Upload
ngoc-quang
View
611
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
Gãy xương chày ở trẻ em
Gãy xương chày chia thành ba vùng khác nhau
như thế nào?
1. Gãy hành xương đầu trên xương chày
2. Gãy thân xương chày
3. Gãy hành xương đầu dưới xương chày
Đặc điểm của vùng hành xương
đầu trên xương chày?• Cấu trúc xương?– Xương mỏng
• Mạch máu nuôi?– Dồi dào
• Cơ che phủ?– Cơ dày
• Khả năng lành xương?– Tự điều chỉnh mạnh
– Lành xương nhanh
Bạn điều trị gãy hành xương này ra sao?
Nắn kín
Chấp nhận được?
Nói cách khác, bạn cần điều trị ca này tích cực hơn!!
Cách điều trị này có phù hợp cho ca gãy này?
Bạn có biết tình trạng đứa trẻ sau 6 tháng?
Đây là ca gãy đơn giản,
không di lệch
Tất cả những gì cần làm chỉ là bó bột đùi bàn
chân
6 tháng sauBs không nắn thẳng
xương!!!!
Tôi đã quên báo cho bà rằng loại gãy này có thể khiến xương
chày phát triển nhanh hơn,
khiến chân cong
Bác sĩ nói vậy chỉ vì bác sĩ đã không
nắn xương đúng!!!
Bạn có thể tiên đoán phản ứng của mẹ bệnh nhân?
Giải thích hiện tượng sinh học này TRƯỚC KHI
bạn bắt đầu điều trị. Điều đó sẽ giúp bạn rất nhiều!!
Đây là loại gãy cần được chú ý cẩn thận
Không đơn giản như hình X quang ban đầu
Có hai nhóm yếu tố quan trọng dẫn đến biến dạng valgus?
1. Do thầy thuốc gây ra
Có thể tránh được
Do “Bề Trên” quyết định
2. Do sinh học
Có thể do thầy thuốc gây ra?
6 tháng sau
Gập góc vẫn còn
Sau nắn
Có phải do nắn chưa hoàn chỉnh?Acceptable??KHÔNG.Chưa sửa hết
gập góc
Yếu tố sinh học quan trọng là gì?
Đối xứng?
Thật sự cả hai cùng xảy ra!!
Xương chày tăng phát triển
Như thế nào?
Không đối xứng?
TĂNG PHÁT TRIỂN Sớm
Bên gãy Bên lành
X. chày gãy > X. chày bình thường
Nhưng tương đối cân xứng
Dần dần, tăng trưởng trở nên
MẤT CÂN ĐỐI
Trong > Ngoài
5 tháng16 tháng
TĂNG PHÁT TRIỂNTại sao???
Các giả thuyết
MẤT CÂN ĐỐI
Do xương mác kìm hãm?
Xương chày thẳng trụcXương mác gãy hoàn toàn
Dù vậy, vẫn xảy ra biến dạng valgus
1 năm sau
Thuyết tăng phát triển Mạch máu phía trong
dồi dào hơn (Ogden)
<
Khả năng tăng phát triển kéo dài bao lâu?
Năm 1
Năm 2
< gập góc
Tối đa
Tăng phát triển: trung bình 1 cm.
ĐiỀU TRỊ
Nắn càng hoàn chỉnh càng tốt
Phòng ngừa cả hai nhóm yếu tố
Cần đạt những gì?
1. Do thầy thuốc?
Nắn hoàn chỉnh
Tạo lực varus mạnh bẻ vào trong
Duy trì kết quả nắn
Độn gòn cẩn thận các vùng chịu lực
tì đè
Giữ kết quả nắn
Thuôn bột và giữ cho bột cứng
ở tư thế varus
Dù nắn hoàn chỉnh
1 năm sau
Vẫn xảy ra biến dạng valgus
Rõ ràng, lâm sàng cẳng chân congCó cần chỉnh cho thẳng?
Nếu bạn cắt xương sửa trục
Thẳng trục
Khởi đầu, kết quả tốt
Originalgrowth arrest
line
Mẹ bệnh nhân rất vuiBác sĩ giỏi quá. Chân cháu
thẳng lại rồi!!
Có thể xảy ra điều gì?
1 năm sau Valgus tái diễn Đường tăng trưởng mới
không cân đốiBs đã mổ
không đúng!!
Mẹ bệnh nhân không còn vui nữa
Tốt nhất, nên chờ đợi
2 ½ năm sau
15 năm sau
Xương chày hình chữ S
Sửa ở các vùng sụn tiếp hợp
Bây giờ, mẹ bệnh nhân vui trở lại
Bs đã đúng khi khuyên nên chờ đợi
Nếu vẫn còn biến dạng
Valgus sau cắt xương sửa trục Điều trị bằng kềm sụn tiếp hợp
Điều này sẽ xảy ra dù nắn chỉnh
thật tốt
Bạn nên nói gì ngay từ đầu Xương chày sẽ phát triển
nhanh hơn, khiến cong cẳng
chân
Gãy thân xương chày
Ba loại gãy thân xương chày
1. Gãy thân xương chày đơn thuần
2. Gãy cả hai thân xương: chày và mác Hai nhóm
b. Gãy chéo
3. Gãy do mỏi
a. Gãy ngang
Các loại gãy này không bị ảnh hưởng bởi các lực cơ kéo
Cần biết những gì trước khi bắt đầu điều trị các loại gãy này?
