IH9uttafa reggliet bil-kulur! Kemm hu sabin i!-kulur hux! Tafu li liafna annimali ma jarawx kulur? 11-mammiferi, per ezempju, (lilief nies u xi

xadini) jaraw id-dinja qisha televixin black-and-white! Klieb, qtates, zwiemel, baqar, grieden, dniefel, iljuni, giraffi ecc. Kollox iswed, abjad u griz jaraw. lmsieken, hux!

Ara 1-gnasafar le! L-gnasafar jaraw kuluri daqsna, anzi hemm minnhom li jaraw kuluri li lanqas anna ma naraw. Dan gnaliex biex jieklu, il-mammiferi m'gflandhomx bzonn jagnrfu kuluri. Biex tiekol naxix, biex taqbad cerv jew gurdien m'gnandekx bzonn tagnraf anmar minn ahdar jew blu minn roza.

lmma l~gliasafar gnandhom bzonnu 1-kulur, gliax nafna drabi minn hekk jagnrfu 1-ikel tagnhom: jekk insett hux velenuz jew morr, jekk frotta hix misjura jew nejja, liema fjura gflandha n-nektar. Sis­salina tal-vista bil-kulur, nafna gliasafar huma kuluriti sew, u saru juzaw il-kulur ta' rixhom biex jaglitu sinjali Iii xulxin. Pitirross b'sider orangjo jfisser: "Oj! Hawnhekk tieglii: dliul mhux permess!"

Editorjai A1ibarijiet ta' Malta X'gnandna mid-Dinja Kompetizzjoni 31 Nittrumbjaw fuq ... ii-BIES Riservi Naturali Maltin Gheziei Genituri... Attivita Mill-A! bum Sajd, Sajd u Sajd Avvizi Dafllial Membru X'rat ii-Kamera: WIED QLEJGHA

Ritratt ta~ ~uddiem

pag 2 pag 3 pag 4 pag 4 pag 5 pag 6-7 pag 8 pag 9 pag 9 pag 10 pag 11 pag 11 pag 12

11-Monakella (little ringed plover), li glial dawn 1-aliliar erba' snin bejjet tir-riserva ta' 1-Gnadira.

Ritratt ta' Wara

Wied Qlejglia, wied sabin fl-inliawi ta' 1-iMtarfa, u wielied mill-iktar popolari man-nies- u man-natura.

Veru li rna narax bil-kulur! lmma xorta

qbadt x'niekoi il-lejla!

Working Group ta' Klabb Muttaf Audrey Chetcuti, Norman Chetcuti, Desiree Falzon, Victor Falzon, Chris Pulis.

Klabb Fluttaf huwa t-taqsima ta' Bird life Malta gnall­membri ta' tant is-sittax. Norganizzaw nargiet fil­kampanja, zjarat f'riservi nc;tturali, lejliet kraft uanke nagnmlu xognol ambJentaiL Nonorgu 1-magazm 11-Muttafa kull xahrejn gnall-membri, u nagnmlu nendawts u lognob gnal waqt 1-attivitajiet.

1 Snubija fii-Kiabb hija lm1.50 fis-sena.

Publikazzjoni Birdlife Malta 57 Marina Court Triq Rigord Ta' Xbiex MSD 12 Tel347646 Fax 343239 Materjal miii-Huttafa jista' jigi kkupjat dment li tissemma' Birdlile Malta u tintbagnat kopja tal-materjallil Birdlife 11-indirizz l'hawn fuq. Stampat gnand Poulton's Print Shop, Marzu 1999

"' Marzu - Aprii 1999

ls-16 ta' Jannar 1999 klenet gurnata sliab" FUt qabel iltqajna hdejn Kastilja grupp xi glioxrin rul'l. Tkellimna minn talit, lmbagf'lad tqassamna malajr mad-dawn~ tal-Belt. Fis-skiet u 1-keslia kulliadd sab postu fuq is-swar" U hemmhekk, armati sa snienna, b'ghajnejna msammrin lejn is-sema, bdejna nistennew 1-inva:Zjoni tibda ...

