Embed Size (px)
Citation preview
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ DESTEKLİ KENTSEL GELİŞME STRATEJİLERİ
Koray Velibeyoğlu
(İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü)[email protected]
YAPI VE KENTTE BİLİŞİM’04Ankara, Aralık-2004
Bilgi Çağında Kentler
“A new map of the World”Kaynak: The Economist, 2000
Bilgi Çağında Kentler
Harita, bilim ve teknoloji yeteneği bakımından dünyamızı üç bölümeayrılıyor:Teknoloji üretenler... [dünya nüfusunun %15 ini kapsıyor.]
Teknoloji kullananlar... [dünya nüfusunun yarısı teknolojiyi kullananlarsınıfında yer alıyor]
İkisinin de dışında kalanlar... [ teknoloji yarışında sınıfta kalan 1/3 lük bölümise ne yeni bir teknolojik buluş yapma kapasitesine ne de ithal ettiğiteknolojileri uyarlama yeteneğine sahip]
Bilgi Çağında KentlerKüresel telekomünikasyon ve ulaşım ağlarına paralel olarak dünya kentleri ekonomik, kültürel ve altyapı alanlarında giderek birbirlerine daha fazla entegre olmaktadırlar.
Bu teknolojilere yapılan yoğun yatırımların büyük bir çoğunluğu gelişen kent-bölgelere yada bu bölgeleri birbirlerine bağlayan altyapıların oluşturulmasına yönlenmektedir.
Bilgi Çağında KentlerKüresel bilgi ekonomisinin merkezleri komuta işlevlerinin ağırlıkta olduğu az sayıda küresel kentte (New York, Tokyo, Londra vb.) yoğunlaşmaktadır.
Aralarında finans, telekomünikasyon, sigorta, emlak, danışmanlık, hukuk, reklamcılık, tasarım, pazarlama, güvenlik, veri işleme ve toplama, enformasyon sistemleri yönetimi, ve ar-ge’nin de yer aldığı gelişmiş hizmet ve bilgi endüstrileri global kentlerin ekonomik faaliyetlerinin merkezinde yer almaktadır.
Global CitiesKaynak: Sassen, 2001
Bilgi Çağında Kentler
An Atlas of CyberspacesKaynak: Dodge,2004
Bilgi teknolojileri Destekli Kentsel Gelişme Stratejileri
Bilgi teknolojileri destekli kentsel gelişim stratejileri teknoloji, kentsel tasarım ve çeşitli kentsel kullanımları birleştiren büyük ölçekli kentsel projeler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gelişmeler ana hatlarıyla şu özellikleri taşımaktadır:
Kentsel Dönüşüm: Genellikle büyük ölçekli kentsel dönüşüm projeleridir. İçinde pek çok kentsel kullanım bulunduran bu mega projeler içinde teknoloji ağırlıklı yatırımlar ve yeni çalışan profiline uygun yaşam ve çalışma alanları ön planda tutulmaktadır.
Yenilik Odağı: Bu projeler içinde bulundukları kentin ekonomisini, sosyal gelişimini, ve yaşam kalitesini geliştirme amacını taşımaktadırlar. Yaratıcılığın ve ar-ge’nin ön planda olduğu bu yenilik odakları bulundukları kentin küresel kentler ağı içinde konumlanmasında yeni bir aktör olarak ortaya çıkmakta ve bir prestik unsuru olmaktadır.
New Century Cities ProjectKaynak: MIT Center for Real Estate
Bilgi teknolojileri Destekli Kentsel Gelişme Stratejileri
Çok-İşlevli Mega Kompleks: Önceki kuşak steril ve tek işlevli bilim parklarından farklı olarak, yaşanabilirlik ve canlılık ana tasarım ilkeleri olarak öne çıkmaktadır. Yaratılan odaklar aracılığıyla nitelikli işgücünün bölgeye çekilmesi hedeflenmektedir. Bu anlamda bu mega projeler, yaşama,çalışma ve eğlenme olanaklarının bir arada ve içiçe sunulduğu dev ölçekli bir tema parkı niteliği kazanmaktadır.
