp jI qN

ieaN kurbwn hudw(ijau) ijvN mjIT AMgwrw apir(jlY) sVdw hY[PrIdw j mY hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] 3. bwbw &rId swihb jI jsI

iksy ny vI jDVI myhnq bdgI, muskq GwL kmweI nhIN kIqI[ 36 swl mhnqkridAW sRIr s`k ky h`fIAW hI rih geIAW[ ivCoVy ’c rMg kwLw ho igAw[ 24

Page 244: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 244/320

Page 245: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 245/320

www.Gursevak.com  245 q`qkrw 

ilAw[ ijn@W ny bcn n minAw, rupeIAW mhrW dIAW pMfW bn@ ky GrW nUM ilAwey,is`KI qoN Kwrj ho k, bVIAW KSIAW mnweIAW, pr jdoN gurU AMgd dv swihb jI nU,nwnk ndrI ndir inhwl] Anuswr sjy idvwn ’c gurqw g`dI ’qy ibTw ky, swryjgq nU crn-kmlW ’qy pwieAw, d cOrdwr cOr krn lwey qW dwsn dws vrg

lwlcI, ijn@W ny ipAwrI isKI iqAwgI sI ieaN pCuqwaux l`gy:-PrIdw jy mY hodwvwirAw; imqw AwieiVAW]vwihgrU bwbw PrIdw swihb jI d khy Anuswr k`lw 2 kihx l`gw ik hy 

Akwl purK imqw jI!jy dwsn dws nUM ieh pqw huMdw ik Awp jI vwihgurUjI dAvqwr, sB qoN vfy siqgrU nwnk dyv swihb jI srUp ’c(AwieiVAW) Awey hoN, qWkdy Bul ky vI rupeIAW pisAW dy lwlc’c, isKI qoN bmK n huMdw, sgoN (hodwvwirAw) Awp jI qoN krbwn ho jWdw[

hyVw jl mjIT ijau; apir Agwrw] 22] ArQ a~pr pV@[5.ies qrW@ dnI cd 200 juAwn l ky B`ijAw qW AnMdgV@ ikl qoN auqrn

smyN lq t`t geI[ sRI AMimqsr swihb jI ivK AwieAw qW spnI ny fg idqw[ipCoN hwie 2 krk pCqwieAw[ 6.nMd cMd AnMdproN B`j k krqwrpr AwieAw qWDIr ml dy nlwiek syvkW ny mwr idqw[

7.PrIdw j m hodw vwirAw; imqw AwieiVAW] vwihgrU bwbw PrIdw swihb

jI d khy Anuswr Pq ny pCuqwvw kIqw:-hy (imqw) imqR Akwl purK jI!j (mY)dwsn dws ieh jwxdw (hodw) hudw ik Awp jI swihb sRI gurU givMd isG swihb jIAvqwr Dwr ky (AwieiVAW) Awey hoN qW Awp jI qoN (vwirAw) kurbwn ho jWdw[ kdBu`l k vI Awp jI dy pws, JTI sONh Kw ky, GVI qoN jvwb n idMdw Aqy n hI s`p dfMg krk, qVP 2 ky mrdw[ hyVw jlY mjIT ija; aupir AMgwrw] 22] ArQau~pr pV@[)

8.ies qr@W hy imqR Akwl purK jI!j mN ieh jwxdw huMdw ik Awp jI

siqgurU Arjn dv swihb jI rUp Dwr ky myry pws Awey hoN, qW dwsn dwsisAwxdw[ grU doKI jhWgIr bx ky, Awp jI nUM kSt dy k ShId n krdw, sgoN,hyVw jl mjIT ijau; apir Agwrw] 22]

9.siqgurU rwmdws swihb jI dw iPtkwirAw nOrMgw bx k, siqgurU nOvyNpwiqswh jI, Ct SwihbzwidAW, isMG isGxIAW nUM ShId n krdw Aqy dsvyNpwiqswh jI ’q PjW cV@w ky, jg n krdw[ vw ByK Dwr ky hr vly pUVy, l`f pVy

Page 246: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 246/320

www.Gursevak.com  246 q`qkrw 

Kw ky n gLdw[ hr vyly ivS, inMdw, rUp dKx ’c Aq loB moh hMkwr ’c nsVdw[ ies qr@W hr mMd &urny dI s&weI leI ieh ZUV@I rmz hY[ s ieh slkhr vly pV@d rihxw cwhIdw hY[

289.shI mhlw 5 guxvqI] prm-pjnIk s`cy vwihgrU sRI gurU nwnk dv

swihb jI d (5) pMjvyN (mhlw) srUp, DMn hn DMn hn DMn hn, vwihgrU siqgurUArjn dyv swihb jI DMn hn, hux au~bldI dZ Adr bYT rhy hn[ hux AsKsUrjW cdimAW, ibjlIAW AgnIAW titAwixAW Aq siq sMqoK, dieAw DrmDIrj, inmqw grIbI iKmw SWqI Awid smh SuB gxW, KMfW bRhmfW nU pRkwS rhyhn[ Awp jI shI rwg ’c, siq sMqK inmqw iKmw DIrj, SWqI sihj Awid SBguxW vwlI gxvMqI, DMn vwihgrU siqgurU sRI grU nwnk dyv swihb jI dy SuB scipAwry sMdr drSnW nUM pwpq, au~qm sKI d gux Awp kmw ky &rmwauNdy hn:-

jo dIs gurisKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIa] ( gurisKVw) DMnvwihgrU siqgurU sI grU nwnk dyv swihb jI s`cy pwiqswh jI d AiqAq ipAwrys`cy sucy, prm au~cy Drm nU pym sihq Dwrn vwlw, Awpw Bwv gAw ky, s`csiqgurW dw AwigAwkwrI AnuswrI snumK, pUrn prapkwrI DIrjDwrI, gurU ihqkurbwn hox vwlw, hr vl lM 2 krky, grU pym ’c lIx, vwihgrU vwihgrU jpxjpwaux vwlw, pymI (gurisKVw) ipAwrw gurisK hY[ XQw:- ijs no dieAwlu hov

myrw suAwmI; iqs gurisK.grU aupds sxwvY] jnu nwnk DUiV mgY.iqs grisK kI;jo Awip jp.Avrh nwm jpwvY]) gurU isKu.isKu grU hY; eyko gur aupdys clwey] DMnvwihgrU siqgrU sRI grU nwnk dyv swihb jI Aqy s`cy is`K s`cy siqgrU sRI grUAMgd dv swihb jI ie`k srUp hn[ DMn vwihgrU siqgurU sI gurU nwnk dyv swihbjI ny prm-pjnIk s`cy siqgurU dUj pwiqswh jI nUM, gurqw ibrwjmwn krk, mQwtyikAw[ Awp jI KMf bhmf dy krqw grU huidAW, Awpxy AqI ipAwry ijMd jwnpRmI is`K d pym d vsIkwr ho ky cyl bxy jI[ Awpxy is`K scy siqgrU mh`lw djw

jI KMf bRhmf dy gurU bxw id`qy[ gurU pRmsr jI is`K ’c AByd hn, pymI is`K grUjI ’c AByd hn[ prm pjnIk s`cy siqgrU sI grU AMgd dv swihb jI ny grUbx ky; eyk gr apdysu clwey] vwihgurU siqgurU sI gurU nwnk dv swihb jI dwsiqnwm dw iskw clwieAw, Awp k`J BI nhIN bxy[ so ieQy isK nUM gurU bxw ky,sB qoN au~cw ruqbw b^iSAw hY[ pr is`K Awp k`J BI nhIN bxdw[ s ieh quk pV@

Page 247: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 247/320

www.Gursevak.com  247 q`qkrw 

ky hMkwrI ivkwrI, dyhDwrI dBI, koeI BI bMdw hMkwr n kry ik mN hI gurU hW[ ijvNprm-hMs q`q byqy gurmiK mhWprS BweI pwro julkw jI nUM, vwihgrU siqgurU qIjpwiqSwh jI ny, siqgurU nwnk dyv swihb jI dI gurqw b^SxI cwhI, qW Awp jIny dovN h`Q jV ky, gL ’c plw pw k isr Jukw k, pRm bynqI kIqI[ “Awp jI dw

b`cw muAw&I mMgdw hY, ieauN n kihE ik jvwb idMdw hY jI, dwsn dws nU gurisKIdwn hI b^So jI[ ” gurU bnx dI bjwey AqI ipAwrI KrI sicAwrI cgI gurisKIhI mMgI jI[ iqvN bwby mqIdws swihb jI ny, Awpxy Awp nUM Awry nwl icrwax qNpihlW ikhw, “dwsn dws dw mUh prm-pjnIk s`cy siqgurU pUrn bhm, sI grUqygbhwdr swihb jI dy ipMjry dy snmK hov jI[ ijs krk AwKrI smyN drSnkrW, snmK rih ky ShIdI pwvW[ ” AMdroN bwhroN snmK rih k ShIdI pweI[XQw:- jy k isK; gurU sqI snmKu hovY] hovY q snmKu isKu keI; jIAhu rhY gr

nwl] gr ky crn. ihrd iDAwey; AMqr Awqm smwly] Awp Cif. sdw rhY prxY;gur ibnu Avru. n jwxY key] khY nwnku sxhu sMqhu; s isKu snmuK hoey] 21]

ijn@W gurU ipAwirAW sicAwirAW pymIAW, grmKW nwm jipAw vMf CikAw,dyZ clweI qyZ vwhI, crKVIAW ’qy cVy bd 2 ktwey, KprIAW lhweIAW,AwirAW nwl cIry gey, jfW nwl bMn@ ky swVy gey[ duK BuK mwrW shwrIAW, Bwxy ’cpRsn rih k ShId hoey[ AYs gurU pymI isKW srbIr mrdW bhwdrW nUM, hzUr s`c

pwiqswh jI, gurU srUp hI kih rhy hn[jo dIs gurisKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIa] DMn vwihgrU prm-pUjnIk sc siqgurU pjvN pwiqswh jI &rmwaNd hn:-DMn vwihgrU s`cy siqgurU sIgurU nwnk dyv swihb jI dw aupokq guxW vwlw(gurisKVw) ipAwrw grisK, dwsndws nU jo hux dy smyN AMdr (dIs) idsdw hY jW surq Adr idsdw hY[ dwsn dwsgrIb iqs gurU ipAwry grisK jI d (iniv iniv) Juk 2 ky, ipAwry sc (pwie)crnI (lwga) lgdw hY jIa[ mn krk, qn rom 2 krky, mn dw mwx iqAwg ky,

qn dw AiBmwn iqAwg k, scy crnIN l`gdw hY[AwKw ibrQw jIA kI; gru sjxu dih imlwie jIa] iqs prm ipAwry

prm-pjnIk guris`K jI dy pws dwsn dws Awpxy (jIA) idl kI swrI (ibrQw)hwlq (AwKw) AwKdw hY, hy ipAwry jIE! sjxu scw pwiqswhu; isir sWhW d swhu]

Page 248: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 248/320

Page 249: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 249/320

www.Gursevak.com  249 q`qkrw 

hir Bgiq Kjwnw bKisAw; guir nwnik.kIAw pswau jIau] vwihgrU jI dyhukm Anuswr &rmwauNdy hn:- hy ipAwry jIa!DMn gir nwnik dv swihb jImhwrwj ny, ieh (pswau) ikpwlqw pRsnqw qrs (kIAw) kIqw hY, jo hir jI dIpRmw Bgiq dw Amolk Kjwnw bKisAw hY[

(BuKVI r`jW) m.bhuiV n iqsnw BuKVI; ha rjw. 

iqpiq AGwie jIau] hyipAwry jIau!(m) dwsn dws (bhuiV) Pyr rsW ksW d Bogx dI iqsnw dI (BuKVI)Bu`K krk, Bu`Kw (n) nhIN hovygw jI[ (hau) dwsn dws (rjw) r`j igAw mn krk,Bwv mn ’c BogW dI ie`Cw nhIN rhI, iqRpiq ho igAw sIr krky Bwv sRIr ’c BogWdI ieCw hI nhIN rhI, (AGwie) r`j igAw bwxI krk, Bwv sMswrI bolW nU blxdI ie`Cw hI nhIN rhI[

jo gur dIsY isKVw; iqsu iniv iniv lwgau pwie jIau]3]) srb klw

Brpr pRB; ibrQw jwnnhwr] DMn vwihgrU sc siqgrU pjvN pwiqswh jI mhwnb^iSS krk &rmwauNd hn:-hy prm ipAwry jIa !DMn vwihgrU prm-pjnIk s`cysiqgurU sRI gur nwnk dv swihb jI dw jo jo BI(isKVw) ipAwrw gurisK, dwsndws nUM  (dIs) idsdw hY, dwsn dws iqsu gurisK jI d s`cy idloN rom 2 dy pRmnwl, rom 2 krky, (iniv iniv) Jk 2 k (pwie) sc crnI (lwgau) lgdw hY jI[vw mn dw mwn iqAwg k, qn dw AiBmwn iqAwg ky ipAwry sc crnIN lgdw hY[

290.pauVI] siqguru hoie dieAwlu q srDw prIA] (paVI) vwihgrUbRhm srUp prm-pjnIk sc siqgurU mÚ1 jI ApxI rcI mwJ dI vwr dI pcIvINpauVI AQvw pymw-BgqI rUpI pauVI, vwihgrU swihb jI srUpI mMdr ’qy cVnleI, vwihgrU jI dy snmuK &urmwaNd hn:-swrI paVI ’c snmK ArQ hn[ hy(siqgru) Akwl purK jIE!Awp jI dwsn dws ’qy pUrn dieAwl hoie hoN jI, qWhI Awp jI dwsn dws d ihrd, rom 2 ’c hr smyN Dur ky grbwxI jI Byjdy rihMdhoN jI[ dwsn dws dw irdw, gurbwxI dw Brpr BMfwrw hY jI[ gurbwxI dy pRvwh

duAwrw, amwh auqSwh b^S ky, Awp jI Apxy dwsn dws qoN AMimq kIrqn kQwkrwaNdy hoN jI[ pUrn pRmI siqsMgq jI pym nwl sxdy hn, q hI dwsn dws nUAwp jI ny Apxy ’qy  (prIA) prI srDw b^SI hY, Bwv AYfI vfI, nwm bhmigAwn, grbwxI kQw, kIrqn dI Amlk dwiq, rwq idny dwsn dws nUM b^SdrihMd hoN jI[ XQw:- jvf Awip qyvf qyrI dwiq] ijin idnu kir k kIqI rwiq]

Page 250: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 250/320

www.Gursevak.com  250 q`qkrw 

(9) AsK bRhmf dy krqy, ies dy pwlxhwr, pkwSk, ies ’c l`bw lb Brpr,s`cy vwihgrU DMn siqgurU, siqguru prmysru myrw] (884) jI, ijqny v`fy Awp jIAwp hoN jI, auqnI v`fI Awp jI dI Amolk ivsmwd dwq hY[ ah dwq (ijin) AwpjI ny, dwsn dws nUM rwq idny dxw kIqI hY[ Bwv hr smyN d rhy hoN[ XQw:- qm

bf dwq; d rhy]siqguru hoie dieAwlu q srDw prIAY] 2. gurqw ibrwjmwn DMn vwihgrUprm-pjnIk sc siqgurU sRI gurU gRQ swihb jI hux &rmwaNd hn:-AsK bRhmfWdy krqw Akwl purK inrMkwr jI dy Avqwr pwrbhm s`cy isrjnhwr, swihb mrwnIq nvw; sdw sdw dwqwru] prm-pjnIk DMn sc vwihgrU siqgru sRI grU nwnkdyv swihb jI, pUrn mhrvwn dieAwlu ikRpwl hoie, q hI Apxy pymIAW nUM Apxy’qy (pUrIA) pUrI srDw b^SI hY[ Awpy lwieE; Apnw ipAwru] sdw sdw iqsu gr

kau; krI nmskwru] Anuswr, pymI prn srDw nwl sdw 2 inmK 2, rom 2 suAws2, prm-pjnIk s`cy siqgurW nUM hr smyN nmskwr krdy rihMd hn[ ijvyN prm-pUjnIk sc siqgrU vwihgrU mh`lw dUjw jI ’q dieAwl ho k, prn SrDw b^SI[murdw Kwx q`k bcn minAw, isKI dw bIj r`K ilAw[ iqvyN BweI dieAwl dws jIny, ApxI ShIdI dyx leI, vwihgrU mh`lw nOvW jI nwl idlI nUM qurn smyN, AwpxyBrwvW BweI jyTw jI, BweI hrI cd jI, BweI mnI isMG jI nUM ivSyS hdwieq kIqI,

“qusIN s`cy siqgurU dsvN pwiqswh jI dy ipAwry s`cy crn-kmlW ’c rih k, hrpRkwr dI SB s`cI ipAwrI svw krky, s`c siqgrW dI mhwn pRsMnqw lxI[ s`cysiqgurU swihb jI isr mgx qW cwA nwl Arp dyxy[ Apxw srbs BI krbwnkrn l`igAW iFl nhIN krnI[ XQw:- siqgr AwgY sIsu Byt dyau; j siqgur swcBwvY] iqvN pjW ipAwirAW cwr swihbzwidAW, smh ShIdW is`K isKxIAW nUApxI pUrI SrDw b^SI[ q hI grU ipAwirAW ny Apxy sIs gurU swihbwn jI qNkurbwn kIq[

3.prm-pjnIk scy siqgrW ’qy srDw krk isK jo jo BI grmiq AnuswrSuB kwmnw krdw hY, beI grU pmysr jI sc dwq bRhm srUp hn[ sc siqgrUswihb jI EhI 2 gurmiq Anuswr SuB kwmnw dI prqI rUp srDw pUrI krd hn[XQw:- j mwgih.Twkur Apuny qy; soeI seI dyv] dI inskwm syvw krk, scsiqgurW dI prm pRsnqw, drSnW dI pRwpqI krnI hI, sB ’qN vfI prI srDwhY[ siqguru hoie dieAwl n kbhU JrIA] hy (siqgru) Akwl purK jIE!Awp jI

Page 251: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 251/320

www.Gursevak.com  251 q`qkrw 

dwsn dws ’qy dieAwlu hoie hoN jI, qW hux (kbhUM) kd BI(n) nhIN (JUrIA) JrIdwBwv Bwxw mn k pRsn rhIdw hY[ XQw:- gurmiK qyrw Bwxw BwvY]) siqguru hoiedieAwlu qw dK n jwxIA] prmpUjnIk kit bRhmfW dy mwlk, hy (siqguru)Akwl prK jIE!Awp jI dwsn dws ’qy dieAwl hoie hoN jI, qw hI hux duKu (n)

nhIN (jwxIAY) jwxIdw Bwv Awp jI ny duK dI nivrqI kr idqI hY[) siqgru hoiedieAwlu qw hir rMgu mwxIA] hy (siqguru) Akwl prK jIE!Awp jI dwsn dws’qy dieAwlu hoie hoN jI, qw hux Awp jI dw b^iSAw hir jI dw (rMgu) AnMd(mwxIA) mwxIdw BogIdw hY[) siqgru hoie dieAwl qw jm kw fru kyhw] hy prm-pUjnIk scy (siqguru) Akwl prK jIE!Awp jI dwsn dws ’qy dieAwlu hoie hoNqw hux jm kw fru (khw) ksw hoxw hY?ikaNik Awp jI dw s`cw nwm sux ky, jmdUroN hI B`j jWdy hn[ XQw:- nwm sxq; jm drhu BwgY]) APirE jm; mwirAw n

jweI] gur kY sbdy; nyiV n AweI] sbd sxy.qw drhu BwgY; mq mwry.hir jIavyprvwhw hy]) siqguru hoie dieAwlu qw sd hI sK dyhw] hy prm-pjnIk s`c(siqgru) Akwl purK jIE!Awp jI dwsn dws ’q dieAwlu hoie hoN qw hI AwpjI, Apxy ismrn Bjn dw sd  hI suK (dyhw) d rhy hoN jI[ XQw:- pRB kismrin; Anhd Junkwr] sKu pRB ismrn kw; Aqu n pwr]) siqgru hoiedieAwlu qw nv iniD pweIA] hy (nv) nvIn, nv hwx, nvl nvqn nwhu bwlw

kvn rsnw gun Bxw]) swihb myrw nIq nvw; sdw sdw dwqwru] (iniD) Kjwnw rUps`cy prn (siqguru) Akwl prK jIE!Awp jI dwsn dws ’qy dieAwl hoie hoN jI,qw dwsn dws ny Awp jI nUM (pweIAY) pwieAw hY AQvw nON inDIAW pweIAW hn[Asn bsn BU knk pun, dwsI cONp gulwm, rQvwhy hFvwhy jwxIAY, jh nviniD knwm[ siqguru hoie dieAwl q sic smweIAY] 25] siqguru hoie dieAwlu q sicsmweIAY] 25] hy prmpUjnIk s`cy (siqgru) Akwl purK jIE! Awp jI dwsndws ’q dieAwl hoie q hI dwsn dws Awp jI dy sic srUp ivc sdw leI

(smweIA) smw igAw hY jI[ibnY:- jkr siqgurU swihb jI idAwl hox, ArQ nhIN krnw jI ikaNik

siqgur prmsr jI sdw idAwl hn jI[ XQw:- qM dieAwl ikpwlu ikpw iniDmnsw pUrxhwrw]) (747) qQw:- sdw sdw sdw dieAwl] ismir ismir nwnkBey inhwl]8]9] (275)

Page 252: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 252/320

Page 253: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 253/320

www.Gursevak.com  253 q`qkrw 

292.(ij`qy bol) (sI dsm 716) sYXw] j`D ijqy.ien hI k pswid; ienhI ky pswid.su dwn kry] AG AaG trY, ien hI ky pswid; ien hI kI ikRpw.PnDwm Bry] ien hI ky pswid.s ibidAw leI; ien hI kI ikpw sB sq mry] ienhI kI ikRpw k.sj hm hY; nhI mo s gRIb.kror pry]2] (sI dsm gMQ swihb jI)

sRI nwnk; Agid kir mwnw] Amrdws; AMgd pihcwnw] Amrdws; rwmdwskhwXo] swDin lKw; mV nih pwXo]9] iBMn iBMn; sBhUM kir jwnw] eyk rUp;iknhU pihcwnw] ijn jwnw; iqn hI isD pweI] ibn smJy; isD hwQ nAweI]10] Anuswr prmpjnIk s`cy bRhm srUp dsy pwiqswh jI ie`k joiq hn[DMn vwihgrU prm-pUjnIk sc siqgrU sI gurU goivd isG swihb scy pwiqswh jI,Awpxy prm-pivqR pMjvyN jwm AMdr, hux a~bldI dyZ AMdr bYT rhy hn[ Awpxyprm-pivqR nOvN jwmy AMdr, hux id`lI sIs kurbwn kr rhy hn[ Asy mhwn

DIrjDwrI prapkwrI s`cy siqgrU sRI gurU givMd isMG swihb jI, Apxy prmipAwry siqkwry grU ^wls jI dI Agm Apwr s`cI sucI au~cI ipAwrI mihmw nwlBrpir, sÍXw &urmw rhy hn:-j`D ijqy.ien hI ky pRswid; ien hI ky pRswid.s dwnkry] (ien) ien@W gurmiK ipAwry isMGW grU ^wls jI(ky) dI, Agm Apwr mhWivsmwd (pswid) ikpw hI ikRpw nwl, dwsn dws ny Drm j`D AQvw Apxw mnieMdR ivkwr(hI) inscy krk ijq hn[ ien gurmiK ipAwirAW jI(k) dI, Agm

Apwr(pRswid) ikpw nwl, dwsn dws ny, bhm jI nMU jwnx jnwax rUp bhm-iv`idAw, SSqR-ividAw, jIA dwn, gurbwxI b^Sx rUp Anyk pkwr dy(su) systdwn, (hI) inscy krk pRmIAW nU kry hn[

AG AauG trY ien hI ky pswid; ien hI kI ikpw Pun Dwm Bry] (ien)ien@W gurmiK ipAwry isGW gurU ^wlsy jI(k) dI, Agm Apwr mhW ivsmwd(pRswid) ikpw hI ikpw nwl, dwsn dws dy (AauG) swry (AG) pwp (hI) insckrk(trY) tLy, nws ho gey hn, (Pn) Pr, ien grmiK ipAwirAW s`icAwirAW

vYrwgIAW iqAwgIAW kI ikRpw nwl hI, dwsn dws d (Dwm) Gr, hwQI GoVy drbhIry lwlW, AimRq kQw kIrqn, Bjn ismrn SSqR AiBAws prapkwr, grmiKisMGW nwl Bry pey hn[

ien hI k pswid su ibidAw leI; ien hI kI ikRpw sB sq mry] (ien)ien@W grmiK ipAwry isMGW gurU ^wlsy jI(ky) dI, Agm Apwr mhW ivsmwd

Page 254: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 254/320

www.Gursevak.com  254 q`qkrw 

(pRswid) ikpw hI ikpw nwl, (hI) inscy krk, dwsn dws ny, bhm jI nMU jwnxjnwax rUp, (s) sRst bhm ibidAw, SSq-ividAw, hor Anyk pkwr dI ibidAwleI hY[ (ien) ien@W gurmiK ipAwry isMGW grU ^wlsy jI(kI) dI, Agm Apwr mhWivsmwd ikRpw hI ikpw nwl, dwsn dws dy, Akwrx vr krn vwly Drm ivroDI

nwsqk(sq) duSmn, AQvw kwm kRD AOgx sB(sqR) duSmx mry hn[ien hI kI ikRpw ky sjy hm hY; nhI mo sy gIb kror pry]2] prn bhmgoivd s`c hrI vwihgrU Drm pRkwSk zulm nwsk, AMimRq dy dwq, rMkW nU rwjb^Sx vwl pUrn gurU jI &rmwaNdy hn:-(ien) ien@W gurmiK snmK srbIrbhwdr ipAwry isMGW grU ^wlsy jI(kI) dI, Agm Apwr mhW ivsmwd ikpw hI ikpw(k) dy nwl hI(hm) dwsn dws, AdroN bwhroN s`cy pRkwS srUp pUrn bRhm ’clIn, ivsmwd iqRpq(sjy) sijAw hY[ XQw:-qm pUrn.pir rhy sMprn; hm BI sig

AGwey]) sn`D bD SSqR AsqR bsq pihn k, Drm-XuD ij`q k, gurqw isGwsx’qy sijAw bYTw hW jI[ dwsn dws d au~pr snihrI CqR sj irhw hY[ aus a~prsudr do cMdoey qwxy hn[ s`j Kby do cOrdwr, cr kr rhy hn[ d cbdwr cbWpkVI swhmxy KV@ hn[ vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scI nweI] Anuswr dwsn dwsnUM sc pwiqswh scy pwiqswh jI kih ky, pymI isK ArwDd jpdy iDAwaNdy pjdhn[ nhI qW(mo) dwsn dws (sy) vrg gRIb kgwl mgqy dunIAW ’c, (kror) kRVW

hI(pry) pey hn[ Bwv ruLdy mMgdy iPrd hn, aun@W dI koeI g`l vI nhIN pCdw[XQw:- j hmrI ibiD hoqI.myry siqgurw; sw ibiD.qum hir jwxhu Awpy] hm rulqiPrq.keI bwq n pUCqw; gur siqgur sMig.kIry hm Qwp] DMnu DMnu gurU nwnk.jnkyrw; ijq imilAY.cUk siB sg sqwpy]

293. vwihgrU] sÍXw] sv krI ien hI kI Bwvq; Aaur kI sv suhwq njI ko] dwn dXo ien hI k Bl; Aru Awn ko dwn n lwgq nIk] AwgY Pl ienhIko dXo; jg mY jsu Aaur dXo sB PIk] m gRh m qn q mn qy isr la Dn hY; sB

hI ienhI k]3] (sRI dsm 717)gurdv mwqw ipqw DMn vwihgrU prm-pUjnIk bhm srUp s`cy siqgrU givd

isMG swihb s`cy pwiqswh jI, Apxy srUp ’coN pRgt kIqy, ipAwry gurU ^wlsy jI dwpUrn Adb siqkwr, mnx pjx syvw krn bwry ieh sYXw &rmw rhy hn:-(ien)ien@W gurU srUp ipAwry ^wls jI kI(krI) kIqI (sv) syvw(hI) insc krk, dwsndws nU ^rI(Bwvq) BwauNdI ^b imTI ipAwrI lgdI hY, Bwv ien@W dI SuB s`cI svw

Page 255: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 255/320

Page 256: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 256/320

www.Gursevak.com  256 q`qkrw 

^wlsw AwdrS pRgt kIqw hY[ DMn vwihgrU ^wlsw srUp, siqgrU sI grU nwnkdyv swihb jI d ds AvqwrW d smUh ivsmwd kqk inmrl SuD ^wlsw srUp hn[DMn vwihgrU mh`lw pihlw jI ny Apxy ipAwry spUqW dw mh iqAwg k, Apxy prmipAwry svk DMn vwihgrU siqgrU sI gurU AMgd dv swihb jI nU gurqw b^SI hY[