Dawk l-gf10xrin run konna berdwocers u xi nbieb. Konna armati biHrombi, karti, !apes u arlogg (u ggieket u xalel!). U 1-inva.Zjoni kienet... taz-Zizka Bojod!

lz-Zakak Abjad (pied wagtail) huwa gnasfur li f'Malta narawh fix­xitwa. F'da.Z-zmien tas-sena, iz-Zizka jnobbu jorqdu fi gruppi go sigar kennija. Jdher li post favorit maz-zizka li jigu Malta hija 1-Belt Valletta, ezattament f'dawk 1-gnaxar sigriet tal-fikus li hemm fi Pjazza Assedju 1-Kbir quddiem ii-Qorti! U anna tai-Birdlife xtaqna ngnodduhom. Dakintlar li ltqajna qgnadna nistennewhom denlin

jorqdu. U f'temp ta' nofs siegna ...

gf'laddejna minn fuq Malta dan 1-atihar,

darba minnhom minn fuq h·~riserva ta' lu

Gliadira. Sparaw fuqi liafna kawbojs­

kaccaturi, specjalment

gnoddejna 2247!

Ftit wara.u 111

~;gg~;~:~~fi.:~~ I ma' !-awtoritajiet, li fehmu ~:::l

~~~:~~~~~~;;~ 9·~:~~~;,: l_:··~,=-~: .. ="·l:_:,

x-xitwa. Proprju biex ma ~~

jtellfux liz-zizka! Prosit! ~~i]

~=:~:::::;::::::::::::::::::::::::::::::::~::::::$::::::::::::~::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::;:::~:~:

Prosit kbira lili~membri Huttaf Alvin u Clayton Borg. Prosit ghaliex? Gf'iax kull flmistax: dawn ii-i.ewgt ahwa qed jinstemgfu.l fuq ir-radju jaqraw siltlet mm~ magazin 11-HuUafa! L-istazzjon huwa Radio Maria, u 1-programm jismu Haversack. Dan ilhom jagflmluh mirm Novembru li ghadda. Prosit, boys. Grazzi wkoll Iii Amanda Ciappara, preientatrici tal-programm.

ls-sajf danal jew?! Gflax jien

gflandi 1-gufl!

aqaf ix ... xogholue Mdejn ix-xmara Thames gewwa London

tiela' bini mostruz biex jiccelebraw is-sena 2000. Jismu l-Millennium Dome, u qedjiswa miljuni kbar ta' liri. Dan l-ahhar ix-xognol fuq parti mill-bini kellu jieqaf. Gnaliex? Spiccawlhom il-flus?

Le, waqfu biex ma jfixklux bejta Kudirross Iswed! Tgnid Malta gnad naslu biex nuru daqshekk rispett lejn 1-annimali?

ipprova dannall-ismijiet ta' davm 1-gflasafar f'posthom fit-tisliba. Ara gej ...

ARPA AJKLA PESPUS MARGUN BUFULA KAPPUN MERILL

BILBLA GAR DELL ALWETTA SPARVIER STURNELL SPANJULETT

lr-rebbien ta' KOMPETIZZJONI 30 huwa Robert Cilia minn Santa Venera. Robert jista' jigbor il-ktieb L-Agnsafar mic­Centru ta' BirdLife Malta f'Ta' Xbiex (9am-ipm). lmportanti ii jienu miegflu !-membership card. lt-twegibiet tal-kompetizzjoni Cans ghandkom 30 kienu: Ballottra, Fenek, Nemes, Denfil, Baliena, Far, Oanfud, sa 10 Mejju 1999 Manka, Bugeddum, Pipistrell, Gabdoll u Gurdien.

il-magazin ic-cans.

...,. ,, I

'..._'./ '

1-Gi:ejjer Maltin lnslbu madwar erbatax-ii speci gnasafar II jbejtu regolarment lnsibu wk:oil speci, bnaii­Gamiema u 1-iSpanjulett, li ta' kull sena jippruvaw I tu imma jisplccaw jinqatlu. Fost dawn insibu wk:oli ii-Bies.

11-Bies t1uwa gflasfur kbir u b'sanfltu li jikkaccja 1-gflasafar, anke tajr kbir bflal irsieset. Gflandu titjira veloci nafna u kapaCi jinzel fuq il­priza b'saflna tant kbira li din nafna drabi tmut mill-ewwel. Meta nkunu berdvvocing, ii-Bies nagnrfuh mid-daqs, mill-forma kompatta tal-gwienafl, denb qasir, u kuiur car minn tant.