Kamu-Özel Sektör İşbirliği: Kamu ve özel sektör işbirliği içinde ele alınmaktadır. Bu gelişmeler, teknoloji şirketleri, eğitim ve araştırma enstitüleri, emlak sermaye yatırımcıları, yerel ve merkezi yönetimler arasındaki ortaklık ile karakterize edilmektedirler. Bu girişimciler arasında teknoloji şirketlerinin rolü dikkate değerdir. Önceleri nadiren mekansal yatırımlara katılan ve bu alana sermaye aktarmayan teknoloji şirketleri bu tür mega projelerin yapımında ve gelişiminde önemli roller üstlenmektedirler.
Teknoloji Altyapısı: Bilgi iletişim ve yeni medya teknolojileri bu projelerin altyapısını oluşturan en önemli unsurlardır.
New Century Cities ProjectKaynak: MIT Center for Real Estate
Bilgi teknolojileri Destekli Kentsel Gelişme Stratejileri
Kentsel fiziki çevreyi ve bilişim teknolojileri ile şekillenen elektronik mekanları birbirine entegre etmeye çalışan kentsel planlama politika ve stratejileri başlıca üç ana grupta ele alınabilir:
Ulaşım-Bilgi ve iletişim teknolojileri birlikteliği
Yerelleşmiş Elektronik Bilgi Ağları
İhtisaslaşmış Bilişim Teknolojileri Bölgeleri
Bilgi teknolojileri Destekli Kentsel Gelişme Stratejileri
1. Ulaşım-Bilgi ve iletişim teknolojileri birlikteliği:
Bilişim sistemlerinin, ulaşım ve arazi kullanım biçimlerine entegre edilerek kullanıldığı stratejilerden biri “enformasyon koridorları” fikridir. Mevcut demiryolu ve otoban ağlarının üzerinde tele-çalışma merkezleri kurarak ulaşım talebini kontrol etmeye yönelik olarak düşünülmektedir.
Örnekler:
- Los Angeles: Metronet- Malezya: Multimedya Süper Koridoru
MetroNet, Los Angeles
Kaynak: Siembab Planning Associates
MetroNet, Los Angeles
Kaynak: Siembab Planning Associates
Malezya Multimedya Süper KoridoruMalezya Multimedya Süper Koridoru projesi Malezya hükümeti tarafından gerçekleştirilen uluslararası ölçekli önemlibir projedir. 750 km2 lik bir alanda kurulan Koridor, Asya’nın en büyük ikiz gökdelenleri olan Petronas Kuleleri ile başlayarak, uluslararası bir havaalanı ile birlikte başkent Kuala Lumpur çevresinde planlanmıştır.
Projenin üç aşamada gerçekleştirilmesi düşünülmektedir:1. İlk aşamanın amacı dünya çapındaki teknoloji şirketlerini bögeye
çekebilecek altyapıları oluşturmak; 7 ayrı kategoriden oluşan temel uygulamaları (e-devlet, e-sağlık, çok amaçlı akıllı kartlar, uzaktan eğitim, ar-ge yapıları, e-iş, ve teknolojik girişimci üretimi) başlatmak; yasal çerçeveyi oluşturmak; ve iki üst düzey teknolojik kent Cyberjaya ve Putrajaya kentlerini kurmak
2. İkinci aşamada Malezya’daki diğer kentlerle ve tüm dünyadaki kentler de bağlantı kurulması düşünülmüş ve bunlarla birlikte ‘Multimedya Süper Koridoru’nun önemli bir teknoloji koridoru hedefi konulmuş;
3. Üçüncü aşamada da Malezya’nın bilgi toplumu olması düşünülüyor. Teknoloji koridoru sayesinde bağlanan kentlerin ülkesel ölçekte entegre bir yapı olması planlanmış.
