Upstream policyResearch on health andBehaviourAcross disadvantagedNeighbourhoods (40) in the Netherlands

Gefinancierd door ZonMw

Onderzoekers• Mariël Droomers (mariel.droomers@rivm.nl),• Karien Stronks (k.stronks@amc.uva.nl)• Cees Hoefnagels

(c.hoefnagels@maastrichtuniversity.nl)• Anton Kunst AMC• Birthe Jongeneel AMC• Janneke Harting AMC• Stef Kremers UM• Patricia van Assema UM• Loes Rutten UM• Nanne de Vries UM• Clemens Hosman UM• Hans van Oers RIVM• Fons van de Lucht RIVM

Onderzoeksvraag

Is investeren in de wijk ook investeren in een betere gezondheid van de bewoners?

Wijkenaanpak richt zich op problemen met wonen, werken, leren, integreren en veiligheid van bewoners van 40 aandachtswijken in Nederland

Wijkenaanpak is natuurlijk experiment om onze beperkte kennis over welke maatregelen effect hebben op gezondheidsverschillen uit te breiden

Onderzoeksopzet

40 Aandachtswijken vergelijken met controlewijken,

op basis van bestaande gegevens

• GGD-en, CBS, RIVM, etc.

• Voor- en nametingen

Ca. 1500 personen in de tijd volgen – longitudinaal –

in 10 aandachtswijken en 10 controlewijken (steekproef)• Focus op overgewicht en depressie

• Voor- en nameting

• Adolescenten en volwassenen

• Interviews en lichamelijke metingen

• 10 jaar follow-up

1

2

Longitudinale studie

Aandachtswijken• Deventer Rivierenwijk

• Eindhoven Doornakkers

• Enschede Velve-Lindenhof

• Groningen Korrewegwijk

• Rotterdam Oud-West

• Rotterdam Zuidelijke Tuinsteden

• Utrecht Kanaleneiland

• Utrecht Ondiep

• Utrecht Overvecht

• Zaanstad Poelenburg

Controlewijken• Almere

• Apeldoorn

• Groningen Zeeheldenbuurt

• Hoogeveen

• Nijmegen Centrum

• Nijmegen Lankforst

• Rotterdam Cool

• Utrecht Tuinwijk

• Velsen

• Schiedam

Planning en producten t/m 2012

Health Impact Assessment plannen &

Implementatie check interventies in de wijken

Nationale evaluatie• beschrijving gezondheidssituatie en leefstijl in de wijken• rol (selectieve) migratie voor gezondheidsverschillen tussen wijken• verandering in leefstijl en de rol van (veranderde) omgevingsfactoren

Kwalitatieve studie naar mechanisme gezondheidseffecten in 2011

Longitudinale studie• eerste meting 2010, tweede meting 2012 • ontwikkeling overgewicht en depressie en de rol van (veranderde) omgevingsfactoren

Proefschriften Birthe en Loes

1

2

3

4

5

Logisch modelLogic model URBAN40

Sociaaleconomische positie: Werk(loosheid) Inkomen Opleidingsniveau

Perceptie omgeving: Woonomstandigheden Leefomgeving buurt Sociale participatie Sociale cohesie Sociale steun Ervaren veiligheid & overlast

Gezondheid: Ervaren gezondheid Fysieke gezondheid

(sterfte, HVZ, kanker, diabetes, overgewicht)

Mentale gezondheid (Angst en depressie)

Wijkenaanpak: 1. Werken 2. Leren 3. Wonen 4. Integreren 5. Veiligheid

Sociale hierarchie: 1. Geld en middelen

(verdeling van welvaart) 2. Scholing (verdeling van

macht)

Fysieke omgeving - woonomstandigheden - leefomgeving buurt - voorzieningen

Sociale omgeving - sociaal kapitaal - sociale cohesie

Criminaliteit & overlast Reputatie buurt Gedrag en sociale

normen en waarden Kwaliteit zorg-

voorzieningen

Buurt (compositie & context)

Individu Voor verschillende populatiegroepen kan het belang van bepaalde mechanismen verschillen

Gedrag: (determinanten van) leefstijl

(beweging, voeding) Gebruik gezondheidszorg

Stress

selectie mechanisme

C O N C R E T E I N T E R V E N T I E S

individueel compositioneel

Gezondheid Aandachtswijk Overige stadswijken

Minder goede ervaren gezondheid 19.6 15.9

Astma 10.1 7.7

Diabetes 4.4 2.8

Overgewicht 44.3 42.7

Obesitas 12.2 10.6

Roken 37.1 30.2

Teveel alcohol drinken 36.7 39.0

Geheelonthouding 20.4 12.0

Minder dan matig intensief bewegen 35.3 31.1

Te weinig fruit 71.6 71.8

Te weinig groente 68.6 69.2

Nationale evaluatieBeschrijving gezondheidssituatie en leefstijl in de aandachtswijkenLokale en Nationale Monitors

Bron: Ruijsbroek et al. Gezondheid en leefstijl in de krachtwijken; een verkenning. TSG 2011;4:214-220

Nationale evaluatieRol (selectieve) migratie voor gezondheidsverschillen tussen wijkenWOoN 2006

Gezondheid in achterstandswijken slechter dan in rest Nederland

Gezondheid is gerelateerd aan migratie tussen wijken• Gezondheid migranten tussen gezondheid in wijk van herkomst en doel• Maar, gezondheidsverschillen tussen migranten en inwoners wijk van herkomst worden verklaard door verschillen in sociaal-demografische factoren, zoals huishoudsamenstelling, bron van inkomsten, opleiding en individueel inkomen

Migratie draagt niet bij aan de gezondheidsverschillen tussen wijken• Gezondheidsverschillen tussen wijken zijn kleiner voor migranten dan voor totale populatie• Dus, mogelijk verkleint migratie de gezondheidsverschillen zelfs

Bron: Jongeneel-Grimen et al. Migration does not enlarge inequalities in health between rich and poor neighbourhoods

in the Netherlands. Health & Place 2011;4:214-220

Nationale evaluatieVerandering in leefstijl en de rol van (veranderde) omgevingsfactoren WOoN 2006 en 2009

Verkeersveiligheid en lichaamsbeweging

• Verkeersveiligheid hangt samen met wel of niet lichamelijk actief zijn of sporten

• Verkeersveiligheid hangt niet samen met het aantal uren fysieke activiteit bij mensen die actief zijn

• Work in progress: veranderingen in verkeersveiligheid tussen 2006 en 2009 en impact op lichamelijke activiteit

Bron: Jongeneel-Grimen et al. Change in neighbourhood traffic safety; does it matter for physical activity? In preparation

Nationale evaluatieVerandering in leefstijl en de rol van (veranderde) omgevingsfactoren POLS 2007-2009

Work in progress• sociale cohesie / sociale overlast en overmatig alcoholgebruik

• sociale en verkeersveiligheid en lichamelijke activiteit (wandelen en fietsen in vrije tijd)

• verkeerslawaai en ervaren gezondheid (inclusief ervaren geluidshinder) binnen Amsterdam

• omgeving en mentale gezondheid

Is investeren in de wijk ookinvesteren in de gezondheidvan de bewoners?

gaat hier antwoordop geven