Awp jI ny pMjW ivkwrW qN rihq, au~cy AwdrS vwlw ^wls SuD inrml ^wls pMQjI clwey hn[ XQw:- mwirAw iskw jgiqR ivic; nwnk inrml pMQ clwieAw[(vwr 1) vwihgrU s`cy siqgurU dsvyN pwiqswh jI, pRB dwqau dwqwr; AsK bRhmfdy rcnhwr, Epiq prla; iKn mih krqw] Awip Alpw; inrgnu rhqw] AnuswrvwihgrU s`cy siqgrU mh`lw dsvW jI, Apxy inrgn srUp jI duAwrw, ie`k iKn’c, aqpq prla kridAW inrlp rihMd hn[ DMn vwihgrU s`cy siqgurU sRI grUgoivd isG swihb jI mhwrwj, Apxy srUp ’coN, Apxy prm ipAwry ^wlsy jI nUM

pRgt krk, Apxy Awp nU krqw nhIN Qwp rhy[ Apxy swjy invwj ^wlsy jI nUM mhWivsmwd rMglw AnMdI Awdr mwx siqkwr b^S rhy hn[ BwvN Awp jI AsKbRhmfW d auDwrxhwr dwqy hn, pr Pyr vI Awpxy Awp nU jnwax dI bjwey, grUkhwax dI bjwey, cyly Zulwm dws rMk AnwQ kIt mgqy bx rhy hn[ qW hI iehmihmw Awp jI dI bx rhI hY:-AsI qry drsn kI soB, Aiq Apwr ipA AmoG;qYs hI sig sMq bny]) Kf bhmMf bAMq; auDwrxhwirAw] qyrI soBw qDu; sc myry

ipAwirAw] byAMq pRmI gurU pmysr jI d, sc crn-kmlW ’c hwzr ho ky, swrIizMdgI leI gurU crnW ’c rih ky, s`cI svw krn dI Ardws ’c, Apxw sIsArp idMdy[ prm-pjnIk s`cy siqgurW dI prm-psMnqw nUM pwpq ho k, jIvnmukiq suAws 2 vwihgrU vwihgrU jp ky, pRB kY ismrin; Anhd Jnkwr] suKu pRBismrn kw; Aqu n pwr] hr vly ivsmwd iekwgqw sK ’c lIn rihMd[ XQw:-ibsmn ibsm; Bey ibsmwd] ijin biJAw; iqsu AwieAw sÍwd])

vwihgrU] gurU ^wlsy jI, prm-pjnIk s`cy siqgrW dI s`cI pIqI scI

AwskI, scI BgqI s`cI Xwd ’c, s`cy siqgurW dy prwiex, s`cI ilv ’c, gurUcrn-kmlW ’c hmySW bypRvwh rihMd[ XQw:-bprvwh sdw rMig hir kY; jw k pwKsuAwmI]) inrBa hoie rhy ilv eykY; nwnk.hir mnu mwnI] gurU ^wls grUipAwirAW jI dI, vYrI vI bh`d asqq krdy:-n ien@W dw Gr Gwt, n ien@W nUM

Page 257: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 257/320

www.Gursevak.com  257 q`qkrw 

nINd Bu`K qRh, n ien@W nU mrn dI icMqw, n ien@W nU iksy dw fr, n ien@W nUM iksrwj mhwrwj dI prvwh, iks imtI dy bxy hn, ieh lk?iknI idRVqw iknw Brosw,Apxy grU jI d snmK Drm ’c idRV pRpk, smyr prbq vWg Ac`l Afol, gurU qoNh`s 2 krbwnI idMd hn[ kurbwnI idMidAW AMg 2 ktwauNidAW, hwey sI nhIN

aucwrd[ gurU 2 jpidAW jYkwry g`jwauNidAW PWsI cV jWdy hn[ mrx dI icMqwien@W dy nyVy nhIN, j`g ’qy ijaux dI Aws nhIN[ XQw:-mrxY kI icqw nhI; jIvxkI nhI Aws]

vwihgrU] Aqr muK iekwg ho k, hux qoN pihlW gurU ^wlsy jI dIAW mhwnij`qW mhwn krbwnIAW vl ingw mwrIey, bAq pRmI ShId isG isMGxIAW, bcyb`cIAW, Apxy h`QW dIAW qLIAW ’q Apxy sIs r`K ky, prm-pjnIk s`cy siqgrWnUM Arp rhy hn[ AnMdgV@ iklw iqAwgx smN ie`k sUrbIr bhwdr bzurg gfw

h`k rhy sn[ cV@ ky Awey zwlmW ny aun@W d sRIr ’c brCw g`f idqw[ ies qr@WjMgW Xu`DW ’c byAMq pRymI P`t shwrd, hwey sI n aucwrdy[ ibnw iksy qn^wh d,ibnw iksy kwmnw dy, Apxy qn isr, AMg 2 Apxy grU jI qoN ktwauNd ShIdIAWpwauNd[ gurU 2 iDAwauNdy, gurU crn-kmlW ’c ilv lwauNd[

vwihgrU] Ajpw jwp pUrn bhm jI d Avqwr, inrml SuD mhwnprapkwrI ^wlsw jI, sRbq dy Bl ihq aubldI dyZ ’c bT, qqw ryqw sIs ’q

puAwieAw, m`cdI 2 lh ’qy KV@y, hwey sI nhIN aucwrI[ iKVy m`Qy Bwxw mMn k,Akih Asih kSt shwry, qyrw kIAw mITw lwgY] hir nwm pdwrQu; nwnku mWg]jpdy rhy[ {sbq gurU pymIAW nU pRm bynqI hY, sRbq dy Bl leI, gaU gRIb dIr`iKAw leI, zulm dy nws, Drm d pRkwS leI, C`qI Drm nU insc krn leI,Drm ihq kurbwnI dw bIj bIjx leI, drmiq mlC rwj dI jV putx leI, mrnkSt inivrqI leI, gur pymw-BgqI sihq, inrgn srgun dI eykqw sihq drSndI pwpqI leI, hyT ilKy gurbwxI dy ArQ bwr 2 pV@ k, ArQ gurbwxI kMT

krk, hr smyN pVdy rho jI[ ie`k quk pV@, dUjw ArQ krk, AglI quk pV@ dv[iPr ArQ Aglw kry, imil k ies qoN kQw kro, bwr 2 vIcwro jI:- AnMq gxvwngurU ipAwry ^wlsy jI dI mhwn mihmw, vwihgrU siqgrU dsvyN pwiqswh jI ieaN&rmwauNdy hn:-(pQI sI AMimq kIrqn swihb jI)

^wlsw myro; rUp hY ^ws] ^wlsy mih; hO krO invws] ^wlsw mro; muK hYAMgw] ^wlsy ky hON; sd sd sMgw] ^wlsw mro; ieS sihrd] ^wlsw mro; khIAq

Page 258: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 258/320

Page 259: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 259/320

www.Gursevak.com  259 q`qkrw 

^wls jI(mih) ’c, (hO) dwsn dws sdw invws(krO) krdw hY[ XQw:-pc prvwx;pMc prDwnu] pMcy pwvih; drgih mwnu] pc shih; dir rwjwnu] pMcw kw; guru eykuiDAwnu]) isK pMcn mih; myro vwsw]) rhq shq; jh pMchuN iml] mm srUp; qhdyKhu BlY]) ^wlsw myro muK hY AMgw] vwihgrU gurU srUp ipAwry Ajpw jwp ’c

lIx, gurU ^wlsw jI, (myro) dwsn dws dw mK hn, dwsn dws dw (AMgw) pK krnvwly (AMgw) ipAwry idl jwn, jIA prwn(hY) hn[ ^wlsy k hON sd sd sgw]1]vwihgrU srUp ipAwry siqkwry, Ajpw jwp ’c lIx inrml gurU ^wlsy jI ky (hO)dwsn dws sd sd(sgw) nwl vsdw hY[

^wlsw mro; ieS suihrd] ^wlsw myro; khIAq ibrd]) (sihrd) nyk idl,prm-pjnIk vwihgurU Ajpw jwp ’c lIx grU ^wlsw jI, (mro) dwsn dws d(sihrd) im`qR (ieS†) ipAwry pUjx Xog (ieS) prn gurU jI hn[ XQw:- jjn

Bjn mm ^wlsw; ^wlsw pjb jg] dws gibMd &qh ^wlsw; drs prs imtsog]) srb Drm mih; sRst Drm] hir ko nwm jip; inrml krm] Anuswr hrIjI dw nwm jpxw qy inrml au~jl, prapkwr svw kurbwnI d SuB krm krny,swirAW DrmW nwlN sRySt Drm hY[ SuB s`cy prapkwrI DIrjDwrI, inrml sStDrm krm, Drm-Xu`D ijqx vwlw, jIAW nU kub`DI qN htwax vwlw, Awpw krbwnkrn vwlw, vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, grU ^wlsw jI, (mro) dwsn dws dw

inrml (ibrd) Drm, (khIAq) khIdw hY[ ^wlsw myro; pC Ar pwqw] ^wlswmyro; suK Aihlwdw]2] prmpujnIk vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx gurU srUp ^wlsw jI(mro) dwsn dws dw (pC) p`K hn Ar grqw(pwqw) isMGwsx b^Sx vwly hn,Bwv prmpujnIk vwihgru grU ^wlsw mh`lw nwvW jI ny dwsn dws nM gurqw b^SIhY[ prm-pjnIk nyk sUrbIr bhwdr vwihgrU gurU inrml ^wlsw jI(mro) dwsndws nU, sb ivAwpI mhW ivsmwd Awqm sK(Aihlwdw) AnMd b^Sx vwl hn[

^wlsw myro; im`qr sKweI] ^wlsw mwq ipqw suKdweI] pjW ivkwrW nU

ij`qx vwlw grU srUp grU ipAwry vwihgrU inrml ^wlsw jI, (mro) dwsn dws dird dy prm (sKweI) ipAwry im`qr hn[ ikaNik ies prm ipAwry jI ny, hrDrm-XuD ’c, dwsn dws dw hukm h`s 2 ky mMn ky, duK Bu`K mwr aunINdw qyh kStshwr k, Awpw vwr k, dwsn dws qoN sB kuJ krbwn kIqw hY[ s`cy Akwl purK

Page 260: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 260/320

www.Gursevak.com  260 q`qkrw 

jI dw AwSk, jwgq jiq dw aupwSk, zwlm zulm pwp dw nwsk, prm-pjnIkvwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU ipAwry grU ^wlsw jI ny, dwsn dws nUM KMfy bwtydy AimRq dI Amlk dwq b^SI hY[ ies leI dwsn dws dy(suKdweI) sKdwiekmwq ipqw srUp hn[ XQw:- ^wlsw mrI; jwq Ar pq] ^wlsw s; mw k aqpq]

^wlsw mrI; soBw sIlw] ^wlsw bMD sKw; sd fIlw]3] (mrI) dwsn dwsdI sBw, prm-pjnIk (sIlw) swa nyk nrm idl, vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx,gurU ^wlsw jI hn[ prm-pjnIk inrml SuD vwihgrU gurU ^wlsw jI, dwsn dwsdw(fIlw) srUp, sd(sKw) ipAwry(bMD) sbDI hn[ ^wlsw mrI; jwq Ar pq]^wlsw so; mw ko auqpq] prm-pjnIk inrml SuD vwihgrU gurU ^wlsw jI(myrI)dwsn dws dI jwq hn Ar pq dy rwKy hn, Bwv hr smN dwsn dws d adwLypihrw iddy hn, rom 2 krk pjn nmskwr krd hn[ vwihgrU Ajpw jwp ’c

lIx, grU ^wlsy jI ny, dwsn dws nU KMf bwt dy AimRq dI Amolk dwiq, mUL mqRswihb jI b^S k, gurU goivd rwey qoN gurU givd isMG swihb jI bxwieAw hY[ies leI inrml vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU ^wlsw jI (so) auh hn, ijn@Wny (mw) dwsn dws (k) nU (auqpq) pdw kIqw hY[ XQw:- ^wlsw myro; imqrsKweI] ^wlsw mwq ipqw sKdweI]

^wlsw myro; Bvn BMfwrw] prm-pjnIk mwqw ipqw jI srUp inrml SuD

vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx grU ^wlsw jI hI(myro) dwsn dws nUM (Bvn) Gr,drb mwl pdwrQ BMfwrw b^Sx vwly hn[ AQvw dwsn dws d Bvn BMfwrw ^wlsw jI hI hn[ Bwv dwsn dws inrml vwihgrU grU ^wlsw jI nU Bvn BMfwr sB ku`JmMndw hY[ ^wlsy kr; myro siqkwrw]4] prm ipAwry gurU svwry siqkwry inrmlvwihgrU gurU ^wlsy jI(kr) krk, (myro) dwsn dws dw sB jg@w r`b jI smwnsiqkwrw hudw hY[

^wlsw mro; sjn pRvwrw] (myro) dwsn dws dy mMnxy pjxy Xog bIr bhwdr

inrml vwihgrU gurU ^wlsw jI(sÍjn) ipAwry imqR snyhI pRvwrw hn[ ijvyN sohxycMdRm duAwly gL sMdr shxy inrml pRkwS nU prvwr kihMdy hn[ iqvyN dwsn dwsdy(pRvwrw) adwly idb pRkwS srUp jqI sqI inrml audwr, svw lK zwlm nwlie`k 2 lVn vwlw, inrml SuD sudr sohxw vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx inrmlau~jl, ^wlsw hI ^wlsw jI hn[ ^wlsw myro; krq auDwrw] ] inrml SD

Page 261: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 261/320

www.Gursevak.com  261 q`qkrw 

vwihgrU gurU ^wlsw jI (myro) dwsn dws nU AimRq dI Amolk dwiq b^S ky, dwsndws dw AOgxW ivkwrW pwpW qoN Cfw k, auDwrw (krq) krd hn[

^wlsw mro; ipf prwn] inrml vwihgurU grU ^wlsw jI(myro) dwsn dws dw(ipMf) sIr (prwn) sAws hn[ ^wlsw mrI; jwn kI jwn]5] vwihgrU Akwl

purK jI dI lwflI &Oz grU ipAwrw inrml S`D vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU^wlsw jI, (mrI) dwsn dws dI jwn kI jwn BI hn, Bwv dwsn dws nU izMd jwnnwlN, rom 2 krk ^ry ipAwry s`icAwry hn[

mwn mhq mrI; ^wlsw shI] sRbq dy Bly ihq, AMg 2 ktwaux vwl,inrml dZ qyZ dy DnI vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx grU ^wlsw jI hI(shI) inscykrk, (myrI) dwsn dws dI Awdr mwn siqkwr (mhq) v`fI pdvI hY, Bwv ^wlsjI qN hor Avqwr pYgbr v`fI pdvI nhIN hY[ ^wlsw myro; swrQ shI] (myro) dwsn

dws dw (swrQ) pXojn AwdrS, (shI) inscy krk ^wlsw hY, jo sRbq d Bly ihqkurbwn hoxw hY[ sRI cmkOr swihb jI dy Drm Xu`D, grU pRmsr jI dy ipAwry isGswihbwn gurU ^wlsw jI prn inrBYqw bIrqw adwrqweI nwl svw 2 lK DrmivroDIAW nwl ie`k 2 lV k ShId hudy dK ky, hzUr siqgrU mh`lw 10 jI ny&rmwieAw:-Awj ^wlsw Kws BXo; siqgurU k drbwr]

^wlsw myro; kry inrbwh] vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, DIrjDwrI

inribkwrI mhwn prapkwrI inrml SuD vwihgrU grU ^wlsw jI, dwsn dws dIAWswrIAW lVW dI prqI leI, (mro) dwsn dws dw inrbwh (kry) krd hn[ ^wlswmyro; dh Ar swh] AibnwsI dg qyg dy DnI inrml S`D vwihgrU Ajpw jwp ’clIx gurU ^wlsw jI (myro) dwsn dws dI dyh Ar swh hn Bwv dyh sAwsW dyr`iKAk hn[

^wlsw myro; Drm Ar krm] (mro) dwsn dws d gurU ^wlsw jI, hrI nwmjpx jpwaux Drm Ar inskwm krm krn krwax vwly hn[ vw gaU gIb Ar 

bhU bytIAW dI ie`zq dI r`iKAw leI, Drm-XuD dy (krm) kMm leI isr vwrnvwly, prjw 2 ktwaux vwly mry ipAwry vwihgrU grU ^wlsw jI hn[ ^wlsw myro;Byd inj mrm] “Dnvq klvq piqvMq sIlvq BgvMq gurmiK sMq mhMq Bgqdwnw bInw pDwnw dwqw ShId Amrpd nUM pRwpq SuD inrml vwihgrU Ajpw jwp

Page 262: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 262/320

www.Gursevak.com  262 q`qkrw 

’c lIx grU ^wlsy jI ny Awpxy sIs qn mn Dn kurbwn kIqy hn[ dwsn dws ddyKidAW, gurU ^wlsy jI ny bh`d kurbwnIAW kIqIAW hn[ du`K BuK mwrW Pt shwrky, Apxy Ag 2 ktvwey hn[ inrml vwihgrU gurU ^wlsw jI dIAW, mhwnkurbwnIAW ny(myro) dwsn dws dy (inj) Apxy (mrm) nrm AsQwn idl nU (Byd)

ivMn@ idqw hY[ ”^wlsw myro; siqgr pUrw]) ijin pMc mwir.ibdwr gdwry; s prw.ieh klIry]) Anuswr pMjW ivkwrW nU ijqx vwly, inrml vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU^wlsw jI, (mro) dwsn dws dy, ( prw) prn siqgur srUp hn[ ^wlsw myro; sjnsUrw] (srw) swhsI adwr sUrbIr mrd dlr Syr dwqy, dyZ qyZ dy DnI inrmlvwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, grU ^wlsw jI(mro) dwsn dws d rom 2 krkipAwry siqkwry snyhI (s`jn) imq hn[

^wlsw myro; bD Ar igAwn] grbwxI jI ’c lIx au~jl bD Ar inrmligAwn vwly prm ipAwry inrml vwihgurU Ajpw jwp ’c lIx, gurU ^wlsw jI(mro)dwsn dws dI bD ’c vsd hn[ ^wlsy kw; hau Dro iDAwn] rwq idny ie`k rsjwgq jiq vwihgrU jI nU jpx jpwaux vwly dyZ qZ dy DnI, inrml SuD vwihgrUAjpw jwp ’c lIx, grU ^wls jI kw, (ha) dwsn dws iDAwn (Dro) Dwrdw hY[)swihb mrw nIq nvw; sdw sdw dwqwru]1] DMn vwihgrU sRI gurU goivd isG swihb

jI ivsmwd rMgW ’c AwpxIAW lwflIAW POjW dw iDAwn Dwrd hn[aupmw ^wlsy; jwq n khI] Akwl prK jI dy lwfly gurU ipAwry dlwrysiqkwry inrml S`D vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU ^wls jI dI aupmw mihmw,dwsn dws gRIb qN khI(n) nhIN (jwq) jWdI[ ijhvw eyk; pwr nih lhI]8] vwihgrU grU pRmysr jI &rmwauNd hn:-dwsn dws dI ijhvw eyk hY, inrml SDvwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU ^wls jI dI Anyk asqiq dw(pwr) Aqpwrwvwr nih(lhI) l skdI[ XQw:-ijhbw eyk; ausqiq Anyk] siq prK; prn

ibbyk]sys rsn; swrd sI buD] qdp; n aupmw brnq suD] BwvyN(sys) SSnwg

dI do hzwr rsn, (swrd) sur`sqI (sI) jYsI, BwvyN au~jl b`D, inrml vwihgrUgurU ^wlsy jI dI au~jl apmw krn l`g(qdp) qW BI gurU ipAwry vwihgurU grU^wls jI dI sD piv`q a~jl prI mihmw(brnq) kQn (n) nhIN kr skdy[

Page 263: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 263/320

www.Gursevak.com  263 q`qkrw 

Xw m; rMc n imiQAw BwKI] pwrbRhm gur nwnk swKI] dwsn dws nyaupokq vwihgrU grU srUp inrml ipAwry vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, ^wlsw jIdI mihmw khI hY[ (Xw) ies (m) ’c, dwsn dws ny (rMc) r`qI Br vI(imiQAw)JUTI apmw (n) nhIN(BwKI) khI[ pwrbhm DMn vwihgrU siqgrU sRI gur nwnk dyv

swihb jI (swKI) gvwh hn[ DMn vwihgrU sc siqgrU AMimRq d dwqy sRbMs dwnIrMkW nU rwj b^Sx vwl bdI CoV, Drm r`iKAk, zulm dy nwsk, Drm pkwSk, sIgurU goivd isG swihb jI, DMn vwihgrU sc siqgrU pihly pwiqswh jI nUM pwrbhmilKdy mndy pjd hn[ XQw:-rwm; hm.siqgur pwrbhm kir mwny]) prmpjnIkvwihgrU mh`lw dsvW jI nU rom 2 krky nmskwr krk inhwl hov jI[

rom rom; jy rsnw pWaUN] qdp ^wlsw js; qih gwaN] dwsn dws jy rom rmdI rsnw (pWaUN) pw lvy, (qdp) qW BI, krbwnI rUpI SmW ’qy pqMg vWg sVn

vwly, vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, gurU srUp ^wlsw jI dw js hI js, qih)(iq`Qy (gwaUN) gwvgw[

hO ^wls kw; ^wlsw mro] Eq pq; swgr bUdyro] ( hO) dwsn dws inrmlSuD vwihgrU grU ^wls jI kw lwlw glw gulwm hY[ inrml S`D vwihgurU gurU^wlsw jI (myro) dwsn dws d prm pUjnIk iest grdyv jI hn[ ijvyN(Eq pq)pRkwS srUp Ajpwjwp ingn bhm jI, Apxy pRkwS ’c, Awp hI lIx, sBnI QweIN

ie`k-rs ivApk ho rhy hn, (bMdyro) bUd ’q swgr dI eykqw hY, iqvN dwsn dws’qy inrml SD vwihgrU Ajpw jwp ’c lIx, grU ^wls jI dI eykqw ABydqw hY[^wlsw; Akwl purK kI &Oj] pgitE ^wlsw; pmwqm kI mOj] hzUr scy

pwiqswh jI Awpxy srUp ’coN, inrml vwihgrU gurU ^wlsy jI nU pRgt krky, Awpmwx nhIN kr rhy ik dwsn dws ny inrml vwihgrU gurU ^wls jI nUM pRgt kIqwhY[ pUry gr kI; dyKu vfweI] qw kI kImiq; khxu n jweI] Anuswr idl jwnipAwry vwihgrU gurU ^wlsw jI, Akwl purK jI kI lwflI ipAwrI siqkwrI swjI

invwjI &j hn[ pRmwqm vwihgrU jI kI(mOj) KuSI rzw ie`Cw mrzI nwl, inrmlSuD vwihgrU gurU ^wlsw jI(pgitE) pRgt hn[ vwihgrU gurU jI &urmwaNd hn ikdwsn dws gurU ipAwry inrml SuD vwihgrU gurU ^wls jI d icqn iDAwn ismrn’c lIx rihMdw hY[

Page 264: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 264/320

www.Gursevak.com  264 q`qkrw 

jb lg ^wlsw; rhy inAwrw] qb lg; qj dIa mN swrw] (jb) jdN (lg)q`k, ^wlsw jI; nyqRW nwl prwey nMgz nwc dyKx, sRIr nwl ksgq krn, inMdwcuglI AOgxW b`jr pwpW, rj qm sqo  iqn gxW qoN inAwrw(rhy) rihxg, (qb)qdoN(lg) qk(mN) dwsn dws ny, ies nM inrgn ’c lIxqw rUpI, swrw qyj (dIa)

dy idqw hY[jb ieh ghY; ibprn kI rIq] mYN n kroN; ien kI pRqIq] (jb) jdN ieh(ibprn) swkqW nwsqkW zwlmW (kI) dI (rIq) kurIq (ghY) gRhx krygw, Bwvzor zulm krygw, qdoN (mN) dwsn dws (ien) ien@W(kI) dI pqIq (n) nhIN(kroN)krygw

^wls ky pswd kr; suq ibq koS BMfwr] prmpjnIk s`cy siqgrU sI grUgoivd isG swihb jI s`cy pwiqswh, Awpxy ipAwry svwry siqkwry vwihgrU inrml

SuD vwihgrU grU ^wlsy jI dI Agm Apwr mihmw ieaN &urmwaNdy hn:-grU srUpipAwry vwihgrU ^wlsy jI (ky) dI(pRswd) ikpw (kr) krk, dwsn dws nUM(suq)spuq (ibq) Dn hIry lwlW nwl Bry (koS) Kzwny pdwrQW nwl Brpr BMfwr pRwpqhn[ rwj mwl swdn skl; puqR kilqR ibvhwr] inrml S`D vwihgrU gurU ^wlsjI dI ikRpw krk dwsn dws nUM, rwj(mwl) hIry jvwhrwq hwQI GoVy, (swdn)mMdr, (swdn) suAwd, (pqR) sp`qR (kilq) iesqRI pRwpq hn[ dwsn dws d,

(skl) swry ibvhwr, inrml SD vwihgrU gurU ^wlsw jI hI svwrd hn[lSkr nyb Kws iBRq; Anucr dwsI dws] inrml SuD vwihgrU gurU ^wlswjI dI mhwn ikpw krk, (Anucr) AwigAwkwrI AnuswrI(lSkr) &Oj (nyb)cobdwr (Kws) crbrdwr (iBRq) dws syvk nOkr dwsI dws pwpq hn[ imqR kutbDn Bvn mm simiD; ikrpw kr qws] (qws) iqs idl jwn nwlN ipAwry inrmlSuD vwihgrU gurU ^wlsy jI dI ikrpw (kr) krk, (mm) dwsn dws d imqR(Bvn)Gr(kutb) pRvwr Dn smUh(simiD) sm`gI pRwpq hY[

igrM bwrI Aru swihbI; qn mn ipf pwn] pRswid ^wlsy kr imilE; dwnmwn snmwn] ] prm-pjnIk idl jwn ipf prwn inrml SuD gihr gBIrvwihgrU gurU ^wlsy jI dI Apwr(pswid) ikRpw (kr) krk, dwsn dws nU (dwn)pRm Bytw pUrn (mwn) siqkwr snmwn (imilE) imilAw hY, Bwv dwsn dws dIpUjw ho rhI hY[ dwsn dws d(ipf) sIr(qn) swQ pwn mn Ar(bwrI) jl Bwv

Page 265: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 265/320

Page 266: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 266/320

www.Gursevak.com  266 q`qkrw 

dws goibd &qh ^wlsw; drs prs imty sog]7] gihr gMBIr vwihgrU gurU^wls jI d (drs) drsn(prs) imlx nwl, dwsn dws dy sg imt hn[ dwsndws d vwihgrU gurU gibMd srUp gurU ^wlsw jI dI sdw (&qh) ijq hY[ AQvwdwsn dws dvN hQ joV k, isr JkwA ky gurU gibMd vwihgrU ^wlsw jI nU, sdw

gur &qh blwaNdw hY[myro ieSt Ar nySTw; ^wlsw pUjn iDAwn] ( mro) dwsn dws dw(nySTw)inscw hY, ik prm-pjnIk vwihgrU ^wlsw jI, dwsn dws d(ieSt) ipAwry grUjI hn, ^wlsy jI dw pUjn Ar iDAwn Dwrdw hY[

drsn prsn ^wlsw; mukq rUp sq jwn] ]8] (sq) inscy krky jwn lvo, prm-pjnIk vwihgrU grU jIvn mukq ^wlsw jI d drsn dI(prsn) ChpRwpqI, ivsmwd(sq) sc bhm jI rUp hn[

Awqm rs ijh jwnhI; so hY ^wls dyv] (Awqm) Awpxw Awp srUp bRhmjI d Awqm rs bRhmwnMd nUM(ijh) ijhVw pymI ^wlsw (jwnhI) jwxdw hY, BwvbRhmwnMd rs pINdw rihMdw hY[ grbwxI pV@n vIcwrn syvw ismrn nwl, pUrn gurUgRQ swihb jI, Apxy dwsn dws syvk jI dy ird ’cN, muK ’c AimRq Byjdy rihMdhn[ bRhmwnMd rs pIx vwly jo ^wlsw jI hn, (s) auh gurmiK(^wls) inrml SDgihr gMBIr vwihgurU grU(dyv) prmpUjnIk, rwjw rUp, pRkwS srUp, ipqw srUp

hn[ pRB mih.m mih.qws mih; rMck nwhn Byv] vwihgrU pRB jI(mih) ivc,(m) dwsn dws (mih) ivc, (qws) iqs, bRhmwnMd rs pIx vwl, grU srUp inrmlSuD vwihgrU grU ^wls jI (mih) iv`c, (rMck) r`qI mwqR vI (Byv) &rk(nwhn)nhIN hY[ dwsn dws Agm AibnwsI gihr gBIr inrml SuD vwihgrU gurU ^wlsjI dI mihmw ’c rom 2 krk lIn rihMdw hY[ Bwv DMn grU goivd isMG swihb s`cpwiqswh jI dy Agm Apwr, Acl mUriq AnBa pRkws; drsnW qoN hr vyl, ie`k

rs b`JvyN ^wlsw pRkwS hI pkwS cmkwry pYNdy hn[ spUrnM]295.sv ^wlsih kI sPl; pUjw sqÍn ArG pwd] inrml S`D gihr

gMBIr vwihgrU srUp grU ^wlsih jI dy (pwd) crn kmlW ’c (sqÍn) s`cy (ArG)moqI Arp k, ^wlsy jI kI (syv) svw pUjw kIqI, pUrn sPl hY[

dwnu mwnu snumwn kir; KoVis ibiD khu sÍwd]5] vwihgurU gurU ^wlsy jI nU,imst bcn bnqI kra; dIn kI inAweI] Anuswr Ub imT bcn (khu) kho,