Kaynak: Urban processes and implementation of ICT, Catalan Institute of Technology
Malezya Multimedya Süper Koridoru
Multimedya süper koridoruKaynak: http://www.mdc.com.my
Malezya Multimedya Süper Koridoru
Putrajaya Kenti
Bilgi teknolojileri Destekli Kentsel Gelişme Stratejileri
2. Yerelleşmiş Elektronik Bilgi Ağları:
Birçok yerel yönetim Internet-tabanlı uygulamaların yanısıra (ticari, turistik, ve yöreye ilişkin bilgi ve hizmetlerin, tartışma ve eylem gruplarının yer aldığı web siteleri), videotext sistemler, elektronik kiosklar ve akıllı kart sistemleri kurarak kamusal servislere yönelik enformasyon ortamı oluşturma, hizmet kalitesini yükseltme ve entegrasyon sağlamayı hedeflemektedirler. Toplum merkezleri, halk kütüphaneleri ve okulları da Internet’e bağlayarak yerel toplulukların kamusal kullanımına açmakta hedefler arasındadır.
Örnekler:- Kamu Servisleri-Bilgi Ağları: Sanal Manchester, Dijital Amsterdam, Sanal Bologna, Singapur, Kopenhag ‘Crossroads’, Barselona ‘Digital City’- Türkiye: e-Kadıköy, e-Türkiye- Avrupa Birliği: Telecities, e-Europe
Dijital Bologna
Dijital BolognaKaynak: http://www.comune.bologna.it/
E-Yurttaş, Singapur
E-Yurttaş, SingapurKaynak: http:/www.ecitizen.gov.sg
Citizenspace, İngiltere
Citizenspace, İngiltereKaynak: http:/www.ukonline.gov.uk
E-Kadıköy, İstanbul
E-Kadıköy, istanbulKaynak:http://www.kadikoy-bld.gov.tr
Telecities Projesi, Avrupa Birliği
TeleCities projesi 1993 yılında Eurocities çerçevesi kapsamında kurulmuş ve 20 Avrupa ülkesinden 100 yerel yönetimin katılımıyla gerçekleştirilen bir platformdur. Platformun hedefleri arasında;
Yerel kamusal on-line servisleri hayata geçirmek,
e-Güvenlik konusunda çalışma yapmak,
Toplumu güçlendirme ve halk katılımını arttırma hedeflerine yönelik yeni e-Demokrasi uygulamalarını gerçekleştirmek,
Avrupa yurttaşlarınının teknoloji-okur yazarı olması ve sunulan elektronik hizmetlerden üst düzeyde faydalanmasını sağlamak,
Avrupa kentlerinin uyguladığı e-stratejileri ve pratik uygulamaları paylaşmak ve performanslarını değerlendirmek sayılabilir.
TelecitiesKaynak:http://www.eurocities.org/telecities
Bilgi teknolojileri Destekli Kentsel Gelişme Stratejileri
3. İhtisaslaşmış Bölgeler ve Tele-yerleşmeler:
Kentsel enformasyon bölgeleri belirli konularda ihtisaslaşmış enformasyon yoğun servis endüstrilerinin tercih ettiği alanlar olarak tanımlanabilir. Burada amaç yeni kültürel ve enformasyon-yoğun sektörlerde ekonomik gelişmeyi teşvik eden, yüz yüze ilişkilerin esas olduğu, yüksek kapasitede telekomünikasyon altyapısına sahip yoğunlaşmış kentsel yaşam çevreleri sunmaktır. Bu tip gelişimlerde, genellikle kümeler halinde bir araya gelen benzer tür servis endüstrileri bulunmaktadır.
Örnekler:- İhtisaslaşmış Kentsel Çevreler: New York ‘Silicon Alley’, Dublin ‘TempleBar’ Manchester ‘Northern Quarter’- Teknoparklar: Tsukuba SC, Japonya; ODTÜ Teknokent, İZTEKGEB- Tele-Yerleşimler ve Kentsel Bölgeler: Helsinki Virtual Village,Yalova Bilişim Kenti
Silicon Alley, New York
Silicon Alley New York Manhattan’daki yeni-medya sektörü çalışanlarının toplandığı spontone gelişen bir bölgedir. Bölgenin sınırları çok net olmamakla birlikte Garment Bölgesi, SoHo, ve Flatiron Bölgelerini kapsamaktadır.