1. Các lực cơ kéo
2. Các giới hạn về sự chấp nhận
3. Các nguyên tắc điều trị cho từng loại gãy
1. Lực cơ kéo
Các ảnh hưởng của cơ tùy thuộc vào tình trạng
nguyên vẹn của xương
1. Gãy riêng thân
xương chày
Nghiêng về đâu?
V
a
rus
Các lực cơ nào đã kéo?
Phức hợp cơ sinh đôi – dép
tạo lực kéo gây chồng ngắn
1. Gãy riêng thân
xương chày
Thường chấn thương xoay đi kèm với kiểu gãy chéo
Varus
Xương mác còn nguyên sẽ ngăn di lệch chồng ngắn ở phía ngoài Chuyển lực cơ kéo thành lực xoay
Đường gãy ngang
Gãy cả hai thân xương: chày và mác
Nghiêng về đâu?
ValgusCác lực cơ gì
đã kéo?
Lệch tâm
Gây ra lực kéo valgus
Đường gãy ngang Phía trước, cơ duỗi
Gãy cả hai thân xương chày và mác
Đặc điểm của kiểu gãy này?
3 mm.
Đường gãy cả hai thân xương chày
và mác đều chéo
Bệnh nhân này được bó bột đùi – bàn chân với gỗi duỗi
3 mm.15 mm.
Lực kéo của các cơ
bụng chân – dép gây chồng ngắn
đáng kể
1 tuần Dự kiến sẽ xảy ra điều gì?
Các lực cơ nào đang hoạt động?
2. Các giới hạn của chấp nhận
Cần xem xét các mức giới hạn nào?
1. Chiều dài?
2. Gập góc?
3. X
o ay
2. Các giới hạn của sự chấp nhận
1. Chiều dài?
Chồng ngắn bao nhiêu thì chấp nhận được?
Chấp nhận chồng ngắn đến 1 cm.
Có thể hy vọng hiện tượng tăng trưởng đến mức nào?
2 năm sau
Xương chày tăng trưởng quá mức rất ít
Gần như bằng nhau
5 mm.tăng trưởng
quá mức
< 8 tuổi > 8 tuổi
Chấp nhận
* Heinrich S D. Chapter 24: FRACTURES OF THE SHAFT OF THE TIBIA AND FIBULA
Fractures in Children Vol III Lippincott-Raven 2001
gập góc đến mức nào?
Valgus ? 5 0 5 0
Varus ? 10 0 5 0
Gập góc mở ra sau ? 10 0 5 0
Gập góc mở ra trước? 5 0 0 0
< 8 tuổi > 8 tuổi
Chấp nhận
* Heinrich S D. Chapter 24: FRACTURES OF THE SHAFT OF THE TIBIA AND FIBULA
Fractures in Children Vol III Lippincott-Raven 2001
chồngngắn
đến mức nào?
10 mm. 5 mm.
< 8 tuổi > 8 tuổi
Chấp nhận
* Heinrich S D. Chapter 24: FRACTURES OF THE SHAFT OF THE TIBIA AND FIBULA
Fractures in Children Vol III Lippincott-Raven 2001
đến mức nào?
5 0 5 0
3. X
o ay
sang bên
Chấp nhận
đến mức nào?
< 10 tuổi? > 50 %
>10 tuổi? < 50 %
Sang Bên
2 months
OK miễn là da không bị tổn hại
Thường tự điều chỉnh
Bảo tồn
3. Điều trị các loại gãy
Phần lớn các ca gãy thân xương chày ở trẻ em được điều trị như thế nào?
1. Gãy thân xương chày đơn thuần Phần lớn các ca gãy này được điều trị bảo tồn
Thực tế, khó kiểm soát xương chày nếu không mổ
Sau nắn 2 tuần 100 gập góc varus
3 thángKhông biến dạng lâm sàng
Khám lâm sàng một cách căn bản?
