IDEAGdzieś pomiędzy - tak swój styl określał Hans Poelzig - niemiecki architekt o niezwykłej osobowości.

W przestrzeni Wrocławia zaznaczył on swoją obec-ność przede wszystkim Pawilonem Czterech Kopuł. Przez pewien okres był on również dyrektorem wrocławskiego ASP.

Szczególnym aspektem twórczości Poelziga, który sprawia, że jest interesującą postacią do dzisiaj, jest jego dzialalność na polu wielu dziedzin architektury, sztuki i mediów. Zainspirowani jego postacią prag-niemy eksplorować przestrzenie, dyscypliny, style i miasta.

TREŚĆ

ŻYCIE POELZIGA

MIEJSCA POELZIGA

WYDARZENIA

LEKTURY

6

9

16

20

ŻYCIE POELZIGAHans Poelzig (1869 - 1936) - urodzony w Berlinie ar-chitekt, malarz, scenograf i nauczyciel. Przewodniczący Werkbundu, dyrektor Państwowej Akademii Sztuki i Rze-miosła Artystycznego we Wrocławiu, radca budowlany Drezna.

Architektonicznie zaznaczył on swoją obecność nie tylko w rodzinnym mieście, lecz także we Frankfurcie, Dreźnie i Poznaniu. Jednak najszczęśliwszy, 16-letni okres w jego twórczości zapewnił mu Wrocław. To właśnie tutaj st-worzył swoje najbardziej rozpoznawalne dzieła, to tutaj spełniał się jako dyrektor ówczesnej uczelni artystycznej i to tutaj zaprojektował swój dom. Być może zostałby w Breslau dłużej, jednak jego pracę w stolicy Dolnego Śląska przerwał konflikt z ówczesnymi władzami miasta. Mimo ogromnego autorytetu w środowiskach akademic-kich, aprobaty ze strony władz niemieckich nie odnal-azł zresztą już do końca swojego życia. Poelzig nigdy nie zgodził się na współpracę z nazistami, za co został usunięty ze stanowiska rektora Zjednoczonych Uczelni Artystycznych. W 1936 roku zdecydował się na przeprow-adzkę do Stambułu, jednak zmarł w trakcie przygotowań do wyjazdu.

Poelzig był niezwykłą osobowością. Mimo, że często jest definiowany jako przedstawiciel ekspresjonizmu, ciężko ująć go w ramy jakiegokolwiek nurtu. Od początku swojej twórczości balansował pomiędzy późną secesją, a wcz-esnym modernizmem, nadając swoim budynkom nie-powtarzalny, oryginalny charakter. Z jednej strony zawsze poszukiwał czegoś nowego w architekturze - czegoś co odpowie na wyzwania stawiane przez XX wiek. Właśnie dlatego jego dzieła to głównie projekty fabryk, biurow-ców i kin. Z drugiej strony - zwracał niezwykłą uwagę na pamięć o dotychczasowych osiągnięciach architektury. Uważał, że eksperymentowanie tam gdzie nie jest to potr-zebne, prowadzi jedynie do deprawacji.

Charakter Poelziga intrygował wielu współczesnych mu ludzi. Jego projekty wnętrz często określane były jako psychotyczne i mroczne. Sam Poelzig podsycał zresztą narastającą wokół niego atmosferę - projektował m.in sce-nografie do horrorów. Dodatkowo, w roku 1934 ukazał się film wyprodukowany przez Universal Studios, w którym jedną z postaci jest austriacki architekt oddający cześć szatanowi - Hjalmar Poelzig. W postać, modelowaną na Poelzigu wcielił się Boris Karloff, który 3 lata wcześniej zdobył sławę jako Frankenstein.

MIEJSCA POELZIGA

Pawilon Czterech Kopuł

Wybudowany w latach 1912-1913, jest częścią kom-pleksu wystawienniczego wokół Hali Stulecia. Pierwotnie pełnił funkcję ekspozycyjną – w 1913 roku otwarto tam wystawę historyczną upamięt-niającą 100 rocznicę zwycięstwa nad Napoleonem. W 2006 roku, jako jeden z elementów terenów wystawowych przy Hali Stulecia, wpisany został na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Pergola

Znajdująca się w sąsiedztwie Pawilonu Czterech Kopuł pergola, to obiekt powstały na początku XX wieku. Przybiera ona kształt połowy elipsy i jest porośnięta winoroślą. Stanowi wyjątkowe miejsce sprzyjąjące spotkaniom, okala powstałą w 2009 roku fontannę multimedialną.

MIEJSCA POELZIGA

Biurowiec na ul. Ofiar Oświęcimskich

Powstał w 1912 roku i był najbardziej nowatorskim obiektem handlowo-biurowym w tym czasie. Charakteryzował się otwartymi, pozbawionymi dekoracji wnętrzami, które umożliwiały dowolne kształtowanie przestrzeni i adaptowanie jej do po-trzeb wymagających użytkowników.