Page 267: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 267/320

www.Gursevak.com  267 q`qkrw 

pUrn(mwnu) Awdr (snumwn) siqkwr nwl(sÍwd) suAwd vwly pdwrQ Ckw k,(KVis) soLW(ibiD) pRkwr pUjn(kir) krk, (dwnu) pRym Bytw kro jI[ rihxI rhY;soeI isK mrw[ Ehu Twkuru; mY aus kw crw[

au~T jwg GrwVy mwr nhIN[ qU eys jhwno jwvNgI, Pr kdm n ey~Q

pwvyNgI[ ieh jobn rUp lutwvyNgI[ qU rihxw ivc sswr nhIN[ mMh AweI bwq nrihMdI hY[ ah SOh AswQN v`K nhIN[ ibn Sh qN djw k`K nhIN, pr dyKx vwlIA`K nhIN, ieh jwn peI d`K sihMdI hY[

sc sBnw hoie dwrU; pwp kFY Doie] nwnk.vKwxY bnqI; ijn sc 1plhoie] 1ird rUpI p`l ’c[) sgl dAwr ka Cwif kY; ghÎo quhwro duAwr] bWihghy kI lwj As; goibd dws quhwr])

296.<> vwhgrU jI kI Pq hY] sRI muKvwk pwqswhI 10] svYXw] jwgq

joq jp insbwsur eyk ibnw mn nYk n AwnY] prn pRm pqIq sj; bRq gr mVImt BUl n mwnY] qIrQ dwn dieAw qp sjm; eyk ibnw nh eyk pCwnY] pUrn jqjgY Gt m; qb Kwls qwih nKwls jwnY] (sI dsm (712) vwihgrU] AMimq dydwqy srvs dwnI DMn vwihgrU siqgrU sI grU goibd isMG swihb s`c pwiqSwh jIny sI AnMdpur jI ivK Akwl prK jI dI lwflI &j AQvw ipAwrw ^wlsw pQswjx smyN, Awpxy idl jwn ipMf prwn Awpxy swjy invwjy Kws srUp srvIr

bhwdr XoDy pjW ipAwirAW ’q srb`q grU ^wls jI nU ieh SuB scw apdSb^iSAw hY jI[ ijmI jmwn k ibK; sm`sq eyk jq hY] n Gwt hY.n bwF hY; nGwt bwF hoq hY] (sI dsm 26) Anuswr hux hwjr nwjr pRgt pq`K Awpxw s`cwaupdS b^S rhy hn[ :- (<>) ie`k AdÍq srUp bhm jI swirAW dy pRkwSkhn[ vwhgrU(vwh) ivsmwd Ascrj DMn vwihgrU sc siqgurU sRI grU nwnk dvswihb jI dI sdw leI (Pqy) ij`q hY[

sRI muKvwk pwqswhI 10] svYXw] bhm srUp srvs dwnI (pwqswhI 10)

dsvN pwiqSwh DMn vwihgrU siqgurU sRI gurU gibMd isG swihb jI Awpxy hux (sI)SRmxI, (sRI) soBw vwly (mK +vwk) Awpxy nUro nUr muKwribd qoN (vwk) hukm,svYXw rc ky grU ^wlsy nU SuB scw ipAwrw Apwrw inrwrw ^wls Krw apdSisropwau b^S rhy hn :-

jwgq joq jp insbwsur eyk ibnw mn nYk n AwnY] hy ipAwry siqkwry idljwn AqIy ipAwry gurU ^wlsw jI ! auh ^wlsw scw ivSyS krky SuD ^wlsw hY, j

Page 268: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 268/320

www.Gursevak.com  268 q`qkrw 

(insbwsur) rwq idny jwgdI joq Akwl prK jI nU suAws 2 rom 2 krk ie`kic`q ho k jpdw rihMdw hY[ ie`k jwgdI jq vwihgrU jI qoN ibnw (nYk) QoVy mwqrvI hor iks nU Awpxy mn Adr nw ilAwv[

pUrn pm pRqIq sjY; bq gor mVI mt BUl n mwnY] prmpjnIk scy

siqgurU swihbwn jI AKf AibnwsI inrml ie`k rs b`JvW pkwS s`cI joq Adrbwhr ivAwpk jwgdI joq hn[ ienHW nUM AMdr bwhr swiKAwq kry[ ies jwgdIjoq dy pUrn pRym pRIq pRqIq ’c lIn ho ky, AdroN bwhroN jwgq joq ’c lU 2 krklIn sj Pb jwvy, ijvyN kolw A`g qy dgdw hY[ ies qrWH jwgdI jiq ’c jg au~T[(bRq) BuK rihxw cvI iekwdsIAW, ikSn AstmI rwm nOmI, bwvn duAwdsI Awidvrq r`K, (gr) kbr qy dIvw jgw ky mMnxw Aqy (mVI) mirAW dIAw mVIAW qyjogIAW qy mt Awid nUM kdy Bu`l ky vI nw mMny[

qIrQ dwn dieAw qp sjm; eyk ibnw nh eyk pCwnY] ATwht qIrQW dwieSnwn nw kry[ dwn dXo ienhI k Bl Aru Awn ko dwn n lwgq nIk] (ienhI)ienHW ipAwry siqkwry isMGW grU ^wls jI nUM dwn idqw Bwv pRm Bytw id`qI hI BlIhY[ hor iksy nUM dwn idqw (nIk) sudr cMgw nhIN hY[ ies krk qIrQW qy jw kdwn dyx qoN mn@W kr rhy hn[ (dXw) jYnIAW vWg mUh qy p`tI bMnHxI dXw nhIN hY[(qp) Awpxy adwly cwr DUxIAW qwauxIAW au~proN pjvW sUrj ny qpxw, jl Dwrw

krnw Awid[ ( sjm) idKwvy vwsqy bwhroN ieMdrIAW nU rokxw, pr AdroN ieMdry nwrukxy bgl vWg A`KW bMd krk bT jwxw, prweI iesqRI rUpI m`CI PVnI[ ie`kjwgdI joq jI qoN ibnW, aupRkq qIrQ, dwn, dieAw, qp, sjm Awid ie`k BI dBpKMf nUM nw pCwxy[

pUrn jq jg Gt m; qb Kwls qwih nKwls jwnY] ijhVw gurmiK grUipAwrw gurU ^wlsw jI rwq idny ie`k rs jwgq joiq vwihgrU jI nU lU 2 krkjpdw hY[ pWie ghy.jb qy qmry; qb q.kaU AWK qry nhI AwnÎo] Anuswr

prmpjnIk sc siqgurW qN ibnW hor iksy nU AwpxI A`K Q`l nhI ilAwauNdy, Bwvhor iks dw pUjn nhIN krdw[ prm pUjnIk sc siqgrW dI pUrn pIq pqIq ’csijAw PibAw rihMdw hY[ nwnHW apwSnw gr mVHI mt qIrQ dwn dieAw qp sMjmie`k BI dB pKMf nhIN krdw[ as dy (Gt) ihrd Adr prm pUjnIk sc siqgrWdI AKMf pkwS srUp prn s`cI joq jI jgmgwaux l`g jWdy hn[ XQw :- bxIkau gir kIE pRgwsu] (1192) Anuswr grU prmsr jI Awpxy sc srUp jwgq

Page 269: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 269/320

www.Gursevak.com  269 q`qkrw 

joq bRhm dw Adr bwhr pRkwS kr idMd hn, qdN iqs gurU ipAwry svwry gurU ih`qsIs, AMg 2 kurbwn krn vwly, ipAwry sicAwry, gurW dI pymw BgqI sihq grU^wls jI nU (nKwls) SuD ^wlsw (n+Kwls) (n) ivSyS krk S`D bRhm srUpnKwls inrml, (jwnY) jwxy[ XQw:- khu kbIr.jn Bey Kwls; pym Bgiq ijh

jwnI] 297. koaU BieE mMfIAw sMinAwsI; koa jogI BieE, koa bhmcwrI, kaUjqI Anmwnb] ihMdU qurk ka rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY eyk,phcwnb] krqw krIm soeI, rwjk rhIm EeI; dsro n Byd keI, BUl BRm mwnb]eyk hI kI sv, sB hI k gurdv eyk; eyk hI srUp sBY, eykY joq jwnb]15] 85]

DMn vwihgrU AsMK bRhmf dy krqw purK jI, gurU ^wlsw pQ jI d swjk,srb ivAwpI inrgun inrMkwr prn bRhm DMn vwihgrU siqgurU sRI grU nwnk dyv

swihb jI d dsvN Avqwr DMn vwihgurU siqgurU sI grU gibMd isMG swihb jI sIdsm Ag 19 qy &rmwauNdy hn :- swrIAW jwqW ie`k Akwl prK grdv jI nypYdw kIqIAw hn[ ienHW ’c ie`k grdv Akwl prK jI Awp vs rhy hn[ ^wlswAwdrS jxw rhy hn ik iks BI jwq qoN nPrq nhIN krnI[

koa BieE mufIAw sMinAwsI; koaU jogI BieE, ka bRhmcwrI, koa jqIAnmwnb] swhn ky swh, s`c srUp s`c d dwqy prK ibDwqy gihr gMBIr gxI

ghIr pwrbhm pUrn bRhm Anq klwvwn AsMK srjW cMdimAW d pRkwSk AdYqbRhm dw kQn kridAW &rmw rhy hn:- hy gurU srUp idl jwn ipf prwn pRIqmgurU ^wlsw jIE! nwr mry Gr sMpq nwsI mUf mufwey Bey sinAwsI[ Anuswr keI(mMfIAw) mUh isr munw ky sinAwsI (BieE) hoieAw Bwv bx igAw hY[ keI grKnwQ jI dw cylw mMdrW pw ky jtW vDw k ibBUqI ml ky jgI bx igAw hY[ keIighsq iqAwg k mn ieMdry ivkwrW v`lN rok k, bhm ividAw dw AiBAws krnvwlw bhmcwrI q koeI bhmcrj r`Kx vwlw jqI (Anmwnb) vyiKAw jWdw hY[

ihMdU qurk koa rwPjI iemwmswPI; mwns kI jwq sBY eykY, phcwnbo] keIihMdU hY Aqy koeI muslmwn sIAw qy koeI swPeI iemwm dw cylw sMnI hY, pr swry jIAW dI (jwq) aqpqI ie`k bhm qoN pCwnxw kro jI[ XQw:- bRhm ibdu qy; sBauqpwqI] qQw:-( cwry vrn AwKY sBu koeI] bhm ibMd qy sB Epiq hoeI]2](1128) qQw:- Avil Alh nUru apwieAw; kudriq k sB bMd] eyk nUr q.sBujgu aupijAw; kaun Bl.k mMdy]

Page 270: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 270/320

www.Gursevak.com  270 q`qkrw 

krqw krIm seI, rwjk rhIm EeI; dUsro n Byd keI, BUl BRm mwnbo] sBdy krn vwl (krIm) ikpwlU EhI KudwvMd krIm vwihgrU jI hn Aq sB nU(rwjk) irzk dyx vwly (rhIm) rihm idl mhrvwn swihb ikRpw inDwn prnBgvwn EhI hn[ XQw:- qum dwqy Twkur piqpwlk; nwiek Ksm hmwry] inmK

inmK.qum hI piqpwlhu; hm bwirk.qumry Dwry]1]) imhrvwnu swihb imhrvwnu]swihb mrw imhrvwnu] hor keI dUjw Prk nhI hY[ ies ihMd qrk jwqI Byd nUBrm dI Bu`l mMno, Bwv Brm dy Bulwv ’c pY ky v`K 2 iPrk kwiem kr ley hn[

eyk hI kI syv, sB hI k gurdv eyk; eyk hI srUp sBY, eykY jqjwnb]15] 85] pwrbhm Acrj gurdv vwihgrU DMn siqgurU sRI gurU dsvNpwiqSwh jI &urmwauNd hn:- isK ihMdU mslmwn sinAwsI jgI bhmcwrI iesweIboDI jnI Awsqk nwsqk swirAW dy hI ie`k (gurdv) mwqw ipqw srUp Akwl

purK DMn siqgurU sRI gurU nwnk nwnk dv swihb jI hn[ ies krk swirAW nUie`k vwihgrU jI dI syvw krnI cwhIdI hY[ Bwv ienHW swirAW dI syvw ie`kvwihgrU jI dI svw hY[ ieh swry ie`ko hI srUp jlvw nUr pkwS hn[ swirAW ’cie`ko sc srUp bRhm jI dI jq pkwS jwnxw kro[ XQw:- sB mih jiq; joiq hYsoie] iqs d cwnix; sB mih cwnxu hoie]

298. sriT mhlw 9] jo nru duK mY; duKu nhI mwnY] sK snyhu Aru BY nhI

jw kY; kcn mwtI mwnY]1] rhwa] nh inMidAw nh ausqiq jw kY; loBu mohuAiBmwnw] hrK sog q rhY inAwra; nwih mwn Apmwnw]1] Awsw mnsw sgliqAwgY; jg qy rhY inrwsw] kwmu kRoDu ijh prsY nwhin; iqh Git bhminvwsw]2] gur ikrpw ijh nr kau kInI; iqh ieh jgiq pCwnI] nwnk lInBieE gibd isa; ijau pwnI sig pwnI]3]

DMn hn DMn hn DMn hn, vwihgrU jI dy srgn srUp pUrn bRhm siqgrU sRIgurU qg bhwdr swihb jI DMn hn[ Awp jI hux lhy d qMg ipjry ’c iqKy iklW

ivckwr bYTy, DMn siqgurU sRI gurU grMQ swihb jI dy A`Kr 2 nU vwihgrU gurU mnky, A`Kr 2 dw pUrn ipAwrw s`icAwrw Apwrw inrwrw iDAwn Dwr rhy hoN jI[Awp jI dw prm piv`qr SB scw mhwn prapkwrI DIrjDwrI ShId hoieAw sIs,dwsn dws d isr ’qy sj irhw hY[ XQw:- hmrY msqik dwgu dgwnw; hm krj

Page 271: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 271/320

www.Gursevak.com  271 q`qkrw 

gurU bhu swFy] Anuswr dwsn dwsW dy isr ’q bVw BwrI krjw hY[ Awp jI Awpxwprm pivqr SuB s`cw sucw a~cw DIrjDwrI mhwn praupkwrI sIs krbwn krnsmyN bhuq a~cI ivsmwd iekwgqw sihq AwpxI inrivkwr inrhMkwr inrMkwrsucI au~cI pkwS AivnwsI AKMf jq ’c ie`kimk ivsmwd lIn rhy[ duK Bu`K

aunINdry dI pRvwh nhIN kIqI[ sswr dy snyh, BY iqAwg k inrBa ie`k scvwihgrU jI dI ilv ’c iekwgr rhy[ XQw:-inrBa hoie rhy ilv eyk; nwnk hirmnu mwnI]

AwpxI prm piv`qr a~cI sucI bMdgI r`qI mhwn prapkwrI jIvnI ’cpUrn vrwg sihq syvw ismrn bAq prapkwr kIq[ im`tI sny duSmx imqr d`KsuK nU smwn smiJAw[ prn hMgqw inMdw duibDw AhMbiD, pymIAw dI mytI, AwpxIausqiq nhI krweI[ lB moh AiBmwn dw iqAwg kIqw, KSI gmI mwx qN inrwry

rhy[ iksy d kIqy Apmwn dI prvwh nhI kIqI[ Awsw mnsw iqAwg ky, sswr ’qyinrws rhy[ Awp jI dy ihrd ’c pUrn sc bRhm jI dw invws hY[ ies krk kwmkroD Awp jI nU nhIN pihAw sdw inrlp rhy[ vwihgrU prm pUjnIk sc inrMkwrDMn siqgurU sRI grU nwnk dv swihb jI ny Awp jI ’qy Agm Apwr ikrpw kIqI[ijs krk Awp jI ny pRmw BgqI sihq vwihgrU ’c juVn dI jgqI pCwxI ’q iehAmlk dwq Awpxy pRmIAW nUM bKSI[ ijvyN pwxI ’c pwxI imL jWdw hY, iqvyN

Awpxy iJlimlkwr inrMkwr ivAwpk joqI srUp pwrbhm prn bhm srb pRkwSkAnq klwvwn sd sdw imhrvwn AsMK bhmf AsK sUrjW cMdRimAW d pkwSkbRhm iv`c lIn rhy[ ijhVw pymI prn pym sihq Awp jI dw prm piv`qr nwmjpdw hY, aus dy ihrd ’c Awp Aw ky vsd hoN[ Awp jI hux DMn scy siqgurU sIgurU grMQ swihb jI mhwrwj dAwrw, Awpxy pRmIAW d idl idmwg srqI ibrqI’c gurbwxI Byj rhyN hoN[ Awp jI ny, Awip kmwau, Avrw aupdys] Anuswr iehgursbd &urmwieAw hY[ ijhVw pymI Awp jI dw iDAwn Dwrdw hY, inmK 2 Awp jI

nUM jpdw hY, Awp jI dI krbwnI nUM rom 2 krk nmskwrdw hY[ dwsn dws aspRmI dy crn ctd hn[ as gurU pymI jI dy crnw nUM nyqrW dIAW DIrIAW nwlplosdy hW[ aus d crnW hyTW nyqrW dw ivCwauxw ivCwauNd hW[ prm piv`qr prmpUjnIk ies gursbd jI dw svw lK jwp krk ArQ A`Kr lgW jbwnI cyqy kro[kIrqn kQw mMnxw kro gurU prmsr jI dy prqK drSn hn[

Page 272: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 272/320

www.Gursevak.com  272 q`qkrw 

soriT mhlw 9] jo nru duK m; duKu nhI mwnY] vwihgrU DMn siqgurU sRI gurUqyg bhwdr jI DMn sRI gurU nwnk dyv swihb jI dy (9) nwvW nOvyN (mhlw) srUp scsiqgurW Aq siqgurW qN vroswey mhWpurSW Amr ShIdW dI AiqAMq au~cI AvsQwdrsw rhy hn:- ijhVw (nru) srbIr bhwdr rom 2 krk DMn sRI gurU nwnk dv

swihb jI d ismrn ’c lIn, seI; mrd mrd mrdwnw] Anuswr mrdW ’coN SomxImrd bhwdr AqIrQ sUrbIr XoDw hY[ jo duK nU d`K nhIN (mwnY) mMndw, Bwxy iv`cpRsn snmK rih ky, sIs qk vwridAW AMg 2 ktwauNidAW swry duKW nUM AMimqkrk pINdw hY[ XQw:- sgly dK.AMimRq kir pIvY; bwhuiV.dK n pwiedw] qQw:- sUK dUK; jn sm idRstyqw] nwnk; pwp pun nhI lpw]6] qQw:- sKu duKu ijhprs nhI; lBu mh AiBmwnu] khu nwnk snu ry mnw; so mUriq Bgvwn]13]

suK snyhu Aru BY nhI jw k; kMcn mwtI mwnY]1] rhwa] ijs mhWprS jI

dy mn ’c mwiekI Aq srIrk sK nwl (snyhu) pym nhIN Aqy Anyk qrHW dw fr BInhIN hY[ sony nUM im`tI mMnd hn[ XQw:-asqiq inMidAw.nwih ijih; kMcn lhsmwin] s`q pkwr dw fr, 1 Xh BY 2prlok BY 3jnm bydnw, 4jwq 5 An r`iKAw6gupq BY 7AkS mwqr BY swq 1 ies lok d AnykW BY hn[ 2jmW dw fr 3jnm dI(bydnw) pIVw 4smucI jwqI q BY kSt Aw jwxw[ 5 ij`Qy r`iKAw nw ho sky 6gpqBwv ihrd iv`coN fr pYdw hoxw, 7 AkS mwqr hI BY pY jwxw, ijs BY krky TTbr

jWdw hY[ DMn vwihgurU grU prmsr jI rhwa ivsrwm dy ky &rmwauNd hn:-nh inMidAw nh ausqiq jw kY; lBu mhu AiBmwnw] guxI purKW dy guxW nUAOgx krk kihxw inMdw hY[ (asqiq) BwvN AOgxI hovy KSwmd kridAW as dmUh ’qy asqq krnI asqq hY[ AQvw AwpxI asqq krwaxI, AwpxI ausqqkrwax nwl asqq krwax dI Bu`K hor vDdI hY[ AwpxI ausqq dI Bu`K vwihgrUjI nwloN ivCoV iddI hY[ AwpxI ausqq krwax nwl ausqq krwax dI BuK horv`DdI hY[ AwpxI ijMdgI ’c AwpxI asqq dw sBwv bx jWdw hY[ jIv AwpxI

ausqq Awp krI jWdw hY, jW DnI dI ausqq krI jWdw hY[ sc siqgrW dIausqq nhI krdw, ijs dw AiDk &L hY[ swaU dy swhmxy aus dI ausqq krIey qWauh SrimdgI mndw hY[ so grU prmysr jI AwpxI asqq Awp nhI krd, nw hIkrwax dI ie`Cw hY[ kvl Akwl purK jI dI asqq ’c lIx hn[ Blw j AwpW

Page 273: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 273/320

www.Gursevak.com  273 q`qkrw 

nUM BuK l`gI hov ’qy AwpxI koeI ausqq krI jwvy Awpxw iF`f qW pdwrQ nwl hIr`jygw[ keIAW jIAW nU hr vyl AwpxI asqq krn dI Awdq huMdI hY, sxn vwlnUM ie`Cw nhIN hudI, ah tok idMdw hY, keI vwrI lV pNdw hY[ AwpxI ausqq AwpkrnI hoiCAW dw kMm hY[ vwihgrU siqgurU dsvyN pwiqSwh jI &urmwaNd hn :-

Awpn pRBw; n brnI jweI] (sI dsm 52) so grU prmysr jI AwpxI vifAweIAwp nhIN krd, inrol Akwl prK jI dI vifAweI ilKidAW kridAW r`jd nhIN,kmw k &rmwauNd hn :- nwnk.dnIAw kIAW vifAweIAW; AgI sqI jwil] eynIjlIeIN.nwm ivswirAw; iek.n clIAw nwil]) (loBu) loB nUM gurU prmsr jI k`uqdw hLk kihMdy hn[ XQw:- lB lhir sBu suAwnu hlk hY; hlikE sBihibgwry]) qQw:- lBI kw vswhu n kIjY; jy kw pwir vswie] AMiq kwil iqQ DuhY;ijQY hQ n pwie] hLk k`q dI pUC is`DI huMdI hY[ ies qrHW loBI AwdmI sB Ag

h`Q isDy krk mgdw hY[ hLk k`qy dy Jg s`tx vWg, Dn leI kql fwky mwrk,Apnw js qy pr inMdw krn rUpI Jg s`tdw hY[ hLikAw kuqw pwxI qoN dr rihMdwhY, iesy qrHW lBI hLikAw kuqw, swDsg pRm nwm jl qN dr rihMdw hY[ dwVxvWg dUijAW purSW pws loB dIAW glW krk, aunHW nU BI lB dw hLk cVHw iddwhY[ (loB) Dn pdwrQ dy lwlc iv`c pUrW dy pr kql kr dxy, jIAW nU kql krkyDn pdwrQ Kohxw lB hY[ (mhu) mh`bq jW ipAwr[ mUrCw, AigAwn, mUrKqw,

Bu`l[ jIv dI auh ibrqI ijs duAwrw auh sswrk pdwrQW Aqy BogW nUM s`q mMn kaunHW ’c lgd hn[ ivcwr, ibbk vYrwg vwihgrU mMqr d AiBAws qoN pry rihMdyhn[ XQw:- (mhu kutb sBu kV hY kiV rihAw lptwie] (1424)

nh inMidAw nh asqiq jw k; loBu mohu AiBmwnw] DMn hn DMn hn DMn hnvwihgrU prmpUjnIk s`cy siqgrU sI gurU qg bhwdr swihb jI DMn hn, hux lhy dqMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYT rhy hn[ hux Awpxw prm pivqr SuB scwsIs krbwn kr rhy hn[ (jw) ijnHW (k) dy ihrd ’c AQvw jIvn ’c, iksy dy

guxW nU AOgx kihx rUp inMdw nhIN hY, Aqy (nh ausqiq) iks dy mUh qy KuSwmdvjoN as dI ausqq nhIN krd Aqy nw hI AwpxI asqq dI ie`Cw r`Kd hn[ grUprmsr jI jIAW nUM mwr ky anHW dw Dn pdwrQ Khx dw loB BI nhIN krd AqDn pdwrQ, sMswrI srIrW dw mh, qy (AiBmwnw) hMkwr BI nhIN krd[ sRI gurU jI

Page 274: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 274/320

www.Gursevak.com  274 q`qkrw 

ny Awpxy ipAwry swihbzwd jI dI nON swl dI aumr Aqy srbq prvwr gris`KW dwmoh iqAwg k 1732 ib: sMmq nUM idlI ShIdI d id`qI[

hrK sog q rhY inAwra; nwih mwn Apmwnw]1] prmpUjnIk s`cy siqgurUDMn sRI gurU qyg bhwdr swihb sc pwiqSwh jI lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky iklW

ivckwr, swvDwn eykwgr cIq] bYTy (hrK) KuSI ’qy (sg) gm icqw, Sok qNinAwry rhy, grU prmsr jI nUM Awpxy Awdr mwx siqkwr dI ie`Cw nhIN Aq(Apmwnw) inrwdr hox qoN BI inAwry hn[ sI grU nwnk dv swihb jI dy lwly goljI KSI gmI qoN inAwry rihMd hn[ aunHW ipAwirAW nUM (mwn) siqkwr dI ie`CwnhIN Aq (Apmwnw) inrwdr hox qN BI prvwh nhIN krd[

Awsw mnsw sgl iqAwgY; jg q rhY inrwsw] (Awsw) lMm smN qN kwmnwie`Cw lgI hovy, ijvyN sp`qr kwmnw Awid SyK iclI vWg iKn 2 kwl ’c (mnsw)

vwSnw &urI jwxI Bwv ijhVI cIj dKxI aus dI pRwpqI dI ie`Cw &urI jwxI mnswhY[ vwihgrU mhlw 9 jI, AwpxI swrI jIvnI ’c pUrn vrwg iqAwg dw iqAwg,ismrn ’c rom 2 krk lIn Awsw mnsw sB C`f ky j`g ’qy inrws rhy[ DMnvwihgrU prmpUjnIk s`cy siqgrU swihb jI dw lwlw glw jI, Awsw mnsw swrIAWiqAwg ky, j`g ’qy ijax dI Aws C`f k inrwsw rhy[ XQw:- mrxY kI icqw nhI;jIvx kI nhI Aws] qQw:- ivic Awsw; hoie inrwsI] so jnu imilAw; hir

pwsI])kwmu kRDu ijh prs nwhin; iqh Git bRhm invwsw]2] ( kwm) kwm 2 sBjg khY, kwm n jwnY kie[ jyqI mn kI kwmnw kwm khwv soie[ (kwm) ivkwr,ijs krk nr nwrI AMny ho ky bypq hudy hn[ XQw:-  iCv, kwmu n puCY jwiq](kRDu) g`sw, AD kra idgvMqn kau; sRvnvMqn ka bdra kr fwra[ ipAwrIcIj d CVn, phx qoN mn ny qIbr qIKx gus ho jwxw kroD hY[ kRD ’c AwqmGwqkr lYNdw hY[ msm b`icAW nUM BI kql kr idMdw hY[ koD Ag hY, ies dw rMg

kwLw, qmN gx hY[ koD Awpxy siqkwr Xog bjrgW dw BI iqRskwr kr idMdw hY[gusy ’c Aw k srwp BI dy iddw, Ag lw idMdw hY[ bb sut k dunIAW nU Pkx lgjWdw hY[ ijvyN kroD ’c Aw ky hrnwKS ny prm pUjnIk Bgq pihlwd jI nUqlvwr iKc leI[ XQw:- kwiF KVgu koipE irswie] quJ rwKnhwro moih bqwie](1194) koDI, koDI nUM iml kroD vD jWdw hY koD nwl srIr nU AnykW rog l`g

Page 275: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 275/320

www.Gursevak.com  275 q`qkrw 

jWdy hn[ DMn sRI gurU qyg bhwdr swihb sc pwiqSwh jI dy ihrd rom 2 ’c prnbRhm jI dw invws hY[ lohy dy qMg ipMjry ’c iq`Ky ik`lW ivckwr bYT vwihgrUvwihgrU jpd rhy[ g`sy nwl srwp qW kI dxw sI? sgoN Bu`K aunINdrw kubol kStshwridAW lhy dy qMg ipjry ’c iqKy iklW ivckwr biTAW Bog dy vrwgmeI slk

DurW dI gurbwxI acwrI[ DMn gurU prmysr jI prapkwrI vwihgrU DMn sc siqgrUsRI grU nwnk dv swihb jI dy AiqAMq ipAwry sicAwry ijs lwl gol nUM (kwm)ivkwr (kroDu) g`sw nhIN (prs) CoNhdw, iqs ipAwry dy (Gt) ihrd ’c (bhm)ivAwpk pkwS srUp vwihgrU jI dw invws hY[

gur ikrpw ijh nr ka kInI; iqh ieh jugiq pCwnI] (gr) DMn vwihgurUsiqgurU nwnk dyv swihb jI ny Awpxy AiqAq ipAwry ijs lwly gl ’qy ikrpwkIqI hY, (iqh) iqs vfBwg mhWpurS q`q bqy ny d`K ’c Bwxw mMn k d`K nw mnx,

suK moh Aqy BY iqAwgx, sony lohy nUM brwbr mnx, inMdw ausqq loBu AiBmwniqAwgx, hrK sog qN inAwry rihx, mwn dI ie`Cw iqAwgx, inrwdr jrn, Awswmnsw iqAwg k jg ’qy inrws rihx, kwm koD qN inrlp rihx dI ieh jgqIpCwxI hY[

nwnk lIn BieE goibd isau; ijau pwnI sMig pwnI]3] (nwnk) DMnvwihgrU siqgurU sI grU qygbhwdr swihb jI &rmwauNdy hn:- aprokq guxW vwl

DMn sI grU nwnk dyv swihb jI dw lwlw glw mrd sUrbIr bhwdr srw, inrgnsrgn dI eykqw kr ky (goibd) ivAwpk bhm ’c mn bwxI srIr, rom 2 krkyieaN lIx ho igAw ijvyN pwxI ’c pwxI iml jWdw hY[ XQw:- ijau jl mih; jlAwie Ktwnw] iqa joqI sig; joiq smwnw] qQw:- sUrj ikrix iml; jl kw jlhUAw rwm] jqI jiq rlI; spUrnu QIAw rwm] DMn vwihgurU AsK bRhmf dy krqwDMn DMn siqgrU sRI gurU qgbhwdr swihb jI ny DurW dI gurbwxI ’c j AnMq gxilKy hn, prmpjnIk prm piv`qr Awpxw SuB scw s`cw au~cw sIs krbwn krk

aunHw gxW nUM Awp kmwieAw hY[ies ’qy Amolk vYrwgmeI swKI:- prm pjnIk s`cy siqgurU sRI gurU qg

bhwdr swihb jI qy pwpI DIr m`l ny gLI clvwaxI:- DMn siqgrU sRI grU nwnkSwhI smq 195 qy 1721 ibkmI cq SudI cOQ nU, hLky pwpI sIhyN msMd ny DIrm`l nUM ikhw, mN siqgurU nOvyN pwiqSwh jI dy goLI mwrnI hY[ ” ies ny ikhw’ myry

Page 276: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 276/320

www.Gursevak.com  276 q`qkrw 

cwcw jI l`gdy hn, jnm qN mnUM ie`k vwr BI kOVw nhIN bol ’q nw kdy mYnUM mwirAwhY[ hrK sg duhu mwih inrwlw; krxYhwru pCwqw]) Anuswr, hrK sog dhW qNinAwry pUrn sMq mhWprK hn[ ies krk mN ahnw ’q goLI ikvN clwvW?” (hamwra ha bDau Cfau mK qy eyv bbwVy] ( 390) Anuswr, hMkwrI msd ny ikhw,

” goLI mN clwauxI hY, grU qM bxnw hY[ jy qU nhIN mnygw qW AsIN msd lok ijQAwpxy coLy dI bWh JwVWgy, au~Qy hI soFIAW ’cN ijs nUM cwhIey grU bxw lvWg[ies qrHW loB d k dbwA k mnw ilAw[

vwihgrU] sRI siqgurU swihb jI gurqw gdI ibrwjmwn hox qoN mgroNpihl idn Swm nU sudr GVI ’qy Asvwr ho ky, bwhr tihlx gey, vwpsI ’q grWdy vrI DIr ml dy fry kL dI lMGidAW qoN, bdmwS hlk msd sINhy ny gurUprmsr jI ’qy gLI clweI[ GoVI qRbkI, s`c siqgrW ny ikhw ‘Bl DIr m`lw!

