Upload
kamil-varinca
View
220
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 1/33
TMMOB
ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ
Geri Kazanım
Banu SINMAZKâmil VARINCA
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 2/33
TMMOB
ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ
Niye Geri Kazanım?
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 3/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi
3
İnsan ve çevresi
• Dünyamız, üzerindeyaşadığımız tek veyegane yaşam alanımız
• Dünyada 6 Milyarinsanız,
• İnsanların ihtiyaçları varve bu ihtiyaçların hepsi
Dünyanın doğalkaynakları kullanılarak karşılanır.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 4/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi
4
Hayat Süreci
• İnsan ihtiyaçları – Süreklidir – Değişkendir
• Üretim – İhtiyacı karşılamalı
• Tüketim – Hayat standardına bağlı
• Atıklar – Tüketim maddelerine
bağlı
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 5/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi
5
Üretim-tüketim çizgisi
Hammadde İşlem Üretim Ürün
Satış
Kullanım
Atık
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 6/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi
6
Katı Atıklar
• Üreticisi tarafından atılmak istenen vetoplumun huzuru ile özellikle çevreninkorunması bakımından düzenli bir şekildebertaraf edilmesi gereken maddelerdir. (Katı
Atıkların Kontrolü Yönetmeliği; 14.03.1991-20814)
• Yiyecek-içecek artıkları, ev, ofis ve bahçeatıkları vs.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 7/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 7
Üretim-tüketim süreci
Hammadde İşlem Üretim Ürün
Satış
Kullanım
Atık
Yakma
Depolama
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 8/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 8
Sorunlar
Zaman
M i k t a r
• Doğal kaynaklarazalmakta,
• Nüfus artmakta,
• Katı atık miktarı vehacmi atmakta,
• Nasıl taşınacak?
• Nereye depolanacak?• Her şey yanmıyor ki.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 9/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 9
Üretim-tüketim döngüsü
Hammadde İşlem Üretim Ürün
Satış
Kullanım
Atık
Yakma
Depolama
Tekrar
Kullanma
Geri
Dönüşüm
Geri
Kazanım
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 10/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 10
Tekrar Kullanım
• Atıkların toplama ve temizleme dışında hiçbir işleme tabitutulmadan aynı şekil ile ekonomik ömrü doluncaya kadardefalarca kullanılmasıdır. (Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği; 14.03.1991-20814)• Cam şişelerin yıkanarak evlerde kullanılması tekrar
kullanmaya örnektir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 11/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 11
Geri Dönüşüm
• Atıkların bir üretimprosedürüne tabi tutularak orijinal amaçlı yada enerji gerikazanımı hariç olmak üzere
organik dönüşüm dahil diğeramaçlar için yenidenkullanılmasıdır. (Katı AtıklarınKontrolü Yönetmeliği;14.03.1991-20814)
• Kullanılmış beyaz kağıtlardangazete kağıdı üretilmesi geridönüşüme örnektir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 13/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 13
Geri Kazanma Felsefesi
• Doğal kaynakların kullanımını sadece bizim için değilbizden sonraki nesiller için de akıllıca ve tutumlu birşekilde yapmak,
• Alınan ürünlere iyi bakmak, bakımlarını yaptırmak veuzun süreler defalarca kullanmak,
• Ürünün faydalı ömrü dolduğunda geri kazanma yoludüşünmek ve uygulamak,
• En az atık çıkarmaya çalışmak,
• Hayat döngüsünün sürekliliğini sağlamak.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 14/33
TMMOB
ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI İSTANBUL ŞUBESİ
Neyi Geri Kazanım?
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 15/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 15
Geri Kazanılabilen Maddeler
Metal
Cam
Plastik
Kağıt
Geri
Kazanım
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 16/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 16
Kağıt
• Kağıt, ağaçların çeşitliişlemlerden geçirilmek suretiyle değişik
alanlarda kullanımasunulan bir üründür.
• Her yıl Türkiye’de 2,5milyon ton, Dünya’daise 300 milyon ton kağıttüketilir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 17/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 17
Kağıt Geri Kazanımı
Geri Kazanılan Kağıtlar
• Gazeteler
• Diğer kağıtlar – Ofis kağıtları – Dergiler – Mektuplar-postalar
– Kese Kağıtları – Temiz yiyecek kutuları
• Kartonlar
Geri KazanılamayanKağıtlar
• Faks kağıtları • Besin bulaşmış veıslanmış kağıtlar
• Yağlı kağıtlar
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 18/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 18
Kağıt Geri Kazanımının Faydaları
• Kullanılmış kağıtların geri kazanılmasıormanların korunmasına katkıda bulunur.
•Bu sayede daha az ağaç kesilir, atmosferdekikarbondioksit gazı birikiminin önüne geçilmesisağlanarak sera etkisi ve iklim değişikliğindenkorunmaya katkı sağlar.
• Diğer doğal kaynakların da korunmasına katkısağlar.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 19/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 19
Unutmayalım!
1 ton kullanılmış kağıt çöpe atılmayıp gerikazanıldığı ve kağıt üretiminde kullanıldığıtakdirde;
• 17 adet yetişkin çam ağacının kesilmesi,
• 36 ton karbondioksitin atmosfere atılması,
• 4100 kWh elektrik enerjisinin israf edilmesi,
• 85 metrekare ormanlık alanın tahrip
edilmesi,• 38,8 ton suyun israf edilmesi
önlenir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 20/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 20
Ne Yapmalı?