Silicon Alley temel olarak internet sektöründeki servis ve ürünleri kapsamaktadır. Ayrıca internet teknolojilerini ürün ve hizmetlerinde kullanan yeni medya endüstrilerini de (reklamcılık, yayıncılık, film dağıtım) içermektedir.
Kaynak: Urban processes and implementation of ICT, Catalan Institute of Technology
Tsukuba Bilim Kenti, Japonya
Tsukuba Bilim Kenti
TOKYO
40 km
Tsukuba Bilim Kenti, Japonya2,700 ha
59 eğitim ve araştırma enstitüsü
ODTÜ Teknokent, Ankara
ODTÜ TeknokentKaynak: http://www.metutech.metu.edu.tr
İzmir Teknoloji Geliştirme Bölgesi (İZTEKGEB), İzmir
İYTE TeknoparkKaynak:http://iztekgeb.iyte.edu.tr/iztek-geb.html
Helsinki Virtual Village, Finlandiya
Helsinki Virtual Village projesi özel sektör-kamu işbirliği ile gerçekleştirilen bir girişimdir. Projenin destekçileri arasında Nokia gibi teknoloji devlerinin yanında sanat, teknoloji alanında uzmanlaşmış üniversiteler de bulunmaktadır.
Amacı kentin en eski bölgelerinden biri olan Arabianranta’yı iş bölgeleri, konut alanları, eğitim kurumları ile teknoloji şirketlerinin birarada bulunacağı modern bir merkeze dönüştürmektir.
Ayrıca Baltık bölgesi içinde kültür, tasarım, medya ve teknoloji alanında öncü bir bölge olmayı hedeflemektedir.
Arabianranta: an urban frontierKaynak: Lipsanen, 1999
Helsinki Virtual Village, Arabianranta Bölgesi, Finlandiya
2010 yılında tamamlanacak
85 ha
500 000 m2 yeni konut ve ofis alanı
10 000 kişi yaşayacak
8000 kişilik istihdam
6500 öğrenci olacak
Her birim internete bağlı
Helsinki Sanal KöyKaynak: Raina, 2002
Helsinki Virtual Village, Arabianranta Bölgesi, Finlandiya
Arabianranta: an urban frontierKaynak: Lipsanen, 1999
Seul Dijital Medya Kenti
Sung-San köprüsü
Multi-Terminal Kompleksi
Dünya Kupası
Stadyumu
Eko-köyEko-köy
Dijital Medya Kenti
Petrol Rezerv alanı
Ka-Yang köprüsü
Seoul DMCKaynak: Lee vd. 2002
Seul Dijital Medya KentiDigital Media City
(54,2 ha)
Seoul DMCKaynak: Lee vd. 2002
Seul Dijital Medya Kenti
9
10
1
2
3
4
5
67
12 11
8
13 1
1 İstasyon
2
2 Dijital Medya Araştırma Enstitüsü
3
3 Eğitim ve Araştırma
4
4 Kore Kültür ajansı
5
5 Seul İş Merkezi6
6 Eğlence Merkezi7
7 Otel ve Alışveriş Merkezi8
8 Uluslararası Şirket ofisleri
99 Finans Merk.
10
10 Otel ve Kongre Merk.
11
11 Ofisler
12
12 Konut Böl.
13
13 Ticaret-Konut Kompleksi
Digital media StreetKaynak: Lee vd. 2002
Sonuç
Uygulanması tasarlanan projelerin çeşitliliği, farklı iş ortamları ve kültürel koşullar altında işlerliği, bulundukları kentlere ve yatırımcılarına katabilecekleri sosyal ve ekonomik değerler ile başarıları için gerekli altyapı ve üstyapı koşullarının tanımlanması önem kazanan konular haline gelmektedir.
Bu anlamda, nitelikli işgücünün bulunabilirliği, yetenekleri, bölgenin yerel bilgi ve kaynakları, teknoloji geliştirmeyi yönlendirici kentsel politikaların varlığı (vergi indirimleri, çeşitli sübvansiyonlar vb.), ulaşım altyapısı, erişim ve bağlanabilirlik gibi unsurlar da en az telekomünikasyon hatları kadar önem taşımaktadır.