Bl DIr m`lw!” hir jn rwK gr goivMd] Anuswr, prm pjnIk scy siqgurU sIgurU nwnk dv swihb jI ny r`iKAw kIqI[

vwihgrU] Awpxy AsQwn ’qy Aw k AiqAMq vYrwg sihq iekWq bT kyismrn ’c lIn ho gey[ ij`Qy hux drbwr swihb jI dy brwbr prm pUjnIk sRImMjI swihb jI SuSoBq hn[ vwihgrU] sIhyN msMd ny p`cI bdmwSW nU nwl lY k,dubwrw Pr, gur givMd. goivMd grU hY; nwnk. Byd n BweI] Anuswr, givMd srUp

s`cy siqgurW ’q goLI clweI[ aus smN fry ’c ivrly 2 pymI sn[ auhnW ’coNijhVw bilAw, as nU kut mwr kIqI[ gLI grU prmsr jI d m`Qy nU c`t ky DrqI’qy jw if`gI, m`Qy ’coN prm piv`qr KUn dIAW bUdW ifgIAW[ iKmw d swgr grUaujwgr DIrjDwrI mhwn prapkwrI sc siqgurW ny srwp nhIN id`qw[ XQw:- shxsIl sMqM; sm imqs durjnh] AkwS vWg inrKB inrvr smidRst AvsQw’c lIn rhy[ prmpUjnIk mwqw nwnkI jI ny sIhyN msd nUM qwV k ikhw, ” jy mrylwl jI dy goLI l`g jWdI qW Pr qU ikQ lukdw? AsIN Awpxy Gr grIbI nwl

guzwrw krd hW, iqRSnw dy swVy hoey, qsIN sRI krqwrpr swihb jI qoN Aw k swfgoLIAW mwrdy hoN, iqRSnw ’c sVd hI rhoNgy, Akwrx vYr krdy hoN[ ”XQw:- sqwnwil vru kmwvdy; dustw nwil mhu ipAwru] AgY ipC suKu nhI; mir jMmih vwrovwr]

299. vwihgrU] FIT pwpI msd 500 mohr, gurU k lMgr d BWfy qy sBkuJ lu`t ky l gey[

Page 277: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 277/320

Page 278: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 278/320

www.Gursevak.com  278 q`qkrw 

Kovxw[ golw mul KrId, kwry jvxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw svxw[ pIhixhoie jdId; pwxI Fovxw[ pK dI qwgId, pg mil Dovxw[ svk hoie sjIdu, nhsx rovxw[ dr drvs rsId; iprm rs Bovxw[ cd mumwrK eId, pug Klovxw]

prm pUjnIk s`cy siqgurU vwihgrU DMn sRI gurU pjvN pwiqSwh jI dy mwmw jI

gurmiK mhWprS BweI grdws swihb jI AwpxI qIjI vwr dI 18 vIN pauVI ’cgurU prmsr jI dy murId jI d bhuq au~cy gx &urmwaNdy hn jI:-murdw hoie murId; n glI hovxw[ gurU prmsr jI dw (mrId) cylw, lwlw

golw gurU jI d snmuK, grU vwsq ( murdw) ShId ho jwvy[ ijvyN smUh is`K ShId[dUjw ArQ :- ijvyN keI prm pUjnIk sc siqgrW jI dI ikrpw hox qN mhWprSwduAwrw Ardws krw k sdw leI Srwb Cf dyvy, aus d imqr kihx pI, auh khy“mY nhIN pIxI, ’ auh kihx swf v`loN mr igAw, ” A`gN “hW mr igAw” “fk

qoV deIey, “qV idau!” ies qrW DMn vwihgrU siqgrU sRI gurU nwnk dyv swihbjI dw (mrId) AOguxW v`loN, ijaNdw hI mr jwvy vw kusgq vloN mr jwvy[ ijvNmurd nUM sMklp ivklp nhIN Purdw iqvyN gurU prmsr jI dy sc crn kmlW ’qy pjwvy, auTx dw sklp nw kry[ Awpxw Prnw sMswr ivc nw jwx dvy[ ieauN sswrv`lN ijaNdw mr ky vwihgrU jI nUM bu~J lvy[ XQw:- jIvq mrY; bJY pRB sie] AswmurId glW nwl nhI hoieAw jWdw[ ijvyN phwVIAw nU s`cy siqgurU dsvN pwiqSwh

jI ny AimRq Ckx leI ikhw, anW ikhw, “jI DoqI bdI jM\U Awid icMn r`KWgy,jdoN keI mirAw krygw Jf luhwieAw krWg[ ” ieh sx k vwihgrU jI mhlw 10jI Awpxy muKwribd d Agy rumwl krk bhuq hI h`s[

swbru isdik shIdu, Brm Ba Kvxw[ sB qoN v`f vwihgrU siqgrU DMn sRIgurU nwnk dyv swihb jI dw murId (swbru) sbr sihq sMqKI Bwv XQw lwB qQwsMqSt rhy[ scy crn kmlW ’c scI ilv lwvy[ (isdik) idl dI s&weIinSkptqw, s`cy ivsmwd grU prmysr jI nUM Awpxw sIs Arp dyv jI[ ijvyN DMn

bwbw dIp isG swihb jI Awid smMh gurmiK snmuK ShIdW ny isdk dI isKIkmweI[ (shId) gurU prmsr dy snmK ShIdI pwv jI[ ijvyN bwb mhW isG jIAwid byAMq XoiDAW ny ShIdIAW pweIAW[ krbwnI dyx dw fr Brm (Kovxw) nwskry[

Page 279: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 279/320

www.Gursevak.com  279 q`qkrw 

golw ml KrId, kwry jvxw[ (rwm rqnu qb pweIA ja pihl qjihsrIru] 31]) ( 1366) Anuswr rwm rqn dI pRwpqI leI gurU prmysr jI pwsAwpxw qn mn isr sdw leI Ardws krk s`cy siqgrW dw mul KrIdI lwlw glwbxy[ XQw:- ml KrIdI lwlw glw; myrw nwa sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw;

ijqu lwieAw.iqq lwgw] Anuswr ijvyN mul KrIidAw lwlw golw jvwb nhI dskdw[ ies qrHW s`cy siqgurW dw ml KrIidAw lwlw golw bxy[ XQw:- hau mUrKkwrY lweIAw nwnk hir kMm]3]) (449) DMn vwihgrU siqgrU rwmdws jI syvwmMg rhy hn Aq ic`q lw ky svw kIqI[ XQw:- siqgr kI syvw sPlu hY; jy k kryicqu lwie] Anuswr hr vly pUrn gurU jI d ( kwry) thl iv`c ( jovxw) jVnwkry[ ibnw isr d svw kry[ XQw:- q swihb kI.bwq ij AwK; khu nwnk.ikAwdIjY] sIs vFy kir. bsxu dIjY; ivxu isr.sv krIj] ika n mrIj.jIAVw n

dIjY; jw.shu BieAw ivfwxw])nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw sovxw[ iqs mul KrId lwly gol nU rwq idny

ie`k rs svw kridAW srIrk BuK q Awsw rUpI Bu`K nw hovy[ vw nINd qy Aiv`idAwrUpI nINd BI nw hovy nw Kwxw sovxw kry Bwv Kwx sOx dw lwlc BI iqAwgy[ AYswivsmwd idvwnw msqwnw ho k Awpw guAw ky inmrqw grIbI nwl vwihgrU gurU jInUM rom 2 krk nmskwr, DMnvwd kridAw grU svw kry jI[

pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ mu`l KrIidAw lwlw glw grU prmysr jIAq gurU sgq jI vwsq (jdId) s`jrw Awtw pIhxw kry hr fMg ijqnw pIhxws`jrw hY[ Aq pwxI Fox dI svw BI kry[

pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ prn pRm sihq grU prmsr jI d crnmil k Dox ’qy ruq Anuswr p`Kw krn dI( qwgId) pikAweI idVqw kry[ ijvyN sqBweI bwlw jI[

syvk hoie sMjIdu, n hsx rovxw[ gurU jI dw murId lwlw glw svk(

sMjId) vzndwr, gihr gMBIr vwihgurU ’c AByd, Awp gvwey syvw kry[ nw h`sAq nw hI rovy, mwx dI ie`Cw nw kry, Apmwn hoey qN fol nw, mwx Apmwn qoNrihq rhy XQw:- mwn AiBmwn mMDy; so syvku nwhI] qQw:- Awp gvwie.syvw kry;qw ikC pwey mwnu] svk inmK 2 hrI jI dw ismrn kry[ XQw:- so svku; ijsuikrpw krI] inmK inmK; jip nwnk hrI] svk Asw sMjId gMBIr hovy jykr

Page 280: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 280/320

www.Gursevak.com  280 q`qkrw 

prmpjnIk gurU prmsr jI iJVkx qW imTw mny[ ijvyN DMn vwihgrU siqgrUrwmdws swihb jI ny imTw minAw[ XQw:- j guru iJVky q mITw lwg j bKs qgur vifAweI] 25] ( 758)

dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ ies qrW lwlw glw vwihgrU jI d dr

dw( drvs) kuqw, mMgqw, nyk swaU grmiK, Pkr PkIr bx ky vwihgrU jI dy driv`c (rsId) phuc ky (iprm) iprI dy pym rs iv`c (Bovxw) iB`j k (Bovxw) Bogxwkry jI[

cMd mmwrK eId, pug Klovxw] grmuiK mhWpurS BweI gurdws swihb jIbVI hI kmwl kridAW Cty dws lwly gol, Zulwm mrId syvk grU d kkr bxndw bhuq v`fw gux d`sdy hn[ Ctw bxny krk pUijAw jWdw ’q spUrn ho jWdw hY[ijvyN dj nU eId dw cMd Cotw hudw hY[ muslmwn Brw eId d cMd nU vDweIAW

mubwrkW kihMdy hn[ ihMdU Brw BI cVHdy cd nU m`Qw tkdy hn qy iPr auhI dUj dwcMd puinAw nUM sMprn ho jWdw hY[ XQw:- pUina, pUrw cMd Akws] so gurU prmsrjI dw murId Ctw bx ky vwihgrU srUp bxn qoN pUijAw jWdw hY[ XQw:- hir kwsyvku; s hir jyhw] qQw:- ijn@ nwnk siqguru pijAw; iqn hir pUj krwvw]vwihgrU DMn siqgurU sI gurU nwnk dyv swihb jI mhwrwj Aimq myhr krky Awpxy s`c srUp dr Gr dy kkr mMgqy mrId lwly gol bxwau jI[

301. ha iqs.Gil GmwieAw; gurmiq.ird grIbI Awv[ hau iqsu.GoilGumwieAw; pr nwrI dy.nyiV n jwvY[ ha iqsu.Goil GmwieAw; pr drb no.hQu nlwvY[ ha iqsu.Goil GumwieAw; pr inMdw suix.Awpu htwvY[ ha iqsu.GilGumwieAw; siqgur dw aupdsu kmwv[ ha iqs.Gil GumwieAw; QVw svY.QVw hIKwv[ grmuiK soeI; shij smwv]4]

ha iqs.Gil GumwieAw; grmiq.irdY grIbI Awv[ gurmiK ipAwry BwrIgurdws swihb jI Amlo Amul b^SS krk grmuiK d pwk piv`qr gux dsdy hn

:- dwsn dws iqs gurmiK qN (Goil GumwieAw) vwrny Prny jWdw hY[ ijs dy ihrd’c grmiq dAwrw grIbI AwaNdI hY[ ijvyN DMn BweI gurmiK mhWprS hymw jItutI JpVI ’c Bjn ismrn bMdgI krd sn[ isLw cug ky Awey rwhI pWDI dIh`QIN ckI pIh ky syvw krd sn[ XQw:- suKI bsY mskInIAw; Awp invwir qly]qQw:- bsqw qtI JMpVI; cIr siB iCnw] jwiq n piq n Awdro; aidAwnBrimnw]

Page 281: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 281/320

www.Gursevak.com  281 q`qkrw 

ha iqsu.Goil GmwieAw; pr nwrI dy.nyiV n jwvY[ dwsn dws iqs grisKqoN vwrny Pyrny jWdw hY[ ijhVw prweI iesqrI d nyVy nhIN jWdw jI XQw:- pr Dnpr dwrw prhrI] qw k inkit bsY nrhrI]1] qQw:- dyiK prweIAw cMgIAW;mwvW BYxw DIAW jwxY[ ijvyN gurmiK rwjw rukmWgd jI ApCrw qy mihq nhIN hoey

inrlp rhy[ rukmWgd krqUiq rwm jMphu inq BweI]) (1394)ha iqsu.Goil GmwieAw; pr drb no.hQu n lwvY[ dwsn dws iqs qoN vwrny Pyrny jWdw hY[ ijhVw grmiK ipAwrw prwey Dn nU h`Q nhIN lwaNdw jI[ ho, prDn pwhn qil; iqXw pr, mwq hmwrY]

ha iqsu.Gil GumwieAw; pr inMdw suix.Awpu htwv[ dwsn dws iqsgurisK ipAwry qN vwrny Prny jWdw hY[ j prweI inMdw suxn qoN Awpxy Awp nUMhtwaNdw hY q Awpxy Awp nU sB qN mdw smJdw hY[ XQw:- krn, n sunY; kwhU kI

inMdw] sB q jwnY; Awps kau mdw]ha iqsu.Goil GmwieAw; siqgur dw apds kmwvY[ dwsn dws iqs gurmiK

qoN vwrny Pyrny jWdw hY j prm pUjnIk s`cy siqgurW jI d s`c ipAwry sicAwryApwry SuB inrml a~jl apdS nUM kmwauNdw hY ijvN DMn bwbw b`Fw swihb jI nykmwieAw hY[

ha iqsu.Goil GumwieAw; QoVw svY.QoVw hI Kwv[ dwsn dws iqs gurmiK

ipAwry qN vwrny Prny jWdw hY j QoVw sONdw qy QVw hI KWdw hY[ AYs sMqKI mhWprSdy Awls ivkwr nINd tl jWd hn[ ijvyN gurU pQ ’c BweI swihb milAwgr isGswihb jI mhwn pRisD sqoKI hoey hn[ XQw :-QoVw svxw Kwvxw; QVw bolnugurmiq pwey[ qQw:- En@I dunIAw qoVy bMDnw; Anu pwxI QoVw KwieAw]) AlpAhwr slp sI inMdRw, dXw iCmw qn pRIiq]) KMifq indRw Alp AhwrM; nwnk qqbIcwro]

gurmiK seI; shij smwvY]4] ijhVw gurmiK apoqk grU isiKAw nU

kmwauNdw idV krdw hY auhI (shij) SwqI (shij) DIrj (shij) igAwn, shjAvsQw iv`c smWauNdw hY jI[

302. ha AprwDI gunhgwru; ha bmuK mMdw] cru Xwru jUAwir ha; prGir jhMdw] inµdku dustu hrwmKru; Tgu dys TgMdw] kwm kRDu mdu lBu mohu; AhMkwrkrMdw] ibswsGwqI AikrqGn; m ko n rKMdw] ismir murIdw FwFIAw; siqgrubKsdw] 21] 36] (Bw:gu:)

Page 282: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 282/320

www.Gursevak.com  282 q`qkrw 

vwihgrU pym pRcwr gur pry ka nmskwr:- DMn vwihgrU s`cy siqgurU sRI grUnwnk dv swihb jI sc pwiqSwh jI, Bwau Bgiq kir; nIc sdwey] Anuswrgurmiq mrXwdw Awp kmweI hY[ ijvyN Awpxy Awp nU kUkr iliKAw hY[ XQw:- sgnwnk dIbwn msqwnw; inq cVY svwieAw] ies qrW sRI gurU jI Awpxy prm

piv`qr prm pjnIk dsW jwimAW AMdr byAMq kurbwnIAW krd hn[ aubLdI dZAMdr bYTxw, sIs kurbwn krnw, srvs kurbwn krnw Pr Bwau BgqI dy bcnkihxy kmwauxy[ ijvyN iDAwn DrIey hux gurU prmySr jI au~bldI dg ’c bT k pVHrhy hn[ KqI bRwhmxu sdu bYsu; auDrY ismir cMfwl] ijin jwinE.pRBu Awpnw;nwnk.iqsih rvwl]) (sy ismrih; ijn Awip ismrwey] nwnk qw kY; lwgapwey]3] DMn vwihgurU grU prmsr jI Akwl prK jI dy snmK pym bynqI krdhn[ hy vwihgrU jI !ijnw ny Awpxy Awp nU jwixAw hY BwvyN cfwl BI ikaN nw

hovx dwsn dws aunHW dI crn DUiV hY[ grIb is`K gurU prmsr jI dI ivsmwdau~c krnI kmweI kurbwnI pRmw BgqI nUM rom 2 krk jpdw iDAwaNdw nmskwrkrdw hY[ Awpxw sIs AMg 2 gurU prmsr jI qoN krbwn krdw hY[ grU prmsrjI AsMK bRhmfW dy mwlk rcnhwr Aqy anHW ’c ivAwpk hn[ AsMK AgnIAWibjlIAW titAwixAw nU hux pkwS rhy hn[ AibnwsI s`c srUp ie`k rs prnsMprn ho rhy hn[ XQw:-( pUrn pir rihE sMprn sIql sWiq dieAwl deI])

(822) qQw:- ijmI jmwn k ibK; sm`sq eyk joq hY] n Gwt hY.n bwF hY; n GwtbwF hoq hY]) Asy pUrn prapkwrI DIrjDwrI AKf s`cy AibnwsI pkwS srUpvwihgrU jI d snmuK v`D qoN vD inmRqw hlImI grIbI d bcn kihx d AsMKkroVW AnMd hn[ jdoN ihrdw grU pRym ’c ivMinAw jwvy qdoN grU crnW nU C`f k,sMswr ’c nhIN jWdw[ XQw:- rwm jpq qnu 1jir kI n jwie] rwm nwm icqrihAw smwie]1] qQw :- mgnu BieE ipA pym isau; sUD n ismrq AMg] qQw:-cuBI rhI süq; pRBu crnn mih] s`cy siqgrW dy dIrG Awsy Anuswr prn bhm

igAwnI inrml a~jl grmiK snmK inry nUro nUr BweI gurdws swihb jI grUprmsr jI d dys ’c vsidAW hoieAw Awpxy AOgux d`s rhy hn[ BwvN Awp jI div`c ie`k vI AOgx nhI hY[ pr Pyr BI AYnI inmRqw dy bcn grU prmsr jI dsnmuK kih rhy hn[ ieh gx pUrn mhWpurSw ’c huMdw hY[ gurU prmySr jI dsnmuK Awpxy Awp nUM, inrgn nIc Ajwn AikRqGx kwmI koDI cwqrI hMkwrI

Page 283: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 283/320

www.Gursevak.com  283 q`qkrw 

ivkwrI kUkr cimAwr jlwhw jwck AMDlw pRdsI Awid ibnY bnqI krn d AsKAnMd hn[ v`fw khwax d AsK kSt hn[ ijvN ibjlI p jWdI hY[ iqvyN vfwkhwax nwl hMgqw pY ky swV jWdI hY[ prm pUjnIk sq bwbw gurbcn isG swihb^wlsw jI dw bcn hY ik BweI hMgqw AwauNdI ibjlI vWg hY Aqy jWdI siqgurW dI

ikrpw nwl hY[ hMgqw qN bcx dw ieh ielwj hY[ha AprwDI gunhgwru; hau bmK mdw] dwsn dws (AprwDI) dSI, gnwhI,gurU qoN bmK ho ky mMd krm krn vwlw ( mMdw) BYVw hY[ XQw:- kbIr, sB qy hmbury; hm qij.Bl sBu koie] qQw:- hm AprwD. pwp bhu kIny; kir dstI crcurwieAw]

coru Xwru jUAwir ha; pr Gir johMdw] dwsn dws prwieAw Dn pdwrQcrwaux vwlw cr Aq Awp jI dw b^iSAw pdwrQ Ck ky nwm nhIN jpdw, nwm nw

jpxy krk Awp jI dw cor hY[ XQw:- nwmu drwie clY; so cru]3] (Xwru) prweIiesqI nwl dsqI krn vwlw (Xwru) jUeybwj, Aqy mnuKw jnm rUpI bwjI nU iviSAwrUpI jUey ’c hwrn vwlw jUeybwj hY[ dwsn dws prwey GrW nUM (jhMdw) q`kx vwlwkptI hY[ XQw:- (kutMb dyiK ibgsih kmlw ija; pr Gir johih kpt nrw]1])(92)

inµdku dustu hrwmKoru; Tg ds Tgdw] prwey gxI prKW d gxW nUM AOgx

krk kQn vwlw inMdku, (dst) Kotw (d) dvq (iest) ipAwrI hY[ Asw dst,(hrwmKru) Awp jI dw lx Kw ky hrwm krn vwlw hrwmKor hY[ XQw:- khu nwnk;hm lx hrwmI] bKis lyhu; pB AMqrjwmI]) (Tgu) swry dys nU T`gx vwlw T`g hY[XQw:- (ha TgvwVw TgI ds]) (24)

kwm kRDu md loBu mohu; AhMkwr krMdw] dwsn dws (kwm) ivkwr (kRDu) g`sw(loBu) lwlc ihrs, lb (mohu) AigAwn mUrKqw B`ul iehnw pjW ivkwrW ’c K`cqho ky ienHW dw (mdu) kmL iekTw krdw hY Bwv ienHW krky (md) pwgl ho irhw hY[

XQw:- (qm khIAq hO jgq gur suAwmI] hm khIAq kiljg ky kwmI]1])(710)

ibswsGwqI AikrqGn; mY k n rKdw] dwsn dws (ibswsGwqI) ivSvwsdy ky mrvwax vwlw (AikrqGn) gurW dy kIqy prapkwrW nUM Bulwaux vwlw,AikRqGx DrqI qy Bwr hY jI[ XQw:- Bwry BueI AikrqGx; mdI hU md] dwsndws nU gurW qN ibnW koeI BI nhIN r`Kdw jI[

Page 284: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 284/320

www.Gursevak.com  284 q`qkrw 

ismir murIdw FwFIAw; siqguru bKsdw] 21] 36] gurmuiK mhWprS BweIgurdws swihb jI Awpxy vIh Agux snmuK d`s k inmqw dI h`d jxw rhy hn[ hymnw! vwihgrU DMn siqgrU nwnk dyv swihb jI cOhW jugW dy srwipAW klkIAWrwkSw nU ( bKsdw) b^Sx vwl inrgxW ’q gux krn vwl hn[ XQw:- nwnk

inrgix guxu kry gxvMiqAw gxu d] (2) ( bury nwl sB krn buirAweI mw& krnkeI isAwxy, bry nwl iPr nykI krnI ieh gur nwnk jwxy[ pRIqm; pRm Bgiq kdwqyÒAYsy siqgur prmsr jI pws qn mn Dn isr Arp ky grU prmsr jI dw mul^rIidAw lwlw glw Zulwm Aq( FwfIAw) js gwaux vwlw bx k grU prmysr jIdw rom 2 krky ismrn kr[ ijvyN grU prmsr jI ny kOfy rwKs Awid kroVWdoSIAW nU b^iSAw hY qnUM BI b^S lxgy[ AQvw:- hy mrId siqgrW dw js gwaxvwly FwfIAW nU ismr, jo s`cy siqgurW, qN b^Svw skd hn[ ijvN mhwn

prapkwrI DIrjDwrI DMn bwbw lDw jI ny Awpxw mUh kwlw krk Kq qy cV@ krwgI sqy blvf nUM b^SvwieAw hY[

303. qo so n nwQ, AnwQ n m sr; qo so n dwnI, n m so iBKwrI[ mo so ndIn, dXwl n qo sr; m s AgXwn n, q so ibcwrI[ mo s n piqq, n pwvn qsir; mo so ibkwrI, n q s apkwrI[ mory hY Avgun, qU gun swgr; jwq rswqlEt iqhwrI] 528] (kibq Bw: gu:)

qo so n nwQ, AnwQ n m sr; q so n dwnI, n m so iBKwrI[ DMn vwihgrUprmpjnIk s`cy siqgurU sRI gurU grMQ swihb jI mhwrwj d ilKwrI mhwnprapkwrI DIrjDwrI BweI gurdws swihb jI dy rom 2 ’c gurisKI gurU pmwBgqI gurU syvw nmskwr grIbI inmrqw rcI hoeI hY[ Awp jI prn bhm igAwnnUM pwpq ho ky Bwau BgqI ’c idRV pRpk hn[ Awpxy ipAwry sicAwry dwqwryprmpjnIk sc siqgurW d snmK &rmw rhy hn:- hy prmpjnIk s`cy siqgrUvwihgrU DMn sRI grU nwnk dyv swihb s`cy pwiqSwh jIE! (q) Awp jI (so) jYsw

(nwQu) mwlk, koit bRhmf k Twkuru suAwmI; srb jIAw kw dwqw ry] koeI BI nhIhY, dwsn dws dy (sir) brwbr hor koeI (AnwQ) XqIm BI nhIN hY jI[ XQw:- pBjI; mih kvnu AnwQu ibcwrw] kvn mUl qy. mwnuKu kirAw; iehu prqwp qhwrw]qQw:- ikpwvMq ^wls sgl; qh pRswid BXo gr] moih sy rMk AnwQ jg; BtkqiPrq kror] hy s`cy pUrn Agm givMd dwqwr gurU prmsr jIE! Awp jI jYsw