Biến dạng tạo hình của xương mác gây ra di lệch gập góc và xoay
Xương mác biến dạng tạo hình
X quang không cung cấp tất cả các thông tin
Không phải lúc nào cũng chỉ tập trung chú ý xương chày
Yếu tố gây biến dạng có thể nằm ở xương mác
Cần đối chiếu X quang với biến dạng lâm sàng
Tạo ra
Lực đè trên một điểm tựa
2 phút
Liên tục
Điều trị ca này như thế nào?Nắn cong tạo hình cần lực mạnh mẽ và liên tục
2. Gãy cả hai thân xương chày và mác – gãy ngang
Có khuynh hướng bị kéo thành valgus
Do vậy, cần đặt lực thuôn bột
kiểu varus
Trước bóThuôn bột varus
Xẻ múi cam
Cần lót gòn cẩn thận ở các mắt cá
2. Cả hai thân xương chày và mác- gãy ngang Nhưng nếu có di lệch valgus?
2. Gãy cả hai thân xương chày và mác – gãy chéo
Cần trung hòa lực kéo của khối cơ
bụng chân – dép
Phòng ngừa:
Tư thế chân khi bó bột:
Gối gập
Cổ chân gập lòng
Làm chùng khối cơ bụng chân – dép
Và theo dõi sát với phim X quang, phát hiện chồng ngắn
Các phương pháp phẫu thuật (theo thứ tự từ xâm lấn ít đến nhiều)
1. Nắn kín, xuyên kim qua da
2. Bất động ngoài
3. Mổ nắn – Kết hợp xương bên trong
1. Nắn kín, xuyên kim qua da
• Dễ xuyên, dễ rút
• Hữu ích cho trường hợp gãy vùng hành xương
• Tỉ lệ nhiễm trùng hơi cao
• Kém vững
Xuyên kim chéo
Kim chéo 2 tuổi, chấn thương bẻ mạnh
Sưng phần mềm nhiều và gãy xương
Khiến không thể bó bột
Xuyên kim chéo qua da,
Tạo ra cố định vững tạm thời
Khó xuyên kim chéo khi gãy thân xương
Sau khi nắn và cắt lọc
Không phải là cấu trúc rất vững
Gãy hở độ I
2 ½ tuổi, có gãy thân xương đùi cùng bênKhó giữ được ổ gãy này với bột bụng - đùi - bàn chân
Giữ vững ổ gãy nhờ đinh nội tủy
10 tuổi, sưng nhiều và nổi bóng nước Kiểu gãy: cả hai thân xương với đường gãy chéo
Cảm giác là ca gãy này sẽ có nhiều nguy cơ chồng ngắn
Đinh nội tủy lớn và cứng, lấp đầy lòng tủy, giảm nguy cơ chồng ngắn
8 tuổi, tổn thương lột găng kèm gãy thân xương
Cần cắt lọc rộng Dự kiến cần các phẫu thuật che phủ rộng lớn trong tương lai
Làm thế nào để có thể cố định ổ gãy mà không gây khó khăn cho các phẫu thuật
che phủ phần mềm trong tương lai?
Đinh dẻo nội tủy cho phép giữ vững ổ gãy đồng thời cho phép tiến hành
các phẫu thuật che phủ phần mềm
Cách kết hợp xương này được dùng trước khi các đinh dẻo ra đời
6 tháng sau mổ
Lỗi kỹ thuật nào khi dùng đinh nội tủy?Đinh nội tủy nên đưa vào XUÔI DÒNG!!
Bất động ngoài Chỉ định lý tưởng
Gãy hở kèm chèn ép khoangGiữ vững ổ gãy trong khi tiến hành che phủ phần mềm
Tốt cho việc khôi phục chiều dài
3 mm.
Do bó bột đùi – bàn chân với gối duỗi
15 mm.
Lực kéo của cơ bụng chân – dép gây chồng ngắn
đáng kể
1 tuần
Gãy cả hai thân xương với đường gãy chéo
Khôi phục chiều dài với khung bất động ngoài
Giải pháp
4 tuổi, cha lái xe
cắt cỏ cán lên chân bé
Mất 1 giờ để lấy sạch cỏ
khỏi vết thương
Thích hợp cho mục tiêu bất động tạm đến khi sửa chữa xong mô mềm
Dùng khung bất động ngoài bắc cầu qua khớp gối
Gãy nát phía dưới có thể cần khung bất động ngoài lai
Sáu tuổi, cha lùi xe vô tình cán chân bé
Đinh 1 bên
Vòng
Đinh 1 bên
Nối xuống bàn chân
Vòng
Lý tưởng cho
Trường hợp mất xương xương
15 tuổi Gãy hở độ II Sau cắt lọc
Khung cố định ngoài
Mảnh xương đâu rồi?
Hãy quay lại hiện trường
tai nạn
Mất thứ gì đó
Hiện trường tai nạn
Mảnh xương bị bỏ lại trên đường
Kéo dài can đoạn gần
Ép nơi mất xương
Chỉ định lý tưởng cho:DI CHUYỂN KHỐI XƯƠNG
Nẹp vít
1. Hiếm khi dùng
2. Cần phẫu tích rộng để tháo nẹp vít
3. Lý tưởng cho trường hợp có chèn ép khoang
4. Hữu ích cho bệnh nhân hemophilia, vốn cần kết hợp xương vững chắc
Nẹp vít
Cần phẫu tích rộng rãi
Để lại hốc trống lớn trên xương
Cần bất động sau tháo nẹp vít
Cám ơn