• Hem yazı yazarken hem tıpkıçekim alırkenkağıtların arka sayfalarını da kullanmalıyız,
• Gereksiz kağıt kullanımına gitmemeliyiz,
• Kağıtları diğer atıklarla karıştırmamalıyız, • Yiyecek-içecek ve yağ bulaştırmadan ayrı
olarak toplamalıyız,
• Topladığımız kağıtları geri kazanım yapankurumlara vermeliyiz,• Çevremizdekilere de bu bilinci aşılamalıyız.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 21/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 21
Alüminyum
• Alüminyum, yeryüzündesilisten sonra en bolbulunan metallerden
biridir.• Alüminyum sert, hafif ve korozyona dayanaklıbir metal olması
sebebiyle çok çeşitlialanlardakullanılmaktadır.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 22/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 22
Alüminyum Geri Kazanımı
• Paketlemede, ulaşımda, inşaatta, elektrik veelektrikli malzeme ekipmanlarında, mekanik
malzeme ve ekipmanlarında kullanılır. • Tüm bu alanlarda kullanılan alüminyum gerikazanılabilir.
• İçecek kutuları, alüminyum folyolar, kablolarörnek verilebilir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 23/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 23
Alüminyum Geri Kazanımı
Kullanılmış alüminyumun geri kazanılması ile • İlk üretime göre %95’lik enerji tasarrufu, • İlk üretime göre %99’lik kirletici gaz çıkışı
azaltılması, sağlanır.
• Yani kullanılmış alüminyumun geri kazanılması
demek daha az enerji ve hammadde tüketimi bunakarşılık daha az hava kirliliği ve asit yağmurudemektir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 24/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 24
Demir-Çelik
• Demir-çelik gündelik hayatta en çok karşılaşılan metallerin başında gelir.
• Türkiye’de yılda 3,5 milyon ton çelik üretilir.
• Dayanıklı ev aletlerinin, mutfak araç-gereçlerinin yapımında, ulaşım, inşaat gibisektörlerde çokça kullanılan bir malzemedir.
• Tüm bu alanlarda kullanılan demir-çelik malzeme geri kazanılabilir niteliktedir.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 25/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 25
Unutmayalım!
Demir-Çelik geri kazanılıp kullanılmış demir-çeliktendemir-çelik üretildiğinde
• Enerjiden %74’lük bir tasarruf,
• Hammaddeden %90’lık bir tasarruf, • Su tüketiminde %40’lık bir tasarruf,
• Su kirliliğinde %76’lık bir azalma,
• Hava kirliliğinde %86’lık bir azalma, • Maden atıklarında %97’lik bir azalma
sağlanır.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 26/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 26
Metal Geri Kazanımı
• Alüminyum, demir-çelik gibi metal malzemeüç gurupta toplanır. Bunlar;
• Tamamen demir içerikli olanlar
• İki veya daha çok metal içerenler • Sadece alüminyum içerenler
• Bu guruplar ayrı ayrı toplanarak ve tekrarüretime kazandırılabilirler.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 27/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 27
Plastikler
• Plastikler petrol rafinerilerindenarta kalan maddelerdenyapılırlar.
• Dünyada yılda 80 milyon ton
plastik kullanılmaktadır. • Plastikler hafif, dayanıklı, güçlüve kolayca kırılmaz olduklarındankumaş yapımı, paketleme,
oyuncaklar ve mobilya imalatı,şişe ve plastik levhalar gibi çeşitlimalzemelerin üretimindehammadde olarak kullanılırlar.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 28/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 28
Plastik Geri Kazanımı
Geri KazanılabilirPlastikler
• Numaralandırılmışbütün plastikler – PET – HDPE – PVC
– LDPE – PP – PS
Geri KazanılamayanPlastikler
• Köpükler
• PVC pipetler• Oyuncaklar• Elektronik cihazlar
• Numaralandırılmamışplastikler
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 29/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 29
Plastik Geri Kazanımı
•Her gurup ayrı ayrıtoplanarak gerikazanılır.
• Plastikler geri
kazanıldığında – Hammadde kaynakları
korunur,
– Katı atık depolama
tesislerinin işletmeömürleri uzar,
– Atıkların enerjiyedönüşümü artar.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 30/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi 30
Cam Geri Kazanımı
• Camlar renklerine göreayrı ayrı toplanır.
• Özellikleri – Kapaksız
– Temiz• Ayrı toplanarak geri
kazanım tesisine gelencamlar kırılarak potaiçinde eritilerek erimişcam haline getirilmek suretiyle geri kazanılır.
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 31/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi
31
Geri Kazanılamayan Camlar
• Ampüller
• Aynalar• Pencere camları
• Seramikler
• Kristaller
8/2/2019 Geri Kazanım (24/05/2004)
http://slidepdf.com/reader/full/geri-kazanim-24052004 32/33
TMMOB
Çevre Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi 24 Mayıs 2004 Pazartesi
32
Ne yapmalıyız?
• Geri kazanmanın mantığını ve önemini kavramışolmalıyız,
• Çevremizdekilere de bu bilinci aşılamalıyız,
• Uzun ömürlü ve dayanıklı tüketim maddelerikullanmalıyız, • Tek kullanımlık ürünleri tercih etmemeliyiz, • En az atık çıkarmak için çaba sarf etmeliyiz,
• Sadece kendimizi değil hem etrafımızdaki diğerinsanları hem de bizden sonra gelecek olan nesilleride düşünmeli ve ona göre davranmalıyız.