Page 285: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 285/320

www.Gursevak.com  285 q`qkrw 

dwnI nhIN hY[ XQw:- qDu jvf dwqwru, mY koeI ndir n AwveI; qDu sBs no dwnu idqw; KfI vrBMfI pwqwlI preI sB loeI] hy gurU prmysr jI! dwsn dws jswiBKwrI mMgqw BI nhI hY jI[ XQw:- (hm BIKk ByKwrI qyry q inj piq hY dwqw])(666)

mo s n dIn, dXwl n qo sr; mo s AgXwn, n qo s ibcwrI[ dwsn dwsjYsw dIn Awqr duKIAw nhIN hY jI[ Awp jI jsw (dieAwl) myhrvwn BI nhIN hYjI[ XQw:- (hm sir dInu, dieAwlu n qm sir; Ab pqIAwru ikAw kIjY]) (694) qQw:- qM dieAwl ik®pwl ik®pw iniD; mnsw pUrxhwrw] dwsn dws jsw(AigAwnu) igAwnhIx, bsmJ BI nhIN hY[ Aq Awp jI jsw (ibcwrI) ivcwrvwnigAwnI nhIN hY jI[ XQw:-( hm ADuly igAwnhIn AigAwnI ika cwlh mwrigpMQw]) (696)

mo so n piqq, n pwvn q sir; m so ibkwrI, n qo s aupkwrI[ dwsn dwsjYsw (piqq) krmW DrmW qoN ifigAw hoieAw, Apivqr nhIN hY[ Awp jI jsw(pwvn) piv`qr krn vwlw hor koeI BI nhIN hY[ dwsn dws jYsw(ibkwrI) AYbI mMdkrmI keI nhIN hY[ Awp jI jsw hor koeI prapkwrI BI nhI hY[

mory hY Avgn, q gun swgr; jwq rswql, Et iqhwrI] 528] hy vwihgrUDMn gurU nwnk dyv swihb jI! Awp jI guxW d smMdr hoN jI[ Aqy dwsn dws iv`c

swry hI AOgx hn[ XQw:- 

siB Avgx; mY gxu nhI keI] ika kir kq imlwvwhoeI] (rswql) nrk nU jWd hoey dwsn dws nUM ie`k Awp jI dI hI Et hY jI[XQw:- pB jI; qyrI Et gusweI])

prmpjnIk s`cy siqgurW dy swj invwjy b^S gurmiK ipAwry sicAwry, qwry SRmxI kvI BweI sqoK isMG swihb jI, prmpjnIk dsy siqgrU swihbwn jI AqsRI grU grMQ swihb jI d prm piv`qr s`cy crn kmlW nUM pkV k muAw&I mMgdhn[

304. q so nhIN dwqw koa, m so n iBKwrI dIn; qo s n dXwl, duKI mo sn AlweIey[ mo s nhIN ikqGn, qo s aupkwrI nWih; m so n AnwQ, nwQ qo s nbqweIey[ AOgunI n mo s koa, gunvwn q so nhIN; jp qp bq mo m, eyk nihpweIey[ kiv AwXo hY Srn, ghy Dwie kY crn; gurU qwrn qrn, inj hwQ dbcweIey] 27]

Page 286: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 286/320

www.Gursevak.com  286 q`qkrw 

qo so nhIN dwqw koaU mo s n iBKwrI dIn; qo so n dXwl, dKI m s nAlweIey[ mhwn kvI jI kib`q aucwrd hn:-hy vwihgrU DMn sRI grU grMQ swihbjI! Awp jI jsw v`fw dwqw koeI nhIN hY[ XQw:- jYsw qU qsw qhI; ikAw apmwdIjY] dwsn dws dy smwn (dIn) grIb iBKwrI BI keI nhIN hY jI[ Awp jI

Awpxy pymIAW dy idl idmwg ’c hr smyN grbwxI Byjd rihMd hoN jI[ iehgurbwxI dI dwq Awp jI qN ibnw hor keI nhIN d skdw jI[ ies krk Awp jIdy smwn dwqw hor koeI BI nhIN hY jI[ hy jIA pRwx sKdwqy jI! dwsn dws AwpjI qoN inmK 2 bilhwr jWdw hY jI[ XQw:-( jIA pwx suKdwiqAw inmK inmKbilhwir jI]1]) (203) Awp jI jYsw idAwl hor koeI nhIN[ (hm sir dInu,dieAwlu n qm sir; Ab pqIAwru ikAw kIjY]) (694) dwsn dws jYsw hor keIduKI nhIN khIdw[

mo so nhIN ikRqGn, qo so aupkwrI nWih; m so n AnwQ, nwQ qo s nbqweIey[ dwsn dws jYsw, Awp jI dy kIqy apkwr nUM Bulwaux vwlw hor keIAikRqGx nhIN hY[ Awp jI jsw hor koeI mhwn prapkwrI BI nhIN hY[ jo dwsndws nUM ismrn gurbwxI pdwrQ siqkwr ipAwr d ky pRiqpwldw hov[ XQw:-AikrqGxw no pwldw; pB nwnk sd bKisd]) dwsn dws jYsw hor koeI AnwQXqIm BI nhIN hY[ ?hy nm nwQ nwQy]) (nmo nwQ pry]) ? jIE! Awp jI jYsw nwQ

mwlk sAwmI udw vwihgrU jI hor koeI BI nhIN khIdw jI[ XQw:- AwipnwQu.nwQI sB jw kI; iriD isiD.Avrw swd]AOgnI n mo so kaU, gunvwn q s nhIN; jp qp bRq m m, eyk nih pweIey[

dwsn dws jYsw hor koeI AOgx krn vwlw AOgnI nhIN hY[ XQw:- jqw smudu swgrunIir BirAw; qyq Aaugx hmwry] Awp jI jsw gxw vwlw prapkwrI DIrjDwrIhor keI guxvwn nhIN hY[ XQw:- qU ipru guxvMqw hau AaugixAwrw] mY inrgxbKis nwnk vycwrw]5]2] Awp jI nUM jpx rUp jp Aqy gur syvw; qpW isir qpu

swru] Anuswr Awp jI dI svw krn rUpI qp, ivS ivkwrW v`lN bRq r`Kx rUpIqp, ivS ivkwrW v`lN bq r`Kx rUpI bRq SB gux dwsn dws ivc ie`k vI nhINpweIdw[ XQw:- jpu qpu sjm; Drm n kmwieAw] syvw swD; n jwinAw hirrwieAw]

kiv AwXo hY Srn, ghy Dwie kY crn; grU qwrn qrn, inj hwQ dbcweIey] 27] Anq klwvwn, pUrn Bgvwn, prn iCmW inDwn, sc siqgrU

Page 287: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 287/320

www.Gursevak.com  287 q`qkrw 

vwihgrU DMn sI grU grMQ swihb jIE! dwsn dws kvI sqoK isG jI ivkwrW dIA`g ’cN B`j k Awp jI dI s`cI Srn AwieAw hY[ XQw:- (srnI AwieE nwQinDwn]) (1119) Awp jI dy s`cy im`Ty ipAwry crn pkVdw hY[ qwrn leI (qrn)jhwz rUp, hy qrn qwrn siqgurU swihb jIE! sMswr smudr dy ivS rUpI jl ’c,

fub rhy Awpxy grIb bc nU Awpxw h`Q dy ky Bwv Awpxy hsq kml nwl, bwhoN PVky kF lvo jI[ XQw :-mh cIkiV PwQ.inGrq hm jwqy; hir bWh pRBU pkrwiejIau])

305. crn srin gur, eyk pNfw jwie cl; siqgur koit pNfw Awg hoielyq hY[ eyk bwr, siqgur mMq ismrn mwqR; ismrn qwih, bwrMbwr gur hyq hY[BwvnI Bgiq Bwie, kaufI AgRBwg rwKY; qwih gr srb inDwn dwn dyq hY[siqguru dieAw iniD mihmw AgwiD boiD; nm nm, nm nmo, nyiq nyiq, nyiq hY]

111]vwihgrU gurmiK mhWprS DMn bwbw eIsrdws jI dy AqI ipAwry sicAwry

spUq gurmiK snmuK grU Bgq prn bRhmigAwnI srb gux spn DMn BweI gurdwsswihb jI 111 vyN kibq ’c KMf bhmf d krq, aDwrxhwr pwlxhwr vwihgrUkrqwr DMn inrMkwr prm pUjnIk jIA pRwx d ipAwry s`cy siqgrW dI AgmApwr mihmW ieaN &rmwauNdy hn:-

crn srin gr, eyk pYNfw jwie cl; siqgur koit pYNfw Awgy hoie lq hY[ijhVw grU ipAwrw snyhI isK prm pUjnIk sc siqgurW dI scI su`cI au~cIipAwrI crn Srn ’c SrDw BwvnI nwl ie`k kdm cl ky jWdw hY[ grU prmsrjI aus nUM kroVW kdm A`g ho k lx AwauNdy hn, Bwv AsMK dwqW bKSd hn[ pRymbynqI :- ieh jIv AMDw gugw ipglw kIt ikrm AikrqGx hMkwrI ivkwrIivCVk kwLw klw bixAw hY[ ies nUM mlx leI gurU prmsr jI au~bldI dg ’cbYT rhy hn[ lohy dy qg ipjry ’c iq`Ky iklW ivckwr bYT rhy hn[ srvMs krbwn

kr rhy hn[ Awp jI ny sB kuJ srbq d Bly leI kurbwn kIqw hY[ Amol kImqIgurU ieqhws grbwxI b^SI hY[ ie`k kdm gurU prmsr jI v`l clx vWg jdoN pmIie`k vwr vwihgrU kihMdw hY, qdoN gurU grMQ swihb s`cy pwiqSwh jI pymI dy idlidmwg ’c gurbwxI Byj k ivsmwd iekwgr kr idMd hn[ gurU prmsr jI b^iSSWdy BMfwry hn[ ieh b^iSS BweI swihb jI ’q hoeI hY[ gurU prmysr jI dw pqwpBweI swihb jI d rom 2 ’c ricAw hoieAw hY[

Page 288: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 288/320

www.Gursevak.com  288 q`qkrw 

eyk bwr, siqgr mMqR ismrn mwqR; ismrn qwih, bwrMbwr gur hyq hY[ijhVw gurU pymI SrDw pym iekwgrqw sihq ie`k ic`q ho k ie`k vwr vI grUprmsr jI d b^Sy gursbd gr mqr dy ismrn mwq ’c juVdw hY[ gurU prmysrjI, Awpxy aus ipAwry nUM AnMq vwr ipAwr nwl Xwd krd hn[ XQw:- 

nwnk.siqgru isK kau; jIA nwil smwrY]1]BwvnI Bgiq Bwie, kaufI AgRBwg rwKY; qwih gr srb inDwn dwn dq hY[ijhVw grU pymI is`K pymw BgqI Aq pUrn isdk nwl, gurU prmysr jI d A`g ie`kkOfI vI r`Kdw hY[ gurU prmsr jI Awpxy ipAwry nU pymw BgqI nwm dy swry Kzwnydwn dy iddy hn[

siqguru dieAw iniD, mihmw AgwiD boiD; nm nm, nmo nm, nyiq nyiq,nyiq hY] 111] vwihgrU siqgrU prmysr jI srbq dw Blw krn leI dieAw d

(iniD) ^zwny, BMfwryhn[ anHW dI mihmw (boiD) igAwn soJI (AgwiD) Aq fMGI bhwQ smJ

soJI qoN, pry qoN pry hY[ AYs grU prmysr jI nUM (nyiq) bAMq vwrI nmskwr (nyiq)byAMq vwrI nmskwr, (nyiq) byAMq vwrI nmskwr hY[ AQvw:- mn krknmskwr, rom 2 krky nmskwr, bwxI krk nmskwr nmskwr hY[ XQw:-nmskwr; qw kau lK bwr] iehu mnu dIjY; qw kau vwir]

vwihgrU jI kw ^wlsw[ vwihgrU jI kI Pqih[

pUjw dw Dwn zihr hY pRkrngurpRswid ArB:-

1.prmpUjnIk sc siqgrU vwihgrU mh`l pjvN, mh`ly nOvyN jI dI AduqI

ShIdI jwp pRsg:-pUjw dy Dn nUM AMimRq bnwaux leI suAws 2 vwihgrU 2 jpidAW, grU jI,gurU ipAwirAW jI dI krbwnI kmweI iDAwn ’c ilAwauxI, vwihgrU jI dw ArQkurbwnI smJxw:-v`FI dI mwieAw BI zihr hY, B`l ky BI nw lv jI ipAwry[nwnk dws; sdw kurbwnI] Anuswr DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk s`csiqgurU vwihgrU sRI gurU Arjndv swihbjI DMn hn!zwlmW dy Gor iBAwnk

Page 289: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 289/320

www.Gursevak.com  289 q`qkrw 

AiqAwcwr zulm krn qoN, hux a~bldI dyZ Adr cONkVw lw rhy hn[ hux m`cdy 2ryqy’q bYT rhy hn, m`cdw 2 ryqw Awpxy prmpiv`q prmpUjnIk SB s`cy suc au~cmhwn prapkwrI sIs’qy hux puAw rhy hn, hux m`cdI 2 loh’q KV rhy hn[prmpjnIk scy siqgurU sRI grU gRQ swihbjI d AKr 2 nUM vwihgrU gurU mMn ky,

A`Kr 2 dw iDAwn Dwr k, sbq d Bly ihq, hux vwihgrU 3 jp rhy hn[ DMn hnDMn hn DMn hn vwihgrU prmpjnIk sc siqgurU sI grU qgbhwdr swihbjI DMnhn, zwlmW dy Gor iBAwnk AiqAwcwr zulm krn qN, lohy dy qMg ipMjry’c, iqKiklW ivckwr, swvDwn eykwgr cIq] hux bYT rhy hn[ prmpjnIk s`cy siqgurUvwihgrU sI grU gRQ swihbjI dy AKr 2 nUM, vwihgrU mMn k sRbq dy Bly ihq,vwihgrU 3 jp rhy hn[ prmpiv`qR prmpUjnIk SuB s`cy s`cy au~c mhwnprapkwrI Awpxy sIs swihbjI nUM, Drm ihq hux krbwn kr rhy hn[ Drm hyq;

swkw ijin kIAw] sIs dIAw; pru.isrru n dIAw] DMn hn DMn hn DMn hnprmpjnIk vwihgurU siqgurU qygbhwdr swihbjI DMn hn, AwpjI dy ShId hoeyprmpivq sIs swihbjI, dwsn dws dy sIs’q hux sj rhy hn[ DMn hn DMn hnDMn hn, prmpjnIk s`cy siqgrU vwihgrU sRI grU goibdisMG swihb ^wlsw jI DMnhn! prmpjnIk Apny mwqw ipqw Aq cwry swihbzwdy, isMG isGxIAW ^zwnyApnw Awp hux krbwn kr rhy hn[ DMn hn DMn hn DMn hn prmpUjnIk sc

siqgurU vwihgrU siqgurU gRQ swihbjI DMn hn!prmpUjnIk prmpiv`q grqwibrwjmwn ho ky, Awpxy pymIAW d idl idmwZ’c AMimq gurbwxI Byj k, pmIAW dyrom 2’c vs k, pRB kY ismrin; Anhd Junkwr] suKu pRB ismrn kw; Aq npwr] ismrn b^S ky, inhwl krd rihMdy hn[

pwpI jhWgIr dy ieSwry nwl pwpI cMdU k`J ispwhIAW nwl, siqgrUswihbjI nU kcihrI qN Awpxy Gry lY AwieAw[ j pMj mhWprS mhwrwj jI dy nwlsn, an@W nUM ifaVI’c r`isAW nwl bMn@ idqw[ siqgurU swihbjI Adr v`Kry sj

gey[ vwihgrU mh`lw pMjvW jI ShIdI dx qoN pihlW, pwpI cMd d Gry BuK aunINdwqRh kSt shwr rhy sn[ cMdU ny ikhw, “Awp jI jhWgIr dy swry hukm pRvwn krlvo[ jhWgIr dw ieqrwz hY, ik Awp jI siqgrU gMQ swihbjI’c, muhMmdswihbjI dI is&q ikauN nhIN ilKI?myrI is&q BI ilKxI sI[ ihMdAW is`KW nUmuslmwn bnx nUM kho, bwdSwh dy AnuswrI hov[ ”gurU swihbjI ny &urmwieAw,“Dur kI bwxI AweI] iqin sglI icMq imtweI]) ha Awphu, bil n jwxdw; mY

Page 290: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 290/320

www.Gursevak.com  290 q`qkrw 

kihAw sBu hukmwau jIa] Anuswr pRmwqmwjI ny Awpxy hukm Anuswr suqqR Dur kgurbwxIjI, siqgrU swihbwnjI Aqy dwsn dws qN aucrvwey hn[ ies leIdwsndws jW koeI BI vwihgrUjI dI gurbwxI dI ie`k lg mwq BI Gt v`D nhIN krskdw[ Awp jI muslmwn bnx nUM kihMd hoN, gurbwxI’c prmpUjnIk siqgrU

swihbwnjI ny shI muslmwn bnx dy gx d`sy hn[ muslmwxu; mm idil hovY]invwjW bwry BI d`isAw hY, pij invwjw. vKq pij; pMjw pMjy nwa] pihlwsc.hlwl die; qIjw.Kr Kudwie] cauQI. nIAiq rwis mnu; pjvI. isPiq snwie]s`cy Akwl prKu ^dw jI ny bdy nU ijvyN pdw kIqw hY, iqvyN siqgurU swihbwnjI dwieh kudrqI scw Atl grmiq nwm Drm hY[ grmiq miq Aclu hY clwie n skkoie] (548) srb Drm mih; sRst Drm] hir k nwmu jip; inrml krm] iesnUM ausqry kNcI nwl nhIN bxwieAw[ ies d bwry dwsndws pUrn pp`k idRV hY[

”cMd ikhw, “j nhIN mndy, qW bwdSwh dw hukm hY ik do l`K rupY zurmwnw ida[”siqgurUjI ny ikhw, “siqsMgqjI dI gwVy psIny dI kmweI hY[ s ieh zurmwnwBI dws nhIN dy skdw, sMgqjI dI kmweI nUM siqsgqjI d lKy hI lwieAw jWdwhY[ siqsMgqjI dI mwieAw nUM dws nhIN vrq skdw[ ”

2.sb ivAwpI ivsmwd pRymmeI SuB ivcwr nmskwr swKI prmpjnIkvwihgrU, bwlwn bwl]) dl BMjn guru sUrmw, vf joDw bhu prapkwrI[

prmpjnIk vwihgrU mIrI pIrI dy mwlk, siqgurU hirgibd swihb mhwrwjjI ny,ipf lDweIk(mogy) ivK, prmpiv`q SB sc ipAwry crnkml pwey[ BwrI Pxvwlw ie`k s`p AwieAw[ BweI ibDIcd swihbjI ny ikhw, “hy s`cy pwiqswhjI!pwskr deIey[ ”gr nwnk dyv givMd rUp] siqgurU swihbjI ny &rmwieAw, “SrnAw irhw hY[ ”nyV Awax qoN siqgurU swihbjI ny aus dI kilAwx leI prmpivqinrMkwr srUp gurbwxI jI acwry[ sux k sRIr P`tx qoN cVweI kr igAw, swry sRIr’c kIVy pey hoey sn[ as’cN pKMfI rUh inklI, BweI ibDIcMd swihbjI ny

p`iCAw, “hy mhwrwj swihbjI!ieh kI hY?”mhwrwjjI ny aus pKfI rUh nUM ikhw,“qU hI AwpxI hwlq d`s?”as ny ikhw, “hy koit bRhmMf ko Twkru suAwmI; srbjIAw kw dwqw ry] s`cy siqgrU swihbjI!mN Awpxy Awp nUM r`b khwaNdw sW[ mryAMdroN mwieAw dw moh n CuitAw[ mN hMkwrI ivkwrI pjw dw Dwn Kw 2 ky gLigAw, Bjn ismrn n kIqw, BoLy lokW nUM mgr lw k T`gdw irhw, ik mN quhwfIkilAwx krWgw[ ”AMiq kwil jo lCmI ismrY; AYsI icqw mih jy mrY] srp jin;

Page 291: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 291/320

www.Gursevak.com  291 q`qkrw 

vil vil AauqrY] Anuswr“mN mr k s`p bixAw[ mry cyly kIVy bx ky, myrw mwsKwx l`g, ikauNik dwsn dwsien@W nwl CL krk ien@W dy pdwrQ Ck sn[ hysiqgurU siqgurU; siqguru gibMd jIau] !hux AwpjI ny AiqAq hI ikpw krky,swcw swihb, sd imhrvwx] bMDu pwieAw mrY siqguir pUrY; hoeI srb kilAwx]

Anuswr prmpiv`qR gurbwxI suxw k, dwsn dws gIb dI kilAwx kIqI hY[ AwpjI, dl BMjn guru sUrmw; vf joDw bhu prapkwrI[ hoNjI[ ”vwihgrU grU pRmysrjIny kIiVAW dI BI kilAwx kIqI[ gurmiK koit auDwrdw BweI; d nwv eyk kxI]ijMd jwn qN ipAwry pymI is`KW nU SB scI sucI a~cI is`iKAw b^SI, ik j Bjnismrn krky, jIvx au~cw mn nIvW nhIN krd, sgN v`fypxy dw mwn krd hn,aun@W dI ieho ijhI hI mMdI hwlq huMdI hY[ hux ie`Qy prmpjnIk prmpiv`qAsQwn, grduAwrw sRI kilAwxsr swihbjI sMdr drSn b^S rhy hn[

3.prmpjnIk vwihgrU sc siqgurW dy idl jwn prm ipAwry siqkwry 24ShIdW dI ShIdI dw prn vrwgmeI iDAwn[ sc siqgurW d idl jwn prmipAwry siqkwry ShId, hmSw hI prmpivq SB scI gur svw krn dw auqSwhb^Sd hn, gurU jI dI pjw dI mwieAw dI Zlq vrqN qN vrjd hn[ prmpUjnIkShIdW dI ShIdI d idRS nU vrqmwn smyN’c vrqdw jwx ky, idmwZ’c q`kxw, iesqr@W AiBAws krky, idmwZ’c qkxw nmskwrnw, kurbwnI bhuq hI v`fI hY,

nmskwr hI nmskwr[ prmpjnIk sc ipqw vwihgrUjI d ArQ:-1

prmpjnIkgurmiK DMn bwbw dIpisMG swihbjI!hux Awpxw sIs qlI’qy r`K ky, mcd DrmjuD’c, sI hirmdr swihbjI’q cV ky Awey zwlmW d fkry 2 kr rhy hn[

2DMn bwbw mnIisG swihbjI!prmpUjnIk siqgrU swihbwnjI dy ipAwrsiqkwr ismrx’c lIx hux bT rhy hn, zwlm hux AwpjI dw bd 2 kt rhy hn[

3DMn bwbw moqI mhrw jI!sc siqgrW d prmpjnIk mwqw gjrI kr jI,Cot swihbzwidAW nUM, zwlmW qoN corI duD ipAw rhy hn, mqI mhry jI nUM pvwr

smyq, zwlm hux khl’c pIV rhy hn[4DMn bwbw jrwvrisMG swihbjI.DMn bwbw &qyhisG swihbjI! ijauNidAW 2nMU hI, srihMd ivKy, zwlm zulmI kMD dI nINh’c, hux KVy krk, a`pr kD icxrhy hn[ vprvwhI nwl jYkwry gjwauNidAW d, sIs auqwry jw rhy hn[

5DMn bwbw tofrml swihbjI!prmpjnIk ibD mwqw gjrI kr jI, Coty

Page 292: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 292/320

www.Gursevak.com  292 q`qkrw 

swihbzwidAW jI dy siqkwr sskwr leI, KV@IAW mhrW ivCw k, aun@W dwhux sskwr kr rhy hn[

6

DMn ShId bwbw suKwisG, bwbw mihqwbisG swihbjI!Aiq pwpI ivkwrIhMkwrI m`syrMGV dw hMkwrI isr, hux v`F rhy hn[ isr vF ky, brCy’q tMg ky,GoiVAW’qy Asvwr, b`Fy jhV nUM jkwry gjwauNdy iljw rhy hn[ 7DMn ShId bwbwqwrUisMG swihbjI!s`cy siqgrW dy siqkwr ipAwr ihq ismrx’c, rom 2 krklIx bTy hn, zwlm hux AwpjI dw Koprw aqwr rhy hn[ Kprw aqrn qoN BI,bweI idn smwDI’c bYTy, grU grU ismrd rhy[

8DMn bwbw mqIdws swihbjI!cWdnI cNk id`lI ivKy, sq dKI zwlm,

AwpjI nU hux iqK Awry nwl cIr rhy hn[ ipAwrI is`KI qy s`cy siqgurW leI,Awpxw qn hux icrvw rhy hn[

9DMn bwbw idAwlw swihbjI!cWdnI cONk idlI ivKy, sMq doKI zwlm, AwpjInUM hux, dZ’c aubwl rhy hn[

10DMn bwbw sqIrwm swihbjI!cWdnI cONk id`lI ivK, sq doKI zwlm,AwpjI nU hux, rU’c lpt k swV rhy hn[ prmpUjnIk s`cy ipqw vwihgurUjI d

ArQ:-11DMn bwbw audyisG swihbjI hux, hMkwrI kysrI cMd dI &z’c jw ky, ausdw isr vF rhy hn[ isr nU brCy’q tg k, siqgurU dsvN pwiqSwhjI dycrnkmlW pws su`t rhy hn[

12DMn bwbw bicqRisMG swihbjI!siqgurU swihbjI dI b^SIS nU pRwpq ho k,GoVy’q Asvwr, jsvwrIAW dy SrwbI hwQI dIAW qvIAW, siqgurW dI b^SI nwgxInwl, hux ivn@ rhy hn[

13 DMn bwbw ipAwry mohkmisG swihbjI! siqgrU swihbjI dI b^SIS nUMpRwpq ho ky, GoVy’q Asvwr, jsvwrIAW d SrwbI hwQI dw suf hux v`F rhy hn[

14DMn bwbw mhWisMG swihbjI!gurU ihq DrmXuD ij`q ky, Awpxy sRIr’qbyAMq Pt shwr k, s`cy siqgrU dsvyN pwiqSwhjI qN hux ibdwvw pVvw rhy hn[ibdwvw dx vwilAW dI tutI pIq gMFvw rhy hn, swcI pRIiq hm; qm isau jrI]qum isau joir; Avr sig qrI] b^iSSW pw rhy hn[

Page 293: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 293/320

www.Gursevak.com  293 q`qkrw 

15DMn bwbw dwnisG swihbjI! mwieAw dw lwlc iqAwg ky, gupqsrswihbjI ivKy hux, ivdwvw dyx vwilAW dI t`tI pRIq gMFvw rhy hn[ j

DrqI sB kMcnu kir dIj; ibnu nwvY, Avru n BwieAw rwm] gurbwxI kmw rhy hn,b^iSSW pw rhy hn[

16

prmpUjnIk vwihgurU dsvN pwiqSwhjI dy AiqAq ipAwry hzrq mbwrk,DMn bwbw nbI KW qy gnI KW swihbjI, s`c siqgurU swihbjI d plG nUM AwpxymoiFAW’qy cuk k, sRI mwCIvwVy swihbjI qoN ipf hyrW (luiDAwxw) nUM ilAw rhy hn[vwh 3 sc siqgurW dIAW prmpivqR uSIAW pw rhy hn[

17DMn prmpjnIk pIr buDUSwh swihbjI!hux BMgwxI dy DrmXu`D ivK,bwlwn bwl] vwihgurU siqgurU dsvyN pwiqSwhjI dy pK ’c, Awpxy mrIdW smqbhwdrI nwl lV rhy hn, Awpxy pvwr smq siqgurU swihbjI leI ShIdI pw rhy

hn[18DMn bwbw grjwisMG boqwisG swihbjI!hux cV@ k Awey zwlmW d f`kry 

kr rhy hn, jYkwry gjwauNidAW ShIdI pw rhy hn[ srw.s pihcwnIA; ju lrY.dInky hyq] purjw prjw kit mrY; kbhU n CwfY Kyqu]

19prm ShId DMn bwbw jIvnisG swihbjI!prmpjnIk s`cy siqgurU sI gurUqygbhwdr swihbjI dy prmpivqR inrMkwrI sIs nU, Awpxy sIs’qy sjw k, idlIEN

sRI AnMdpur swihbjI nUM, hux iljw rhy hn, sI AnMdpr swihbjI iqAwgx mgroN,srsw ndI nyVy, zwlmW dw prjw 2 k`t ky, Awpxw Ag 2 ktvw k, nwnk, svkusoeI AwKIAY; jo isru Dry auqwir] Anuswr hux ShIdI pw rhy hn[

20DMn bwbw ngwhIAw isG swihbjI!hux s`cy siqgrW nUM Awpxy GV’qy ibTwrhy hn, siqgrUjI nU GoVw Arpx qN, zwlm mgl bwbyjI d pRvwr nUM, hux ShIdkr rhy hn[

21DMn vwihgrU!pMj ipAwry jI, siqgurU swihbjI nU, hux Awpxy inrml

prmpivq SB s`c su`cy au~cy mhwn blvwn sIs, Bytw kr rhy hn, au~cy ru`qb pwrhy hn, scy pwiqSwhjI qN AimRq Ck ky, s`cy pwiqSwhjI nUM AMimq Ckw rhy hn[

22sI BMgwxI, sRI AnMdpr swihb, sRI cmkOr swihb, sI mkqsr swihbjIdy DrmXuDW’c, sc pwiqSwhjI d ipAwry byAMq P`t shwr ky, hux ShIdIAW pw rhyhn[

Page 294: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 294/320

www.Gursevak.com  294 q`qkrw 

23vwihgrU!DMn bwbw bdwisG bhwdr swihbjI!siqgurU swihbjI d ipAwrydulwry duD dMdIAW vwly lwlW dy kwql, pwpI duSt hMkwrI vzId nUM hux mwr rhyhn, hux mhW nIc mhW cMfwl JUTy nMd dy n`k’c nkyl, G`grI pw ky ncw rhy hn,hux srihMd dI ie`t nwl ie`t KVkw rhy hn, hux bzwrW’c hl clvw rhy hn, pry

gurW dy SB Amlk bcn kmw rhy hn, srihMd dy ikly’q, hux sRI kysrI inSwnswihbjI Julw rhy hn, sMFry dy zwlm hwkm Asmwn KW nUM, hux Pwhy tg rhy hn[gurU pQ jI qoN vwh!vwh!pw rhy hn, id`lI jw ky AwpxI ShIdI pw rhy hn[