Malti joffri flabitat perfett gnaii-Bies. Dan aliex i -8 es jippreferi jbejjet

mili-ftit f'

I i- 8 i e s postu

fl-istorja ta' Malta.

11-Bies gnandu gflajnejn kbar u vista eccellenti. Gflandu wkoll munqar milwi ganc u misnun biex bih itarrat il-laflam.

Fis-sena 15 meta r- Re ta' Spanja

jikteb---::-;

Falzon--== ~·~-.----

ii-Kavallieri, dan rabathom li jagntuh rigal ta' par Bies fis-sena. U fi zmien ii-Gran Mastru

Pinto, kien ukoll jintbagflat Bies lir-re tal­Portugal!. Peress li f'dak iz-zmien ii-Bies

kien jintuza fil-falkunerija, dan kien rigal apprezzat nafna. Minn dan naraw li f'Maita 1-Bies kien ibejj€tf'numri tajbin.

11-Bies jattakka b'mod ii 1-priia tiegl'lu rna tarahx gej.

Selmunett

.. ' ''.

II~Girgenti

10

11 12

13

gbal hija li dan nagbmlub /Jalli uliedkom ( u anke u iktar sa bib.

L-zmika ba,ga fizzommna mil!i nohm~gu 1-lfuttr{/a /-i:,pejjez- dil-harga qamitilna terz iktar mis-soltu/

GJ?a!hekknixtieq nappellalkom biexjekkgharidkonzxistabbili!nent, BitdLf/e bt4ha kie/m tagh tuna Xi rik/am, zgbir kemm bu zghir; biex in,~ibu!J fil-Jnagaiin tag/Ina.

]el<.k b~y;i mod tistghu ~gbimmafdan ir-rigward, ceinplulna.fuq 347646 Crazzi hafna.

l

Norman Chetcuti Tezorier Klabb Huttaj

!Enjoy the freedom and convenience of direct bo:mldng, 24 hours a day, 7 day• a week.

Simple to use and completely confidential, Mid·Med Direct allow• to out your banking from the comfort of your in or abroad.

IJamddng simple with •••

( Dik il-giira mrekkna bejn Malta u Gtlawdex tarbija fessuda bejn missierha u ommha ...

- ~ Blial kull sena anna ta' Klabb Fluttaf se nagnmlu f1arga (anzi tnejn) lejn din il-gzira fejn iz-zmien '-'--- . donnu waqaf. U nafu ii nafna minnkom tkunu qed )!t' tistennewha bil-nerqa din !-attivita. Gnax wara ~/Jr. kollox, narga gllal Kemmuna ma tinsihiex malajr.

• lbbukkjaw bit-telefon (347646, liiniji 9am-l pm) mhux aktar tard mit-22 April.

• Aflsbu kmieni- il-lancatienu numru limitat ta' nies.

• Tibagfitux flus- nallsu dakinhar tal-narga stess.

• Gibu magnkom ike I, xorb, beritta, nowtbuk, I apes, basket (1-alijar minn dawktad-dahar). U jekk gliandkom, tromba u gajd .

• lggibux radjijiet, blalen, frisbees ecc!

;r \ Kulfladd jippoia! Marga Huttaf '-- Qannotta- 21 Frar 1999

Qalb il-blat! Harga Huttaf • 14 Frar 1999

------~~~~--~~L_~

U N

Dati: Marga A - 25 Apr!! 1999 Marga B- 2 Mejju 1999

Prezz: Zgnar:Lm1.25 Kbar: Lm1.75

Aktar dettalji Iii min japplika

I'Jixtiequ li ma jiQix aktar minn genitur wiefled minn kull familja. Dan kif tafu nagnmluh biex ikolfna aktar post gna/1-membri onrajn, peress ii n-numru limitat. Mem!Jri tant it-8 snin irid jigi xi nadd kbir (+14) magnhom. Grazzi nafna.

1