W architekturze budynku dostrzec można inspir-acje twórczością Louisa Sullivana, zwanego „ojcem wieżowców” i całej szkoły chicagowskiej. Pierwszy raz tak konsekwentnie zastosowane w architek-turze wrocławskiej horyzontalne podziały elewacji stały się późnej charakterystyczne dla nowocz-esnych fasad gmachów użyteczności publicznej w latach 20. XX wieku.

MIEJSCA POELZIGA

Zespół kamienic przy ul. Sztabowej

Kamienice stanowią świetną próbkę architektury modernistycznej. Rozpisywali się o nich historycy, stawiając je za przykład etapu przechodzenia od historyzującej stylistyki mieszczańskich kamien-ic do prostej i funkcjonalnej architektury. Zespół kamienic, z których do naszych czasów przetrwały tylko trzy, pierwotnie liczył 12 budynków, wybu-dowano je w 1912 roku.

Fasady tych czterokondygnacyjnych kamienic były ukształtowane symetrycznie i różniły się właściwie tylko wykrojami okien i drugorzędnymi element-ami dekoracyjnymi. Hans Poelzig zrezygnował ze stosowanych ówcześnie elementów reprezenta-cyjnych, na rzecz skromnych elewacji. Cała deko-racja ograniczyła się do trzech reliefów. Zadbał on również o odpowiednie doświetlenie wnętrz, w projekcie obecna jest harmonia i dbałość o szcze-góły.

MIEJSCA POELZIGA

Ratusz we Lwówku Śląskim

Gotycko-renesansowy budynek wzniesiony w la-tach 1522-1524, przebudowany przez Poelziga w roku 1905. Rozbudowa polegała na dodaniu hand-lowych podcieni oraz klatki schodowej. Od 1949 roku budynek wpisany jest do rejestru zabytków. Obecnie jest on siedzibą władz miejskich i Urzędu Stanu Cywilnego. Mieści się w nim także biblioteka oraz muzeum.

WYDARZENIA

Wystawa w Pawilonie Czterech Kopuł

prezentująca cały przekrój twórczości Hansa Po-elziga. Znajdą się na niej zarówno jego wczesne projekty konkursowe, makiety zrealizowanych koncepcji, czy też rzadkie przykłady jego malarst-wa. W trakcie wernisażu odbędzie się wykład, wprowadzający widzów w świat tego niezwykłego artysty. Odczytany zostanie również manifest Po-elziga opublikowany w roku 1906, pt. “Fermentacja w architekturze”. Otwarciu towarzyszyłaby pro-jekcja na multimedialnej fontannie, przybliżająca widzom sztukę i architekturę przedwojennego Wrocławia.

Gdzieś pomiędzy przestrzeniami

Wycieczka rowerowa rozpoczynająca się na ulicy Sztabowej, a kończąca przy Pawilonie. Będzie to nie tylko przejażdżka śladem dzieł Poelziga, ale także śladem miejsc szczególnych dla wrocławsk-

iej architektury.

Gdzieś pomiędzy dyscyplinami

Konferencja pt. “Interdyscyplinarność - szanse i ograniczenia”. W jej trakcie nie tylko przeanalizu-jemy pytania dotyczące interdyscyplinarności, ale także wyjaśnimy jak skutecznie łamać bariery i do-pasować obszar działania do swoich potrzeb oraz wymagań rynku pracy.

Gdzieś pomiędzy miastami

Panel dyskusyjny w ratuszu w Lwówku Śląskim – „Zrównoważony rozwój na Dolnym Śląsku”, w czasie którego dotkniemy tematu ważnego nie tylko dla nas, ale przede wszystkim dla przyszłych pokoleń. Skonfrontujemy różne punkty widzenia, aby wypracować najlepszą drogę dla przyszłości województwa i jego integralnego rozwoju.

WYDARZENIA

Gdzieś pomiędzy stylami

W architekturze - warsztaty “Synergia w architek-turze Wrocławia”, w czasie których wspólnie przea-nalizujemy główne punkty niezgody w architek-turze miasta oraz poszukamy propozycji rozwiązań przywracających synergię przestrzeni miejskiej. W architekturze wnętrz - wspólnie sprawdzimy jak łączyć kolory, materiały i faktury we wnętrzach, a także jak funkcjonować pomiędzy przeszłością i przyszłością w architekturze wnętrz - spróbujemy poprzez drobne zmiany odświeżyć wygląd starych mebli i dodatków. W modzie - otwarta dyskusja podejmująca temat przyszłości branży modowej - wspólnie zastanow-imy się nad możliwościami i zagrożeniami, jakie daje projektowanie na styku nauki i sztuki.

LITERATURA

Hans Poelzig: Architektur 1869 - 1936Marco Biraghi

Hans Poelzig we Wrocławiu: architektura i sztuka 1900 - 1916.Pod redakcją Jerzego Ilkosza i BeateStortkuhl

Programs and Manifestoes on 20th-century ArchitectureUlrich Conrads

Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu Jerzy Ilkosz