24BweI sbygisG BweI Swhbwz isGjI siqgrW dy ipAwr siqkwr’c huxcrKVIAW’q cV@ rhy hn[

4.vwihgrU jI dy ArQ:-nwrwien nrpiq; nmskwrY] AYsy gur kau.bil biljweIA; Awip mukqu, mih qwrY]) Apuny siqgur kY bilhwrY]) Aink bwr; gr ka

bil jwau]) nwnk dws sdw kurbwnI]) ja qnu cIrih; Aig n mra] ipMf prY;qau.pRIiq n qora]) ja qa; pRm Klx kw cwau] isru Dir qlI; glI mrI Awau]ieq mwrig; pYru DrIj] isru dIjY; kwix n kIj]) pihlw mrxu kbil; jIvx kICif Aws] hohu sBnw kI ryxukw; qau Awa hmwrY pwis]) ggn dmwmw bwijE;pirE nIswnY Gwau] Kq ju mWifE srmw; Ab jUJn k dwau]1] srw spihcwnIA; ju lrY dIn ky hyq] purjw purjw kit mrY; kbhU n CwfY Kq])

kbIr.muih mrny kw cwau hY; mra q hir k duAwr] mq.hir pCY kanu hY; prwhmwrY bwr]) gur Apuny aUpir; bil jweIAY]) qU ca sjx mYifAw; feI issuauqwir] nYx mihMjy qrsd; kid psI dIdwru]) kbIr.jau quih swD iprMm kI; sIskwit kir goie] Kylq Klq hwl kir; jo ikC hoie q hoie]) gur ka; krbwnujwau hW] prmpjnIk s`cy siqgurU swihbwn jI d aupokq bcn kmwauNidAW,vwihgrU siqgurU swihbjI qy siqgrU swihbjI d pj ipAwry cwr swihbzwdy cwLImukqy grmuiK ShId, nwm jp jpw, vMf Ck Ckw dyZ clw, DrmXuD’c qyZ clw,

Drm ihq sIs ktvw, crKVIAW’qy cV@, bd 2 ktvw, KoprIAW luhw, dgW’caubwLy Kw, p`TIAW K`lW luhw, Awpxy Awp nUM B`TW’c Jkvw, Awpxy b`icAW dy tkV2 krvw, Awpxy bicAW d tukiVAW dy hwr Awpxy gLW qy JLIAW’c puAw, Awpxyb`icAW q Awpxy isrW nUM nyizAW’q tMgvw, fWgW dI mwr Kw, Awpxy Awp nU jfWnwl bn@vw sVvw k, gurU jI dy snmK ShId hoey[ ijaNidAW hI Awpxy Awp nUM

Page 295: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 295/320

www.Gursevak.com  295 q`qkrw 

nINh’c icxvwieAw, goLIAW goLy KwDy, d`K BuK mwrW shwr k ‘hwey sI’ nhINaucwrI, Bwxy nU imTw mMnidAW Drm Xu`DW’c ShId hoey, gurbwxI grU jI, b^SIipAwrI is`KI dw bIj j`g ’q r`iKAw, iqn@W grU ipAwirAW s`icAwirAW nU, hrsuAws 2 dwsn dws rom 2 krk, prn pRm SrDw sihq, AnMq nmskwrW fMfauqW

krdw hY[ vwihgrU] bIq dw i^Awl C`f ky, siqgrU swihbwnjI, grUjI dy snmKsmUh ShIdW dw rom 2 d ipAwr nmskwr sihq, idV ppk iDAwn Dwrnw iksRbq d Bly ihq hux ShIdIAW d rhy hn[ ieaN ShIdIAW dw iDAwn Dwr ky, pjwdw Dwn gurU jI dI mwieAw pUrn sMjm nwl vrqxI, grisKI pcwr kQw kIrqnBjn bMdgI krnI krwaxI, Awpxw qn mn Dn isr sRbs, prn grU jI nUM ArpxwjI[

5.vwihgrU gurU jI dI pUjw dw Dwn Zlq vrqxw, SuD zihr d`K rog kSt

klyS rUp hY, ies nUM grU jI, grU ipAwirAW ny AimRq bxwieAw:-vwihgrU mh`lwqIjw jI, gurU nwnkSwhI sMmq 71, 1597 ib:’c.72 vyN swl dI AwXU’c, vwihgrUprmpjnIk scy siqgurU dUj pwiqswh jI dy scy im`Ty crnkmlW’c, Aw ky, SBs`cI syvw dw rs pIx l`gy[ sRI KfUrswihb jI ivK rwq bwrW vjy qN mgroN au~T k,AwpjI ibAws qoN jl dI gwgr inqwpRqI ilAw ky, scy siqgrU dUjy pwiqswh jIdw ieSnwn krwaNdy[ BwvN amr vfyrI sI, pr iPr BI ieqnI izAwdw mskq

krd, TMF nwl prmpiv`qR scy crn-kml hsq-kml Pt jWdy, bsq Pty huMdy priPr BI pRvwh nw krd, pyt BuKw r`K k SB scI syvw krd, beI syvw’c AwLs nwAwv[ qr qIbr qr qm vrwg dI dSw dK k, pymI ro hI pNdy, ieh SB s`cI syvw12 swl kIqI[ ie`k idn vrKw J`KV vwlI hn@rI rwq nUM kuBl’c if`g, KVkw hoxqoN jlwhI ny“AmrU inQwvW”ikhw, qW sc siqgurU djy pwiqswh jI ny ieh 12 vrb^S:-{inQwivAW dy QW, inmwixAW dy mwx, inqwixAW dy qwx, inaitAW dI Et,iniDirAW dI iDr, inpiqAW dI piq, ingiqAW dI giq, inAwsirAW d Awsry,

ADIrjW nUM DIrj dyx vwly, pIr SkqIAW vwilAW d v`fy gur pIr, iviSAW pwpW’cK`cq izMdgI ibqI, nrk’c geI rUh nUM, moV k Akwl prKujI d s`cy crn-kmlW’c lwaux vwly, haum bMDnW’c bJ jIv nUM Cufwaux vwly, aqpqI pwlxWlYAqw kridAW sdw inrlp, Anq klwvwn sd sdw myhrvwn, sBnw jIAw kw,

Page 296: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 296/320

www.Gursevak.com  296 q`qkrw 

iek dwqw; so, m ivsir n jweI] Anuswr sBnw jIAW nUM Amlk dwqW dx vwlv`fy dwqy[ }b^S vr sMprn hoey[ prmpUjnIk sc siqgurU swihbjI dy s`jy crn-kml’c pdm dyK ky, bhmx drgwdws jI ny AwpjI qN lok plok d sK dw vrilAw[ bwirj kir dwihxY; isiD snmuK.muKu jovY] iriD bs bWvWig; ju qIin

lokWqr mhY] prmpUjnIk scy siqgurU vwihgrU djy pwiqswhjI ny SuB syvw’q BwrIpRsn ho k, Awpxy joqI jiq smwax qoN iqn idn pihlW, sRI Kfr swihbjI ivK,gurU nwnkSwhI smq 83, 1609 ib:cq SdI 1, 25 mwrc 1552 eI:nUM, grcylw; cylw gur hoeI]11] Anuswr gurU qN cly bx ky, Awp s`cy siqgurU djpwiqswhjI ny mQw tyk ky, grqw b^S ky, KfW bRhmfW’c mihmw &YlwA k inhwl3 kr idqy, prmpjnIk bwb b`F swihbjI ny cMdn ksr Gsw ky, grqw dw iqlklwieAw[ so AwpjI ny pUjw d Dwn nMU AMimq bxwieAw, pRmIAW nMU SB s`cI isiKAw

imldI hY[6.prmpjnIk vwihgrU mh`ly dsvN jI vloN Amlk SuB s`cw apds:-1761

ib:nUM sI AnMdpur swihbjI Drm-XuD smyN, prmpUjnIk sc siqgurU dsvNpwiqswh jI ny lgr’c sc crn-kml pwey[ j`Qydwr lWgrI jI ny prn Adb pRmsihq pym bnqI kIqI, “hy sc pwiqswh jI!lMgr msqwny hn, Awh vyKo jI!BuK dsqwey isG ibRCW dIAW iC`lW rgV k pINdy hn[ ”s`cy siqgurW ikhw, “BweI!isGW

nUM sMqoK r`Kxw cwhIdw hY, ies kOVI iC`l d pIxy krk, rog lgdw hY[ ”PrprmpjnIk s`cy siqgurU swihbjI ny qbly’c crn pwey, BuK krk bhuq fgrcVweI kr gey, ijhV bcy, auh h`fIAW dI m`T, Bu`K ro rhy sn[ s`cy pwiqswhjI djwx qoN GV pV DrqI’q mwr ky ihxk, ^rwk mMgI[ muKI syvwdwr jI ny dovyN h`QjoV k pym bynqI kIqI, “hy gIb invwj s`cy pwiqswh jIE!jW qW ien@W dI mkqIkro, jW ien@W nU Klw dwxw cwrw b^So jI[ ”sc siqgurW ikhw, “pymIAW, qrwkIAw; mITw lwg] hir nwm pdwrQu; nwnk mWgY] ^b AiBAws kro, Bwxw mno,

vwihgrU Akwl purKjI ien@W swirAW dI kilAwx krng[ Bu`K krky swirAW nUAqI dKI dK k, Pyr mwqw gujrI kOr jI ny Awpxy lwfly lwl jI nUM ikhw, “AsINhux ikly’c nhIN rihxw, qM myrw p`q nhIN, mN qrI mW nhIN, jy qU isGW nU lVwaNdwmrvwauNdw hYN, qW ien@W nU r`jvW pdwrQ BI dy[ ”prmpUjnIk sc gurW ikhw,“mwqwjI!kI Awp jI dwsn dws nU zihr dvoNg?Bwv pUjw dw Dwn zihr hY, ien@W

Page 297: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 297/320

www.Gursevak.com  297 q`qkrw 

nUM ksOtI’q lw ky prKdw hW, koVW ju`g qp krn nwl ijhVI iekwgqw jIvn-mukqI nhIN sI imldI, ah ien@W nU pwpq hY[ ”swFy s`q mhIny Bu`K rih k vrInwl lVnw, sIr’qy Pt shwrny, AYsy kStW smN, mwJ dy isGW ny s`cy siqgurW nUibdwvw ilK idqw, “AsIN qhwfy isK nhIN hW[ ”sRI gurU swihb jI, isKW dy ShId

hox qoN audws nhIN huMdy sn, pr ibdwvw dx qoN audws ho gey[ ijvN puq nlwiekhovy, qW mwpy adws ho jWd hn[ 1761ib:v`fy jMg smyN, ibdwvw dyx vwilAW’cbwbw mhW isMGjI nhIN sn[ sc siqgurU swihbjI dI ijMd jwn, prn pymI lwflgurmiK pMj ipAwry pj mukq cwr swihbzwd, bwbw AwlmisMG jI BweI adyisMG jIBweI bic`qisMG jI BweI sMqisMG jI BweI sMgq isGjI bwbw mdnisG jI BweIkoTwisG swihb jI BweI mwnisG swihbjI Awid cwLI isG byAMq d`K Bu`K mwrkSt sIrk P`t shwr ky BI, sc pwiqswh jI dy snmK rhy[ AYnI krVI kStW

duKW BrI khwxI sI, BuK rih ky duSmx nwl lVnw, swbru isdik shId; Brm BaKovxw[ vwlI au~c krxI kIqI[ ien@W gurmKW prapkwrI ShIdW ny s`cy siqgrWjI nwl AQwh pym kIqw q ih`k QwpV ky ikhw, “sc siqgurU swihbjI jy kihxgikl’c rih ky hI ShIdI dyxI hY, qW ie`Qy hI dyvWgy, jy hukm krng ikl’coN bwhrjw ky ShId ho jwv, qW BI ShIdI pwvWgy[ ”DMn s`c pwiqswhjI, DMn hY AwpjI dIkmweI, DMn isK is`KxIAW, s^q ksOtI shwrI, Bu`K rih k Ag 2 ktvwey[ ien@W

ShIdW ny bVI krVI kstI shwr ky is`KI dw bIj r`K ilAw[ s ien@W gurmKWmhWprSW ny, sI AnMdgV@ swihb ikly’c pUrn isdk Bros grU pym’c lIn, s`cysiqgurU swihb jI qoN idVqw sihq krbwn hox dy j bIrqw Bry bcn khy, auh shI2 sRI cmkOr swihbjI ivKy, vYrI dw prjw 2 k`t k, ShId ho k kmwey[ ^wlswpMQjI nUM SuD r`Kx, ^rw au~cw iljwx leI, grUjI qN Ag 2 ktwaux dw zzbw BrnleI, pjw dy Dwn’c gLidAW nUM aubwrn leI, prmpUjnIk sc siqgrW, siqgrWdy ipAwirAW dy ieh a~c s`cy kwrnwm hnjI[

7.swKI:- prmpUjnIk pUrn sq  bRhmigAwnI; sgl kI rInw] bwbwSwmisMG swihbjI A`fxSwhI 1803 sMmq nUM pRgty, 1926 s`cKf gey[bRhmigAwnI; praupkwr aumwhw] Anuswr AwpjI ny swrw jIvn inSkwm syvwismrn pymw-BgqI prapkwr hI praupkwr kIq, AimRq pRm ipAwly pIq[

Page 298: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 298/320

www.Gursevak.com  298 q`qkrw 

AwpjI qN prmpjnIk bwb grmiKisMG jI pitAwly vwly, bwbw swDUisGjI grUsyvw dy sUrj vroswey[ inrbwx kIrqnu gwvhu krq kw; inmK ismrq ijqu Ct]Anuswr Awp jI sI hirmdr swihbjI ivKy, svw d vj inSkwm inrbwn kIrqnkrd[ kyvl Bgiq; kIrqn sig rwcY] Anuswr lgwqwr 70 swl pym cNkI lwaNdy

rhy, nwl hI pSwid pRm Bytw krd, hux q`k BI Awp jI dy fyry vloN, bwbyKVkisGjI d jwnSIn bwbw drSnisG jI dyZ hwzr krd hn[ AwpjI dw isrMdwAzwieb Gr’c, Awp jI dy SuB drSn krvw irhw hY[ nmskwr!

8.prmpUjnIk prn bRhmigAwnI sMq bwbw grmuiKisG jI pitAwly vwly,gurU pRmIAW nUM pUrn pRpk idV krwaNd ik pUjw dw Dwn zihr hY, Awp jI PulIAWpRSwd vrqwaux vly kihMd, “l swaU zihr, ku`J P`lIAW dy k, k`J vwips krlYNd[ Amolk bcnW duAwrw pymIAW nU sMqoK iqpqI iekwgRqw pRwpq hudI[ bsqpwtdw twkI lwaNdy[ pymIN hux nvyN bsq nUM hI twkI lwaNdy hn, ik keI mgroNtwkI nhIN lwaNdy[ ie`k vwrIN pymIAW ikhw, “swrI idhwVI khI tokrI s^qmyhnq hY, gurU lMgr’c iGau vrqxw cwhIdw hY”[ h`s k bly, “swaU gurU kylMgr’c svw mx iGau in`q pNdw hY”[ copVI pIq iqAwg k prn drvSW vwlIrIq kmwaNdy[ PrIdw.drvsI gwKVI; copVI prIiq] iekin iknY cwlIAY;drvyswvI rIiq] 118]) ruKI sKI Kwie kY; TFw pwxI pIau] PrIdw.diK prweI

copVI; nw qrswey jIau] 29] swrI izMdgI gurU syvw kIqI, Awpxy v`lN ie`k pYswBI ^rwb nhIN kIqw[ ie`k vwrI sqsMgiq nUM pym bynqI kIqI, “BweI Awh ie`tWcuk ky dUr r`K idau, Agl idn EhI ie`tW vwips E~Qy rKweIAW, pymI vwihgrUvwihgrU a~cI blidAW syvw krd[ puCx qoN ikhw, “BweI!Awp jI lgr Ck kyAwls g`lW krnIAW sn, ieh jwp AiBAws krvwieAw hY[ siqsgqW nUM vwihgrUmMq dw jwp krwaNdy sn[ aun@W dI pis`D sMpRdwie’c hux qk BI jwp dI pRpwtIc`l rhI hY[ jwp krn vwly pymI siqgurU gRQ swihb jI dIAW pRkrmW, jwpkridAW iml k krn Aq cOr BI krn, ijs dw bhuq &wiedw hov[ ij`Qy Awipsiq srUp sI gurU gRQ swihbjI pRkwS nw ho skdy hox, a~Qy mz’qy gdy a~prrumwlw ivCwA k sRI gutkw swihb jI sjw ky, a~pr rumwlw dy k cr qy jwpkridAW pkrmW kIqIAW jwx[ mgroN Ardws BI sRI gtkw swihbjI A`g krlYxI[ jwp krn dw bhuq BwrI &L hY[ eysy qr@W Gr 2’c jwp kIqw jwvy, qW scy

Page 299: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 299/320

www.Gursevak.com  299 q`qkrw 

siqgurU swihbjI dI v`fI BwrI imhr hovygI jI[ so prmpjnIk siqgurU grMQswihbjI dI jW prmpivq sRI gutkw swihb jI dI crn Srn’c, jwp krn divSyS lwhy hn[

9.prmpUjnIk bwbw gurmiKisG jI pitAwl vwilAW dI sMpdw’c r`b rUp

bwbw sIsw isMGjI ny ie`k cLw bwrW swl hMFwieAw[ twkI’qy twkI lwaNdy rhy[pUjw d Dwn nMU zihr smJ k, jIvn mkiq purK inSkwm gurU syvw krk,vwihgrUjI’c lIx hn[

10.prn gurU jI qy BweI grdws swihbjI.lwl gly kkr Zulwm grsvkjIdy AnMq gux, Awp kmw ky ieh SB aupdS &rmwaNd hn:-ha mnu ArpI.sBu qnuArpI; ArpI siB dsw] ha isru ArpI.iqsu mIq ipAwry; jo pB die sdsw])nwnk.svk soeI AwKIA; j isru Dry auqwir]) mwrU mhlw 5] mwn moh Aru lBivkwrw; bIE.cIiq n GwilE] nwm rqnu guxw hir bxj; lwid vKru lcwilE]1] svk kI; EVik inbhI pRIiq] jIvq swihb syivE Apnw; clqrwiKE cIiq]1] rhwa] jYsI AwigAw kInI Twkuir; iqs q, mK nhI mirE]shj Anµdu riKE igRh BIqir; auiT auAwhU ka dauirE]2] AwigAw mih BUK.seIkir sUKw; sg hrK.nhI jwinE] jo jo hukm BieE swihb kw; s mwQ lmwinE]3] BieE ikpwlu Twkuru.syvk kau; svry hlq plwqw] DMnu svk.sPlu Ehu

AwieAw; ijin nwnk.Ksm pCwqw]) so svku; j lwieAw sv] iqn hI pwey;inrMjn dv]) ijQY Ehu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es kY mih ifTY.sB pwpI qirAw])jo ikCu Twkur kw.so syvk kw; syvku.Twkur hI sig jwhru jIa]) mul KrIdI lwlwgolw; myrw nwau sBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu lwieAw iqqu lwgw]) jnnwnk.hwit ivhwiJAw; hir.glm gulwmI]) mrdw hoie mrId; n glI hovxw[swbru isdik shId, Brm Bau Kvxw[ golw mul KrId, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.nnId; n Kwxw svxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg milDovxw[ svk hoie sMjId, n hsx rovxw[ dr drvys rsId; iprm rs Bovxw[ cMdmumwrK eId, pug Klovxw]) KwDy lx.gulwm hoie; pIih pwxI FvY[ lx Kwie.kircwkrI; rix tk tuk hov[ lUx Kwie.DI pq hoie; sB ljw DovY] lUxu vxotw. KwiekY; hQ joiV KVv] vwt vtwa lxu Kwie; guxu kMiT provY] lUx hrwmI gnhgwr;mir jnm ivgov]) b KrId; hau dwsro qrw] qM Bwro Twkru; gxI ghyrw]) hm

Page 300: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 300/320

www.Gursevak.com  300 q`qkrw 

kUkr; qry drbwir] Bakih AwgY; bdnu pswir]) kih kbIr.glwmu Gr kw;jIAwie Bwv mwir]) gr k igih; syvku j rhY] gr kI AwigAw; mn mih shY]Awps kau; kir kCu n jnwv] hir hir nwm; ird sd iDAwv] mnu bycY; siqgrkY pwis] iqsu syvk k; kwrj rwis] svw krq; hoie inhkwmI] iqs kau hoq;

prwpiq suAwmI] ApnI ik®pw; ijsu Awip kryie] nwnk so svku; gr kI miqlyie]2] so siqgurU swihbwn jI, byAMq gursvkW ny pjw d Dwn nU, sAwd nINdsuK ivkwr pwp leI nhIN vriqAw, AimRq bxwieAw, hux BI bxw rhy hn[

11.prmpUjnIk sMq bwbw qwrwisMG swihb jI srhwlI (sI qrn qwrnswihb) vwl mhWpurK hr swl, prmpjnIk sq bwbw grbcnisG swihbjIKwlsw mhWprKW nM svw sO isMGW smyq, Awpxy pws blwauNd[ do vyl AimRq kQwkIrqn hudw, AMimq scwr BI hudw[ mhW prKW d jQ’c pSwd p`k BMfwry vrqdy

rihMd[ pUrn bRhmigAwnI bwbw qwrwisMG jI Awpxy svkW smq ie`k ikxkw BI nwCkdy[ srb loh dy pihry dw swdw lMgr Ckdy[ ie`k idn j`Qy sgq leI jlbIAWiqAwr ho rhIAW sn, BweI bic`qRisG jI ny v`f mhWpurSW nUM pym bynqI kIqI,“AsIN pj isMG jw k sq qwrwisMG jI nUM, jlbIAW Ckx leI, AwpjI v`lN pRmbynqI krd hW”[ sMqW mhWprSW jI ny h`s ky PurmwieAw, “an@W ny CkxIAW nhINBwvyN lKW mxW bnqI kr lvo, ah Awpxy ierwd c idV hn”[ pjW isGW ny jw k

pRm bnqI kIqI, “dwsn dwsW nUM sMqW mhWpurSW ny AwpjI pws ByijAw hY, ik AjzrUr br zrUr jlbIAW Cko”[ h`Q joV ky a~q idqw, “dwsn dws vloN mhWprSWnUM pym bynqI kirE, jnmW 2 qoN, hux BI AwpjI dw id`qw hI Ckd hW A`g nU BICkxw hY”[ AYs pUrn mhWprSW jI nU inmK 2 rom 2 krk nmskwr hY[ pdwrQWdI pwpqI qN BI rucI nhIN krd[ XQw:-m nIry.Aink Bojn bhu ibjn; iqnisau.idRsit n krY rucWgY])

12.vwihgrU grUjI dI pUjw dw Dwn Zlq vrqxw, SuD zihr duK rog kStklyS rUp hY, ies nUM swkqW ny SuDI zihr bxwieAw:-prmpjnIk vwihgurU s`cysiqgurU qgbhwdr swihbjI 1721 ib:nUM, gurqw pRwpqI mgroN BweI mKxSwhjI,siqsMgqjI smq hrI rUp sRI hirmdr swihbjI d prm ipAwry drSnW nUM Awey[lUx hrwmI jLx jog msMd, sRI drbwr swihbjI dy cwry bhy bd krk cly gey[siqgurU mhwrwj swihb jI q pymIAW ny bhuq 2 vYrwg kIqw, “hy krqw kwdr

Page 301: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 301/320

www.Gursevak.com  301 q`qkrw 

krIm!AwpjI dI rzw Atl hY[ A`j koit bRhmf d mwlk sI hirmdr swihbjI drcnhwr, dr mwdy; TwFy drbwir] quJ ibnu.suriq krY k myrI; drsnu dIjY Kilikvwr] Anuswr drSnW d iBKwrI bx k, bhy Ag KVy hn, ijn@W dy drSnW nUdyvI dyvqy Avqwr pYgbr XogI Bgq syvk locd hn[ ”BweI mKxSwhjI ny s`cy

siqgurU swihbjI nUM ieh pym bnqI kIqI, “AwpjI ie`k vwrI hukm kro[ ien@WmsMdW nU fMf dvW, bn@ ilAwvW, AwpjI d s`cy crnkmlW’q pwvW[ ”DIrjDwrIidAwl ikpwl ikpwiniD SWqI dy swgr, iKmw dy rcnhwr dwqy siqgrU swihbjI nypRmI m`KxSwhjI nUM DIrj idqw[ rwmdws srovir nwq] Anuswr AwpjI nysiqsMgq jI smq, prmpiv`q sI rwmdws sovr’c ieSnwn kIqw, drSnI ifaFIswhmxy KV ky, Ardws mgroN ieh bcn khy, “nih msMd ieh AMimqsrIey, iqsnwAgnI AMdr sVIey[ ”apRq sI Akwlq^q swihbjI Aw ky, qU Twkuru; qum pih

Ardwis] Anuswr Ardws krk, guru prw nmskwry] Anuswr nmskwr krky,AwpjI ny gurdAwrw sRI QVw swihbjI(Borw.swihb) Aw k k`J smW, pRB kwismrnu; sB qy acw] ismrn kIqw[ A`g sRI dmdmw swihb jI AsQwn’q ismrnkrk, vly ipMf s`cy crn-kml pwey[ ie`QoN dI siqsgqjI ny bVy hI pym sihqSuB s`cI svw kIqI, ie`Qy hI sRI AMimqsr swihb dIAW mweIAW ny, pRm BytwvW sccrn-kmlW’c hwzr krk pUrn pRm sihq mAw&I mMgI[ swis swis; hm

BUlnhwry] qm smrQ Agnq Apwry] AwpjI ny prm psn ho ky vr b^iSAw,“mweIAW r`b rjweIAW[ ”Agy, imil kusl syqI; Gir Awey] Anuswr bwby bkwlswihb jI vwips Aw gey[

16.do BuJMgIAW dI h`f bIqI mdI hwlq[ ie`k ny disAw, “mN gurU Gr dIdyg krk, Bog lAwaux qoN pihlW hI, ie`k bwtw Br ky crI Kw lNdw sW[ mrwidmwZ hI ih`l igAw[ jy BUAw koLy igAw qW a~Q kut p geI, aQN B`jw, horirSqdwrI’c igAw, qW au~Q BI jWdy nUM k`t pY geI[ ieaN ij`Qy BI jwvW kut pYjwvy[ ”ies qr@W ie`k hor pRmI ny disAw, “ mN pqwiSAW dw pSwid corI Ckdwirhw[ AYsw pwp ligAw, ATwrvyN swl’c Sgr l`g geI[ ”keI vwrIN pwTI, dZQoVI 2 siqsMgqjI nU vrqw k, bwkI pCwdy nwl Awp Ck lNd hn, ieh BI Kwxdw lwlc hY[ ieh izMdgI Br dw koV hY[ zmIr bhuq hI dbI rihMdI hY[ ies Kwxdy lwlc nU kuqw ikhw hY[ lb kuqw.kUVu cUhVw; Tig KwDw murdwru] pUry grUjI dI

Page 302: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 302/320

www.Gursevak.com  302 q`qkrw 

s`cI syvw ismrn qoN ibnw, sK ivkwr leI vriqAw pjw dw Dwn vrqx nwl srIrc, nwzk ibmwrIAW dy iktwxU pdw ho jWdy hn[ jo sIr nUM k`t 2 ky KWdy hn[ BwvNgurUjI dI golk, gupq crI kry imrqk smwn ho jWdw hY[ slku] Aiq sudr klIncqr; muiK i|AwnI Dnvq] imrqk khIAih nwnkw; ijh pIiq nhI Bgvq])

17. bRhmigAwnI kY; grIbI smwhw] bRhmigAwnI; prapkwr amwhw])bRhmigAwnI; sgl kI rInw] prn bRhmigAwnI prmpUjnIk sc siqgrU sI grUgRQ swihbjI d ilKwrI mhwn prapkwrI DMn BweI gurdws swihbjI dy C kibqArQW sihq pV@ jI[ ieh kib`q in`qnym nwl br zrUr hI pV@nw cwhIey:-bwhrkI Agin.bUJq jl srqw kY; nwa mY jau Agin lwgY, kYsy k bJweIAY[ bwhr sBwig.Et lIjIAq kot gV; gV m jau lUit lIjY; kho kq jweIA[ corn kqRws.jwie srin ghY nirMd; mwrY mhIpiq.jIau kYsy k bcweIAY[ mwieAw frfrpq.hwr grdArY jwvY; qhw jau mwieAw ibAwpY.khw ThrweIA] 544]bwhr(kI) dI Agin(srqw) ndI(kY) dy  jl nwl(bUJq) bJ jWdI hY, (ja)jykr(nwa) bVI(mY) ’c Agin(lwg) l`g jwvy, kYs(k) krky bJweIA?Bwv nhINbuJdI[ fwkAW qoN fridAW bwhr(sY) qoN(Bwig) B`j ky(kot) ikl ’c(gV) ikly dI Et (lIjIAq) leIdI hY, (jau) j kr gV (mY) ’c lit(lIj) ley jweIey, AwpxybcwA leI kho (kq) ikQ jweIA?(corn) corW(k) d(qws) fr krky, jwie

ky(nirMd) rwjy dI srin(ghY) gRhx krIey, jy kr(mhIpiq) rwjw hI mwrY qW(jIa)izMdgI kYsy(kY) krk bcweIA ?Bwv nhIN bcdI[ iqn idstWq dy ky dwidRstWq&rmwauNdy hn:-mwieAw dy fr qN(frpq) fridAW hwr ky grdArY swihbjI(jwv)jwvy(qhw) iq`Qy(jau) j kr mwieAw(ibAwp) fMg Bwv nrYxU vWg mMd krm kqlkry, pUjw dy Dn zihr nU hV`p kry[ ivkwr idRstI nwl dyKy, lVweI klyS kry[d`s ipAwirE Awpxy qn mn nM(khw) ikQ(ThrweIA) Thrwaxw krIey?] 544]

ijau mirXwdw ihMdAw; ga mwsu AKwju[ mslmwxw sUArhu; saugd ivAwj[shurw.Gir jwvweIAY; pwxI mdrwju[ shw n KweI chVw; mwieAw muhqwju[ ijaimTY.mKI mrY; iqsu hoie Akwju[ iqau Drmswl dI Jwk hY; ivhu KfU pwj]12]prmpjnIk sc siqgurU sRI gurU gRQ swihb jI dy ilKwrI mhwn praupkwrI,bRhmigAwnI k; grIbI smwhw] bhmigAwnI; prapkwr amwhw]) bhmigAwnI;