lr-ragunijiet gnall-overfishing huma nafna. Kien hemm zieda fid­domanda min-nies, u s-sajjieda ppruvaw jaqbdu aktar nut. Sabu teknologiji godcla. Bnew vapuri tas-sajd ikbar nalli jgorru iktar xbiek u biex idumu gimgflat u xhur fuq il-baflar. B!­gnajnuna tas­satelliti u r-ra­dar, is-sajjieda ilum isibu fejn hemm Hktar

ld-domanda gflall-nut wasslet ukoll biex il­nutjlnqabad dejjem iktar u ktar zghlr. B'hekkil-nutmajilnaqxj kber

-rizultat li flafna nflawi .

Jekk noiqa tal-katina tinqata', tinqata' 1-katina kollha! U hekk qed Fejn

jonqsu l~annimali li hemm tajr

Marzu ··· A.pril 1999 ®

Elisabeth Conrad

Hemm tendenza li niiarsu lejn il-hut bhala rizors li, niehdu kemm nlelidu minnu, rna jisplcca qatt lmma llum-il gurnata qed nindunaw 111-l'lUt huwa rii:ors mhedded, u minn sena gha!l-oflra qieghed dejjem jonqos.

tal-banar blial sui u cief. Kolonji snan ta' dawn sfaxxaw fix-xejn minn nafna nnawi fid-dinja. Naqsu wkoll mammiferi bnal foki u dniefel.

Saru xi attentati biex jigu stabbiliti kwoti li jillimitaw il­

numru ta' nut li kull sajjied jista' jaqbad. lmma gara

li xi sajjieda bdew izommu biss il-nut ta'

prezz tajjeb, u jitfgliu 1-oflrajn mejtin lura 1-

bahar. Per ezempju iStati Uniti, huwastmatlignal

kuil kilo gambli li jinqabad, 4kg nut u nlejjaq oflrajn jintremgflu lura 1-baflar. Din hija nela tremenda.

11-problema ta' 1-overfishing wasslet ukoll biex sajjieda bdew ifittxu metodi oflrajn ta' jistadu,

jekk huma illegali. ezempju hemm min juza

splussiv biex joqto! Din rlija f'postijiet

bnaii-Filippini, fejn hemm sikek tal-

qroll (coral reefs). Bil-kimika u 1-isplussiv imut mhux biss il-nut, imma jmut ukoll il-qroll.

Hemm gvernijiet- bliaii-Kanada - li rna jammettux !i l1uwa tort tas­sajd esagerat li 1-nut qed jonqos. Allura qed lwannlu fil-fok! li qed jiklulhom iH1ut! L-istess jgflidu 1-Messikani fuq id-dniefel! Anke sajjieda Maltin tisma' jgflidu dawn 1-affarijiet. U bl-iskuza ta' dan, jibdew jimmassakraw iHoki u d-dniefel!

11-problema ta' 1-overfishing mhix facli biex issolviha gnax hlja problema global! li tentieg ftehim bejn pajjizi differenti. lmma hemm bzonn li ssir xi naga malajr.

IL-Muttafa 31 • Marzu - April 1999

u .. Huttafa tas-Sena ~

Dawn huma !-flames membri li bnalissa qegndin fuq quddiem nett fit-te!lieqa gnaii-Fiuttafa tas-Sena!

Jurgen Pavanello 73 Alvin Borg 35 Clayton Borg 35 Dawn Costa 31 Stephanie Calleja 20

Lml .. 75c biss!

.. ·:::::· ····'· .. ::·.:····. •'•', ·. '•' .. ,'••' •' ,•,,

lse_rn_l1J5JJniom ________________________________________________________________ _

lndirizz ---------~ ----------------

Postcode

Data tat-Twelid

Telefon

lndirizz

l 1

Dawn huma 1-t=futtaf li dalililu membri godda fii-Kiabb f'Jannar u Frar 1999.

Kyrtle A Bugeja Luke Caruana Alfred Buhagiar Jonathan Farrugia Jurgen Pavanello Dawn Costa Earl Vella

Ftakar ukoll li gl'lal kull membru li ddalilial, inti tiel'lu 8 punti fl-iskema Muttafa tas-Sena

Postcode