Page 303: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 303/320

www.Gursevak.com  303 q`qkrw 

sgl kI rInw] prn bRhmigAwnI DMn BweI gurdws swihb jI, pNqIvIN vwr dIbwrvIN pOVI’c, Bjn ismrn svw prakwr qoN ibnw, gurUGr dy lfU piVAW nMzihr &rmw rhy hn:-jjrvyd dI 820vIN swKI’c gW dw myDw k`F ky, gomD X`gkrn bwry Gr zulm iliKAw hY[ bDIAW, jYnIAW dw jMg hoieAw, jMg mgroN gW dw

mws Kwx qN sONh pweI[ ija mirXwdw ihMdAw; ga mwsu AKwju[ (ijau) ijvNihMdUAw dI mrXwdw hY ik gaU dw mwsu Kwxw(AKwj) hrwm hY[ Kwxw qW ikDry irhw,gW dy mws dw nwaN sux ky, Q`kdy hn, Bwv bhuq hI burw smJdy hn[ mslmwxwsUArhu; saugMd ivAwj[ muslmwxw ny(sUArhu) sUr dw mws, ivAwju  KwxqoN(saugMd) sONh pweI hY[ shurw.Gir jwvweIA; pwxI mdrwju[ shurw (jwvweIA)jvweI d Gir dw pwxI(mdrwju) Srwb vWg Apiv`q zihr smJdw hY, hor mwieAwpdwrQ Ckxw qW ikDry irhw?

shw n KweI chVw; mwieAw muhqwj[ (cUhVw) mzhbI-is`K BwvN B`uKw hov,iF`f Brn leI, mwieAw QoN(muhqwj) gRIb BI ikauN n hovy, pr Pr BI shw(n)nhIN(KweI) KWdw[

ijau imTY.mKI mrY; iqs hoie Akwju[ ijau(imTY) Sihq gV’q  mKI(mrY)moihq ho jWdI hY, iqsu dw(Akwj) mrnw hoie jWdw hY[ imT mK muAw ikau leyEfwrI] hsqI griq pieAw ikau qrIAY qwrI]

iqau Drmswl dI Jwk hY; ivhu KMf pwju]12] ijvyN gaU dw mwsu Kwxw hrwmhY[ mslmwx ny sr dw mws, ivAwj Kwx qoN sNh pweI hY[ shurw jvweI d Gir dwpwxI Srwb vWg Apiv`qR zihr smJdw hY[ mzhbI-is`K shw nhIN KWdw[ im`Ty’qmKI mr jWdI hY[ ijvyN ieh glW Zlq hn, (iqa) iqvN isK Adr jo(Drm+swl)Drm dI(swl) jgw@ gurUGr dy pjw dy pdwrQ nU l`tx Kwx dI, chy leI iblI dIq`k vWg(Jwk) qk hY[ mwno ieh(pwj) pKMf KfU nwl lpytI ivhu pKMf hY]12]

vwhu vwhu BweI swihbjI kYsI kmwl kr rhy hn!grUGr dy pdwrQ hVp krn dIJwk jy ieqnI mwVI hY, qW zmIn pdwrQ Zolk lutx Kwx vwl dw kI hwl?smwLpUV qyz qVky nS vrqy, nrYxU vWg mMd krm kry, eyAr kfISn jW hIt’c rhys`qw, as nwloN cMgw k`qw[ gurUjI dI mwieAw rogI XqIm AghIx gIb, ismrnprapkwr krn vwilAW leI, sMqoK sjm nwl vrqx dw hukm hY[ nrYxU AwidhMkwrI pjwrI leI, gulCrl aufwax kql zulm krn vtW leI nhIN hY[

Page 304: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 304/320

www.Gursevak.com  304 q`qkrw 

Krw duhylw jg ivic; ijs Adir Jwku[ sieny no hQ pwiedw; huie v\YKwku[ ieT imq puq Bwierw; ivhrin sB swku[ sog ivjgu srwp hY; durmiqnwpwk[ vqY muqiV rMn ijau; dir imlY qlwku[ dKu BuK dwild Gxw; djkAauqwku]13] Drm-ikq dI kmweI C`f ky, loB krky hLk  ijs kuq AMdir,

gurUGr d Dn pdwrQ l`tx dI, cUhy leI iblI dI qk vWg(Jwk) q`k, ihrs hY,auh jg ivic(Krw) bhuqw hI(dhylw) duKI hY[ soieny no hQu pwiedw; huie v\Y Kwk[hLikAw kuqw jy soieny no hQ pwiedw hY qW ah sonw Kwku huie(v\Y) jWdw hY[ jysuieny no Ehu hQ pwey, qw KyhU sqI ril gieAw])

ieT imq pq Bwierw; ivhrin sB swku[ (ieT) ipAwry imq puq(Bwierw)BweI sB swku, (ivhrin) ivgV ky dSmx jm bx jWdy hn[ pRB sAwmI kqivhUxIAw; mIq sjx siB jwm]) sgu ivjog srwp hY; durmiq nwpwk[ grUGr dDn pdwrQ dI Jwku vwl, loB d hLk vwly, hLk kuq nUM vwihgrUjI vloN (ivjgu)ivCoVy dw, pUry gurUjI dw  srwp l`gdw hY[ pUjw dw Dn Kwxy krk, (nwpwk)Apivq(drmiq) BYV niSAW ivBcwr vwlI KtI miq krk sog’c mr jWdw hY[vqY mqiV rMn ijau; dir imlY qlwku[ ipAwry vwihgurUjI dy dir qoN(qlwku)Dky(imlY) imldy hn[ (muqiV) C`utV rMn(ija) vWg dr 2’q AQvw cOrwsI lKjUin’c kSt Bogdw(vq) iPrdw hY[ XQw:-Ehu Gir Gir hMFY, ija rMn dhwgix;

Esu nwil mhu joVy, Esu BI lCxu lwieAw]duKu BuKu dwild Gxw; dojk Aaqwku]13] Drm-ikq dI kmweI Cf k, loB

krk hLk ijs kuqy Adir, grU Gr dy Dn pdwrQ dI, cUhy leI ib`lI dI q`kvWg, lutx dI(Jwku) q`k hY, as nMU jmW jUnW AguxW pwpW ivkwrW BuKu dw(Gxw)bhuqw dKu(dwild) nrk  imldw hY, dojk’c sdw leI(Aauqwku) iesQiq huMdwhY]13] XQw:-ibKu Kwxw ibK pYnxw ibKu ky muiK igrws] AYQY dK duK kmwvxw

muieAw nrik invwsu])ivgVY cwtw dD dw; kWjI dI cuKY[ shs mxw rUeI jlY; icxgwrI DuK[ bruivxwhy pwxIA; Kau lwKhu ruKY[ ijau audmwdI AqIswru; KeI rogu mnuKY[ ijau jwilpMKrU Pwsdy; cugx dI BuK[ iqa Ajru Jwk BMfwr dI; ivAwpY vymuK]14] ijvyN dDdw(cwtw) mtkw kWjI dI(cuKY) ie`k kxI nwl(ivgVY) iP`t jWdw hY[ iqvN pUjw dDwn rUpI kWjI dI ie`k kxI nwl, pwk jIvn rUpI duD dw mtkw iPt jWdw hY[

Page 305: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 305/320

www.Gursevak.com  305 q`qkrw 

shs mxw rUeI jlY; icxgwrI DuKY[ icxgwrI dy(DuK) DuKx nwl,ijvyN(shs) hzwrW mxw rUeI(jl) sV jWdI hY[ iqvN pUjw dI mwieAw rUpI icgwVInwl, hzwrW mxW rUeI vWg, siq sMqoK dieAw Drm vIcwr, inmqw gIbI iKmwDIrj SWqI inRivkwrqw Awid hzwrW SB guxW rUpI rUeI(jlY) sV jWdI hY[

bUru ivxwhy pwxIA; Ka lwKhu ruKY[ ijvNN(pwxIA) pwxI nMU bUru(ivxwhy)ivgwV idMdw hY, iqvyN grUGr d Dn pdwrQ rUpI br nwl, jIv dw SuB gxW rUpIpwxI ^rwb ho jWdw hY, SuB gx nwS ho jWdy hn[ lb ivxwhy mwxsw ijau pwxIbUru] ijvyNN(ruK) ibRC nMU(lwKhu) lwK pYx nwl(Ka) nwS ho jWdw hY[ iqvN pUjw dImwieAw rUpI lwK px nwl, jIvx rUpI ibRC nws ho jWdw hY[ ijau admwdIAqIswru; KeI rogu mnuKY[ (ija) ijvyN(audmwdI) AmlI mnuK nMU(AqIswru)mroV(KeI) dm dw rogu mnuKY nUM nwS krd hn[ iqvyN grUGr d Dn pdwrQ nUlutx dI Jwk vwly nwS hud hn[

ijau jwil pMKrU Pwsdy; cgx dI BuKY[ (ijau) ijvN cgw cgx dI(BuKY) B`Kkrk(pKyrU) pCI, iSkwrI d jwil’c Pwsd hn[ iqvyN gurUGr dy Dn pdwrQ ltxrUpI cgy’qy pKfI pUjwrI rUpI pMCI Agux ivSy jm d jwL’c Psdy hn[ iqau AjruJwk BMfwr dI; ivAwpY vymuKY]14] (iqau) iqvN vmKY nUM gurUGr d Dn pdwrQ BMfwrdI Jwk(Ajru) n jry jwx vwl kStW rogW dI(ivAwpY) l`gdI hY, jo nwS kr idMdI

hY]14]Aaucru Jwk BMfwr dI; cKu lg cKI[ hoie dukuDw inklY; Bojnu imil mKI[

rwiq suKwlw ikau svY; iqxu AMdir AKI[ kKw dbI Aig ija; Ehu rhY n rKI[Jwk JkweIA Jwkvwlu; kir BK ABKI[ gr prswdI aubry; gurisKW lKI]15](Aacru) n Kwxy Xog grUjI dy BMfwr nMU lutx Kwx dI Jwk(lgY) lg jwvy, BwvN(cK) QoVI ijhI BI pUjw dI zihr njwiez(cKI) KwDI jwvy[ hoie dkuDw inkl;

Bojnu imil mKI] (dukDw) aultI hoie k(inkl) inkl jWdw hY, ijvyN Bojnu’c mKIimil jwvy, Kwx qN aultI Aw jWdI hY[ grUGr dw pdwrQ, AhMkwrI ivkwrI nMUpcdw nhIN, ismrn AiBAwsI prapkwrI mhWprK nwm jp jpw k zihr nUAMimq bxwaNdy hn[

rwiq sKwlw ika svY; iqxu AMdir AKI[ Drm-ikq kmweI Cf k, lBkrk hLk ijs k`qy dI (AKI) AK AMdir, gurUGr d Dn pdwrQ rUpI(iqxu) kK

Page 306: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 306/320

www.Gursevak.com  306 q`qkrw 

hY, ah amr rUpI rwiq’c suKwlw(ikau) ikvN (sv) sON skdw hY[ XQw:-rwiq nivhwvI swkqW; ijn@w ivsrY nwa] rwqI idns suhylIAw; nwnk hir gx gWau]1]

kKw dbI Aig ijau; Ehu rhY n rKI[ (ija) ijvyN kKw’c dbI j Aig hY Ehu d`b k rKI(n) nhIN (rhY) rihMdI, iqvyN gurUjI dI mwieAw corI KwDI, ivkwr

rog kLyS kql kukrm mOq ho ky pgt ho jWdI hY[Jwk JkweIA Jwkvwlu; kir BK ABKI[ grUjI dI pjw dI mwieAw

dI(Jwkvwl) Jwk vwlw, mwieAw dI Jwk’c(JkweIA) qwVdw hY, ie`DroN g&w iml,ie`DroN g&w iml(ABKI) n Kwx vwlI zihr pUjw nUM(BKu) Kwx Xog smJ(kir)krk, Kw jWdw hY, ieqnw igAw guzirAw hY[ ies zihr qoN bcx vwl BI hn iknhIN? 

gur prswdI abry; grisKW lKI]15] grUjI dI ikRpw nUM pRwpq gurprswdI-grisK hn, grprswdI grisKW ny gurUjI dI pUjw dI mwieAwzihr(lKI) jwxI hY, (gr) siqgrU swihbjI dI Agm Apwr sRb ivAwpI AMdrbwhr ivsmwd pRkwS srUp(prswdI) ikRpw hI ikRpw duAwrw, gurisK gurU jI dIpUjw dI mwieAw qoN(aubry) bcy hn]15]

ijau Gx KwDI lkVI; ivxu qwix.inqwxI[ jwx frwvw Kyq ivic; inrjIa

prwxI[ ija DUAru JVuvwl dI; ika vrsY pwxI[ ijau Qx gl ivic bkrI; dihduDu n AwxI[ Jwky AMdir Jwkvwlu; iqs ikAw nIswxI[ ijau cmu ct gwie mih;auh Brim BulwxI]16] (ijau) ijvyN Gux kIV dI KwDI lkVI ivxu qwix dy AqIhI(inqwxI) kmzor ho ky im`tI’c iml jWdI hY[ iqvN gurUjI dI pjw d Dn rUpIGux dw KwDw pUjwrI, AqI hI kmzor ho ky imtI’c iml jWdw hY[

jwx frwvw Kyq ivic; inrjIa prwxI[ ijkU izmINdwr ihrnw nM frwaxleI, Apxy Kq ivic (inrjIa) inrijd prwxI dw nklI Akwr(frwvw) frnwbxw k r`Kdy hn, aus nMU mrdw jwx, ikaN j ah k`J nhIN kr skdw[ iqvyN gurUjIdI pjw d Dn nU Zlq vrqx vwlw, ija frnw Kq mwih frwieAw]2] Anuswrfrwaxy frny vWg furwaxw mrdw hY, jo prakwr’c l`gx vwlI mwieAw nM hVpkr irhw hY[

Page 307: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 307/320

www.Gursevak.com  307 q`qkrw 

ijau DUAru JVvwl dI; ikau vrsY pwxI[ (ijau) ijvN AMbr’c bhuq(DUAru)DUeyN (dI) dy (JVuvwl) bdlW ’coN pwxI(ika) ikvyN vrsY?Bwv nhIN vrsdw[ iqvyN gurU jI dI pUjw dy Dn nUM Zlq vrqx vwlw, DUeyN d (JVvwl) b`dl hY, as’coN dwnnwm siq sMqoK SuB guxW dI vrKw nhIN huMdI[

ijau Qx gl ivic bkrI; dih dDu n AwxI[ (ija) ijvyN bkrI d glivic(Qx) lUlW nM(duih) cx qoN dDu(n) nhIN(AwxI) ilAwauNdI, Bwv nhIN inkldw,iqvyN pKf krk pUjw l`tx Kwx vwl lUlW vWg hn, anW@ qoN nwm jpx jpwaux siqsMqK SuB gxW rUp d`D pRwpq nhIN hudw[

Jwky Adir Jwkvwlu; iqs ikAw nIswxI[ grUjI dI pUjw dw Dn pKMf krkylutx dI(Jwkvwlu) q`k vwlw, lutx dI(Jwk) q`k AMdir lut k KWdw, bkrI dIAW

lUlW vWg ibArQ hY, iqs dI ikAw nIswxI hY?A`g dsdy hn:-ija cmu ct gwiemih; ah Brim BulwxI]16] ktw mrn qoN aus dw cm lwh k, as’c qVI Brdhn, as nU mUrw kihMdy hn[ Dwr k`Fx vyLy mJ A`g r`Kx qoN c`tdI 2 du`D lwhidMdI hY[ (ijau) ijvyN gwie mih mry dy cm nMU(ctY) ctdI hY, ah Brim’c(BulwxI)Bu`lI hY ik ieh myrw p`q hY[ iqvN pKMf krky pjw lutx Kwx vwl, Awpxy pqDIAW dw cMMm ctd hn[ ijvyN kuqI mrdwr ilAw ky, kqUirAW nMU pwauNdI hY[ iqvy Npuq DIAW nMU grUjI dI pUjw dw Dn pdwrQ KuAwauNdy hn, aunW@ dy jIvx koV@I klkI

hMkwrI ivkwrI ho ky Zl sV jWd hn]16] XQw:-ht ptx ibj mMdr BMnY; kircorI Gir Awv] Aghu dK ipChu dyKY; quJ q khw CpwvY]) ahI qy hirE.aUhw lDirE; jYsy bwsw mws dq JwtlI]) Kuis Kuis lYdw; vsq prweI] vKY suxy; qrYnwil KudweI] dunIAw lib.pieAw Kwq AMdir; AglI gl.n jwxIAw]) bhu prpckir; pr Dnu ilAwvY] suq dwrw pih; Awin lutwvY] mn mry BUly; kptu n kIj]AMiq inbrw; qyry jIA pih lIjY]1]) paVI] iesqI purK bhu pIiq; imil mhu

vDwieAw] puqü klqR inq vyKY ivgsY; moih mwieAw] dyis prdis Dnu crwie;Awix muih pwieAw] Aiq hov vr ivroDu; k sk n CfwieAw] nwnk ivxu nwv.iDRgumohu; ijqu lig duK pwieAw]

18. sUrbIr bcn ky blI]) bhmigAwnI k; grIbI smwhw] bRhmigAwnI;prapkwr aumwhw] swKI pjw d Dwn ny SwmisMG jI soFI dI miq mwrnI:-jdNphwVIAW ny SRI AnMdpur swihbjI ajwV, prm pjnIk vwihgrU siqgurU goibdisMG

Page 308: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 308/320

www.Gursevak.com  308 q`qkrw 

swihbjI ny, vwihgurU siqgrU mh`l nOvyN jI dy prmpiv`q AsQwn sRI sIsgMjswihbjI dI svw sMBwl dI ifatI, Awpxy ^ws pRmIN amwhw]) bhmigAwnI; sglkI rInw] prnbhmigAwnI  DMn BweI swihb bwby grb^SisMG jI dI lweI[vwihgrU siqgurU mh`ly CyvyNjI d pVoqy, bwb sUrjmljI d poqy SwmisMG jI swa

AMimqDwrI sn[ prn grU mh`ly dsvyN jI ny Awpxy qwey srjm`ljI d pqRy, AwpxyBqIjy SwmisMG jI nUM swaU jwx ky, SRI AnMdpur swihbjI vswax leI ByijAw[pUrn grUjI ny rwj mydnIpkwS jI nM hukmnwmw ByijAw, “hy rwjnjI!AwpjI pwsSwmisMGjI soFI nM Byj irhw hW[ ienW@ dI syvw krnI[ ”rwj ny do ipf dy idq[ien@W ny SRI AnMdpur swihbjI dbwrw ^rId ky vswey[ prmpjnIk vwihgrU q^qSRI ksgV@ swihbjI dI svw krw ky, q^q’q gdI lw ky AwpxI pjw krwax lg[sdw sdw; iehu BUlnhwru] nwnk; rwKnhwru Apwru] ^ry sicAwry pUrn swD bwb

gurb^SisG jI ny pUrn gurUjI dI AMs-vs jwx k, dovyN h`Q jV k ikhw, “iehTIk hY AwpjI ny syvw kIqI hY[ sI q^qswihbjI dI ibAdbI nw kro jI, m`Qw tkitkwA k inhwl hovo”[ pjw d Dn, AwpxI pjw krwaux dI ie`Cw ny swaU dI BImiq mwr idqI[ ikhw, “&ukirAw swDw!qYnMU kI pqw?AsIN q^q d mwlk hW,q^q’q bYT ky pUjw krvw skdy hW”[ AgoN ikhw, siqgurU swihbjI qoN ibnw, horkoeI nhIN bYT skdw[ qKiq bhY; qKqY kI lwiek] pMc smwey; grmiq pwiek]

Awid jugwdI hY BI hosI; shsw Brmu ckwieAw]14] n mMnx qN ikhw, “pUjwkrwax dI ie`Cw ’qy pUjw d Dn pdwrQ ny qyrI miq mwr idqI hY, ibAdbI krnykrk qrI kul nws ho jwvgI”, Gr vwlI mr  geI[ igir bsuDw jl pvnjwieg; ieik swD bcn AtlwDw] Anuswr swD bcn s&ly hoey[ s pUjw dy DnpdwrQ ny nyk swaU dI miq BI mwr idqI[ AimRqDwrI huMidAW prn gurUjI qNkurbwn hox dI bjwey, Awp hI grU bx ky bT gey

18 aVw.^wlsw pQ jI nU SuD r`Kx, ^rw a~cw iljwx leI, grU jI qoN AMg

2 ktwax dw jzbw Brn leI, pUjw d Dwn c gLidAW nUM abwrn leI,prmpjnIk s`cy siqgurW Aq siqgurW d ipAwirAW dy ieh a~cy s`c kwrnwm:-1761 ibkRmI nUM sI AnMdpur swihb jI Drm XuD smyN, prmpjnIk s`cy siqgurUdsvN pwiqswh jI ny lMgr c crn pwey[ lWgrI j`Qydwr jI ny prn Adb pRmsihq pym bynqI kIqI, “hy scy pwiqswh jI! lMgr msqwny hn, Awh vyKo jI! Bu`Kdy sqwey isG ibRCW dIAW iClW rgV ky pINdy hn[ ” s`cy siqgrW ikhw, “BweI!

Page 309: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 309/320

www.Gursevak.com  309 q`qkrw 

isMGW nU sqoK r`Kxw cwhIdw hY, ies kOVI iCl d pIxy krk rog l`gdw hY[” Pyr

prmpjnIk sc siqgurU swihb jI ny qbyl c crn pwey, Bu`K krk bhuq fMgrcVweI kr gey, bcy h`fIAW dI muT Bu`Ky ro rhy sn[ scy pwiqswh jI d jwx qoN GoV

pOV DrqI ’qy mwr ky ihxk ^rwk mgI[ muKI syvwdwr jI ny dovy N h`Q joV ky pRmbynqI kIqI, “hy gRIb invwj s`cy pwiqswh jIE! jW qW ien@W dI mkqI kro, jWien@W nUM Kulw cwrw b^So jI[ ” s`cy siqgrW ikhw, “pymIAW, qyrw kIAw; mITwlwgY] dw AiBAws kro, Bwxw mno, vwihgrU Akwl purK jI ien@W swirAW dIkilAwx krng[ Bu`K krk swirAW nUM AqI duKI dyK ky, Pyr mwqw gujrI kOr jI nyAwpxy lwfly lwl jI nU ikhw, “AsIN hux ikl c nhIN rihxw, q myrw p`q nhIN,mYN qrI mW nhIN, j qM isGW nU lVwaNdw mrvwaNdw hYN, qW ien@W nUM r`jvW pdwrQ BI

dy[ ” prmpjnIk s`cy grW ikhw, “mwqw jI! kI Awp jI dwsn dws nUM zihrdyvoNg? Bwv pUjw dw Dwn zihr hY, ien@W nU ksOtI ’qy lw k prKdw hW, kRVW jugqp krn nwl ijhVI iekwgqw mkqI nhIN sI imldI, auh ien@W nUM pwpq hY[ ”swFy s`q mhIny BuKy rih k vYrI nwl lVnw, sRIr ’qy P`t shwrny, As kStW dsmyN, mwJy d isGW ny sc siqgurW nUM ibdwvw ilK idqw, “AsIN quhwf isK nhINhW[ ” sI grU swihb jI, is`KW d ShId hox qN audws nhIN hudy sn, pr ibdwvw

dyx qoN audws ho gey[ ijvN p`q nlwiek hov, qW mwqw ipqw jI adws ho jWd hn[1761 c vf jMg smyN, ibdwvw dyx vwilAW c bwbw mhW isMG jI nhIN sn[ s`cysiqgurU swihb jI dI ijMd jwn, prn pRmI lwfly gurmiK pMj ipAwry pMj mkqcwr swihbzwd, bwbw Awlm isMG jI BweI aud isMG jI BweI bic`qR isMG jI BweIsMq isMG jI BweI sMgq isMG jI bwbw mdn isG jI BweI kTw isMG swihb jIAwid cwLI isG bAMq duK BuK mwr kSt sIrk Pt shwr k BI s`c pwiqswh jIdy snm`K rhy[ AYnI krVI kStW duKW BrI khwxI sI, Bu`Ky rih ky dSmx nwl

lVnw, swbru isdik shId; Brm Bau Kvxw[ (vwr 3) vwlI a~c krxI kIqI[ien@W gurmKW prapkwrI ShIdW ny s`cy siqgurW jI nwl AQwh pym kIqw q ih`kQwpV ky ikhw, “s`cy siqgurU swihb jI j kihxg ikly c rih k hI ShIdI dxIhY, qW ie`Qy hI dvWgy, j hukm krngy ikly cN bwhr jw k ShId ho jwvo, qW BIShIdI pwvWgy[ ” DMn s`cy pwiqswh jI, DMn hY Awp jI dI kmweI, DMn is`Kis`KxIAW, s^q ksOtI shwrI, BuK rih ky AMg 2 ktvwey[ ien@W ShIdW ny bVI

Page 310: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 310/320

www.Gursevak.com  310 q`qkrw 

krVI ksOtI shwr ky isKI dw bIj r`K ilAw[ s ien@W gurmKW mhWpurSW ny, sI

AnMdgV@ swihb ikly c pUrn isdk Brosy gurU pRm c lIn, s`cy siqgrU swihb jIqoN idVqw sihq kurbwn hox dy jo bIrqw Bry bcn khy, auh shI 2 sRI cmkr

swihb jI ivKy, vYrI dw purjw 2 k`t ky, ShId ho k kmwey[^wlsw pQ jI nU SuD r`Kx, ^rw au~cw iljwx leI, gurU jI qN Ag 2ktwaux dw jzbw Brn leI, pjw dy Dwn c gLidAW nU abwrn leI, prmpjnIks`cy siqgurW Aq siqgurW d ipAwirAW dy ieh a~cy suc kwrnwm hn jI[

19.prmpjnIk vwihgrU siqgrU goibdisMG swihbjI d sc crnkmlW’cbYYTy pRmI, Amolk bcn sxidAW mnohr drSn krk gd 2 ho rhy sn[ ie`k pmIgrm 2 pRSwid lY ky AwieAw[ ie`k lwlcI ny Prnw kr ilAw ik jykr myry vlDk dx, qW swry dw swrw hI Kw ky kuJW k`F lvW[ Ardws qoN bwAdmyrw.AMqrjwmI hir rwieAw]) vwihgrU siqgrU swihbjI ny kih ky swrw hI as nUidvw idqw[ b`s Pr kI sI?Kw mry jW cuk mry, Anuswr kuJ smyN mgroN sRIr iPtigAw, bhuq hI duKI hoieAw, siqgrU swihbjI dy crnW’c Aw k, hwey 2 krnl`gw[ siqgurU swihbjI ny ikhw, “hy BweI!grbwxI vwihgrU mMq jpidAW vMf kCkx nwl, pdwrQ AMimq bx jWdw hY[ qM ie`klw Ck igAw, ijs krky qYnU dK

Bogxw ipAw[ ”ieh sx k gurU pmySrjI d prmpiv`qR prmpjnIk scy crn-kml PV k mAw&I mMgI[ sI grUjI ny Awpxw jwx ky b^S ilAw[ XQw:-gxuAvgxu mrw, ikC n bIcwirAw; bKis lIAw iKn mwhI] hy swDsgq jIE!ijhVwBI bdw Awey pdwrQ’qy lwlc krdw hY, ik mN ieklw KwvW, as dI ibqI nIvINrihMdI hY, nIq BI nhIN BrdI[ keI pymI d`sdy hn ik swfy bwby kLy &L pey hIsV jWdy hn[ kLy rihx vilAW dI rUh BtkdI hY, pr ah qrs nhIN krdy[ jdNBI pdwrQ, siqsMgqjI’c Awv, aus nUM vf ky CikAw AMimq bxdw hY[ ijQ 2prmpjnIk siqgrW Aq mhWprSW dy AsQwn hn, au~Qy 2 pdwrQ bhuq AwauNdwhY[ ijhV Kwx dy lwlcI hn, auh vMf k nhIN Ckdy, iPr aun@W dI lVweI huMdI hIrihMdI hY, Awpo Awpxy kmirAW’c dwL nU qz qVkw lwauNd hn, bl`f Sgr hwrtAtk bImwrIAW sRIr nUM ^w jWdIAW hn[ ies leI gurUGr dy Dn pdwrQ’q lwlckrnw mhW pwp, mhW koV@ hY[ izMdgI nwm qN vWJI hI rih jWdI hY[ idl sRIr rogI

Page 311: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 311/320

www.Gursevak.com  311 q`qkrw 

izAwdw kmzor ho ky kSt BogidAW 2 mr jWdw hY[ XQw:-bwbw, horu pYnxu; KsIKuAwru] ijq pYDY.qnu pIVIA; mn mih.clih ivkwr]) bwbw.horu Kwxw KusI KuAwru]

ijqu KwDY.qnu pIVIAY; mn mih.clih ivkwr]) Anuswr pjw dw Dwn glq vrqxykrk qpIAW dy qp, jqIAW d jq tut jWd hn[ mwieAw hoeI nwgnI; jgiq rhI

lptwie] ies kI syvw jo kry; iqs hI kau iPir Kwie] pUjw dy Dn nU pkVn vwly,koeI BI cgw kMm nhIN krdy[ ies nUM pkV ky, iekTI krI jWdy hn, ault kymwieAw ien@W nUM PV lNdI hY[ ies dy iDAwn krk jIv nUM s`p bxnw pNdw hY[ Aiqkwil jo lCmI ismrY; AsI icqw mih jy mrY] srp jin; vil vil AauqrY] gurujIdI mwieAw nUM pkVn vwly, mwno zihrI sp nU h`Q pwauNdy hn[ Awpxy sIr nU ivSA`g’c sutd hn[ siqsMgqjI dI nyk kmweI dI pym Bytw nU gurU syvw’c lw kAMimq bnwax dI bjwey, lhU bxw ky pINd q lhU’c ieSnwn krdy hn[ gurUjI dImwieAw nwl, snw cWdI ^rId ky dBI sIr nUM iSMgwrd hn, auh swDU nhIN AprwDIhn, ikauN j pUrn gurUjI ny qW, in`jI mwieAw ^rc ky, sonw pihnxw BI mn@w kIqwhY[ kV sienw.kVu rupw; kVu pYn@xhwru]

20.ie`k lwlcI gurdAwry swihbjI dw lmw smW pRDwn irhw, sO eykVzmIn sI[ pjw dy Dwn nU mn mrzI nwl vrqdw irhw, kmLw hox qoN sgLl`igAw, kmry’c hI rotI s`t iddy, Awpxy sRIr nU AwpxI mL mL lNdw, ieauN brI

hwlq nwl mirAw[ pUry gurU jI dI zmIn’q kbzw krnw BI d`K dIAW pfW hn[XQw:-dK kIAw pMfw KlIAw; sK.n inkilE koie] duK ivic jIa jlwieAw;duKIAw cilAw roie] inSkwmI pRmIjI nM, vwihgrUjI Awpxy’c ml lYNdy hn[gurUjI dI zmIn’q kbzw krn, pUjw mwieAw pdwrQ l`tx vwlw ieh nw smJ ikmYN mOjW mwx irhW hW, sgN smJy, “vwihgrUjI dwsn dws nMU dyK rhy hn, bImwrIAWjmW crwsI lK jUn d byAMq kStW dw fMn dxgy[ ”XQw:-kbhU kIt hsiq; pqg

hoie jIAw] Aink join; Brm BrmIAw]) keI jnm; Bey kIt pqMgw] keI jnm;gj mIn krMgw] keI jnm; pMKI srp hoieE] keI jnm; hYvr ibK jieE]) jimjim mrY; mrY iPir jmY] bhuqu sjwie; pieAw dyis lMm]) grU kw is`K.gIb kIrsnw ko, grU kI golk jwxy[ (rihqnwmw) pUry grUjI dy hukm nUM mnidAW, gIb dmuK nUM gurU swihbjI dI glk smJ ky, pjw dy Dwn’cN grIbW dI m`dd br zrUr

Page 312: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 312/320

www.Gursevak.com  312 q`qkrw 

krk, gurUjI dI KuSI dIAW l`KW pwiqSwhIAW pRwpq krnIAW cwhIdIAW hn[ prygurUjI dI SuB scI syvw dy kwrj leI, swaU pRmI AwpxI myhnq d pYs nhIN lYNd[gurU svw’c lgd BI nhIN, ies qr@W gurU svw’c Atk pYNdI hY[ jy lVvMd jwiezms`kq dy pYsy lY ky, gurU Gr’c nykI nwl syvw nOkrI kry qW mwieAw lYx dw dS

nhIN[ crI lwlc dw doS hY[ so jy inSkwmI nw imlx, swaU kihx AsIN pYsy l ky,gurU Gr km nhIN krnw qW pry gurUjI dw Drm kwrj ikvyN hovygw?AiqAq dKI rogI jW Apwhj nUM mMgx dw AiDkwr hY[ lBI ByKI pKfI

mKt nU mgxw kOVI zihr hY[ XQw:-inrMkwir; j rhY smwie] kwhy; BIiKAw mgixjwie]7]) jgI hovw jig Bvw; Gir Gir BIiKAw lya] drgh lyKw mMgIAY; iksuiksu auqru dya]) duAwrih duAwir.suAwn ijau folq; nh suD.rwm Bjn kI]) GirGir KwieAw.ipf bDwieAw; iKMQw muMdw mwieAw] BUim mswx kI Bsm lgweI; gr

ibnu, qqu n pwieAw]2] sbr sMqoK nwl Ck k, rwq idny r`jvIN bdgI krnvwlw, iB`iKAw mMg ky Ck skdw hY[ XQw:-kbIr.BlI mDUkrI; nwnw ibiD ko nwj]dwvw kwhU ko nhI; bfw dys bf rwju]) ikQ pjw dw Dwn hVp krnw?ikQy grUjInUM qn mn prvwr sRbs sB k`J Arpxw?

21.ijs kI bsq; iqsu Awg rwKY] BwvyN dwqW nU brbwd krk, AikRqGx hoirhw hY, AikrqGxw kw; kry auDwru] Anuswr ies dy auDwr leI, apwA dsdy 

hn, ikauN j ieh sdw sdw iehu BUlnhwru] hY[ nwnk.rwKnhwru Apwru]) imhrvwnuswihb imhrvwnu] swihb myrw imhrvwnu] jIA sgl kau; die dwnu] vwihgrUjImwqw ipqwjI hn[ BwvyN rwj nU pqw hY ik bwZ qW myrw hI hY, pr iPr BI mwlI qN&u`l dI pRm Bytw lY ky, psn ho jWdw hY, ieaN ijs vwihgrUjI kI ijd jwiedwdpRvwr sB bsqu hY, (iqsu) iqn@W d AwgY(rwK) r`K dvy, Bwv Awpxy pRIqm gurUjI qNsrvMs kurbwn kry, ijvN vwihgrU mh`ly dsvNjI ny vwihgurUjI qoN kIqw[ AwpjI qoNr`b pIr b`DUSwh jI ny kIqw[ XQw:-prweI Amwx.ika rKIAY; idqI hI sK hoie]

pRB kI AwigAw; mwnY mwQ] rb kI rjwie.mMny isr aupir; krqw mny Awpgvwv]) pB kI AwigAw; Awqm ihqwvY] Anuswr(pB) vwihgrU siqgurU swihbjI kI  AwigAw nU, Awpxy isr mwQ’qy (mwnY) mMny, r`b rUp pIr b`DUSwh jI, pMjWipAwirAW vWg[ XQw:-Prmwnu qyrw.isrY aUpir; iPir n krq bIcwr] qhIdrIAw.quhI krIAw; qJ q insqwr]) AwigAw mih BUK.seI kir sUKw; sghrK.nhI jwinE] jo j hukm BieE swihb kw; s mwQ ly mwinE]) j BuK dyih.q

Page 313: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 313/320

www.Gursevak.com  313 q`qkrw 

ieq hI rwjw; dK ivic sK mnweI]3]) jau qnu cIrih; AMig n mora] ipMfu prY;qau.pRIiq n qra]2]

aus qy cagun; krY inhwl] nwnk swihb; sdw dieAwlu]2] dIn dieAwlsdw ikrpwl] swihb sRI gurU nwnk dyv jI &urmwauNd hn:-vwihgrUjI dw b^iSAw

sB kuJ, vwihgrUjI dy Agy r`Kx qoN, pUry grUjI dI AwigAw isr m`Qy’q mMnx qoN,qum dieAwl ikrpwl ikpw iniD; piqq pwvn gsweI]) Bgiq vCl; sdwikrpwl]) pRB bKsMd.dIn dieAwl]) siqgurU sdw dieAwlu hY BweI; Anuswrsdw AnMq klwvwn AnMq pkwS hI pRkwS srUp ivAwpk(dieAwl) Am`k dieAwhI dieAw dy Gr, (swihb) mwlk vwihgrUjI, as kW kuqy AikRqGxqw vwlI duK`lIAvsQw(q) qN, (caugn) cOgxW Bwv bhuqy qoN bhuqw(inhwl) pRsn hI psn(krY)kr iddy hn]2] XQw:-j iqsu BwvY nwnkw; kwghu hMs kry]) bgl qy Puin hMslw

hovY; jy q krih dieAwlw]) nwnk.vK ndir kir; cV cvgx vMnu]) cVsvwieAw inq inq rMgw; GtY nwhI.qlIjw hy]) ijs kI bsqu; iqsu Awg rwK] pRBkI AwigAw; mwnY mwQY] as qy cagun; krY inhwl] nwnk swihb;sdw.dieAwl]2]

22.swKI:-siqgr AwgY sIs Byt dau; j siqgur swc BwvY]) nwnk.svkusoeI AwKIAY; j isru Dry auqwir]) qnu mnu Dnu sBu.sauip gr ka; hukim minAY 

pweIA] Anuswr DMn bwbw ngwhIAw isGjI ny, Awpxy grdyv mwqw gurdv ipqw;gurdv suAwmI prmysrw] vwihgrU mh`ly dsvyN jI nUM, Awpxy ipf AwlmgIr ivK,AiqAq sMdr blvwn kImqI GoVw pym Bytw kIqw[ zwlm hwkmW ny bwbjI dw swrwpRvwr ShId kr idqw[ bwbwjI Awpxy nwnk Gr ipf mUlvwL(sgrUr) ivK clgey[ vwihgrU mh`ly dsvN jI nUM, rweykot iksy pymI ny pihr rwq geI qoN ^bridqI, “hy vwihgrUjI!AwpjI dy ^ws pRmI bwb ngwhIey jI d pvwr nUM qurkW nyShId kr idqw hY[ bwbwjI Awpxy nwnk Gry adws bYT hn[ ”pwrbhm grIb

invwj] pUrn grUjI J`t p`t GoVy’q Asvwr hoey, phu P`tdI nwl ipMf mUlvwLphuMcy, ij`Qy hux sI gurdAwrw swihbjI hn[ ie`Qy ie`k pymI kulI’c bYTw sI,siqgurU swihbjI d prmpivq drSn krk gd 2 ho igAw[ hukm pw ky bwby jI nUjw d`isAw[ bwbwjI mLweI smq dhIN, CilAW dI ims vwly pSwdy, Awpxy bzurgnwny jI nUM BI nwl ilAwey[ siqgurU swihbjI ny, myrY min qin pIiq lgweI

Page 314: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 314/320

www.Gursevak.com  314 q`qkrw 

siqguir; hir imilE lwie 1JpIVw] (1j`PI) Anuswr AwpxI CwqI nwl lw ky,AYsw ipAwr id`qw, AMdr Ajpwjwp clw id`qw, ijsu nwm ird; seI vf rwjw]Anuswr l`KW KSIAW pwiqswhIAW b^SIAW[ &urmwieAw, “BweI!AwpjI nydwdikAW nwnikAW dI kl qwr leI hY[ ”ivsmwd ismrn b^S k, sB audwsIAW

dUr kr id`qIAW[ DMnu svw; syvku prvwnu] Anuswr DMn SuB s`cI syvw ijs nUM krk,pymI gursvkjI gurUjI nUM pvwn hoey[ ies leI pRmI ieh Dwrnw gwauNdy hn:-GVciVE.gurUjI myry, myrw BwvN k`K n rhy[

23.dUjI swKI:-AMimRqDwrI pymx v`fBwgx isMGxI dw ie`k ie`k ipAwrwb`cw, vwihgrU mh`l dsvN jI dI AkwlI &j’c, DrmXu`D lVidAW ShId ho igAw[ies ny, qyrw kIAw mITw lwgY] Anuswr sbr Skr dw ipAwlw pIqw[ sRI AnMdprswihbjI ivKy, Awpxy grU pRIqmjI dy drSn krk, DMnvwd kIqw q pym bnqI

kIqI, “kbIr.mrw muJ mih ikCu nhI; jo ikCu hY s qrw] qyrw qJ ka saupq;ikAw lwg myrw] Anuswr hy mhwrwj swihbjI!bcw AwpjI dw hI sI, AwpjI dIb^iSS dw sdkw, AwpjI leI ShId ho k, Amr ho igAw hY[ mrI k`K s&lI hoeIhY[ ”sc pwiqswhjI ny lM 2 krk AiqAq psn ho ky ikhw, “DMn gurU nwnk dvswihbjI, AwpjI nU, cwr grmiK sp`qR b^Sxg, inhwl 3!”; pUry gr kwbcnu.aupir AwieAw]) igir bsDw jl pvn jwieg; ieik swD bcn AtlwDw]

Anuswr sRI mKvwk s&ly hoey[ v`fBwgx AwigAwkwrI pRmx isKxI ny, Awpxy cwryipAwry lwiek grmuiK spu`q, d`D m`Kx nwl pwL k, cojI mry givMdw.cojI mryipAwirAw; hir pRBu mrw cjI jIau] vwihgrU mh`ly dsvN jI d s`cy im`TcrnkmlW’c pRm Bytw kr idq[ jo, gur kau; kurbwnu jwau hW]) gr Apny apir;bil jweIA] Anuswr Awpxy hIey k pIqmu; swihbjI qoN h`s 2 k kurbwn hoey[ s,ijs kI bsq; iqsu AwgY rwK] Anuswr pihlW ie`k sp`q pRm Bytw kIqw, nwnkswihb; sdw dieAwlu] pUrn gurUjI ny, as q caugn; krY inhwl] Anuswr cwr

gurmiK spuq b^S ky, cOgxI Bwv bhuqI qoN bhuqI AiqAMq hI inhwl psMn iqpqkr idqI[ as ny pMjy spuqR Arp k, ieh bcn kmwey, kbIr.myrw muJ mih ikCunhI; j ikCu hY s qyrw] qyrw qJ kau saupqy; ikAw lwgY mrw] AYsy ivsmwdgurmiK pRmIAW nU sd sdw rom 2 krky nmskwr hY]2]

prmpjnIk prn bhmigAwnI sMq bwbw rxjIqisG swihbjI dy, prmipAwry svk SrDwlU Bw:blkwr isGjI ny, sqjI qN pRBwivq ho ky, ieh SuB

Page 315: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 315/320

www.Gursevak.com  315 q`qkrw 

is`iKAw sxweI, sqjI dy Bwxjy swihb isG jI ny pRm bynqI kIqI, Awh sIimMt dwtr`k, dwsn dws nUMM auDwrw dvo, k`l nMU lY lYxw jI!sMqjI ny bVy hI ipAwr siqkwrpRm vrwg DIrj sihq ikhw, “swihb isMG jI!dwsn dws dy, AwpjI dy, ijqny

sRIr d rom hn, jy AwpW ieqny sRIr DwrIey, ijqny an@W sRIrW d rom hox, iqqny horsRIr DwrIey, ieaN bwr 2 sRIr Dwr k, prmpjnIk s`cy siqgurU swihbjI nU Awpxyisr iddy jweIey, qW BI AwpW sc pwiqSwhjI dw krzw nhIN moV skd[ XQw:-hmrY msqik dwgu dgwnw; hm krj gurU bhu swF] j pihlW hI ieqnw krzw hY,ieh hor krzw AwpW ikvN moVWgy”?sunx drSn krn vwly inhwl!3 ho gey, roim2 krky sdw nmskwr[ pjw Dwn spUrnM jI]

24. vwihgrU mh`ly pihl jI mhW 2 ivsmwd SuB scw aupdS:-grpswid

vwihgrU[ bwb qwry cwir cik; na KMif ipQmI scw FoAw] Anuswr DMn siqgrUnwnk dyv mhwrwj swihb sc pwiqSwh jI, pj vfIAW audwsIAW Dwr k, KfbRhmf dw auDwr krk, sI krqwrpr swihbjI ivK Aw ky, gurqw-isGsx’qy sjky, klXgI jIAW nUM qwrn l`gy[ pihr sMswrI kpV; mMjI bYT kIAw Avqwrw]AwpjI AMimq vyl svw pihr d qVky, rwvI’c ieSnwn krd[ Akwl mUriq hYswD sMqn kI; Twhr nIkI iDAwn kau]1] mhwrwj swihbjI sRb ivAwpI dw

iDAwn Dwrk, ismrn’c lIn ho jWdy[ AimRq vyl cwr GVI rwq rihMdI qoN,DrmSwlw’c Aw ky sjdy, gurSbd kIrqn huMdw[ sunx vwilAW dy mn’c pmaupjdw[ grU pRmysr jI dy dg 2 krd nUro nUr chry nUM, smUh pRmI, cMd ckrprIq hY; lwie qwr inhwl[ Anuswr cMd ckor vwlI gUV@I pRIqI nwl qk k mhWivsmwd iekwg ho jWdy[ mhwrwj swihb jI, idl idmwZ ’c gurbwxI Byjdy, sB dird cN mUh’c AimRq Byjdy[ swrI sBw Ajpw-jwp lIx ho k, ivsmwd ho jWdI[pRmI jo BI mhwrwj swihb jI dy crnW’c ibnY bynqI krd, imT blVw jI; hir

sjxu suAwmI morw] mhwrwj swihbjI bVy hI ipAwr nwl Ub im`Ty kml au~qR dy kiqRpq krd[ XQw:-kml bwxI sB kau sqKY]

ie`k pRymI ny pym bynqI kIqI, “hy mhwrwj swihb sc pwiqSwhjI!“dwsndws &kIr bxy jW igRhsq Drm Dwry, jW is`KI DwrW ijvyN rzw hovy iqvyN hI dwskrygw[ siqgurU mhwrwj swihbjI ikhw, “BweI ieh pym p`qRkw sulqwnpr lY jwau,

Page 316: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 316/320

www.Gursevak.com  316 q`qkrw 

EQy pRmI isK nU dy dyvIN, aus qoN mwieAw lY k k`J Ckxw[ ”isK bV hI cwAauqSwh nwl sRI slqwn swihbjI phuMicAw[ isK bV hI ipAwr siqkwr dy nwlimilAw, bhuqy pym d nwl sIs invw k fMfauq kIqI, mwnoN gurU nwnk swihbjI ddrSn ho gey[ prn Awdr sihq plGy’q ibTwieAw, bVy hI pRym nwl crn Doq[

bhuq ipAwr nwl Bojn iqAwr krk ikhw, “lau jI Cko”[ is`K ny ikhw, “ dwsndws nU grU pIqmjI dw hukm hY, ies hukmnwm’c j mwieAw ilKI hY, ieh lY kBojn Ckxw”[ ieh sux ky is`K nUM bVw hI sMsw apijAw[ Gr’c gIbI bhuq hIizAwdw sI, pYs ik`QoN dv?isK Gr’c BuKw bYTw hY[ Gr vwlI ikhw, “SwhUkwr qNkrzw lY ky d iddy hW[ mzdUrI krk, moV dvWg[ ”do sO dmVw dy ky pRSwdCkwieAw[ vwips AwaNidAW rsqy’c, ie`k prn mhWpurS bTy vyK[ [ SwhUkwrduSwlw mwieAw myv Bytw krk cilAw igAw[ sqjI pym itkwA’c ie`k-rs bMdgI

krd rhy, ismrn-bdgI d gwVy rs’c bl nhIN sk[ ie`k fwkU ny sB k`J c`kilAw[ c`kx vwl nU burw nhIN ikhw, hrK sog qN inrwl, hir rs pI miqvwlmhWprSW pdwrQ dy Awey qoN KuS nhIN hoey, gey qN inrws nhIN hoey[ hrK sog jwkY nhI; bYrI mIq smwn] khu nwnk suin ry mnw; mukiq qwih qY jwn]) AwvqhrK n jwvq dKw nh ibAwp mn rognI] is`K ny ieh kOqk A`KIN vyiKAw,mhWprSW nU nmskwr kIqI, vwips AwauNidAw rwq k`tx leI, ibRC hyTW frw

kIqw[ ibRC au~pr kbqr kbqrI rihMd sn[ ien@W ikhw, “ieh Awpxy Gry AwieAw hY, ies dI pwhuxcwrI krIey, Awpxw Awl@xw Qly s`t k, cMJW’c DuKdIAWmINgxW ilAw ky, Awl@xy’c s`t idqIAW, A`g bL geI[ pMn dwn kw kry srIru] soigrhI; gMgw kw nIru] Anuswr as dy Bojn leI, pihlW kbqrI’c if`gI PyrkbUqr if`igAw[ beI ieh swnU Ck lvy, pr isK ny mws nhIN KwDw[ ieh BI bVIhYrwnI vwlI g`l dyKI[ siqgurU mhwrwj swihbjI ikhw, “BweI!sulqwnprIey pRmIis`K, rsq’c bYT sq, kbUqr kbUqrI vwly gux Aq pUrn grmiq Dwrn krk,

gursvk bx ky inhwl ho, &kIr bnx dI lV nhIN”vwhu vwhu scy pwiqswh; qU scInweI] vwhu mry swihb jI vwhu!ikqnI ivsmwd hI ivsmwd ikpw krk, gursyvk dgux kmw ky, gurmiq grsbd b^S k inhwl kr rhy hn:-nwnk.syvku seIAwKIA; j isru Dry auqwir]) mwrU mhlw 5] mwn moh Aru lB ivkwrw; bIE.cIiqn GwilE] nwm rqnu guxw hir bxj; lwid vKru lY cwilE]1] svk kI; EVik

Page 317: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 317/320

www.Gursevak.com  317 q`qkrw 

inbhI pIiq] jIvq swihb syivE Apnw; clq rwiKE cIiq]1] rhwau] jsIAwigAw kInI Twkuir; iqs qy, mK nhI mirE] shj Anµdu riKE igh BIqir;auiT aAwhU kau dauirE]2] AwigAw mih BUK.seI kir sUKw; sog hrK.nhIjwinE] j jo hukmu BieE swihb kw; s mwQ ly mwinE]3] BieE ikpwl

Twkuru.syvk ka; svry hlq plwqw] DMnu svku.sPlu Ehu AwieAw; ijinnwnk.Ksmu pCwqw]) s svku; jo lwieAw syv] iqn hI pwey; inrMjn dv]) ijQYEhu jwie.iqQY Ehu surKrU; Es k muih ifTY.sB pwpI qirAw]) jo ikC Twkur kw.ssyvk kw; syvku.Twkur hI sMig jwhru jIa]) mul KrIdI lwlw glw; mrw nwausBwgw] gur kI bcnI.hwit ibkwnw; ijqu lwieAw iqqu lwgw]) jn nwnk.hwitivhwiJAw; hir.glm glwmI]) mrdw hoie mrId; n glI hovxw[ swbru isdikshId, Brm Bau Kovxw[ glw ml KrIdu, kwry jovxw[ nw iqsu BuK.n nId; n Kwxw

sovxw[ pIhix hoie jdId; pwxI Fovxw[ pKy dI qwgId, pg mil Dovxw[ syvkhoie sjIdu, n hsx rovxw[ dr drvs rsId; iprm rs Bovxw[ cMd mumwrK eId,pug Klovxw]) sux k is`K ny pRmI ny bynqI kIqI, “hy mhwrwj s`cpwiqSwhjI!dwsn dws nIc kIt hMkwrI ivkwrI kuJ BI krn jgw nhIN hY, AwpjIAwpy hI ikpw kro jI[ srin pry kI; rwK dieAwlw] nwnk; qumry bwl gupwlw]Anuswr srn pey dI lijAw r`K lvo jI[ siqgrU mhwrwj swihb sc pwiqSwhjI

ny ikRpw krk pUrn prapkwrI s`cy crn-kml Do k ipAweyy[ vwihgrU mqR mUl mMqRswihbjI b^Sy, SB scw apdS b^iSAw, BweI!inSkpt ho ky Drm-ikq krnIhMkwr iqAwgxw Awid[ jw rhxw nwhI AYqu jig; qw kwieq gwrib hMFIAY]gurisKW dI svw mn nIvW krk krnI[ srb kI; ryx hovIj] Awp imtwie;imlIjY]) cwir pdwrQ; j ko mwgY] swD jnw kI; syvw lwgY]) j loVih cgwAwpxw; kir puMnhu.nIcu sdweIA]) Bwau Bgiq kir; nIcu sdwey] qau nwnkmoKMqru pwey] mn BwaNdw smW eyQy krqwrpr swihb hI rih ky syvw bMdgI kro[

mhwrwj swihb jI dI pUrn ikRpw ho geI[ drSn cwA nwl kridAW hukmmMnidAW AMimq kQw kIrqn sxidAW, svw kridAW, crn-kmlW’c idRV ilvl`g geI[ ihrd’cN AimRq mK’c Awaux l`g igAw, ibRqI bhmwkwr ho geI[ sdwleI inhwl ho gey[ jo jo srix pirE gur nwnk; ABY dwnu suK pwey]) srb suKwkw dwqw siqgru; qw kI srnI pweIAY] drsnu Bytq.hoq AnMdw; dUKu gieAw.hir

Page 318: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 318/320

www.Gursevak.com  318 q`qkrw 

gweIA]) srin AwvY pwrbhm kI; qW iPir kwhy Jry]) j srix Awv.iqsu kiTlwvY; iehu ibrd.sAwmI sMdw]) srix pry kI rwKqw; nwhI shswieAw]) j swDUsrnI pry; iqn k kvx ibcwr] dMq jIB ijm rwiK hY; dst Airst sGwr]25] s ik`Qy pjw dw Dwn hVp krnw?ikQy gurUjI nU qn mn prvwr sbMs sB kuJ

Arpxw? kbIr.mrw muJ mih ikC nhI; jo ikCu hY so qrw] qrw quJ kau saupqy;ikAw lwgY myrw]) quDu Awg.Ardwis hmwrI; jIa ipMfu sBu qyrw] khu nwnk.sBqyrI vifAweI; koeI nwau n jwxY mrw]) ijs kI bsqu; iqsu Awg rwKY] pRB kIAwigAw; mwnY mwQ] aus qy cagun; krY inhwl] nwnk swihb; sdw dieAwlu]2]

25.prmpjnIk bwbw &rId swihb jI bMdgI qN pihlW juAwnI smyN, kusMgIAWnwl bwhr gey[ ie`k ijmINdwr dI kxk crI cu`kx lgy qW krMg h`isAw, hYrwn hoky h`sx dw kwrn puiCAw[ krMg ny d`isAw, “ dwsn dws ipCl jnm ’c, GoVy ’qy

Asvwr ies Kyq iv`cdI lMG irhw sW, rkwb ’c istw Ps igAw, dwsn dws aus nUmL k cb ilAw[ ies krky dwsn dws nUM ies izmINdwr dw bl bx ky clxwipAw[ mrn qoN dwsn dws dw krMg ie`Qy hI ipAw hY, Aj KihVw nhIN CuitAw[ie`k blI Kwx qN myrw burw hwl hoieAw, hy BweI!qM qW kxk dI pf cuk irhw hYN,qyrw C`tkwrw ikvN hovygw?ieh mry h`sx dw kwrn hY[ ”ieh sx k, bwby jI nycorI hI iqAwg idqI[ sRb ivAwpI ivsmwd SB isiKAw hY, jy ie`k b`lI Kwx qN

ieqnI szw BogxI peI, AsIN hLk jIv grU Gr dw Dn mwl jwiedwd l`tdy KWdyhW, swfw kI hwl hovygw? 26.swKI Bgq kbIr swihb jI nwl lVn vwly pKfI dy bld bnx dI:-

swD sgq jI! Bgq kbIr swihb jI kWSI ’c rihMidAW ismrn krd qy hornW nUsiq Drm Bwau BgqI svw ismrn, s`cy rsqy dw SB s`cw apdS b^Sdy[ ie`kdMBI Awpxy Awp nUM grU khwax vwlw, Awp jI dy Gr nyVy, iks d cbwry ’crihMidAW, cMgw KWdw pYn@dw sI qy bhy bMd krk s`qw rihMdw sI[ koeI ismrn Bjn

nhIN sI krdw[ ie`k idn kbIr swihb jI nUM rsqy ’c imilAw q Bgq jI ny&rmwieAw, “hy BweI! Bjn ismrn kirAw kr, ijs krk mkq ho skyN[ pdwrQCk ky, svw ismrn prapkwr krk BMfwry Br lxy cwhId hn[ XQw:- hir Dnky; Bir lyhu BMfwr] nwnk gr pUry nmskwr] (295) Bjn ismrn qN ibnw jUnW’c pY ky bVy hI kSt Bogxy pYNdy hn[ XQw:- cwir pwv. duie isg gug muK; qb

Page 319: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 319/320

Page 320: Gareebi Wale Shabd-Arth

8/14/2019 Gareebi Wale Shabd-Arth

http://slidepdf.com/reader/full/gareebi-wale-shabd-arth 320/320